2

MODUL SAINS TERAS SPM 2012 Bahagian 1 Isi Kandungan : Bil 1 2 3 4 5 6 7 Perkara Format Kertas Peperiksaan Sebenar Strategi Menjawab Kertas 1 Strategi Menjawab Kertas 2 Bahagian A Strategi Menjawab Kertas 2 Bahagian B Strategi Menjawab Kertas 2 Bahagian C Contoh-contoh Kata Tugas Analisis Soalan SPM 2007 2011 Muka surat 34 5 10 11 16 17 18 19 31 32 33 34

3
FORMAT INSTRUMEN PENTAKSIRAN BAGI MATA PELAJARAN SAINS MULAI TAHUN 2005 BIL 01 02 PERKARA Jenis Instrumen Jenis Item KERTAS 1 (1511/1 ) Ujian Objektif Item Objektif Pilih Jawapan aneka pilihan aneka gabungan Setiap item mempunyai 4 pilihan jawapan 50 (Jawab semua) KERTAS 2 (1511/2) Ujian Objektif Item subjektif Item berstruktur Item Respons Terbuka Item Respons Tertutup Bahagian A 4 (jawab semua) 20 markah Bahagian B 5 ( Jawab semua) 30 markah Bahagian C 1 (wajib) 10 markah 2 atau 3 (pilih 1) 10 markah 04 05 Jumlah Markah Cara Memberi Respons 50 Ditanda pada borang OMR 70 Ditulis pada ruangan kertas soalan 2 jam 30 minit Pengetahuan : 20 Pemahaman : 14 Kemahiran Saintifik : 30 Aplikasi : 6 Rujuk contoh soalan LP Analitikal

03

Bilangan Soalan

06 07

Tempoh Ujian Wajaran Konstruk

1 jam 15 minit Pengetahuan : 25 Pemahaman : 15 Aplikasi : 10 Rujuk contoh soalan LP Dikotomus (markah 1 atau 0) Konstruk di taksir pada semua konteks R:S:T=5:3:2

08 09

Contoh Item berdasarkan Konstruk Pemarkahan

10

Cakupan Respons

Konstruk di taksir pada semua kontek R:S:T=5:3:2

11

Aras Kesukaran Rendah Sederhana Tinggi :R :S :T Keseluruhan R:S:T=5:3:2 Kalkulator saintifik

12

Alatan Tambahan

4
STRATEGI UNTUK MENJAWAB KERTAS 1 STRATEGI 1. Murid mesti mencari / menyediakan / mengumpul set-set soalan objektif berbentuk topikal dari buku-buku ulangkaji / revisi 2. Laksanakan kaedah test dan retest sehingga memperolehi 85% betul dari setiap set topical 3. Latih menjawab setiap soalan objektif dalam masa 1 minit 30 saat 4. Latih menjawab soalan yang sukar menggunakan Teknik Singkir KAEDAH TEST AND RETEST 1. Dapatkan soalan objektif secara topikal.( fotostat dari soalan-soalan tahun lepas 2003-2011) 2. Buat latihan mengikut topik. 3. Sekiranya markah yang diperolehi kurang daripada 85% (set 50 soalan mesti betul 43), 4. Ulang latihan pada topik yang sama sehingga mencapai 85% atau lebih. 5. Aktiviti persediaan untuk mengulang latihan termasuklah (baca buku teks, membaca nota, membaca peta minda, berbincang dan mengadap guru) 6. Sekiranya sudah mencapai / mengatasi 85 % bolehlah membuat soalan dari topik yang lain. 7. Kalau anda sudah laksanakan semua 15 topik sehingga bulan Oktober, ini bererti anda masuk ke bilik peperiksaan dengan 85 % keyakinan. TEKNIK SINGKIR Contoh 1 Jika seorang lelaki tidak buta warna berkahwin dengan seorang perempuan pembawa gen buta warna, kemungkinan A terdapat anak perempuan mereka pembawa buta warna. B semua anak perempuan mereka normal. C semua anak lelaki buta warna. D semua anak mereka normal. Contoh 2 Antara berikut yang manakah fungsi hormon yang dirembeskan oleh kelenjar adrenal? A Mengawal atur kitar haid B Merangsang penghasilan sperma C Menambah kadar denyutan jantung D Mengawal aras glukosa dalam darah Nota : 1. Untuk jawab soalan ini cari jawaban yang paling salah dahulu. 2. Tolak jawapan itu(tinggal tiga pilihan jawapan) 3. Tolak jawapan yang dikira salah satu lagi (tinggal dua pilihan jawapan) 4. Cuba tolak lagi satu jawaban yang dikira salah (tinggal satu jawapan sahaja itulah jawapannya)

5
KEMAHIRAN PROSES SAINS KEMAHIRAN PROSES SAINS PENERANGAN Suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan mengumpul maklumat tentang sesuatu objek atau fenomena dengan menggunakan deria (satu atau lebih) seperti deria penglihatan, sentuhan, pendengaran, rasa atau bau. Pengamatan atau pencerapan dalam sesuatu penyiasatan saintifik mungkin melibatan penggunaan deria sahaja atau penggunaan deria dengan berbantu alat tertentu

PETUNJUK

Kenal pasti ciri umum

sekumpulan item.

Mengenal pasti ciri dan kualiti

sesuatu konsep.

Mengenal ciri yang ganjil atau

yang mempunyai kelainan.

Memperihalkan perbezaan dan

persamaan yang dapat dikesan.

