Professional Documents
Culture Documents
.!.
?.'
-'
\
.,
dci pmi
aduerfar^e rtoid
in vaftatione vrbie
cbrifti ^b'*
propf cbri^
victie.c.j.
ftumbarbari pcperccrunt
5riori(Tima.
animi
CLb
nlfa vn^
bdla
ut uic
XDagnu^.
quaj in
potcrant^fibi crcdiderunt
^fiiturOB.c.ig.
ccequibu9.
]&cafylovunoni3itro{a:g
neminem
ftnpruj
fo.
ifi
6c9 ad
(c
cdfugietes a
q barbans defen
3ln
TluUa cc aucto:itatcm:q
tribuat.c.^j:.
cbriftiaie
derunt.c.itij.
Ucl quas.
>cgenerali?fuctudincboftiu uictae
ciuirates
fcrit.c.v.
Tlc(p cnij.
Ouafdavo
ullas ce
Cluid
er.
Ctb
Sed tamc
Cd
igitur.
o: fuit.mrto
CtS i ea ^imtc q regul" catone pftati magie emineat cbriftiai Tlolont. .cmi^* 0.0 pcccatu non pcr peccatu) debeac
declinari.c.j;p7.
3fta vcro.
3lt.
jbccaufis coectionu3:propterqu38
iboniimali
pariter iiagcllanr'c.i]c.
)be bi9 q fieri h \yxa a fcie fca nofcot' qua rationc facta crcdeda fint.c.p:vi
Ouidigit".
Sed
nea appcteda
fit.c.j:]cv^.
i
qdit
QLUod
fanctie in amilTione
rerum
i.
3n|>ptpeccidecliationmo:8 fpota
*8eftac.
tcmporalium
<lutbue
fiue bjeuiotie.c^.
coipoiA cotincntfu^
fit.cjcj:
&cfinctcmporali9uiiefitte logioiis
Scd cnim.
Ouod fi.
)c fcpuUura
bumanozum copoMim
3(tcnim.
"bcc idco.
quccbriftianisciiamftfuerit ncgata
mladimit.c.|:g.
capitulu^
mrtt.
rib^pqmf.cjricjc.
Sed
n'nt.c.pq.
Tlam qn.
ludorum
Ucruntn.
^nnobia, non
offendunturedictionc fuarumturpi^
tudinum:fcdptacan[u:.capitultl.vig.
Mt cni^.
O metee.
>e ckmcntia dci:que vrbie e^cidium
tempcrauit.c.jcjTciiq.
i:>c
quam
grcci
eiTc
deorumfecutiiudicium liberam
volucrunt.c.ij:.
/zc
tamcn.
ft-'
lij6:7
de
de
fc
nis.cjcjgcr.
ZDeinerit.
)efccnici8
&5 adbuc.
dcorum
ab bomiutbu9
2ld banc.
fpcrncrentiir.c.p.
Ooiod romani
"flubrice fccundi libiri aurelq
aufcrcndo libertu^
au^
tcm poctis
in
runt in dcoe.meltus dc
k q^ dc di;B lu
2[t romai.
19 fcnfcrunt.capttulum.;:^.
modo 4
nccc(Titati difputa
cfi
>ebuilTe intclligcrc
romanos:
q>
dg
tionie
adbibcndue
capitula
eoru5 qut
fc
turpibus ludie
coli cjcpc
primum.
funt.c.q.
Sirationi.
tebanttndignictVciic
.c.):tg.
bonorc diuino
S5
riidet.
Superio:.
>calTumendabifton'a:qua oftundi''
tur:que msla accidcrint romanis cu5
2Dcliorem fuilTe platoncm: qut poc tie locum m benc morata urbe non
dcdcrit q>
ci9
iiii.
ludis fccni
dcos colcrcnt:ante
uolucrunt bonorari.capitulum.^c
bctit
qri.
Otuod romani quofdam fibi dcos non ratione fcd aduUtione inftituc^
runt.capitulum.^v,
0.ttc atit.
rint:7infacriB
cclcbrauciint capitulum.iii^.
