P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 1

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

Napomena: Ovaj materijal je u celosti prebaen u CHM/EXE help fajl i u tom fajlu je dopunjen sa
naslovima: ZARADE BRUTO-NETO i FORMULE ZA PRERAUNAVANJE kao i sa naslovima SISTEM NETO-
BRUTO-TREZOR i OBRAUN ZARADE U PROIZVODNJI, tako da je ovo ovde samo deo kompletne knjige.


OBRAUN ZARADE

OBRAUN SA BRUTO NA NETO

Tehnologija i programiranje obrauna zarade

Dokumentacija programskog paketa za knjigovodstvo CSYSTEMS
Slobodan Stanojevi, dipl.ing.
















P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 2

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
TEHNOLOGIJA OBRAUNA ZARADE: BRUTO-NETO
OPTI PODACI O ZARADI
A
MOGUCI_BROJSATIRADA
Mogui broj sati rada u obraunskom mesecu =
Kalendarski broj dana u obraunskom mesecu
bez subota i nedelja x 8 sati
Novembar 2011
(30-8) x 8 = 176
176
B
MINIMALNA_OSNOVICADOPRINOSA
Minimalna osnovica doprinosa bruto u dinarima
propisana zakonom za odreeni period
Propisano 19.000,00
C
PROSECNA_BRUTOZARADA
Prosena zarada u republici bruto u dinarima propisana
zakonom za odreeni period
Propisano 50.000,00
D
MAKSIMALNA_OSNOVICADOPRINOSA
Maksimalna osnovica doprinosa bruto u dinarima
D = C x 5 250.000,00
E
UMANJENJE_OSNOVICEPOREZA
Umanjenje osnovice poreza poresko osloboenje u
dinarima - propisano zakonom za odreeni period
Propisano 5.000,00
F
STOPA_POREZA
Stopa poreza na bruto zaradu
Propisana 12 %
G1
STOPA_PIO plaa zaposleni
Stopa doprinosa za Penzijsko i Invalidsko Osiguranje
Propisana 11 %
G2
STOPA_ZDO plaa zaposleni
Stopa doprinosa za ZDravstveno Osiguranje
Propisana 6,15 %
G3
STOPA_NZO plaa zaposleni
Stopa doprinosa za Osiguranje od Nezaposlenosti
Propisana 0,75
H1
STOPA_PIO plaa poslodavac / fond
Stopa doprinosa za Penzijsko i Invalidsko Osiguranje
Propisana 11 %
H2
STOPA_ZDO plaa poslodavac / fond
Stopa doprinosa za ZDravstveno Osiguranje
Propisana 6,15 %
H3
STOPA_NZO plaa poslodavac / fond
Stopa doprinosa za Osiguranje od Nezaposlenosti
Propisana 0,75
I1
STOPA_DOP_REPUBLIKA
Stopa doprinosa na bruto zaradu za republiku komoru
plaa je poslodavac
Propisana 1 %
I2
STOPA_DOP_REGION
Stopa doprinosa na bruto zaradu za regionalnu komoru
plaa je poslodavac
Propisana 1 %
J1
S_SATIEFEKTIVNOGRADA stopa uveanja cene J1 sata
K_SATIEFEKTIVNOGRADA koeficijent uveanja cene
(0%)
(0/100) + 1
0 %
1
J2
S_SATIBOLOVANJA stopa uveanja cene J1 sata
K_SATIBOLOVANJA koeficijent uveanja cene
(-30 %)
(-30/100)+1
-30 %
0,7
J3
S_SATIRADANAPRAZNIK stopa uveanja cene J1 sata
K_SATIRADNAPRAZNIK koeficijent uveanja cene
(+110%)
(+110/100)+1
+110 %
2,1
J4
S_SATINONOGRADA stopa uveanja cene J1 sata
K_SATINONOGRADA koeficijent uveanja cene
(+40%)
(+40/100)+1
+40 %
1,4
J5
S_SATIRADAUSMENAMA stopa uveanja cene J1 sata
K_SATIRADAUSMENAMA koeficijent uveanja cene
(+25%)
(+25%/100)+1
+25 %
1,25
J6
S_SATIPREKOVREMENOG RADA stopa uv.cene J1 sata
K_SATIPREKOVREMENOGRADA koeficijent uv. cene
(+30%)
(+30/100)+1
+30 %
1,3
M
ZBZ - Zagarantovana Bruto Zarada
ZNZ - Zagarantovana Neto Zarada
Sraunata
Propisana
PRILOG 6
24.753,00
17.952,00
P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 3

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
PODACI O ZARADI ZAPOSLENOG

K

MESECNA_BRUTOZARADA
Ugovorena mesena bruto zarada u dinarima
Ugovorena mesena zarada u dinarima ili propisana
minimalna mesena zarada ili nekadanja garantovana
cena rada.


Ugovor o radu


100.000,00

L

UGOVORENI_KOEFICIJENTZARADE
Ugovoreni koeficijent na zaradu od 1 pa na vie

Ugovor o radu

1,4

U

UGOVORENA_BRUTOZARADA
M = K x L

Izraunava se 140.000,00
N1
B_SATIEFEKTIVNOGRADA (sati redovnog rada)
Zbir N1+N2+N3+N4+N5 mora biti = A
Broj sati 96
N2
B_SATIBOLOVANJA (sati naknade zarade)
Bolovanje do 30 dana plaa poslodavac
Broj sati 24
N3
B_SATIRADANAPRAZNIK (sati rada)
Rad na dravni praznik
Broj sati 8
N4
B_SATINONOGRADA (sati rada)
Rad nou
Broj sati 24
N5
B_SATIRADAUSMENAMA (sati rada)
Rad u smenama
Broj sati 24
N6
B_SATIPREKOVREMENOG RADA (sati rada)
Prekovremeni rad
Broj sati 16
N7
B_SATIPLACENOGODSUSTVA
Sati godinjeg odmora i plaenog odsustva tretiraju se
kao sati efektivnog rada N1 i tako se plaaju i prikazuju
u obraunu zarade
Broj sati
O
PLACENI_BROJSATIRADA
Zbir svih plaenih sati rada i sati bolovanja
Izraunava se 192
S
SATNICA bruto cena radnog sata za obraunski mesec
SATNICA = K x L / A = 100000 x 1,4 / 176 = 795,45 din
Izraunava se 795,45
R1
STOPA_MINULIRAD izraunava se po zakonu i formuli:
stopa = broj godina staa 20 god x 0,5 % = 10%
Izraunava se 10 %
R2
OSNOVICA_MINULIRAD Dobija se kao:
O x S = 192 x 795,45 = 152.726,40 din
Izraunava se 152.726,40
P1
DODATAK_MINULIRAD Dobija se kao:
R2 x R1 % / 100 = 152.726,40 x 0,1 = 15.272,64
Izraunava se 15.272,64
P2
DODATAK_TOPLIOBROK (isto za sve zaposlene)
Dodatak u fiksnom iznosu u din. na bruto zaradu
Odluka firme 1.000,00
P3
DODATAK_REGRES (isto za sve zaposlene)
Dodatak u fiksnom iznosu u din. na bruto zaradu
Odluka firme 2.000,00
P4
DODATAK_TERENSKIRAD (posebno za svakog)
Dodatak u fiksnom iznosu u din. na bruto zaradu
Odluka firme 5.000,00
P5
DODATAK_KASH (posebno za svakog)
Dodatak/Odbitak u dinarskom iznosu na bruto zaradu
Odluka firme - 1.500,00
P
DODATAK_NABRUTOZARADU
dodaci na bruto zaradu zbirno P1+P2+P3+P4+P5
Izraunava se

