You are on page 1of 46

90~nM"p~ ,~V

c"tWil
'In''~!:l ~,;"
. 1-)) lit<

'!lO

i1I"n~ 1"7 ':'I'~"" "'tl )'P" OJ! "':>i' oS p" 0,0 il f)),.." 1'''''' ~!pD~
o'cnp)c

,.,rc '1"
'",)

,.,t-I,"

1'"

It JN~

tln ':1N ,';"tn:>

fj""

ljJi1'1) ~"l.mj

JI:'I.~ M lDO

<7'01'"

"'i'l,"" ."hntt O:>Pi'


0"'7),

l"'!:lbl

PI':"I ., tiP ,."

'D i(j' 't!:l' 11'Sil"IJ"1Pi'I 'C'J'i' : O'I"l'" 11

,» ,,,,,
"f, " 0,"'

1"

"'ll~;lT' I '''''PI't'

,:~~

0"

j;m

n~'.r'J',:1 'IS,l,.'I"~
P'N i' '.)N'"
j1:J,tj

)'me! "'l,),)

0 '')e\' pJ,)",

r1N.l~'.J ')'JI"1' 1'.:l to

,,~It~
P'"

i1J 'l!.':l

Apprefso i Clarif Sig. Pietro e Lorenzo Bragadin.

BOOK
of

NEKUDOTH
.SlI':I~""'I"":""'''!"'7'"~~:'Jf

ha-KASEF

A Commentary on the Song of Songs


Prepared and analyzed by the Rav ha-Kolel, ~~~~~~

the distinguished Dayyan and keen jurist, om Lord and Teacher, the accomplished

Haham Abraham Laniado.


With due recognition to his son-in-law, his spiritual heir, the eminent

Haham Moshe Laniado


who prepared it for publication and added, with redoubled energy, the Targum, the Ladino and Rashi's commentary in order to benefit the public, May God grant him life and merit, and lengthen his days for good and his years in delight. by order of the eminent and honorable gentlemen, of the house of Giovanni Cayun, in the year 5379 - 1619

VENICE

Pietro and Lorenzo Bragadin

Apprefso i Clarif Sig. Pietro e lorenzo Bragadin.

t,:--,~~~, ~~' WM'~'

'w.,w~.,W1'1W~~~TI=~=tTM-': W~W~ .,CN ,~, ~ W~~ ~n~"H N~~Cj1' H'~~ ~~t~ ~c~n~~ ~M'~' t13a.M WM~'~ ,~'t,~~ ~~= ,~5~P' ,~~~~n ''''''~'P WC~'
NfT~
!

W~W~"PW~~W'~" ":"V'I~t'T~w~:"1~"C~~~W'~ W~,~~~

\W~

M~=,=~,~ ,

'0

'P

,--'='

~MW~

,~,tu~J

IC""

90~nM"p~ ,~V
c"tWil
'In''~!:l ~,;"
. 1-)) lit<

'!lO

i1I"n~ 1"7 ':'I'~"" "'tl )'P" OJ! "':>i' oS p" 0,0 il f)),.." 1'''''' ~!pD~
o'cnp)c

,.,rc '1"
'",)

,.,t-I,"

1'"

It JN~

tln ':1N ,';"tn:>

fj""

ljJi1'1) ~"l.mj

JI:'I.~ M lDO

<7'01'"

"'i'l,"" ."hntt O:>Pi'


0"'7),

l"'!:lbl

PI':"I ., tiP ,."

'D i(j' 't!:l' 11'Sil"IJ"1Pi'I 'C'J'i' : O'I"l'" 11

,» ,,,,,
"f, " 0,"'

1"

"'ll~;lT' I '''''PI't'

,:~~

0"

j;m

n~'.r'J',:1 'IS,l,.'I"~
P'N i' '.)N'"
j1:J,tj

)'me! "'l,),)

0 '')e\' pJ,)",

r1N.l~'.J ')'JI"1' 1'.:l to

,,~It~
P'"

i1J 'l!.':l

Apprefso i Clarif Sig. Pietro e Lorenzo Bragadin.

BOOK
of

NEKUDOTH
.SlI':I~""'I"":""'~~~:'Jf

ha-KASEF

A Commentary on the Song of Songs


Prepared and analyzed by the Rav ha-Kolel, ~~~~~~

the distinguished Dayyan and keen jurist, om Lord and Teacher, the accomplished

Haham Abraham Laniado.


With due recognition to his son-in-law, his spiritual heir, the eminent

Haham Moshe Laniado


who prepared it for publication and added, with redoubled energy, the Targum, the Ladino and Rashi's commentary in order to benefit the public, May God grant him life and merit, and lengthen his days for good and his years in delight. by order of the eminent and honorable gentlemen, of the house of Giovanni Cayun, in the year 5379 - 1619

VENICE

Pietro and Lorenzo Bragadin

Apprefso i Clarif Sig. Pietro e lorenzo Bragadin.

~"'~'i:~lD~~iD,iTn'~ '1D~ nliDiT-"J~'D

lD'~ In~ 'I

.~"'rI/t,

i:~

iDiij? iDiij? ;C"'D'~' C'J'?OiT "J'?O l'?D ~'iT 1'1~ tb'iPiT-'jEl, Q"'1'tDOiT :iDi'R ln~:r' 1"iDiT I~"'~'

i',rp 10~:JtD1i1l9~ ~'iT l'1::1

tD"PiT

'O,~,~"'O~
:1J'1"tDi1 'JO

1~1

.n"iD~1~-iTtDl'O~ i,O ~t;1'!~~Ell iJIl !n"iD~1:1-iTtD,S)Opl~1~ "7 ii!~ :ii1~ 10~

";19 .iT~J1Dj'-iTW's)O iT~q~O," :11 1'01


!i1:JJ10-iTtDl)O 19 19 l~l01'7

~t~~ 10~ :iiT~

17 101"7
n~l)

:i1'"

~'O~

I i1:JJ10-i1~l'O:J

:i1"? ~10~ I~101~l It:1~


I

[.~~ i1~'~nJ •~~itD~nDD ~iT;:l'?Dl tD;110 l'p~n~cr lJ'l~l

j)"ird?

~'?fJJ ~~'7

VENICE

1619

As pointed out in the Remarks (p.291), the typography of this edition is unreliable either because the types, especially vowels, have moved around or because the proofreading was not thorough.'"

348

Ladino Version in Abraham Laniado'sNekudoth

ha-Kasef, Venice 1619 1:1

110' ~ l~l" 'i?, ~'1'tc'!~.'~

~..:;W; ""., nV'El;1e


u

ttJ':!Nl'tNR
.

,tM

,~?~S'~r':itS'~l~~"g: '11'~'1~ff"~1'1'
0'"
1"
.,.,.:.

1').'0 "';.'~ tt11"1 l;"~Ur ta'·,!Nt2~Mi2 . . WNQ;'M=!K1~ 't:?~~ 'M~l;Np -'t?ft{'~ ,~'""!;"~1'P}~P- t tQ1t"~ tf1,1"'R '
~'" ~t~~

,')'0 ~'N 1"ll,~ "1'ttJ


.... ,..:

.,

Kantares i levaures ke disho Shelomo el profeta rey de Yisrael kun isprito de profezia delante Senyor de todo el mundo A': Dyes kantares fueron dichos enel mundo este, kantar este alavado mas ke todos eyos: Kantar primero disho Adam en ora ke fue perdonado ael su pekado i vino el dia de Shabbath i mamparo sovre el, avryo su voka i disho, Salmo kantar para dia del Shabbath. Kantar segundo hijos de Yisrael aeyos Senyor del empesaron todos uno kantar ke estonses kanto Yisrael: disho Moshe kon en tyenpo ke part yo mundo al Mar Rubyo eyos i disheron komo ansi esta eskr it o , Moshe i hijos de

"" fD'~'t:ll'P :-t~O ,rt''!

;'~21'~:~'~'El 'P..i11iM it~ C~tc ,~ n~tJt '1. ;-!~" ,,~ 'l"!'l:' ;'N~'~. 'l!l "P... ;tPl! "'t! '1~1t' 1:1'''' ;'N~~MP l'Je' ,,~-t........ n'l(£I"~NlP ; - iCL,Ntf itO'" .. - - nM." _ :-

'i? '~Pit--lP- ;)'N iO'tpli"~'1 '~W11;'~ ro~MP-lV'tPJJ~tr!,~ 1~'!P.t;i\~n12~'~\l?~~ t';l;n'~'~~lICp~L "~~!1~tD'l'ry '~iI~ D ','J ~'D 'i?'\E~~~~lf' ~~,~:,:.lC"l\i! li,'W'" p~ n~. ~'~'fP't3 'l!tt~'J~ t~.1T;g 1'J . r· . & ~~,tp.';tJ~r.tc"~Q.l:;U~·~ it)'1R~'~

",,;U \;'N ttl ~t?'~i'~\,

'11t'~ td"1t~t!t~1!l 'i? trJ~::9'~i~~tp.' i


';1

11)'J'fP, 'N1;2~Nit

,,~'''~'C l,,"]

Kantar tersero disheron hijos de Y israel en tyenpu ke fue dado aeyos pozo de aguas ke asi esta eskrito, estonses kanto Yisrael: Kantar kuarto disho Moshe la profeta kuando ayego su tyenpo por partirse del mundo i kastigo koneya ael puevlo de Kaza dYisrael ke asi esta eskrito, eskuchad los sye/os i havlare: Kantar kin to dish 0 Y ehosh ua hij 0 de Nun kuando komvatyo gerra en Giveon i se le detuvyeron el sol i la luna trenta i ses oras i estajaron de dizir kantar abryo su voka el i disho kantar ke asi esta eskrito, entonses kanto Yehoshua de/ante A': K an tar s e zen 0 di sh ero n Barak i Devora en dia ke entre go A' a Sisera i asu real

to"",,~~
Mre

"~'J~"I ..~
L'

:-1,ie~'!!9,:u ''1t1~!1~"N~1 M~ ~~~ "~Ditci ;1Jl~'P ;'l:K1P


,'is

j'tip

;l·~~l!t~

~'P i,~N Jp: l1J' ''J ij\~y_t?1i1!,~" "lD ".,~ l1J'~'~'J'~'J.f'1!C 1'fy~~ n1'~ 1'~
, llt)t(?
t~ ,

!p:tt'~ ntpo/'~ ,~~ 'P'. ;19~'i? ~)tg:' ~N~~Ni! •~ ttl ,t.,,~.tt'tel;., 't(t:1
"W)'P~'~
U,

't! ;.,~,O'1'~:Q':'t;llN~ il.lttl?'1't.,~.'~'D t.,'~r-:: tc': . r.

t.:

"1""1 1'~n'Ji.l?'~ P1.~i;"~,, 'NP~MP- :'~': '"iJ;rw '~~NJ'11l.~;i1~K~ 1~~ ~!i''J,~~ 'M il1.P,'Q nt!~! 'l'1~;"~ i. ~

"'N llt NP- ';P1'''1.1i'~~N~~'~'~ ~!'~~,~"l":-l MW:':19 n~'t, 'j \~ i D'Q.~._ ~ '~I!p: r-1I2lf' t.1?' ~,~ If l! 'R ,N ~~ t< p- 1tO'1 't:t ,,~ r'1p.,.iJ lttJ; '1.? '3

349

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619 1:1 - 1:2 en poder de hijos de Yisrael ke asi esta eskrito, i kanto Devora i Varak hijo de Avinoam: Kantar seteno disho Hana en tyempo ke fue dado aeya hijo de delante A' ke asi esta eskrito, 1 hizo orasyon Hana kon profezia i disho: Kantar ochavo disho David fey de Yisrael sovre todas las maraviyas ke hizo ael A', avryo su voka i disho kantar ke asi esta eskrito, I kanto David kon profezia delante A': Kantar noveno disho Shelomo rey de Yisrael kon esprito de santidad delante Senyor de todo el mundo A': I kantar dezeno son aparejados para dizir hijos de kativeryo en ora ke salran del kativeryo ke asi esta eskrito i deklarado por mano de Yeshaya la profeta, El kantar esti sera avos komo noche de santefikamyento de paskua de Pesah i gozo de korason komo el puevlo ke andan por seer aparesidos de/ante A' tres vezes enel anyo kon maneras de esturmyentos j voz de adufle por suvir amonte de A' i por servir delante A', Fuertu de Yisrael.

nrqtt.!'~. \~~ 'P. ~1ft[t·' ..t'lf' i!" .... . P1in

M~\T'~i'~ 1;P"1~ i;\~N1iN;"~,~ itt', iJN~it:( iN~~NP_ : ;t!f'''1'~


11:' N

p:)~ ,~ ilJl111tl~NP-"~ '~'1R~"'~ "ll'J it:J". il't.?'t?, 'N~~KR.Cyj3'J.~~1.lJ;ry 'l~;:t N~~t~~ "Nj '~;ntP'.'£l~"..t? t'~ 'U'':lP:tp'~ i1t;2tq'~ 't7~ 'p..!~'t;?1N1'~'1

I'~

''''1~ ~,~~ 'p. 't,~'~~'~~1~;; ~': '1;~


i~i,1 -?;3 u' iN ~ 1NR,

t, ~N'"

tl I,.:J 10

SN it1' Ii

ni

, ".,

n~tp~ ,~~ 'Po 'W~tNR1t7'i.'~ i1~;JH.!1 "l!'T~ . lil' 'n'iD~NR'~ It)'1~t?'~ ~.;,~ ..
'''1. ru'1P~~ lip
,?'N ,';O'i ... .4

"~1~~ ,,,'J,tef

!:'; Nj ''J ';?~

'1. "").i1I:lj~

-:.1.'.. 'DlM"?', 1N"t:J)N~ _.,. _ ',:, _

;)'Pl _'NJ:1~NP_'~ : ~~;'~':J '1.tl1il'ry ""1'!". "1N_g~;'Nl'~N@~ lit!!

"'"1. IN.. N~ 'i? il11N r~ "T ~'~ ~i? t~ ,~ it1"R~"~ "tat{'~ 'i?~'p "';'~I~NR
j-I~

iI~~tp~ t'J 1lNg jig


'j inl

;'K~N'R'1

W11tt il'l'tP. '~~'~

;t1?'.!t?N~'~t!9~M~ '~i)~o;p 'J

'~~~NP-~'~ 1'1l2'~;i~

iiON,}1p ''':t.lr'J \~ nQ~ ' ':1. n~lpl?'Ng

iNll~'P.. "~'~H) ",,~ io,i' ·w'.rt ~'''1.~ ~'.'~~N1'1. toi1'D"NDN lC '1. ttN1'~.N;Jtfp '''J;~'' t,.~~
j;t;;'''?
';D

1:2 ~~IZi~ Disho Shelomo el profeta, vendicho su nombre de A' ke dyo anos Ley por mano de Moshe el eskrivano grande eskrita sovre dos tavlas de pyedra i sesh ordenes de Mishna i Talmud kon meldadura i era havlan kon nos fases kon fases

'~J.N1'~."'."1';! 9 l~ '!:1.'tJ:J)~~"~,~ "

n~'ii'~'t~riDt,Dt1rt1'1' 'Jp0, ". ,1n"7. fOilII! 1": 'P..~ '1."1~q;J't' lj,·p'~. '1.~N11;JN~'!p.~t~ L,,~ nl?O'1.iJNt;.J M}tIf~ '1 to\.~''J~;K YJ''tt'~ ;'~"!~ efN'2~w~ er;"1~TlOi1~"i';tc;'~ '~.

t'~"~
.

'1.1;J

'r-:-: t-·i~J"O'lt.?W·~
.....

:'M,t,tt, ',oi,~;~. ..... . ... "


iip "c~JJ '~

IO'QtUU'P~'P.N!StJilt'PiN)-?M;:1 n~'~ ,~ nJ"N17'g

350

Ladino Version in Abraham Laniado'sNekudoth

ha-Kasef, Venice 1619

ttMg ~U~ 10\t'F.! '!q~':rP..'J'1-?P"~"~ M '0

f,

1:2 _ 1:4

h'.~3:N~~ ,tr1~~'.)

"~l~"Ml'b\~

kumo varon ke beza asu kompanyero de muchidumvre de kerensya ke amo anos mas ke a setenta puevlos:

'''J.llJ~

n','-,

l tI11~l:'~1s) n~~'~\~ t~. il~

~N'lNltt.,.c.J - ."" _.. --

M1~;M n~ 11't~hc
.......

'J M!,Kp- '11"~'r::-t,gn~'U.V 'r~ tP,• ., ~1'1rJt""Q.'g·1~t?'P.C tR(. ~tt1~,' .. .


C',t.,tc,)ttd r1~ 'N WN'lMJot'M:l tfU:l 2t1l ~{flJ· .... ••. 01) 1tl 'M r1ttl'-~. M13 tt;f lI.t., ;. I " itJ1't:; "'~Ut ,~\g P n-r~.l?n'2 tl1
,. ... __ .. 'II ..

'It t:lC"-".lN'~O ....ttJltl ... -I.......

"It .,~

~.;f,,,~,~,g to',.,

f,

n'J '1 'tg':'!~'p,"MQ ;"~;PtL1'~ n.,~,p,


1'-'.'"'!:~'p..':'e r~ 1tl ~
ltjt.\,1N~ ;'~~1P
';!13 '1'1It1';J

'!,~;tCf 'If'~N~~'M n1'~tR. ii"t?N~~n...: .. ..... . . .. "Ul'~ C'}!:p.r:-z w:"~!,!.,.tONC!t~KP"~~t-:-Z.,18 ton'~fJ tent, j"tJ~ ;tJJ;N~

1:3 Avoz de tus marabiyas i tus varraganias ke hiziste a puevlo de kaza de Yisrael se estremesyerun todos los pueblos ke oyiron a oida de tus varraganias i tus senyales las buenas i tu nomvre el santo fui oido en toda la tyerra keera eskojido mas ke azeyte de la ontasyon ke era untanse sovre kavesas de reyes i kohanim i por tanto amaron los djustos por andar tras senderos de tu byen porke ereden el mundo este i el mundo ke vyene:

n'",

'':! tc';"~~'~ tON'::t? "~.'~~.'l? ..,,~.'~ ,~~,~ "~UJ ,,~ .. ;13.'0 ... 1t)~'~~ "~1~. Ml... •• "".:1.. t'--:l. ".. ~'1. NjD_" .
tJJtOD 1:4 'Dldo Kuando salyeron puevlo de
i;:!

'1'1' l'

r!F "'1 , M""!t ~'~']

t;;f't"::-t in"~N1'J'} "1.


"U'N"U::>lit7 "lUJ

'~"""! U'~;g t"':l. jM~~D,l1P"N i\~. ".' 1,..


: .. ..: .. ttftt'_~ '1rJ 1tl'1'!1p ,N.'1:), ~, ~~EH~· ~ L L . •• -::

t;p It/l" 1'"'.1. 'r;?~ N:]'"1. ;,~

i1' t ~'~
L

nT~
10

"'N '''i~ ,.,

lC1't:l~lJ

P.,'t;!'l ,in)'t1

It

"~'.lJ'tr~W·'il!r'9.~'~t~"]n~'11"!.~'~
ttl" •••. l~M to1J~ ".., ..
Ie

II;D'~~. 1.1jJ~'~ta;'~t;l. U

i1, 'M; '3'0" .. 'tlliO _. -, ...


L •

MI2t:t' ~'p. r1N1t?'? tOi, ,~ ';;t~'~1if'


tC110'1't;t: ~ rJl ~1' n~'..,~~' ~.;p ~
tUiOl1tC""".c rot)'M

"t'~I~
r..

'i ..

'l?,11'P~

Kaza de Yisrael de Adjivto era gian la devenidad del Senyor del mundo delante deyos kon pilar de nuve de di a i kon pilar de fuego de noche. Disheron djustos del djeneransyo ese, Senyor de todo el mundo, sontraenos empues ti i korreremos de tras sendero de tu Ley i ayega anos en yuzania de Monte de Sinay i da anos atu Ley de tu tezoro ke en los syelos i agozarnosemos kon v en te i do s le tras ke es ta es k r ita koneyas i seremos memvrantes a eyos i amaremos atu elahuth i nos alesharemos de tras de idolos de los puevlos i todos los djustos ke hazen 10 derecho delante de ti seran temyentes dela[n]te deti i amantel s ] atus enkomendansas : 0 K' tt

,.,tC',,,~,

~~ MS'1;j 'J'1. ~,,"I'~~ tl ~~~J fO~1; ~ .,~ .11" ~' !Nl'~ ~ lS '~.:t.71~~,~ ~ 'i'.~~ to;~ j l ~~':?~M1t'P.1Pt~ tun~t$ 'Pot N_O~.~ 'tt''! t~: N~ :. t&J'~~ ';!-'1' p. IM1'~'~ '~
351

'i\~

1t.JN

tilO'j

~i"1' n~ to'tJJ N1J 0'.0 N

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619 1:5 - 1:7 1:5 iTWW Kuando hizyeron Kaza de Yisrael ael vezero fueron ennegresidas sus fases komo hijos de Kush ke moran en tyendas de Kedar. I kuando tornaron en teshuva i fue perdonado aeyos se mochiguo klaridad de onra de sus fases komo los andjeles parke hizyeron telas ael Tavemaklo i Moshe su revi suvyo ael syelo i dyo shalom entre eyos i entre su Rey:

"'1' ~ ~! ~.~ "~:!l!.;1. '·1.;'T_N~ 1;'~:}:'0 i'~~


;Oi? ;;tRN~ roue ttl ~~q')J.'~'~. ii"~Hj . .. '-:!j?'1 tc-' N1~~'~~ i~!1' P.ttJ~!I '1. iW1J ';:t l'~ 0 '~la\~ n=!'teJ n: t'~ ii.,t(ll'~ 1'~~'p I~ 'N1"N~p' ll't'~'~'1J!~t tc'1'1'~~"N!l'j' p. to\SJi~~ flJ·'~itJip tu;p.~~ tcfnd'-:! i1'J~l~"J '~RN.tT)·N12 ," ~ ~ t1tt~rl2 11"~.l'~ i5) 'i?l
, ", ," 'N

1:6 'moli1n'M Dishu kompanya de Yisrael eskuentra todos los puevlas non menosprisyedes ami parke yo denegrida mas kevos porke hize komo vuesas hechas i mi omiye al sol i ala luna ke profetas dela falsedad eyos la kavzaron por achakar forteza de sanya eresimyento de folor de A' sovre mi i me avezaron por servir vuestros idolos i par andar en vuesos fueros, i a Senyor del mondo ke El el Dyo non servi i nan anduve en sus fueros i non guarde asus enkomendansas i asu Ley:

to~Q '"l''!J,l.'"".i. ,~ 'i?1i5) , t;l~ fI7'!.'.~~'!~J;J ~;U' 'Q '~ tclN-~'~ t7~'~n'tl'p ~~)iJ'P.1H1ton'i?

lil to':.:l_'~Je~llSro'"v nlt.?l:'~'P~'~


tI N~' ~1'~ il~l" ·P.

II, uct ,'t}J'~ tOi"~'~ C'~tt' ~~;tf". '1"~,~~'~~~;p 1~'1'",~;~"n


iII' .. _ : • :. ... " ,.

'~"o ." lUt 1":l ltc' '.J, l~ u:


'N

ntVo ,~
j~

""1'N.

,'£l P1N'l1Np_i11.tVln7'~

i11tc t~t,lo,~'.!1'~~t(
'NT'?'7.c=l n~tJ

"n

'L)~'.'.:;llq'1'~ l~~N~'1 n!'.~.!,il N 'NeN~~ J"~19~ ';1'~ '1."t,fEl'] "l{1~~ t~ rtJi'jl"~ ....... .. .. f. U',.,UttJ'Nn • "£1 .... ~. .

'~.J~,ta:~

"tiO

",,~td

i'~ ~~~-p~ '~l'~iU '''1"~ ~,~. PJ'~ 'P.


