Working Paper

2012ko azaroaren 1a

ETXEBIZITZA, INBERTSIO ALA ESKUBIDE

Housing, investment or right? Vivienda, ¿inversión o derecho?

As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware
that we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider
this report as only a single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/ekaicenter scribd.com/EKAICenter
 ETXEBIZITZA, INBERTSIO ALA ESKUBIDE?

Hain zuzen ere b), c) eta d) puntuetan

1. Etxebizitza eskubidea gaur egun gure aipatutako ezaugarriak.
inguruko konstituzio gehientsuenek
jasotzen dute, baita nazioarteko eskubide 4. Betetzen al dira ezaugarri hauek gaur egun?
aitorpenik garrantzitsuenek ere. Une honetan nabarmena da gizarte
hautematearen arabera erantzuna ezezkoa
2. Espainiar Konstituzioak 47. Artikuluan izango dela, ezezko borobila gainera.
jasotzen du. Ez da Oinarrizko Eskubideen
artean jasotzen, beraz ez da babes berezia 5. Une honetan eskubidearen gauzatzea bera
duen eskubide bat. Politika sozial eta zalantzan dago, baina ez soilik etxe
ekonomikoen printzipio gidarien artean kanporatzeengatik, nahiz eta gai hau puri-
dago, eta lau norabide zabaltzen ditu: purian egon. Egia da etxebizitza
a. Etxebizitza duina edukitzeko eskubidearen kontraesanik nabarmenena
eskubidearen beraren aitortza eta dramatikoena direla kanporatze hauek,
b. Botere publikoen jarduna baina ez da ikuspegi orokorra galdu behar,
eskubide hori bermatzera eta gabezia handiak daude.
bideratu beharra
c. Espekulazioa saihestu beharra 6. Jatorri jatorrian desbideratze handiena
d. Eraikuntza jardunak emandako ekarri duena honakoa izan da: etxebizitza
plusbalioaren partaide egitea bera eskubide baten gauzatzeko tresna
komunitatea baino, lehen mailako beharra asetzeko
babesleku modura baino, Konstituzioak eta
3. Etxebizitza eskubidea prestazio eskubide gainerako araubidezko testuek agintzen
bat da, eta gauzatzeko beharrezko egiten dutena baino, balio finantzario modura
du jardun politiko-administratiboa. Ez da hartu dela izan da. Bere izaera behinenetik
askatasunerako edo bizitzarako bereizi (babes leku intimo eta familiarra,
eskubidearekin bezala gertatzen beraz, bilakaera pertsonala eta familiarra
azken hauek batez ere botere politikoen ahalbidetzeko espazioa), eta etxebizitzaren
omisio bat eskatzen baitute, eta berez izaera finantzarioak hartu du lekua
aplikatzen dira. Jardun hau oso librea izan etxebizitza eragiketetan, eta zergatik ez,
daiteke, eskubide honen edukiak eta mugak baita politiketan ere.
zeintzuk diren argi ez delako egoten, eta
gauzatzeko aipatutako jarduna beharrezkoa 7. Horrek guztiak kontraesan nabariak agertu
delako. Botere publikoek beraz jardun arazi ditu testu legalak dioenaren eta
berezi bat gauzatu behar dute eskubide hau gizarte senak ulertzen duenarena batetik,
eskubide izango bada. Horregatik eta esparru ezberdinetan hartu diren neurri
konstituzioak zehaztu egiten du eskubide politikoen artean bestetik. Zatiketa hau are
hau zer izan behar den (duina, soziala, nabarmenagoa egiten da gainera lehen
komunitatearen ondurarakoa), eta zer ez aipatu ditugun neurri dramatikoekin, baina
den izan behar (espekulaziorako bidea).
As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/ekaicenter scribd.com/EKAICenter
 ETXEBIZITZA, INBERTSIO ALA ESKUBIDE?

