SISTEM ENDOKRIN

OBJEKTIF PEMBELAJARAN
Di akhir kuliah ini, para pelajar berupaya untuk:
1. 2. 3. 4.

Menerangkan lokasi dan ciri-ciri sistem endokrin Menerangkan lokasi dan struktur kelenjar endokrin Menerangkan mengenai tisu endokrin bagi sistem penghadaman Menerangkan mengenai tisu endokrin bagi sistem reproduktif

PENGENALAN
Sistem saraf dan sistem endokrin memainkan

peranan penting dalam mengawal sistem tubuh Sistem endokrin : Sistem yang melibatkan kelenjar2 tertentu yang menghasilkan hormon yg berfungsi mengawal sistem tubuh. Hormon yg dilepaskan akan menyerap terus ke dalam darah dan dibawa oleh sistem pengaliran darah ke seluruh tubuh (tanpa salur).

 Terbahagi kepada

beberapa kelenjar utama :

Hipotalamus dan

pituitari Tiroid Paratiroid Timus Adrenal Kelenjar Pineal

4

1. HIPOTALAMUS DAN KELENJAR PITUITARI

Hipotalamus adalah bahagian kecil Diencephalon

(otak) pada bahagian bawah (inferior) talamus. Penting utk hubungan sistem saraf dan endokrin Mensintesis sekurang2nya 9 hormon yg berbeza Terdapat 4 bhgn utama :
Mammillary region Tuberal region Supraoptic region

Preoptic region

Median plane of brain

Cerebrum

Diencephalon

Cerebellum
7

Medulla oblongata

 Kelenjar Pituitari : Kelenjar utama endokrin

kerana turut menghasilkan hormon yg mengawal kelenjar endokrin yang lain Bentuk : Berbentuk bulat spt. buah pea berdiameter 1-1.5cm Lokasi : terletak di dalam ruang tengkorak, iaitu di fosa hypophyseal yang terdapat di permukaan atas tulang sfenoid yg dikenali sbg Sella turcica

Hubungan antara kelenjar pituitari dan hipotalamus

 Dihubungkan dgn hipotalamus oleh julur

infundibulum. Mempunyai 2 bahagian utama :

Kelenjar pitutitari anterior Kelenjar pituitari posterior

10

11

KELENJAR PITUITARI ANTERIOR

Terdiri daripada 5 jenis sel yg menghasilkan

hormon spesifik :
JENIS SEL
Somatotroph Thyrotroph Gonadotroph Lactotroph Coticotroph HORMON DIHASILKAN hGH TSH FSH,LH Prolactin ACTH

12

 Kelenjar pituitari posterior :

menghasilkan hormon ADH dan Oxytocin ADH : mengurangkan penghasilan urin Oxytocin : Uterus dan payudara ibu

13

2. KELENJAR TIROID
Bentuk spt rama-rama terletak pada bahagian

14

bawah (inferior) larynx (peti suara) Mempunyai dua bahagian sisi (lateral) yg dihubungkan dengan isthmus pada bahagian depan (anterior) trakea. Mikroskopik : Kelenjar tiroid dipenuhi oleh folikel tiroid. Dinding bagi setiap folikel terdiri daripada sel folikular. Sel folikular menghasilkan hormon tiroid (T3 dan T4) Parafolikular sel : hasil hormon calcitonin

Kelenjar Tiroid

15

Sel folikular dan parafolikular

16

17

3. KELENJAR PARATIROID
Tertanam separa pada permukaan belakang

(posterior) lobus sisi kelenjar tiroid Bulat dan kecil (40mg) Kebiasaannya pada setiap sisi lobus tiroid,terdapat 1 kelenjar berada pada bahagian atas (superior) lobus dan 1 lagi pada bahagian bawah (inferior) lobus (jumlah adalah 4) Terdapat 2 sel utama pada kelenjar :
Chief (principal) cell : hasilkan hormon paratiroid