'Ouod ft dqs vU.i cfT^ cura iixfiitic ab eis romani accipcre debuerini precep
ab aig9 bo mtnibu9 mutuare.capttulum.;:vi.
ta uiucndi:potiu9 q^ lcgc9
rum a cultonbus
.c.v.
fuie
Lonorabatur
Tlequaq''
tibu6:quc in ciuitatc
Si
aut(^.
i>co9 paganorum
nUnquam bcncui-'
'binceft.
romana ctiam
.c.j^vtj,
M,
2lnforte.
neauctozitatediuma:ubiqucnquc3d
uitia
fecerint:g'
biftoria.capitulom
pci^:
3tatp ba.
- \
i^ccoiruprfone bftmatwreipublice^
ufq> caitam dcorutn
cbHHus aufmet
cccro.
3am fatie.
.cjix
an dq qoi t a romanie t a
grecis
fi"
Ouali veUtit felicitate gftudere: i qui bue morib" viucre: qui tcmpota cbri
ilianc relijionia incufantcapitulu.i:^.
"Primum.
Tlott potuiflTe offcdi deoe pa:idi9 ad^
Ctic (cntmtU
fuerit
Ueruntn. dcaonidde:
uUcrio:quodinteripfo8 traditur
frc
qucntatum.ciq.
fico.
Urbemro
Sed
maitt.
Ouod
dqe romanorum
nullii
un^
jbefentenriauarroni9:qua utilcefTc
dij;it:vt fe
tiantur.ciiq
Scd q6.
Uirietatce rcru tempoialium non
fauoze aut impugnatioue
fcd
cj: ejc
dcmonum:
dei
Scd vtro.
>e parricidio
Cuid q>. .
)c ffUanis actibus
quorum k dcmo
SrlU.
uindicarunt capitulum.ri.
-Ouantum maligni
ertedm.
iliacis
roma comit^
bqe itaq?.
jbefecrctia
demonum
cum pa
lam
in facria
eorum omnis
nequitia
difccretur capitulum.^pvi.
Oiuc cum.
3noptandumfuczit:ut tanta bello^ rum rabie romanum augcrctur im^ perium cum co ftudio quo fub numa auctum e(!:T quietum elTc potuic t tu
ium.c)c.
dent.
OamiA euerfionc
romani dqe
vij.
pubUce difcipUnc
2ln rcfpon
cumani appolUnia
cti''
Uir
gra.
^b
ifta^.
OLuantOB
fi|>i
fUtutionem
optinucrat
dduitaceddincipiunt.
Ouo
ncc
>eipietatcbeUiquodalbani8 roani
intulcrunt:'!
Uictoria.c;:ii9.
^uiddiii.
<luali6
.c.jrxvi.
Cam ^o.
eprue
facrit.c.jy.
<liiali6fucritfrllana uictoria.V(dcK
mariane crudclitatis.c^iq.
Sfllana.
Ibecoparatione gottbice irruptiois:
parrici
imperq
qui''
runt.c.j:jajc.
Ouid roa.
bu8 malis vcj:ata fucrit romana ref'' publica dije non opitulantibus qiios
cokbant.c.jrvij.
finito.f.
.jrjT.
rudclta.
^OLuante cladce
punicis triueu'nt:frurtra
(idi^B c^petiris
capitulum
5am vero.
jbe afflicfionc
vires utriufcp
bclli
punici fccudi:
qua
Cltjartilibrijubriceaurclq augu"
llini
confumptc (ani.cxiju
Secudo.
ibe c^rio faguntinorumtquibuB ^p-'
tcr
romanonim amicittam
pcreunti-'
bue^dqromaniaupiliumnd
.c.xX'
tulcrut
Scd in.
romana
i
ciuitas
Jbeciuitate
quibue
mo
'promifc^
bel
ramus.
Jln aititudo impcrq que non
lis nifi
acquiritur in
fit
bono
fiue fapicntiuj
inuenirtti'
babenda
fiuc fclicium.c.iq.
3amitavi.
^luauis.