'J'~lJ {,J I~
:

~",!."'~'~n~'~ fC,'l"~.lfi t'itd'~n t'~

~'ltaJ~
1:7 i1,')i'1 Kuando yego su tyempo de Moshe la profeta por partirse del mundo disho delante A', deskuvyerto delante de mi ke el puevtello este son aparejados por pikar i andar enel kativeryo. Agora denosya ami koma se governaran i pozaran entre los puevlos ke son fuertes sus sentensyas komo la kalor[a] i komo sekura del sol del medyo dia enla tekufa de tammuz, I porke esto seran esmovidas entre revanyos de Esav i de Yishmael ke adjuntan ati sus doladizos

n~I~;'i11i1~C'J~g'~ lmt 'J'.~~ ~ i '"lJ.tfP ".'tql!Sj_~,t5" i'lUJ ,~..,'lQ"tJ,itg i

il"Jil

tI' 1ratc'~

t'1,'~,atct1id

tl:fNl2~bt"!~'~;P1l~

;S~~~~D 'R.'Q'1't?~N~~j'1ro;1~.~~,Dtf"J ~,~


'N-Pt! '~'tte.£]. rt1;,~.,,@1'! l;~ '~rq~ '1El

-'i~

,o'p ';J!t N~qll'1. i'1~J~ 'l\l'.;;'rq~P-L,}.~t~


Wi., .~~~'~ IK1KTja'~
'N.'_Nl:\'~.;Jt~

lN2'~ 'O~l~'p':;€l t~ WHti1i, W1t:lI~NIlQll1~


352

~P.iNV.~~.' '~Y,)ltoi')~""~l:~ '1'~

W~9r19~~tanli idltgTt:.tlE til&/ 'P..t'\S~'~'n i1J'ptfP. iOip '~ il'JJ't.ep nl2 U~'ip lHJ~'J n€J'i'~ ilJ~'~ M~" ;"T~L,''J t,'iD L,'1
tlil"~iD~h~

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

1:7 - 1:9

t r!1'\!~~~qip -,;§ "'tJW~l'O ~'N Mb:I'Di'lM"'N ljl'J'~ ;~lKrd


N' C~

c,,~,t&,.,

por kompanyeros:

" ..;1;'1';!'~~P-~'~.'t!;'~~~ 'i~:~iH7'~~


M11D,~g MCiQ"lIt n.,t,,;)o'tdJ'~M"jNm~ii'

M~"~'~

tJ~~ . ttl;'..,,:! td;l't;)~ td,td i',~ . i1~'~ ttf,e"'1 '1'1,;; i;"~J'.&1~'1~i~~,~ ~~ i "
M~'td'K ;"O:Jt(,);J,,,
ft"~:JN'l'tt W'l,~,j

'N~tt~.,~,~~N'P~lS" ;P..:'~ : ~Q 1d;b~;l


"'~.~'1iP~td!.!q~ l,~,~t1'.~.l;t[1'~ i1';? n

totiN,pp'~:r~,l, fO;j,~'td,~~ l~!'~~ w'


a.,~ 'M~~tt,,&1 tCiM1~NP_'~";~'':1~MR.n~ ~
;n-1' ~'t?~P- ~9.'~ ~'1tt~.,_, -?il iN!.~t:?~':J! ",~ ~1n~'~~ ,~'~~'~ 'R. ;£If:1t.~t;' i1Y~N~

lip

n'31,,~,t'r:ot

UJ"7'~~l~'~ n~'t;!'~
tok1k,;O

'~;11't,;'~'i'~~ '~.": n-1~)JN,!~

tolW t1J;1lJitiil'"

'r:tt~~ "'~"1

1:8 M? eM Disho el santo vendicho ~I a Moshe es menester aeyos por vevir enel kativeryo kompanya enshemplada a mosa ferrnoza i ke mi vuluntad sea aman aeya sea andan en sus kaminos del os djustos i sea ordenan orasyon por dicho de sus dj~ezes i gia~.tes su djeneransyo i sea avizan asus hlJOSlos enshemplados a kavritos de kavras por andar al Veth ha-Keneseth i al Beth haMidrash i por akel zehuth seran governados enel kativeryo hasta tyempo ke envie aeyos el rey el mashiah i sea gian aeyos kon repozo sovre sus moradas i el Beth haMikdash ke fraguara aeyos David i Shelorno pastores de Yisrael:

'nco" . t " ~ '~'" ~~~'~~'1 11;~.~'·~rq t,.~}~~ ;"~~'P- ; tJ'~'D~'~ ~~,.,.n:i ,~ i'iV-iil p".l~'tq"g1 r;i",~li~NP- ,t:t to ~,J 'J'?~~P-l1p ",~,~ i;P ~

w"}Pt?~ t!:t'",itJtt'te ~ n r.jL,ttj

1:9 'nce? Kuando salyeron Yisrael de Ayipto persigyeron Paro i su real empues eyos kon kuatreguas ikon kavayeros. I era el kamino serrado aeyos de kuatro sus parte~, dela derecha i la eskyerda eran los dizyertos '1, i11'~ I~ ke eran yenos de kulevros ardyones i de tras deyos era Paro el malo i sus i1~''1~~. ti'~lN~ reales i delante de eyos era el Mar Ruvyo. Ke hizo el santo vendicho El? lMl'~ toi'1lac~~ Fue deskuvyerto kon fuersa deS u tf'~1M'l'!~ '"1' tD1:J~.~~ varragania sovre la mar i seko ala mar i al varro non seko. ;'Mg ,,;~ i'iy,~ T1-r~

t""7'~~;'N"'rt?
n1'1.

il't?MP- ,,~

n~'~

'i? \?;~"~!~".

tt,tO 1'tt~'p

IdM:J~'1.'!C

"'M n"'M Itl"~'N"

~u,~~

rJ1'~"'P

n'1,'~pt1'~

i1~'T~;j'lip 1~i~'?;P~:" ,~'''a~,~


1p'rrt tiJ ;'"-1 S~'K.

ltJJWS,,'M

1"~" 'N~ 'Nq n1~ ;P'~'~1Nq M1'1~itf n~'J,NdN'_"~ '~'1 . •

T&J1"~'1 ttl,L,N"

'J~'~'~",~ it11Ntq

1l'iJ'p.

353

Ladi no Version in Abraham Laniado' s N ekudoth ha-K asef, Venice 1619

1:9 - 1:11

M!."."~'lt!. i1~ ~t'~;'~".~~'~ .. 'P. ~~:l - "'NM "~JUllfl'N ,19'1'0 'MD "" -.. I·" ...
N'~1'P..l! l'~
\ef\'~'~ ',:l"il!f" ,., '1S,S ~"C"'W.M'l~ 11-.. ....... ........ :. n1,;.~~'i:l'~ ~;"'1"lPN~ iT'? '~ ' 1 n Vl~ tl;, N~ 11'':'~.' 9-1o;? , let!
41.... _

n~~,'g n;',~ "tt,M~f/J,r.., l1"rt',

'N~ltD~,~,tg 1'''1 tl]

~'IC' t~

'1/1
"

'1"~~~'~'P'."~·~1'~ i'llP.0,iSI';l n~
n"
f1-( ~~M
........

"u~n': ''_''r~ "'''~7lt~~g "!t


t(t.JNt'1 ,lCl,tt1 n'S 'N

n~'l~~'P'" t'K9~1~~rJ~~

'.'p

~;'~~tt'!'l.l\"q.c!.l~ fDU.ep i;"

",It
.... ,.

Disheron los malos i la meskla ke entre eyos a aguas dela mar pudo por enshugar ael varro non pudo par enshugar. En akeya ora eresyo folor de A' sovre eyos i kizo sakudirlos en aguas dela mar komo foeron sakudidos Paro isu fonsado su kuatrega i sus kavayeros a entre la mar si non por Moshe la profeta ke espandyo sus manes kon orasyon delante A' i fizo tornar sanya de A' de eyos i abryo el i los djustos del djeneransyo sus vokas i disheron kantar i pasaron por Mar Ruvyo por 10 seko por el zehuth de Avraham Yishak i Yaakov amados de A':

tD'1tlrt1,:i"~,S'
t

-l"'J~ ~IM toiH~'~


•• I

;"1"
...

It"bZ'1 \~ ltfltP-1J W\~ i'~JlM1t~\.~S'1


'N~

C"'lM "
'Y ~...."

nl:),"'M ,;!:)
: ""

';0 tt'1tQMg '~

'N~~N~
,.

1pl~ ., "1

'\tC)

'~l".
... _

'I? tn1K~Np-l,·~"T~'t;! \~l ~O'P ;~~~'P n1t(~tp. ltd r~'iJl:!? L,'D:! '~
Ul"

~M~~'P.""~t'titlU'''.£l to,£) l~'~ ,~~il'~;) ;l't?NP_"''1. t'J'~ '~ ru 'P..

n"~"~·tc'tt1"e 'ut"lIt ,t,.:l'NUJ ,~ '\'"1'1 tdN~;UC~N@ t'~"7'~~


.t 10,&

.,,~ ;1;01'~lVJ,II!.'P

TVt'~t!~ JPY-':~t:t P~f~ tU";~!l\'.'1'~~ li'·.~1N:q"~~'P


~: ". i"t~tl r
U ;... ;;.. ••

lt~:

1:10 11M) Kuando salyeron ael dizyerto disho A' a Moshe kuanto fermozo el puevlo este por seer dada aeyos palavras de la Ley i sean komo frenos en sus keshadas ke non se tiren del kamino voeno asi komo non se tira el kavayo ke el freno en su keshada. I kuanto hermozo su serviz para sofrir yugo de mis enkomendan sas i se a sovre eyos komo yugo sovre serviz del vuey ke ara enel kampo i mantyene ael i [a] asu senyor.

't'£l;~n'Ngl'.:l~'ftJ ,~ tnZJ"i'1.. ~l -°l"· I n~·t.1.,~ tC~t!J.N'~~Q.;Pl:~.td'O.'" 'N ,gt;lllt~ ~9.'~·n'!ti·\R."~":lt,,'Jl',':W ·::t;:t,tt ~" t iOTr' ~,,,~,~ ':..~,rtI ntdc nN ill;..f 'H,g tC'·tCl'~J'Nf.... '"n t''''J'~ ltC-'tot ilN 'N: ~'N~' 'JHUlN:::J \.~ .+... _.....
N

1:11 '1m Entonses fue dicho a Moshe suve ael syelo i dare ati ados tablas de pyedras tajadas de sapir de siya de mi onra relustrozas komu oro fino regladas kon reglas eskritas kon mi dedo kabakado eneyas dyes los mandamyentos esmeradas avantajada mente mas kela

_ ... ,. _ _. ... _ tdM".,D .,'_..WN~~NU_ to)'·UC ttJl(_ 11M' 'tc:.. '''''0 ;j1V £fttJcl') Pi' tc1~'1t<~t':i ,,'K Ul1P tc/btT~'ptf"'~ 'lJ~~ nJ~n('Q;1 M~7'Q'1 ""~J~.P~N~~t! 10''1 lO'~~. fCN,,_\t ~:~ "~P .'~~J_}(R."'1. \q Pi' tt·tU,~.'!~tpl~
~ -

.... _.. _ "1'1:10".L tci.,Nll<tJ

4+.

"t<~
~ .. _

...

n~ty. C'M~

't?Ji't?, i1!t-!a~~J~l~tO~'N1!t?,~t~

354

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-K asef, Venice 1619

,,:~ - ~':~

1:11 - 1:14
plata ke es esmerada muchas vezes por numero de kauzos ke so n deklarados kon eyos kuarenta i noeve modos i darlase por tu mano a poev 10 de Kaza de Yisrael.

rJ ~!".tfN~'C"1 NJt;ltu't~ tdf~ tP. n~M~~ ".~, K"1~~P.".1 ~w'P tfiTncp_ '!. ~,'g'lm " '~tI~'io' ~t~il t~ n~~11M-'p trJin1t~ lip
'''1 '''.Jt~'D

n!_N~ . iS~~Q . '1'l_t~'~'. . ,to i1~D 'Nt'lt.."".g ,., WN"'.:lMtJ rJiiM:

td~.,.~~t:;~'V - ,~~to'! n!t(~ ~'1


t~ -

nN

\JN1J ~tJjig
l

't(~·t-tt.,"N'

"1'~ 'P":1'0"

.~ tit('~ ,t( tultcJ


"lUJ

l;~P?N~:~;~ ~P?:'?'~iP;'~ ,~~. nj"'~ '~1 i;,~~ti!'~ ,tP.'~ ;"Rl="?~ tUiL,~ ""1. 'Jt?~'~'p'.n,p:~'gn~'~ ",t( ':."'I';t
'j'l1N

lt~S;Ntq
~'~Ult~

n~~~. Ii, W,~):~,:.,P. _i~C;I~ ,


1

n'~o ilO~-9 teJi "ltN. i"StO

1;'!Pt"]ti?~'~ tcJi"~t~

1:12 ,.u I myentres ke era Moshe su rebi enel syelo para resevir ados tavlas de pyedras i la Ley ila enkomendansa se levantaron malos del djeneransyo ese i hizyeron vezero de oro i la meskla ke entre eyos i afedesyeron sus uvras i salyo aeyos fama mala enel mundo kede antes de esto era sat yen guezmo resendiyen por el mundo i depues asi fedyeron komo el nerd ke su guezmo malu mucho i desendyo yaga de lepra sovre sus karnes.

'Cr~'l,VI 'P.
1'~

t~

i'tnJj'~

1i9 P."1t~?}Olt~'l '

":"'\~."~.oip li".!T~~'if."~ i

Mi9'L, .., iU~,,'" - .;,. ... - _:

,,'x:
4"';:.

,"'llt!"t, 'N iJUJ '';0;,;,_I..


n1jN

n'_~~ i\tqDi1~

ntOcll",,'tJ U,"Ujlit1l'N t~tw,",~a'tJtt ,~ ,~ ':: '~j:~"'?.''J'1. tv'~N1~;P ip~'J ,~ P1"!~'.'1 i1Jl't:'~ njtCiH~ t ~ ~:~ ";1tN:? n~~'ilJ1'''1.'~.j.hJp~ t11~~1~ ~I;J~ 't1,P. n N"J ktt to ~tO .... ll"~'~ 'niN- nL, 'ij;to t; T1: • v -:
-:.' ~ .... ~ ':. tt _ •

'.t?i'1. il~''i~~i"?'~i£J

'!.~W".

t"'~lNg W,ti ':.~itcl


,tJ i1J"ltP..' !.l:;P'j

~'~!tr.~

1:13 ",~ En akeya ora dishu A' a ~oshe. anda desende ke dany6 tu poevlo, aflosha de mi i atemarlose. En ton se s torno Moshe i v ushko piadades de delante At i memvro A' aeyos la atadura de Yishak kelo ato su padre en Monte de la Moriya sovre la ara i torno A' de su sanya i hizo pozar su shehina entre eyos komo de antes:

t,

"~1~:! E':P -'i~'~ '1toi, 't7iJ'~~


.~ l'lJN;"

&a1'~.l~~J:~. L,Jto ~ ~~ 'r?,~~ '"1. i1J~i' n,,'g 'i ttN"'J~ It,';, 'N i\U}Q 1"'l10t,

tlih"JtN .. ;

"Ol'N.f I:;'

Ml':liaf 1tO ";£1 il'i1 'N.....:. • ""

J ..

ttlW 1cJN'J~~'.'p.~ li,,~,g ",~~ 'Hl'1;ltp'J ,~ i";->iD'.~ np-o iJ'i~~W·'~i~i.~~t~ ii'N~?'P. t~" t:t \ ii'.'.N(:! a.,i(il:,n "io'iJ'nn~;':lt~N1~ '\1;-,N~tNt{ i.J1iSl ~t:::~ ;'li~£)C."N'toti"'\'l':l n~'J'~1~)\1~'~,t(/'1~ n~~~~Mpii~':PJ'~

fcj~~·i' ~

1:14 ':lWM Entonses desendyo Moshe i dos tavlas de pyedra en sus manos ipor pekados de Yisrael foeron apezgadas sus manos i kayeron i se kevraron. Entonses anduvo Moshe i molyo i des rninuzo ael vezero i esparzyo asu polvo ael arroyo i avebro a hijos de Yisrael i mato a todo el ke meresia matansa i suvyo vez segunda ael syelo

l'i~oS"~~

'P.,"~:T1~~n~ ¥ ,~~~.
355

1:14

Ladino Version in Abraham La 11ia!J.o N ekudot h ha-Kasef, Venice 1619 's I: 16 ttQ:~ - 1':M

i hizo orasyon delante A' i perdono sovre hijos de Yisrael. Entonses fue enkomendado por hazer tavernaklo j arka. En akeya ora apresuro Moshe i hizo al tavernakio i atodos sus atuendos i ala arka i puzo enla arka a dos tavlas otras i enkomendo a hijos de Aharon los Kohanim por ayegar ayegasyon sovre la ara i por templar ael vino sovre la ayegasyon. I de onde era aeyos vino'! I desyerto eyos enel dizyerto non lugar vueno para semvrar i tanvyen non figos ni vides ni granadas! Salvo eran andantes a vinyas de En Gedi i tomavan de ai razimos de uvas i espremian de eyas vino i templavan ael sovre la ara kuarta parte deia medida al kamero el uno:

13M':' ~ ,~ '~': \~?~~,1.1itt q ~~.i 't'r, ,~ N 'NU1 to'tdl: '~J'N "1ac,tft...:"~ •• .w';J'M ":JilO' .. , ... :... .. ... ,:. 11".. ~ ,~;"i?~1'~.~11 "J~l:! ,i£) ;'M1J,'~;Pl;~
,~ Mtf.'D;"tci'1~l! "11K

U'l~ UJi"u~ ~~

"'~,~ ~T'e'~ i1R.~~ to;'~'~l~~ 'a:t lOfM1tqlN tliM1~N~ n~ nj2'11$ C'~nlYil~ t'Q~t~ "",j'i1 n~"'l~~;Pl:'l:f:

N~1'P..~ i1~',~ t'~ ;~RMt'.'~.tt~"~'T:t H

n,~;tzt

~"i'

n'_~M,!,~~;~ "" ',Jltl1

1;n~~a~!7~ ,~~,~~~'1g

Ut

W'J'~ TilP.',~~~'~ 'N'1J~'tP.i11N£);l 111: 1:1

'tt~'''' 't'I'."J!'.l,\~~~ ._. ;t)!;R'~.'~ 11) . tf",,~ .


..

l0i;,~,~~ "~;K ,~.;~ t~"~KJ~~1~ i11'~


,~-tO'·i~t,~ '~~ l'Y.• .,. "'~'.!.~'1 tlJ'~rHtc jJ~
tdN1WJ_K1)r

il', "NN ,It'')51tl'tl ,15) 'M

It(-r.~. i'l~

1: 15 1~i1 Kuando hizyeron hijos de Yisrael vuluntad de su rey, el konsu dichu los alava en kumpanyia delos a n dj e l e s san tos i d ize, kuanto hermozas tus hechas mi hija mi kerida kompanya de Yisrael en tyempu ke tu hazes mi vulontad i travajas en palavras de mi Le. I kuanto adresadas tus hechas i tus kauzos komo palomos hijos de paloma ke son vuenos por ser ayegados sovre la ara:

ttt.:}QiI:J ,~

l~'t;l'':'!~~'~·~~N~lK',",!.~ic'rKJ

'!. '!1't:1S,~lN~K1£l~'t?'~ ;J'l tiJ.lt~'1'~ '1 "~M1\i!~ n1t'1.'~";II:Ftnt2.1~npM1l!M'2


.,~~

;,~~~p '~pn :ll\N'\~ ;"~';Ng ,'"1.no '''!. , N tt1t9~''''!. tiu' n.l;'~!:'" j1~ I?~r::pp i1 ~~~~ !'~. ~l~ lli, UO.J,iP ,,~

tq~,~"..,

;t::l~,~'P'J.'''.' ~

W'7.'~~:'! tOl1'1. i111,.IP,'q nl'i1'q ttJ~J'D tin::) :O~ljc",'n \tJ '~.'E)q':,~~ p L,~J¥t',::-N~':lt<!l~ip
tv'tJ~N~

tt't(.lN~N."~ \N
kompanya de Yisrael delante Senyor del mundo i asi disho, kuanto hermoza la devenidad de tu santi dad en ora ke tu pozan entre nos i resivyen kon vuluntad nuesa s orasyones i en ora ke tu hazyen pozar en nuestros Iechos el amor i nuesos hijos

1: 16 1~i1 Respondyo

'~t~'P'~; "~'~'1
iIQij N~

'~~J''7'''o'lNi1 ~

tll~!~~~N~"f'~

W'l'Ni;_ t11tJ'~ ~N)'0 tt11t) tvM.:2N~'·J'_~

~~.1~~!.~~~t(~~ip i~'~~:J~"..
10" 'ION 'tc

n'~il'? t'J1ct rt'i'MJ'\~ "'\1 liD lUll'

1ito' p.

'!. W1J' jJ WUllSN ~

'c~
It'~

,'J10 ~~ 'i'Jl~ '1t:1jNS"

i'li1

".t?l~~.lNl;Q\~ 'PJ'11N t'~ 'M'~~l;N~,.~~,,,~~"'~~'.~~~.n"'~·i"1l_i~~:'ry.'~~J:~lP· ".:1tot.!, ltl 'i' .. '_1Nl'~'~ td'~'\'pNJ'NW'f.I'i!!!~.'l n 'Nt?_Jl'" liP 1'~.~'t?'':! tV;) J~ ~ll'.n t11t"!tU t~ i'C~ ~,~ Wll'1 ~i'~~'~.U r·~ .'. tn_1n
356

Ladino Version in Abraham Laniado's N ekudoth ha -K asef, Venice 1619


l:~ -

t~:~

1:16 - 2:3 muchiguan sovre la tyerra i nos frochiguantes i mochiguantes komo arvol ke esta plantado sovre fuente de las aguas ke su hoja fermoza i su fruto mucho: 1:17 n,.,'P Disho Shelomo la profeta, kuanto fennozo Kaza de Santuaryo de A' el fraguado por mis manos, de madera de gulmish. Pero sera mas hennozo la Kaza Santa ke es aparejado por seer fraguado en dias de rey el untado ke sus envigaduras seran de alarzes de guerto de Eden i sus vigas seran de vosh, ashipres i vrazil: 2:1 n?~:ln '~M Disho Konpanya de Yisrael, en ora ke haze pozar Senyor . del mundo su devenidad entre mi, yo enshemplada a la alhavaka tyerna de Guerto de Eden i mis fechas hennozas komo la roza ke en yanura de Guerto de Eden: 2:2 it~ I en ora keyo akostan dela karera la adresada delante dEI, i El alsa devenidad desu santidad demi, yo enshemplada ala roza ke pimpoya entre los espinos ke estan finkadas sus fojas i partidas, asi yo finkada i partida de sentensyas malas enel kativeryo entre komarkas delos puevlos: 2:3 rnEln, Asi komo es fermozo i alavado el mansano en arvoles ke non hazen fruto, i todo el mundo konosen ael, asi Senyor del mundo hermozo i alavado entre los andjeles en ora ke fue deskuvyerto sovre Monte de Sinay entyempo ke dyo Ley asu poevlo. En akeya ora en solombra de su devenidad kovdisye

,":!~~t1t~'l~l)O "1J;~~oli'd'~ltt!'l'~;Q W'~~~'l'~"~ f 'l!

to",~ "~~~"'
;"1'2 MO,",~ itd',
_ ''II _
U

"'~'1'"'!.'~~~'5l-'!.~ito ....... "~~'~'j?, . . ;-1tttql.1g. 1LJl'~ ,to' '~ tll.;1:I1' ~ n~in 1t1 'P..tdt!'l ~

1110 ;'1~'~~,.,. 1Nt~ ~ " f11tl1~;~~':!'P T'I t!, ~.i' P i'1"'~t!tO'~ tdilO 'li'O ,;£) ;'N'J,il")'N" ,~ ""? ilio,'n tdNOn1't' ;,'n to'o,",u ,~
I
-.. ... : ., ... :, 'I

J1,,'P

"~'1l!. ,;g "~'}.~~to'~ 'P..ilt:2 '4!iI!NR1:M

...

••

_......

..

':.

lit

,:.t:J~'..,_,,~ i'~"~!~ tt1':r.1.c!~ ':' lN~tq ?t1N!"Nd"~'~ 1lfvtJ ,.").1 N~'~ tCtq', to'tI'~ rw. '":! 'tJl'~"'':1
'p5'N.t2l~bt~'~"}.
rhlJn'lN
I

~'~N!~'~ lO''').~'t;'~lUil

'i? MJ1tt "~ l,~1t1~N':~N~~'P'!o''1 ':. ·nc.")",,, ,to ;,mj..,t., ,i'J I~ ,\(1153 'lNn
N - ~~ '~N n~~L,a~~l'~~' ,~ ,,~')'~
... _ _ _::..:.. . ~t; ~ .,

'p."1" n~;eip

t(

rW.'1'tJ1'~'l'1 n~T~.tt ili'~~totfJ7~

tltt.!~;p~" 'P.i\~;t(1'~'~ ,,>11 t~J;tt1'!. 1R~':l~ n i\'!.11~!~~n~'1 .,tt'1'tJl~U1 ,W',,.. '1tt.,'l"'i,... i\OiN. '1'~ 'N - .. - .... -. - ~ ... n1~ n\.~"?~~'~):'~ '~I':1 .i'

: r~.v.~'1.'tJ":~~U '~. i1'!UN',

~NliO!'!:, \ON~;5?

't~ ruwwiJ
...

to'q ,J::t

,~. "li,
'P.
,~

fliJ t ~ tq'~ '!l,'-,'!~p: tt,~L,:i 9'~ ~ ~


·tt!Nf'~ ~,~

toN'_NR.l~:1:lN~~'~ tCN1'P~'~~'tq '"}

1"1'~'~P_,~~~ ~N1Ng ,
.t

i11~tJ"'t(~t~

N"J:tP]~~~' tOK!t~~K~ 'tc!~

,~

':R".~'i' 'N"J'~\1'-:! \fl1'"11111~''7'~l'~

ilio,:'?? tt"~ iDip ,~t.5 m ~I1~ ~'~nl,,~ 'l'iu'~ Mt2"~ It.~~" 'P.lz11":l1~ '~ iJM~~N~ L,1~1'N ?K~ ~ Ii) to,~.,~.~~ '.,_~~'~ i'~~~1~ 't-:t intJltiJl');'O~'1 'i'j:'~'t:!~ ~'~~ l'Wu,P flJi' ~td~ ,''" ;'1 'i?;gq'~t? l'~ '!'9'~ ·P.~io ''')aiuJ ;ul',':?'P'f"'] ,~,~ 'p. i\!1~1'~
i"1~;N N\l~'P.~ \'~

tlli"'~'~u) w"".!dNp=-,~~1ji ':~~'~

'';~'~'5J

357

Ladino Version in Abraham Laniado'sNekudoth ha-Kasef, Venice 1619 2:3 - 2:6 por estar i palavras desu Ley dulscs sovre mi paladar i presyo de sus enkomendansas guardan ami al mundo ke vyene:

"~~~t.,~N"~N'~N£)'M'N1:3~'N
,,;to',~ 'K
I .,.,-:..

~M'-~t,
-

N~,~ '~:l \~ ~.OL",


III .~: tt ':

";0
"

~~ '1:Jtc r1C11~UetacP?N~~'P;P~~l:iltti
N~~~ N_gIrt~p

')M'::1i1 Dishu Kompanya de Yisrael, hizome entrar A' a Kaza de la Yeshiva del Midrash de Yisrael ke in Sinay por deprender Ley de voka de Moshe el eskrivano grande i pendon de sus enkomendansas resevi sovre mi kon arnor i dishe, todo loke inkomendo A' hare i oire:

2:4

'l.i'1!NR.jI~ ': 'N~tpr~ t~;T';:t ~~19~ '.. '1 'tl? PJ::t 'i? '"'~'J~! '-:1 to~1Pl,,:! il,..j'P:- il1 ly,t;:.t i1~ 0 ':_i1~'J ''1. "~. ":!l;'~~ '':t. ton?':! li'~'~'~ '~~N~~'l~~'!pt?~.

,Wt-,

'IN'an

: '.~~~ ~'):'0 •. 'i?

.,'a

i;O~

"1' 't;)''!~~2i,; t~'!..iN~l:,__~t~'Pt'~. t


~'l:~.l 'v..''? ;';[;1 ,:t pl;'~
'l'JOO
t ~ '~

'~ ',!N~ ~~
2:5 ')1::>00 I en ora ke oi asu voz ke era havlan de entre flama de fuego me estremesi i temvle atras del temvlor. Estonses me ayege a Moshe i Aharon i dishe aeyos, resevid vos voz de palavras de A' de entre el fuego i entrad al Beth ha-Mikdash i asufridme kon palavras dela Ley ke por eyas se sostenta el mundo i dad mantos sovre mi serviz deklarasyon de las palavras santas keson dulses sovre mi paladar komo mansanas de Guerto de Eden i sere travajan en eyas kisa sere melezinada kon eyas ke enferma de amoryo:

·P.i1}~l(p,~'~ 'N

·!.I91t~ ,oj lN~tNL1n'J'~ 'p,lil


to'!J',utd'N'O
..1 ....... •. . ....