(PTH) Oxyphil cell

18

19

4. KELENJAR TIMUS
Organ dwilobus yg terletak pada bahagian

mediastinum di antara sternum dan aorta. Tisu penghubung kapsul memisahkan kedua2 lobus dan trabekulae memisahkan setiap lobus kepada lobul. Setiap lobul terdiri daripada 2 bahagian iaitu korteks (luar) dan medula (dalam) Berperanan dalam sistem pertahanan badan. Menghasilkan hormon :
Thymosin

Thymic humoral factor Thymic factor thymopoietin

20

21

5. KELENJAR ADRENAL
Berpasangan yg terletak

22

pada bahagian atas (superior) ginjal. Mempunyai bentuk piramid yg rata Saiz pada dewasa : 3-5 cm tinggi, 2-3 cm lebar. Mempunyai 2 bahagian utama : Adrenal Korteks : bhgn luar Adrenal Medula : bhgn dalam (tengah)

ADRENAL KORTEKS
Adrenal korteks terbahagi kepada 3 bahagian

:
Zona Glomerulosa: bhgn paling luar,di bwh lapisan

kapsul. Menghasilkan mineralokortikoid Zona Fasikulata: bhgn tengah dan bhgn plg besar. Sel menghasilkan glukokortikoid Zona Retikularis: bhgn korteks plg dalam & menghampiri bhgn medula. Sel menghasilkan hormon androgen

23

24

ADRENAL MEDULA
Bhgn dalam kelenjar adrenal

Terdiri daripada sel kromafin (chromaffin cells) yg

menghasilkan hormon epinephrine dan norepinephrine atau nama lain adrenaline dan noradrenaline.

25

6. KELENJAR PINEAL
Kelenjar endokrin kecil

Terletak pada bahagian atas ventrikel ke-3 otak

Sebahagian dari epitalamus Diliputi / dilindungi oleh kapsul yg dibentuk oleh

pia mater. Kelenjar terdiri daripada neuroglia dan sel rembesan pinealosit (pinealocyte) Merembeskan melatonin

26

Kedudukan Kelenjar Pineal

27

7. PANKREAS
Pankreas merupakan tisu endokrin bagi sistem

penghadaman Pankreas terdiri daripada kelenjar endokrin serta eksokrin (exocrine). Pankreas : organ leper, berukuran 12.5-15 cm Berada pada lengkungan deodenum (bhgn pertama usus kecil) Terdiri daripada 3 bahagian utama :
Head (kepala) Body (badan) Tail (ekor)

28

29

 99% sel pada pankreas berada dalam bentuk

kelompok acini Kelompok acini ini terdiri daripada acini eksokrin. Di antara acini eksokrin,terdapat kumpulan sel istimewa yg dinamakan sel Langerhans. Sel Langerhans menghasilkan hormon insulin yang terus menyerap masuk ke dalam aliran darah (endokrin) Insulin adalah penting untuk proses metabolisma karbohidrat
30

31

 Sel langerhans terdiri daripada 4 jenis sel:

Sel alpha (sel A) : rembeskan glukagon Sel beta (sel B) : rembeskan insulin Sel delta (sel D) : rembeskan somatostatin Sel F : rembeskan polipeptida pankreatik

32

TISU ENDOKRIN BAGI SISTEM REPRODUKTIF

33

8. TESTIS
Organ pembiakan pada lelaki, Testis merupakan organ

yang dibekalkan dengan kumpulan sel endokrin. Testis adalah berpasangan yg berbentuk oval dilitupi kantung skrotum. Selain menghasilkan sperma, Testis turut menghasilkan hormon androgen iaitu Testosteron. Hormon ini penting untuk regulasi penghasilan sperma dan meransang perkembangan sifat maskulin seorang lelaki. Turut menghasilkan Inhibin rencat penghasilan FSH

34

35

36

9. OVARI
Telur atau jasad tisu berbentuk oval. Hadir

sepasang pada rongga pelvic wanita Menghasilkan beberapa jenis hormon ; Estrogen dan Progesteron. Hormon penting dalam mengawal kitar haid, kandungan dan menyediakan perkembangan kelenjar susu untuk tujuan penyusuan

37

38