You are on page 1of 17

TURUNGLLERDE GBRELEME

Nuri ARI Ziraat Yksek Mhendisi Turungiller genel olarak su tutma ve havalanma zellii iyi olan, 1.5-2.0 m derin profile sahip tnl, milli tn, kumlu tn ve milli killi tn bnyeye sahip organik maddece zengin ( % 2.5den fazla ) olan topraklarda iyi yetiirler. Fazla kirece hassastr. Yetitirildikleri topraklarn pH deerinin hafif asit (pH 5.5-7.0) olmasn isterler. Ancak yurdumuzda Dou Karadeniz Blgesi hari turungillerin yetitirildii dier blgelerde pH turungillerin istedii deerin olduka stndedir. Subtropik meyve trlerinden olan turungillerin yapraklarn dkmemeleri nedeni ile tm yl beslenme ihtiyacnn olmas, klcal kklerinin topran ok derinliine inmemeleri nedenleri ile yapraklarnda genellikle besin elementi noksanlklar grlmektedir. Dier meyve trlerine oranla bir ok besin elementinin (Azot, Fosfor, Potasyum, Magnezyum, Demir, inko, Mangan ve Bor) noksanlk belirtileri yapraklarda grlmektedir. Tablo 1de , Turungillerin iyi bir rnle dekardan kaldrdklar besin maddesi miktarlar (kg/da) verilmitir. Turungil trleri topraktan en fazla srasyla kalsiyum, azot potasyum ve fosforu kaldrmaktadrlar. Tablo 1 , Turungillerin iyi bir rnle dekardan kaldrdklar besin maddesi miktarlar (kg/da) Tr N P2O5 K2O CaO Portakal Mandarin Limon Altntop 24.2 18.2 27.0 14.6 5.4 5.4 5.4 2.7 20.5 20.4 20.9 20.7 31.5 27.2 35.8 34.9

Turungillerin meyveleri ile kaldrlan besin maddesi miktarlarnn yannda aalarn her yl gelitirdikleri kk, gvde, dal-srgn ve yapraklar ile kaldrdklar bitki besin maddesi miktarn da dikkate almak gerekir. Gelimi bir turungil aacnn topraktan kaldrm olduu azotun % 41i yapraklarda, %20.5i meyvelerde, % 28i gvde-dal-srgnlerde ve %10.5i ise kklerde bulunmaktadr. Turungiller tuzlulua kar hassa bitkilerdendir yetitirildikleri topraklarn tuzluluunun yksek olmamas gerekir. Toprakta toplam tuz miktar % 0.15in ok zerine km ise aalarn yapraklarnda tuz zarar olarak yanklar, zamansz yaprak dkm, meyvelerde atlamalar ve ekil bozukluklar ortaya kar. Toprak tuzluluunun yannda sulama suyunun da tuz miktar az olmaldr. Su kalitesi bakmndan sulama suyunun elektriki geirgenlii (EC) 0.5-0.75 milimhos/cm 25 0C deerleri arasnda olan sulama sular tuzluluk bakmndan problem yaratmayan sulardr. Turungiller bora kar ok hassas bitkilerdendir. Sulama suyundaki bor miktarnn litrede 0.33 mg dan az olmas ve 0.67 mg gememesi gerekir. Bor fazlal zellikle scak su kaynaklarna yakn kurulmu bahelerde, ar hayvan gbresi ve kalitesiz organik madde kullanlan bahelerde daha sk grlr.

Tablo 1: Sulama Suyunun Baz Kalite zellikleri Su Snf ok yi yi Kullanlabilir Fazla Kullanlamaz E.C milimhos/cm znm 25 oC Ppm < 0.25 0.25-0.75 0.75-2.0 2-3.0 > 3.0
o

Tuz Sodyum(Na)Toplam Bor Ppm Katyonlar % < 20 20-40 40-60 60-80 > 80 < 0.33 0.33-0.67 0.67-1.0 1.0-1.25 > 1.25