>e intcrionbus malis:quibu8
rcgna
roma'
na rcfpublica
re prodigio
ejragitatacft: prcccdcn^
in rabie
qnod
omnium a^
fe:uiuntfii
Rcmota. po
nimalium quebominibus
it.c.rritj.
S^iam.
ciuili
V.
>c difcoidia
quam
graccbic fc"
dominaretur primus
rimi8.c.vi.
3nitium.
i>e cdc concordic fcnaiufconfulto in
3uftj'nu8.
lfganti'.
Sinullo.
fccuta
preclarii.
ciuili
>c belb
mariano atcp
ffllaiio
fingularo
cffc
ae
>e felidtate quam
duid
er.
>cindc q.
i diu
que
romani multoruj vcneratotea dcorum diu nd coluertit bonore dmino:cum pro omnibus fo^
ipfim opi^
Tli miruj.
U fufficcret capitulum.;cj:iq.
Sed
vnb,
u:ilUct.
tamen
fclicicatis
fendunt.c.jci.
t>i:opinione
eorum qui
Stenim.
t>e ludis kenida
mammundi:
t>e b:e qui
tia
i).
quos
fibi
dq celebta
puttiucrunr.c.jrqi.
riafuis culcoribus
ej:cgerut.c.j:j:vi.
foU
^5
bus
vq.
ftnge.
pArtee
elTe
i^etribu8genertbusdco:um:de qui'
fccuola pontifcj: dtfputauit.cj:);
Si
cum (i
vt
autej.
Relatu5
e.
.c.j:j:
tg:'.
Tlullo
>t:falfitateaurpicq:quo
romani
re^
Uidcant.
-Q,uid fucnt q
romani dib"
rcb" r 6i
Tla lUud.
bue mocibue deos ftnguloe deputan tceeJe cjctie ej:tra portam ciTe uolu
crunr.c.jrri.
2{i\
fi
.cjtjtj:.
ZDiroj.
ice:o aiu
iouie
fumm
potcflas
cft:
etiaj
cj:illiari.c.j:v>ii.
Srtfoite.
Ouid ipfe.
principes
quae pagani
tcplis
1 facris bono:aucrunt:pzcrc2mittcte9
aliabonaqucfif: colenda fucnjnt:fi
rccte alije dtuinitas tribuebaf.c.jT.
-Quod
nata
iud"cio
Uirtutcj.
tcmpoza
capuulum.j:j:j:ig.
>eud
igif.
>ercgnoiudeo:um:quod3b vno
et
t^cc cnim.
3taq3 ut.
tiunie capitulum.;cj:q.
Rubricc
libri
jbe refccando
quoniam
ri[.c.)riiq.
iuftoru; gloria
tcddidit
bo
d
i
rc.c.primum
i>c
Om.
fimili dilTimilirp uali^
c^pU
geminoum
ZDcrcee.
uicere cdtulerint.c
tadinc.cvi.
Cicaodic,
>c arjumcnto
quod
ejc
rota figuU
Tlam
c^d.
qucflione geminorum.c.iq.
fruftra.
'Oua alieni a
ftiani:fi
tcr fe
OlUO itcr
fe dilTcrant'2 ctjpidirae
Ouider. gKc
1 cupiditae dominarionfe.c.p):.
3ntercft.
vanam
Ouid.
t)c gcminie difparie fejcue.c.vi
Xamturpitcrfcruire virtutcebuma
ne glorie:Q> cozpoae uoluprari.c.jqc.
Tloui.
t)c clccrionc dici
Solcnr.
quo ujcorducitur
^amillud.
"Romanof rcgnn
tum. a quo
eft
a dco ro ec difpofi'
porcftae:-! cui'
quovc in agro
ferifur.c.vq.
omnis
Oac cum.
Xcmpora
cjrirufcp
bcllorum
cj:
dci
Bic eriam
tempora.
)c bcllo in
uola
"boe dcc.
voluntatibua
quo radagaf fue rcj: got^ tborum demonum cultor nno dic
:
3n
bominum
aliqua
dominctur
nccclTitaB capitulum.jr.