21.772,64
P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 4

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
OBRAUN ZARADE ZAPOSLENOG
U
UGOVORENA_BRUTOZARADA
M = K x L
Izraunava se 140.000,00
V1
B_SATIEFEKTIVNOGRADA (sati redovnog rada)
Plaen Redovan efektivni rad u radno vreme
U1 = N1 x S x J1
96 x 795,45x 1
76.363,20
V2
B_SATIBOLOVANJA (sati naknade zarade)
Plaeno Bolovanje do 30 dana plaa poslodavac
U2 = N2 x S x J2
24 x 795,45x 0,7
13.363,56
V3
B_SATIRADANAPRAZNIK (sati rada)
Plaen Rad na dravni praznik
U3 = N3 x S x J3
8x 795,45x 2,1
13.363,56
V4
B_SATINONOGRADA (sati rada)
Plaen Rad nou
U4 = N4 x S x J4
24x 795,45x 1,4
26.727,12
V5
B_SATIRADAUSMENAMA (sati rada)
Plaen Rad u smenama
U5 = N5 x S x J5
24x 795,45x 1,25
23.863,50
V6
B_SATIPREKOVREMENOG RADA (sati rada)
Plaen Prekovremeni rad
U6 = N6 x S x J6
16x 795,45x 1,3
16.545,36
V
BRUTOZARADA_ZASATERADA
Plaena bruto zarada za sate rada i sate bolovanja
Izraunava se
Zbir V1 doV6
170.226,30

Z

OBRAUNATA_BRUTOZARADA
Plaena brutozarada za rad i dodatke na zaradu
Z = V + P

Izraunava se

192.000,00
X1
Umanjenje poreske osnovice za sve zaposlene po
osnovu propisane poreske olakice
izraunava se
PRILOG 1
5.000,00
X2
Umanjenje poreske osnovice po osnovu uplate
propisanog iznosa dobrovoljnog PIO
izraunava se
PRILOG 2
0,00
X3
Umanjenje poreske osnovice za invalidna lica po osnovu
propisane poreske olakice
Izraunava se
PRILOG 3
0,00

X

POREZ_NABRUTOZARADU
X = ( Z - X1 - X2 - X3 ) x ( F/100)
( 192.000,00 5000 ) x 12%/100 = 23.699,87

Izraunava se

22.440,00
Y0
OSNOVICA_DOPRINOSA - Osnovica doprinosa je
obraunata bruto zarada ili drugi propisani iznos
Izraunava se
PRILOG 4
192.000,00

Y1

DOPRINOSI_NABRUTOZARADU
Y1 = Y0 x ( G1 + G2 + G3 ) / 100
192.000,00 x (11+6,15+0,75)/100 = 34.368,00

Izraunava se

34.368,00

W

NETO ZARADA
W = Z X Y1
192.000,00 - 22.440,00 - 34.368,00 = 135.192,00

Izraunava se

135.192,00
W1
ODBICI_NANETOZARADU Izraunava se
PRILOG 5
40.242,00
W2
ZAISPLATU_ZAPOSLENOM
W2 = W W1
Izraunava se 94.950,00
Y2
DOPRINOSI POSLODAVCA_NABRUTOZARADU
Y2 = Y0 x ( H1 + H2 + H3 ) / 100
Iraunava se 34.368,00
Y3
DOPRINOSIOSTALI_NABRUTOZARADU
Y3 = Z x ( I1 + I2 ) / 100 = 192.000,00 x 2/100
Izraunava se 3.840,00
Z1
ZAISPLATU_BRUTOZARADE
Z1 = Z + Y2 + Y3
Izraunava se 230.208,00

P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 5

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

PRILOG1
X1
Umanjenje poreske osnovice za sve zaposlene po osnovu propisane poreske olakice,
umanjenja poreza: PORESKO OSLOBODJENJE - lan 15.a stav 2. Zakona
Osnovica poreza je bruto zarada umanjena za objavljeno umanjenje = E, ali za pun broj
sati rada ( za mogui broj sati rada u mesecu = A ), odnosno umanjena za proporcionalni
iznos objavljenog umanjenja za manji broj radnih sati. Za vei broj radnih sati limit je
objavljeno umanjenje.
Iznos umanjenja poreske osnovice propisan zakonom za pun broj sati rada u mesecu
objavljuje se kao na primer: E = 5.000,00
Iznos koji sme da se upotrebi za umanjenje poreske osnovice :
1. Ako je broj plaenih sati rada O, jednak broju moguih sati rada u mesecu A
O = A, umanjenje poreske osnovice = E
2. Ako je broj plaenih sati rada O, vei od broja moguih sati rada u mesecu A
O > A, umanjenje poreske osnovice = E
3. Ako je broj plaenih sati rada O, manji od broja moguih sati rada u mesecu A
O < A, umanjenje poreske osnovice se proporcionalno umanjuje:
umanjenje poreske osnovice = ( E/A ) x O

PRILOG2
X2
Umanjenje poreske osnovice za zaposlenog po osnovu uplate dobrovoljnog PIO
PORESKO OSLOBODJENJE - lan 21.b Zakona
Osnovica poreza je bruto zarada umanjena za objavljeno umanjenje = E,
Iznos umanjenja poreske osnovice propisan zakonom, po osnovu uplate dobrovoljnog PIO
osiguranja objavljuje se kao na primer: E = 3.000,00
Zaposleni vri u obraunskom mesecu zarade uplatu dobrovoljnog PIO na primer u iznosu
od PIO = 4.000,00 din. Ova uplata se kroz zaradu prikazuje i obraunava kao odbitak od
neto zarade kao kredit.
Iznos koji sme da se upotrebi za umanjenje poreske osnovice :
1. Ako je uplata PIO , jednaka objavljenom iznosu umanjenja poreske osnovice E
PIO = E, umanjenje poreske osnovice = E
2. Ako je uplata PIO , vea od objavljenog iznosa umanjenja poreske osnovice E
PIO > E, umanjenje poreske osnovice = E
3. Ako je uplata PIO , manja od objavljenog iznosa umanjenja poreske osnovice E
PIO < E, umanjenje poreske osnovice = PIO

PRILOG3
X3
Umanjenje poreske osnovice za zaposlenog po osnovu zarade invalidnih lica
PORESKO OSLOBODJENJE - lan 21 Zakona
Osnovica poreza je bruto zarada umanjena za objavljeno umanjenje = E,
Iznos umanjenja poreske osnovice propisan zakonom, po osnovu zarade invalidnih lica
objavljuje se kao na primer: E = 6.000,00
Iznos koji sme da se upotrebi za umanjenje poreske osnovice :
1. Ako je broj plaenih sati rada O, jednak broju moguih sati rada u mesecu A
O = A, umanjenje poreske osnovice = E
2. Ako je broj plaenih sati rada O, vei od broja moguih sati rada u mesecu A
O > A, umanjenje poreske osnovice = E
3. Ako je broj plaenih sati rada O, manji od broja moguih sati rada u mesecu A
O < A, umanjenje poreske osnovice se proporcionalno umanjuje:
umanjenje poreske osnovice = ( E/A ) x O

