PRORAUN KONZOLNE PLOE

P1/1

Primer 1. Dimenzionisati konzolnu plou, raspona L=2.0 m. Ploa je debljine dp=12 cm, a pored sopstvene teine optereena je i povremenim optereenjem p=2.0 kN/m2. Izvodi se od betona MB 30 i armira glatkom armaturom GA 240/360. Za usvojeni raspored armature sraunati karakteristinu irinu prslina u preseku u ukljetenju i maksimalni ugib slobodnog kraja ploe. 1.1 ANALIZA OPTEREENJA I STATIKI UTICAJI stalno optereenje: povremeno optereenje: Mg = 3.02.02 / 2 = 6.0 kNm/m Tg = 3.02.0 = 6.0 kN/m 1.2 DIMENZIONISANJE Mu = 1.66.0 + 1.84.0 = 16.8 kNm/m MB 30 GA 240/360 9 .5 16.8 10 2 100 2.05 fB = 20.5 MPa = 2.05 kN/cm2 g = dpgb = 0.1225.0 p= ; ; = 3.0 kN/m2 = 2.0 kN/m2 Mp = 2.02.02 / 2 = 4.0 kNm/m Tp = 2.02.0 = 4.0 kN/m

sv = 240 MPa = 24.0 kN/ cm2

pretp. a1 = 2.5 cm h = 12.0 - 2.5 = 9.5 cm ; b = 100 cm = 1.0 m k= = 3.319 eb/ea = 1.80/10 ; m = 9.610%

Aa ,potr . = 9.610 Aa ,min . = 0.15

100 9.5 2.05 = 7.80 cm2/m 100 24

100 12 = 1.80 cm2/m < Aa,potr. = 7.80 cm2/m 100

( 100 aa1 ) 100 0.785 = = 10.1 cm Aa ,potr . 7.80

pretp. 10 (aa(1) = 0.785 cm2) ea = Aa ,stv . =

( 100 aa1 ) 100 0.785 = = 7.85 cm2/m ea ,usv . 10

usvojeno:

10/10 (7.85 cm2/m)

Aap = 0.20 Aa ,potr . = 0.20 7.80 = 1.56 cm2/m Aap ,min . = 0.10 pretp. 8 (aap(1) 100 12 = 1.20 cm2/m < Aap,potr. = 1.56 cm2/m 100
2
(1 100 aap)

= 0.503 cm ) eap = usvojeno:

Aap , potr .

100 0.503 = 32.2 cm 1.56

8/30 (1.67 cm2/m)

PRIMERI ZA VEBE

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1

PRORAUN KONZOLNE PLOE Napomene: Minimalni procenti armiranja glavnom, odnosno podeonom armaturom iznose: za GA 240/360: mmin = 0.15% , mp,min = 0.10% mmin = 0.10% mp,min = 0.085% za RA 400/500: , za MA 500/560: mmin = 0.075% , mp,min = 0.075% Maksimalna doputena rastojanja glavne, odnosno podeone armature na mestima maksimalnih uticaja iznose: (glavna armatura) ea,max = 2dp (1.5dp) 20 cm eap,max = 4dp (3dp) 30 cm (podeona armatura) Vrednosti u zagradama se odnose na sluaj kada je ploa optereena linijskim (koncentrisanim) optereenjem.

P1/2

2. PRORAUN KARAKTERISTINE IRINE PRSLINA

2.1 SREDNJE RASTOJANJE PRSLINA e l ps = 2 a0 + + k1 k 2 10 m z1,ef. U prethodnom izrazu su upotrebljene sledee oznake: a0 e k1 k2 - ist zatitni sloj betona do armature - osovinsko rastojanje profila armature, ne vee od 15 ni od 30 cm - koeficijent koji obuhvata uticaj prianjanja armature (k1=0.8 za glatku armaturu GA 240/360, k1=0.4 za rebrastu armaturu RA 400/500) - koeficijent koji obuhvata uticaj naponskog stanja - oblika dijagrama napona zatezanja po visini preseka pre nastanka prslina (k2=0.25 za centrino zatezanje, k2=0.125 za isto savijanje) - prenik upotrebljene armature Aa1 Abz,ef.

mz1,ef. - efektivni procenat armiranja zategnutom armaturom, odreen izrazom:

m z1,ef. =

Aa1 - povrina zategnute armature u poprenom preseku Abz,ef. - efektivna povrina zategnuog betona, odreena za sluaj pravougaonog oblika zategnute zone preseka kao: Abz,ef. = b hbz,ef. pri emu je visina sadejstvujue zone zategnutog betona hbz,ef. odreena kao minimalna od sledee dve vrednosti: a ( i ) + 7 .5 hbz,ef. = min . I d - x d / 2 a(i) xI (a) ( b )

