5.

KOORDINACIJA IZOLACIJE Koordinacija izolacije predstavlja izbor dielektrine vrstoe opreme obzirom na napone koji se mogu javiti u dijelovima sistema, uzimajui u obzir uvjete okoli i karakteristike zatitne opreme. Procedure za koordinaciju izolacije sastoje se od izbora niza standardnih podnosivih napona prema dijagramu toka, Sl. 5-1.

Slika 5-1. Dijagram toka odreivanja nazivnog ili standardnog izolacionog nivoa Nastanak i klasifikacija naponskih naprezanja Obzirom na oblik i trajanje, naponi i prenaponi se dijele na slijedee vrste: -stalni napon industrijske frekvencije, koji ima stalnu efektivnu vrijednost i stalno je narinut na zavretke ureaja; nastaje radom sistema pri normalnim radnim uvjetima; -privremeni prenaponi, ija je frekvencija jednaka industrijskoj frekvenciji i koji su relativno dugog trajanja; nastaju kao poslijedica kvarova, operacija sklapanja kao to su ispad optereenja, uvjetima rezonanse, nelineariteta (ferorezonansa) ili kombinacijom istih; -prenaponi sporog porasta ela vala, koji su obino jednog polariteta, trajanja ela 20 s<Tp<5000 s, i trajanja zaelja T220 ms; nastaju kao poslijedica kvarova, operacija sklapanja ili direktnih atmosferskih pranjenja u vodie zrane linije; -prenapone brzog porasta ela vala, koji su obino jednog polariteta, trajanja ela 0.1 s<T1 20s, i trajanja zaelja T2<300 s; nastaju kao poslijedica sklapnih operacija ili kvarova, atmosferskih pranjenja; -prenaponi vrlo brzog porasta ela vala, koji su obino jednog polariteta, trajanja ela 3 nsTf 0.1 s, ukupnog trajanja Tt< 3 ms, i sa pridodatim oscilacijama frekvencija 30 kHz < f <100 MHz; nastaju kao poslijedica kvarova ili operacija sklapanja u gasom izoliranim stanicama (GIS);

-kombinirani prenaponi; nastaju kao poslijedica gore navedenih razloga; javljaju se izmeu faza sistema (meufazno) ili na istoj fazi izmeu razliitih dijelova sistema (poduno). Odreivanje reprezentativnih napona i prenapona(Urp) Naponi i prenaponi koji napreu izolaciju odreuju se po amplitudi, obliku i trajanju pomou analize sistema koja se sastoji u njihovom mjerenju ili proraunavanju. Analize sistema ukljuuju i izbor i razmjetaj opreme za ogranienje prenapona. Za svaklu klasu prenapona analize e odrediti reprezentativne prenapone uzimajui u obzir karakteristike izolacije. Reprezentativni prenaponi se karakteriziraju sa: -predpostavljenom maksimalnom vrijednou, ili -nizom vrnih vrijednosti, ili -potpunom statistikom raspodjelom vrnih vrijednosti. 5.1 Stalni napon industrijske frekvencije Tokom normalnih radnih uvjeta, napon industrijske frekvencije moe se mijenjati po amplitudi i razlikovati se od jedne take sistema do druge. Za potrebe projektiranja izolacije i koordinacije, reprezentativni stalni napon industrijske frekvencije e se smatrati konstantnim i jednakim najviem naponu sistema. Za napone do 72,5 kV, najvii napon sistema Us moe biti znatno nii od najvieg napona opreme, Um, a sa porastom napona obje vrijednosti postaju jednake.