O.uod
fii.
Ua
lcgibue
ncc.
omnia conrincntur.c. )ci. Tlon ergo. <luibu8 moribua antiqui romani meruerunt:utdcu8vcru8 ^uie non
eum
t>c
>e
fiide
.c.jrq.
WfW'
UndcT.
amore laudietqui cum fit uirium ob boc uirtus putatur:qui3 pcr ipfuj uitia maiora cobibcntur.c. ri^
Ooiaobrc.
biequtdicurttdeo9arenon
proptcrprcfentcmuiU5 coUfj
Tlunc
gentio
er.
tem non
d(|8
cfTe
conlKterii
tn felcctia
credcndujfit
propter cternam.c.i.
.cprimum:
>ihgenti\
Ouidvjrronededqs
fcnfiflfc
crcdendutu fit:quorum
talia t gcnaa 1 facra dctep't:ut rcucrentiua cum cis agcrct fi dc illia omnino rcticcrct.c.g.
1^08
fit
certe.
Ouam nuUa
ne
ratio
que dc fclcctio''
polTit often''
quorundam deorum
or ftdminiftratio deputcmr.ci^.
Ouc
igit'
<iuadr3gir3.
bJa^
va:
ne
q? diuinc rcpianf.c.iiij.
Uarronis.
fm
C)cin6ill6.
fabtbfa:
ficifqjrationibtts capitulum.v.
ibc tbcjlogia
mf tbica id cft
arbitra''
marce.
{\^
deum
clTc
tamen
.cvi.
in in parctbus fuis
)irite:go.
ianum 7 tcrmi^
2lc cnim.
Otuid.
t>c libcrtate fcnccc:qut vcbcmentius
Scd iani.
dufdcm cum
3ouem.
rofabulofamc.r.
y var Xibntaa.
iano comparationecapitulum.i):.
Ojid dciudde
feneca fenferit.cp.
t)ic inter.
fit.c)c.
Ouod gcntilium
dcorum
natiuitatc
u5
crgo.
non ad
eundenc^
>ijxrunt.
Ouod
nun^
ve
cupatur capitulum.^.
Ouam
>eciuitatedctfeprimiUbri aogu^
llint
ro elegantcr.
UcumintbeologiariuiUdcita
fibipte?cordct.c.jTWq.
ibe meraxr^ i mdttia offiqe.c.jci^.
Oeld
i%u
UDercuri^
umvcro.
j&e
(lellie
uj refcrre debucrut.cj:jaj:.Tlacp oia. 'Qua pietare difcemaf a creatlie crca tor.nc piouno tot d^ colant quot fi^t
fo:tc
opa vm'
auctotie.c.jrj:):.
3llu dcu^.
runtcap.j:)cvi.
"babcm".
dcfucrit fcpcp
<luod etiam
a9.c.j:vq.
varro opinioncB
tcmponb"
fit
^v
Ouc crcdtbilio:
fignificatiombus pdicatu
.c.j:j:jci).
"boc myftc.
-06 p
feftari
maUgno
.cjrj:
rtt:dc
j^iij.
pcf ''fl"'--
Saturnu.
tocfacns cercria
i>e turpitudinc
elcufincc.):):.
jn ccrerie.
facrowm quc Ubero
cclcbrantur.c.jrjn.
Sed
i>c bfdromantia:p
?tra.
uifie
jam vcro.
ucniUa
.c.jc
quanuma
Tla 1
>cnepunno i
V^' >c tcrra
falacia ac
3am vticp.
ig illc
ipc.
mat: co
cognominibue coruncp
^i
non crant muUarum rerum iudiccamon debue runt muUorum deorum firmarcopi-'
gnificationib';quc ctiam
difcuticnda.cprimumTlunc iutc.
nionce. c.j:j:iiq.
jbcbuitcr.
auctoribus capituUim.^.
'Ouantum
enim.
i)c focrarica difciplia.ciq.Socratcs.
i)e prccipuo intcr difcipuloe focratie
graorum fapientium
doctrina
rcppcrcrit.oqcv.