MEMERHATI

Memperihalkan perubahan
yang berlaku.

Mengenal pasti pola atau

tertiban fenomena yang berlaku. Menggunakan alat bagi membantu deria untuk membuat kajian terperinci

MENGELAS

Suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan mengasingkan dan mengkelompokkan objek atau fenomena ke dalam kumpulan berdasarkan kriteria yang ditentukan seperti ciri atau sifat sepunya.

Mengenal pasti persamaan dan

perbezaan.

Mengumpul berdasarkan sifat

sepunya.

Menggunakan kriteria lain

untuk mengumpul objek.

Menerangkan kaedah
pengkelasan yang digunakan.

Kemahiran mengukur dan menggunakan nombor adalah suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan membuat pemerhatian secara kuantitatif yang melibatkan penggunaan alat berunit piawai.

Boleh mengira dan

membandingkan bilangan item di dalam kumpulan yang berlainan. Menggunakan nombor untuk merekod fenomena. Membandingkan objek-objek menggunakan nombor. Menggunakan alat dengan betul. Mencatat bacaan dengan tepat. Mencatat unit dengan betul. Memilih dan menggunakan unit yang piawai dengan betul. Membanding masa, jarak, luas dan isi padu dengan unit yang berkaitan. Boleh mengenali pola dalam jadual-jadual nombor. Menentukan kejituan ukuran tertentu. Menggunakan skala dan

MENGUKUR DAN MENGGUNAKAN NOMBOR

6
menerangkan nisbah. Kemahiran membuat inferens adalah suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan membuat kesimpulan awal untuk menerangkan objek atau fenomena yang diperhatikan.

Menggunakan maklumat
daripada pemerhatian untuk membuat kesimpulan awal yang munasabah. Membuat pelbagai tafsiran yang mungkin daripada satu pemerhatian. Membuat penjelasan yang difikirkan munasabah terhadap sesuatu pemerhatian. Menggunakan inferens sebagai alat menentukan pemerhatian selanjutnya Menggunakan data yang lepas atau ketika itu untuk menjangka apa yang mungkin berlaku. Menggunakan pola sebagai bukti dalam membuat sesuatu jangkaan. Menentukan hasil yang mungkin daripada sesuatu tindakan. Mengesan jangkaan berdasarkan data atau pengalaman yang lepas, Mengekstrapolasi data kepada situasi yang baru.

MEMBUAT INFERENS

MERAMAL

Kemahiran Meramal adalah merupakan suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan menjangka peristiwa yang akan berlaku berdasarkan kepada pemerhatian dan pengalaman yang lalu atau data yang boleh dipercayai.

Kemahiran Berkomunikasi adalah merupakan suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan menerima, memilih dan mempersembahkan maklumat atau idea dalam berbagai bentuk seperti lisan, tulisan, graf, gambarajah, jadual atau model. BERKOMUNIKASI

Kenalpasti ciri umum

sekumpulan item.

Bercakap, mendengar atau

menulis untuk menjelaskan idea atau makna sesuatu kepada rakan. Merekod maklumat daripada kajian. Meneliti maklumat yang ingin disampaikan. Memilih cara atau alat komunikasi yang bersesuaian. Merancang dan menyediakan bahan yang diperlukan untuk penyampaian. Menggunakan bahan rujukan. Menentukan sasaran yang akan menerima maklumat.

7
Kemahiran menggunakan perhubungan ruang dan masa adalah merupakan suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan memperihalkan atau menunjukkan lokasi, arah, bentuk dan saiz sesuatu objek dan perubahannya mengikut masa MENGGUNAKAN PERHUBUNGAN RUANG DAN MASA

Memperihalkan lokasi dengan

masa

Memperihalkan perubahan
arah dengan masa

Memperihalkan perubahan
bentuk dengan masa

Memperihalkan perubahan saiz

dengan masa

Menyusun peristiwa kejadian

mengikut kronologi Menentukan magnitud perubahan yang berlaku berdasarkan kadar perubahan Menentukan kedudukan objek dan menghuraikan kedudukannya di dalam ruang Menghuraikan rupa bentuk objek apabila dilihat dari kedudukan yang berlainan Menerangkan hubungan di antara masa dan jarak objek yang bergerak

MENTAFSIR MAKLUMAT

Kemahiran mentafsir maklumat adalah merupakan suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan memeberi penerangan rasional tentang objek, fenomena atau pola berdasarkan maklumat yang terkumpul. Data yang dikumpul adalah dalam berbagai bentuk seperti jadual, graf, gambar rajah, carta dan sebagainya.

Megumpul pelbagai data

melalui pemerhatian untuk membuat pernyataan tentang maksudnya Mengesan pola atau corak yang terdapat berdasarkan maklumat yang diperoleh Menyatakan hubungan di antara maklumat Membuat kesimpulan berdasarkan data yang dikumpulkan

MENDEFINISI SECARA OPERASI

Kemahiran mendefinisi secara operasi adalah merupakan suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan menjelaskan sesuatu konsep dengan menyatakan perkara yang perlu dilakukan dan diperhatikan Kemahiran megawal pemboleh ubah adalah merupakan suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan mengenal pasti faktor atau pemboleh ubah yang terlibat dalam suatu penyiasatan serta menentukan kaedah untuk mengakaji kesan perubahan pada

Mentakrif istilah, konsep atau

pemboleh ubah dalam konteks pengalaman sendiri Membuat pernyataan apa yang diperhatikan dan apa yang dibuat

