Hàng năm tôi đều viết một vài dự báo, năm 2006, 2007 bùng nổ dịch vụ Blog, năm

2008 sẽ tràn
lan các dịch vụ Mạng xã hội và suy thoái Blog tại Việt Nam. Thực tế diễn ra đúng như vậy! Vậy
trong năm 2009 chúng ta sẽ tốn giấy mực cho vấn đề gì? Chúng ta sẽ hoà cùng trào lưu phát
triển của Mạng xã hội, xu hướng quảng cáo trực tuyến và sự kết hợp giữa Internet và Mobile
( chủ yếu SMS) tại Việt Nam. Năm 2009, hàng loạt dịch vụ Web 2.0 Việt Nam sẽ đóng cửa, sự
thất bại được báo trước với sự thay đổi của lợi ích xã hội, công nghệ và xu hướng kinh doanh.

Trong năm 2008, vào thời điểm các Web 2.0 đang hoạt động ổn định, tôi đã đưa ra những cảnh
báo tới các Mạng xã hội tamtay.vn, cyvee.vn, yobanbe.com, yume.vn, ... và sau 3-6 tháng những
gì cảnh báo đều xảy ra. Mặc dầu một số Mạng xã hội đã thay đổi theo khuyến nghị nhưng có lẽ
đã quá muộn. Trong một số trường hợp, sự cải cách là không thể với quy mô và tính phức tạp
của dự án. Không ai mong muốn điềm xấu xảy ra cho Doanh nghiệp, qua Blog tôi mong muốn
báo trước những đổi thay và gợi ý việc sắp đặt một tương lai mới cho Web 2.0 của công ty bạn.

Thời gian qua, sự xuất hiện của những linkhay.vn, gocnhin.com, bnok.vn, ... những cái tên đầy ý
nghĩa với người Việt nhưng lại không đem lại thành công cho một công ty quá nhiều sản phẩm.
Trong rất nhiều sản phẩm của VCCorp, nổi lên những cái tên baamboo.com, dantri.com.vn,
ttvnol.com. Bên cạnh những cái tên được nhiều người biết đến, hàng loạt cái tên khác chỉ dùng
cho gà nhà chơi với nhau. Rất nhiều sản phẩm được tạo ra để nghiên cứu thị trường nhưng
chúng đều rơi vào bế tắc khi chiến lược kinh doanh tổng thể chưa hoàn thiện, chiến lược sản
phẩm mới không có nơi bấu víu. Tuy nhiên để thoả mãn cái tôi của người lãnh đạo, khao khát
đón đầu và chiếm lĩnh thị trường còn trong phôi thai thì sản phẩm mới liên tục ra lò. Các sản
phẩm hầu hết thiếu tính liên kết, khả thi và trông chờ doanh thu từ quảng cáo. Khi quả bong bóng
nổ, vành đai hệ thống nhãn không vững chắc, chiến lược phát triển sản phẩm thiếu tính khả thi
sẽ dẫn đến chỉ còn tồn tại một vài nhãn sống sót trên thị trường.

Cùng với lộ trình hội nhập kinh tế, thay đổi quy định pháp luật, các công ty Internet Việt Nam
đang đối mặt với việc mất đi tính chuyên môn hoá cho dù họ không thay đổi dòng sản phẩm,
cũng như dịch vụ. Yahoo! Việt Nam là một ví dụ, với sự mở rộng địa lý họ mất đi tính tập trung
hoá và rút cục thất bại với Y!360 Plus, Y! Music Việt Nam. Với các Doanh nghiệp Việt Nam, để
tồn tại họ cần chuyên môn hoá. FPT 2.0 cần tạm dừng vinaanh.vn, vibeyeu.vn, vimusic.vn và tập
trung vào các sản phẩm có tính viral marketing cao và có doanh thu khả thi hơn, VCCorp cần
tạm dừng linkhay.vn, bnok.vn, socvui.com, i-pro.vn, gócnhìn.com,... để tập trung vào Báo/ trang
thông tin điện tử và tìm kiếm. VON cần loại bỏ các site tin tức, tập trung vào yume.vn và các dịch
vụ liên quan, Xalo.vn cần bỏ đi những tính năng tìm diễn đàn, rao vặt, blog và tìm ra cá tính của
riêng mình, ...

Một công ty Internet cần một lãnh đạo hiểu sâu về Marketing và lĩnh vực Internet hơn một lãnh
đạo vừa làm kỹ thuật vừa kiêm nhiệm kinh doanh. Sự thay đổi và cạnh tranh của thị trường
Internet Việt Nam không cần một lãnh đạo chỉ quan tâm đến tính năng sản phẩm. Chúng ta đã
qua cái thời cần làm cái gì mà giờ cần làm như thế nào. Một lãnh đạo công ty Internet Việt Nam
nên tìm tương lai cho các hoạt động hiện tại.

Bỏ qua những sản phẩm tạo công ăn việc làm cho 4C, hay vẽ dự án ăn tiền. Hầu hết Web 2.0
hay công cụ tìm kiếm, Web Thương mại điện tử, Báo điện tử Việt Nam như một đàn lợn lếch
nhếch, con đầu đàn dạt về bên nào thì cả đàn nhao nhao chạy về bên đấy. Về lâu dài tư tưởng
ngóng thành công Tây ép Ta thay đổi nhận thức như Tây sẽ vẫn phổ biến trong các công ty
Internet Việt Nam, tuy nhiên các công ty này sẽ ra đi nhanh như khi chúng xuất hiện.

Trong năm 2009, điều kiện cần một công ty Internet tại Việt Nam ( tập trung web 2.0) thành công
khi:

• Các sản phẩm đều phục vụ chung một mục tiêu kinh doanh hẹp;
• Các sản phẩm có bản sắc riêng và được thị trường thừa nhận;
 • Các nhãn hiệu/ sản phẩm/ dịch vụ có các nhân tố liên quan theo chiều ngang và chiều
dọc;
• Cung cấp dịch vụ tính phí rất thấp không làm cộng đồng bận tâm và doanh thu từ mass;
• Các sản phẩm tung vào đúng trào lưu nhưng dựa trên xu hướng dài lâu của thị trường;
• Các sản phẩm sử dụng những cái tên khác biệt, đơn giản, dễ nhớ và không vi phạm điều
cấm kị trong văn hoá Việt Nam;
• Định hướng tập trung

Thành công không phải là dịch vụ web 2.0 của bạn là xuất hiện đầu tiên mà là dịch vụ đầu tiên
được thị trường thừa nhận đúng cá tính của nó. Nếu dịch vụ không thể là dẫn đầu thị trường,
bạn đừng thay đổi và tập trung duy trì dịch vụ bạn đang thành công để trào lưu đến rồi đi. Định
hướng tập trung mất, tương lai công ty cũng sẽ mất.

Nguyễn Ngọc Phương

15/01/2009