TORYUM

Gnmzdeki nkleer santrallerin tamam uranyum yak t yla al maktad r. nmzdeki y llarda nkleer reaktrlerin yak t n n toryum olmas iin al malar srmektedir. Bu konuda sona yakla lm t r. Toryum madeni Trkiye iin stratejik neme sahiptir, lkemizi ilerilere gtrecek bir kaynakt r.

TORYUM VE REAKTR
Dnyada bulunan 1 071 000 ton toryumun 789 000 tonu Trkiyededir. Bu miktar, dnya rezervinin yakla k % 80ine kar l k gelmektedir. Toryumun nkleer yak t olarak kullan ld nkleer santral, henz dnyada yoktur. Toryuma dayal nkleer santrallerin kurulma al malar , deneme safhas ndad r. Dnyada deneyler devam etmektedir. ABD, Fransa ve Japonyada devam eden bu al malarda Trk mhendisler de bulunmaktad r. Toryumun nkleer yak t olarak kullan lmas , CERNdeki atom h zland rma al malar yla da ilgilidir. 2007 y l nda Ispartadaki uak kazas nda vefat eden rahmetli Engin Ar k n CERNdeki atom h zland rma al malar na kat lmas n n sebebi toryumun nkleer yak t olarak kullan lmas iindi. Toryum kaynakl yeni nesil santral kurulmas al malar Trkiyede ekip hlinde h zla srdrlmektedir. Ispartadaki uak kazas nda 6 ekip yesinin vefat etmesine ra men al malar durmam , ilerlemi tir. Ispartadaki toryum toplant s na giderken uak kazas nda vefat eden retim yeleri, Bo azii ve Do u niversitesindeki toryum al mas yapan retim yeleriydi. lkemizdeki toryum madeni kaynaklar Eski ehirSivrihisar Beylikah rK z lcaren kynde ve Malatyada Hekimhan Kulancaktad r. Toryumun, ileride uranyumun yerini alaca na kesin bir gzle bak lmaktad r.
1

 Toryuma, k saca tor da denmektedir. Toryum santralleri i letilme e ba lan rsa, ernobilin benzeri kas tl patlatma tehlikesi olmayacakt r. Kasten meydana getirilen patlama an nda bile, reaktrn fi i ekilecek, her trl i lem duracak; bu suretle de hibir tehlike ya anmayacakt r. Toryum, yerli ham madde olmas ndan tr de ok nemlidir. Nkleer santral kuruldu unda, d a ba ml l k olmayacakt r. Elimizdeki toryumun k ymetini bilmeliyiz. Gerek de erinden d k fiyata zaman ndan nce satmamal y z. Toryumla al an reaktrler devreye girdi inde de erinin artaca n unutmamal y z.

Uluslararas Atom Enerji Ajans (UAEA)

ngilizcesi International Atomic Energy Agency olup IAEA k saltmas yla gsterilmektedir. Nkleer enerjinin bar l amalarla kullan lmas n ve planlanmas n sa lamak, nkleer gvenlik iin gerekli standartlar haz rlamak amac yla 1957 y l nda kurulmu tur. 2005 Nobel Bar dl, Uluslararas Atom Enerji Ajans (UAEA)n n M s rl ba kan Muhammed El Baradey'e verilmi tir. Merkezi Avusturyan n ba kenti Viyanadad r. Birle mi Milletler bnyesinde faaliyet gstermektedir.

TRK YE ATOM ENERJ S KURUMU (TAEK)

Trkiye'de nkleer ve radyasyon gvenli inden sorumludur. 1956 y l nda Ankarada nkleer faaliyetler yapma yetkisiyle kurulmu tur. Do rudan Ba bakana ba l olan bir devlet kurulu udur. Nkleer enerjiyle ilgili ara t rma, dzenleme, denetleme ve al ma yapar. ekmece nkleer ara t rma ve e itim merkezi, Trkiye Atom Enerjisi Kurumu'na ba l olarak stanbul'da Kkekmece gl k y s nda kurulan nkleer ara t rma merkezidir. K saca NAEM
2

olarak adland r lan bu merkez 1962 y l nda kurulmu tur. ekmecede bulunan nkleer yak t pilot tesisi ve iki adet ara t rma reaktr gnmzde at l durumdad r. Gemi y llarda ekmecede t p ve endstride kullan lmak zere radyoaktif sentetik izotop retilmi tir. Ayr ca uranyum yak t ile ilgili test mahiyetinde ara t rma al malar yap lm t r. TAEK Ba kan , Okay ak ro ludur. Trkiye Atom Enerjisi Kurumunun gemi y llardaki Ba kan Ahmet Yksel zemre nkleer enerji konusunda dnya ap nda nemli bir isimdir. ABDnin Kresel Nkleer Enerji Ortakl (Global Nuclear Energy Partnership GNEP) projesi kapsam nda ABD ve Trkiye beraber al maktad r.

NKLEER ENERJ POL T KAMIZ

Trkiyedeki uranyum ve toryum rezervlerinin uluslararas trstlerce ele geirilmeye al labilece i unutulmamal d r. Nkleer santral in a etmeye talipmi gibi gzken yerli firmalardan baz lar n n da yabanc lar n ta eronu olabilece i gz ard edilmemelidir. Yak n gemi imizde, bor madeninde bu durumlar ya anm t r. Belki de bu tr ayak oyunlar ndan dolay nkleer reaktr in as gecikiyordur. Uranyum ve toryum devlet taraf ndan kart lmal d r ve i lenmelidir. Nkleer reaktr devlet in a etmelidir. Yerli sermayeye dayal toryum veya uranyum santrali kurmal y z. Nkleer santral, zel sektre i lettirilmemelidir; devlet i letmelidir. Devletin patron oldu u gvenilir zel sektr, kontroll kabul edilebilir. Asl nda nkleer santral devletin i idir, zel sektrn i i de ildir. Uranyum ve toryum Trkiye iin stratejik neme sahiptir. lkemizi ilerilere gtrecek kaynaklardand r.