Menentukan pemboleh ubah

yang releven dalam penyiasatan Menentukan pemboleh ubah yang dimanipulasikan, pemboleh ubah bergerak balas dan pemboleh ubah dimalarkan Menentukan apakah yang perlu

MENGAWAL PEMBOLEH UBAH

8
pemboleh ubah dimanipulasikan terhadap pemboleh ubah bergerak balas dengan memalarkan pemboleh ubah yang lain Kemahiran membuat hipotesis adalah merupakan suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan mengemukakan pernyataan umum tentang hubungan antara pemboleh ubah dimanipulasikan dan pemboleh ubah bergerak balas yang difikirkan benar bagi menerangkan sesuatu perkara atau peristiwa. Pernyataan ini boleh diuji untuk membuktikan kesahihannya Kemahiran mengeksperimen adalah suatu kemahiran yang merujuk kepada kebolehan melaksanakan prosedur untuk menguji sesuatu hipotesis. Ia merupakan kemahiran proses sains peringkat tinggi kerana merangkumi kesemua proses sains yang telah dinyatakan sebelum ini. dilakukan keatas pemboleh ubah yang dimanipulasikan

Mengenal pasti pemboleh ubah Membuat inferens yang

munasabah

Menentukan hubungan di
antara dua pemboleh ubah berdasarkan inferens

MEMBUAT HIPOTESIS

Membuat pemerhatian Mengemukakan soalan serta

membuat inferens

Membuat hipotesis yang boleh

diujikan

Mengawal pemboleh ubah atau

mendefinisi secara operasi Menentukan peralatan yang diperlukan bagi suatu eksperimen Menjalankan eksperimen dan memerhati serta merekod data Menganalisis dan mentafsir data Membuat kesimpulan Melapor keputusan eksperimen yang telah dijalankan

MENGEKSPERIMEN

9
STRATEGI UNTUK MENJAWAB SOALAN KEMAHIRAN PROSES SAINS (KPS) A) Mengawal Pembolehubah Cara mencari pembolehubah 1. Daripada ayat, kenalpasti pembolehubah Contoh : Mengkaji kesan kesan satu antibiotik yang mempunyai kepekatan berbeza ke atas pertumbuhan bakteria Langkah : a. Garis pembolehubah dalam ayat b. Pembolehubah yang digaris merujuk kepada pembolehubah manipulasi dan bergerakbalas c. Kenalpasti antara kedua-duanya yang mana perubahannya telah ditetapkan, ini adalah pembolehubah manipulasi. d. Yang satu lagi adalah pembolehubah bergerakbalas. 2. Daripada Jadual : Contoh 1: Masa / minit Suhu / C
0

0 28

2 48

4 68

6 88

8 102

10 102

Langkah : 1. Kedua-dua pembolehubah didapati daripada tajuk jadual iaitu masa dan suhu 2. Masa adalah pembolehubah dimanipulasi sebab masa bertambah atau diubah / baris 1 3. Maka suhu adalah pembolehubah bergerakbalas kerana perubahan suhu dicatatkan / baris 2 Contoh 2 Pasangan logam Aluminium dan plumbum Pumbum dan plumbum Bacaan voltmeter / V 1.5 0.0

Langkah: a. Kedua-dua pemboleh ubah didapati daripada tajuk jadual iaitu Pasangan logam dan Bacaan voltmeter. b. Pasangan logam adalah pemboleh ubah dimanipulasi sebab ada dua logam berbeza / pada lajur. c. Maka Bacaan voltmeter adalah pemboleh ubah bergerak balas sebab bacaan voltmeter diperhatikan / pada baris. 3. Daripada Graf :

Paksi Menegak
Contoh :

Pembolehubah bergerakbalas Paksi Mendatar 9 Pembolehubah manipulasi

10 Isipadu gas / cm3 Logam M

Pembolehubah bergerakbalas

Logam L

Langkah :

Pembolehubah manipulasi

Masa / minit

a. Pemboleh dimanipulasi ialah pada paksi mendatar iaitu masa b. Pembolehubah bergerak balas ialah pada paksi menegak iaitu isipadu gas

Langkah : i. Rujuk kepada label paksi graf. ii. Label paksi paksi mendatar/ mengufuk adalah pembolehubah manipulasi. iii. Label paksi menegak adalah pembolehubah bergerakbalas. Pembolehubah dimalar : i. Didapati dalam pernyataan dalam soalan ii. Bukan dari radas iii. Mesti menunjukkan / mempunyai parameter Contoh SPM 2003 Kesilapan 1. Bongkah Sifat : Pembetulan

1. 2. 3. 4.
2. Cakera antibiotik

Jisim bongkah Jisim logam Berat bongkah Ketinggian bongkah

1. Kepekatan antibiotik 2. Cakera yang berkepekatan antibiotik tinggi

dan rendah

B) Membuat Hipotesis 1. Kenalpasti pemboleh ubah (guna cara menegenalpasti pembolehubah) i. dimanipulasi ii. Kenalpasti pemboleh ubah bergerakbalas