Cl me/l < 1.25 1.25-2.5 2.5-3.75 3.75-5.0 > 5.0

160 160-480 480-1280 1280-1920 >1920

E.C = 1 milimhos/cm 25 C= 640 mg/litre = ppm

ORGANK MADDE Turungillerin yetitirildikleri topraklarda organik madde miktarnn iyi durumda olmas gerekir. Organik maddenin toprak zellikleri zerine ok ynl olumlu etkileri vardr. Bunlar: 1-Topran Fiziksel zelliklerini Dzeltir. a-Topran su tutma kapasitesini dengeler b-Topran havalanma kapasitesini dengeler c-Topran kolay snmasn salar d-Toprakta kaymak tabakas oluumunu ve topran atlamasn azaltr e-Toprak erozyonunu azaltr. 2-Topran Kimyasal zelliklerini Dzeltir. a-Toprakta yaraysz olan bitki besin maddelerini yarayl hale gelmesine yardmc olarak bitkinin beslenmesini kolaylatrr b-Topran pH deerinin dengede kalmasn salar c-Topran besin maddesi tutma kapasitesini arttrr ve toprakta besin maddesi ykanmasn azaltr d-Toprakta tamponlama yaparak toksiteyi nler e-Toprakta tuzluluun azalmasna yardmc olur f-Organik madde toprakta ayrmaya urarken bnyesindeki bitki besin maddelerini topraa vererek bitkinin beslenmesine yardmc olur g-Toprakta bitkinin kk gelimesini tevik eder. 3-Toprakta Mikrobiyolojik Aktiviteyi Arttrr. a-Tam paralanmaya uram organik madde toprak canllar (mikroorganizmalar) iin enerji ve besin kaynadr b-Toprakta mikroorganizma younluunun artmasna yardmc olur c-Organik maddenin toprakta ayrmas esnasnda ortama verdii organik bileikler ile bitkinin kk sisteminin gelimesine olumlu ynde uyarc etkiler olur. Topran organik madde dzeyini iyiletirebilmek iin yetikin aalara ortalama 100 kg iyi yanm iftlik gbresi 2-3 ylda bir aa ta izdmne verilmelidir. Uygulama sonbaharda yaplmal ve uygulama sonras iftlik gbresi mutlaka toprak altna getirilmelidir.

ekil 1. iftlik gbresi ve Azotlu gbre uygulama alan Gen aalarda ise ya bana 10 kg iftlik gbresi hesab ile gbreler verilebilir. iftlik gbresinin yannda organik madde miktarn artrmak amacyla yeil gbreleme de yaplabilir. zellikle aalarn gen dnemlerinde sonbaharda dekara 8 kg adi fi ile birlikte 3 kg arpa kartrlarak ekilmeli, ilkbaharda fiin % 30 ieklenme dneminde toprak altna getirilmelidir. Yeil gbre bitkisinin topraa kartrlmas ile topraa ciddi miktarda organik materyal kazandrlr. Ayrca baklagil bitkileri havann serbest azotunu topraa fiske ederek toprak verimliliinin artna yardmc olur. Ayrca baklagil bitkilerinin derin kk yaps nedeniyle toprak iinde am olduu galeriler nedeniyle topran daha kolay havalanabilir ve su geirebilir bir yapya kavumas salanr.

Resim. Yeil Gbreleme AZOT Btn canl varlklarn asl yap maddesidir. Proteinlerin olumasnda nemli rol oynar. Protoplazma ve hcre ekirdei nemli miktarda N ierir. Ayrca klorofil moloklnde Mg ve C ile birlikte yer alan azot oksidasyon ve rediksiyon olaylarnda rol alan enzimlerde de bulunur.

Bitkiler genelde azotu Nitrat (NO3) ve Amonyum (NH4) formunda alrlar. Topraktaki azotun kayna organik maddedir. Belirli bir miktar da havann serbest azotun bakteriler tarafndan topraa balanmas ile salanr. Organik formdaki azot amonifikasyon olaylar sonucu NO3 ve NH4 haline dnr. Buda organik maddenin C/N orannn 17/1 den kk olmas ile, yeterli toprak havalanmas, nemi ve scakl ile ntr toprak tepkimesi gibi minerilizasyonu

salayan bakteriler iin gerekli koullarn varolmas ile salanr. Bu koullarn olmamas halinde yeterli organik madde olsa da bitkiler azot noksanl ekebilir. AZOT NOKSANLII

Azot noksanl ilk nce yal yapraklarda grlr. Noksanlk halinde yapraklar normal yeil renklerini kaybeder ve noksanln derecesine bal olarak ak yeil veya sar bir renk alr. Vejetatif gelime azalr bitki bodur bir gelime gsterir. Yapraklar normal bykln alamaz. Renkleri yeilden sarya dner. Renk deiiklii her tarafnda ayndr. nce yal yapraklarda grlr. Bitki vaktinden nce iek aar. Gelime sresi ksalr. Tohum, iek ve meyve oluumu azalr. Kk sistemi zayflar.Yapraklar kk, dik, ak yeil veya sarms renktedir. Erken dklr, sonbaharda damarlar biraz daha krmzms renkte grlr. Meyveler, kk, koyu renkli, depolama kalitesi iyidir. Verim azalr, meyveler erken dklr ve aata periyodizite eilimi artar.

Resim. Narenciye yapraklarnda azot noksanl Turungillerde azot noksanl ok grlr. Bunun balca nedenleri 1-N ihtiyacnn fazla olmas, 2-Yetitirildikleri topraklarn azota fakir olmalar 3- Azotun ykanma v.b. nedenlerle kolayca kayba uramasdr. Fazlal halinde ise vejetatif gelime devresi normalden daha uzun olaca iin olgunlamada geriler. Bitkinin gevek ve kuvvetsiz bir bnyeli olmasna neden olur. iek ve meyve oluumu hem azalr hem de gecikir. Kalite der, hastalk ve dona kar dayankllk azalr. Kuvvetli ve devaml srgn oluur. iek gz says azalr. Meyvelerin kalitesi der. Kaba dokulu ve yavan tad olan meyveler oluur. Meyveler gerek rengini alamazlar ve yeil kalrlar. Depoda saklanmas gleir erken bozulur. Yetikin aalara ne kadar gbre vermeliyiz?