PI~i~

WN,:JN"?Nil - ., Til tan.".J'o', _I .110 • ,..

taf"Lniutd.~·,~S~o.~"";·, '''?;'O~~ WW'~N 'W'1 'lI:t' 1"1!1~'tW i1~O iI~ '~·.~7~'~


_ ._ •.. .. ••
...

'J'~ ~-D, neN":) t


t';"l?t~N:
: ....

,fl,i~ .~,~

.,~ ,N'Ul·tt

2:6 1?MCW Kuando eran puevlo de Kaza de Yisrael andantes enel dezyerto, eran nuves de onra arrodeantes aeyos kuatro de kuatro partes del mundo porke no podestase sovre eyos ojo malo. I una ensima deyos porkeno podestase suvre eyos sekura i sol i tarnbyen non luvya i pedrisko i una de devasho deyos ke

to ',J it:f tOltllMD 1 N 1'K ~1lUJ ~ t x ttJ'K1~~!~tf~l- '1 \;;9N1N1P:~l' :n~ ' 'N'J!~ 't;l'!:~ilalttjJt:??', litt'P. t;j~ t~):kiIj
'"'!. i1~!t~~,~ ft·~,~t::t lip n'Jr.t~'!t7t~ 'p. 1~1'~' i'~~li' ,'1NOfa t " ,i0!t to ~P~':q~ ~~1.ttt"\1. '1. it,~t~,a MtNp'1.'~ '~ 'j.'t;? n~

n~J;''2~;:o' 'tt ttt(~7'~-.iEl'p'.

~N1?1~Q l\p , Q.ltl~'~ ~,~~~~~~~, i

'N

il'Nl-g '""M"~l~~"

",.,

"7.01'1

n.v. ''_.'tJT~.ll'"1. td~l~l:Kq iOi?


R

v~'~~'~ 1~1~~w~9 1'~

il;~;N'~ ty'?,ll IN:'·~ 'LJ)~~!'1,'r~ t "L?~'i' '":t. ;1t{NJP ~'ilt7'~~ to·,~).~t~~,~ ,t.,N~ t'i\"~ '-:qittJ t~~~tp:~T:l tJ ;P."!;~ Ti~nJ,t 1..O, ~'_N 9 ,~ ~it'i ~ M!_,p'tq toi'7'~t!~,i,';qN~~'~J~l:l'P"'~£l I toil~:'1.n~tt:t):'~ i1~'N',~ 'j? tlt~I'~'1 ;'-:! '-:! i!?H-t't;t ;Ptp':7'~\~ N·!':P'" i') i~.)~~~Y

,j,~

'~N

358

Ladino Version in Abraham Laniado'sNekudoth ha-Kasef, Venice 1619

2:6 • 2:8

N~t~~l1Jip ''l!~ ~11''''!~~tN~'b n'!~. tt!'K'~i~Dt~11ta p~ ;,~~,~ ~,~~ i;~ ",~ T1J''''~':'~~tt\;t~\~ ':1 'J:11N:?':11'~1'P nJ'~

.,,£) ~N'~ tOtit:J I, ":l'N~~O to~,.,~; 'N toi'->';D~N ,~~,~


~ttJJ;::l t01' 'N"D'N:JK

lN~~lpt;i'~ j'\1'~'~ it)'~~~.'1 'P: "t~


'it'~9
1J Qtip ttJl'ti:t~.~j";1.~1,~,~\~. 1'-, i'\~'1
,~~ 1tJl;' ~~f)rJ~''J1t ~ e"~

W:~.1f?~~'~' "'\~1~'1~~r'S;p W;,'U W;'

era yevan aeyos asi komo yeva el eyo ael ninyo en su regaso i una era koryen delante de eyos andadura de tres dias por avashar los montes i por alsar los va yes i matava todos k ulevros ardeones i alak.ranes ke enel dizyerto i era eskulkan aeyo[sj lugar vueno para dormir porke eran travajantes en deprendimyento dela Le kefue dada aeyos kon mlajno derecha de A':

"q,~,"!i5l_;l\~~:l ~a.'t.,t<t~",~~ n
£l'J
'I'1V:lTCil ~:~ '~

~'~tN~-~~ iN!.'~ t-:"'}t;'

n1').'J 'P?NJ'1 n~'1'~"~ n~o n_!(il'"1 ,~,g \'P "i;)~lP~'a:! i;e toRS:'Pt?'~ 'l'!'~t?'~ "iD ~':
~p.,'ptc1'!C'-:t. l'''N.r·~'tJ1cip
'1.
Wi·~tt nl.9~ t~~,p\'''J;N~' 'f{! -:!

n~1~.rq t")aitc1

'M

i1=,;~~
'~

ii~N;1 n~N-~ li'~P_N~

n,

,~'~'tt np).l ~ta iltqO ";~~ "~.1tt{~ l('~~K~~;p ",J,):ipN_ i~'1 '1. '.:'! n'J'~.~ t.?'12")·~,E) 1'~'~ J"'I'N~X'~ 1'~ ''1 n~ "';p~-.i£l to'1'~a~':?';~ 'P,.l,~~tz;~ liJ .,\tp~,..", n~:tq.'V.!1t;2~NiJ lV]~ ~!. ... n!\'~ ~ .... ." i,UJ \' ~.ttt2' lI? ,~ ~ !~.lN,! ''J '-:!

tc"~

"~J~'; '~T:~:'"1\~.'~ ~

2:7 'n»:JtVn Dep[u}es asi fue dicho a Moshe kon profezia delante A' por emviar eskulkas por eskulkar la tyerra, I komo tornaron de eskulkar sakaron fama mala sobre tyerra de Yisrael i se detardaron kuarenta anyos enel dizyerto avryo Moshe su voka i asi disho, akondjuro avos Konpanya de Yisrael en A' Sevaoth i en fuertes de tyerra de Yisrael ke non sovervyedes por suvir a tyerra de Kenaan hasta ke sea voluntad de delante A' i si tajen todo el djenaransyo varones de la pelea por morir de entre el re[c]al, asi komo soverviyaron vuesos ermanos hijos de Efrayim ke salyeron trenta anyos de Ayipto antes ke yegase la fin i kayeron en poder de Pelishtim ke estan en Gath i mataron aeyos, salvo esperad hasta tyempo de kuarenta anyos i depues asi suviran vuesos hijos i eredaran aeya:

"iD i'1N"~Df1j" to'J;iK'i~,6lN"Nl'l 10ip 'tc?'~ ~~'!. '1~).'~,~.":10 L,1~ .. '1. '01Pry ~iJNg!'~ wito'~" li'l('~:;1'1'.:l'1lf '} w;nJ:_N M~l,~~~.l"Il.~.,N~ 'i).. . O'i.~~:N...
... • .. I". ..... ... _ • __ ••

li1'!.NR.'~r~n1'~N~~1 'P.l?'~i~'W~'~~ L rq 1'~ lNt2rp'~ 'P.. o\n.ilC?~ ':.i'~;5l'~ l ,~ tC1 '~'l;~ ntl);'''1.bt'? 'i." £)q' ~.l? i1~~.t( i!' ~1' ~.tq'~ "l,:NU! ft'i"'1'~ ~ t..,~ ~Q '~ w-t, L,;p ; t(.!';;'.:. ~ IN.''N~ ,.tot t'il'.i1 t.;'to·~n iM"}'~\t!J'ltq~ tc1 t~ '£)'1 '.~!,N r~L,:t1~'! t~.i'tNP ~1iSi'lC;)El \:i't).~~tq_t:{t~.lN1'~'P.!1i! ~ p~ tJ] l;,~ nr.:h\1 li"~\(t2~jP.f.?'~ ,~ ia rJ itJP'.'tt

I.

2:8 7lp Disho Shelomo el rey en ora ke eran estantes puevlo de 1(aza de Yisrael en Ayifto suvyo su esklamasyon

,l

359

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619 2:8 - 2:11 a syelos delos syelos. Hek entonses fue deskuvyerta onra de A' a Moshe en Monte de Horev i envio ael a Ayipto para regmir aeyos de devasho de lazerya de poder de Ayipto i salto sovre la fin porel zehuth de sus padres ke son enshemplados alos montes i saIto sobre el tyempo del sodjiguamyento syento i novente anyos por la djustedad delas madres ke son asempladas alas kuestas: 2:9 iT~" Disho (o]Kompanya de Yisrael en tyempo ke fue deskuvyerta onra de A' en Ayipto en noche del Pesah i mato todo mayor, kavalgo sovre nuve lidjera i koryo komo korso i komo inodyo delos syervos i mamparo sovre las kazas ke nos ayi i parose detras de nuesa pared i kato delas ventanas i asecho delos vurakos ivido sangre del sakrefisyo del Pesah i sangre de el taj amyento dela sirkunsyon ke estava senyalado sobre nuesas puertas i apresuro de syelo de los syelos i vido asu puevlo ke komian a sakrefisyo dela paskua asado de fuego sovre sensenyas i endibyas amargas i apiado sovre nos i non dyo lesensya ael andjel danyador por danyar en nos: 2: 10 iT),1.I I en ora de many ana respondyo mi kerido i disho ami, alevanta ati Konpanya de Yisrael mi amiga ke de antes i hennoza de obras, anda sale de lazeryas de Ayipto: 2: 11 " Ke he tyenpo sodjiguamyento ke asemeja del

t:1't?l.1t!13~~ . .. P'~ ",.."~~et,,?,'1. ",t,'?P."l! . . nt;'o n~ ~.'1 J_;K ;'1~!~.'~\P~11~'D M1


i1N_~'~.~

'U~N~' it:)El\~~~~ ;";'TK~;~ ,~ "'~;B·~., W'1'~@td,tt) ,~..~';1,,;,g1', e. n-~~~'V


ro'~~1Ctof7t.!
to

iw tot.J', " ttl"L,'at ~ ." tll'" ." M£I it:ID 'tt

iat~~1'~~ :ljn '1.'~tiO1'~ ~

l'to '8-

lI:1in)~ i1~J'~'J 'N itJl' ,,,,' : tt'k~tC?,~1P

1", ,gontJ ..
;"

C1,iN~g~9'tP.l~'~ ? 11~

"'N "J1111 ,tjt..,tUO ,~. """"::


;

~'11~g~Mj;1 ~1 ~tt1,~~'fl ;'D

it.11"ONU')ffa

t:I~':2~ tcf!.M1~tt'~t!

l'~ t,~1~''~ N~~~;lPP11~" rum ~'~ '!)'"ll}K ilt2.l'~.~1Ptt!. '~'El'i? i:lq"~


~ 1:1 tt'1~11i"llJl~ ic 'P '1~ iO"Ji' ~::p
tj1J

me ,~Ntl'~Mt2~ t;"'L'~)Jt'~ 'Ug.' '.~ 11~ "'~'P'~nl'~'1 ,j ':.~'to '-? tl~bt~N.p_",bCza


'P.
tdtU_Np_ ~~:,
, ,,~ i1V toe "1J" .,.. ~ N .•......

wh'"1. ij,~ '!'':t

lC)', 'ttfi, N:J 'N ,,~to.t ta N~~l;'1t' N?''} 1t:JN j~ .~


t ..,... t • : -

'11iV "tc~PNg'~

UJip

'''t;JI~:l'Mtq "'3 '1J"~tuq;"i'~t:1ijTJN'_':l ,~jl ~jNtJ L,'N ",.;Jnttcf ,~ 0 no n l,., I1~S'2~q. _ n~~12~:~\p.t;"~).~t)1'~
.. ... .. ill ..

n1'J "1C',~to( WNt),·t('~ r1NtO'}tll ''':l'~ 1S:l,~"~-lW~ "" ~~ t;,,'tl w;t.,,; ,t.,,,~:., ,
'N

i1~~P~@

'tot
..

n~~~')';I?'P'~P~~;'~ i'~'Q~ ~~"l'OJ'''''' "~'1C1 iJ'M's)" i'~o~


_,:. -: I ••• ; ........ .. ~

'Iii

" J'W i'N' DK 'N


~·'~~.W_

"1~ i1!Nt~~ ~'~ i1"lUi('~ t~ i1lY ;tilJ 1 'D~t~ N l ~Nl"D ,,., ~ J ~ 1 e 'l2i~ '!.t,~"i1~;Q~t~ L,~,,!tc?1"1'.' lN~~'P'P!t n_tj.J~""'~ 'p~ 1~'71'~ "I."P'.'z;! ,n '? .. 'J ; HJJ ttM" ",~""iN'" .. ,:, It.,~V ri'JN wN.,Jn( " nl,c.,'n'~ t. ~.. ...
f~ I:
II."..... ...,. T ~-: ......:...,.,

'?'~:~·~'t?~\c.,~-1n' ~~i ~. . ,~-! 'tt 'N~'


lOMJ1eN WK" J")'~

til

"i':a'w~'Po. njJ;tJ,RNp1~'ti ~'1'S~'~~

360

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619 1':j - t!t':j

2:11 - 2:14

'P.~r'3c~Jf,'iIl ;lfIt!5'~'ll'!'~'~ r ~~
"'t?'.~tt;"~
• ..

'-:'M~"J~~'~ ttJ;,p~,p\i"'El-to'U'.~t;J

rt,,,,",!~~.~~ ~ CD.,
oil • ill

n'~

'~l'

ltl!~'~i1MJ·uc1~~~tl!~~l!it3.'~~ . If\~.'i? .. UI''J'!!'~'~lll'!C i~"~~'~ l'.!'~;l 10M~


,.,

.......

al envyerno se tajo, i los anyos ke dishe a Avraham entre los esp artimyentos fu[e]ron kortados i lazerya de Ayipto ke es enshemplado a luvya gotean paso i anduvo i non enyaderes por veer los mas fasta syempre:

-.,.,., ctl,,"L,lElC.,g n~ lt1i'N,gtl'tU"J'M ~i~'e'i"~"~M~!11"~lg ;U~,,~ '''."!'~~It''!''~'~M1Q 1'~ "t~

"i~ 1~~~'~ n~o'~


.. ,. -II .. ... .. -,.....

: l,g1l~'tt1i1tJlOr.tEfrrlMC 'l1'~"M'1 '19


_ ...........

D'lXli1

~;:!~P~P_M
'M'J"~

~at'"1,u}trfn'l".,

,,"i:S:1

..

1C,~,~~,-

fli'" "

,..

'tll"tltotfttt),.,..... - 'at ",;N. . "·1 -

;~,iSHC'~"l~l

",~t:!'~'"1'p.,~rJ't;).r{'~1KN~ ~.".':NQ l' 1N~ fll1'1'~n'~"~1'.~ 1~~ t:t 'P. i1_~ 1l?~'
1

n,!- ~'~,.,

~R.:i~~'~~~~':; i1~"1

2: 12 C'~~)i1 I Moshe i Aharon los enshemplados a pimpolyos del atamaral fueron aparesidos por fazer maraviyas en tyerra de Ayipto i ora de tajamyento de los behoroth ayego i voz de esprito dela santidad dela regmisyon ke dishe a vuesos padres ya oistes loke dishe ael: i tamvyen ala djente ke servyeren djuzgan yo i depues asi salran kon ganansya grande. I agora envelunte por fazer loke djure aeyos kon mi dicho:

'p..'''' "!.1~- ";1) ,~ t "'1~:'~ ' t?- 'J("l~ n!1l'3 nlt(n" :u ,.,C,l'P to~"1:'~~ '1.l:1
i'\.,"mDv~tNltI'l('P ~.,to''., ~"j'UJoio -:-1 "P"i:l ,t;7. ;',_~~ "t'U"P'":! lC~l"P',~nt3 ,'! 1t\~" it(Q,!.~il!i'K~3.t-:.P-,i1".ltt ' to'~llC~'?~ 'lJ\';,~'to\I'~'~~ij 1·;.~ N~ ~
--:: ...! ....
-,n ........ ~ .....

N'~tPtJt~i' lat11~~'~~ " ~'~'~''J ~~

2: 13 i1Mi1 Kompanya de Yisrael ke es enshemplada a primerias de figos avryo su voka i disho kantar sovre Mar Ruvyo i tamvyen los ninyos i los alechantes alavaron al Senyor del mundo en su lenguaje. Luego disho a eyos Senyor del mundo alev[a]nta ati Kompanya de Yisrael mi kompanyera mi fermoza anda de aki ala tyerra ke djure atus padres:

~1~~ bt "1:~'~qip~~ n~)}'7~ ,:1" , ;'~;iO .,Pot!. ., s,,~~ .i1!'O'!f:l" ~ nT.~N~p;P'P

~ri"l'~;,~,c ,;,,~,~,!.C jtt1~ ~''''!. 1;'~ ",,,';')' ~ W1'~ n~ iJ' N'l, ,}K'J l ,l,

,to',

"~ n.,_at'J'~~'~ Mt2~'~ 'P.. nQ.'''M~ n~ .,~'o/: ~'-'~M n., N,!~,?t~~'~ '':1 ~9ip .,,~,~ i'~1~1 '1.M'!7'~~ ibt 12'J£}tt ,,~ '11P ." ~ '~ M~~, ~ n,?' J~ l' '~'p.r? '1.
"1K!t~L,~J\'."1N!'tlt@91P

",~ ""@;"J.'~"@ "n"p'~ .'Jil" ~,It........... :......,.,~':J~lt ;., rf.e.,u,'"1 ;"; N0 ,g - ~,~, -;... :..... .....

:t't1'.~£1~~tl~

'!il 'P.~'~~~.ji"_~

2:14 'ruT I kuando persigyo Paro el malo detras de puevlo de Yisrael era enshemplada Kompanya de Yisrael a paloma ke esta enserrada en reskisyos dela penya i el kulevro apretan aeya de dyentero i el falkon apretan aeya de fuera. Asi era Kompanya de Yisrael serrada de kuatro partes del mundo ke

n,~~~~~

nJ,~,g-t;.M'!{'~~ lN~'~.~~ i'P1~-@ 'i?~'i'l)"1 ~1~1KP 1P '1 " 1'tttt


361

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619


2: 14 - 2: 16 delante deyos era la mar i detras deyos persegia el enemigo i de dos sus lados los dizyertos ke eran yenos de kulevros ardeyones ke morden i matan kon su pesonya a hijos del omvre. I luego avryo su voka kon orasyon delante A' i salyo una voz de syelos delos syelos i asi disho, tu Kompanya de Yisrael, ke es enshemplada a paloma limpya i se guarda en serradura de reskisyos dela penya i en enkuvyertas del eskalon amuestrame atu vista i a tus hechas las adresadas, hazme oir atu voz ke tu voz savroza kon orasyon en kaza de Santuaryo Poko i tu vista herrnoza kon hechas vuenas: t~::l - ,'::::l

,~n:r p. at,':. ef1"P'P.tt'?) '1 M21'K1'~


~n'nte'ae:
.. I'

i'~ n!'.~'J . 'f!?'~ lft~~Q" ..

11) i"JN lH~~~'~:~ '~'K~111"C?N~1tc '~it'-" . 'toM t~ W'l"';'C. id.", ttfl~"O" .,.. '1 I".."'~ n"_"_~ q'~):~ tt"!~ 'P'.';~1~'.'1 ~;p M!lEJ
f'~

tK~~~p''' ~1~ ~~~~ ~~~ l'":'.l'C 'P.td:~1~~ ~~'~'P '1 et'l\~~ ~'jf(!,j'r:r n~ K'~~1fd~ f1? 1~t1ac!?'~ l1t1 J'P MP-;'~'~1""~~ ''J~t?iJC