10

11
Contoh : Mengkaji kesan satu antibiotik yang mempunyai kepekatan berbeza terhadap pertumbuhan bakteria Pemboleh ubah dimanipulasi Pemboleh ubah bergerakbalas 2. Gunakan kata penghubung yang sesuai : Contoh : i. semakin tinggi kepekatan antibiotic semakin luas kawasan jernih ii. semakin tinggi kepekatan antibiotic semakin kecil kawasan jernih iii. Jika kepekatan antibiotic tinggi maka luas kawasan jernih besar 3. Ayat yang dibina mesti ayat lengkap 4. Boleh diuji dalam eksperimen Contoh hipotesis: i. Antibiotik yang mempunyai kepekatan yang tinggi mempunyai saiz bakteria semakin besar ii. Semakin tinggi kepekatan bakteria, semakin besar bakteria * Jawapan ini salah kerana pernyataan yang bergaris tidak boleh diuji sebab saiz bakteria tidak berubah, yang berubah hanyalah keluasan kawasan jernih) C) Mendefinisi secara operasi 1. Tentukan definisi sesuatu konsep Contoh : Definisi alkali, Larutan yang mengandungi ion hidroksida 2. Ubah definisi kepada perkara yang dapat dilihat / diperhatikan Contoh : Ion hidroksida tidak dapat dilihat tetapi boleh diuji menggunakan kertas litmus. (Menukarkan warna kertas litmus dari warna merah ke warna biru) 3. Tulis semula definisi mengikut konsep yang betul menggunakan perkara yang boleh diperhatikan Contoh : Definisi secara operasi bagi alkali Larutan yang menukarkan warna kertas litmus dari merah ke biru. Contoh : Satu eksperimen dijalankan untuk mengkaji kesan satu antibiotik yang mempunyai kepekatan yang berbeza ke atas pertumbuhan bakteria 1. Tentukan definisi konsep antibiotik Contoh : Definisi antibiotik, Bahan kimia yang boleh membunuh atau merencatkan pertumbuhan mikroorganisma 2. Ubah definisi kepada perkara yang dapat dilihat / diperhatikan Contoh : Pertumbuhan mikroorganisma tidak dapat dilihat tetapi boleh duji dengan keluasan kawasan jernih. : kepekatan antibiotik : pertumbuhan bakteria

11

12
(Kawasan jernih menunjukkan bahawa tiada mokroorganisma di kawasan itu atau mikroorganisma sudah mati) 3. Tulis semula definisi mengikut konsep yang betul menggunakan perkara yang boleh diperhatikan Contoh : Definisi secara operasi bagi antibiotik Antibiotik ialah bahan yang dapat menghasilkan kawasan jernih D) Membuat Inferens 1. Dapatkan maklumat melalui pemerhatian dan membuat kesimpulan awal yang munasabah terhadap pemerhatian tersebut (boleh menyatakan sebab bagi pemerhatian tersebut) Contoh :

Lekukan oleh bongkah P

Lekukan oleh bongkah Q

i.

ii.

Pemerhatian : Lekukan yang dihasilkan oleh bongkah P adalah lebih dalam daripada lekukan yang dihasilkan oleh bongkah Q Inferens : a. Lekukan P lebih dalam kerana tekanan yang dikenakan oleh bongkah P adalah lebih berbanding bongkah Q

PERSEDIAAN BAHAGIAN A 1. Murid hendaklah boleh mengaplikasi Kemahiran Proses Sains (KPS) untuk menjawab Bahagian A. 2. Terdapat empat soalan yang menguji semua KPS, dari KPS-1 hingga KPS-11. 3. Markah yang diperoleh dalam Bahagian A ini ialah 20. 4. Mungkin sesuatu KPS itu akan ditanya lebih daripada satu kali. 5. Latihan yang banyak adalah sangat perlu. 6. Jawapan untuk bahagian A terdapat di dalam soalan secara tersurat atau tersirat

12

13
Contoh item Bahagian A [KSNA 02]

Isipadu gas Hidrogen / cm3 30

20

10

6 Rajah 1

10

12

14

Logam X bertindak balas dengan asid hidroklorik, membebaskan gas hidrogen. Graf dalam Rajah 1 menunjukkan isipadu hidrogen yang dikumpulkan bagi sela masa 2 minit apabila 20 g logam X bertindak balas dengan 200 ml asid hidroklorik. a. Dalam eksperimen di atas nyatakan pemboleh ubah; (i) (ii) (iii) (b) dimalarkan bergerakbalas dimanipulasikan.

Nyatakan hipotesis bagi eksperimen ini

(c)

Berapakah jumlah isi padu hidrogen yang terkumpul dalam masa 7 minit pertama.

(d)

Ramalkan isipadu gas yang terbebas pada minit ke 16 dalam tindak balas ini.

Peraturan Pemarkahan (a) (i) jisim logam / isipadu asid hidroklorik (ii) Isi padu gas hidrogen (iii) Masa (b) Apabila masa bertambah jumlah isi padu hidrogen bertambah sehingga semua logam bertindak balas. (c) 26 cm 3 (d) 30 cm 3

13

14
PERSEDIAAN BAHAGIAN B 1. 2. 3. 4. 5. 6. Murid perlu mengenal pasti maklumat yang terdapat dalam rangsangan soalan. Rangsangan soalan adalah dalam bentuk pernyataan, gambarajah, carta alir, jadual atau tindak balas kimia. Selalunya terdapat maklumat yang membantu untuk mendapatkan jawapan dalam rangsangan soalan. Jangan menggunakan huruf potong atau ringkas untuk jawapan (yg; krn; spt; krom; bsatu) Ejaan istilah dan melabel mesti betul. Bagi rajah sinar, garis sinar mesti dilukis dengan menggunakan pembaris dan ada anak panah.