P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 6

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

PRILOG4
Y0
OSNOVICA_DOPRINOSA
Osnovica za izraunavanje doprinosa na bruto zaradu, je bruto zarada. Osim u dva sluaja:
1. kada je bruto zarada manja od propisane bruto minimalne osnovice doprinosa = B
2. kada je bruto zarada vea od propisane bruto maksimalne osnovice doprinosa = D

1. Prvi sluaj: Bruto zarada Z ne moe nikada da bude manja od iznosa propisane bruto
minimalne osnovice doprinosa B, jer bruto zarada ne sme da bude manja od propisane
zagarantovane bruto zarade ZBZ koja se svakog meseca objavljuje i koja je uvek vea od
iznosa B. Ali moe se desiti da poslodavac nema sredstava da isplati neto zaradu, ve on
samo obrauna zaradu, a obrauna i isplati doprinose za svakog zaposlenog na bruto
minimalnu osnovicu doprinosa B. Kada poslodavac bude imao sredstva, tada mora da
ponovo obrauna istu zaradu i doprinose na zaradu na osnovicu doprinosa koja je bruto
zarada i da doplati razliku doprinosa. Dakle, bruto minimalna osnovica doprinosa ima tu
svrhu (vidi PRILOG 6)
Dok nije uvedena ZBZ, bruto zarada je mogla biti manja od B, pa je u tom sluaju osnovica
za obraun doprinosa bila propisana bruto minimalna osnovica doprinosa B.

2. Drugi sluaj: Kada je bruto zarada Z vea od propisane bruto maksimalne osnovice
doprinosa D, tada je osnovica za obraun doprinosa = D.

U starom naputenom sistemu obrauna zarade u programu CSYSTEMS postojala je tabela
Minimalnih Osnovica Doprinosa koja je sadrala propisane Najmanje Osnovice Doprinosa za
pojedine grupe strune spreme odnosno grupe poslova. Pa su ak i tako propisane osnovice
doprinosa na dalje bile podlone korekcijama u zavisnosti od drugih uslova obrauna zarade,
to je komplikovalo obraun i zahtevalo je posebno utvrivanje dinarskog iznosa osnovice na
koju e se obraunati doprinosi zaposlenog i poslodavca, a koja u finalu moe biti:
osnovica = zakonska propisana osnovica za GRUPU zaposlenih
osnovica = izraunata bruto ZARADA zaposlenog
osnovica = UMANJENA zakonska propisana osnovica za GRUPU zaposlenih

U novom vaeem sistemu obrauna zarade u programu CSYSTEMS postavljena su
sledea 3 sistema izraunavanja i usvajanja osnovice doprinosa koje bira sam korisnik
programa odnosno obraiva zarade SISTEM O, SISTEM P i SISTEM N:

SISTEM O
Osnovica za obracun doprinosa je Propisana BrutoMinimalna Osnovica Doprinosa = B
1. Ako je bruto zarada manja od B osnovica za obracun doprinosa je B
(upotreba samo kod obrauna prve akontacije, tamo gde se rade dve ili vie akontacija)
2. Ako je bruto zarada vea od B osnovica za obraun doprinosa je bruto zarada
3. Ako je bruto zarada vea od D osnovica za obraun doprinosa je D
SISTEM P
Osnovica za obraun doprinosa je proporcionalno umanjena propisana bruto minimalna
osnovica doprinosa B na ukupan broj plaenih sati koji se obraunava O.
Upotrebljava se samo kad neko pone ili zavri zaposlenje u firmi na polovini obraunskog
meseca: Ako zaposleni radi 12 sati + 10 sati bolovanje = ukupno 22 sata, od mogucih 176
sati rada u mesecu, pa da otkaz i ode, tada je osnovica za obraun doprinosa za njegovu
zaradu: PROPORCIONALNO UMANJENA OSNOVICA = ( B : 176 sati ) x 22 sata
SISTEM N
Osnovica za obraun doprinosa je uvek samo izraunata bruto zarada Z bilo kakva da je.


P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 7

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

PRILOG5
W1



ODBICI_NANETOZARADU
Odbici od neto zarade mogu biti u procentu na neto zaradu ili u fiksnom dinarskom iznosu
od neto zarade:

1. MESNI DOPRINOS po stopi 2% = W * 2% / 100 = 135.192,00 * 0,02 = 2.704,00
2. ALIMENTACIJA po stopi 20% = W * 20% / 100 = 135.192,00 * 0,20 = 27.038,00
3. ZAJAM IZ FONDA FIRME u dinarskom iznosu = 2.000,00
3. RATA KREDITA u dinarskom iznosu = 8.500,00
UKUPNO ODBICI NA NETO ZARADU = 40.242,00

PRILOG6
M1



ZNZsat
ZAGARANTOVANA NETO ZARADA PO SATU propisana je zakonom, objavljuje se kao neto
cena radnog sata, i menja se svaki mesec, pa je na primer ZNZsat = 102,00 din/sat

Poslodavac ne sme da isplati neto zaradu po satu manju od ZNZsat
M2

ZNZ
ZAGARANTOVANA NETO ZARADA Izraunava se na osnovu objavljene ZNZsat po sistemu:
Zagarantovana neto zarada ili ZNZ = A * ZNZsat = 176 * 102 = 17.952,00 din

Poslodavac ne sme da isplati neto zaradu manju od ZNZ
M

ZBZ
ZAGARANTOVANA BRUTO ZARADA Izraunava se na osnovu izraunate ZNZ po sistemu
prevoenja, gde se prevoenje u bruto zaradu vri po formuli za izraunavanje bruto iz
neto kod koje je neto korigovano (umanjeno) samo za umanjenje poreske osnovice koje
iznosi: umanjenje = (E * F/100)
ZBZ = ( ZNZ (E * F/100) ) / ( 1 ( F/100) (G/100) )
ZBZ = (17.952,00 (5000*12/100) / (1 (12/100) (17,9/100)
ZBZ = 17.352,00 / 0,701 = 24.753,00 din.

Poslodavac ne sme da isplati bruto zaradu manju od ZBZ









P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 8

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
TEHNOLOGIJA OBRAUNA ZARADE: BRUTO-NETO
REALIZOVANA KROZ SOFTVER CSYSTEMS

1. Izgled programa za obraun zarada 2. Upis podataka o porezima i doprinosima











P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 9

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

3. Statusi rada, stope poreza i doprinosa, stope vrste sati zarade, stope za odbitke


ta su statusi:

U zavisnosti od statusa kojim se oznai zaposleni, program za tog zaposlenog iz ove tabele
preuzima podatke i upisuje ih u registar karticu sa podacima o zaposlenom, kako se svakom
zaposlenom ne bi iznova upisivali isti podaci.