esan bezala, konponbidea ez da etxe hurrik eman ere neurri berean

kanporatzeei soluzioa topatuta etorriko, igo, eta bestetik langabeziaren
baizik eta politiken orientazioa bera da igoera handia dela medio
aldatu behar dena. d. Familien gehiegizko zorpetzea
e. Estatuko sistema ekonomiko
8. Espainiaren kasuan orain arte hartu izan finantzarioa kinka larrian egotea
diren neurriek etxebizitzen jabetza bultzatu
izan dute. Horretarako lurzoruaren gainean 11. Gutxienez desegokitzat kalifikatu dugun
jarduteko erraztasunak lege bidez ezarri egoera honen aldean dena dela hainbat
dira (lurzoruaren legeak), etxebizitza autonomia erkidegok jakin izan du
erosteko hobari fiskalak egon dira, eta horri etxebizitza eskubideari lehentasun
asko lagundu dio baita ere etxebizitza handiagoa ematen, eta noranzko egokian
kredituen gaineko erraztasun ikaragarriak. joan daitezkeen hainbat praktika jarri
dituzte martxan: lur erreserbak etxebizitza
9. Parentesi bat zabalduko dugu aipatzeko babestuak egiteko, alokairu politika
bankuek zerikusi handia izan dutela bultzatzea (Bizigune), azalera eskubidea,
Espainiaren higiezinen neurrigabeko jabetzan emandako etxebizitza betirako
garapenean, baina bankuok Europakoak izaera horrekin kalifikatuta geratzea,
izan direla baita ere, ez soilik espainiarrak, zuzkidura etxebizitzak (vivienda dotacional),
eta ondorioz une honetan arazoa ez dela eta abar.
soilik Espainiarena, arazoa Europa mailakoa
dela. Eta ez dela ahaztu behar krisia kasu 12. Egoera hau izanda, eskubide honen
honetan finantzarioa badela, baina jende inguruko eztabaida birzentratzea komeni
guztiaren oinarrizko behar den neurrian da, eta berez gainera hala gertatzen ari da
etxebizitza, krisi sozial handi bati buruz ere gai pare baten inguruan:
ari garela hizketan. a. Eskubidearen aplikazio erreala
b. Europar etxebizitza politikekin
10. Ez gara etxebizitzaren krisiaren jatorria, bat etortzea
arrazoiak, prozesua eta bilakaera aztertzen
hasiko, baina une honetan bizi den egoera 13. Europar politikok hamaikagarren puntuan
zein den nabarmentzea komenigarria da: aipatutako neurriak jasotzen dituzte, bai,
a. Etxebizitza gehiegi daude, sei baina harantzago doaz alokairu politika
milioi hain zuzen ere hutsik, eta bultzatzen, eta etxebizitzen birgaitzea
hiru milioi gehiago planifikatuta bultzatzen. Hau da, etxebizitza berari
b. Lurraren artifizializazioa berriro ere eskubide ikuspegia ematea, eta
itzelezkoa izan da, eta kostu ez balio edo inbertsio izaera.
ekologiko handia ekarri du
c. Etxebizitza erosteko ezintasuna, 14. Dena den une honetan krisia sakondu arazi
batetik etxebizitzen kostua eta duten portaera eta egoeretara itzultzeko
lansarien igoera ez direlako ezta
As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/ekaicenter scribd.com/EKAICenter
 ETXEBIZITZA, INBERTSIO ALA ESKUBIDE?

nahia, inertzia, oso handia da oraindik, eta
zaildu egiten dute ikaragarri –ezinezko
egin?- eskubideari eduki errealagoa
emateko politika berriak diseinatzea eta
ezartzea. Ez dago doitze neurriak hartzeko
gaitasunik ezta gairik apalenetan ere.
Horren erakusle dugu ordainetan ematea
(dación en pago) edo etxe hutsen alokairua
bultzatzeko neurriak aplikatzeko
zailtasunak.
17. Eusko Jaurlaritzaren agintaldi berrian
berrartu beharreko gaietako bat da hau,
etxebizitzaren eskubidea gauzatzekotan
instantzia autonomiko eta lokaletatik
orientazio berriak ahalbidetzea
etxebizitzaren lege honek ere erraztu
baitezake, nahiz eta pisuzko hainbat gai
eskumenetatik kanpo geratu.

15. Are kezkagarriagoa da egoera baldin eta

ohartzen bagara zenbait eragileren
pentsamenduan hau lehengo egoerara
itzultzeko trantsizio bolada modura
agertzen dela ohartzen bagara. Botere
publikoek gainera ez dute une honetan
lehengo eskema zaharrak iraunarazteko
neurriak erreproduzitzea baino gehiago
egiten: lurraren liberalizazio handiagoa,
eraikuntza kostuak murriztea, botere
publikoak etxebizitzen salmenta sustatzen,
interes publikoarekin zerikusia duten
obligazioak kentzen sustatzaileei, eta plano
psikologikoan, hainbatetan aipatzen den
Espainiako higiezinen burbuilarekiko lilura.

16. Une honetan tramite bidean gelditu den

Euskal Etxebizitzaren Legeak baditu osagai
interesgarriak dena den neurri batean orain
arte eraman den pauso herrena artezteko.
Honela etxebizitza eskubide galdagarri
modura ezartzea baldintza ekonomiko
kaxkarretan daudenentzat bide onean doa.
Bestalde etxebizitza sustapenean Foru
Aldundiei ematen dizkien eskumenek ere
interesgarriak izan daitezkeen politikak
ezartzeko aukera zabaltzen dute.

As a Working Paper, it does not reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/ekaicenter scribd.com/EKAICenter