Verilecek Gbre Miktarn Etkileyen Faktrler 1- Toprak yaps 3- Anacn eidi 2- Aacn ya ve eidi 4- Verim durumu

5- Gbreleme alkanlklar 6- Sulama durumu 7- Topran ilenip ilenmemesi vb. faktrler aalara verilecek gbre miktarn etkilemektedir.

Tm baheler iin kesin bir reete vermek olanakszdr. En doru yaklam toprak , yaprak ve sulama suyu analiz sonularna dayanarak yaplabilir. Ancak gelimesi normal besin maddesi noksanl gstermeyen yetikin turungil aalarna verilecek ortalama azotlu gbre miktarn aadaki gibi ve azotlu gbre olarak da amonyum slfat (%21 N) tercih edilmelidir. Turungil trlerine gre verilecek gbre miktar ve verilme zamanlar. Portakal Limon Mandarin Altntop 5 kg/aa 6 kg/aa 4 kg/aa 3.5 kg/aa

Uygulama zaman: Gbrenin 2/3 Ocak-ubat aynda, 1/3 Mays-Haziran , uygulama ekli ise ekilde grld gibi toprak yzeyine serperek kartrlmas veya yaz aylarndaki uygulamalarda hemen sulama yaplmaldr.

ekil. Azotlu gbreler aa ta izdmne verilir. FOSFOR (P) Azot gibi fosforda yaan her hcrenin yap maddesidir. Protein ve yalarn oluumuna hizmet eder. Hcre blnmesi ve enerji tanmasnda, iek ve meyve oluumunda rol oynar.

En belirgin etkisi kk sistemi zerinedir. Kkn iyi gelimesini ve yaylmasn salar. Olgunlamay hzlandrr. yi bir iek dllenmesi salar. Bitkinin hastalk ve zararllara kar direncini arttrr. Olgunlama zamann fosfor belirler. Topraktan bitkiler tarafndan genelde orta fosfat iyonu (H2PO4) eklinde alnr. Almnda ortamn pH s etkili olup, dk pHl topraklarda alm artar. Fosforun tamamna yakn ksm gelimenin ilk dneminde alnr, tohum ve meyveye aktarlr. Asit reaksiyonlu topraklardan A1 ve Fe ile kire miktar yksek alkali topraklarda ise Ca-Fosfat halinde alnamaz forma dnr. Noksanlk grlr. Fosfor noksanlnn balca nedenleri 1- Topraklarn yksek CaCO3 ierii, 2- Yksek pH, 3- Topraklarn fosforca fakir olmas,

4- Turungillerin topraktaki fosfordan yararlanma glerinin dk olmasdr. Fosfor noksanl halinde toprak st organlar kadar kk de zarar grr. Kk geliimi ve oluumu azalr. Yapraklar normal bykln alamaz. nce koyu yeil sonrada krmzms mor veya kahverengine dner. Buda bitki dokusunda nitratn birikmesi ile yakndan ilgilidir. Noksanlk ilk olarak yal yapraklarda grlr. Bitkilerde gelime yavalar, kk sistemi zayflar. Noksanlk ilerledike yapran u ve kenarlarnda nekrozlar grlr. rn miktar ve kalite der. Meyve tutumu azalr, zamansz meyve dkm grlr. Meyve aplar klr, erken olgunlaan koyu renkli meyveler oluur. Mg noksanl P almn engeller. Noksanlk iklim koullaryla da ilgilidir. Serin ve yal ortamlarda kk geliimi zayf olacandan toprakta P bulunsa da noksanlk grlr, koullar deiince dzelir.

Resim. Fosforla yeterince beslenen ve fosfor noksanl grlen aalarn meyvelerinin enine kesiti Fazlal halinde Fe, Zn ve Cun elverili hale gemesini nler. Ayrca olgunlamay hzlandrd iin vegetatif gelimeyi engelleyebilir. Gelimesi normal besin maddesi noksanl gstermeyen yetikin turungil aalarna verilecek ortalama fosforlu gbre miktarn yle belirtebiliriz.