P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 10

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

4. Upis podataka za jedan od statusa za status R


P vrednosti se propisuju zakonom
A i B vrednosti se propisuju zakonom
C vrednosti se propisuju i objavljuju na nivou republike i regiona
S i O vrednosti se donose aktima firme a na osnovu zakona
Korekcija vrednosti radnog sata bruto zarade vri se tako to se cena sata Bolovanje postavlja na
cenu SATNICE umanjenu za 30%, cena prekovremenog sata rada postavlja se na cenu SATNICE
uveanu za 30%, cena rada na praznik je cena SATNICE uveana za 110% i tako dalje kako je
prikazano.
SATNICA je izraunata bruto cena radnog sata za obraunski mesec , a u ovom primeru je:
SATNICA = K x L / A = 100000 x 1,4 / 176 = 795,45 din

P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 11

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
5. Osnovica za obraun poreza na zaradu - Poreska osloboenja (umanjenja osnovice)


Osnovica za obraun poreza na bruto zaradu je BRUTO ZARADA

6. Osnovica za obraun doprinosa na bruto zaradu propisana minimalna osnovica


Osnovica za obraun doprinosa na bruto zaradu je BRUTO ZARADA

7. Osnovica za obraun doprinosa na bruto zaradu propisana maksimalna osnovica


P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 12

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
8. Brzi prikaz trenutno vaeih i postavljenih optih podataka o zaradi



Napomena:
Bez obzira to firma nema zarade koje prelaze iznos maksimalne osnovice doprinosa, u program
se kao na slici 9 mora upisati maksimalna osnovica doprinosa, koja je propisana kao petostruki
iznos prosene bruto zarade u republici. U protivnom nee doi do obrauna zarade.

9. Zadnji propisi i Poreska osloboenja





P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 13

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
10. Program za obraun zarade po obraunskoj listi: 2001-11 ( za godinu 2001 i za 11 mesec )




11. Podaci o obraunskoj listi 12. Boks za upis elemenata 13. Displej za prikaz obrauna

Prikazuje za koji mesec je
obraun zarade na ovoj listi,
da li postoji prethodno data
akontacija, koliko na listi ima
pojedinanih obrauna za
koliko zaposlenih, i kojim
sistemom obrauna je ova lista
obraunata.
Pre obrauna svake zarade
mora se ovde prvo upisati:
Naziv za obraun ili broj
obrauna zarade, Ugovorena
zarada (Bruto ili Neto) kao
Cena za obraun, i Sati za
obraun odnosno mogui broj
sati rada u mesecu obrauna.
Posle izvrenog obrauna
zarade u ovom displeju se
prikazuje rezultat obrauna.
P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 14

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

14. Obraunska Lista sa pojedinanim obraunima za svakog zaposlenog upis podataka

Podaci se na Listu mogu upisivati tako to se stane u kolonu u polje kolone i pritisne se taster
Enter. Ovde je to kolona koja nosi naziv (Ugovorena bruto zarada) a polje pripada zaposlenom
STANOJEVI SLOBODAN. Posle pritiska na Enter pojavi se u polju plavi KURSOR i u polje se moe
upisati eljeni iznos bruto zarade. Po upisu iznosa, pritisne se taster Enter da se upis potvrdi i
polje se zatvori. Ugovorena bruto zarada je Cena za obraun zarade i moe se upisivati ovde ili
u boks za upis: Elementi prikazan na slici 12.

15. Obraunska Lista sa pojedinanim obraunima za svakog zaposlenog sati rada i bolovanja

Tabela je velika i radi upisa podataka mora se skrolovati (pomerati ili klizati) sa desna u levo. To
se vri klizaem za horizontalno pomeranje ili kursorskim strelicama: strelica desno i strelica
levo.
Broj sati redovnog rada, sati bolovanja, sati prekovremenog rada, sati rada na praznik i smenskog
rada, za svakog zaposlenog, moe se upisati samo na ovaj nain. Zbir svih ovih sati rada i
bolovanja (osim sati prekovremenog rada) mora da bude isti kao i broj sati upisan u polje Sati za
obraun na slici 12, odnosno mora da bude jednak moguem broju sati rada za aktuelni
obraunski mesec zarade.


P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 15

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

16. Obraunska Lista sa pojedinanim obraunima za svakog zaposlenog dodaci na zaradu

Na desnom kraju tabele nalaze se polja za upis dodataka na bruto zaradu. Dodaci B,C,D i E
upisuju se u fiksnim dinarskim iznosima. Dodatak za ostalo ke, moe se upisivati i kao
negativan pa je tada odbitak od bruto zarade odnosno umanjenje zarade ( kazna, plaanje tete
i slino)

17. Dodatak na bruto zaradu za minuli rad 18. Obustava na neto zaradu za kredite

Ovaj dodatak se ne upisuje runo u Listu, ve
ga izraunava i u Listu upisuje program na
osnovu izraunate bruto zarade i runo
upisane stope minulog rada kao na slici 14.
Ovaj odbitak od neto zarade ne moe se runo
upisati u Listu, jer se vodi specifikacija kredita
za zaposlenog slika 20.4, i program e ga sam
upisati u Listu uvek kao zbir te specifikacije.


REDOSLED OPERACIJA
Pre upisa podataka za svakog zaposlenog u obraunsku listu, a kako je prikazano na
slikama 14,15,16,17 i 18 treba upisati podatke u Boks za Elemente zarade kako je
prikazano na slici 12 (radi se uvek iznova za svaku zaradu), treba ukljuiti sistem
obrauna zarade komandnim dugmetom Ukljuen Bruto-Neto obraun, kako je
prikazano na slici 19. (ovo se radi samo kod prve instalacije programa i nikada vie), i
to je najvanije, treba uneti podatke o zaposlenom kao na slikama 20 (ovo se radi samo
kod prve instalacije programa, a zatim se radi samo tada kada doe do izmena u ovim
podacima).

P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 16

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

19. Obraun zarade po jednom od tri sistema obrauna




20. 1. Podaci o zaposlenom Matini podaci i Ugovorena bruto zarada i koeficijent na zaradu






P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 17

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

20. 2. Podaci o zaposlenom Odbici od neto zarade koje plaa radnik



20. 3. Podaci o zaposlenom Odbici od bruto zarade koje plaa poslodavac


P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 18

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

20. 4. Podaci o zaposlenom Specifikacija kredita kao odbitak od neto zarade zaposlenog



20. 5. Podaci o zaposlenom Poreske olakice i osloboenja koje uveavaju neto zaradu


P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 19

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

20. 6. Podaci o zaposlenom Doprinosi na bruto zaradu koje plaa radnik i poslodavac



20. 7. Podaci o zaposlenom Status Doprinosa


Na karticu zaposlenog u Podaci zaposlenog i u sekciju
Doprinosi treba upisati Status doprinosa tog zaposlenog
R, B, T ili D. Status se upisuje preuzimanjem iz list-boksa u
polje za status. Status je objanjen na slici 3 i bez oznake
za status program ne moe za tog zaposlenog preuzeti
podatke o stopama za status R aktiviranjem komandnog
dugmeta:

Kada se Status preuzme treba na
polje za status:

Kliknuti dva puta levim tasterom
mia, ili treba pritisnuti taster na
tastaturi F2 da se preuzeta
vrednost prihvati i da se pojavi
sledea poruka o tome:



P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 20

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

20. 8. Podaci o zaposlenom Izbor Naina usvajanja osnovice za obraun doprinosa



Na karticu zaposlenog u Podaci zaposlenog i u sekciju
Doprinosi treba upisati oznaku za nain usvajanja
osnovice doprinosa za tog zaposlenog O, P, ili N. Oznaka se
upisuje preuzimanjem iz list-boksa u polje za Osnovicu
doprinosa. Oznaka je objanjena na prilogu PRILOG 4 i bez
oznake za osnovicu program ne moe za tog zaposlenog
izvriti ispravan obraun zarade
Kada se oznaka za osnovicu
preuzme treba na polje Osnovica :

Kliknuti dva puta levim tasterom
mia, ili treba pritisnuti taster na
tastaturi F2 da se preuzeta
vrednost prihvati i da se pojavi
sledea poruka o tome:


20. 9. Podaci o zaposlenom Izbor optine radi usvajanja poziva na broj za uplatu doprinosa toj
optini i izbor banke radi formiranja spiskova za isplatu zarada za odreenu banku


Na karticu zaposlenog u Podaci zaposlenog i u
sekciju Zaposleni treba upisati ifru optine radi
usvajanja broja poziv na broj za tog zaposlenog a
radi uplate doprinosa na taj poziv na broj koji
pripada izabranoj optini. ifra optine se upisuje
preuzimanjem iz list-boksa u polje za ifru optine.
ifre optina formiraju se, vidi sliku 2, iz operacije:

Kada se ifra optine preuzme treba na
polje ifra Optine za doprinose:

Kliknuti dva puta levim tasterom mia, ili
treba pritisnuti taster na tastaturi F2 da
se preuzeta vrednost prihvati i da se
pojavi sledea poruka o tome:

Sve reeno i prikazano za izbor ifre optine vai istovetno i za izbor Naziva poslovne banke.



P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 21

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
OBRAUN
Kada su svi parametri zarade upisani poevi od slike 3 do slike 20.9. aktivira se obraun
zarade klkom na komandno dugme:

Ili na komandno dugme

Ili se pritisne taster F5 na tastaturi i dobije se poruka za start. Odgovorom sa Da
zapoinje obraun i treba saekati njegov kraj:


21. Posle zavretka obrauna dolo je do izmene podataka u podacima: Obraunska lista i u
Displeju za prikaz rezultata obrauna za zaposlenog:


P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 22

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
22. Obraunska lista zarade za jednog zaposlenog dokument se daje zaposlenom




P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 23

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

23. Rekapitulacija obrauna zarade za sve zaposlene dokument se daje knjigovodstvu firme



P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 24

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
ZAKLJUAK
Prvi deo ovog razmatranja pod naslovom TEHNOLOGIJA OBRAUNA ZARADE BRUTO-
NETO sadri kompletan numeriki primer obrauna zarade po bruto sistemu, uraen
runo putem olovke i kalkulatora.
Dodatni deo ovog kursa sadri prikaz izrade istog obrauna putem softvera za obraun
zarada CSYSTEMS.
Na ovaj nain moe se pratiti pun postupak izrade istog obrauna korak po korak kroz
runi rad i koroz raunarski program, ime se otklanjaju mnoge nejasnoe i pomae se
korisniku softvera da korak po korak, raunski, vizuelno i interaktivno sa programom
shvati i prihvati nain i tehniku rada programa.
Korisnik koji ne ume runo korak po korak da uradi obraun zarade koji je dat u
prvom delu ovog izlaganja, nikada nee umeti niti e razumeti kako da taj obraun uradi
putem raunarskog programa. U najboljem sluaju takvi korisnici naue napamet kojim
sledom koju komandnu dugmad da pritisnu da bi dobili zavrna dokumenta obrauna
zarade. Meutim kod prve greke koja nastane ili neke nove situacije ili varijante koju
treba sprovesti u obraunu, vie se ne snalaze i ne uspevaju da greke pronau i uklone
niti da nove situacije ree.

TEHNOLOGIJA OBRAUNA ZARADE NETO-BRUTO
U zakonom propisanom BRUTO sistemu obrauna zarade, gde obraun zarade poinje sa
BRUTO ZARADOM kao ulaznim parametrom, tehnologija obrauna je prilagoena bruto
sistemu, i zadavanje NETO ZARADE, umesto bruto zarade, kao ulaznog parametra za
ovaj obraun, zahteva matematiku gimnastiku za preraunavanje ovog ulaznog neto
iznosa u potrebni ulazni bruto iznos, kako bi se obraun opet po bruto sistemu mogao
izvesti, jer drugi sistem ne postoji a i da postoji u suprotnosti je sa zakonom.

U svetlu prethodno reenog, nema nikakvog opravdanja za zadavanje neto zarade na
osnovu koje bi se za zaposlenog izraunavala bruto zarada. Tehniki gledano poslodavcu
to nita ne znai, samo moe da ga jo vie zbuni, jer na osnovu zadate neto zarade
obraunom e se dobiti neka u napred nepoznata bruto zarada, a iz nje e se dobiti neto
zarada koja nikada nee biti ista kao prvobitno zadata neto zarada. Jer, ako zaposleni
ima radne sate bolovanja, praznika, smenskog rada, prekovremenog rada, nonog rada,
rada na praznik (svi se razliito plaaju), ako zaposleni ima manji ili vei broj sati rada
nego to je najvei mogui broj sati u tom mesecu, ako zaposleni ima dodatke na bruto:
topli obrok, regres, terenski rad, minuli rad i druge, ako zaposleni ima umanjenje
poreske osnovice koja je bruto zarada, ako ima (poresku olakicu) i ako zaposleni ima
umanjenje osnovice doprinosa koja je bruto zarada (radio pola meseca, bruto zarada
vea od maksimalne dozvoljene bruto zarade), u svim ovim sluajevima neto zarada e
biti razliita od zadate ulazne neto zarade, pa je tada bolje zadavati ulaznu bruto zaradu.

P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 25

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
Zadavanje neto zarade umesto bruto zarade ima opravdanje samo ako se zahteva da se
izradom obrauna zarade opet dobije taj isti zadati neto, a da se formira dokumentacija
za obraun koja e sadrati ispravno obraunat: bruto za radne sate, dodatke na bruto,
umanjenje poreza i doprinose obraunate na osnovicu koja je manja od bruto zarade.
Ovakav rezultat moe da obezbedi samo FORMULA 3 koja uzima u obzir sve: umanjenje
osnovice poreza, umanjenje osnovice doprinosa, uveanje ili smanjenje iznosa bruto za
radne sate, i uveanje iznosa bruto za dodatke na bruto. Meutim, ovakav rezultat nije u
skladu sa namerom i ciljem zakonodavca odnosno drave a nije u skladu ni sa interesom
zaposlenih. Raunski je taan i ne moe se osporiti sa te strane, a ni sa strane kontrole
ispravnosti obrauna zarade, pa se esto primenjuje u praksi tamo gde je poslodavcu
lake da prati efekte rada kroz neto radne sate odnosno kroz neto zarade.

