OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

Index br:

7. GEOMETRIJSKE KARAKTERISTIKE POPRENOG PRESEKA GREDE

STATIKI MOMENTI

S y1 = z1 dA
A

S z1 = y1 dA

(7.1)

KOORDINATE TEITA PRESEKA T

b = y1T =

TEITE ETVRTINE KRUGA

y1T = z1T

S z1
A

c = z1T =

S y1

(7.4)

PRESEK SASTAVLJEN IZ VIE DELOVA

A = Ai = A1 + A2 + A3 A4

4R
=
3

(7.5) y1T
z1T

A 1 y 11T + A 2 y 12T + A3 y 13T A4 y 14T

1
1
i
= S z1 = Ai y 1T =
A
A i
A
1
2
A 1 z 1T + A 2 z 1T + A3 z 13T A4 z 14T
1
1
i
= S y1 = Ai z 1T =
A
A i
A

MOMENTI INERCIJE POPRENOG PRESEKA GREDE

I y1 = z12 dA
A

I z1 = y12 dA
A

(7.6) AKSIJALNI MOMENTI INERCIJE

I y1z1 = y1 z1 dA (7.7)

CENTRIFUGALNI ILI DEVIJATORSKI MOMENT INERCIJE

I O1 = r12 dA

POLARNI MOMENT INERCIJE

(7.8)

PROMENA MOMENATA INERCIJE PRI TRANSLACIJI KOORDINATNOG SISTEMA

(STEINER-OVA TEOREMA)

I y1 = I y + c 2 A

(7.13)

I z1 = I y + b 2 A
(7.14)

I y1z1 = I yz + bcA

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

Index br:

SOPSTVENI MOMENTI INERCIJE

Iy =

1 3
bh
12

Iz =

1 3
b h
12

I yz = 0
1 3
bh
36
1 3
Iz =
b h
36

Iy =

I yz =

1 2 2
b h
72

I y = Iz =

1
R4
4

I yz = 0

1
I z = I y1 = R 4
8

1 4
4 R 2 R 2
I y = R (
)
8
3
2
I yz = 0

1 4 4 R 2 R2
I y = R (
)
= 0,05488R4
3
4
16
I z = I y = 0,05488R4
1 4 4 R 2 R2
I yz = R (
)
= 0,01647R4
8
3
4

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

Index br:

1
I y = I z = ( R14 R24 )
4

I y = I z R03 t

I yz = 0

I yz = 0

PROMENA MOMENATA INERCIJE PRI ROTACIJI KOORDINATNOG SISTEMA

I y = I y cos 2 + I z sin 2 2 I yz sin cos

I z = I y sin 2 + I z cos 2 + 2 I yz sin cos

(7.17)

I yz = ( I y I z ) sin cos + I yz (cos 2 sin 2 )

I y =
y = z sin + y cos

(7.15)

z = z cos y sin

I z =

Iy + Iz
2
Iy + Iz

I yz =

2
Iy Iz
2

Iy Iz
2
Iy Iz
2

cos 2 I yz sin 2
cos 2 + I yz sin 2

(7.19)

sin 2 + I yz cos 2

GLAVNE OSE I GLAVNI MOMENTI INERCIJE

I1 = I max =
I 2 = I min =
I12 = 0

tg 2 =

i1 =

I1
A

i2 =

I2
A

(7.27)

I y + Iz
2
Iy + Iz
2

+ (
(

Iy Iz
2
Iy Iz
2

2
)2 + I yz
(7.24)

2
)2 + I yz

2 I yz
Iy Iz

(7.22)

GLAVNI POLUPRENICI INERCIJE

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

Index br:

tg 21 = a
tg 21 =

+
+

tg 21 =

I kvadrant

1 =

1
arctg a
2

tg 21 =

II kvadrant

1 =

1
(180 arctg a )
2

III kvadrant

1 =

1
(180 + arctg a )
2

tg 21 =

IV kvadrant

1 =

1
(360 arctg a )
2

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

Index br:

GEOMETRIJSKE KARAKTERISTIKE PRESEKA POPRENOG PRESEKA GREDE

PRIMERI
PRIMER 1. Za presek prikazan na skici odrediti veliine i pravce glavnih centralnih momenata
inercije i nacrtati elipsu inercije.