Turungil trlerine gre verilecek gbre miktar ve verilme zamanlar. Fosfor kayna olarak da Triplesperfosfat (% 43-45 P2O5) veya Diamonyumfosfat (% 18 N, % 46 P2O5) tercih edilmelidir. Portakal Limon Mandarin Altntop 1 kg/aa 1 kg/aa 0.7 kg/aa 0.7 kg/aa

Uygulama zaman: Ar bnyeli ve kireli topraklarda sonbaharda uygulanmal, verilen gbrelerin toprak tarafndan tutunmasn ve yaraysz forma dnmesinin engellenmesi asndan uygulamay aa ta izdm altnda alacak 15-20 cm banda verilip zerinin kapatlmasnda yarar vardr. zellikle fosforlu gbreler bir ylda 3-5 cm kadar derine, potasyumlu gbreler 8-10 cm derine ve azotlu gbreler ise 20-30 cm derinlie kadar inebildii bilinmelidir.

ekil.Fosforlu gbreler aa ta izdm altna alacak ukurlara verilir. POTASYUM (K) Topraklarda Azot ve Fosfora oranla daha fazla bulunur. Bitkiler Potasyumu iyon halinde alr. Vegetatif ksmlarda generatif ksmlara gre daha fazla bulunur. Protein, karbonhidrat, ya vb. organik bileiklerin yapsnda bulunmaz. Ancak fizyolojik bir ok etkisi vardr. Stomalarn hareketini salad iin fotosentez olaynda gereklidir. Enzimlerin etkinliini salar, fazla azotun olumsuz etkisini giderir. Kk gelimesine, soua, hastalklara dayanklla, kurakla, olgunluk zamanna ve kalite zerine etkilidir. Meyve iriliine, meyve renginin tam olumasna, kuru madde miktarnn artmasna, erken hasat zerine ve meyvenin depolama ve tama zelliklerini iyiletirir.

Yaplan bir gbreleme almasnda gbre uygulanmayan parsellere gre NP uygulanan parsellerde rn art portakalda % 48 limonda % 31 olurken, NPK uygulanan parsellerde ise rn art portakalda %67 limonda % 44 olarak belirlenmitir. ekil 3de portakal ve limon aalarnda gbrelerin verim zerine olan etkileri grlmektedir.

Uygulama Gbresiz NP NPK

Portaka 100 148 167

Limon 100 131 144

Potasyum noksanl halinde nce yal yapraklardan balayan kloroz grlr. Noksanlk yaprak ucundan balayp, kenarlara yaylr. Bu ksmlar sarya dner, ilerledike dokular lr. ksmlar uzun sre yeil kalr. Ksa ve zayf srgn geliimi olur. Meyvelerin rengi bykl kalitesi der. Potasyum noksanl daha ok hafif bnyeli kt drenajl ve yal bahelerde grlebilir. Ca, Mg, Na, Potasyumun antagonistidir. Ar kireleme yaplan alanlarda Ca bitkinin Kdan faydalanmasn engeller. K noksanlnda Fe harekete geemediinden Fe klorozu da grlr. Aalarda dklen meyve ve krlan dal says da artar.

K Noksanl

Normal

-K

Resim. Potasyumla normal beslenen ve potasyum noksanl gsteren aalarn meyve kaliteleri. Fazlalnda ise meyveler normale oranla iri ve ak renklidir. Ge olgunlar. Ca ve Mg alm engellenir. Gelimesi normal besin maddesi noksanl gstermeyen yetikin turungil aalarna verilecek ortalama potasyumlu gbre miktarn yle belirtebiliriz.

Turungil trlerine gre verilecek gbre miktar ve verilme zamanlar. Potasyum kayna olarak da Potasyum Slfat (% 50 K2O) tercih edilmelidir. Portakal Limon Mandarin Altntop 2 kg/aa 2 kg/aa 1.0 kg/aa 1.5 kg/aa

Uygulama zaman: Ar bnyeli topraklarda sonbaharda uygulanmal, verilen gbrelerin toprak tarafndan tutunmasn ve yaraysz forma dnmesinin engellenmesi asndan uygulamay aa ta izdm altnda alacak 15-20 cm banda verilip zerinin kapatlmasnda yarar vardr. KKRT Topraklarda az miktarda bulunur. Byk bir ksm organik maddenin ayrmas ile ortaya kar.

Bitkilerde proteinlerin bileiminde bulunur. Klorofil oluumu iin gereklidir. Baz vitaminlerin bnyesinde bulunur. Bitkilerin soua dayanklln arttrr.

Doal koullarda turungillerde kkrt noksanlna hi rastlanmaz. ayet noksanlk ortaya karsa ilk olarak ge yapraklarda sararma eklinde olur. Bu azot noksanlnda olduu gibi btn yapra bir rnek kapsayan ak yeil veya sar renk grnmdr. Ayrca srgn oluumunda azalma ve meydana gelen srgnlerin zayf kalmasna neden olur. Gelime, meyve verimi ve kalite der. KALSYUM (Ca) Kalsiyum yal blge topraklarnda ykand iin kurak blge topraklarna gre daha az miktarda bulunur. Kumlu ve asit karakterli topraklarda noksanlna rastlanabilir. Bitkiler tarafndan Kalsiyum iyonu eklinde alnr. Vejetatif aksamda meyve ve tohuma gre daha fazla bulunur. Hcrenin yapsnda bulunur. Azot metabolizmas ve absorbsiyonu zerine, karbonhidrat ve proteinlerin tanmasna etki eder. ieklerin normal oluumunda etkilidir.. Bitki hastalklarna dayankll salar. Kk geliime etki eder. Topraklar kireleme veya Cala gbrelemenin besin maddesi olarak direk etkisi yannda asit topraklarn ntrletirilmesi, bylece mikroorganizma faaliyetlerini arttrmas ve baz besin maddelerini yarayl hale getirmesi gibi dolayl etkileri vardr. Noksanlnda ilk olarak gen yapraklar sararmaya balar. Daha sonra nekrozlar grlr. Kenar ular aa ve yukar doru kvrlr. Yapraklar dzgnlklerini kaybederler. Byme noktalar ounlukla lr. Bitkide yeni srgn gelimez, kk sistemi de ok zarar grr.