- poloaj najudaljenijeg od zategnute ivice reda zategnute armature u preseku - visina pritisnute zone preseka pre nastanka prslina (stanje I)

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1

PRIMERI ZA VEBE

PRORAUN KONZOLNE PLOE

P1/3

S obzirom na uobiajene dimenzije preseka i prenike upotrebljene armature, uslov (a) je najee merodavan kod prorauna grednih nosaa, a uslov (b) kod ploa. a0 = aI - /2 = 2.5 - 1.0/2 = 2.0 cm = 10 mm = 1 cm e = 10 cm ; ; k1 = 0.8 (GA 240/360) k2 = 0.125 (isto savijanje)

2.5 + 7.5 1.0 = 10 cm hbz,ef. = min . = 6 cm I d - x d / 2 = 12 / 2 = 6 cm m z1,ef. = Aa1 7.85 = = 0.01309 = 1.309% Abz,ef. 100 6.0

10.0 1.0 = 13.64 cm l ps = 2 2.0 + + 0.8 0.125 10 1.309 10 -2 2.2 ODREIVANJE NAPONA U ZATEGNUTOJ ARMATURI Da bi sraunali napon u zategnutoj armaturi, potrebno je odrediti poloaj neutralne linije u preseku. Za sluaj pravougaonog preseka optereenog na isto savijanje, poloaj neutralne linije se odreuje reavanjem kvadratne jednaine oblika: s 2 + 2 n (m1 + m 2 ) s - 2 n (m1 + m 2 a 2 ) = 0 koja zapravo predstavlja uslov ravnotee SN=0. U ovom izrazu koriste se sledee oznake: n= Ea 210 = = 6.67 E b 31.5 Aa1 7.85 = = 0.827% b h 100 9.5 ; ; a2 = m2 = a2 =0 h Aa 2 =0 bh

m1 =

s 2 + 2 6.67 0.827 10 -2 s - 2 6.67 0.827 10 -2 = 0 s 2 + 0.110 s - 0.110 = 0 s = 0.281 Koeficijent kraka unutranjih sila odreuje se iz izraza: zb = 1 s 0.281 =1 = 0.906 3 3 zb = zbh = 0.9069.5 = 8.61 cm

Napomena: U praktinim proraunima je dovoljno tano koristiti priblinu vrednost zb 0.9h, ime se eliminie potreba tanog odreivanja poloaja neutralne linije. U sluaju pravougaonog preseka optereenog na isto savijanje to nije naroito znaajno (reavanje kvadratne jednaine), ali u sluaju sloenog savijanja, kada je potrebno reiti jednainu treeg stepena, ili u sluaju T preseka, moe znatno skratiti proraun uz zadovoljavajuu tanost. Ukoliko se zadatkom eksplicitno trai odreivanje napona u betonu i armaturi, MORA se sprovesti taan proraun poloaja neutralne linije, odnosno odgovarajuih vrednosti napona.

s a1 = e a1 =

M 10.0 10 2 = = 14.79 kN/cm2 = 147.9 MPa zb Aa1 8.61 7.85 s a1 147.9 = = 0.704 E a 210 10 3
PRIMERI ZA VEBE

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1

PRORAUN KONZOLNE PLOE

P1/4

2.3 ODREIVANJE KARAKTERISTINE IRINE PRSLINA Karakteristina irina prslina (fraktil 5%) se odreuje iz izraza: apk = 1.7 z a e a1 l ps s 1 z a = 1 - b1 b2 aII ,r s a1 b1 b2 M = 1 - b1 b2 r M
2 2

- koeficijent kojim se uzima u obzir prianjanje armature (b1=0.5 za glatku armaturu GA 240/360, odnosno b1=1.0 za rebrastu armaturu RA 400/500) - koeficijent kojim se uzima u obzir dugotrajnost optereenja (b2=1.0 za kratkotrajno optereenje, odnosno b2=0.5 za dugotrajno ili viestruko ponovljeno optereenje) - moment savijanja pri kome nastaje prslina, odreen izrazom: M r = fbzs Wi1 fbzs Wb1

Mr

Wi1 - otporni moment idealizovanog preseka (beton+armatura) za zategnutu ivicu preseka Wb1 - otporni moment bruto betonskog preseka za zategnutu ivicu preseka
S obzirom na veliinu koeficijenta za (vrlo bliska vrednosti 1.0), radi jednostavnosti se savetuje da se proraun momenta Mr sprovodi po priblinom izrazu (sa karakteristikama bruto betonskog preseka).