Jbe turpitudine
gne.c.j:):vi.
taty8.
3tq5 dc.
faaomm mathe ma
pbyfiologorum
:
>c figmcntig
ncc
qui
Sed inte:.
'Q.uod de tbeologia
opinioni
q cotenda eucra
cum
platonicis
fit :qu02U5
3p39 pbf
0.b doana vauoie 5 tbcologia i nlfa
potifllmum difccptandum
omnium pbilofopbo:um
Sicrgo.
I^e platonicorum fenfu i ea
pam pbi
bfopbiequepbffica nomiatur.c.vt
Uiderunr.
<!luanto e^ce llentiores ceterie logica
.i.ronali pbilofopbia platoici fint
3ltentm.
dq
ba
bcndi.c.v^.
Ol6
t'n
aut.
CtMd cttam
morali pbilofopbia
Reltqua.
C>eabqciendocultudcmonii p'*apu''
Imm.c^.
fenfcrit:t
CLaiz i^(*
fcceapbilofopbiaqoead
fidei
verit-uent
.c.it.
Tlunc fa.
fit
Tlcc
(i
Izaa
Tlam. Xiuo bermcs patenter parentu fuo;c confcfTue erro:em quem tamen do luerit deHruendum x.jcjiiq.
Clnde plato cam intcUigentiam poru crit acquirere: qua cbriftiane fcientie ZDiran^. propinquauir.c.n. -Quod criam platonici I5 de vno vero
dco bcne fcnfcnnt:mulri9 tamcn dqa
facra facicnda fenferunt.c.jrq.
Qm.
ibe bis que fancris angelis 1 bominf-'
bu9 bonis
prit elTe
communia.cw^.
Tlullo igz.
>eo0 ^p,
t>c fnii platoni6:qaa diffiniont dcos
Sanead.
nonciTemfibonoe^amicofcp
iC.riu.
virtutii
Oua^ er.
eorum qwi ronalca
ani-'
:
Tlectame.
3ncipidnt noni libri rubricc 6 dui
tate
t>e opinione
id
ceUftibu9:in
dcmonibu9 a^
Bxpoim*.
dd auguflini epifcopt.
creie:':
inbominibus
terrcnis.c.rtiq.
.<luaobre
dq fupiorcs
ft fit
aliqua pare bono?j quo:;^ pjcfidio ad vera bearitudme pofTit biiana aia
pa
3lndignafiteo9fp9 abboinc
cli:a
Oua igz.
(it
uenirccq. 3lpud ple. O.aedeonib' apulei* afcribat db" cuj rdnem non fobtrabat nibil virtutis
afTignat.ci!i.
XJualis
reUgto: (n
qua docetur
q?
0.ue
igif.
)e per turbationibus
que 9m'mo
ac
dcbeant aduocan'0.c.]cviii.
fruHra.
) impietatc artis inagfce:que pioci^
Oue funr.
celeftee dcclinantee
moe
afficiunt
non
tn
uitium trabanc
Tloncft.
rgo deo.
7ld comendada vitl bcata:q i pricipa rionecfdmibonuntalimcdiatorc in dige boiem:qualie efl demonifed tali
qualie e unue cbriffx.rc^.
conff^
adiu^
umx.vL
dcfanctis.
Xluamteri
iDoc
fione uia fpondct
tttfa.
falfi aute.
nec
Ouod
i dcmdibua
fi
Ob appellario demonum ia
cultorce
apd
co^ afTumati
fignificatidc^
actis:
alicuiuB bonic.pj:.
Scd
nc 6.
bommibufc^
nici ditfinitio
)c qualitatc fricntic:q
demoncs fup^
capitulum.viq.
41utdilla.
ni prouidcri capitulum.i^.
Ouang' ct. bos facit.cj:^. 3ld qucm modu diie uolncrit dcmdi^ ontr3. boe innotcfcz.cjrjci. Ouidinffititcrfcia^fco^tangclop i 1 fcientiam demonum.cjcjrq.