Kalsiyum meyveden daha ok srgn ucuna tanma eilimindedir. Kuraklk srasnda ac beneke neden olabilecek ekilde kalsiyum ve su meyveden srgn ucuna hareket eder. Ar k budamas, ar meyve seyreltmesi, az rn, byk meyve, eit zellii ve dzensiz sulama gibi kltrel tedbirler Ca noksanlna sebep olabilir. Topraa ar azot uygulamas potasyum ve manezyum almn arttrmasna karlk kalsiyum almn azaltr. lkemiz genelinde turungil yetitiricilii yaplan blgelerinde genelde Ca fazlal sz konusudur. Ortamda fazla Ca bulunmas durumunda bata P, K ve Mg gibi makro besin maddeleri ile Mo hari dier btn mikro besin elementlerinin noksanlna sebep olur. MANEZYUM (Mg)

Yal blgelerde noksanlna rastlanabilir. Bitkiler Manezyumu iyon halinde alrlar. Klorofil moleklnn yap maddesidir. Bitkideki Mgun %15-20si klorofilde bulunur. Bu yzden Mg noksanlnda fotosentez olmaz. Bir ok enzimin aktifliini ve yapraklarda meydana gelen karbonhidratn bitki bnyesine tanmasn salar. Bitkinin Pdan daha ok faydalanmasna etki eder. Hzl gelien gen aalar ve ar meyve tutmu verimli aalar Mg noksanlna duyarldr. ncelikle yal yapraklarda ana damarlar arasnda sararma balar ve yaprak kenarlarna yaylr. Damarlar uzun sre yeil kalr. Meyvenin evresindeki yapraklarda daha ok grlr. iddetli hallerde yapraklar beyazlar ve alt yapraklar dklrken st yapraklar kalr. Gelime zayflar, rn miktar der. zellikle N miktarnn dk olmas ve kuraklk Mg noksanlnn iddetini arttrr. Ca/Mg orannn artmas ve fazla K, Mg yaraylln etkiler. Noksanlk hali grlr.Meyvelerinde fazla ekirdek bulunan turungil trleri Mg noksanlna kar daha hassastrlar.

Mg Noksanl Mg fazlal nadiren grlr. K absorbiyonunu engeller ve aalarda kk gelimesini durdurur. Mg noksanl yapraklarda renk deiiklii yannda meyve miktar ve meyve kalitesini de etkilemektedir.Portakalda yaplan bir almada Mg ilavesinin aa zerindeki meyve says zerine etkisi tabloda grlmektedir.(Smith ve ark..; 1953) Uygulama N NP NPK NPK+Mg Meyve says 1459 1734 2144 2313

Magnezyum noksanl belirlenen narenciye bahelerine meyve tutumundan sonra yaprakta uygulama yeterlidir. Bunun iin 100 litre suya 1 kg % 1 MgSO4 veya Mg(NO3)2 kartrlr ve serin saatlerde yapraklara pskrtlr.kinci uygulama birinci uygulamadan 15-20 gn sonra tekrarlanmaldr.

DEMR (Fe) Genellikle Demir iyon formunda bitkilere yararl haldedir. Manezyum gibi klorofil moleklnde bulunmaz. Ancak klorofilin oluumunda katalitik etkisi vardr. Solunum enzimlerinin aktifliini arttrr. Noksanl halinde nce gen yapraklarda kloroz grlr. lk anda klcal damarlarda dahil damarlar yeil kalr ve bir a grnm oluur. Daha sonra damarlarda yeil rengini kaybederler.

MKRO ELEMENTLER

Fe noksanl

iddetli hallerde srgnlerde kurumalar grlr. rn azdr, meyvenin rengi olumsuz etkilenir ve kokusu yavanlar. Noksanlk daha ok ortamda demirin olmayndan deil almn engelleyen faktrlerden kaynaklanr.