Iz tog razloga, isti ovaj primer razmatrae se u drugom delu ovog prirunika kroz sistem
obrauna zarade NETO-BRUTO






















P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 26

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

TEHNOLOGIJA OBRAUNA ZARADE: NETO-BRUTO
OPTE
U Bruto sistemu obrauna zarade kakav je na, gde se porezi i doprinosi na zaradu, ostali
dodaci i odbici na zaradu, obraunavaju na osnovicu koja je bruto zarada, zapoinjanje
obrauna zarade sa neto zaradom umesto sa bruto zaradom ima opravdanje samo ako se
zahteva da se izradom obrauna zarade opet dobije taj isti zadati poetni neto iznos, a da
se pri tom formira dokumentacija za obraun koja e sadrati ispravno obraunate sve
iznose: bruto za radne sate, dodatke na bruto, umanjenje poreza i doprinose obraunate
na osnovicu koja je manja od bruto zarade, dakle, sve ono to se dobija iz obrauna koji
zapoinje sa bruto zaradom.

Ne postoji zakonom propisan i raunski razraen Neto sistem obrauna zarade. Postoji
samo Bruto sistem obrauna zarade. Iz tog razloga, kada se kao polazni podatak za
obraun zarade zada NETO ZARADA a ne BRUTO ZARADA kako bi trebalo, prvo se
mora, u FAZI NETO-BRUTO izvriti preraunavanje te ZADATE NETO ZARADE u BRUTO
ZARADU a zatim se sa tako dobijenom BRUTO ZARADOM ulazi u obraun zarade po
Bruto sistemu i obraun se vri na identian nain kako je ve opisano u poglavlju
TEHNOLOGIJA OBRAUNA ZARADE: BRUTO-NETO

FAZA NETO-BRUTO
U fazi NETO-BRUTO zadati iznos neto zarade = Neto preraunava se u zadati iznos
bruto zarade = Bruto po formulama koje se mogu dobiti na sledee naine:
Formula 1
Bruto = Neto + Porez + Doprinos
Formula 2
Bruto = Neto + (Porez Umanjenje_poreza) + Doprinos
Formula 3
Bruto + ( Uveanje_za_koeficijent ) + (UveanjeUmanjenje_za_sate) + (UveanjeUmanjenje_za_dodatke) =
Neto + (Porez Umanjenje_poreza) + (Doprinos UmanjenjeUveanje_doprinosa)
Formula 1 se koristi u najprostijem sluaju kada nema nikakvih umanjenja poreza i
doprinosa, kada nema obrauna zarade po razliitim cenama sata i umanjenja ili
uveanja zadatog iznosa bruto zarade po osnovu toga, i kada nema dodataka na bruto
zaradu.
Formula 2 se koristi u najeem sluaju kada ima umanjenja poreza a nema umanjenja
doprinosa, kada nema obrauna zarade po razliitim cenama sata i umanjenja ili
uveanja zadatog iznosa bruto zarade po osnovu toga, i kada nema dodataka na bruto
zaradu.
P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 27

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
Formula 3 se koristi u optem sluaju koji obuhvata sva mogua umanjenja i uveanja
zadate bruto zarade i sve mogue dodatke na bruto zaradu, kao i svamogua umanjenja
poreza i umanjenja ili uveanja doprinosa na bruto zaradu.
Uveanje_za_koeficijent
Zadata Bruto Zarada ili Ugovorena Bruto Zarada ili kako je jo zovemo Cena Rada za
obraun, je iznos koji je upisan u Ugovoru o radu kao meseni iznos koji e se isplaivati
zaposlenom za efektivni redovan rad. Moe se ugovoriti i koeficijent sa kojim se uveava
ova ugovorena bruto zarada odnosno Cena rada za obraun a koji zavisi od vrste poslova
i zadataka koje obavlja zaposleni odnosno od teine, sloenosti i vanosti rada i
odgovornosti zaposlenog.
UveanjeUmanjenje_za_sate
Zadata Bruto Zarada ili Ugovorena Bruto Zarada ili kako je jo zovemo Cena Rada za
obraun koja je uveana za koeficijent, je iznos koji je ugovoren u Ugovoru o radu kao
meseni iznos koji e se isplaivati zaposlenom za efektivni redovan rad (a ne za
bolovanje, prekovremeni rad, rad na praznik, noni i smenski rad) i za pun broj sati rada
odnosno za najvei mogui broj sati rada u tom mesecu. Ako je zaposleni u
obraunskom mesecu imao i druge sate rada ili sate bolovanja ija cena sata je razliita
od cene sata efektivnog redovnog rada, ili ako je radio manji ili vei broj sati od najveeg
mogueg broja sati u tom mesecu, tada se njegova Cena Rada za obraun koja je
uveana za koeficijent koriguje (uveava se ili se umanjuje) prema iznosu koji se dobije
iz obrauna po radnim satima - a kako je ve prikazano u obraunu BRUTO-NETO.
UveanjeUmanjenje_za_dodatke
Ako zaposleni, u skladu sa zakonom, ima pravo u obraunskom mesecu na dodatke na
zaradu: topli obrok, regres, terenski dodatak, druge dodatke, kao i na minuli rad kao
dodatak na zaradu, i dobija te dodatke, tada se njegova Cena Rada za obraun koja je
uveana za koeficijent i uveana/umanjena za sate uveava za te dodatke a kako je ve
prikazano u obraunu BRUTO-NETO.
Umanjenje_poreza
Ako zaposleni, u skladu sa zakonom, ima pravo u obraunskom mesecu na poreska
osloboenja - na umanjenje poreza iz bruto zarade, tada njegova bruto zarada odnosno
Cena Rada za obraun koja je uveana za koeficijent i uveana/umanjena za sate i
uveana/umanjena za dodatke ostaje ista, a porez se obraunava na osnovicu koja se
dobija kada se ta cena umanji za objavljeni iznos poreskog osloboenja, ime se
smanjuje iznos poreza koji se iz te bruto zarade plaa dravi a samim tim se uveava
neto zarada zaposlenog za taj iznos umanjenja poreza.
UmanjenjeUveanje_doprinosa
Ako zaposleni, u skladu sa zakonom, a visinom iznosa svoje bruto zarade bude ispod
iznosa propisane minimalne osnovice za obraun doprinosa, tada se za obraun
doprinosa kao osnovica koristi propisana minimalna osnovica za obraun doprinosa
koja je vea od bruto zarade. Ako bude iznad iznosa propisane maksimalne osnovice za
P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 28

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
obraun doprinosa, tada se za obraun doprinosa kao osnovica koristi propisana
maksimalna osnovica za obraun doprinosa koja je manja od bruto zarade. Prvi sluaj, u
novom sistemu obrauna koji mora da potuje propisanu Zagarantovanu Bruto Zaradu
(uvek veu od propisane minimalne osnovice doprinosa), praktino ne moe da se desi.
Desie se samo kod obrauna prve ili druge akontacije u mesecu ali e se korigovati u
finalnom obraunu zarade. Drugi sluaj je mogu i est.
Ako je osnovica za obraun doprinosa vea od bruto zarade tada bruto zarada ostaje ista
a dobija se vei iznos doprinosa a samim tim manji iznos neto zarade. Ako je osnovica za
obraun doprinosa manja od bruto zarade tada bruto zarada ostaje ista a dobija se manji
iznos doprinosa a samim tim i vei iznos neto zarade.