Contoh item Bahagian B [PSNA 01 & KSNA 01] Peringkat B Peringkat A

Membran protein

+
Zarah Lateks

Bahan P

Peraturan Pemarkahan a) Peringkat A

R R
Peringkat B

Membran protein

+
Zarah Lateks
b) (c) (d) (e)

Ba han P

Rajah 2

R
Asid etanoik / Asid formik (i) Membran protein pecah // zarah-zarah getah berlanggaran antara satu dengan lain. (ii) Cas-cas positif dari asid / ion hidrogen meneutralkan cas-cas negatif pada membran protein. Molekul / zarah getah menggumpal // getah membeku (Larutan) Ammonia

14

15
Strategi Untuk Menjawab Bahagian C Contoh Soalan C1 1. Kaji pernyataan berikut;

Apabila cahaya putih dipancarkan ke atas penapis warna primer, terdapat cahaya warna tertentu melaluinya.
(a) (b) Cadangkan satu hipotesis untuk menyiasat pernyataan di atas. [1 markah] Dengan menggunakan penapis warna merah, penapis warna biru dan penapis warna hijau dan radas-radas lain, huraikan satu eksperimen untuk menguji hipotesis di (a) berpandukan perkara-perkara berikut; Tujuan eksperimen [1 markah] Mengenalpasti pembolehubah [2 markah] Senarai radas [1 markah] Prosedur [4 markah] Penjadualan data [1 markah]

Peraturan Permarkahan (a) Boleh membuat hipotesis iaitu menghubungkan pembolehubah manipulasi dan pembolehubah bergerak balas. Contoh jawapan: 1. 2. 3. 4. 5. Penapis merah membenarkan cahaya merah sahaja menerusinya. Penapis biru membenarkan cahaya biru sahaja menerusinya Penapis hijau membenarkan cahaya hijau sahaja menerusinya. Penapis warna tertentu membenarkan cahaya warna tertentu sahaja menerusinya. Penapis cahaya primer membenarkan cahaya tertentu sahaja menerusinya. [Mana-mana satu] [1 m]

Boleh menyatakan tujuan eksperimen

(b)

Boleh menyatakan pembolehubah yang terlibat Boleh menyenaraikan semua radas yang diperlukan Boleh menyenaraikan kaedah eksperimen Boleh membina jadual yang mengandungi pembolehubah dimanipulasi dan pembolehubah bergerak balas.

Contoh Jawapan: Tujuan: Mengkaji kesan penapis warna primer terhadap cahaya putih // Mengkaji kesan penolakan cahaya berwarna [1m]

Pembolehubah: Pembolehubah dimanipulasi: penapis warna / warna penapis Pembolehubah bergerak balas: warna pada skrin// cahaya berwarna yang melalui penapis

15

16
Pembolehubah dimalarkan 1. (sumber) Cahaya putih 2. skrin (warna) putih / kain putih / kertas putih / dinding putih 3. sumber cahaya 4. jenis / saiz / ketebalan / bahan penapis [Mana-mana dua] Radas: 1. 2. 3. 4. 5. Penapis warna hijau Penapis warna biru Penapis warna merah Lampu suluh / kotak sinar / cahaya putih Skrin putih / kain putih / kertas putih / dinding putih.

[2m]

[1m]

Kaedah: 1. Letakkan penapis warna merah di antara kotak sinar dan skrin (putih) 2. Hidupkan lampu suluh dan halakan cahaya (kearah skrin putih) melalui penapis warna merah 3. Perhatikan/catatkan warna yang kelihatan (di skrin) 4. Ulang langkah 1 - 3 dengan menggunakan penapis warna biru dan hijau [4m] Keputusan: (warna) penapis / penapis primer Merah Biru Hijau Warna pada skrin / pemerhatian

[1m] CONTOH- CONTOH SOALAN LATIH TUBI Bahagian C: Soalan 1

Luas permukaan sentuhan mempengaruhi tekanan yang dikenakan keatas suatu permukaan

(a) Cadangkan satu hipotesis yang sesuai untuk menyiasat pernyataan di atas. (b) Seterusnya dengan menggunakan luas permukaan berlainan pada paku dan ketulan plastisin, huraikan satu rangka eksperimen untuk menguji hipotesis anda berpandukan perkara berikut. (i) (ii) (iii) (iv) (v) Tujuan eksperimen Mengenalpasti pembolehubah Senarai radas Kaedah Penjadualan data

16

17
Jawapan: ( Lengkapkan ayat dengan mengisi tempat kosong ) (a) Hipotesis : Semakin _______________ luas permukaan _________________ semakin _____________ tekanan terhasil. (b) (i) Tujuan : Mengkaji hubungan antara _________________ ______________ dengan _____________ yang terhasil. (ii) Pembolehubah: (a) (b) (c) Dimalarkan Dimanipulasi : _____________________ : ____________________

Bergerak balas : ____________________

(iii) Senarai radas: _________________________________

pemberat Paku besi

plastisin
(iv) Kaedah :

(a) Pemberat 500 g diletakkan di atas setiap paku besi yang berlainan ketajaman seperti rajah di atas. (b) Kedalaman lekukan yang terbentuk pada _______________ dibandingkan. (c) Pemerhatian dicatat dalam jadual.