,,~~.,'if 'M~nt,'-r~ UJtnt", "It 'tl)~"- ~ ... ,.: cri," 'ltll'z:J'J'M "!K\c'J'~'m
_;... 'ill _ _ ... ;.

~~~;:'r'

ttI"""

1"~''''~

~'''P n~
.. ... ~"

pc.,NP..~·'~ ~,~.yqN~,,\:~~'P~'~.l'~
i1~W'''~K'DK''t:ltltKnJtc
_ _ ••• _ ~...

2: 15

Depues ke pasaron ala mar kireyaron sovre las aguas i vino sovre eyos Amalek el malo ke guardo aeyos mal kerensya por kauza dela mayoria i la vendisyon ke lOmo Yaakov nueso padre de Esav i vino para pelear kon Yisrael parke valdaron palavras dela Ley i era Amalek el malo furtan devasho de alas de nuves dela onra almas de trivo de Dan i matava aeyos porke era en sus manos doladizo de Miha. En akeya ora fueron ovligados Kaza de Yisrael ke son enshemplados ala vinya par seer danyados si non por los djustos del djeneransyo ese ke son enshemplados a espesya buena.
,tf'illll

;Ol~n ~e',~,~ qj~-ll; ,,~~ i~t.; J~'\PN1'lt 1ip Mli~ M'If liJ ,~ 'j?, 11:1U't'! il12\tf"_ ltJ ' ~ 1p1D1"1 tt ltl~'# '-:! n!Mp-l'~ HnN I 111M'~ 'J toK-~'['t J'p Ml10Tl'! ~ l' 'N'.!7')'P , tot;1 n1~-1;'2~ ~ 'P. td, t5' 5)'1. 1
"~i~ toi'~~' tot ''':1f r:f ;1" ' tot ttf~, J be: tOM'

L,Ng·t:.;~\1·~~ 1";~1j

2: 16 +m

teshuva.

En akeya ora tornaron en Entonses se paro Moshe la profeta i hizo orasyon delante A' i Yehoshua su servisyal fue armado i salyo de debasho de alas de nuve de onra

,~ n~";'Nt2 n~'1. i1!U(~'iEl K"P.~'1'P. '!~;K~ ~rp,~UJpy-:jOUJ'j? tl"9'1~~ ~i11 "~~tf:J1P ,~,~,~ n1~~ 13'1 ~ 1~Y..'1 i1""!.\~~~ "j i1="1 \Ol~N!.~li'1~':} 'P.'.lg to~~ "l;WN~'!: 1N~1f5111g~, ~ P1~ ~ '!. i.J'jt", toN!:Mec n~~ td'j lJ'~ ~ t. '.1 1'~n11~'i?l;~~"··r~~ n~t(~NL2 t~ 11 '~~P.~ i'~. I iO~'P'!.~ lefUN~t'lrd '~~tq!'"1 j)!~w;,~ I,,?~;~ 11' '~' £l i111N!
t .....

1~.1"~Q P~~l!: ~,~

',:3ire!

n'~'N
-:

t~

.....

11'.k1'1

n~ t!'i"P9'~?'~ l'td 'P.'!-1':~il'~l:N"_'~:) to;~t?utci" ,~~ l~l tc;' N'~ "j 'it! tK1_. t:i't;?~;tJ~~ n~'tel r; p~\"N~';;tJ i11i~ '~:'p.~l'~ ~ il~.'~' 1< t~l?'~l?'~ J "~~9';t'1\t?!~tly~~ii1~ 'l?~~1'!.1'\lCn.il.(;l'~,~i112'~)'~il'2 ntl!0 i"N~'fr:! \~!~

,~~ "D n~~', Wi'!~qt~J;'~ l'td 'i? i1~,!

t," :

i1')'~" '.:J U ..... ....a

I.,

~.. C:~"'tI( '1 i0".K~ " ,...~. PI,!..~1O 1~ n~O,~ - -,... ... " _. .,

i-

t<,~
.,

362

Ladmo Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619 2:16 - 3:2

l;Jrr;.~~ 'i? t1\tl't,3 U;~Ml t,~'P'¥!~ ., t 1"~,ttllt~ It'r'~"!;., nit' ~?itt tI'J no l'~ '~p'?gJ7_~'tti'~~",!~~ '~P'Pv.J;PnJ'.~
t~
,

t"1J't~~,,~t{t!lip \1~,~,g1itJ~ :1~~'~ "lE~ 'tl1t'..~~~"!t'f?'~ 'i. p~pg \i"~!'i1 tp'~t' tt'lP~g t'~'~ n1s'tO,y .ttI,N: ;,1t( ">t, ,,'1'3 nbt ~'fd' tOil'it .... -t....... ... • ....... ':'.
~~
-. I

de A'i konel varones djustos ke asemejavan en sus obras ala roza, i kombatyeron gerra kon Amalek i kevrantaron a Amalek i asu puevlo kon destruisyon de A' i matansa i kevrantamyento atajo de espada:

1~1~q"'tO~'P..M':It'K"1':)t:I';?U l"F:~
n?lt~ttt '~ ~

I.,

110.,

'e'\tl1"~'P~11i'~-1'i? "\"7~ ~ '1~'~

!':;p'~;J'~ tft:.~~;ll_?t'~' W 1'P i'l~~':":w. 'P..lil ,tJ: tJ "":! trJ\',,,,~~ '1l·.~ ,ia ~ t '2 1'U. tj? ~'J t'119'P '~lii i-r~IP'.:Jpy":.!'~ PiJ~'.n~OlJ1~~ n~ t~ 'I!;o'~p\ct?i"o~t"~ ,t.1l'~ to'JK1t~'~ 'l!C tt/~~!!~P tOltl \1 "'''1b' ~ ,o'p

·'1K1_~'~~~'l "~,

'&?'';~~

~~t{] t ~ "'~!~;"E!1,ptt{ta:t.

,\7 1,,~,

"51), ·P~1t'!

i'~'

c~~~tc;l'.~7~ itt9~',~~~ 'i?1 '1.~'~J:~ n~,~o":1'ttl'c ;j,;,} '~ r~


i1~

n,i't:'~'. "?

2: 1 7 ",D'~'.u I en pokus dias hizyeron hijos de Yisrael a vezero del oro i se alsaron [glnuves dela onra ke asolomvravan sovre eyos i kedaron deskuvyertos i vazyaron su afeyte ke estava eskulpido enel el nomvre grande deklarado kon setenta nomvres i vosko A por deperder aeyos del mundo si non ke fue memvrado delante dEl ladjura ke djuro a Avraham a Yishak i a Yaakov ke eran livyanos en su servisyo komo korso i kumo inodyo de las syervas i la ayegasyon ke ayego Avraham a Yishak su hijo en Monte delaMoriya, i antes de esto ayego ayi su ayegasyon i part yo aeyos por igual:
I

t~ lW"1t3 ;3 !~~;L1t('.~ &,y t'"~ ll'~ '~5)lUi'7'~.!;,t~,.bt~ ' ~1~! nlKp..'~ f,.f,~,g l"t.~~oip'~ '1 i
''!t 1\"9 bt a'.~
t

t1n!~N n'?:")rJ'~.1Jtet'R1l'! il'·~.'D 'v.. 'NJ'~~! n:1'1p'~~"{'.t:t':.?it1 n~"1 t_tt'D '2'Q l'tt tii'?'~!til~N1'~'D-)? t11"Q'~12'h i;"~lD 't,( to\'7'~':}n:n.'t:J
tlt!l"N::'~.J
itC1Ptc:

3:1 7.u I komo vyeron poevlo de Kaza de Y israel ke fueron alsadas n u v es dela onra de s ovre eyos, i korona dela santidad ke fue dada aeyos en Sinay fue tirada de eyos i fueron romanesidos eskuros komo la noche, i bushkaron a korona dela santidad ke fue tirada deyos i non la hayaron:

n1K!'f:l'~iS lt1't:l1N'? n1'J M~i:'li' '2'


t \h"bt·'_7.~,!n'!lil'~
L

r- •

'~.·'l ;c;n .. Uil1

rL

~';"vtrt,~
t;,,?,'J.
L

L,~~1~'; 'i.';tqo .. m~~;~ "'f;~-~;~'" t"..M·!l:'~.~ ~itJ,o'~~."'l( tp)l'~ n ,~ till '1 W ~ ,~. 'R.'~-r~ V 1'_.Ml;~,,! !'.' 1:'~~, UJ~~p N_l':;J, tfUJ''') ~ 0 ~, 't,( 1 ~ \1':liJ1U'~ \1~7J\7K~,i~'N.to\'2P.P~~. .. ,ia'~.tQl1i~~~N1ilSlll1P_~'\;i
'Jt~

f!'t =,"m';) I( ,~ tiic'~nt~'l, t1~vtft~

n~.,1tJt,? ~

"~~~~'jtr1'l'i!ii"W'l

3:2 Disheron hijos de Yisrael estos a estos, levantemos i andemos i arrodeemos a Tyenda de Plazo ke 10 espandyo Moshe de fuera del real i demandemos avezamyento delanti A' i Shehina de su santidad ke se also de nos i bushkaron por las sivdades i por las kayes i por las plasas i non hayaron:

i'It:l,,'"

363

Ladino Version in Abraham Lan ia,do's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

3:3 - 3:5 3:3 ~m"~o Disho Kompanya


de Yisrael, hayaronme Moshe i Aharon i los Leviyim guardantes guardya del Tavemakle del Testamento ke rodean ael deredor deredor i demandloji aeyos por kauza dela Shehina de onra de A' ke fue apartada de mi. Respondyo Moshe el eskrivano grande de Yisrael i asi dishu, suvire a syelos dela altura i hare orasyon a A' kisa perdonara sovre vuesos pekados i morara su Shehina entre vos komo avante:

"~1t1!f'. M'~~~p1p iII" \~. k 'llN Xt7 C')~ to"'~ iir:'.~'~M'-'C 'Q~;'~'~'C' iii... 'iRKJ).'~ Mt!"''1.M'!..':1~'J ttJ t~~ N~ 1~ u ,,; I,.!~.I;I~.~ ~p.. t:)~'~~·v;tl~·t,'1 t 1. . i11.1NP" to;n~'~1!;'3.k!J.".'~ ';'":!'1 ';0
to

ti'~'"

3:4 ~.IJO~ Komo poko poko fue i torno A'de eresimyento desu folor i enkomendo a Moshe la profeta por hazer Tyenda de Plazo i Arka. I hizo pozar su Shehina entre El. I el puevlo de Kaza de Yisrael eran ayegantes sus ayegasyones i travajantes en palavras dela Le en kamara de Moshe su rebi i en kamara de Yehoshua hijo de Nun su servyen:

,~~g 'P. '~t~ M!'~tq 11 i1!t~N·'1 n1 t,'NntdC;"l;'9ut'., '0" "'Htl,acgN 't!~,~ L,~~tq'.:J';J~~:!~ ;jN~';Rt1~~ ",n"M:- n.",~11;~"D MN .. ~,rI 1ta" ... - .. .. : ._ '" nJM1;'1~nt;"p.~':nl!1;,'qKl1M'''.i1'~ ~D'i11M'_'C'~~;, KR'~ W1iD'~" .:.~;t1

t"

il'}·tJ '~ '~.,bipiS iPl! 10;1'

:'~t~~~ Wi, t~~~'~ n~'~tq iOip 'It.,,-g ,td', itll"D'W"M•• •• .... ...... • ...
I. ; _.. .... oil

,~

~VO:J

"TM';0 tl'~l'Ul i1'? n&fa i;N ;'l'tl1vllK 'N11s ;1 ;:1'~ i1P-1!:c'~"M;P':! i11~;.~~
.,.._

,,".... III,
..

of.

••

" ... ;S:l'HlSl ,",'Nlet : I. 411.....

t'~ tot~~Ni~M!~'~ rJ'~;'tqN.1'~.1~


3:5
·n.IJ:JIDii Komo oyeron los syete pueblos ke hijos de Yisrael aparejados para eredar sus tyerras, alevantaronse auna i kortaron alos arvoles i serraron a manaderos delas aguas i desolaron a sus sivdades i fuyeron. Dishu el santo bindicho EI a Moshe la profeta, yo djure asus padres de estos por entrar asus hijos par ere dar tyerra manan leche i, myel, i komo yo hazyen entrar asus hijos a tyerra vana i vazia? Agora yo

ta1tcf t1.. ~Nl~~~~l Nl'~ ~ ilt?tl

''It''~l'K n" ... : ill'Jtt1


oil.
ill ..

~~.1~'.' i"1!~P..

lO'P

lU'1 ;}r:rV_~in:'::t JN!?p... ~'~ '~~ n. n p


'n}1lt'i1:

'1. n1N~p~1~~ fl:'N,,:!-?,N@ '1"1'1.

p:,;'\t~ n1

"'rtf

~'kV iI~
.

'1. ~ll'i1'J? ttJi, J. '~'£] ,t;!!.'V! tCi' i;,!!ft< 'N"'t(n,~g ... - to"tt5;'£I~ -l,N.,tI1f - ....... ..... - "".:'. t"t11'P 'l:t nl'N~ 't;'~1'~~N1!7.~ t7"l'~~ ~l"~!g "loS t1":~I~ r1'~.':l'~ ~;t.,~

l;'N'2;o,,~t:t

~~J.NQ!~,~

~fg tpitJ~t~'1e"1'.~~iQi1tl"~'~P l'

'~:-r
,;

ttl~U~

~M"'!

i;'~'D'~titJM!~'q

t;.'.}NjJ l' leip

't!'7'.'.q'~,~!~. iNllC~n!~t?'K"1!".'~,i£l tiij'iJ t1·1ti~'K'_tqr.~


l' il,ilN nlt'TNl 'M j1jt-t, il,"rJ i'I N tiiS;n t1H,~·t(,
ao .. _
III _ • _ _ 41 -.. -

i1Q.'~l'£l;i"1~,,"i\~lJi1~~"~

iJ;'):~
.. ;. ;

~'tJl 'tot
f"

364

Las;lino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619 3:5 - 3:7 detenyen aeyos ""'!ltt tc.t',~~ ~~11"~_'p tf~'1'N..'!1'.~?'~~ dizyerto i sera mi kuarenta anyosenenel Ley mesklada sus

to"~R~'tn~~·'1.to,~,g,!.,~tf;srr~;p 'p. \N!~ 1JM!.~ ~;'Kgtlj~ ~,g ~~ 'liilil "~"ftcitt1 tci~~'~'.'t:! i'~~fO',! l

W'tc!lt~

ii1iPlP'P

"7.'+' ~·W 'b:t 't11~,"1

,s

'''.lCH?~~l'p·t"~ t

,!.th~!,~,g t~ n;~~~~'.l'~~~t1 1.~ .. .,'51tD"~~~': 11l tPo.,,~)~~ " n1'.:~ ?'t1 "~~11 iY!~ '~.i1'!~~ " ~;tf i1,! "tt'e? ,~ toil r ~b!nt2.~'1~'P ~t?~p 'te1"
"Nl'''~J'~ i;:I """1... -.,... ,., "'!at "r~Jbt"'., - .~... '. ;"\~~\O;~ 1'~ i1"r~~ trft!~,~~;o n ii1''J
ill ••

t,,'jt'~ · ~~='~!1 '

kuerpos i depues de esto akeyos puevlos malos fraguaran 10 ke desolaron. Entonses disho Moshe a hijos de Yisrael, akondjuro avos Konpanya de Yisrael, en A' Sevaoth i en fuertes de tyerra de Yisrael ke non soberveyedes por sovir a tyerra de Kenaan hasta komplirse kuarenta anyos i sea vel untad de delante A' par entregar moradores dela tyerra en vuestra mano i pasaredes ael Yarden i sera la tyerra sodjiguada de delante de vos:

tJl'"''

;'1W'~r:.1'_'- ~t5 ttt:.':'~N ;lbt~ ~,~


ttl' ,., fvnt"., ........n.,tt1l\l;tci '-' -.. ........ : -

~~1~t.'!.t';j'i11;"~=!'~ ;civ ntt l'O l'P l~'~_';'~.NJi'~Q.~·~ '~ itJ':1.~1'!.,t! t n'1t:.wi"?=t~'£lli"'~"In 'j1jtry Y-t.(iil~

i"l""~ ilL, ... .... :I'

'P'.i'11'~'p~f~ i1~~.~ e'1~P.~i?~'.~t? ~~~t ;""OlM~" "'0'"011;3-'''1''1."., .....;lWi 1 :... _.... .. - - :


!~n~l;'tqli~ '':ti'1':'~'P. C;:r~~~', n'~ '
'till

_.

_.

J'\'~'''''l(
"...

..... :,.

."g M-,t'9'Ot(-,.,t It( to"O'£ltotot ., I. .. ,:, .. -:. .tI I

,;g li'p~~, '1 t~:'1~ ~ l'~;'KP~ ;~,g tP..P~~! '~t'Di'~Q!~",~ 'g i'l~,~~ig' 'J ..,,~ tt""'M~'l~n......... 'M inOltt;,lttt'it' ... 'to .:..... - ... .. : ... :.. 'P.~Pl~!1 'M'J~;l"'1"1 ~~'~1'~t(1g T'\~ ";11r; ~~rpLl~~~;p . ".~ t.,~~~~ . ",~ 'P..titcQ "~~':rQ t~ n1'~J:ttP '~'EI '1'~J'~~fl

n, "!atg " ..,N!''?


'!'1 ,~

':.m.. N.ta';'~~'~

M!i'O i1'2'''..'~~iO 1'~

3:6 nMf'O Komo suvyeron hijos de Yisrael del dizyerto i pasaron ael Yarden kon Yehoshua hijo de Nun disheron pueblos dela tyerra, kyen es esta djente eskodjida ke suve del dizyerto sahumada de sahumeryo de espesyas i asufrida poe el zehuth de Avraham ke sirvyo i izo orasyon a A' en Monte dela Moriyya i afeytada de azeyte de untasyon por la djustedad de Yishak ke fue atado en lugar de Kaza de e1 Santuaryo ke es yam ado monte del ensensiyo i se haze aeya maraviyas par la vondad de Yaakov ke alucho el andjel konel hasta sovir la manyana i fue mayorgado mas ke el i fue eskapado el i doze sus trivos:

'l'''~

3:7 mil Kuando fraguo rey de Yisrael a Kaza de S antuaryo de A' en Yerushalayim, disho A' kon su dicho,

~,tc1

jt~

"~p-I{'~ ,~,g ,~ ..

~~ ;'l~\l:'}N~ n\.~p-",!"'~1~~ '1 '1 '1.".,. ;l('Jlt1~ i'~~\p 'l':- U11ip !~ D~l71'~ • •• l'!C

'''''1

365

3:7 • 3:10

Ladino Version in Abraham Luniud,o's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

koanto hennozo la Kaza Santa esta ke fue fraguada ami por manos del rey Shelomo hijo de David i kuanto hermozos los K ohanim en ora ke espanden sus manos i estan sovre sus as[ye]ntos i vendizen al puevlo de Kaza de Yisrael kon setenta letras ke fueron entregadas a Moshe su rebi i akeya vendisyon arrodea aeyos kama serka alta i fuerte ikon eya mayorgan i provezen todos barraganes de Yisrael:

~;1;01't:I; ~~lP'~ ~,:t'~ ;f)~ ri ~ lip"~~'.

n"_~'''.''llN~"g '~~n:,t~"l'!~ 'f? '~;£1

"1£I""tt MPi~ i\1~R.n'21t~O'\r:!'~~;_('P

n.'''~'~ ,~tc'1~~~~"',~ '1~;e11~tt1~~ I


~~\~t~

";l g ~ 1 i'~.l.. ~ 'P'.;_'l( l'~~~.:~:l r:J .~1;1' . to,';

o'c.:

i todos trivos de Yisrael todos eyos travados en palavras de la Ley i taman i dan eneyas kama varraganes avezados de pelea i kada uno i uno deyos siyada la sirkonsyon sabre sus karnes kama fue siyada en su kame de Avraham, i se mayorgan koneya kama varon ke espada senyida sovre su anka, i par tanto non temen delos danyadores i las solomvras ke andan enlas naches: 3:9 P''1£l~ Palasyo de santidad fraguo ael el rey Shelomo de madera de zendjevil i voshes i ashipres ke vyene del Levanon i kuvryo ael de oro fino: ke atemo ael, puz6 entre el Arka del Testamyento ke el, pilar del mundo i dyentiro del dos tavlas de pyedra ke eskondyo ayi Moshe en Horev ke eyas presyadas mas ke plata esmerada i hennozas mas ke oro fino i espandyo i asolomvrio sovre el a asi tara del kardeno i el aldjagua[z]n i entre los keruvim ke sovre el kovertero pozava Shehina de A'ke
3: 10

3:8 C?~ I Ius Kohanim i los Leviyim

n~'1.~'~9"~' ~)(~7'P..i'!'~,~~''IJ 11t, '~':~1e'~ i1t21~np-'!Q.;C1pr;i;"\'~tt

n~o n~ ~1~1l?~'~ iil 'j? t:1'~'1. l1"~

I]nl_wR '~.h~t~'s ~

to"'tll'~~~i'~'~ ltt~~"!:1 1'1p'~ U1,t.,'M cc,J': t,N,..,tb"., tt'l'\(JN.,N:l ,.,~'J"tl toi';~'~ ~,S'N C';;J l'~to" ~~ M~~ ~'",,,';~ ~i,;~1.,!.«1~.'

tt'~7'~

c~,:,

iM1'~ lM;l1U,'~ ", 'l tc';'l(!'~~ ~'t.M_lJ~;1 tcfK~'!'.~'~ io'fp te""~'1.;~'K'~ ", ~ M'1.NP_~ n,!t'~'p' ,

n'2':.~k11M~K~

'~~~p.&, l'tt n'~'~7tQ ;cip t"~l~ , '~,g to,? K\~!'~.ip .. lbt~'_"ttq'~'~0r'::;l~'1 .


i1R~t!'~ '~.~ir1 n~'~l.'fI? "!~ttI'~ 'p.Ji"_' n
to ,i"
t~J.'_tV",""!.

t"v '~~itd

ti 't~~'P1 n'1 il'_N'~1'Q 't?'

"''IOV

I depues

\. ~~~ til ;U~M~ ,ie ,~

to~~,~ iN~~~'P. W:t~7;)l";tI:; W~,,'':C 't<i'~~N;,"'J)'pl(~it~ l"'Eltt : ~t.~tl

n.",o ~.,no~0 ,., ""N i'NN: 1Nlltt..,fi - ...... I" .:.


,n ... ..~ ... ,:,

.. ';~i~' ;·1~; i"l~~P'l;l~~\ : ii1~' ~~ ~ ,na ",~~ ;Ot~~ 'P. to'~'D'-:t.'~ ,'."oy 'P'.lU).tE;l.tU2~'ra~':. ;1R.'.~_.,.~ 'J~l"~
tCf"

l""i' W'~tlt~~ 'M tci'tt'i:J 'N-":l'Jl'l"

11

"M!ttl~9'1~ t~~t~ 'p..:ljin p~T1r!0 '!7~ tt1~ tP..·i1,,_1'~.~ ,i:tCJ;S 1~~ ;"':~Nglt?"~ il'E! "'N 'p.. ~at~ ~liDTiJ t ~ i1,!N!~~"~ n~Ct'~'P. toNg 'r:--t '1~li' 1~'J tc~{~~'~'~ il '!lR ~\J i11N~'.o~i1~ L" ~ '~a;~ ~'~ '!rO;"li.:J~ '~ 'P'!','1 rtl,':l!' i!_J Kt1a "'1?,:' ~;p,,~ ':.~itd 'P. c, =l ,'? W,I'

Lj"

"'l~"P~~'~

'h~l""N

;'llO

'i"

ir..,,~

~~)t

366

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

3:10 • 4:2

~,~l' a! ':!?~;l,td ~~j:'tf~ ~ t ~'1t!~ n,!~,rq::a to I1.M1~ 'Q to~ 1UJ '1.. ' ~'T,~;iSl H1.~'~· ileSt{ il" ~'Dtp ilJLU
, j:? tiNP O~

t,'bt V"1~~!:'

",~~~

'U~.t?l~ttr{'~"t! 'W'; 'lC{~ t~ i1Q"~1g l'P; ~ i"~.;l'"1.p £f'~l('J'O " ~"1"1C "N"'K 'l~MV:J 11'~ f,~'~lD,~ ~~1~! ~1~.~·tl ,; ';1 .; i"!1,;pci 'P.. i1~;'1pi1~~ . it) t ~ ,

n'~'"

apozento su nomvre en Yerushalayim mas ke todas sivdades de tyerra de Yisrael: 3: 11 mM::l Komo vino Shelomo el rey par hazer a estrenamye[n}to del Beth ha-Mikdash, el pregonero salya kon fuersa i asi disho, salid i veed moradores de sivdades de tyerra de Yisrael i pueblo de Siyon enla korona i la korona ke enkoronaron puev 10 de Kaza de Yisrael ael rey Shelomo en dia de estrenamyento de Beth ha-Mikdasb i alegrose kon alegria de Paskua delas kavanyas ke hizo Shelomo el rey enla ora esa a Paskua de Sukoth katorze dias: 4: 1 1~i1 I en akel dia ayego el re~ Shelomo mil alsasyones sovre la ara 1 fue resevido kon velontad su ayegasyon delante A'. Salyo una voz delos syelos i asi disho, kuanto hermoza tu Kompanya de Yisrael i kuanto hermozos son mayorales dela kompanya ilos sabyos estantes enlos Sanhedrin ke eyos relumvrantes el mundo a puevlo de Kaza de Yisrael i asemejan a palominos hijos de palomas i afilu resto de hijos de tu kompanya i puevlo dela tyerra son djustos komo hijos de Yaakov ke kojeron pyedras i hizyeron monton en Monte de Gilead: 4:2 T~!Z:i Kuanto hermozos los Kohanim i los Leviyim los ayegantes atus ayegasyones i komyentes kame dela santidad i el dyezmo i la apartadura, i limpyos de todo sovre fuerso i rovo, asi komo eran Iimpyas revanyo de ovejas de Yaakov en ora ke eran traskiladas

·"."~'·H~
nN
,.... .,.... -

J1.1tl~'.!9N!'~1?F'~ ''',nt!''11'~ i1Ci~ l;P ;'1'~'~'~ n'~ rtl'"JRPi1 'l'i! ?. talt'~j;bt~NP- tr~I.V!.il~'ptqtt~
ntl'N n,it-t ""'lIN;
..... ;. l1li

'~'1tt'."1. nl.Np-'''.;'~'~.Ul '

n~"
.......,.

il,

n'Mnt, "j,li1 to'JinC~O"N


... ...... • •• -._

,'::w "'~.'il'"~it "!''.""~ l'~,~ .':flit


ill •

, Wl!'tj

'r"~MP-ni:l1C'1. iTt5'p~N~
:.

,.., t,'M ilC~~

1r1'NU)'''~11i?
l'J

n~,t "'1ttt,q ~,'~~"1 a li"Ql(~'.'."?~ 't't~1P ;!&i". 'tV~~~ t:fi"'~,Q ;1;'-,;,

. ;1';.~~'":! '~,=3,~

"0 MO'-,t7

,~,~?~M'~qN~~;p,~j,JilJ1'iJ '1
''J ilJMP-'J ,,?,.~,g i1!C

i)'2'1.to'~;N~1'Ng UJll'01'~ ~tlt~'P l,r;

trJtt;?l:~~'~ f01"iN~ "'i'i'~~~~~~t?'i' tf, 1?,l !'_~q'~'11tJ~11~. 'R.l ij~Qto,\i~'~

'~n

;'t'O "'tt
tOil;;'

~1l'qi~H.'t@ i1~ lN~Q.'~~ '~

'7~'lW.'

'1;t::I»'" 'i'D~'M lCiNc;;bte "

rlt.'1 \~'~'~;D-

t~

:JPll:'1. ~11'i1tl'P i

Nt~~:~tt;P tfi~~ 1~'1

tc1iU~ 111itDt il1'~.lf

;tJJ,NJP il')~ ; 'Y.. ,l.".!~.~'t:ll'¥. iru~iQi""J,'~'~toN'_":'.~ ~ li"~ip 'i? ~ to'?;\'~Na'~'1D! ",tJ!_4 TD'P').M~~'~~ O.',i fOr, '~ O'?D:J Vl1 tOil'O"M tel", tf;,'~~,~'~nJ.,it21p-t:!~'2'~iOt:'.',,;:"'~'~ 1NTt1l:lICtq ""1;!1Nj:: rtJ!l ~~i~!~;'~JN,:l'j I( '~l?" 1~J'~;t:lip'~~ iJ.;,' ~ ~ 1S~ i19 " it) ,.,. '~1

..

~lt1~1'P.~t(,_~ 'P'.il~Nl'~,.J?~~1 lN~~


367

'O,'~

tOl~~'~R1P

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619 4:2 - 4:6 i suvian de arroyo de Yabok ke non era eneyas sovre fuerso i rovo i todas eyas semejavan esta a esta i parian melisyos en toda ora i manyera ni desfijada non era eneyas:

:11'~ liJ \~ ptl~\11'1',!\'.la:!,~,tet ,~ IN: 1:n, 'M 'O.,'NUl J; tf "'at U"")'J' ~ ~~U,rqfl7'~ ~Ni~'~.'rt~~n~t'! ~~~;~ T11;t1i'~ tfi"Q'1'g t~"N~'~ n~ttt'~

t,

4:3 t!l1n~ I lavyos del K ohen Grande eran vushkantes orasyon en dia delas perdonansas delante A' i sus palavras eran voltantes pekados de Yisrael ke asemejan a hilo de grana i enblankesen aeyos komo lana blanka, i el rey ke el su kapitan yenu de enkomendansas komo la granada, afueras delos imarhelim i los senyores ke eyos ayegados ael rey ke eyos djustos i non ayeneyos ninguna koza mala:
4:4 'l)O' I kapitan dela Yeshiva ke el tu rebi fuerte en zehuth i grande en ovras vuenas komo David rey de Yisrael ipor dicho de su voka era fraguanse el mundo. Ikon deprendimyento dela Ley ke era travajan enfeuzyantes puevlo de Kaza de Yisrael i vensyentes enla pelea komo si travaran en sus manos todos modos de armas delos varraganes: 4:5 ')CO Dos tus regmidores ke son aparejados para regrnirte, Mashiah hijo de David i Mashiah hijo de Efrayim asemejan a Moshe i Aharon hijos de Yoheved ke fueron enshemplados ados inodyos melisyos de korsa i eran govern antes a puevlo de Kaza de Yisrael por su zehuth kuarenta anyos enel dizyerto kon magna i aves gordas i aguas de pozo de Miryam: 4:6 ll' I todo tyempo

""~

11"q1jM tit~~Nf'J¥'~'M1!~"!~N1J~·11J~ !':'~l~".lfttt!~! 1'Q 117M1,'1. n~',J'I:! "

11l n1N~'~t{".,~ n!~;nt;t'~n}1M .,.,.... ttJl"~~" 'M tl1n.l \ If.c"t,'l'_' ,:, . ...

......

l~'~P-,rJ ~'~'p.."'1."'~'~ np-l.1~i1ljt1_


il'J!1l:

;,'ry n~l.q,zr."@'P. ~1.bf'.". l11'WJ~Q ltJ'p ~1tttrt!l!.l"tp.~:~'2~r!C'~ '1 "~'J.1

W'~~lt~1f~ ttc'1'1I! IfM1~lt1M~ ta,tr1,~

i11;c;p t1~Q11}:'g;P~;~ '11l~!'


tti;", ~at"t-t1aM t1'''N:t'.!~Wl"tr~. 'Po. td""1'~
01~:J'O~ • III. I..... •
.... ......_

".,_,,~t! Wi \ t1~' ~

tDl~

'lot •

"N

iil,~ 111;~~,j

i1P-;~no '~.1l". ';D'~ ~ ;,. "1".1 t,~1~! iip ,~ , 1J1C..,'~!~3.~U~.,~ il1.'~ Tf=!,~.: nlt~. '~.;'''? J ;~~".P''':l.'J iI~' ?'':! ~.'!'t~"1 'l'1:l:~Hl i1!P" r;t~.l~:l:la~\~~:'~. 'r1 10li' n~'!.'~n~~'~ tc1't?J'!.t!?J~t'~
'W~'iQt.ii'i~ to~nu~ t'~ 11M ~t('~ ~lttf -. 'J~ : tOllWJ_~'t<~ td;"1. ro'N~1~ '1 fVi'i,:tot;l~J1ici 'I'. tdI1;"P~':!tdlb roi,
n'taO 'ac"., .. ,. ..
• •• 1-

IN~'~?..'N. ~'JOJ 1n1~~n~ip i1~U~'-l p~' ~.'~~ '~';l~"''!'P..n~'tq'.n!;1 '9 ;Oip W1~~' J ttK1~ 1\~ '1~:!~ In!Jt i~ ,~

~;n1'~ 'Po.

to~,,~t?~W?~ 'P..'~~~' ,.,.tC1il'i11'~~ Mt!?0 il~ t!'~l~~ '1,j,;:'I l"~f61 'bt. .'j~~
1ilO"t:Ji,;~'" i..... -,g : Ol,Ol,;ne', ... ~M1JK'~ t:f~';il ...... ... _oil #':;..

~':?~ 'l'-:-l n~~kg it:)1'!r1 L,~~,~ i1~t'!.~'pn1:Jl;'fU '~1tq~ tip "1"~~ "g '1

"!P- ':.~" =\'~1gn~ VJ' ~~ N~'~ lt(1'~1~ i1t~lip,~.to;"D.".'~.fai"'~ t!- Wi, ~ l'

~'J

-.".

,,;j"o n'too.,.. ''t','OJ'' n,g... ... ..........


,.,

368

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

4:6 - 4:9

lt~~'~)f~Nl~'-,~.~f4!·!."!.'l~ ' tM".\~'i?

rc,'1 tc1~"N~ tOltf" ..\"0':)1M tofl"-,,'rJ .. .. ,~ t1,~~.,~ tJ;'i td'~l.,~.,gtN!.!~, ""Ut?1l ..c·1
nJ" ~~... l0 -

n'i " ~\t,,~tt,:1t..1'' 'UJ ft'N~', tJi'\;"~ ,.,t3'J~t, "ttl, ""0 "7"te,,,, '.c
..... '" • -:. t -

M ..

n"!~El ~~.'~~'N .~,~ :"11;~ ~ ;·1.n""t~ut 'P.,~ .. '~t;DP~.;'t!1J1~ 'R."J~~~ p~ j\1~ n'~ 'bttOt",a('J.,_ ~,c,t01,;tl 'M n",t3 n~'" .. "'. •. • ..... _.4

ke eran Kaza de Yisrael travantes en sus manos of isyo de sus padres los djustos, eran fuyentes los danyadores i las solomvras i los dela manyana i los del medyo dia di entre eyos porke era la Shehina de onra de A' pozada en Beth ha-Mikdash ke era fraguado en Monte dela Moriya i todos los danyadores i los danyadores eran fuyentes de guezmo de sahumeryo delas rezinas:

':!to';1~,'.\i lN1'~ tH~;'N~~N1 ,.""


;"1'!.~ '!"~:l:,~.,g i~~:~ p_ t~ 1'~,~ ,t,J -.i')w r..,,-, 'N'OJ't.", to"tJl'lK:-\ ~N'trJt "