Dk pHda demirin erirlik derecesi olduka yksektir. Ntr ve alkali reaksiyonlarda genelde alnamaz formdadr ve noksanlk grlebilir. Toprak zeltisinde ve sulama suyundaki Bikarbonat (HCO3) iyonu ile topraktaki Kalsiyum karbonat (CaCO3), Manezyum karbonat (MgCO3) ve P miktarnn yksek oluu Fe almn engeller. Cu, Mn, Mo, Znnun fazla miktarda olmas ile K ve Caun yeterli miktarda olmay da demir almn olumsuz etkiler. Demir noksanln gidermek iin kullanlan demir kileylerinin alma pH aralklar farkldr. Bu nedenle salkl sonucu alabilmek iin topranzn pH durumuna uygun demir kileyti seilmelidir.Tabloda farkl demir kileytleri ve etkili olduklar pH aralklarn grlmektedir. Demir Kileytleri Fe-EDTA Fe-HEDTA Fe-DTPA Fe-EDDHA Etkili pH aralklar 4.0-6.5 4.0-6.5 4.0-7.5 4.0-9.0 Demir fazlalna ok az rastlanrsa da, aalarn fosfordan yararlanmasn engeller.

Turungillerde demirli gbre uygulamas, noksanln iddetine ve aacn yana bal olarak 50-100-150 gr demir kileyt veya 500-1000-1500 gr demir slfat Ocak-ubat aylarnda topraktan uygulanmaldr. MANGAN (Mn)

Bitkiler tarafndan Mangan iyon halinde alnr. Klorofil oluumunu salar. Oksidasyon ve redksiyon olaylarn kontrol eder. Protein sentezi ile bnyedeki absorbik asitin teekkln salar. Fe, Ca ve Mgun alnmasnda rol oynar. Noksanl halinde Fe eksikliinde grlen araza benzer kloroz grlr. Srgnn ucundaki ve ortasndaki yapraklar zikzakl grn alrlar. Yapraklarda damarlar koyu yeil ve damarlar arasnda sarms yeil renk oluur. Kloroz yannda nekrozda grlebilir. Yaprak bykl etkilenmez, rn azalr. Mn noksanlna zellikle glgede kalan yapraklarda rastlanr. oklukla Fe ve Mn araz birlikte ortaya kar. Mangan eksiliine potasyumca fakir olan ve hafif alkali ile alkali topraklarda rastlanr. Ancak asit, organik maddece zengin topraklarda Mn fazladr ve toksik etkisi olabilir. Topran zelliklerine gre ister mineral tuz formunda isterse kileyt formunda olsun mikro element gbrelerin topraktan uygulanmasnda meyve aacnn ilk gelime dnemlerinde uygulanr. Gelime dnemi ortalarnda topraktan yaplacak uygulamann etkisi az olur. Bu nedenle ge uygulama yerine yapraktan uygulama yapmak daha yararldr. Bu amala 100 litre suya 250-500 gr. MnSO4 , 250 gr. Soda yada snm kire, 200 gr re ve 50 ml yayc yaptrc kartrlarak serin saatlerde yapraktan pskrtlerek verilmelidir. kinci uygulama birinci uygulamadan 15-20 gn sonra tekrarlanmaldr. ayet noksanlk riski varsa ilk yaprak uygulamas ieklenme ncesi yaplmaldr.

NKO (Zn) Bitkiler tarafndan inko iyonu eklinde alnr. En fazla kkte sra ile gvde ve yapraklar ve meyvelerde bulunur.

Bymeyi dzenleyen auxn hormonunun oluumunu salar. Noksanlk halinde boum aralarnn ksa oluu ve bodur gelime bununla ilgilidir. Karbonhidrat tanmas ve ekerlerin dzenli kullanlmasn salar. Klorofil oluumunda rol oynar. Azot ve fosfor metabolizmas ile enzimlerin aktifliini etkiler. Kk geliimi zerinde de ok nemli grevleri vardr. Noksanl halinde meyve aalarnn srgn ularnda rozet denilen kk ve sk yaprak kmecikleri grlr. Yapraklar normale oranla 20-30 defa daha kktr. Normal ekillerini kaybederler. Damarlar aras renk sarya dner.

Zn noksanl

Kk gelimesi zayflar, su absorbsiyonu geriler. Meyve gzlerinin says azalr ve oluan gzlerin byk ounluu almaz. Meyveler kk ve ekilsizdir. Verim ve kalitede der. Meyve gvdesi de kaba, gevrek ve dzensiz olur. Fazla kire ieren alkali topraklarda ve dk scaklkta inko noksanl grlr. Fazla fosfor bitkiler tarafndan alnmasn engeller. Topraktaki miktar organik madde ile ilgilidir. Organik maddece zengin st topraklarda daha fazla miktarda bulunur. Fosforlu gbrelerin Zn almna etkisi tabloda grlmektedir. Tr Gbre(kg/da P% Mandarin 0 7.5 35.0 90.0 0.10 0.18 0.21 0.29

Yapraklarn Bileimi Zn ppm 20 19 15 13

inko noksanln gidermek amacyla, 100 litre suya 250-500 gr. ZnSO4 , 250 gr. Soda yada snm kire, 200 gr re ve 50 ml yayc yaptrc kartrlarak serin saatlerde yapraktan pskrtlerek verilmelidir. kinci uygulama birinci uygulamadan 15-20 gn sonra tekrarlanmaldr. ayet noksanlk riski varsa ilk yaprak uygulamas ieklenme ncesi yaplmaldr. BAKIR (Cu) Bakrn bitki bnyesindeki ilevi ok ynldr. Vitamin, karbonhidrat ve proteinlerin sentezi ile fotosentez ve solunum gibi bitki hcresinde olan byk lde kapal ve komplike olaylarda etkili olmaktadr. Bitkiler tarafndan Cu eklinde alnr.