(v)

Penjadualan data:

Paku besi Hujung tajam Hujung tumpul Kepala paku

Kedalaman lekukan (cm)

17

18
BAHAGIAN C SOALAN 11 DAN 12 CERAIAN (B) KEMAHIRAN BERFIKIR DAN STRATEGI BERFIKIR (KBSB) Tiga strategi berfikir 1. 2. 3. Mengkonsepsi Menyelesaikan Masalah Membuat Keputusan

1. MENGKONSEPSI Membuat pengitlakan ke arah membina pengertian, konsep atau model berdasarkan ciri spesifik yang saling berhubungkait. Langkah penggunaan: 1. Kenal pasti maklumat 2. Kenal pasti ciri sepunya 3. Hubungkaitkan ciri untuk membina konsep 4. Kenal pasti contoh dan bukan contoh 5. Bina konsep sebenar Contoh 1 Terdapat dua jenis perubahan jirim iaitu perubahan fizik dan perubahan kimia. (a) Rajah 1.1 menunjukkan pembakaran pita magnesium dalam udara.

Nyatakan empat sebab mengapa tindak balas di atas merupakan suatu perubahan kimia. [4 markah] (b) Rajah 1.2 menunjukkan perubahan fizik yang berlaku ke atas tiga bahan yang berlainan.

18

19

Kaji maklumat dalam Rajah 1.2 dan bina konsep tentang perubahan fizik. Jawapan anda hendaklah berdasarkan langkah-langkah berikut; Mengenal pasti maklumat Mengenal pasti ciri-ciri sepunya Menghubungkaitkan antara ciri-ciri sepunya dengan perubahan fizik untuk membina konsep awal Menyatakan satu contoh lain perubahan fizik dan satu contoh bukan perubahan fizik Menyatakan konsep sebenar perubahan fizik [1 markah] [1 markah] [1 markah] [2 markah] [1 markah]

Skema Jawapan (a) Boleh menyatakan empat sebab mengapa pembakaran pita magnesium merupakan perubahan kimia. Contoh jawapan 1. Bahan baru / magnesium oksida dihasilkan 2. Komposisi / sifat kimia bahan baru dan bahan asal berbeza 3. Perubahan tidak berbalik 4. Melibatkan perubahan tenaga yang (besar) / tenaga haba dibebaskan / memerlukan tenaga haba.

[4markah]

(b)

Boleh mengenalpasti maklumat dari gambar (sekurang-kurang 2). Contoh jawapan 1. (Ketulan) ais (melebur) menjadi air 2. (Hablur) gula melarut dalam air 3. Bongkah besi (diketuk) menjadi nipis Boleh menyenaraikan ciri sepunya

[1markah]

19

20
Contoh jawapan 1. Tiada bahan baru terhasil 2. Perubahan yang boleh berbalik 3. Komposisi / sifat kimia tidak berubah 4. Melibatkan perubahan keadaan / bentuk / saiz bahan / fizikal 5. Melibatkan perubahan tenaga yang kecil [Mana-mana dua] Boleh menghubungkaitkan perubahan fizik dengan ciri sepunya untuk bina konsep awal Contoh jawapan 1. Tiada bahan baru terhasil dan berlaku perubahan bentuk / keadaan / saiz menunjukkan perubahan fizik [1markah] Boleh menyatakan satu contoh perubahan fizik yang lain dan satu contoh bukan perubahan fizik Contoh jawapan Contoh perubahan fizik yang lain 1. Garam melarut 2. Penghabluran garam 3. Pemanasan iodin / naftalena 4. Peleburan / pemanasan lilin Bukan contoh perubahan fizik 1. Besi berkarat 2. Pembakaran magnesium 3. Pembakaran lilin (Jawapan mesti mempunyai satu contoh perubahan fizik dan satu contoh bukan perubahan fizik). Boleh membina konsep sebenar bagi perubahan fizik

[2markah]

[1markah]

Contoh jawapan 1. Perubahan fizik ialah proses yang melibatkan perubahan rupa bentuk tanpa menghasilkan bahan baru. [1markah] Contoh 2 (a) Kuprum ialah bahan atom manakala gula ialah bahan molekul. Nyatakan empat perbezaan antara kuprum dengan gula berdasarkan sifat bahan atom dengan sifat bahan molekul. [ 4 markah ] (b) Seorang pelajar mendapati gula yang disimpan di dalam balang telah terlarut membentuk larutan. Terangkan bagaimana pelajar itu boleh mendapatkan semula hablur gula daripada larutan gula itu. Penerangan anda mestilah mengandungi perkara berikut: Pernyataan masalah Nama Kaedah yang digunakan Langkah-langkah yang perlu dilakukan dalam kaedah itu [ 6 markah ]

20

21
Jawapan: (a) Bahan Atom Bahan Molekul

(b) Pernyataan masalah: Bagaimanakah untuk mendapatkan semula _________________daripada ______________ itu? (i) (ii) (iii) Kaedah yang digunakan ialah _____________________ Langkah-langkah ; Larutan gula ______________ sehingga _______________ Larutan itu dibiarkan _________________ dan dituraskan ______________________ terbentuk.

Contoh 3 : SPM 2004 (a) Nyatakan empat perbezaan antara tindakan terkawal dengan tindakan luar kawal [ 4 markah] (b) Rajah 10 menunjukkan aktiviti yang dijalankan oleh seorang pelajar.

