ELEKTRK TCARET ve DK MALYETL ELEKTRK TEMN

Av. Sleyman BOA Enerji Hukuku Aratrma Enstits Bakan

27.03.2012 stanbul Sanayi Odas

Elektrik Piyasas Kanununun Amalar

Elektriin, yeterli, kaliteli, srekli, dk maliyetli, evreyle uyumlu bir ekilde, tketicilerin kullanmna sunulmas iin, rekabet ortamnda, zel hukuk hkmlerine gre faaliyet gsterebilecek, mali adan gl, istikrarl ve effaf bir elektrik enerjisi piyasasnn oluturulmas ve bu piyasada bamsz bir dzenleme ve denetimin salanmasdr.

Elektriin Fiyatn Etkileyen Faktrler

Doalgaz Fiyatlar Yerli ve Yenilenebilir Kaynaklarn Pay klim Koullar Rekabeti Piyasa Yapsnn Olumas - kili Anlamalar Piyasas - Dengeleme ve Uzlatrma Piyasas

kili Anlamalar

Gerek veya tzel kiiler ile lisans sahibi tzel kiiler arasnda ya da lisans sahibi tzel kiilerin kendi aralarnda zel hukuk hkmlerine tabi olarak, elektrik enerjisi ve/veya kapasitenin alnp satlmasna dair yaplan ve Kurul onayna tabi olmayan ticari anlamalardr.

Elektrik Fiyatn Arttran Faktrler Piyasa faaliyetine son veren (batan) irketlerin PMUMa olan borlarnn, denmeyen alacaklar kalemi ad altnda ve -0- bakiye dzeltme kalemi orannda tketim tarafndan denmesi.

Teminatlar

Piyasa katlmclarnn; - piyasaya ilikin ykmllklerini yerine getirememesi - veya faaliyetlerini gerekletirememesi durumunda, - katlmclar arasndaki nakit aknn srekliliini; - piyasa katlmcsnn demesini zamannda gerekletirememesi durumunda ise alacakl durumunda olan dier piyasa katlmclarnn gvence altna alnmasn salar.

Ksttan dolay verilen 1 kodlu talimatlarn azaltlmas iin iletim yatrmlarna hz verilmesi gerekir.

Sistem iletmecisinin (MYTM) daha rahat dengeleme yapabilmesi ve dengeleme maliyetlerinin drlmesi iin pompaj depolamal hidroelektrik santrallerin kurulmasna ynelik almalar yaplmaldr.

Dzenleyici Riski ! 01.01.2011 tarihinden nce, Serbest Tketiciler iin Uygulanan tarife bileenleri: - Net enerji bedeli - Datm Bedeli - Perakende Sat Hizmet Bedeli (saya okuma) - letim bedeli

Dzenleyici Riski ! 28.10.2010 tarih ve 2999 sayl Kurul Karar: 01.01.2011 tarihinden itibaren, Serbest Tketicilere Uygulanacak Tarife Bileenleri: - Net enerji bedeli - Kayp Kaak Enerji Bedeli - Datm Bedeli - Perakende Sat Hizmet Bedeli (saya okuma) - letim bedeli

Serbest Tketici Gvencesi Elektrik Piyasas Lisans Ynetmelii m. 23/5:Bulunduu datm blgesindeki perakende sat lisans sahibi datm irketi dndaki bir tedarikiden elektrik enerjisi ve/veya kapasite satn almakta olan bir serbest tketicinin, hukuki gerekler nedeniyle tedarikisinin faaliyetine geici olarak ara verilmesi veya tedarikisinin faaliyetinin son bulmas halinde, bulunduu blgedeki datm lisans sahibi tzel kii bu serbest tketiciye yeni bir tedariki ile ikili anlama yapncaya kadar elektrik enerjisi ve/veya kapasite temin etmekle ykmldr.