••• ..III -. It ._ •• _ ..

I toNl~l" ...ttJtt" " ,... !.. i','rm"utef-....;. 101' lot '1 ,; ••

4:7 1" I en tyernpo ke puevlo de Kaza de Yisrael hazyentes vuluntad del Senyor del mundo, EI alava aeyos en syelos delos syelos i asi disho, toda tu hennoza Kompanya de Yisrael umakula non en ti:

tJ~S~.tt! to,,~~~i1~~~~' ~ ;.,?'0 '""1 1,~. ~t') n~;vit."i - .. .. ...,t,;~'tt ~;"'CtD1~" ..., ... 1~:I ~'2;vNQ'~1"?!'!.N'~~~9ii' ntio;'1J
t ....

I"

_..

l;pij,.,~lip ~ ,to'!

'11K

"~1tD'~ ~:J.lIt~~ip '''.. lN~t;'~ rJN~~;';J'~ ,~n1',?~p~'~.N~~il nti_i1"1)3t;l.'~~ i11 "':!I?t:J!:' ;,,~ r.,~~ rti',~,~~;t;J~,~ 1'9 1J'Q . .
,

'~r~

'~J.'~';~ 't?~ ~'~~~~'.~!tc iK'Y~'~ l.e.t.i~'t5·'P. ,,~ t~,g ~'1..tJ'J,~t!'~NP'P £1':"''1;0 Wi" .~ na~~ 1~'",!'-:!-?'tL1 '1 K"~J:Ml1.J:ic'-:t. ':ltcp-l'~ i\t~tp'~ 1l(1'~'~ l;D'_~ p~ ~i?ta'~~·~'~~t.~~mi . . 4:9 . .

4:8 'l''ii0i: Disho A' kon su dicho, kon migo seras estan Kompanya de Yisrael la asemejada a novya eskondida ikon migo entraredes ael Veth ha-Mikdash, i seran ayegantes ati prezente kapitanes del puevlo ke estan sovre rio de Amana i los moradores ke estan en kayo de montanya dela nyeve i djentes ke en Hennon i seran alsan tes ati pechas moradores de sivdades fuertes ke son barraganes komo leones i prezente de sivdades delos montes ke son fuertes mas ke anyamares:

""'J

,., rJ'Ii;1N';O tONj'!l'tnc tD'~JKtct""N

W~~~~ jt!Nil~W ';'~1~~.,g . 'P.. . to' '\"I~ J ~.z;t "''1.' ~J ~l.,.""!.g.·~ to'?~M'~1!l'ip . '. 'P..tlNrJ W'P'?"tt,g iii)" 'F.'. tOt!?~;CtI'~'1

tCf~~,~~~

')iO:J' Asituado sovre tavla de korason tu amor mi ermana Kompanya de Yisrael ke es enshemplada a novya ke eya esko[n]dida, asetuado sovre tavla de mi korason amor del pekenyo ke entre ti ke el djusto

n, l'Otn_ii"~"l, i11J)tt2

t'.~~;~. ~p..'~ "''1"'\iOM_;0 N1J~ '~ 'i?1~~ \

'In:1:lt, I ttI'1gM~.~ tt:7t~. b1! \;_~'l M~n'JN~~fiJ l1.1~W~~'j? "~1~'. M~~~~;pMJ_Q':'~'q iiO~ 'P.. '":E.
'1 !111t!".? jW ;,
tc~tJl t? It n

,,,~,b1;'~'t),t{~

1t)'Y'J "~ 'P'.'~


369

'~'np ~

1~.

Ladino Version in Abraham Laniado'sNekudoth ha-Kasef, Venice 1619

4:9 • 4:13
komo uno delos grandes de los Sanhedrin i komo uno delos reyes de Kaza de Yehuda ke era dada korona de reyno sovre su serviz: 4:10 'lEI" iTO Kuanto hermozas sovre mi tus kerensyas mi ermana Kompanya de Yisrael, ke eya enshemplada a novya ke eya vergonsoza, kuanto s e avoniguaron sovre mi tus kerensyas mas ke setenta djentes, i fama vuena de tus djustos [d]resendyen mas ke todas espesyas: 4: 11 nEl:l I en ora ke fazen orasyon los Kohanim en azara dela santidad gotean sus lavyos panal de myel i ttl lengua novya hermoza en tu havlar kantares i loores dulses komo leche i myel i guezmo de vestidos delos Kohanim komo guezmo de ensensyos: 4: 12 P I tus mujeres ke se kazan kon varones vergonsozas komo la novya vergonsoza i kama guerto de Eden ke non ay lesensya a varon par entrar dyentro deya salvo los djustos ke sus almas son enviadas dyentro deya par mana delos andjeles i tus eskosas guardadas i eskon didas en talamos i siyadas komo manaderos de aguas manantes ke salen devasho de arvol i se esparte a kuatro kavesas de arroyos, i si non parke esta siyado konel nomvre grande i santo, salyera i manara i ravdonara todo el mundo: 4:13 Tn?tz7 I tus mosos yenos de misv oth kama las granadas i aman asus mujeres i par esto paren hijos j ustos komo eyos i su guesmo par esto komo las espesyas buenas de guerto de Eden alkanfores kon almiskles.

)':' - t;I:,

\~1\"~~~to,S'"!.to\1l:1~ t01S1. il'~ iDtp 'Po. ";t 1",' ':1 M!P-'1 t&ll~.~ to,t,'1. \l'~ ;O1? l'r1tL1.,r1 '1~;tdi)".1''1.n.t~';pil1'_i1-r~ , . .
tolb t%:? tl~;" . fO~!;O"r: .
N~:;l;l Mtt n,"}~~Q'~J.'~ ... • . 4.....

i~~~'i'1Sj'ilO ... '~ ~'2N~I?;PiI~N~T~'~ ttlN'~91·!.'i?


~t_"'~'P~1:tJ!
• ~41
t

l1'~'J'~'J~ '~l.~'i' ,~ J1!it:1~U;'_'~l'~'i'.


i1~J.'~~'R.~q roN':Qj.'~~t71tJ ''1'J.;11ct Witlid1J tOltl " jU'a.t'J nCk- ~ 'N ~!tJ~, j
.. .. 'II ; ... _., ... _.. 4~ : It

; tc1N~19'.~F'!.t:tdNJ1U ~~.r1M9 1"~~):'9'~ f 11H\JNJiK P.!N~'p. il11Nt'~'~ nE:ll 't(!'t?~ N~ ;,']1.':' i1}!~. O'~~:Jct" p~ t
1t~P~~':J'j t,tt~N~ te1in~t-t] c!Hc"JI:~'~il

,~,~1~;ptti't.?,~" rd':!;'~ '~~'1Nt;2~ ,t, W? ttl"" ~11'tJtd"', ,, ;~l'N1J.N; L,1to 'H: r. ~. 1l : ~1"~r~~'~'1 iDr'~'J ioip O'}IiJ
.~ .!
J oil

'N,!~N~ t'~ i'1!ic1tVN~~iJ it!:C,J!', ,tJ


It. :

..

C11~;'Nltii' t k

jH~N~9J:'~') l1J 'P.l')9..''J iLJ!'~U iO,i' t~


;)~N~

1~P-'~ 'p..f!J1 ~'J' rd10' ~ 0 'l!t;'l!;tdtiJ ~t.1N~1;J ilJ; air tdM!iW ~il1'.1

'N tl1,S-;jJN tct'i"


• lot .... : -

0, t<' ;l~'~'titt T&19.~ict1t.1'i? iv1t~H~,f ttl"


......... _~....

t(I~7'~ ,w'Jt?)t~ ,;!) l;'Nl ;'~~~1


UQ1Hl Nt'''l, 1'tJJ'~'
t. :'.-11
:.

11y~'~ ,t_t 'liN'JN'1i~U tdKtq;?tp'~tdn.? P1:NW'i? rt!1i.?1~-lQto~lJt:5 '1,. t7i1".N~P


n~ 'LJ'N~ttJ'N tlP'N "';J1t< " i0~J" 111 'tt!"~ tOi"11t! '"1. TON.~'-?N2 '!.J;~1J;'''1;1,0:'' ~'J.;Pi1~_1'Q i1~t1t~ 'i?li!)
~. ~ -: .... ..,... : -... •

,aip toN J N;('P'~ t1;O'?K t:' p~ rtJ N~'1

i'~li'r
rillll
'II

,~ i1!N~N1..1 i1':~;~~;t));N~ ,~
.. III

t~

t7N~ to~pnW.~',,!.U:iJ ~~ tdio,o tOl~ l~ ';l'n~:d ~i'~10 i1iU i1J~~11~~1 ~'tt ,o'p tllljt:?1J w,j'T:1 l'JK@ ,~:t7,~ 1UP ~ t":~~=.;,ta~ 1~.Q~ t ~ '0 Ndl<'1i
'L?'~~~J'iJ"NJ_'~.lJ ~N'~Q'!?tq'~ ioM~

":

'O'v't1~'~.1'£l'O~'~'J

to,_

t;rl'7.P.~'~?~ltv 0'!)DJ~Y~~i"V.."

lV'~

to"?I~

370

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudotn ha-Kasef, Venice 1619 4:14 - 5:1

td,,1t11'?
i'VD "N1

1'C~Q'~n'1'~p-,~pN~'.! '~t~~,~~ at \"QrJ;t~t~ ,':! \1"~~1'.!tt"~;1Citp


t

,,'t? '1 td,~~"'1tt "1;S,~'""1 t'~u~'a;t


W~ II~V:J tt1,'-'. itlflt':.l 'p

Wt('~q'~~'~" ..~I~M1~NP-

W1',.t1?M~'~',:?p:r{tQ'1~

4:14 ,,) Almiske i asafran, kanela i sinamon kon todos arvoles de ensensiyo, almiskle i sandal os kon todos kavdales de espesyas: 4:15 r'l:'C I aguas del Shiloah andan tes de kedo kon resto de las aguas las estelyantes del Levanon pOT avevrar a tyerra de Yisrael porke eyos travajantes en palavras dela Ley ke son enshempladas a pozo de aguas manantes i por zehuth de templasyon de las aguas ke templavan sovre la ara en Kaza del Santuaryo ke es fraguado en Yerushalayim ke se yama Levanon: 4:16 'i'W I sovre lade de sa/on era la meza i sovre el, doze panes de fases i sovre lado de darom era la almenara para alumvrar, i sovre la ara eran ayegantes los Kohanim ayegasyones i alsantes sovre el safumeryos de rezinas. Kompanya de Yisrael disho, entre el Dyo mi kerido a Veth haMikdash i resiva kon voluntad ayegasyones de su puevlo: 5:1 ~~:l Disho el santo vendicho EJ asu puevlo Kaza de YisraeJ, entre ami San tuaryo ke fraguas te ami, mi ermana, Kompanya de Yisrael ke es enshemplada a novya vergonsoza i apuzante rni Shehina entre ti, resevi a safumeryo detus espesyas ke hiziste por mi nomvre, envie fuego delos syelos i kemu a alsasyones ia sakrefisyo delas pazes, fue resevido kon vuluntad delante demi templasyon de vino kolorado i vino vlanko ke templaron los Kohanim sovre mi ara. Agora

'M11'~~ tll~1 ",'9 "'''.ll1'~~tt'!1'P~'~

't"n~;~.ri~1~~M' ~!~ t;~· ~;!?:j~~~~ lI1@U'! "."'5) nM_t'K,,_g:D:'l?~'t~J'~'P.. '·U1'Qat ~s}Q'~ '!.n':l' ,'9'~ t"~~~" ' ~ i11~"; ,,,,!'~1t11:J~ ~tit~. U'!."lt1 'P.t1~
1'!l1l1~ :1'~ 'p.l"'~ 't)l~

,,",,",'M 't)"\hJ

"1(,~, " n-'''1' i1M

""
1~

"~,,, ..t..

,to I. ~'.l n'KSI n'Ml~C"~ nL, "1'M 0;" ...~ ",,-~., _ - - - - .... - _ _·t 'tt1'~ n1'1.~trl't:C 'M'.at~n"~ M1~
'M, ""0....K _ •

"l'P "'""J'1t.C 1,g~'1'N1':.~1id'l!t ;

11~~7 n~Kf~7 'P. C~~"'; p~ ''P.

111. "lMp..l' '!


'"', ~

g-',.....tt')•..E)_ .",••

1111.

'N ""J"'Dl,.J.,t{ CIJnJ


•• 1. .... -

r:'~ t; ft)i~~'C'~'~~"~;~e':~]~~S; .,,~:


""l'lt(l"~M
.... - ~.t.... .

'1~J~~ ,to".t,~,p.!''1. t(~!~~tJ.ip ~~'1'!. rC

,~ '~li?Qr- n'~n~ ;"'.:P. 'Q '''':L,,~.


~tf ':. W'~~"D:NJ~!~:,! "fIC~~''''nl~pn~'t:!'1 ~t:))t(~ "M i~·" 'nN':;) 1
4 _....

III

~1~!1 n!N2.1"t'!l:tlg ~rt1tt"~,j'1~'~ ' '~!{J~~.nt"J~'P.. tn1~ltJ'NW 'L1~'~p~t~ ".~Jtp~, ic'!~NEl~'P '1 n~ttg1'.~ ;D~ ';J !;Ol.;lT'.t-tI~~1J n'"J1~t?'~~'~. 'i? il~ tc"~

,"~,~'§)

~f

'.:1'0"
.........

'tJ "Vl'tt
• ..:,:,.....

ftjlt'!~ t ~ tf, U'1 " '1'0 iEi N~ i1'! t ~.~ '~lo~t!~ riK~\' ,no:t~'1P;Mlf1 n~ ,~ttfl~;'.qN!?7~ n~ 'D'R.'~CJl~l.~~ lli6'J "Y:l,? tl'\'~ ;'M~l~lP 'il'l '11"''?''l~t?'t?'Q'"1 '~~M'1'!. ~l.1'nip i,'.';l'g'1 iN 1 ni_U~il~ 'p '11't1 D'~rpV;l~1;'tt'~9'~ 'f,
~l' a,,19l~'

=p:~.'1.-!qu, D ~11l'~.~": i1. tP..


.... ... •• : _ _.

i1J':JtO'D'~JN'n]tt 'M

371

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

5:1 - 5:3
venid K 0 ha n i m amantes mis enkomendansas, komedlonj loke fue romanesido delas ayegasyones i seed avisyados del byen ke fue aparejado a vos: 5:2 ii~a;' '~tt Oepues de todas las kozas las estas pekaron puevlo de Kaza de Yisrael i entrego aeyos en poder de Nevuhadnesar rey de Vavel i yevo aeyos ene1 kati veryo i eran asemejados enel kativeryo komo varon adormido ke non sepuede despertar de su suenyo i voz de esprito dela santidad apersivyen aeyos por mana de las profetas i era despertan aeyos de adormimyen to des u korason. Respondyo Senyor del mundo i asi dis 0, torn a en te s h uva, avre tu voka i ruega i kanta ami, mi ermana mi amiga Kompanya de Yisrael ke es enshemplada a paloma en perfiksyon de tus ovras. Oesyerto kaveyo de mi kavesa se hincho de tus lagrimas komo varon ke kaveyo de su kavesa se moja de rosio delos syelos. i vedija de mi kavesa se hincho de gotas de tus ojos komo varon ke vedijas de su kavesa se hinchen de gotas de luvya ke· desyenden de noche: Respondyo Kompanya de Yisrael eskuentra de todas las profetas, hek ya tire de mi yugo de sus enkomendansas i servi a doladizos delos puevlos, i komo seran ami fases par tamar aEl? Respondyo aeyos Senyor del mundo por mano delas profetas. i tambyen hik ya tire mi Shehina de entre ti, i komo tomare, i tu hiziste ovras mal as. i yo san tefiki amis pyes de tu enkonamyento, i komo los ensl u 1zyare kon tus

~~H~ll'~1p~\~ W\IP.~~~tJ\~~= ''!It, ~,~ ~N!'1 ;"\)'~~tlJ''~.'Ef ~p,~ ""'91P _"J ,,;,I:t'~Q"~i '~.'W'~ W~~1"!='~~t~."~ ;'J~' ~JN ; ~h M~;'tot~"~~ t~.U;l-'pt'''~~. .. L L te1N?'tfN!'i' ~tt1 t'N"l~t211 tcf'.~)5l1J ." nnt:, ,., '~J'N'£J ,',uj;l g WtU ttJ

to;'N)'pt~~.qtt~,~,~;n1'~'t?NP-~'.~',~ ~ L t,l 'P.;"tl11't!11'N];O;P;";~'~Wi'_7'~'~

: '~ .!."",,!~5lp~ ro{",~~ jl''J~~ ~'~ ~~~~! "'i,l,'MM. il'\~ •.c .,:1lt-i ,;,.,X",:alj, ; .. " :. ....,.., ..
.. ..: ..1 '..
l\
I :-

"1-'" "" nta

'N l'J't('~'~ " .. . :..


t.~

'Nt:3-,'gto""
... : ,., t _·r1 L

~, ..

N''U l lot fI:I - ~.. ....

il'i ;u;,...,; N: " ....1;.l. g?lf' ••

"

,.,tN.a'~ .~ ,. ..

u~gj1El

tc'ltT~~ 11.'.~'~':£:l,~ tl2lt~ttt1.n1'~ ,t-$ tDPI~n!}. fdt('2

tiOM.1;P 1ft' '~.;tJl.';.~'~1i'~'J tdl''7'~!C it!J'1 'flI~ IN; 11110 S,., ';1'1'11 ~"3;gtl1'''' ' '-.
I " I :.. ;: :.,

i1~'~ "

n.,~~p'tq~t~ttJ'~·P.~.1tqt.llN")~£lg'P
te'1~i~rolU '1. ti"9Pi~1t~ l'tt npl~~ i1t$ ;j~'i1 ft.1nD9~p-'~ "·!.i\~~,'~,Ni');t:J"~O ..'1 I • i""?-?NR. 'i? JiiN~ lOi? ra~;_J'!~w.~ tOll;)':!
tv1~'1'~'O.;,1"i1J.. 'rD.,' i1D_'.J.~~_ltO .. ' 10 "

n~~r;JN_10. i1)_N~_'.'M., '0, _t( ~P'N~_'~. '0. ~ e r.::

'~iI~JJ '''''1~ ltJ ~,tcit' 1'~ i1~;nJ

5:3 'nt:ltDEl

'":p5t';:-t .~ itQ'-?P-,O,",;;J!':t't_(tc111'!9 W'~''1'J 'p 1"N!'Oip tiiJitt W'ltJ 'l, rtJ N~;l ~'! ''J tI1qiJ ' Y.i'~l..0 t W i19~ NR.He' ':! ~,~ ' "'l~i5ltq'"'!, t nuftig ·p~i)'}, i'!~;~~'1 'i?

'1 i11Ur~'prr'~ "'~,!l1~'"1 N~~N~9'? ',.?'C?'~ rCNQr~'~'Q;i'~'~ ''1.iJ lit , q':. ".:tq ~, ~P~i1. '~,1'~ rtfN1,a t:f,~ taN~ t:fN~ ", ~!_( 'N~ '1£1 tc" ..O~a ',0 N rN_",~'iO;? tol~J.~Nl£1 tc~'j.~, '~N);' ',N to;l i1~
P'iJ
f ~~.

q~ 1N ~~t2' ~;,~ tcJ~~\l, iJg "£1

~'tJ

VN~~tv'N),J'~ .~1t?'!'~'it::! \t:t'J~~!'tJ l~ ,~~'J'~ I"J i1~,.:>t:f '?:~'P.~,~ W't1lip '1.N'!ntCi.l'~· Vi~ ;cip '~ 't:ll.~'Ptt_l'P~'A'tl~ '~ 'ia1~,~~t.tJ_bt'P:~'~t2", ~ f ~ ..

..

....

'1J1P'~

i1J'C ~'1, i"~'t?, tt ,,~,~ l' '':'1~;~!d'J ~

372

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619 5:3 - 5:7

'~U5;D~i'

,.,,~
l-( ~

: Ultt'?_WQ tdat~;::

hechas malas:

,,:l 1~ ~
""3\t) :1
"

,!.,'_'=!,~,g1~.~:'~.l:~"!'!.'1 ;~1'.~-?'Pt1'1

t" N M 'N.3;'tJ ,,~ 'N ,toi''')' ~., t =? nt l ':':1'!t? '~2 Itt~ ,~ , 'J n a tot '~1 h';J
•• _ _; •.• : .: ••••

J.',","~'5 11J l

'7~,,_~1.n!
t. '

M~

;l'1~~~~;~" ·l:!,l~-S,~~,~.,~~,~.,p' . "u;~ '1'J l'!~t~''J "'-:!ig t'~ tcJi7'~~


.'

MtdJO'1 lJ"tJ'" 'N:tJ~IO 'N'l 'at

"Jt'!t~ n'Lf1'11' ~
;Mt~,~ , "'.~

~ng 'P'.~L(~'g';'1;i'r~tOilN~ tefifD ''J t',~ 9.JJ ct;'1 p~ ';'t(~'i?"~ c~~~ \1.il''1np-~'!.~~',.P~!~N~i,g~'t; O
~,..,N:'lElti'D ... l)t iN ;0;" 'N.. ~i1-;"'D' it, 'i ....... -. ... :I

,.,_.~,,!-t'~ 1!'J '.,__ '1 ,~ r;'~


t7i'{~~iJ 'tJNR. \~

5:4 .,,, Komo fue deskuvyerto de delante A' ke pueblo de Kaza de Yisrael non envuluntavan por rependirse i por tornar aEl tendyo yaga de su mano sovre trivo de Reuven i Gad i meatad de trivo de Menashe ke de parte ael Yarden, i entrego aeyos en poder de Sanheriv re de Ashur i katibo aeyos en Lahlah i Havor rios de Gozan i sivdades de Maday i gio de sus manos vezero del metal ke puzo Yarovam el pekador en Leshem Dan ke es yamado Pamyas en dias de Pekah hijo de Remalyahu, i komo oi yo, mis piadades fueron sonrodjidas por eyos:

'TlCP

~tO ,,'tl't:):PEl'," ,,,., ilN'J~J"~) " l"~ltl~~,,~ O'~~~ tD1S ~ttt-~,~~,~ 'l:t td~~;'l'~~I~ ,-,.l"!'t?'i1l'ttql'nP't3'~ ... . .
It·

: ~\.'!'~ to:!~;'1;u:1l'i'~'51 ,ill .,~\tn~'q'11'W ;'q·t;1,l'Elj:~ t~ ,o~P'~

'\~~~.1~
....

5:5 'rtlp I komo se enfortesyo sovre mi yaga de varragania de A', arcpintime de mis ovras i los Kohanim ayegaron ayegasyon i alsaron sahumeryo de espesyas i non fue resevido kon vuluntad porke Senyor del mundo serro puertas dela teshuva en mis fases:

..

,~~. ,w 11il~_!. tq_,~.,~i"Q i'~'D~'1 n~ w


M').N5!Qip

""j;~ \p.1~a"~p"" i"~'9.t~ '~f:ll'l lip


'N~llt-O" ,;g 'tJl"1'3'Mt. _.. _,.... ill"'· •
;ot,toi ~,~
...... ,. .... _;_ It

;iC". 'I"nnEJ : Ul1~N.~ tD'~


I ...... t

'tit" '~:l~~';" 'Vl'01'l';£l" htti,., n-o~,~~,~';~:'~... ..,. ~ : ~ ....t, ; :.,., ~;:i1~~~~\~


'1i1~'~tc! v~"J.~lR~ t&)1r/l'J t;:n~ 'R~\':l '~~)'11i'[niN 'ri!~j~i1l;J't:tl~11N,tel i "p' tOi'-,~R-d'" "~ %?' i1tO ~ ~,~ ,.,' "1
!li"QN11at'~ ~n~'Q'!. l1J'~

"N'~' ,.,
4.

5:6 'nnnD Disho Kompanya de Yisrael, envolunte por demandar deprendimyento delante A' i el also su Shehina de entre mi i mi alma deseoza avoz de sus palavras vuske Shehina de su onra i non haye, hize orasyon delante dEI, i EI asolomvro los syelos kon nuves i non resivyo mi orasyon:

llf, ", ":hp..

iM.,_,,'t? '1?'W ""~'J i"'}.'1,W'~j;'~:tl?tqp!,'~.'~ tO,Ny _tfi'? tN'J;~ U'P. "1J

vi,", '~J)iN1Y~NP-~J't ....

'\":;Pl::!NP..

't~ll'lC~'~1 ,~'~,,,

'J ,tot xo

e"'~'J

5:7 'Y,"~O Alkansaronmi los Kaldeos ke guardan los kaminos i enkastelyantes deredor deredor sovre sivdad de Yerushalayim. Demi mataron kon espada i demi yebaron en kativeryo,

il1N@~'~l'P t"M~MP l~'1 D'_'Z"~ '1,

373

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasej, Venice 1619 5:7 - 5:11 tiraron korona del reyno de so v re serviz de Sidkiyahu rey de Yehuda i yevaron ael a Rivla i syegaron asus ojos puevlo de Bavel ke apretan sobre la vilya i guardantes las serkas: 5:8 'nl1:::lrDii Disho Kompanya de Yisrael, akondjuro avos las profetas por sentensya [de) dicho de A' s[eJi fuere deskuvyerto sovre vos vueso amigo ke denosyedes delante dEl, ke enfenna de kerensya de su amor yo: 5: 9 1'1' iiO R e spondyeron las profetas i disheron a Kaza de Yisrael. akual Dyo envuluntas por serv ir Kompanya de Yisrael hermoza mas ke todos los puevlos, a kual tu envuluntas por temer ke ansi akondjuraste sovre nos: 5: 10 vn En tonses enpes 0 Kompanya de Yisrael por denosyar kon loor a Senyor del mundo i ansi disho, a akel Dyo mi voluntad par servir ke esta envuelto de dia kon mantu blanko komo la nyeve i travaja en venti i kuatro livros dela Ley i palavras dela profezia i los Salmos, i enla noche el travaja en ses ordenes de Mishna i klaridad de onra de A' de sus fases relumvran komo el fuego de mochedumvre de sensya i entendimyento ke EI renueva Halakoth nuevas en kada dia i es aparejado por deskuvrirlas asu puevlo enel dia grande i su pendon sovre milarya de milaryas de andjeles ke syerven delante dEl: 5:11 1rDMi Su Ley ke eya kovdisyada mas ke oro fino i deklarasyon de las palavras

l' 1.1'~

\, ~ 1tal IJ 13':'~'" =' i11i1iv 11, ~ J' f;1 .,,~'!l"N~'.!: n1.'0':l'1.""1~ii!r:~ '~ ''1
;"~~1£)toiiiN~,to ~ \\'J~~'~
,t;t

!'.'1ij".N1~q~1t:?~'t;1 ,;£1 tt'N4 ito,~ n wi, t!.~,to itJ~\.~~~PW'~'")'~ 1:l1 to ~';' ~~~ 'P. 't?/"JJ' ~~~~.~1l'1 ;P.. iJ'~~ no t i' ';D~no IJ N'~l;)~tJ'j?'1
.. 10... • II

~'l'~
1'"
UJ

N"~'1 M,?'1~;rO tNt2'~~~ 'Po ~-?~" 'nV~tOi1 : C/lCP-Tt1 VN1 ta.t"tP.~1~~'j "'J~;p~ "'~'J~;'J~~~N@~;p;\','1

il1~ 'J'~

~N~'~"~

~'·i

ti"W'':1'~

~ ~~"'U;I

t1~'2I;'~~1~'£)ta1t' ~ i~l ~~,~;~ il~ L,~1rt! ,,,',


toH~'.~i'~

n!~

M!iD'~~ ~~1t?"1

IP.~J'J? 'P~'t.7~~'p. ,'pt;? -,;g w~~~l'l~ ~


i~'~J.'~,~'Q.~'Cl~'~

~'Pn~tilS~,~,£)t;lSiUl';~ 'p"ttkQ
""

M'~~W~t?li:) "'1't?

11:l

l P 'K'~t?'J'1"'D "'~1..trt,.':.N~,R@~ip ' ,to" 'toJN'K ;'llcl", 1;I)ttl:i' nat11K'"


t~.

I ~1l'1~1rd

1t)~N~lip i1~t'. '1.1tJ'1t~':l~'~

'~':'1:~~-~~,pS~~' tl"'P..~ M,! ,,~, tQ;\

'~~',.\'~.i1J)_M'.!q'~ ,~~~/,,~ ;O;p;PJ~~~

np~'~

toK:p~;l'~,,~.I'1'1 toi1:P1"o:~'P'~ i

ih'Jt('bot i010~tdW" 'M i1N.'l£li1ElI ilil,.• - ~ t.'" •• _..... -

'1.t')·'~.'J"1'Nw~tI? r~ nJ~M~N'l~S,~ '~~l tc!HO'"1.:~·'-F'··P.;)( \!.'N1"~P,;~ n!t;f~ "l, iJ'~.'SI~'~lOil' 1~:t;lr;nS'1 t9.K-q rt 'P"t.?~;.9''''l~'~~'~ t~ lJ'1791"'~'D
I

''1. tdw ~\)N~·Q '~ K~t:l(:' 1:0 '1:;)'1? l~ ~ 'J~~l ~ i1~''1" '1.' ~ ,,~ ,~'£)'~l! n1N~q".~i~ tt'~:>;'~"p'."~. no HUN' : 'il'l~~~t(1''''!.i'~T~.9to']'r~~ 'p.. rJ)~t{ll(!) t;'M)''} il"~~Jt('i?t1 '~ll,g-\iiK 'p.. t!'N~ .. .. ..
374

t'''r~

"1~~t~ "'N ~'~,Jnl:l'2 ~ i1~'~'l '1,,~ 1 to1!".~ 'p~J iUl i'-l1a~lifCJ'~ 't:t i1~'1

~9:~
••

"'.

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

":il _ M':il

5:11 - 5:14
ke eneyas montones montones de razones i enkomendansas alos ke guardan aeyas vlankas komo la nyeve i alos keno guardan aeyas negras komo alas del kuervo: 5:12 "~'l!' Sus ojos paran myentes de kontino sovre Yerushalayirn por avoniguar aeya de presipyo del anyo i hasta fin del anyo komo las palomas ke estan i paran myentes sovre pilagos de agua porel zehuth de estantes enlos Sanhedrin ke travajavan enla Ley i relumvran ael djuizyo por seer lizo komo la leche i estavan enel Veth haMidrash i estavan esperados enel djuizyo hasta ke atemavan por djustefikar i por kondenar:

~l~.tr)''1. fdl~~~tl rI'~1~~~tl ~M'~~~:~ ~p'. ~~'~'~~''':~lj'p'.lD;~~~~''1l1'~1P~~·~

iJ.,; ~'P
ntletiPtt
I: -

1!?~ 'J'j? ti1~ 'l

tiN'7~ ;o~p "'_.l.t~.tOl~~'~ tt '"'1.ti·t?~~~Rl~N~t'lItt< to,to "l'V

"!.

'~'~~~t tORr-=? n~;01p

"~'l'~.;:1~ C.1.~"~ '~~;tO il'~t1p 'i~

ll.?1"'~'P..tig'~El~N1{O'P;I~~ i'~ L,,]


n~nll! '!.e!bN~'Q '~~;IOto'~~'~Ql'!~ J~ 1''1'r'.J.Q. to "J.~. fL' ~.J.~~' ~ '.~ ,j~ 'JlD to, 'tt"!~qll,'1'~ ii1J.'~ n!, \tt;I1~~~;l '[?' ~~" il'"1 io,p 1T'~ ,,~~~ ,iEJ i".,~,j I;~~~ ,~ t1,__,P.~ n'~ t,,~,~ ltc~'ltt2tc!-,~,~ ;I'r~'j' ~t2'~ tf;'N!'~.~'~ lN~NP~'~ 'NP_'~'~f1"'J ,;:qNJN~'·~~ 'P.i1t2~ttO

1"nt~"
...

'.

'''90l'';)
. ...

....

;.., NI1'_"Nt(
"4 -...-

5:13

\tfN)?t<~ iOi1 1'tnt, : 1at)''Jtip


"l2!RttJ·~
....

it to'~J}.t~'~~t{li tJt(~l:'!.1·.~'11'P trttnO'£)ttf~~, .~ .. :.. ".. il~"N'J -: ... -.:.....- iiM


';'..

,,~~,gt!1"'1 'P. fl}J'~~;J':J ,


t1
••• 10"

1;EJ~~

'~i~O'~Y~'~ tci;~~H) ~t~~'.~9'Jr!~~'~ ..


'~t"~t?p'~'~

~~".l.,

Dos tavlas de pyedras ke dyo asu puevlo eskritas kondyez reglas asemejantes a reglas de guerta de espesyas, engrandesyentes puntos i taamim ansi komo la guerta ke krese espesyas i lavyos delos savyos ke travajan enla Ley goteantes razones por toda parte i de dicho de sus vokas komo almiske eskojido:

,"n,

l.f~N~N'p tp'"~~~ Wt>~"1.to'''~~1 'p.. "1itJ"D 't"JiTN' "'t:m'~'~lJS n~l'~ "

'g' ~R'v. i1P~'' U n'2 '1::1'P t

5:14 ""

lP.~)Q1~·'OlJ;tt1P.'; ~!~~-J"~~~ rtJ~-.a I~~;@


n; .:l">!.~_'!.tc;i~"p'l)' "" :"'~ip~'~ t,t;Jli'£,1'"jitf tai1K,i1N 1:l;"0

i,,'ip "

·1~U1"'1P-~R. ''}'~J.~tPn'1'l."'M L,''1


~~lC")t~.r1".p

...

-;.

•• :.

.,.

~I ••

tt'-6:~t?iSJ:iy t~j' to'~i3 tlacP-N.:J ttp_ t~, ~1 ~N PrJ:t! Oi}1~~ :JPY_~ '1?;~ \'bCp-~~p liytJ~ i'NlI~ip ':~ ,v ~tJ~ ~'1~ "':I. ~itO i,~ J}'P_ i11.'iI ~1'!.~9_'~1p_:,;~ t~~ 'IC ,'p_~~l<p_t 17. Ii'PY.. p~ "MP-.N~t(P_l1 • 'i}'~'!~1trJ~,acp~=!l{P..1,jlJl: '1'Cl.~1~.~i~ i'~~N~t-q2 . J~:l~ ':?'~~ .. P_,J... '~::Iq~ "p~;.\ N '1~r" "~P.~~ '~J;I~-l . ~~!'~ \~ btp':'~

Doze trivos de Yaakov su syervo arodeados sovre frontal de korona del oro dela sa n ted ad, kavakados sovre doze djoyas konlos padres tres del mundo Avraham Yishak i Y aakov. Reuven kavakado sovre kolorado, Shimeon kavakado sovre akik, Levi kavakado sovre barkan i zafran, Yehuda kavakado sovre kahale, Yissahar kavakado sovre izmorad, Zevulun kavakado sovre gihar, Dan kavakado sovre verla, Naftali kavakado sovre espor, Gad kavakado sovre tavag,

.'

375