fbzs

- vrstoa betona pri zatezanju savijanjem, odreena izrazom: 0 .4 0 .4 fbzs = fbz 0.6 + 4 = 0.7 fbz ,m 0.6 + 4 fbz = 0.7 fbz ,m d d
Napominje se da se visina poprenog preseka d u izraz za odreivanje fbzs unosi u METRIMA. Takoe se naglaava da se, u skladu sa lanom 51. BAB, kod prorauna irine prslina usvaja da je fbz = 0.7fbz,m

fbzm - srednja vrstoa betona pri aksijalnom zatezanju - videti tabelu u okviru lana 51. Pravilnika BAB 87, odnosno odreena izrazom:
2 fbzm = 0.25 3 fbk

; fbzm i fbk u [MPa]

Zamenom konkretnih numerikih vrednosti u prethodnim izrazima, sledi: MB 30 fbz,m = 2.4 MPa fbz = 0.7fbz,m = 0.72.4 = 1.68 MPa 0 .4 2 fbzs = 1.68 0.6 + 4 = 2.15 MPa = 0.215 kN/cm 0.12 Wb1 = 100 12 2 = 2400 cm3/m 6

Mr = 0.2152400 = 516 kNcm/m = 5.16 kNm/m < M

2 b1 = 0.5 ( GA 240 / 360 ) 5.16 = 0.867 z a = 1 - 0 .5 1 .0 b 2 = 1. 0 ( t = 0 ) 10.0

apk = 1.7 0.867 0.70410-3 13.64 = 14.210-3 cm = 0.14 mm < au = 0.2 mm

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1 PRIMERI ZA VEBE

PRORAUN KONZOLNE PLOE

P1/5

Kako se pretpostavlja da se element nalazi u uslovima umereno agresivne sredine ("napolju"), doputena vrednost karakteristine irine prslina je apk,dop. = 0.2 mm. Dakle, sa aspekta graninog stanja prslina, element je korektno dimenzionisan.

3. ODREIVANJE DEFORMACIJA SLOBODNOG KRAJA PLOE

Potrebne geometrijske karakteristike neisprskalog betonskog preseka i poloaj teita ukupne armature u preseku dati su sledeim izrazima: AbI = bd = 10012 = 1200 cm2/m yb1 = yb2 = d/2 = 12 / 2 = 6.0 cm b d 3 100 12 3 J = = = 14400 cm4/m 12 12
I b

Aa1 = 7.85 cm2/m (10/10)

Aa2 = 0

Aa = Aa1 + Aa2 = 7.85 cm2/m

Poloaj teita ukupne armature u odnosu na gornju ivicu preseka, kao i poloajni moment inercije armature u odnosu na teite ukupne armature, odreeni su kao: ya2 = h = 9.5 cm ; Ja = 0

3.1 ELASTINO REENJE Ugib slobodnog kraja konzole optereene jednako raspodeljenim optereenjem q=g+p po itavom rasponu, uvodei u proraun moment inercije BRUTO BETONSKOG PRESEKA, odreen je izrazom: vb =

(3.0 + 2.0 ) 2.0 4 q l4 = = 2.2010-3 m = 2.2 mm -8 6 8 E b J b 8 31.5 10 14400 10

3.2 PRORAUN UGIBA U TRENUTKU NANOENJA OPTEREENJA 3.2.1 POETNI UGIB, UKUPNO OPTEREENJE Posebno se mora sraunati ugib za stanje I (bez prslina) i za stanje II (sa prslinama). 3.2.1.1 Stanje I (bez prslina) - ukupno optereenje AiI = AbI + nAa = 1200 + 6.677.85 = 1252.4 cm2/m y
I i2

=y

I b2

(y +

a2

I - y b 2 n Aa (9.5 - 6.0 ) 6.67 7.85 = 6.15 cm = 6 .0 + I Ai 1252.4

Moment inercije idealizovanog preseka (beton + armatura) za stanje I odreen je izrazom:

I I I I J iI = J b + n J a + Ab y a 2 - y b 2 y iI2 - y b 2

) (

JiI = 14400 + 0 + 1200(9.5 - 6.0)(6.15 - 6.0) = 15015 cm4/m

I J b 14400 k = I = = 0.959 J i 15015 I a

Ugib u trenutku t=0 za ukupno (g+p) optereenje, za neisprskali presek (stanje I) iznosi: v0I = kaIvb = 0.9592.2 = 2.11 mm
Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1 PRIMERI ZA VEBE