Presek ima osu simetrije ( z1 ) :

- na osi simetrije lei teite
- osa simetrije je ujedno i jedna od glavnih osa
y1
z1
A1 = 0.60 0.20 = 0.12 m 2
T1 ( 0 ;
)
T2 ( 0 ;

A2 = 0.80 0.10 = 0.08 m

y
T1 ( 0 ;
T2 ( 0 ;

z
)
)

_______________________________

A = A1 + A2
z1T =

= 0.20 m 2

A1 z1T 1 + A2 z1T 2
=
A

zTi = z1 z1Ti

= 0.20 m
______________________________________

= 0.01667 m 4

I y = I 1y + I y2 =
________________________________________________________________

= 0.00367 m 4

I z = I 1z + I z2 =

_________________________________________________________________

I1 = I y = 0.01667 m 4
I 2 = I z = 0.00367 m 4
i1 = i y =

I1
=
A

= 0.289 m
______________________

i2 = i z =

I2
=
A

= 0.135 m
______________________

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

Index br:

Moment inercije I1 se moe sraunati i na sledei nain

I y = I n c 2 A = I 1n + I n2 c 2 A

c = 0.10 m

1
1

I y = 0.60 0.20 3 + 0.10 0.80 3 ( 0.10 )2 0.20 = 0.01667 m 4

3
3

PRIMER 2. Za presek prikazan na skici odrediti veliine i pravce glavnih centralnih momenata
inercije i nacrtati elipsu inercije.

Presek je centralno simetrian :

- teite se poklapa sa centrom simetrije
A1 = 7.0 1.2 = 8.4 cm 2

A2 = 7.0 1.2 = 8.4 cm

A3 = 14.0 1.0 = 14.0 cm

T1 (

T2 (
T3 (

;
;

)
)

____________________

A = A1 + A2 + A3 = 30.8 cm 2

I y = I yIa I yIIa =

1
8.0 14.0 3 7.0 11.6 3 = 918.81 cm 4
12

_______________________________________

I z = I zIb + I zIIb =

1
1.2 15 3 + 12.8 1.0 3 = 338.56 cm 4
12

________________________________________
2
I yz = I 1yz + I yz
+ I 3yz = 2 I 1yz + I 3yz =

_________________________________

= 430.08 cm 4

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

I1,2 =

Iy + Iz
2

Iy Iz
2

Index br:

2
) 2 + I yz
=

I1,2 =

= 628.68 518.79
______________________________________________________________

I1 = 1147.47 cm 4

tg 2 1 =

I 2 = 109.89 cm 4

2 I yz
Iy Iz

> ili <

tg 2 1 =

= 1.4824
____________________________

1 =

i1 =

1
arctg 1.4824 = 28.00
2

I1
=
A

= 6.10 cm
_____________________

i2 =

I2
=
A

= 1.89 cm
_____________________

sin

cos

0
2 1
0

kvadrantu

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

Index br:

PRIMER 3. Za dati presek, odrediti glavne centralne momente inercije, pravce glavnih centralnih
osa, nacrtati Mohr-ov krug inercije i elipsu inercije.