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudotb ha-Kasef, Venice 1619 5:14 - 6:1 Asher kavakado sovre perozag, Yosef kavakado sovre merivag, Binyamin kavakado sovre afantor, asemejantes a doze sinlyjos, relumvrantes korno espejo del hindi i klaros komo relampagos. 5: 15 1 p1!O I los djustos ke eyos pilares del mundo estantes sovre almirezes de oro fino, eyas palavras de la Ley ke travajan eneyas i kastigan al puev 10 de Kaza de Yisrael para hazer su voluntad i El se hinche de piadades sovre eyos komo el vyejo i env lankese sus pekados de Kaza de Yisrael komo la nyeve i esta por hazer vensimyentos de gerras enlos puevlos ke pasan sovre su dicho komo moso varragan i fuerte komo alarzes:
1

~:, - ,'!i1

~P..~P-'1~~,ll_'''~ : "~1~1'NP_W~i'_,~tt
,iVl: B_~ Wtll'JO't" ~it)tf',j

',;1:,ri"
~1~

?-~P-t~t,.l: l~ ·1t? ''1.4it.1 ~


I toilNPt?~~t.,. O~M

iDip icii'!K1R'~ 'i~~'r, U,~'~;~.';~iP t,,~


'a:c "Plto
l:' 0

"il'''' .'1' nM t"t:)lJ'tJ'tt'K

tt,t;!~ '~.;, ~~

,,~,,~, M U' £) i"N'-'

"1td'"1'~ lCfi'~'~ ~
W ",."

"'~-it1!
""liD

to' ~~~l:~ .1 N!_~ , R.~~1. ~ tfJ_~ '"1 i1!Nv_''J'" ~ ~'n.,~ t tIl'n 'trt ~'M 1M 'NtlJ ,'ucn ij·':.~l~' ~;O~p~;" ':!~ it'
i11NP-_ ,., ..

fO"MR' ~

1;~ ~~~1~' ~·~


~~tC' '~'j.?~M'2~:~'~.,~

n~ ~1 ~ ';" ~ ~'~~e ,~ ',i,''''


bt~ "1MB

',:1irt

'P..

i1l!~' ~'~ 9'~?,

"11C1P t, ~1tq!'1

5:16 'On Palavras de su paladar dulses komo la myel i todas sus enkomendansas kovdisyadas sovre los savyos mas ke oro i plata. Este es el 100f del Dyo mi amigo i esta es forteza de su forteza del Senyor mi kerido las prof etas ke profetizan en Yerushalayim: 6:1 i1~ Respondyeron las profetas kuando oyeron Ia alavasyon de A' de voka de Kompanya de Yisrael i asi disheron, por kual pekado fue alsada de entre ti Shehina de A', ke hennozas tus hechas mas ke todas las djentes i ado aki kate tu kerido en su seer alsado de tus santuaryos? Disho Kompanya de Yisrael, por pekados i reveyos i falsedad ke fueron hayados en mi. Disheron las profetas, agora torn a en teshlujva i nos lebantaremos, tu inos, i hare m o s orasyon delante dEl i vuskaremos

tc,L,JIN' t'N1'J " , tc~I:))"O'tI1lt,

;cip :;f,';, '.td ,~,~ i~


: tc"~~~~

lNQ~~

:R.~'~~;~la

'~lbcn

t1~;~~iP~~.tU,to ~,j'tl ~',q1~ ~): '~ i ,o;p WN~ to",~~1dl~ ""'J "i~'~ '~t?~i1f!~~,~ ' 'M 'p. j~."'~
.
t1"~~\~'i~

t7'oL"., 'bt,N,l;g "no'., ta"JbtL,N9 tJn

loip 't?,.~,g '~tM~N,,!M~ ,chJ

'!~':r1tOt-{'_N~~~1~~1P

" "' Ml't:J.,ig-to'N'. ntjiO' N 'N iJ 'Ole'D \"" :. _ .. :' -: _... .-,. ttJN:? "'"1'P. ) t;t 'i'~'~."":' i1!'~i,~j',~

: o~~"'.lt~ lN~'t?'~"i'~'P.tttN~'~i'~ . . .
el~,,:? P".~":l1,~tq'1'J
;"'1J~

t'1 :~'1 r""t;'~~ tot}~ 'r,~ l\".~lM ;,~ ~1P t~tt '~ ~~'r{'. "l. ~''):N5!9;P 'i.~i'~=S

i1"2

~97t-t '~\9;' ~P'~"'t.5'P ,iD 1~"~"


eu O'1'n
'i' " ,., \::I~'t) "1:)l'K it)
"

tOltJ

;tJ~ 'P~,,~ l'~ U",1t~~t(D t ~ '~ ~;1«i'\ gi L,~Jtf~'1 UJ t710I,!'N.Pt it~" tc~l'~ it}·ta tl f'~ n!11U n",!iJ~t tO~t" ~i'~ ti"fI?'l '~ ",;c'lNP..rt'J ,t!" '1. 'L?J_tc1''1.l1''9NJhc tp;O'1Jti! 'N f'11l'I~
~:_J"~c.'Dird".?tf\\'l~U't~
tpltJ''!. \'~ i1'"1'P.ltJ

i'Q1~ ~"to ,\~ ,;,,~,g lt~\~7t{~'~ ~ 'R.' trt'''7'

'~ to,p.~'f~~~·~~~;~ ;~~J'~ 'R_: ~N~

tO~'

,,5)

376

Lad-ino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

6:1 - 6:5

: ,~~ l'P lfP ·t1'~.1"QN"_'t(td'~1't~'Q'1t'l.'tI ",~

"f'~'~ "" 'Il'

"".M'~\'
'):c

piadades kon tigo:

1"l::P_Qn-~_t,~~n~ ~'lt'~tj
i1g \11'~'t:'ii t' '1 u
'N•

1~M,"OttElt"M1'" :,.'It ftli ".:1ttrD -.... .

-.
..

.~ fl1'p:P~ "';! il'~UN"'!:~f·~rli"i'l

",i"

N'Dn, ...:

rJ;in"M I. .: ~'n-'acto"
• .. : l1li

..,.. v

1MM·"P ,~ ~';l" • "":....... '\'


ot.

rt1~'t&,.?~

t·\'1" ,.. ,~;~~,!!~g


It..

..':

;t2~,~"
;JtoCO
~ :

,l'" "JJ"l
n~', ril',
:-:--

,., It,,.,,tt,l ,.,:litt 0"''-, 'it 1f')"'OJ "'"?M .... -:.:

!dr--!,

'~1;td C'~.!;:' 1;'N:'1'P1p~'~


'N"t))t!:1

'J't!CU1'1t';JJ1)t'M

.,M~~ n t ~p~~, ' ~ .~,..,,~t? ~'1 ," =?',~,.,. to,


t1J'':!;",. l? fg~ i1!C ,~

6:2 "" I Senyor del mundo resivyo sus orasyones kon vuluntad i desendyo a Vavel, a Sanhedrin de los savyos i dyo espasyo asu puevlo i alsolos de su kativeryo por mana de Koresh i Ezra i Nehamya i Zeruvavel hijo de Shaltiel i vyejos delos Djudyos i fraguaron Beth h a-Mikdash i enkomendaron Kohanim sovre las ayegasyones i Leviyim sovre guardya de dicha dela santi dad i envio fuego delos syelos i resivyo kon vuluntad ael ayegasyon i a safumeryo delas rezinas i komo varon ke govyerna asu hijo su amigo, kon visyos, asi los avisyo, i komo varon ke koje rozas dela yanura asi los apanyo de Vavel: 6:3 ')M I en ese dia yo servi a Senyor del mundo mi amigo, i mi amigo hizo pozar Shehina de la santedad entremi i governo ami [kon] visyos:
6:4 iiD' Disho A' kon s u di ch o , kuanto hennoza tu mi kerida en ora ke tu vuluntad por hazer mi vuluntad, hennozo Veth ha-Mikdash ke fraguaste ami komo el mikdash primero ke fraguo ami Shelomo el rey en Yerushalayim, i tu myedo sovre todos los puevlos komo dia ke anduvyeron kuatro tus pendones enel dizyerto:

,t

1'~ ,~
~

"~'l1 fn~\1~N!;'.1p 'P..\"ltliO'p ~ '1


'·U'O-'"
•,
...
It

U1!_C n~l'.~l'l'P..l~'Ml~D;i'"N~t!'J '~ '9'~~ 'q!!!C w;"~ '.11;P lJ' Q~ , rJ ll;-~ 'l1" ')M t .,?~':1 l"~lC~~ lO" ,~~
....

j~ 'I;)N~'~~ " ~ ~ ~ ....'

'~
t•

,btt;l~':J'" ·
.. :

: t11"~'~ 'p, n~Nl'~."1' t!,t) ill; 01' ry, ~tJJ: 'P "P.; ~
~Nt:ll''')'' "0

'li.,.lt' \~ '~l'~'" Mm'

-'\;'l~tI:t,tt ':1,'O,t nNt, , tf'M ; -,.,:,.... Ii..... nl':ltO '~11911'n;l'tlK'O 'N 1l'OK 'll - -: ... '~'tl~~J,~iM~,~.n~~ -n~ ..~. ; ~ .... .... .. : -

'Pit ,~~I3lJttJ~ 't?1D'"1R~L1tV? ;tl01'iJ 'J?~ ;M'l~1~ 'P'.1"'~'!~ tc'lPJ;l"'~ ;D~p ',t.~Q '~ O~~"~ lt~ "J S'~no"~ U) 'f?,'l!"'C;P ~'j~'t$.nl ia;i'itl ':.~lti1 a" r~ to" ..;";'f;1 tclUJ nt1~'V l"t!1l'~~

"'1M" iig
f. _

, NtJJ "" ,tJ


_ :

tt"

6:5 ':JOii Arodea tus rivisim savyos dela Kompanya Grande deredor deredor a eskuentra mi ke eyos mi reynaron enel gal uth i ase tuan tes midrash para deprendimyento demi Ley i resto de tus senyores
':lOn : 1tJi.'.~~'1

I".l~"_l:t<'?t1~.~'p 1.1!.c.i\~tt~ Ol~'':; n t

C"J";'tP,

n'~l~'t.'l! li'M~'~1.·~ 'P..'Q n1~~~'ptr?\~ ~ ",,~:. i,i'~J ttJ\1'1'~ n


tGI"lt:3 '1 ,~~:,'~ 1t~'P:'

'1~n:l n~':.',~

1lJ~~p',:,rj~':' t7:nl? tOl!:1J.~UJ'W~ nJ"~

377

Ladino Version in Abraham Lan iado IS N ekudoth ha- Kasef. Venice 1619 6:5 - 6:9 i puevlo del a tyerra djustefikaron kon dicha de sus vokas komo hijos de Yaakov ke kojeron pyedras i hizyeron monton en Monte del Gilad: 6:6 T)tD I los Kohanim i los Leviyim komyentis T[o]us ayegasyones i dyesmo de santedad i la apartadura limpyos de todo sovre fuerso [i] rovo ke eran asi komo eran limpyas revanyo de ovejas de Yaakov en ora ke sovian de arroyo de Yavok ke non era eneyas sovre fursada i rovada i todas eyas semejavan esta aesta i parian melisyos en kada ora i desfijada i manyera non avia eneyas: I reyno de kaza de Hashmonay todos eyos yenos de misvoth komo la granada afueras de Matitya el Kohen el Grande i sus hijos ke eyos djustos mas ke todos eyos i afinnan las misvoth i palavras de la Ley konla sed: 6:8 C'tDta Entonses se alevantaron los Gregos i apanyaron sesenta reyes de hijos de Esav vestidos de maya ka val gan tes sovre kavayos, i kavayeros i ochenta dukes de hijos de Yishmael [.... J afueras de resto de los puevlos i lenguajes ke non ay eneyos kuenta i ensenyorearon a Antiyohos el rey sovre eyos por kapitan i vinyeron por pelear en Yerushalayim: 6: 9 .-'i1 nn~ I enla ora la esa era Kompanya de Yisraella enshemplada a paloma perfekta sirvyen kon korason uno asu Senyor i travada ala Ley i travajaldjva en palavras dela Ley kon korason kumplido i klaros sus zahiyoth komodia

t'P 111~t.g'~t;7"fn"~~l'\'1'~'?:p~'! ' ~~ 'P'.lPJ!:!1 to;j'~ 'Oip fttp):l W\fd'~ ~a',,!


"}!",l,~11. ,~ to'~i,"~l"1~ till?j.'~P;P01~7. n" tait:) u
TJ~
...

,~ O'~rp
;. -

'~;'Ol'~ t1tli'C l'i.~r;:1 trt'1~!~11"\\J;P

to,., ,~
_oil

t~

;;;l:~'1.tl:fN:~tt'1·.t'lt~ ' i ;OiP;~tt 1~~~ \~tt~HaJ'p'.n~'M 1'~ JPY!:~'. JN~'~;M r '.,. ~N~t~~.J~~ i1')'~ liJ t~. piJ~'J i"'~'~
ti~,1~'M niN:1i,
_ .. _ _

i010'"III. I '0 ;:li, ,O"M;g ,,:1~iU 1;'U" 0\-£10""


-

i1",t:l,~W nS 'M ,trl ~t)l~ta"


ft: _..

:z.

tl( -t.

niKO,re
.... _:

6: 7 n?El:>

',:1;ta
4.:

i~'lN5t nL;1~7'~~~ til n1'~,~Q n1~' i1~'1~ ~~ ~~'1 'N~'C~IJ'1 iI!,Nj2 '~. 1l,'-'1 '~ n~D~
,~~

,~ nJ'N i11NP_P&:-: tCJ'lIq'~lg


i11iO'p
~I~.

'~n~~'~~N~tqt~l~~Ut~'g\~

WK'~"~

l'n:t::J, '"1.rdiJ"':

i1~rF~_ q t-t,:~H)t( n'_NJ_t(i_l_ to",~\~ 'i?' ~ii'ii) untC' '~ '!,It(~r.,,~ . l~l'~"!'~to,,,~t~w;"t)'P.~g ~'\,1tq\.i

t,~

t01n'1'~ tc"1,ilJ

t;~lit!'~~~ ,~ ~'iJ '1l:f:ji~ 1" ~ t?J~:1 7 ~~ vi't;J~'nft1v ~""l'il C''''' NtJ)'td'd

'td tti~OJitjJ'N

i17?1P ~,~ n~',,~ .. totC'}:;l~£)'~ . ..

n1~~

fl7K1

C'Wt1

t "fj1

tctlJI i1'1. to'p.)' M~~'~'N '~~""'!1K~P_'~ toi'i I:. ~I::):C:',.~!, t_t.liJ-~ . t!'N:'~ ~M>!.~~~ . ''1
t11'~\~1~ ':'~ {11 'P.!V~~U~I"~ tt""~~Hl .
t~

t1i''?~p-·',~~·,~· W'~;i'-l,:~l~~M'~SNg;~

t,

t,

c':"'~J.~ i1t$11i~ ':"'j.'~'~'~'~ tc~~'~'P


iN~·l¥JN2.
'~£ltt""~;~ '~~1:d

pp C.'p't?
to ~~~N)t(~

nT~

i'1t"N i1~ n'}~N ii,?~'~'~

No'il nnN : C.~~l'~ lf~


ici1'1N7R '~

~~R\@'~EJ. j,o'~t-t~ il~ n'_N~~9\Wr~.


•N
01'Q

1 t.~ il'J~~"_tJ 11~. ~ ;oip IW~l

"7. n~~ i11~'::NiR'~'i?'~'iC'~ iJ1N110« ~\J


h'~~9'P po N'_'P lip "'? il!'1

'~I~.'~ n~
"'1' '")'~

'i~J'f'~\~N~?~~P'y

"EJ l~'\~,J"

378

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

6:9 - 7:1

f "'!.1Mi!'If~
i"t:I'~
tI,tdp~

\?,.~~?;p\'~;J!~ "tt~'7~'~?'~,g l 'tc it,


to"~;tl'tD' rJ;1 '.c """0

J;~tll:'~.W~-~~ 'P. n~~J:lg'~ ~~)UJ~r' \~ ~;i'~

,.,.1"~~

trlM~ ,.,.tit!1,!fDl~,~j:l'~~·lpl~ lC1lt(~ ct1',?'~~ l;'M'l'Dl:'~~ 1".~ fliN~"\KQ~P


'It

""1'~~ ~~ 'i:t n~t.~ ~Jt~~~~~


'tl I

ke salyo de Aipto. Entonses salyeron hijos de Hashmonay i Matitya i todo puevlo de Yisrael i gerrearon koneyos gerra i entrego A' aeyos en sus manos, i kuando vyeron moradores de las komarkas byen aventuraron aeyos, i reyes dela tyerra i los senyores i alavaron aeyos: 6:10 ntn '0 Disheron las djentes. kuantos lostrozos hechas del puevlo el este komo la manyana. Hermozas sus m o s as komo la luna i klaros sus zahiyoth komo el sol i su pavor sovre todos moradores dcla tyerra kumo la ora ke anduvyeron kuatro so s pendones enel dizyerto: 6: 11 Disho Senyor del mundo, a Kaza del Santuaryo Segundo ke fue fraguado por manos de Koresh fize pozar mi Shehina por veer h[a]echas buenas de mi puevlo i por ver si frochlijguan i muchiguan los savyos los enshempllaldlejos ala vid i sus pinpoyus yenos de hechas vuenas komo las granadas: 6: 12 I kuando fulile deskubyerto delante A' ke eyos djustos i travajantes enla Ley disho A' kon su dicho , non enyadere por afriirlos i tamvyen non hare kon eyos fin. Salvo akonsejannee kon mi mesmo por hazer les byen i por poner aeyos losanos kon kuatruegas de reyes porel zehuth delos djustos del djeransyo ke asemejan en sus hichas a Avrah am su padre:

W~'IJ~;1'Mt;1,/"" t';t'~'np tci't?J.'~.tiM'"


i!.l~~MP
'9
~MQ'Ota't:I

,;".1"

",10'., '~,,~'~,~,~~,~ l,,~ ry,., n~"t)1p riMl1c1't:!


,'" ' !C ~;D't~1D1p r.;':;1! tntv t1;"p",~ i1'L"., 1'1'-n,ac"D £f1.,;t:1 .'J;~ ":lMSl
.,~

i,.,

t"tS;~~ "ti~~~;~~

n..,'-, t1', 'It

'M

t"tt~'P1\;!~1i1'!~.M~nC·~~ n~~~ ' '01P


, ;U,t"., ~'J'Nti'li'J' e ~'1i-

~'J n-'Mp_n~

et,.,

-.'I il" t$ U KJ~,~ 11'-'t?',~ , '1'!, V~t;' 1J'~ .,,~" .. '\9 MlJIf'O "1£l 'Til tOi;J ... tJ1JD .. ...:" ..... ~ flIP ",;glM . t?~ tk,e ' 0" tOltbt 1:Jtuae1n ." :... .... -... -fO"'~actt to,,? l~'J~~'D i~'l Jb;1 t~

"Fc ~t~'~'t~,~ 'W"'~


.....

t,

M'

tt1'-"DJ!)

"1V t~i" n.,M l:!' ,,"?aotoJIK ·t... f.· .. ic,? t.7Nl'~1J t;'ac-!'Q "1. tiu.~? '~'Dt"~'p ,'! N" :r:~!M~M'}l.

"N~

........

"'~~,itfit~~t~:~l;K~!. '?'. 'tll~~~P~j


~ft' i~.':"tC''''':'jn~~t!C to'Ptjtt;INJ~

,_

"1 K ry '~a 'CP'g'D l't?·~·~1N~·ffi ~~~


"'lMI?;L, rtr~'~~
~iD

r,..:·p
~

t"..,~t~ "~I!
ill

,ie '::-:!~J:'~ ill",,! 1;)


...

I~

7:1 ':J'~ Torna ami kompanya

1~D wi "'.~ liy'.~~~lill~~2? t2 ~

IN]' !;l'~~ ,p..i"H"f~. r: ~~IU nlJ~ if~'1. r1M~'~"tr ~'p 1'1' -tl"'__ "'':'.'Rl '-,. ~11r1!'1 tt\'.J~;J;P,~\C n~t;t)l:ntl : '1.!tc@1t' Dt'VM_ ntt lriJ_'~ tilt' 11~

'I~'!i)ig,~ '
t,,:.

de Yisrael, torn a a Yerushalayim. torn a a kaza [de] deprendimyento de mi Ley. torna por resevir profezia de las profetas los ke

,~~ k1'1

'"~"t)~'~'9" 1Ill'~Cl'.i'1E1;\'M1Np-"~tn~'1U
~J(t1·i51'n
• tNt

"III""

.....

· D'?~J': Me;; ~l~tl n n M'1' i,D'"J'IO"


i) ~ " ~....

379

Ladino Version in Abraham Laniaao'sNekudoth

ha-Kasef, Venice 1619

7:1 - 7:4
profetizan en nombre de dicho de A'. I ke avos profetas dela faIsedad por hazer yerrar puevlo de YerushaIayim kon vuesa profezia ke vos havIantes reviyo sovre dicho de A' i por esvivlar real de Yisrael i de Yehuda? 7:2 1£l' no Disho SheIomo kon esprito de profezia de deIante A', kuanto hermozos sus pyes de Yisrael kuando suven por ser aparesidos del ante A' tres vezes enel anyo kon sapatos de guademesis i ayegan asus promesas i asus vuIuntades i sus hijos salyentes de sus ankas hermozos komo perIas las enkastonadas sovre korona de la santidad ke hizo Vesalel el maestro a Aharon cl Kohen: 7:3 I kapitan de tu Yeshiva ke por su zehuth se govyerna todo eI mundo asi komo eI ninyato se govyerna por SU omligo en estintinas de su madre, relumvran enla Ley komo ruedo de Ia luna en su venir por alimpyar i por enkonar, por djustefikar i por kondenar, i non faltan paIavras dela Ley de kontino desu voka asi komo non faltan aguas d[aJeJ Rio Grande ke sale de Eden. I setenta savyos arrodeantes ael komo era redonda i sus siyeros yenos de dyezmo dela santedad i promesa i vuluntad ke asitaron a eyos Ezra el Kohen i Yeshua i Nehamya i Mardahay Vilshan varones dela Kompanya Grande ke so n ensemplados a rozas porke fuese aeyos fuersa para travajar enla Ley de dia i de noche: 7: 4 ')~ Dos tus re gmidores los aparejados por regmirte, Mashiah hijo de David i Mashiah hijo de Efrayim semejantes a Moshe

,:t - ~:t

'P..'" ~':t.,_;J'i,. ,·t1"_;1:D:"1'~. Ml'~.\~i'~ t

''In';9 'N"'~' "'-;" D


_,.._ ,... u,., _ ....

TI~'~" lip C~'z\'! ,~~,~)~ ~1. 'M1'.~ ''1=! ite' "'1'~'~.w'~~'"i ~i!~,;'P.~". t~"!.l ~.,ta," ~~ - 41. ~L,:l'~.:.....1l;' ";!l ~M1t ,., ;3'';• t;~" -: it ". .... t. .. ~:.,. l'p no'.,rtt it/". Ul' Me : "1\i1:' 'j ~Itt
;tl):~'i'!~ ".M~l.~l'~, "1tl"~"?~ '~J,~'1. l~\~;"~~'D~'~'. ",UI.~~ f Winclr:! bnt ia1 'l'lt/l"t:I: ,.,tll'?'" ""t"Dt'~M -,1", ,;g "'..4" ... ,,':qt~"! '!'J '1. ~1~~E!Nfl l'P ;,,~~ t,'.~' f
""!: .... :_ .... .. ... _. ••

'I tt1tJ' D"i,e tt)int _~.. ....

W\~~ ~~ talt(~'~;'~ ttHd~ lW~t~~~ 1~

1""~

" to' t::)J"L,~

;c k~'~Sl1 ~10'P
nj '"1. M¢i,;p

rtf

w;ii'n i1,t::t •~ et, ~Vl"'1 ~;l;O"I'~'tf~P-):~ ~'r1

"~l?" ~p t,,~t,~,~~ itt i!~.' M~1;'J.M'I! T~'~N~ '~ 'qij;;'''I~ f'~'!' i1aj" n~,~ ,t;! 11 \:l~~~ ." g ~P'.M ,~ •.,. ~ ~,J l~~~

'.,.~'tIcfM1.Nlit:Jtt;'Mp):~. t

",ra

'te'~~"~'J. ,t.~iO;p ';t~ ;'1'0 "'~ 1-rfo L

w~'~~t ~~'~1' ~ il' ~p'btutJ.,W n!1'~ ,~ ~


;c;p HI. i1'1l:'~Itt1!7',t.,'1 '~~:NQ ",.,'! 'U) "~'1.tci 1'~ ' n~-'n1.''!.','a,fI

;oip 't.? t:5 npj:l' t£f'"!il'~~ "7. 01'1 ~i' '1 '7.M~ 'P..'!.~N'_~; K".""1. te1~\l~ i~~i)J'il tc!'~~~t l~'~ ft);,,~~ ill2l'.~~l?' 1~>.J.'''~ tCliW'~;ill "''':': ~~. ;Oip S'~'-!

'P-\5.\~~'l,ig ~;P~'~."!"~ "'~~Tr?!! tOKJt'1@ iNt!~tc~f lil \~'N!'''P~Piig 'tc

loOl,D'tot ,,'tlU, n't' ;Ol", r " till' ,'-) tt'JVJC';'i.~~~li~ttV~ 'i? n


....~ = ~ . .:. -~. : ....

tr1"1'~,,~

'P., 1 "11 N~~K~~;y""~ ttJtJ;'~li~~ ':M

-.f~~~ il"_~e_n~1,~,g,,~,~~ 'w.,~~!l tOtt~h n~ tJ~'tt~~~,t?';~ " 'P.~,g l'rI fD"icJt,~~,! v:,I..j to'"1i,'tp;:.tdn:J tJi, tJ&f t ,~~ '"'t~ n~".'!."7. i1··P~·~.

'~1'P'~ i'to.~'~1!:'~ n~t?I}~'~ ~'~

,~~,t,,, '~
·t .. :

,~ ntVa n,!( ~'t?~f~t!?'O~JP~tJ iJ'f1_n~~o,_~:'1)'."

i~\i1_ ~'~O.~D~'Pil'l. ")"~

380

Ladino Version in Abraham Laniado'sNekudoth

ha-Kasef, Venice 1619

7:4 - 7:6

,~,:~,a i1~1U'P..l".M'~:1~'t:t i"l~~ij,~


nD~~ '01p M1p7t!'Kl n'j)_ ~ '!q't?U;"l

";J'~'~ : n~",!1p'1to;""1W~Wi' n~ . .
zrtt''"''l'lK ,ttt:JM; ,~g t?.:J'N·9~'N "Jl:c1 .,19 : 1·.~~;'~ J ~J~~'_N n1p~~"N

tl1;,~.. 1;1 V?~'~ rJ1'-, ~~i''j rlij,,, l"_"~ ,~ -II. •• •

i Aharon hijos de Yoheve[ d] los enshemplados ados inodyos de korsa:

W~J'P

1M~J'.l'1l1,~
...

'l'_m 1~ "~~'.',~. nlMp_,'_.,"'~,~,g~ n &'1':;l 'If U) ~1 iI~ tf;n'7.~!t tl1I!'l~ 'j tOh~'~;mp N'~O:~'P ~i)'~7 ''}

"'-~.,g':.'';tl 1l'i1'P .~'J?'~ l


• I ~

~,u"~ ,'t~~
t.

'1toM12!'~'P '~~~p i1~N~ \'';lN~'~ l~itl·tR~,~ 'l1i' J~ c'''.~y_t?1'icJ·'~ C'lD V. .." ~ it11 DJ;Q ,':! i'\.! P-'1 iI~l~E) r~\0" ~!C , rttE '::-t:~'1nJtti2""1JN~'!l.N?_t ~ ''J~N!~
" •• W""'9'Ol"~ •• i 'N...W"'1'O'1 V'\"El'OJ'i9•• :.: ..... ='
;'

fi'~" .. 11" ~".!:' ~p~ ,~U~ "'p~, 1 ~.U? ~~. P.


."t(

"~.'t~, n~ i1r~'tp~ ii~':1!'~ " i'}NR.

I A v Beth Din ke djuzga tu djuizyo fuerte sovre el puevlo por atar aeyos i para dar rnalkuth a kyen merese por djustisya para dar malkuth komo Shelomo el rey ke hizo torre de marfil i sudjiguo a puevlo de Kaza de Yisrael i tomo aeyos a Senyor del mundo. Tus savyos yenos de sensya komo pilagos de aguas i saven para kontar kuentas de ivurim i son meaverim anyos i asetuan prensipyos de mezes i prensipyos de anyos en puerta de kaza de Sanhedrin el Grande. I kapitan de kaza de padre a Kaza de Yehuda asemeja a David el rey ke fraguo enkasteyadura de Siyon la yamada torre del Levanon ke todo el ke se parare sovre eya puede por kontar todas las torres ke en Damasko:

7:5

,..,..'ll

~vU!Q'1l'~ 'R.tU'1iV tI~'1 tc:_il:J" K~],ip M~'!)tl~'rP.~'~ 'P. ltJ ~,~ 1~.'Sj ";PD~' 1n.h'5 ioip "t.'l~\l t l( ~'~ttR. "in tU;'.?;td
M.",

,;g ·1'~m '!?iic,"!.K1~~ P.. ~n~'~


I~ ••

',i~ l-,'J 'J1tJ 'i?l;]~~

n'_7;)I:t':~ 01

fI.1aUJ,e"e nK ruNO'~ 1J'J'tJ ~'~~p~~''''~'1 ~~nc


'M,:!~~'P..I:f;'

t""""1.'l\l.'~i1·~it.,'t:J.1i'f&!. 'r-:.~'~."9. n~

~'D'~~~~~t:t'.'1 t~.i~~t~,a n nINe

;,~"N2'~S ~

~it;HD

l~u\tJ"~ "tgi;".1ii£l tt;'Nl'":1N@~liiti

"p'Pttt'%! 1itl'P.ll 9 n1~·:'~~ i1!?':?P-l'i'

n~~~ l"l2~''1 t~:~.~,~

n~

7:6 1!tiln EI rey ke fue ensenyoreado sovre ti por kapitan djusto komo Eliyahu la profeta ke selo selo a Senyor delos syelos i mato a profetas dela falsedad en Monte de el Karmel i torno a puevlo de Kaza de Yisrael a temor de A' Dyo, i la djente vasha, los ke andan kon kavesa apremida porke so n meskinos son aparejados por vestir aldjaguan asi komo vistyo Daniel enla sivdad de Vavel i Mordahay en Shushan por zehuth de Avraham ke reyno antes de esto al Senyor del mundo, i por la djustedad de Yishak ke 10 ato su padre para ayegarlo, i por la vondad de Yaakov ke deskostrizo sovre las varas en las pi/as:

'1'K'.At~n~~~l5.~'J.! 1"ltt:{'110;P '~'~ -n'~'W"~ 'uVft~,"} to'19.1~iJ':''''p.. ci11.?t5.',.nl~l: l~'to 9'~9'~ ~J,,-1 ,~g p~ ,~ \';J.'~,:~n"_NE! ".~:K~ 1~;', 'P'.PrJx:'.".'K1:~.~lfnl ';Q'\t.i'~lD t,'1 ,tU 't'"N" ~ ft'M' 1'~ WNi~J~N] ':!~ ;t'~~Wlip~'"J'Po.;3 pv-~~!. .. 3 nL ,fEl ,to' ,. .. , 1<'J.)i

..

381

Ladino Version in Abraham Laniado'sNekudoth 7:7 - 7:10 7:7 iiC Disho Shelomo el rey, kuanto hennoza tu Kompanya de Yisrael en tyempo ke sufres sovre ti a yugo demi reyno en ora ke yo kastigo ati kon enfermedades por tus pekados itu resives aeyos kon amor i asemejan en tus fases komo visyos:

ha-Kasef, Venice 1619 ':t - l:l

"!~1' D 'Cl? ~, P "1t,,~nD~V!W"1 nt3 C 'P'.i£)~~~P l'~ ,,,,,.N'~~~t;l1i"U lt~ ;j";~.'Q" ..il n~''t? t1~;tt1tf~"1~l~ fI1'1'_'Z;:rt~~~p;~'~tt il't.?~i?it 'P.."1iM lip

"'t-t~~~ "1
",Iq

tI1',:,~'.!c1'~'t?''}'~'~ tOi, NP-'p' VUl il£l t


'~ 1"t l? K l' N 1ip toi) Nt;I
Ct~tfl

Kohanim sus manos

I en ora ke espanden los kon orasyon i bendizen a sus ermanos Kaza de Yisrael ke asemejan echadura de sus manos espandidas komo lulavim del tamaral i sus alturas komo el datilar i tus kompanyas estantes fases kon fases todo eskuentra delos Kohanim i sus fases sodjiguadas ala tyerra komo razimos de uvas:

7: 8 ~t

;O'pttf,£?g tiltll'~ 11'Q'~'! i;O~ l~P 't4! P'J~~t.?t~ 'P'.il1iN p~'~ .nNl : ~1"q'1
td,tv'1l"l!"K~'~.tNl't?,'V!~ ·P. l,M'_~lJ ~''J 0' iOip ~M-r'.1M~~'~ ,~11'~tt!.,'~ riM1n)7~ t~ . ioip to,tO 11P to'q.b to'~)t<t!~t~ 1C'l('~~~~~'PiQ ttl O'~~JU:'~" ..ri1~:)~'Ptc;,~ \';tl'to'~L<~ il'''U iI~N- fOK'N'J,j,=, ~Hott.E5ro 1tO'M _ t.: - -. ... ..
trJlJN~

L,~1t:?~ M!~to~lQ:'~e'ltf i1~ I'~,,~t . '1. . .~

ttt"

~'1"

7:9 'n'1OM Disho A' kon su dicho, suvire i prevare a Daniel i vere si es poderozo por estar enla preva esra asi komo estuvo Avraham ke asemeja ael lulav en dyez prebas, i prevan tamvyen yo a Hananya Mishael i Azarya si pueden por estar en sus provas, regrnire por su zehuth a puevlo de Kaza de Yisrael ke son enshemplados a razimos de uvas, i su fama de Daniel Hananya Mishael i Azarya fueron oedos en toda la tyerra i su guezmo era resendyen komo guezmo de mansanas de guerte de Eden: 7 : 1 0 'pm Disho Daniel i sus kom pan y iros, resevir reseviremos sovre nos setensya de dicho de A' asi komo resivyo sovrc el Avraham nueso padre ke es enshemplado a vino vyejo i andaremos enlos kaminos los enderesados delante dEl asi komo anduvyeron Eliyahu i Elisha las profetas ke por su zehuth se levantaron

i(m'l

'n'ON 'a1M~'N
_.:. ••

t,,, to'O'~M~

L,~'J'J"tt '];1tJ~'~ t~'~'tO U'11~ '.' PP.. n'-,~'M ,tJttJ' Dt ,;g n"',1£l t"M ,td ,-",'tt 01:;l~':lltJtL?'~ 10'P '~~ n~t;f'~ N~tJfl t1tt'~'1~ It~ ~~1'-," ~~ t'!; ' 9'~~,P.
... , ·t ....~. .. "'..... ..

10'i'

I.

t~

,'s ,.,'tll''"t tr1M~,,:i 1t';,~,! ~_9~~~'~;1~t!1 'P..~~1~!~p_,1 ~1 i1! " MOtotg let 'N tclNJnc. t, tet,OtTN'"tilK 11~,~g nn!~:'ti "~fIZ'~' M~?~D:"~ '~1
i1N 11,:)1,~
10l,'!!tlJ

,"'~ac,a

W~t.7 J'~ 't(~to'~ "'l~C P11~151'~ ":":'J3L

