Deneyin Ad : Maleik Asit Fumarik Asit Deneyin Amac :zomeri kavramn maleik asidin fumarik aside dntrlmesi gzlemleyerek

k renmek. deneyini

zomerlik : zomer; Ayn sayda ve ayn eit atomlara sahip deiik bileikler olarak bilinirler. Bileiklerin fiziksel ve kimyasal zellikleri birbirinden tmyle farkllk gsterirler. zelliklerdeki bu farkllk bunlarn molekl yaplarnn deiik oluundan ileri gelir. ki grupta incelenirler; a) Yapsal zomeri b) Stereo zomeri

a) Yapsal zomeri : Ayn molekl formlne sahip ancak yapsal formlleri farkl olan iki veya daha ok bileik varsa meydana gelir. Yapsal izomeriyi 4 grupta inceleyebiliriz.

I) Zincir zomerisi : Karbon zincirleri farkl olan molekllerde grlr.

II) Konum zomerisi : Karbon zincirleri ayn, fonksiyonel grup veya atomlarn bal olduu atomlarn zincirdeki yeri farkl olan molekllerde grlr.

III)Fonksiyonel Grup zomerisi: Molekler formlleri ayn olupta fonksiyonel gruplar farkl olan molekllerde grlr.

IV) Tautomerizm: Atomlarnn farkl bir dzende yerlemi olmalarna karn, hzl bir denge ile bir birine dnebilen izomerlere "tautomer" ve bu olaya da "tautomerizm" denir.

b)Stereo zomeri : Stereoizomerler, ayn srayla birbirine balanm ayn atomlardan oluan, fakat deiik 3- boyutlu yaplar olan bileiklerdir. Stereoizomer iftleri, (molekl ve ayna grnts) bazen kimyasal reaksiyonlarda ayrt edilemezler, fakat molekln fiziksel zellii incelenerek ayrt edilebilirler. Stereoizomerlerin saf zeltileri dzlem polarize ayn derecede farkl ynlerde evirirler. Bu nedenle, stereoizomerler ayn zamanda optik izomerler olarak da adlandrlrlar. Her iki optik izomerin karmn ieren bir zelti, iki izomerin zt etkileri birbirini iptal edecei iin, dzlem polarize evirmeyecektir.ki grupta incelenirler; I)Geometrik zomeri : Birok organik bileiklerdeki karbon atomlar iki ve ya ba ile birbirlerine balanmlardr.Bu cisimlere doymam bileikler denir. Tetraeder teorisine gre iki karbon atomu basit olarak tek ba ile birletikleri zaman tetraederler u uca temas ederler ve bu takdirde tetraederler ortak bir eksen etrafnda serbeste dnebilirler. Buna kar iki karbon atomu ift ba ile birletikleri zaman tetraederlerin birer kenar birbirine temas eder. Bu takdirde her tarafa olan serbest dnme sekteye urar. ba ile olan birlemelerde ise btn yzey temasa gelir. Hareket hibir surette mmkn deildir. ift balarda aadaki izomeri ekilleri dnlebilir.

Ayn nevi atom gruplar ift ban bir tarafnda bulunursa, o zaman cis (latincede bu tarafta anlamna.) ekli, buna karlk atom gruplar aprazlama bi halde bulunuyorlarsa bu ekle trans (latincede br tarafta anlamna gelir.) izomeri ekli ad verilir. II)Optik zomeri:Bir moleklde bir karbon atomunun drt valans baka baka drt atom veya atom grubu tarafndan igal edilmi ise, byle bir molekl asimetrik yap gsterir. Yani bu taktirde aada grld gibi, iki ekil dnlebilir. Bu iki ekil birbirine intibak etmez. Aralarnda cisim ile cismin aynadaki resmi gibi bir mnasebet vardr.

Gerekten bu iki konfigrasyon birbirinin ayn deildir. Byle bir asimetrik bir karbon atomu ihtiva eden btn bileiklerin yukarda grld zere iki trl ekli vardr. Bu iki izomer ekil arasnda dier izomer nevilerinde olduu gibi erime nok., kaynama nok. ve kimyasal zellik farkl farklar bulunmayp, sadece optik zellik fark vardr. Molekllerinde byle asimetrik karbon atomu bulunan bileikler polerize n dzlemini evirirler. Bundan tr bunlara optike aktif maddeler denir. Saat yelkovan gibi olan evirmeye saa evirme bunun tersinede sola evirme denir. Yukarda aklanan ve asimetrik karbon atomu ihtiva eden iki bileie optik izomer denir. bunlardan biri polarize saa, dieri sola evirir. Bunlara optik antipodlar ad verilir. ok defa optik antipodlar ayn miktarda bulunurlar. Bu taktirde polarize evirme zellii ortadan kalkar. Bu karm optike inaktiftir. Byle bir karmada rasemat denir.

Maleik Asit Fumarik Asit: bir anhidriti yoktur.

Bunlardan maleik asit bir anhidrit tekil ettii halde fumarik asidin

Bu iki izomerin erime kabiliyetleri ayr ayr olduu(fumarik asit suda g, maleik asit ise kolay znr.) ve farmakolojik bakmndan da birbirlerinden aikar bir ekilde ayrldklar tesbit edilmitir. Bunlardan fumarik asit zehirli deildir ve hayvan dokularnn beher kilosunda 30 mg kadar bulunduu halde maleik asit zehirli olup organizmada bulunmaz. Maleik asit son zamanlarda benzolun katalitik oksitlenmesiyle elde edilmektedir.

Fumarik ve maleik asitleri molekllerinde vukua gelen bir yer deitirmesi sayesinde birbirlerine evrilebilirler. Doymu dikarbon asitleri doum halindeki hidrojen ile doymu dikarbon asilerine indirgenirler. Deneyin yapl : nceden daras alnan temiz bir balona (73.75 g) 2.5g llen maleik asit ve zerine 5 ml deriik HCL konulur.Deney dzenei dzgn bir ekilde kurulduktan sonra geri soutucuya bal olan balon stlmaya balanr.20 dakika boyunca stlr.Bu arada szge kad hazrlanr ve daras alnr (1.03 g).Temiz bir erlene scak su ile ykanm szge kad yardmyla szme ilemi gerekletirilir.Szge kadnda kalan kristallerin kurumas beklenir.Erime noktas tayini ile fumarik asit olduu kantlanr (287 C).

Verim Hesab : Verilen Maleik Asit : 2.5 g. Szge Kad : 1.03 g Elde Edilen Fumarik Asit : 2.80 1.03 = 1.77 % verim =(Pratik verim /teorik verim)x100 % verim =(1.77/2.5) x100 %70.8 bulunur. Kimyasal Tablosu:

Kimyasal Maleik Asit Fumarik Asit

Yap Forml C4H4O4 C4H4O4

MA (g/mol) 116,7 116,7

E.N. (oC) 130 287

K.N. (oC) 135 290

Younluk (g/cm3) 1,59 1,64

Grn Kristal beyaz Kristal beyaz

znrlk (Suda)(g/L) 788 4,9

Toksitlik

Zehirli Zehirsiz

Yorum : Verim hesabndanda grld gibi deney yksek saylabilcek bir verimle tamamlanm olup, hata pay ise; dikkatsizlik gibi deneyi yapan kiiden kaynaklanmtr.