4 R
=
3

= 2.55 cm

_________
y0Ti

z0Ti

T1 (

T2 (

T3 (

bi
yTi

10 12
= 60 cm 2
2
2
6
A1 =
= 56.55 cm 2
2
A2 = 4 3 = 12 cm 2
A1 =

ci
zTi

T1 (

T2 (

T3 (

__________________________________

A = A1 + A2 A3 = 104.55 cm 2

yTi = y1 y1Ti

zTi = z1 z1Ti

A y + A2 y1T 2 A3 y1T 3
1
Ai y 0Ti = 1 1T 1
=

A i
A

y 0T =

= 9.7 cm
________________________________________

A z + A2 z1T 2 A3 z1T 3
1
Ai z 0Ti = 1 1T 1
=

A i
A

z 0T =

Iy =

I iy

+ ci2

=5.37 cm
________________________________________

Ai =

]=935.27 cm4

-[

__________________________________________________________________________________

I z = I zi + bi2 Ai =
i

1
10 3 12 + ( 3.03)2 60 +
36

4
+ 2.85 2 56.55 4 3 3 + ( 1.7 )2 12 = 1435.08 cm
12

______________________

I yz = I iyz + bi ci Ai =
i

-[

]= 471.65 cm4

____________________________________________________________________________________________________

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

I1,2 =

Iy + Iz
2

Iy Iz
2

2
=
) 2 + I yz

Index br:

935.27 + 1435.08
935.27 1435.08
2

+ 471.65 = 1185.17 533.76
2
2

cm4
I1 = 1718.94 cm4

i1 =

I 2 = 651.40 cm4

i2 =

I1
1718.94
=
= 4.05 cm
A
104.55

I2
651.4
=
= 2.5 cm
A
104.55

> ili <

tg 2 =

2 I yz
Iy Iz

= 1.887

sin

cos

0
2 1
0

___________________

1
(180 + 62.08) = 121.04
2

____________________________

__________________________
(elipsa i osa 2 "prate presek" )

Mohrov krug

kvadrantu

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

Index br:

10

PRIMER 4. Za dati presek, odrediti glavne centralne momente inercije, pravce glavnih centralnih
osa i elipsu inercije. (presek sastavljen od valjanih profila ije su geometrijske karakteristike date u
tablicama)
Iz tablica:
za L 200.100.18 :
I y , I z , I , I , A , ey , ez
I , I - u tablicama su glavni
momenti inercije

I yz = I x I y I I
znak centrifugalnog momenta se
posebno odreuje prema poloaju
krajeva ugaonika (kao kod
pravouglog trougla)

profil
L 200.100.18
U 320

ey [cm]
7.29
2.60

ez [cm]
2.34
-

z1
y1
T1 ( 7.29 ; 2.34 )

A1 = 51 cm

T2 ( -2.60 ; 16.0 )

A2 = 75.8 cm 2

A [cm2]
51.0
75.8

Iy [cm4]
347
10870

T2 ( -3.98 ; 5.49 )

A = A1 + A2 = 51.0 + 75.8 = 126.8 cm 2

A1 yT 1 + A2 yT 2 51.0 7.29 + 75.8 ( 2.60 )
=
= 1.38 cm
A
126.8

zT =

A1 zT 1 + A2 zT 2 51.0 2.34 + 75.8 16.0

=
= 10.51 cm
A
126 .8

I = 347 + ( 8.17)2 51.0 + 10870 + 5.49 2 75.8 = 16906 cm4

I = 2060 + 5.912 51.0 + 597 + ( 3.98)2 75.8 = 5639 cm4

I = 429 + 5.91 ( 8.17) 51.0 + 0 + ( 3.98) 5.49 75.8 = 4548 cm4

2

I1,2

Iyz [cm4]
-429
-

T1 ( 5.91 ; -8.17 )

____________________

yT =

Iz [cm4]
2060
597

16906 + 5639
16906 5639
2
=

+ ( 4548) = 11273 7240
2
2

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

Index br:

I1 = 18513 cm4

i1 =

18513
= 12.08 cm
126.8

I 2 = 4033 cm4

i2 =

4033
= 5.64 cm
126.8

tg 2 =

2 ( 4548 )
= 0.8073
16906 5639

sin 2 > 0
2 I kv
cos 2 > 0

1
(180 + arctg1.887 ) = 1 (180 + 62.08) = 121.04
2
2

11

OM1 V2 V3 Ime i prezime:

12./14.10.2009. 19./21.10.2009.

Index br:

12

PRIMER 5. Za date preseke, odrediti glavne centralnie momente inercije, pravce glavnih
centralnih osa, vrednosti poluprenika elipse inercije i skicirati elipse inercije.
a)

b)

c)

d)