KEHKEŞAN: İnsan bir sanattir 2

Oku!

Ve Hira`dan bir ses yankılandı:

Oku! Yaratan Rabbinin adıyla oku!

Cebrail (a.s.) idi Efendimize seslenen... İlk emirdi bu gelen... Belki bir kılavuzdu; insanlığın yaratılış gayesini, varlığın manasını ve kâinat kitabının bize ne demek istediğini öğreten. Belki bir tılsımdı; bir Sevgili hürmetine, onun vasıtasıyla gönlümüze inen... Bir ilkti, ilk emirdi. Ama neydi bize emredilen? Yaratan Rabbimizin adıydı, bize tılsım olarak verilen. Kâinat kitabını onunla okumamız mıydı, yoksa bir kitap okumak mıydı kastedilen? Yoksa hazırlan, açılıyor rahmet musluğu, istediğin kadar serinle ve serinlet mi demekti bize söylenmek istenen...

İnsan bir şeyler öğrenmek için okur. Sürekli olarak, istemese bile bir şeyler öğrenmektedir. Öğrenme isteği, insanın kendini, kainatı ve yaratıcısını tanıma ihtiyacından kaynaklanır. İnsanın kendisini tanıması onu Allah’ı tanımaya götürür. Allah’ı tanımaya sevketmeyen şeyler ise önemsizdir. Çünkü insan bir aynadır. Allah’ın isim ve sıfatlarını kendinde yansıtmakla mükelleftir. İnsan okuyarak nasıl ayna olabileceğini öğrenir. Hani bazen büyüklerimiz "Oku, oku da adam ol!" derler ya... Aslında söylenmek istenen insanın kendisini bulması değil mi sizce? Kendi iç derinliğinde büyüyerek Allah’a ulaşması değil mi? Kendi üzerinde icra edilen ilahi sanatı okuyara hakiki sanatkarını tanıması değil mi? Peki okumadan bu nasıl olacak? Ne zaman olacak?

Bir gün büyük bir camide Arap asıllı misafir bir müfessir hutbe veriyordu. Kur’an-ı Kerim’in ilk inen ve son inen ayetlerinden bahsetti. Oku, Kur’an size yeter diyordu ve cemaate sordu: Allah rızası için doğru söyleyin! Kim Kur’an mealini baştan sona bir kez bitirdi? El kaldıranlar toplam on, onbir kişi kadardı. Ve O devam etti. Burda ben soruyorum. Sıradan bir insanım. Ama orda Allah soracak ve biz ne diyeceğiz? Umarım, orda bulunan iki bine yakın kişinin büyük bir kısmı o günden sonra okumaya başlamıştır.

1.BÖLÜM

Sanatçı

Sanatı en iyi sanatçılar anlar

Sanatçıların ilham kaynağı hakiki sanattır. Sanatı gördükleri, duydukları ve hissettikleri ile en iyi anlayanlar sanatçılardır. Onlar bakıp görerek hayran kaldıkları ve kendi uslüp ve yetenekleri ile başkalarına da anlatmaya çalıştıkları ilahi sanata ait güzelliklerin ve estetik sırların ardında gizli olan hikmetleri en iyi anlayabilenlerdir. Bu yüzdendir ki sanat ve zanaata ait birçok konuda ilkleri hep peygamberler ortaya koymuşlardır. Onlar insanların her alanda ulaşabilecekleri en zirve nokta olmuşlardır.

İlahi sanatı bizlere tanıtan ilk rehberler peygamberlerdir. Çünkü onlar sanattaki gizemi ve sırları doğrudan sanatı ortaya koyan yaratıcı ile görüşerek almışlardır. Sanatın kaynağı insanın iç âlemine ait dugu ve latifelerdir. Dolayısı ile sanatta zirveyi yakalayanlar da iç dünyası itibari ile zirve olan ve Allah’ın seçilmiş kulları olan peygamberler olmuştur.