rn 1: x Toptan Sat irketinin faaliyetine son vermesi nedeniyle, portfyndeki serbest tketiciler datm irketine kalmtr. Ancak serbest tketicilerin datm irketine aktarlmalar (faturalarn tahsili) toptan sat irketinin faaliyetine son verdii aydan bir nceki ay dikkate alnarak yaplmtr. (03.03.2012 tarihli Dengeleme Uzlatrma Ynetmeliinde Deiiklik Yaplmasna Dair Ynetmelik m. 132/E b 4/) Piyasa katlmcsnn adna kaytl serbest tketicilerin kaytlar, teminat artrm arsnn yapld fatura dneminden itibaren geerli olacak ekilde silinir ve PMUM tarafndan TEA veya ilgili datm irketine, TEA veya ilgili datm irketi tarafndan da ilgili serbest tketicilere bilgi verilir, Madde 9: Bu Ynetmelik 1/2/2012 tarihinden itibaren geerli olmak zere yaym tarihinde yrrle girer.

rn 2: x Datm irketi tarafndan tedarikisinin piyasada faaliyetine son verdii serbest tketicilerin elektrikleri kesilmitir. "Serbest tketiciler, faturalarn bize demiyor. Biz onlarn anlamas olan irketlerden alt yap hizmeti sunduumuz iin belli miktarda bir kira alyoruz. Bu arada Anadolu Grup'la anlama yapm ancak u ana bota kalan aboneler yine yanltlyor. Piyasada olan ama henz temerrde dmemi ama dmesi yakn gibi grlen irketler var ki, onlar devreye girip, botaki abonelere bize devredildiniz gibi yaklamlar gsteriyorlar. Vatandalar bu olaylar dikkate almasn. alk YEDA, devletin enerjisinin datmn yapyor. Yani devlet garantisiyle" Bu tr aklama ve davranlar piyasada rekabetin oluturulmasnn nnde ciddi engeldir.

Kayp/Kaak Bedelleri

Kayp-Kaak Bedeli: Tm elektrik sisteminde oluan elektrik kayp ve kaaklarnn tketicilere yanstlmas sonucu oluan bedeldir.
K/Klarn en ok olutuu blgeler: Dicle, Vangl ve Aras

Tketici Hakem Heyetleri Kararlarnn Gerekeleri: Enerjiyi kaak olarak kullanan bir kiiye ait ykmlln; konu ve kii ile hi ilgisi bulunmayan tketiciden tahsil edilmesi hukuka aykrdr. Enerji datm irketleri blge baznda faaliyet gstermektedirler ve kaak kullanm oranlar blgeden blgeye deiebilmektedir. Yaplan uygulama hakl gerekelere dayansa bile, ncelikle her blge iin kaak kullanm oranlar tespit edilmeli ve bu oran sadece o blgeye uygulanmaldr. Buna gre, rnein kaak kullanm orannn %30 olduu A blgesindeki K/K bedeli %30 olmal, kaak kullanm oran %5 olan B blgesinin alnacak bedel %5 olmaldr. Halbuki mevcut uygulamada, kaak oran yksek olan A blgesindeki datm irketi aleyhine, B blgesindeki datm irketinin de lehine bir dengesizlik ve dolaysyla hakszlk olumaktadr. Tm blgelerde eit oranda kaak kullanm oran uygulandnda A blgesindeki datm irketi bunun %15'ini geri ald iin zarar etmekte, buna karn B blgesinde faaliyet gsteren irket, blgesinde %5 lik bir kaak olduu iin %10 kar edebilmektedir. Netice itibariyle, blgeler aras kaak kullanm oranlar dikkate alnmadan belirlenen %15lik oran bu yn ile de haksz bulunmutur.

Kayp/Kaaklar

Uygulama kayp ve kaakla mcadeleyi de gereksiz klmakta bylelikle enerjiyi kaak olarak kullananlar lehine bir alan olumaktadr. Hukukun temeli, ncelikle hakszl yok etmek ya da cezalandrmak zerine kurulu iken mevcut uygulama kaak kullanm dllendirirken yasal kullanm cezalandrmaktadr.

Perakende tarifelerde Datm irketlerinin uygulad puant saatlerinin biraz esnekletirilmesi, hafta sonlarna zel tarifelerin uygulanmas.

TEEKKRLER s.bosca@ehae.org.tr