~~~·'9 M~~~t! t~~1pM!:?~'1.~'~ i1~" 1

n~'

'V \~ 1::.9

cClJ~~,,~ '"1._:;liia;";1''?'::tio11' 'O'p,trl! "1.'~;~1£\:.w~, N~".~~?:~ tcil'~tcp JOi"J:~.Ol0·\'.~"_',~'~ rJ,'-J t i;'~:;l'1 nl:l11tU '153 'P.j18'.~i'~t"N~ Y~'!~'tt.nl~.~.1i'''=:''',t! 'W '
1l'J '~.'!}.ND ;~'.~lJ

L,~,~! ,ti11 1:Jn1 : rw. '1. '~}'~'J '1 . . 'tc!~ ~:':.')'1 '1. ~'~q~'t:?'t;? "il '!~ ttiUl".~~·l?t'.."~'~'""! C ~~ t1;"~lJ)9i?to1t.? ,~

"'Nl_C_J.N.Q ':'

::IT;\~~J in,? P:.';):'9.'1. n,! ~

il,

i111Ui'~r;;"~1K

'"j~~,;'~l'N'~r;l~).'~w'~

382

Ladino Version in Abraham Laniado'sNekudoth

ha-Kasef, Venice 1619

i':t - ':t

7:10 ~ 7:14

'j?l"Ml n~ lMl~Q:.tt!.fIt_'P..tt'it3':~.U:Jto" "',~ '11:1 "ilt~'7Ni?~".' ~o;"'~ l?1'~tf'J·~ 'W'1 ~;~i'~ i1~;:1 '1.'P.lrJJ " ~ tv. ttJ iU1'~, tl to;"'''''. toi,'\" ~.l"~1" ;,iLJ c-,ty", :.. .-... ~td1' tJ tc : n.", " il.lt,.. ....... ";'1t~ n~1Kj.?i'~ iN11~;''P.i~~':.t? '"'!. 'N 'll "tJJ'K nl'Jt' ,tu nl;5l;'J'O ", t. .. ..
, .... t '"

'p.,'~'"
.-

los muertos ke asemejan a varon ke duerme, i komo Yehezkel hijo de Vozi el Kohen ke de profezia de su voka se despertaron adormesidos delos muertos ke en Vega de Dura:

7:11

;, 'Pu
"~'~~

n1jt.t
,tc1
..

i'1[~1 ~ 'l'~i'-~tO'1. t ~tf'ip~ ~ ~


,..·

t'~'~.iN'l''!. Utl'~ '~~it'


t

'p l;~n~~~'';D tdlt'7,~'t~to'l~~'~'D tti'''' n:ll; :"~'D~~ r,~t?'",!;a ,pji,tc1 loip l'~ "1i11_MP- l~)""~'~, D l"MRt ~ ic'p
1II.a-· ... t ... H • • •• I 4 Ito ...

'''~l'M ... 'I.

'tl K ' j

at 1Otri'M' M'0

"tj),

bt '-'

'»II Dishu Yerushalayirn, todo tyempo ke yo andan en karera de Senyor del mundo poza su Shehina entre mi i sovre mi su dezeo, i en ora ke yo akostan de sus kaminus alsa su Shehina de entre mi i esmueve ami entre los puevlos i eyos podestan en rni komo varon ke podesta en su mujer:

".~'J~~ "',v.rq t,..


"'it1~~

n~'.H i'.tt W"i"'?'t5t! '~.iJl~Ng ~1~! tt,~~~q;p1~".C~,~:t';t.cJi99E '1 . '1310 ,,~ .... ;1iu ., ..':'."'J'V 'tl" il'at" : 1 t.... ...
nll~:l;'l:taiSt~15SU')'S,'1tON~!~i~ 1'~,'!t
i1~ &t1tl~~

7: 12 Komo pekaron puev 10 de Kaza de Yisrael, kativ6 A' aeyos en tyerra de Seir kampos de Edom. Disho Kompanya de Yisrael, ruego de'Ti Senyor de todo el mundo resive mi orasyon ke yo hazyen orasyon delante deTi en sivdades del kativeryo i en komarkas delos pue[v]los: 7: 13 ilO"II7) Dizen hijos de Yisrael estos a estos, medrugemos por la manyana i andemos a Beth ha-Keneseth i a Veth ha-Midrasli i peshkeraremos en livro dela Ley i veremos si ayego tyenpo de regmisyon de puevlo de Kaza de Yisrael los enshemplados ala vid por seer regmidos de su kativeryo i demandaremos alos hahamim si fue deskuvyerto de[l]ante A' zehuth delos sadikim ke estan yenos de misvoth komo la granada, si ayego la fin para suvir a Yerushalayim para dar ayi loor a Dyo delos syelos i para ayegar alsasyones i sakrefisyo de pazes:

iO'

li"QKi_iK l'~lT} 'P.J"'~~')M'~ '-?'~'':'! "

;\l'.~~'~g ",-ttO,!!~,t?i'~ 't?".~t?~1'~


eiU'iJN: ,~.. ;'1)"JNOn, ii~tOlD'J",O ... .... - -: ...:, 'N V"itJn Ii'::l nN 'at I'IOJJit rl'3 ilK

--

~ltq~ Ctili1t'.~'":' '1

';~1~)_t~~,S i1:!'J

'~""l'~'t:lNp-'W'1 tul't.q~'!.'t~'t;tiig
'~l1l'~
D'Q~ntcJi'~ rviC"N1JltO"

':! l'?=l' ~ \S'~ ~'"9' pJ;'J t1Ull:t.~t?l~'~ 't? ; ~'J td"J~1?W~'~ to"~1~!1n!t(i2

i1'~

"?'~1'.!t··~~~1!'P.'~'~

;v."! t.1i'" ..n':J\ '..;tp~~ '~;!j1'.!~;P~-'1 7:14


n 1l_"_ iD'~ nlX Q1tc'll '.~7 ~n1 iNP¥" ~ 'I~.

01~1"?1~ n"_~ 1'~n1'!~!:C'til' ,'-?,td tJ Vi';'1 ;"1 nN 1mh '~lC'M'i'Me r

tl'M",n I kuando sera vuluntad de delan te A' por regrnir asu puev 10 del kativeryo

..O't-t,'nn : ~'~.K!!. ~':tP'~"~i?;J-'t!-t1!~'~CtcP7! j1JN~'~"i~"1? ,~ 1N~!!~!t ';1'~'P)'1.tJ =t'~'D 1~ ~ ,'q ~'1 '~;'~ ~ " ~,_',_ , M~?'1'n l'r;! l't ~'p.' t tJ "El 1 p
383

Ladino Version in Abraham Lania,do'sNekudoth ha-Kasef; Venice 1619

7:14 - 8:4
dira ael rey el onjido, ya se atemo fin del kativeryo i zehutb delos sadikim fu e espesyado delante demi komo guezrno de valsamo i savyos del djeneransyo afikantis sovre purta del Veth haMidrash, travajantes en palavras delos livros i palavras de la Ley, Agora levanta, resive el reyno ke eskondi ati:

1:TT - 1':t

l'~'t3~~~t1.W~"\l);~ttt,'to!",. ~'~t{1" ':! 101~ iDlp't;)'J '~.l~1.':! ;'N~qt~~'~ 'l


I: ..