"bie
igit'.
boc
Tlomen dco:u5 falfo
nibue
iuftie
afcribi
dqe gcn
minua
"plotinue.
de
ra
(i
oe boibue p
criam platonicoe
Scd nunc.
^luomodo dcmonce fi nec cum dqe bcati:ncc cum bominibus funt mife^
ri:intcr ftrancp
vtrum bi quoaadboc ipfum colcndogpu tant:vni tantum dco an ctiam fibi fa^
di(Tini(Tc:fcd
crificariuclinteiTe
qucrendum.cpri-'
partcm
fine vtriufcp
communionc fintmcd^.capitulum.^
iij.
mum. Oc fupema
Omnium.
iUdinatione
4d plotinue
H itac^.
cum fint mortalce
pof'
platonicue fenferitcapitulum.q.
2ln bomince
Scdnoe.
Jbeuerodacultu:aquo platonici^
uie crcatorcm uniucrfttatie intcllarc^
rint dcuiarunt colcndo angeloe fiOe
q.
Utrum.
'Quecum.
iTIi
vni
mcnti:aqua:|j difcreta;tnoicangclo9
qucmadmodum faaa
capitulu^.jcjci.
non crcata8.c.]rp:it^.
:Sotelti
Ouang'.
OLutd
ibebisquibusinvniuerfitatc
eft.
remm
a bono
crearozc bene
condttarum
bricc libri
duodccimi incipiunt.
una
bonorum angeIorun(p
3nte^.
natura.c.|.
C>earo:einquoo!igeni8 doctrinain
ab coquifummcc7fepeboctotum
Sed mfto.
i>e trinitate diuinatquc per
videfdivfueeqdnc.c.q.
"bcc:
omnia o"
p ptra
^rcdim".
eft.c.iq.
ibicuntur.
dukam
bominis.c.^j:
t>c imagine
dum beatificati
tno9.
jfu vero. dTe t fcirc
7\n
ct ipfu
3motem quo
<?
quo
ma
roluntatis
qoamue.c.ricviq.
Jbc fanctorum
Bcd 6 du.
fcia
angdotum
qua ni
nitatcm in ipfa ciu9 deiratc noucrunt qua operum caufLjs prius in opaan
tc artcrg' in ipfia
non cfTe qucrendam.c.vq.Tlemo igr. amotc perucrfo:quo voluntas ab incommutabili bono ad bonum mu-' tabilcdeficit.c.vitj. 3tem fdo. rcm naturc:cundcm babcat bone vo-'
lunraris aucto:em:pcr foiritum fanc
opcribus
artificie in
tuentur.c.p:!):.
3lla quip.
tum
fcmper fttif
.m^
>c dic fcptimo in
"bec.
fecn(limant.c.i)C.
um.
que multa
tcmporib*
fallunt.
>cfjlfttareeiu8 biilotie
milia
annorum
pretcritis
4 angeloruj
crearioc
afcribit.c.)c.
anteriozc volont ce
y mundi.c.jTicg.
tle quie.
]bc
fiaatjdtfparibustqttincogruc
vero.
gunflucis-rtcnebrapnoibug nuncu
patc.c.jqociq.
<luid riidendd
tionc bdis
.)rg.
fit
bis
4 priml condi
caufantur.c.
pccciffc.
rardam
c(te
<16
atJtc.
fi^
ne conclufis: vnivfa fcp in cudc ozdicj candec^ fpcm rcditura quidam pbilo "banc aur. fopbicredidcrut.c.jriq.
>etcmporalicondirioncgcneri8 bu''
mani:quam d-us
.piitj.
ncc
nouo
confilio
Scdcum. OmniDmnaruramTomnium fpcd-' cm vniucrfc creaturc non nifi cpcrc jCum.cm'5. dd fojmaH.c.ji7:v.
Jbe platontco:um
bumanomm cotpo
3ta fanc.
fcmpcr intcUigatnncrcdcndum
rum
conditozea capitulum.jcjcvt.
go
qui^
tlunc qm.
poraetcrna.c.j:v{.
la.
Oue
fecu^
tcddaurel^auguflini.
lapfu primorum
bominum
j:pcditie.
pcrqucmdl
primum.
contracta mottalitae.c.