Menjalankan eksperimen

Menulis

Tindakan Berjalan
Rajah 10

Membaca

Kaji aktiviti-aktiviti itu. Terangkan bagaimana anda membina suatu konsep berdasarkan maklumat dalam rajah 10. Penerangan anda hendaklah berdasarkan kepada perkara berikut: Kenalpasti dua cirri sepunya

21

22
Membina konsep awal Memberikan contoh lain dan bukan contoh yang berkaitan dengan konsep Menjelaskan konsep sebenar.

Jawapan : (a) Tindakan Terkawal Tindakan Luar kawal

Contoh 4 : Penyelesaian Masalah Mencari penyelesaian yang tepat secara terancang terhadap situasi yang tidak pasti atau mencabar atau kesulitan yang tidak dijangkakan. Langkah Penggunaan 1. Mengenal pasti / memahami masalah 2. Menjelaskan masalah 3. Mencari alternatif penyelesaian masalah 4. Menjelaskan operasi penyelesaian masalah 5. Menilai cara penyelesaian masalah Soalan (a) Seorang petani mendapati hasil buah-buahan dari ladangnya telah meningkat. Hasilnya dihantar ke kilang untuk diproses. Nyatakan dua kaedah yang boleh digunakan untuk memproses buah-buahan itu. Jelaskan kaedah itu. [4 markah]

(b)

Ladang buah-buahan itu terletak di cerun bukit. Selepas beberapa tahun hakisan tanah berlaku di ladangnya. Terangkan bagaimana petani itu dapat mengatasi masalah tanah ladangnya. Jawapan anda hendaklah mengandungi perkara berikut; Mengenal pasti masalah Penjelasan masalah Kaedah-kaedah penyelesaian Pilih kaedah terbaik dan jelaskan pilihan anda [1 markah] [1 markah] [1 markah] [1 markah]

22

23

Skema Jawapan (a) Boleh menyatakan dua kaedah memproses buah-buahan dan penjelasannya. Contoh jawapan 1. Pembungkusan vakum menyingkirkan udara daripada bungkusan 2. Penyinaran - mendedahkan makanan kepada sinar gama / sinar radioaktif / sinar X 3. Pengetinan - buah-buahan dipanaskan pada suhu tinggi 4. Pendehidratan / pengeringan - kandungan air disingkirkan / disalai / dijemur / dikeringkan 5. Penjerukan - disimpan makanan dalam larutan gula / garam 6. Pempasteuran - jus / air buah dipanaskan pada suhu tertentu pendinginan - disimpan di bilik sejuk / peti sejuk / suhu tertentu [mana-mana dua dan penjelasannya]

7.

[4markah]

(b) Boleh mengenal pasti masalah Contoh jawapan 1. Hakisan tanah Boleh menjelaskan masalah Contoh jawapan 1. Cerun 2. Tanah mudah mengalami hakisan

[1markah]

[1markah]

Boleh menyenaraikan kaedah-kaedah penyelesaian Contoh Jawapan 1. Menggunakan kaedah tanaman kontur 2. Menggunakan kaedah tanaman secara teres 3. Menanam tanaman penutup bumi 4. Membina parit / longkang 5. Menggunakan penutup plastic 6. Membina benteng [mana-mana tiga] Boleh memberi penjelasan bagi kaedah yang dipilih Contoh jawapan 1. Tanaman teres - mengelakkan tanah dari dihanyutkan

[3markah]

23

24
2. Tanaman penutup bumi - memegang tanah - membekalkan baja / nitrogen Tutup dengan plastic - mengekalkan kelembapan tanah - mengelakkan pertumbuhan rumpai - mengelakkan tanah dari dihanyutkan [mana-mana satu]

3.

[1markah]

3. MEMBUAT KEPUTUSAN Memilih satu alternatif penyelesaian yang terbaik daripada beberapa alternatif berdasarkan criteria tertentu bagi mencapai matlamat yang ditetapkan. Langkah Penggunaan 1. Mengenal pasti matlamat 2. Mengenal pasti alternatif untuk mencapai matlamat 3. Menyusun alternatif mengikut keutamaan 4. Menilai alternatif yang dipilih 5. Memilih alternatif yang terbaik (membuat keputusan)

Contoh Soalan Anda mendapati pokok keledek yang ditanam mempunyai daun berwarna kuning dan pertumbuhannya terbantut. Cadangkan beberapa cara untuk mengatasi keadaan ini dan pilih cara terbaik untuk dilaksanakan. Skema Jawapan (i) Matlamat: Untuk mendapatkan pokok yang tidak bantut dan berdaun hijau. [1 markah] (ii) Alternatif; (a) Gunakan baja nitrogen Baja nitrogen boleh mengatasi masalah daun kuning // Menghasilkan pokok berdaun hijau dan pertumbuhan baik / tidak bantut. Gunakan baja mengandungi fosforus Baja fosforus menghasilkan pokok tidak bantut sahaja (c) Gunakan baja mengandungi kalium. Baja kalium mengatasi masalah daun kuning sahaja [Mana-mana dua] Urutan pilihan; (a) Guna baja nitrogen (b) Guna baja fosforus (c) Guna baja kalium (b)

[2markah]

(iii)

[1markah]

(iv) (v)

Alternatif terbaik: Pilih menggunakan baja nitrogen [1markah] Penerangan: Penggunaan baja nitrogen boleh mengatasi kedua-dua masalah yang dihadapi // mengatasi masalah bantut dan berdaun kuning. [1 markah]