IZGRADNJA FORMULE 3

Bruto + ( Uveanje_za_koeficijent ) + ( UveanjeUmanjenje_za_sate ) + ( UveanjeUmanjenje_za_dodatke )
= Neto + (Porez Umanjenje_poreza) + (Doprinos UmanjenjeUveanje_doprinosa)
B = BRUTO (nepoznato treba ga izraunati), U = Zbir svih Uveanja bruto zarade (poznato)
N = NETO (poznato)
P = POREZ (treba izraunati), UP = Umanjenje poreza (treba izraunati)
SP = stopa poreza/100 (poznato), X = propisano umanjenje osnovice poreza (poznato)
D = DOPRINOSI (treba izraunati), UD = Umanjenje doprinosa (treba izraunati),
SD = stopa doprinosa/100 (poznato), Y = umanjenje osnovice doprinosa (poznato)
B + U = N + (P UP) + (D UD)
P = ( B+U ) * SP
UP = X * SP
D = ( B+U ) * SD
UD = Y * SD
B + U = N + ( ( B+U ) * SP ) ( X * SP ) + ( ( B+U ) * SD ) ( Y * SD )
B+U = N + (B+U)*(SP+SD) - X*SP - Y*SD
B+U - (B+U)*(SP+SD) = N - X*SP - Y*SD
B+U * (1-SP-SD) = N - X*SP - Y*SP
B+U = (N X * SP Y * SD) / 1-SP-SD

B = ( ( N X * SP Y * SD ) / 1 SP SD ) - U


B =
N (XSP) (YSD)
1 SP SD
U

Ako nema dodataka na bruto i korekcija osnovice doprinosa, to je najei sluaj B = N X * SP / 1 SP SD
Ako nema ni umanjenja poreza B = N / 1 SP SD

P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 29

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
Uveanje_za_koeficijent
= (Bruto * KF) Bruto gde je Bruto = zadati iznos bruto zarade (ugovorena Cena rada) = 100.000,00
gde je KF = ugovoreni koeficijent za uveanje bruto zarade = 1.4
= (100.000,00 * 1,4) 100.000,00 = 140.000,00 100.000,00 = 40.000,00

UveanjeUmanjenje_za_sate
= Bruto zarada za plaene sate (Bruto + Uveanje_za_koeficijent)
Bruto zarada za plaene sate = zarada za sate rada + naknada za sate bolovanja + zarada za sate rada na praznik +
zarada za sate rada nou + zarada za sate rada po smenama + zarade za sate prekovremenog rada
zarada za sate redovnog rada = broj sati redovnog rada * cena sata redovnog rada
naknada za sate bolovanja = broj sati bolovanja * cena sata bolovanja
zarada za sate rada na praznik = broj sati rada na praznik * cena sata rada na praznik
zarada za sate rada nou = broj sati rada nou * cena sata rada nou
zarada za sate rada po smenama = broj sati rada po smenama * cena sata rada po smenama
zarada za sate prekovremenog rada = broj sati prekovremenog rada * cena prekovremenog sata rada
= 170.227,00 (100.000,00 + 40.000,00) = 30.227,00

UveanjeUmanjenje_za_dodatke
= minuli_rad + topli_obrok + regres + terenski_rad + kazna_nagrada
= 15.274,00 + 1.000,00 + 2.000,00 + 5.000,00 - 1.500,00 = 21.773,00

Porez
= ( Bruto + Uveanje_za_koeficijent + UveanjeUmanjenje_za_sate + UveanjeUmanjenje_za_dodatke ) * StopaP
= (100.000,00 + 40.000,00 + 30.224,00 + 21.773,00) * 12/100 = 23.040,00

Umanjenje_poreza
= X * StopaP gde je X = 5.000,00 Zakonom propisano Umanjenje bruto zarade kao osnovice poreza
= 5.000,00 * 12/100 = 600,00

Doprinosi
= ( Bruto + Uveanje_za_koeficijent + UveanjeUmanjenje_za_sate + UveanjeUmanjenje_za_dodatke ) * StopaD
= (100.000,00 + 40.000,00 + 30.224,00 + 21.773,00) * 17,9/100 = 34.369,00


P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 30

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
Osnovica za obraun Doprinosa
Obru = ( Bruto + Uveanje_za_koeficijent + UveanjeUmanjenje_za_sate + UveanjeUmanjenje_za_dodatke )
/* Obru je bruto zarada i ujedno osnovica za obraun doprinosa koja podlee korekciji za Umanjenje ili Uveanje */
Omin = 19.000,00 /* propisana minimalna osnovica doprinosa za Obru manji od Omin */
Omax = 250.000,00 /* propisana maksimalna osnovica doprinosa za Obru vei od Omax */
Opro = Omin/mogui_sati * plaeni_sati /* proporcionalna osnovica doprinosa za 80 plaenih sati rada */
Opro = 19.000/176 * 80 sati = 108 * 80 = 8.640,00
Obru = (100.000,00 + 40.000,00 + 30.224,00 + 21.773,00) = 192.000,00

UmanjenjeUveanje_doprinosa
Dop = Obru * StopaD /* izraunati doprinosi na bruto osnovicu */
Dop1 = Omin * StopaD /* izraunati doprinosi na minimalnu osnovicu */
Dop2 = Omax * StopaD /* izraunati doprinosi na maksimalnu osnovicu */
Dop3 = Opro * StopaD /* izraunati doprinosi na proporcionalno umanjenu minimalnu osnovicu */

IF Obru > Omin .and. Obru < Omax
UmanjenjeUveanje_doprinosa = Dop Dop /* ovo je uvek = 0 */
ENDIF
Primer: oBru = 100.000, StopaD=1%, Dop = 100.000,
UmanjenjeUveanje_doprinosa = 0
U formuli: (Doprinosi UmanjenjeUveanje_doprinosa) = 100.000 - 0
IF Obru > Omax
UmanjenjeUveanje_doprinosa = Dop Dop2 /* ovo je uvek > 0 i za ovaj iznos se umanjuju Doprinosi Dop */
ENDIF
Primer: oBru = 100.000, StopaD=1%, Dop = 100.000, Dop2 = 250.000
UmanjenjeUveanje_doprinosa = 150.000
U formuli: (Doprinosi UmanjenjeUveanje_doprinosa) = 100.000 (150.000) = 250.000
IF Obru < Omin .and. oznaka = P /* proporcionalna osnovica doprinosa za rad krai od mesec dana */
UmanjenjeUveanje_doprinosa = Dop Dop3 /* ovo je uvek > 0 i za ovaj iznos se umanjuju Doprinosi Dop */
ENDIF
Primer: oBru = 30.000/176 * 80 sati = 13.636, StopaD=1%, Dop = 13.636, Dop3 = 19.000/176 * 80 sati = 8.640
UmanjenjeUveanje_doprinosa = 4.996
U formuli: (Doprinosi UmanjenjeUveanje_doprinosa) =13.636 (4.996) = 8.640
IF Obru < Omin
UmanjenjeUveanje_doprinosa = Dop Dop1 /* ovo je uvek < 0 i za ovaj iznos se uveavaju Doprinosi Dop */
ENDIF
Primer: oBru = 16.000, StopaD=1%, Dop = 16.000, Dop1 = 19.000
UmanjenjeUveanje_doprinosa = 3.000
U formuli: (Doprinosi UmanjenjeUveanje_doprinosa) =16.000 ( 3.000) = 19.000