PRORAUN KONZOLNE PLOE

P1/6

3.2.1.2 Stanje II (sa prslinama) - ukupno optereenje Poloaj neutralne linije je odreen prilikom odreivanja napona u zategnutoj armaturi (proraun prslina). xII = sh = 0.2819.5 = 2.67 cm AbII = bxII = 1002.67 = 267 cm2/m x II 2.67 y = = = 1.34 cm 2 2
II b

b x II J = 12
II b

( )

100 2.67 3 = 159.27 cm4/m 12

yiII = xII = 2.67 cm

II II II II J iII = J b + n J a + Ab y a 2 - y b 2 y iII2 - y b 2

) (

JiII = 159.27 + 0 + 267(9.5 - 1.34)(2.67 - 1.34) = 3077 cm4/m

II ka = I J b 14400 = = 4.68 J iII 3077

Ugib u trenutku t=0 za ukupno (g+p) optereenje, za isprskali presek (stanje II) iznosi: v0II = kaIIvb = 4.682.2 = 10.32 mm 3.2.1.3 Poetni ugib u trenutku t=0 (ukupno optereenje) Ukupno, poetni ugib u trenutku t=0 se dobija iz izraza: v0 = (1 z) v0I + z v0 Mr M
II

pri emu je koeficijent sadejstva zategnutog betona izmeu prslina z odreen izrazom: z = 1 - b1 b2

S obzirom da je sraunat moment inercije idealizovanog preseka za stanje bez prslina JiI, moment pojave prslina Mr bie odreen iz izraza:
I Mr = fbzsWi1I ; Wi1 =

J iI J iI 15015 = = = 2565 cm3/m I I y i1 d - y i 2 12 - 6.15

vrstoa betona pri zatezanju savijanjem fbzs je odreena izrazom: 0 .4 0 .4 fbzs = fbz 0.6 + 4 = fbz ,m 0.6 + 4 fbz = fbz ,m d d Posebno se naglaava da je vrstoa betona pri aksijalnom zatezanju, za razliku od vrednosti koja se koristi pri proraunu prslina, fbz = fbz,m (lan 51. Pravilnika BAB 87). 0 .4 2 fbzs = 2.40 0.6 + 4 = 3.07 MPa = 0.307 kN/cm 0.12 Mr = 0.3072565 = 788 kNcm/m = 7.88 kNm/m < M = Mg + Mp = 10 kNm/m b1 = 0.5 ( GA 240 / 360 ) 7.88 = 0.606 z 0 , g + p = 1 - 0 .5 1 .0 b 2 = 1. 0 ( t = 0 ) 10
Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1 PRIMERI ZA VEBE

PRORAUN KONZOLNE PLOE

P1/7

vg+p,0 = (1 - 0.606) 2.11 + 0.606 10.32 = 7.09 mm Traeni ugib slobodnog kraja konzole usled ukupnog, stalnog i povremenog optereenja, u trenutku nanoenja optereenja (t=0), je vg+p,0 = 7.09 mm. 3.2.2 POETNI UGIB, STALNO OPTEREENJE Kako poloaj neutralne linije u preseku napregnutom na isto savijanje ne zavisi od veliine momenta savijanja, lako je zakljuiti: 3.2.2.1 Stanje I (bez prslina) - stalno optereenje
I v g ,0 =

3 .0 g I v g + p ,0 = 2.11 = 1.27 mm 3 .0 + 2 .0 g+p

3.2.2.2 Stanje II (sa prslinama) - stalno optereenje Kako je Mr = 7.88 kNm/m > Mg = 6 kNm/m, presek je bez prsline. 3.2.2.3 Poetni ugib u trenutku t=0 (stalno optereenje) vg,0 = v Ig,0 = 1.27 mm 3.3 PRORAUN UGIBA U TOKU VREMENA Geometrijske karakteristike idealizovanog poprenog preseka (beton+armatura) se sraunavaju na isti nain kao za stanje t=0, s tim da se u odgovarajue izraze umesto modula deformacije betona Eb unosi korigovani efektivni modul Eb*. c = 0 .8 cj = 0.82.6 = 2.08 j = 2 .6
* Eb =

Eb E 31.5 210 = 20.53 = = 10.23 GPa n* = a = * 1 + c j 1 + 2.08 E b 10.23

3.3.1 TRAJNI UGIB, STALNO OPTEREENJE 3.3.1.1 Stanje I (bez prslina) - stalno optereenje Ai*I = AbI + n*Aa = 1200 + 20.537.85 = 1361.3 cm2/m
I I y i*2 = y b 2 +