,~.,g 'P.".:t tti"'":! n'O~'~1t1';;'~P.. C "1.


\tOlM"l,j~" .1tfft:lNfO tM :: - ... .-...
'DMOt.,M:1 -: -

8:1 '0 I en akel tyenpo s e r a deskuvyerto el rey el Mashiah a Kompanya de Yisrael i diran ael hijos de Yisrael, Yen seras anos por ermano i suviremos a Yerushalayim i seremos alechantes kon tigo razones dela Le asi komo alecha el alechan en pecho de su madre ke todo tyempo ke yo era esmovida fuera demi tyerra kuando memvlava a nomvre del Dyo el grande i entregava mi alma sovre su elahuth tamvyen puevlos dela tyerra non minospresyavan ami: ";pm~ Giartee rey eI Mashiah i entrartee a Kaza de mi santuaryo i me envezaras por temer delante A' i por andar en sus kaminos i ayi yantaremos yantar de Livyathan i veveremos vino vyejo ke fue guardado en sus uvas desde el dia ke fue kriado el mundo i delas granadas i frutas ke fueron plantadas para los sadikim en Gan Eden: 8:2 8:3 1'~OW Disho Kompanya de Yisrael,
yo eskojida mas ke todos los puevlos ke yo atan tefilin en mana demi eskerda i en mi kavesa, i asetuada mezuza en lado derecho de mi puerta tersyo a eskuentra mi vatedis keno ay lesensya ael danyador para danyar en mi:

~,~ ft11~:?'Ptp',n~'~1D~!P "~,~ "'P..l!


fON1'tr!. i'!

rt'1.1Q~n' -? i'1.M~':la''1~;i17t1l?~~'~lc ~i'~''?r!'~'1tdt-l1~'1~ '~t1'~f!bt;1:tt:1 1 nUlKl't., "';Ut "..,riC,., 'M ,~: ; ,~t! t1~fP~;..1j'~1. ,;~ ,~, ~'P L

"ac"~M.,9 ~'1
-

'~~.1~~ '1N~~M~9;pn~ ~';'9"'~"1


to'~,;rJJ'~ill' '
lL,ttfl,t : ilMtil0'l1tf'M; . 1l0'N "g tT'Uk' ...... -::,...

......

'~.1t?! '1lGfi'l'rt "I!~TN~'.

,.~ fNi"~ t.,,~ nl"N_ iOij' ,tt~',,?n~t! n'l'~ i' 'P',;gt?~~itl 'P.'J1N;1UO'1.il;@ " ;'t~'P i1~.~ 't!'J nl'~'a"'3'~ ~C~·~ '11M,l ~N. ;'1"" ....". : MNnJN1,J~' 0 "JD;) ..... -: .:. ... :. ~ - : I ..
''In.,M lit! ',j1ttf ncl,N 'D M'l'''tJl'N'K• * ••
.... ':.,t •• : .. : .. __ "..

rtlt;l,~"r'~ to~c'~~'~

111

"1~.~• .,.t1,~~'~,el~:~qM~ i1'2


t. ....

'~'~.',~'~ :Pi1lM : '~~T~~'-0t'!.~rq;Jlq nne!, ilN 'W'U'M'tll'N 'N n'fOD"N'" _ _ •• .,.: - ...I.. .. '" -

8:4 "nv:1!Di1

Dira re el Mashiah, akondj[u]ran yo sovre vos mi puevlo Kaza de Yisrael, ke esto vos komvatyentes kon puevlos

;~:~ t ~ '.!:\P.l: ~~ K 1.~,~1 ~ , .. ~~N~rllO' 1.N~~ '!'~ t;1j t Q M:~ tt~'." ,~'s- p.. 1J;,~lll'l 'o;1~ t t:.t t ~!h'1 ~ W -?,~ n~". ".~ -:t,ut":'.u1-=!uc tlHO t'~ i''J;~'l L 't:I~]'~.'~ \1.l'D I'~ ;,~,~? 't? '~'S U1!~~~~ I;,,~,g ttfWP1'P'~ itt1~r!~ ~. ,'-,.cO''t!· : nv.,r~ O'P.'1! ,,-;, n=,~~ t'~
Ef1ttt t ''!-,

,;g toN'~"

:ll'K'O'K

'"s

i"NU'Jat~

'0'"1

1~~;\'?" ri1" ~'~'D 'D;' =""itl 'P.!CN!!n1t~ 'P~'~.1~~~tf"~'J ~tt1p1tU" ; N!1N ;1K1 p~ nt1t g i1~~'U'~l'! ,~ n~' ~R.'Q t'~'~ n1TP~'~ 1lNQ 1f~ 1" ~~ '!?'1 N'P'l:'t!?'7 .•~ 'il 'r.tfi";t;!N;1 'p i1J~1'~'P~t~ ;'1~ M~1,~,g'~'1j'~':! n_!( i'~ f t!;l~~?~ I}_'~t?",~ ':. N1'''. 'rWj to'jl PQl'~' n1N~i;'N~~N1""~~ ~:J:! ttJ,L,~I~'5l 111)""P~:,~~~~P;t;Jttt,~ 'r. ~,~'JW.,~ilJNj?, i1~~,e 1t';1~}?;t'\' '1 'p • ,r ... , to" •
384

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef. Venice 1619

8:4 - 8:6

'-:1 l'1 ",;J; ,to '~.to'..,:pt!-.'£1 t' Q.'~ N_' t? '~. Wi'? ltqtt iel~ ,gq'~ ~~ l~l"'l~'~'~1~~;) lip .....
rf~t;1} 1p'£l 'p\g tv'J i:'l~t'!~ Q' liJ -:! JiJ

'~""~~l:1,! ""!."'.Nb.! "g ni~~t? -:'. l"I1' tt·'~r!i~.l.b!: ~ tD'~l~~.'.~". 'P.. P tv~,~~,~. ,
• .. t ... ~

•. ~ '":! i"~t,"'" ;i"1'~'~ O'i? '!~ ~ ~'1 to" n o~tt' ;~1" Nl ')J n:11,,' OJ" .... i~a 'jI, n :. .. ~ ~.
Wiu~~;oWi., l"!T ~ "]~'P i1~'.~;i~;)~ '-' '~;'D;"l:)"~ ~ 'i't(lt,f "'liE) "Ni'it(Ptc ~-i1i~ . tL1N:l'~i~'Ui~~ ~ .. _. ,., ,,.IN ~ ii~ tC"'iJ'-::N.~t51'1D "'~lW,"'J li'~'~,'1'P.~p.'!~ ''11~'~ 'i,~.;0 '0 t:; ~'~ N~ ~i5) w"trt),~ ~p~lit:; ; H~'\ ~'L;'~i'_ 1\~ "',~ n1'~~ '!~tV~~'!, 'flj ~N~ '!.1J'CR "~:~ ':. 1Ot(~~'J 'P1io ,., iUJ N=!'~'~.\ N 't:t '~l;i'.'.i~tJ IP.w,L,~g :o,~'~ W'N~'!iN "~~lP: t '1.ni~~p' Wl"'~i:~j,'~ i i'~

'"! "'I1D~"J.U)

"';,~ "'I'J.'tq

to"~ n:r:r)'Y~

dela tyerra por salir del kativeryo, i ke esto vas reveyantes en egsersitos de Gog uMagog? Detenidvos poko poko hasta ke se atemen los puevlos ke suvyeron por pelear kon Yerushalayim i empues asi akordara avos Senyor del mundo amor de los sadikim i sera vuluntad de delante dEl por regmir vos: 8:5 nMt'~ Disho Shelomo Ja profeta, kuando beviran los moertos aparejado par seer partido Monte de las Olivas i todos los muertos de Yisrael so n aparejados por salir de vasho del i afilu los sa di kim ke muryeron en el kativeryo son aparejados por venir kamino de kavas de devasho de tyerra i salran de devasho de Monte delas Olivas i los malos ke muryeron i fueron enterrados en tyerra de Yisrael son aparejados para ser echados asi komo echa varon pyedra konla fonda, Entonses diran todos moradores dela tyerra, ke fue zehuth del puevlo este ke suven dela tyerra milarya de rnilaryas komo dia ki suvyo del dizyerto a tyerra de Yisrael i se avisyan sovre piadades de suS en yor komo dia ke fue aparesida devasho de Monte de Sinay por resevir ala Ley. I en akeya ora es aparejada Siyon ke eya su madre de Yisrael para parir as u s hijos i Yerushalayim para resevir a hijos del kativeryo:

~;t3~~~nJtd,~

I~

~l~ ~

'i? ,~~'\~ i':t'~ 'I',} 'D

,,"p.i'b i1IJ,'p n1",~~ i'-l_1~;0\' li't{~ n~'1' w':}"trt~io TL!~ ,i~ n.'i.:O' q~H~~' ~ 1O~'1J't?!. ~~iNJ' P j'r~:~tJilj,'J \'?"tC '
r":l~ '~.1; '~'51 ;,9

~~~'Ntl~,:tp iI~flTl.tli N~-;'JN~~ l'v ~

'l'~.'~

e;'!1~'~'"'l~~tfl'~9:'~~ '~~~ltq~'-:! 'tc!.


!rP'!~~ t~U1o n~''1io;p i"~'to. no' 'J 'p i1\: ".:l'O"l~O 'l'O'i tLJ)io'" 't;fN~" -_ .... ,....... -'.J~. .
It _·4

~'~.tr'iU~~T1 ,"-?'w -'R n~'''1;o'p n~ i'"}


7"I'Ji'JN!l!'t
M.,~9

8:6

n~~~t,~1tr'-~ ''1,I!.-\~7?ltc-" t('~1'~ 'i?.\i'~

t.?'~ ;"I'1j~ t('~~'R,~ i'~ '~,,':? w,j,i'l ~htc.·Ki'iNn

'DIU Dizen hijos de Yisrael enel dia el ese a su Sinyor, kon ruego de ti pan anos komo siyo dela sortija sovre t[u] korason komo siyo dela sortija sovre tu vraso ke non enyadamos mas por seer kativos ke fuerte komo la muerte arnor deTu elahuth i fuerte

'1":?~i.?j~~i~tO n'1~'Y'~'O.1Q'I? ttJ~J~f'~'U


\? ~9 ~'l 0']

n~,i~,~~~"t.,~1~~ 1'~~~')0; '"b;11';:

CJt,tOn"~

'PT~'D I~ run .. ,'u '~. ilO~ 'I:? T~lO ill leip 'l;n'~;Elv,t:liJ'i:'~p- 'I~,'¥.'115) ~ '
385

~'..iJ'~.i" ii'~'u,:HO i1~ 'c.-"N.l;,~ pp ~::J:' til 'p,1Ot{i~: ' I:J '!,~ i1~~~I~:O nj1i, i"7' I? io,p I'D~1'P 'U ~ ~eI

:;""~~'~Ni'_ ,",'i, tJil'~ i1~ it ~'R'~

Ladino Version in Abraham Laniado'sNekudoth 8:6 - 8:9 komo el Gehinam el selo ke el puevlo selantes anos i la avorirsyon ke guardan anos asemeja a vrazas de fuego de Gehinam ke krio A' en dia segundo a kriasyon del mundo para arder konel sirv yen tes sirvisyo estranyo:

ha-Kasef, Venice 1619

tQ:n - 1:n

;,,~,~,g 'v..it"t? ~,~ O~'i1r"~;O;p ,,~ i1;~U 'P..1;1~";J~il~'~ t.1;l~ tCJ'~~'?'~


" il'bt
....

ni'o'w~fKtci;J~ n~ ;'~'J'tLf. i'1~'11'~ ~'.iN'!p,P.C~'D~ '


4l1li .... _ -:

19 "ttJNTN':l

nN
_

_.~

~+

~~~;p ';~l~ ;'~lO 19~'' R il"}t(~ "".,.li'


1"O'.Ji'O

C'1'J : ~"lM't:J~'N
8:7 C'o Disho Senyor del mundo asu puevlo Kaza de Yisrael, aun kese apanyen todos los puevlos ke so n enshemplados a aguas dela mar ke eyas mochas, non podran por amatar ami amor de ti, i si se apanyaren todos reyes dela tyerra los enshemplados a aguas del rio las koryentes kon fuersa, non poclran por arematar ati del mondo, i si dyese varon todo aver de su kaza para komprar sensya enel kativeryo, yo toman ael al doyle ael mundo venidero, i toda la prea ke prearen de real de Gog sera suyo:

n!p"

i~1~;~liJiaJN~;O WN'~'~ 'i? 'Nq :'1'"1


H.1j

tln~ to'i;~ 1'.'.~t:~~ ,;:"P. pN~ '"'~ 1~".' '"":'. ~'J ~ M~ ttti'~ ~Q'rP.~ lit' 'i? t~ 9

,,?,~,~ i,~~oL,~·i",~~~/;;~t1 \~~


fO'~~~~,
'N It)', 1io~ to~ 1t-ttlNCt.l: 1Hl

W'LJl"".ttJ

~" ~T~.tt~1~'J~1 i;'L) tci'. ~ l'-".;'~;N~~ tc'N"K" .. 1" .. ~~'JN- i1~to;'''''eo'~~'~ - - - ;: ,. ~.. "D i~!l'El l i1?~t.~,Slip r&"t?~t.~l;,' p
i"N.l'V,t!.l .'~

'v

8:8 mna. Enla ora esa diran andjeles delos syelos estos a estes, djente una ay anos enla tyerra i pokos sus zahiyoth i reyes i podestadores non aeya para salir para pelear kon real de Gog! Ke haremos a nuestra ermana en dia ke havlaran la[s] djentes por suvir sovre eya ala pelea:

'N,_~t?'r i11~~1t~~1v'1"~to! ;';0 i .,'~~ l~!it;j" "'"1';PL?NP-_ ..,,~.'~. ~ '~t;)~'tp' iI~ n';~'N "";1 t, ")10 ~lNN ,L,j,i ~
C1 '!.'~~~~"!'!1ffh~ M1h( 1 i t1J'J tc.;;ucJ'l-t i1NtaI'~ltnN t"l,"D
•• : .~ ':'.. .:... t.

t~

i'~io 'r:n~ . "'1. '~P'J~

",~ i11'\?' J'il t:~~~.;~,~.t:'~~'1~~"? ;~'1.~

i11~'~ l"'I'n~
;

vi"'-w

t.

8:9 OM Dira Mihael, su senyor de Yisrael, si eya parada komo la serka entre los puevlos i da plata por komprar unidad de su nomvre de Senyor del mundo seremos [y]o i vos kon sus hahamim arodeantes aeya korno ordenes de plata i non lesensya alos puevlos por podestar

;'~HJ 'il~I~'"1 '!.~t?iJ !l t~. ,l't"JIJ_1t{ 'N'_~~np"£l '7,,] n


i'lf:1} ~ , !.t:f,_~'~.'~K
1

~1,N.'fL'Ion·ntc) 1'" 1i'J'tO He! ~~.J'D n,', -;.. . "';'" :.. ...... .... w i~ IJ~?'~ i1~!'9;-1J ;cip i11 ~ t-t"}N

~"pi~'~ i11'~.I? j~'~ ~iJ~ "~i1~llC ~~t~~ pl icil..,.;'~tq~!.1D't.< to~~~'1:<n;'~J 'l L,~'!.ip 'ti'~~~. t il1N!1 n~~g i1~t-tt?'.\X n!.~.~.'~.lJ . .. iltitlf10" .. (i! 'P. J1l t .. ,;El to'~/d i1~ r:~t-t~:.t;ltotlJi?J1~'''. ~ ' r, I.. ~ L' '. ON : i1~1~'~ il ;N_ N'~7'~ ''];1'tv "~,~
tolW

"~N~

,aip M'~l'~~ tCf ~?l:$"~'~ C'~=!11 ti,~ I'P tc'~l t ~ ~ toio' '~!f'
1r.-.:rq1lJ'"1':J i;D

i1P'~ '~ to''''~'.~10 i1~


.. l1li

to'~~· tol~~ t\\'_qJ_'q.', 1~J, t:t ~'D


,

386

Ladino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

8:9- 8:12

n"1~ N~Q~\~~'?~~ fl 'O~ \~,i~ "~"~ l~~ , 'lot ntJ"ri i,J.,lJM 'l'td'-';!iI -.;0 N''''' J io'''' M;~q-~M1~1.M'~~t~~",~~ ~!'R~'g~p.. ':!1itO i1',:!M"!_~\~ iO;Ot:!Ngr{ll

N'~7t~

tD;'~·?J,'" M'~1'~.'~ '~.\', n';'1 t rN~~tc"!~ "'1n'1lC~ '~litdn~·:Rf.~ T1~tpt~ 'p., \1;""1. i1~!'t'~'pt{t~ M1"_K~'~ l'O~~1p
'JK

n'~l ~'~":'~.~ ac"_'1p15\~ !::'~~K~"", M1

en eya asi komo no ay lesensya ala removiya por podestar enla plata, i afilu ke meskina eya de las mi sv o th , vushkaremos piadades sovre eya delante A' i akorclara aeya zehuth dela Ley ke travajan eneya Ius ninyos ke esta eskrita sovre tavla del korason i parada eskuentra delos puevlos komo el alarze:

"' 'Uip .n~'~~,; i1"1~~M~ ~~·r~i~ p~


,,'1 ie'" r:'~1~.11>t;u;f1 T&J' t;i ,~ np-"1'g
C,J t i1i"tJ
.... ••

l' it:1',,'k

1 t.r~,N~_~ ""t' .

1C;p tc;~~t~'£) .

"Nitft ,., NUJQO~i'

;1'J'£)1)"

tc~l~q'pn!:iq,~,,~ ;Dl;~RL,'~~~.'l! '-lit] le1i;N I'~tt'"N1 t-!t;J r M!.!7KJJ t,~1t?'~ '::t


:

8: 10 ')M Respondyo Kompanya de Yisrae1 i disho, yo fuerte en palavras dela Ley komo la serka i mis hijos fuertes komo la torre i enel tyenpo ese sera Kumpanya de Yisrael hayan piadades en ojos de su Senyor i seran dema nda n tes en su pas todos moradores dela tyerra:

~ r~~"J~~ ;J'1l tf!' W ' ~ ';').''2' ,to ':! tI ~

'\~'~' '_"'J '~'1~~,ti:1j'!l:t;'~,to i1J1N 'P')~j ~·l.1Pt1N~£i1~ 'PJ'~'o',,-:!

nL", to'"",o C!\;itJ


.. I. I.., _

~t(g

N~t7'~ '~.

t'~N;'7'~~ "'~~'~ il"'_N_ il!'t~ J.'tt if1;) o~

O~~;i! t'tP.,~,g 'P. "1'.1'1.illNp_ ':. ~'~.1 tflL,l~

"'1.H)t'~ N!lT~.~ ll\:.l?~l~ '~


'lJ'~ ,g\~. N~~'1 n~~ n

", tt Ul'P 'tc:'t::-'

N\~.'~ ~ tc'~~N'J}~ 'J

:tp,~~;"~ ~b'~.'~~ I!.n1.nD~~"1'0 'e

1.i ~,'P'.u~,~'1;K l
'3D 1t1" i1<'.l
".t ... " _

Djente una suvyo en suerte del S enyor del mundo; ke la Pas konEI, ke eya enshimplada ala vinya . Puzo aeya en Yerushalayim i entrego aeya en poder delos reyes de Kaza de David ke fuesen guardantes aeya asi komo el ortelano ke guarda ala vinya, Depues ke muryo Shelomo rey de Yisrael fue romanesida en manos de Rehovam su hijo, Vino Yarovam hijo de Nevat i part yo konel el reyno i gio desu mano dyez tribos por su dicho de Ahiya de Shilo ke el omvre grande:

8:11 ~

't-:l iJ":1. ,,~ ~'~~p\'l?1tc~'~ ;j,~ t)~~'1

v...~1.~)'1'l"i! ,to o1:11J'1 '1. fOiJtll'~il1 ;

8:12

It,

.'" L,~1~·. '1."1. ncl,fl! l'iM 1Dlp '0':3 ~\9Nf:? 1l'P rf","J i!!'1~'1.r"~'rg'n~ N):'?'I~.~ 1~~~'l ~ I'~,~ n ilO-'\1 '~~1'1 '""lt~1'J"D'~ ~ ~1~ c n! 1':.': 1'~ l12~'l,n "'~. "~'tc!. "0 no~ Mtt il~'l.\~."~ lip 1J" '~'9i11iM '~~'~U~ tQ'~'5)':''~ ;;~'1 t",ikJ ~'J':9 ~'il1

..:";~'J'''JOU(~~~ID n";',, ~'n~


'l'"
~~.;. ••: I ... , .
iII .. II"

~ , 'Sl tc:1:1

,'v T'"

'0-0 Komo oyo Shelomo fey de Yisrael su profeziya de Ahiya de Shilo, kijo matar a Yarovam i fuyo Yarovam de delante Shelomo i anduvo a Ayifto i en akeya ora fue dicho kon profezia a Shelomo por seer el podestan en dyez trivos todos sus dias i depues desu muerte

':1"J~ '~

,,1\1

387

La.dino Version in Abraham Laniado's Nekudoth ha-Kasef, Venice 1619

8: 12

8: 14 \~ 1j1n. OY..~1~ to~"t1.'~

i':n - ~':n

fuese podestan eneyos Yarovam hijo de Nevat i dos trivos Yehuda i Vinyamin fuese podestan eneyos Rehovam hijo de Shelomo

iio,iq 'i.;j'i1 cY~'li.~;t!'~~~ lt2~t',;~


~tt1 '''.'p~ ncL,~ ~~'1' 1'~. ,n.:itclNl it, "i I~'td" Nit ,t,ulN. i(j,~ ilN'l' 6'1a t. :~. _.. __ .t _
f ... :

'~I~,~ 'jJMt. td;J'~ toi"~ fo~~'~,~

1~~f"11£1\~.' ~.la

tJ=l'

8:13 n:JtD1'i1 Disho Shelomo en fin de su prufezia, es aparejado Senyor del mundo por dezir a Kompanya de Yisrael en fin de los dias, tu Kompanya de Yisrael ke es enshenplada a guerta pekenya entre las djentes i esta en Veth ha-Midrasb kon kompanyeros delos Sanhedrin i resto del puevlo los eskuchantes a voz de kavesera dela Yeshiva i deprenden de su voka palabras dela Ley, fasltlme air voz de tus palavras en ora ke tu estan por djustefikar i por kondenar i sere konforman atodo lake tu fizyeres:

'?~"'lfl(~Ii.~~i ~ n~ "~'-:!'i!l i't~O ~ ~ip '1 N'~l;~~~ip ltl tCt5''1 t?~.,,-!.1'~ 1'~.

n~lt~ ~J iI~ n'11~9~rJ~'~ ~1~.'i?~~tq! l'~ i"1!:1rt~ '~U/Pt'~ W"11ptN N~'~'P'.'~ W"':! to"'.~~N;l:cirl~? trj':rp;lIJ 1"';; C1;x., i'~I~'!l~'1.Dtw~.~ i'~"1i}~~ ;. , .. ~.. ill'J il'1'~'~P_ ''] ~tJi1~t:f·~nf~'pu..':'~
-

8: 14 n1:J En akeya ora diran vyejos de Kompanya de Yisrael, fuye ati mi amigo Senyor del mundo dela tyerra esta enkonada i poza tu Shehina en syelos dela altura. I en ora de apretos ke nos hazyentes orasyon delante de ti, asemeja ati a korso ke en ora ke duerrne ojo uno serrado i ojo uno avyerto. I komo inodyo delos syervos ke en ora de su fuir para myentes detras deL Asi tu seas p[a]ran myentis en nos i kata en nuestra pasyon i en nuestro afan de syelos dela altura hasta el tyempo ke envuluntes en nos i rigmas anos i alses anos sovre Monte de Yerushalayim i ayi alsaran los K ohanim de lante de ti safumeryo de rezinas:

i1p-i:l'to '~,p!?t1a''J'~ n~t~! ta1"~,",D t!1lU" T;~ "~lK 'utoEl"i i'1,",,~ '~P_' '~l.f1.J ii5)1N t?~'~ 1U 'P. il11N I'~ ~ ;"'t::l~ \'~l'n~ip'!~~ 'N~''_~:1P tt:t ,~g,~
-.:. -_ .t •
If : .4 _ ...

Ci!.~~n

~'~tp 11' nJ;:l'~ n~~~p~'~ n1';~ n~~t~ '1i1'_i~ p~ I~ i11'tJ'1~ i\1'!, rJit".~C?i'~

il..,', i'JUJ ..,t, "'li'J'W il'ON;


-..; •• L" •-

N' ~";R,~l n'~ t el' ~.',~I'.:l1 '~ ~ 'R~' ~~1o/.' ~~t? ilP;P '"1. tiil tt}: 11'"! n!j~ t '} toe
'0 '~N:••• ",6 • •

l"'9bt1'x

tV'~,)~~~.~i! tR. C!;tj'!_~!:t to,J 'R.io ~ip i1~'~N' ~.tq.'~~'t! '1't?,j~ ~''} t~ i'~'~lt!. ;j1tt il'~ 'Q.'~t'$." tR,n,fw i'~

i'1J~td' ~i~ l'~ N~t(p_' t:t to;ll't-!. to'~J.';,t;1 'p';et?It.~ nt:?~N~ nJ'~'(~i11'j w,~t~.q '!.l~~~ ;l~ti'~" i'~'~111'qN~ 'N o..,ttin' ~"~lttl ":l'titJi)~ ttf'o~~'~ tOiJ~ tot:!J': t~ it"ill'~ ~t:;!~'~n~'~ . •- : ~ ~J\~ ,~'~, i,,",1 'EltttO ~tJ ,~ ;t))N~'-'_ C'~~J iK'I2!t;$ 1~,~ • _.'1 ."': ... -II.. -..

W,t,''l i''"1ut ~ iO'p t~ itJ~~'.~!iJ'N il~ t tot n~N~ ,,~"5 n.1 .. ni!N 1;~.·'P " .. t'tJ'~'O r p_~W ~~: 'tl ,~ ~ to, t"'1.Wk'_~. '~. t7' ~).,~~ ..

"t~
_ •

t"t

,,.

..

°
I"t

tI,"

388

You might also like