Bakr noksanlnda meyve aalarnn dallar ulardan itibaren kurur ve S eklinde kvrlr. Aa birka ylda al haline gelir. Noksanln ilerlemesi sonucu dallarda zamk aktma ve dal renklerinin krmzms kahverengiye dnt grlr. Gen yapraklar normale oranla kktr ve kloroz grlr. Yal yapraklar ise N fazlalnda olduu gibi

koyu yeildir. Meyve verimi ve kalite der. Aa k zararllarna kar hassastr. Yapraklar erken dklr.

Kaba bnyeli asit topraklarda ar ykama sonucu noksanl grlr. Alkali reaksiyon, fazla kire ve organik madde yaraylln olumsuz etkiler. Fazla N, B ve Zn bakrn almn engelleyici etkide bulunur. Noksanln gidermede bakrl zirai ilalar nemli rol oynar. Her yl bol miktarda bulunan bakrl bileiklerin birikmesi ile Fe ve P alm engellenir. Fazlal halinde Fe klorozu, kk gelimesinde durgunluk ve hatta cceleme grlr. BOR

Bitki bnyesinde karbonhidrat metabolizmasn ve ekerin bnyedeki hareketini salar. Hcre blnmesi zerinde etkilidir. B olmad zaman protein olumaz veya erir hale geer. Bitkilerce B4O7 eklinde alnr. Bor eksikliinde en tipik belirti; bitkilerde byme noktalarnn lmesi, yapraklarda renk deiimi (Sar) ve gelimenin zayflamasdr. nce gen yapraklarda grlr. ekil ve renk bozulur, damarlar mantarlar ve vaktinden nce dkm olur. Kabuk atlamas, zamk aktma srgnlerin lmesi, meyvede mantarlam i ve d ksmlar grlebilir. iekte de anormal deiikliklere sebep olabilir. Kk sistemi zayf geliir. Meyvede ekirdek evi ve meyve kabuundan kk kuru alanlar grlr ve bymeden dklr. Bitkiler iin borla ilgili noksanlk ve fazlalk arasndaki snr ok dardr. Gbrelemede buna dikkat edilmelidir. Yksek pH, fazla kire ve organik madde almn gletirir. nemli bir ksm organik maddece tutulur. Organik maddenin ayrmas sonucu aa kar. Ar Bun belirtisi de noksanl ile benzerdir.

Damla Sulama ile Gbreleme: Son yllarda turungil bahelerinin nemli bir ksm kapal sistem sulama sistemi ile sulanr hale gelmitir. Bu tr sistemlerde verilen suyun en uygun ekilde bitki kk blgesine ulamas salanrken; diger taraftan verilecek gbreleri de sulama suyu ile verilebilmesi iilik asndan byk kolaylk salamaktadr.

Resim. Damla sulama ve gbreleme nitesi

Damla sulamada kullanlacak gbrelerin, suda erime oran yksek olmal, kat-dolgu kaplama maddesi ihtiva etmemelidir. Tuzluluk etkisi dk olmaldr. Fizyolojik asit karakterli olmal ve bulankllk ve tortu yaratmamaldr. Bu amala kullanlabilecek gbreler ve etkili madde miktarlar tabloda verilmitir.
Damla Sulamada Kullanlan Gbreler Gbre smi re Etkili Madde Oran % Formul %33-34 N %46 N %21 N NH4NO3 Co(NH2)2

Amonyum Nitrat Amonyum Slfat

Mono Amonyum Fosfat (MAP) Fosforik Asit Mono Potasyum Fosfat (MKP) Potasyum Nitrat Potasyum Slfat (Sulupotas) Kalsiyum Nitrat Manezyum Slfat Manezyum Nitrat (Magnesial) Fe-EDTA Sequestrine

(NH4)2SO4

% 12 N + % 61 P2O5 NH4H2PO4 1 kg P2O5/litrede % 52 P2O5 + % 34 K2O % 85lik H3PO4 KH2PO4 KNO3

% 13 N + % 46 K2O

% 50-52 K2O + % 18 K2SO4 (suda erir tipi) S % 15.5 N + % 26 CaO Ca(NO3).NH4NO3.2H2O