Obru > Omin .and. Obru < Omax, UmanjenjeUveanje_doprinosa = 0,00
P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 31

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE

ZAKLJUAK
Drugi deo ovog razmatranja pod naslovom TEHNOLOGIJA OBRAUNA ZARADE NETO-
BRUTO sadri kompletan numeriki primer obrauna zarade po bruto sistemu kada se
obraun poinje od zadate NETO ZARADE i cilj je da se na kraju obrauna dobije BRUTO
ZARADA, DODACI NA BRUTO, POREZ NA BRUTO, DOPRINOSI NA BRUTO i ista ta zadata
NETO ZARADA. Primer je uraen runo putem olovke i kalkulatora.
Vidi se iz datog primera, da formula kojom se zadata neto zarada preraunava u bruto
zaradu u stvari predstavlja kompletan i detaljan obraun bruto zarade. Da bi se dobila
ispravna bruto zarada iz zadate neto zarade mora se uraditi kompletan bruto-neto
obraun radi dobijanja ulaznih podataka za Formulu 3 kojom se neto preraunava u
bruto. Drugim reima, radi se kompletan bruto-neto obraun dva puta: jednom za
izraunavanje bruto zarade iz zadate neto zarade, a drugi put za izraunavanje neto
zarade iz tako dobijene bruto zarade.
U nekim najjednostavnijim sluajevima obrauna zarade gde nema korekcija bruto
zarade za radne sate, nema dodataka na bruto zaradu i nema korekcija (uveanja ili
umanjenja) osnovice doprinosa, a nema ni umanjenja poreza, ovaj prvi obraun za
prevoenje zadate neto zarade u bruto zaradu je najjednostavniji i praktino se vrlo
retko koristi, a izvodi se po formuli 1:
B =
N
1 SPSD

U najeem sluaju obrauna zarade gde nema korekcija bruto zarade za radne sate,
nema dodataka na bruto zaradu i nema korekcija (uveanja ili umanjenja) osnovice
doprinosa, ali uvek ima umanjenja poreza, ovaj prvi obraun za prevoenje zadate neto
zarade u bruto zaradu je jednostavan pa se on najee koristi preko formule 2:
B =
N (XSP)
1 SPSD

U sluaju obrauna zarade gde ima korekcija bruto zarade za radne sate, ima svih
dodataka na bruto zaradu i ima korekcija (uveanja ili umanjenja) osnovice doprinosa, a
takoe uvek ima umanjenja poreza, ovaj prvi obraun za prevoenje zadate neto zarade
u bruto zaradu je sloen i obuhvata sve navedene korekcije pa se on jedino moe
koristiti za dobijanje, na kraju obrauna, one neto zarade koja je na poetku obrauna
zadata, i to preko formule 3:
B =
N (XSP) (YSD)
1 SPSD
U

Dodatni deo ovog kursa sadri prikaz izrade formula i procedura za dobijanje
parametara koji e se primeniti u Formuli 3 za preraunavanje neto zarade u bruto
zaradu, a koje se primenjuju u softveru za obraun zarada CSYSTEMS.

P r o g r a m i r a n j e u A l a s k a X b a s e + + i e X p r e s s + + P a g e | 32

Programski paket za knjigovodstvo CSYSTEMS | ZARADE
Napomena autora:
U zemlji Srbiji nita nije jednostavno, prosto i elegantno. Sve mora da bude
komplikovano i zamreno (itaj: jadno). Obraun zarade je tehnika koju bi svaki
zaposleni morao da zna da izvede, ako je ta tehnika jasna i efikasna to bi i morala da
bude. Obraun zarade po bruto sistemu koji je ozakonjen imao je tu ideju i bio je stvarni
napredak u odnosu na prethodne naine obrauna. U toj prii glavnu ulogu je trebala da
igra Formula 1 i nita vie.
B =
N
1 SPSD

Nije trebalo da bude nikakvih uveanja ili umanjenja osnovica poreza i osnovica
doprinosa. Osnovica za porez i doprinose trebala je da bude bruto zarada. Nije trebalo
nita iskazivati u neto iznosima i u skladu sa tim je trebalo organizovati i ugovaranje
zarade i obraun zarade i objavljivanje parametara zarade u propisima. Ali odmah se
odstupilo od toga. Ministarstva su za zaposlene koji se plaaju iz budeta (iz trezora)
propisala Neto zaradu kao ulazni podatak za obraun zarade. Zatim su umanjenje poreza
koje je trebalo da uvea neto zaradu zaposlenog naterali da umanji bruto zaradu (dato
je poslodavcu) ime je to umanjenje obesmiljeno a obraun zarade iskomplikovan do
neba. Veina firmi i danas ima stari sistem obrauna neto zarade koji na kraju na silu
podeavaju da bi ga mogli ugurati u obrasce za bruto zaradu kau da im je tako jasnije
ta rade. Sama drava objavljuje ZAGARANTOVANU NETO ZARADU PO SATU (propisana
je zakonom, objavljuje se kao neto cena radnog sata, i menja se svaki mesec, pa je na
primer u oktobru 2011 = 102,00 din/sat). I sada ovo treba preraunavati na bruto ili ne
? Ako se preraunava po kojoj formuli se to radi ? Ako se ne preraunava ve se eka
da se iz uraenog obrauna zarade dobije neto zarada pa da se uporedi da li je manja ili
vea od zagarantovane, tada nas drava tera da u doba raunara zaradu radimo
primitivnom iteracijom iz vie pokuaja, pa kada ubodemo tada stanemo.

Dakle, od jasnog i jednostavnog BRUTO sistema obrauna zarade napravljen je
zastraujui kvazimodo obraun za koji je prosenom knjigovoi potrebna obuka od
mesec dana za najprostiju zaradu. A kada se uleti u sistem poreskih olakica i olakica za
doprinose tada nikakva obuka ne pomae, ve treba kupiti gomilu prirunika sa
primerima i tumaenjima i treba svakodnevno iitavati slubene listove moda je neki
novi ministar dobio genijalnu ideju kako da namakne pare preko zarada ili kako da
uvede neku novu minornu olakicu na zarade jo veim komplikovanjem obrauna
zarada i dodatnom papirologijom, pa zbog toga najvei broj poslodavaca te olakice
nikada i ne koristi bukvalno ih ignoriu i izbegavaju.

To je otprilike sadanje stanje. Videemo, kad ne budemo uli u EU, moda e se neto
poboljati. Moda i nee, a moda e nam ovi iz EU narediti da se pobolja, ako ih tada jo
budemo sluali.