Kâinat insanla iç içedir. Ve insanla iletişim halindedir. Bu iletişim için insanın kâinatın dilini anlaması gerekir. Kâinatın dili ise sanattır. Onu bilen insan kainataki her şey ile konuşur. Kâinattaki bütün olaylar bir dildir. Renkler, çiçekler, otlar ve böcekler, güneş ve yıldızlar, denizler, dağlar, dereler hep kâinatın bir dilidir. Sanatçılar bu dillerin ifade ettiği manaları diğer insanlardan iyi anlarlar. Çünkü sanatçı ve kâinat arasındaki duygu alışverişi hat safhadadır. Öyle ki ortaya koydukları eserlerine kâinatın bir parçasını konu olarak seçerler hep.

Aslında sanatçının ilahi sanattan anladığı en büyük gerçek, kendisinin yüce Allah’ın sınırsız hikmet ve kudreti ile ortaya koyduğu bir sanat ve bütün isimlerinin güzelliklerini üzerine nakış nakış işlediği eşsiz bir sanat eseri olduğudur. Sanatçı kâinattaki her eserden Allah’a ulaştıracak bir yol bulur ve o yoldan gelen ilhamla beslenir.

Bu yüzden sanatçıların ortaya koyduğu eserler ne kadar ilahi sanatla içli dışlı olursa, o kadar derin manalara kavuşur. Hem ilahi sanattaki muhteşem bir yönüne eserinde değinmekle eserini zenginleştirir, hem de diğer insanlar tarafından daha çok beğenilir.

Ortaya koydukları sanat eserleriyle insanları kendilerine hayran bırakan sanatçılar, bu ilgi ve alakayı sanata dair ilhamlarının kaynağı olan ilahi sanata borçludurlar. Çünkü mahiyetlerindeki bütün fonksiyonlarını harekete geçiren ilahi sanattır. Zaten, insanın kendisinin de bizzat ilahi bir sanatın bir parçası olması nedeniyle sanatı iyi anlar insan. Onun sanatı anlaması demek kendisini bulması demektir. Öyle ki ancak kendisini bulan insan Sanatkâr’ını tanıyabilir, bulabilir.

Bundan dolayı sanatçının ortaya koyduğu her şey, hakiki sanat vesilesi ile gelen ilhamla ortaya koyulan bir taklit, gerçek sanatı anlatma adına ortaya koyulmuş olan bir gayret, Allah’ı bulma adına aranan ve bulunmak istenen gizemli bir delildir.

Hikmet sanatı doğru anlamaktır

İnsan düşüncesini ve gönlünü bulanıklıktan kurtaran, vicdanına bir yol rehberi sunan ve o yolu aydınlatan; bu aydınlıkta varlıklardaki sanatı, sanattaki mesajı okutturan önemli kaynaklardan biri de hikmettir.

Kainatın inceliklerini üstün ilimle bilmek manasına gelen hikmet, bir uykudan, bir yağmurdan, bir yumurtadan, bir sütten ders çıkarabilmektir. Allah Kur’an’da baldan övgü ile bahseder. Oysa biz tadından hoşlandığımız halde yerken onu yaratan Allah’ı düşünemiyoruz. Yine sütten övgü ile bahseder. O süt hayvanın damarlarının arasından süzülerek gelir, ama bir damla kan bulaşmaz. Su yerden çıkar, gökten iner, ama pırıl pırıldır. İşte hikmet budur. İnsan yediğinden içtiğinden her şeyden ibret alır. Allah bunu her kuluna da vermez. İnsanoğlu her şeye boş boş bakmamalıdır. Sadece yaratılan şeyin üstünlüğünü farkedip sadece ona hayranlıkla bakmalı ve ince ruhlu olmalıdır. Allah’ın yaratılan her şeydeki azametini büyüklüğünü görmek, ama ibadete yanaşmamak ise tezattır. Öyle ise hikmet ilim ve amel ile bütünleşmiş Allah’ın bir lütfudur.

Bir meyvede Allahu Teala tat vermiş, renk vermiş, koku vermiş. Bunlar gibi bakarak görülen