% 16 MgO + % 13 S MgSO4.7H2O % 16 MgO + % 10 N Mg(NO3).5H2O % 13 Fe % 5 Fe % 22 Zn Fe.EDTA Fe.EDDHA

inko Slfat Bakr Slfat Borik Asit

Mangan Slfat

% 24 Mn % 25 Cu % 17 B

ZnSO4.7H2O

MnSO4.4H2O CuSO4.5H2O H3BO3

Damla Sulama Sistemi ile Gbrelemede Dikkat Edilecek Hususlar

Birbirleri ile karmayan gbreleri kullanmaynz, damla sulama sisteminde tkanma meydana getirir. Fosforlu ve slfatl gbreler kalsiyumlu gbrelerle birlikte kullanlmamaldr. Damla sulamann yapld her gn gbre kullannz. Damla sulama sisteminin basnc normal seviyeye gelinceye kadar gbre tanknn vanasn amaynz. Damla Sulama Sisteminde % 33 N amonyum nitrat tercih edilmeli (re ve dier klasik gbreler kullanlamaz) Toprakta ve sulama suyunda tuzluluk yksek ise amonyum slfat kullanmaynz. Bitkinin gelime dnemini dikkate alarak gbre konsantrasyonunu ayarlaynz Sulamann balangcnda (ilk 10-15 dak) ve sonunda (son 10-15 dak) damla sisteminden sadece su akacak ekilde gbreleme yapnz.

Turungillerde Yapraktan Gbreleme Bitkiler besin maddelerinin tamamna yaknn topraktan alrlar, ancak baz durumlarda topraktan besin maddesi vermenin bir etkisi grlmez. Bu durum zellikle mikro besin elementlerinde (demir, mangan, inko, bakr ve bor gibi) daha ok grlr. Bu nedenle bitkilerin zaman zaman yapraktan gbrelenmesi gerekmektedir. Yapraktan gbrelemeyi gerektiren nedenler: Topraktan gbre uygulamalar tamamlanmtr. Buna ramen element noksanl grlmektedir. Sulama dnemi tamamlanm veya yeterli ya olmamaktadr. Dekara veya aa bana verilecek gbre miktar ok azdr. Topraktan uygulanmas durumunda, uygulanan besin elementinin alnmasn engelleyen bir ok faktr nedeni ile etki grlmemektedir. Ksa srede etki grmek amac ile. Yukarda belirtilen nedenlerle meyve aalarnda gerek element noksanlklarn gidermek ve gerekse baz kalite zelliklerini dzeltmek amac ile birka kez yapraktan gbre uygulamas yapmak gerekmektedir. Bitki trlerine gre yapran st ve alt yzeyinde bulunan ktikula tabakas kalnl deimekle birlikte yaprak yzeyine uygulanan gbrelerin yapran iine gei hz farkldr. Besin elementlerinin yapraa gei hzlar aada verilmitir. Hzl re - Azotu Orta Hzl Yava Fosfor Kkrt inko Bakr Demir Mangan ok Yava Bor Magnezyum Kalsiyum

NH4 Azotu NO3 - Azotu Potasyum Sodyum

Yaprak gbreleri kat (toz veya kristal) formdadrlar. Bunlar tavsiye edilen miktarda su iinde eriterek uygulamak gerekir. Yaprak gbrelerinde etkili madde oran bakmndan mikro elementler % 0.1 ve makro elementler ise % 1 dzeyinde uygulanr. Uygulama yaparken aadaki hususlara dikkat etmek gerekir. Hangi element veya elementler noksan ise o elementleri ihtiva eden gbreler verilmelidir. Sabah erken, akam zeri veya gece uygulama yaplmaldr. ok ince zerrecikler halinde (plverize) verilmelidir. Yaprak yzeyinden akmamas iin yayc-yaptrc ihtiva etmelidir Kalsiyumlu yaprak gbreleri, fosfor ve slfatl gbrelerle kartrlmamaldr. 2-3 hafta ara ile en az iki defa tekrarlanmaldr. Yaprak gbresi alrken aadaki hususlara dikkat etmek gerekir. Suda erime oran yksek olmal (%20 kadar). Eritildiinde tortu brakmamal, berrak olmal. Mikro elementler kleytlenmi (elat) ise belirtilmeli. Konsantre sv hale getirilmi olanlarn ambalaj bombesiz (ie-da) olmal Konsantre sv hale getirilmi olanlarn ambalaj kaplar dibinde kelme-talama olmamaldr. Damla sulama sisteminde kullanlan tm gbreler yapraktan uygulamada da kullanlabilir. nemli olan bitkinin ihtiyacna gre yaprak gbresi kullanlmasdr. Turungiller iin hem

meyve kalitesi ve hem de sk grlen element noksanl iin aada nerilen karm yaprak gbresi olarak kullanlabilir. Su : 1 ton Potasyum nitrat : 25 kg inko slfat : 2.5 kg re : 2.5kg Bu eriyik meyve tutumu tamamlandktan sonra 2-3 hafta ara ile birka kez uygulanr.

You might also like