(y

a2

I - y b 2 n * Aa (9.5 - 6.0 ) 20.53 7.85 = 6.41 cm = 6 .0 + *I Ai 1361.3

Moment inercije idealizovanog preseka (beton + armatura) za stanje I odreen je izrazom:

I I I I I J i* I = J b + n* J a + Ab y a 2 - y b 2 y i*2 - y b 2

) (

Ji*I = 14400 + 0 + 1200(9.5 - 6.0)(6.41 - 6.0) = 16141 cm4/m

I kj = 1 -

n* I J a + Aa y a 2 - y iI2 y a 2 - y i*2 *I Ji

) (

)]

I kj = 1 -

20.53 [0 + 7.85 (9.5 - 6.15 ) (9.5 - 6.41)] = 0.897 16141

I I I I I v ,g = k a 1 + k j j v b ,g = 1 + k j j v 0 ,g

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1

PRIMERI ZA VEBE

PRORAUN KONZOLNE PLOE

P1/8

Ugib u vremenu t usled stalnog optereenja, za neisprskali presek (stanje I) iznosi: v Ig, = (1+0.8972.6)1.27 = 4.23 mm 3.3.1.2 Stanje II (sa prslinama) - stalno optereenje Kako je Mr = 7.88 kNm/m > Mg = 6 kNm/m, presek je bez prsline. 3.3.1.3 Trajni ugib u trenutku t (stalno optereenje) vg, = v Ig, = 4.23 mm 3.3.2 TRAJNI UGIB, UKUPNO OPTEREENJE Konana vrednost ugiba usled dejstva dugotrajnog (stalnog) i kratkotrajnog (povremenog) optereenja dobija se kao trenutna vrednost ugiba od ukupnog optereenja, uveana za prirast ugiba kao posledice dugotrajnog dejstva stalnog optereenja: v g + p , = v g + p ,0 + (v g , - v g ,0 )

vg+p. = vmax = 7.09 + (4.23 - 1.27) = 10.04 mm v g + p , = v max . = 1.0 cm < v dop . = L 200 = = 1.33 cm 150 150

Kako je maksimalni ugib slobodnog kraja konzole manji od doputene vrednosti (lan 117. Pravilnika BAB 87), sa aspekta graninog stanja deformacija (upotrebljivosti), element je korektno dimenzionisan.
Sraunavanje geometrijskih karakteristika poprenog preseka za je svakako najobimniji deo posla kod prorauna deformacija savijanih AB elemenata. U primeru je prikazan najjednostavniji sluaj (pravougaoni presek, Aa2 = 0), dok je uvoenjem u proraun i pritisnute armature, obim posla jo vei. Stoga su u II tomu Prirunika za primenu PBAB 87 publikovani, dijagrami (Prilozi 3.4, 3.5) pomou kojih se potrebni koeficijenti za proraun ugiba lako mogu odrediti. Sledi: Aa 2 =0 Aa1 a1 2.5 = = 0.208 0.2 d 12 n Aa1 6.67 7.85 = = 0.055 bh 100 9.5
-2

I k a = 0.96 0.959 ( dijagram 3.4.4 ) II k a = 4.60 4.68 ( dijagram 3.4.8 )

Mr fbzs Wb1 = 0.307240010 = 7.33 kNm/m < M = Mg + Mp = 10 kNm/m b1 = 0.5 ( GA 240 / 360 ) 7.33 = 0.631 z 0 ,g + p = 1 - 0.5 1.0 b2 = 1.0 ( t = 0 ) 10
I v g + p ,0 = 0.96 2.2 = 2.12 mm v g + p ,0 = (1 - 0.631 ) 2.12 + 0.631 10.14 = 7.18 mm II v g + p ,0 = 4.6 2.2 = 10.14 mm I M g < M r v g ,0 = v g ,0 =

3.0 2.12 = 1.27 mm 3.0 + 2.0

I c j = 0.8 2.6 = 2.08 2 k j = 0.895 0.897 ( dijagram 3.4.16 ) I v g , = (1 + 0.895 2.6) 1.27 = 4.22 mm I M g < M r v g , = v g , = 4.22 mm

v g + p , = 7.18 + ( 4.22 - 1.27) = 10.13 mm < v u = 13.3 mm =

L 150 PRIMERI ZA VEBE

Projektovanje i graenje betonskih konstrukcija 1