24

25
Contoh Kata-kata Tugas KATA TUGAS 1 Anggarkan 2 Apakah 3 Bagaimanakah 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Bandingkan Berapakah Bezakan Bilakah Bincangkan Buktikan Cadangkan /syorkan Carikan Cerakinkan Deduksikan Fokuskan Gambarkan Gariskan Hitungkan Huraikan RESPONS YANG DIHARAPKAN Memberi nilai kuantitatif berdasarkan pengiraan Memberi maklumat yang khusus/spesifik Memperihalkan/memberi penerangan tentang cara /keadaan/langkah/kejadian Memberi persamaan dan perbezaan antara dua atau lebih perkar Memberi kuantiti Memberi kelainan/ketidaksamaan antara dua atau lebih perkara Menyatakan masa atau waktu Memberi pandangan daripada beberapa aspek Menyatakan kebenaran dengan dalil/contoh/fakta Mengemukakan sesuatu seperti idea/pendapat Memberi jawapan tanpa atau dengan hitungan ringkas Menghuraikan sesutu kepada bahagian Membuat kesimpulan berdasarkan sesuatu Menumpukan kepada sesuatu objek Melukis gambar Memberi ciri penting secara umum untuk sesuatu proses atau tindakan Memberi jawapan melaui kaedah pengiraan Memperihalkan /meceritakan sesuatu dengan panjang lebar/terperinci/dengan teratur. Menjelaskan dengan contoh/gambar/rajah Membuat susunan acara/perkara yang diatur mengikut masa yang ditetapkan Memberi penerangan tentang sesuatu supaya mudah difahami Mengasingkan kepada beberapa kumpulan berdasarkan/mengikut ciri-ciri tertentu Memberi pendapat sama ada menyokong/membangkang Menunjukkan sesuatu berdasarkan fakta / rangsangan yang diberi Melukis rajah / gambar rajah / peta secara kasar Melukis dengan garisan / corengan pada kawasan tertentu / rantau / ruangan

19 20 21 22 23 24 25 26

IIustrasikan Jadualkan Jelaskan Kelaskan Kemukakan Kenalpasti Lakarkan Lorekkan

25

26

27

Lukiskan (teknikal)

Membuat rajah seperti carta, gambar, graf / bentuk dengan menggunakan alat dan mengikut ukuran atau skala yang tepat / terperinci Memberi sebab Memberi panggilan / sebutan bagi sesuatu tempat / orang / proses / alat Memberikan fakta tanpa huraian / sokongan Membuat pemeringkatan beberapa perkara mengikut tingkatan / aras tertentu Membuat jangkaan sesuatu yang akan berlaku berdasarkan fakta Mencatatkan dapatan kajian / eksperimen / pemerhatian mengikut format Menyatakan beberapa fakta / pernyataan berbentuk point Mengenal pasti individu dalam konteks tertentu Mengatur mengikut tertib yang ditentukan Menerangkan maksud ayat dengan terperinci Memberi tafsiran istilah yang diberikan Memberi kenyataan berdasarkan proses / alas an Mengesahkan sesuatu dengan memberi bukti Menyatakan fakta dengan sokongan atau menjelaskan sesuatu dengan sebab Memerlukan kuantiti dengan unit yang boleh didapati daripada sesuatu alat pengukuran

28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42

Mengapakah Namakan Nyatakan Peringkatkan Ramalkan Rekodkan Senaraikan Siapakah Susunkan Tafsirkan Takrifkan Tentukan Tentusahkan Terangkan Ukurkan

26

27
ANALISIS KERTAS SAINS SPM ( 2006 - 2011 )

BAB O 1 Penyiasatan Saintifik 2 Kordinasi badan 3 Pewarisan dan Variasi 4 Jirim dan Bahan 5 Tenaga dan Perubahan Kimia 6 Tenaga Nuklear 7 Cahaya, Warna dan Penglihatan 8 Bahan Kimia dalam Industri Bilangan Soalan Tingkatan 4 9 Mikroorganisma dan Kesannya ke atas Benda Hidup 10 Nutrisi dan Pengeluaran Makanan 11 Pemeliharaan dan Pemuliharaan Alam Sekitar 12 Sebatian Karbon 13 Gerakan 14 Teknologi dan Pengeluaran Makanan 15 Bahan Sintetik dalam Industri 16 Elektronik dan Teknologi Maklumat Number of Form 5 Questions TOTAL O = Soalan objektif P = Soalan amali 5 3 3 4 2 5 2 2 4

2007 A B C

O 3 3 4 4 2 3

2008 A B C 1 1 1

SOALAN 2009 O A B C 4 4 4 3 4 3 2 2 4 1 1 1 1

O 3 4 5 3 3

2010 A B C 1 1 1 1

O 4 4 3 4 3 3 3 2 4

2011 A B C 1 1

1 1 1 1 2 2 1

1 1 1

1 1

1 1 1 3 2

4 2 2 4 1 2

2 2 1

3 4 2 5 5 2 2 3 2 6 5 0

5 3 1 1 6 3 5 2 1 1 2 3 2 3 2 9 5 0 2 4 3 5 1 1 1

4 4 2 3 5 3 2 3

3 3 1 1 4 4 4 4 2 1 2 1 3 2 6 5 0 2 4 2 5 1 1 2

1 1

3 3 3 5 4 3 3 2

1 1 1 1 1 1 1

1 1

1 1 1

1 1

2 4

3 5

2 3

2 6 5 0

3 4

2 5

2 3

2 6 5 0

2 4

3 5

2 3

T = Soalan teori E = Soalan esei

27