3nud
cp.
cp uicturcaccidercpotcfl:7C3 cuicor
3"ud
aut.
>e impictatc
Tlo
aiit.
temporum ad eafdcm
refcprcdituras.c.jrj:.
miferiae labo-'
Oiuo^
.n.
non
auferatur
bumari capitulum
"bici^itat.
CLttod
ficut iniquf
CLixod
prcfcicrit
quebona
mum dcue
condidit pcccaturum:
cft: itA iufti benc vtuntor mo:tc quc mala cfl capitulum. v.
TipottohiB
cum.
>c generalie motis
1 cotporiB
tcr.
Ouaprop
'buc noe.
fi
;p
requint fed ad
diumiius fac
"p>roinde.
ta funt.cj:rg.
dci populus
cffecredendum.cj:piq.
'Ouod fanctorum angelom; ea Ut in no9 dilectiorut no3 non fuos fcd uni-'
ue ueiidci ucUnt ciTe cultou^s.c.vq.
ZDerito.
iic miraculis que dcus
3n
taro 1
ra
)c
inuifibili
dicet.
docet uc'
religio.c.j:t>:.
-Qui aiif.
ad corrobo-'
fuis
fe dei
ad
.c]i:j:.
bibcrcdignamacft.c.vi^.Tla nimie.
)e
demonu^ cul
ucrfatur.c.ij:.
"bcc i alia
in
dco perma
ZDodcra^
autcm.
Ucra
pie.
cgyptium:inquapctit de diucrfitaic
dcmonum
fe
doceri capimlum.jci.
2Deliu9.
>e mtVaculis que pcr fanctorum an^
>idtetia5.
ratur.cxq.
i>c inuifibili deo qui
preftiritrnon
(c
Tboiro.
uifibilcm fepe
cft:
6e vno ucroqa principio:quod folaj bumanam naturam purgat arcp re^ nouat.c.jiiciiq. Sed fb'. Omncs fanctos t fub legis tcmporc
1 fub prio:ibu9 fcculis^in facramen to 1 fide cbrifli iuflificatos fuifTc.cjc Cniae fa. Xv. i>e inconftantia porpb]r:g inter con
fefTtoncm ucri dei t cultum
fluctuaniis.cjcjcvi.
fecundum quod
fcd
Tlccmoue
tcmpora
)c
Tlefcio
:
dcmonu^ qud
qua etiam
.piq.
>e miniftcrio fanctosum
apulca tr9nfccnditerrore5capitulu5
P^vi^.
quo
Ouibus
riai
perfuafionibus
Sic
fit
itaqj.
agel*
occecatus
feruiricapiiulum.jcvi.
Ouibus.
predica9.
dum
fit.c:i)c.
Tlunc.
Si poft.
^ftitacp
falfo.
>c vnivfili via aic libcrande:qua pot pbfrius malc qucredo n rcpit rquaj
crcdcndum
-auccurn.
bominum
dnre pcccarum.c)c^.
Tlccipo.
d
icipiilt
fclicirarie
omnce angcU
fe
ac 6cnc
iiria
t finca
pcflc
dcmonftrari.ci.
^iuitatej.
2lutfidu)s
5- in ucritatc
nd ftercrit: quia
uino
fpiriiu conditc
capitulum
.ii|.
Uifibiliu;.
Ctaid fcnnendum fit dc co quod faip tum cft ab initio diabolue pcccat.c ]c
V.
quod antc^
Sedc|d.
dc
infini^
3iluder.
anolucrit.c.iiq.
pcndet
vtilitatie
ufue: aliter
mondum
olo ranonie.cppi.
3n
bie q.
dc
infinitis
locoru^ capituld.v.
Ociri vidi,
rcationi8
elTe
rt.c.ri.
&cpulcbritudine vniocrfitatie:que p
ozdinationcm dci ctiam qc contrano''
anrcquamfol
ucfpcram^ma^
3llo;j adr.
lucenrio.cjn^itl.
Tlccp
dm.
vidcflturdiuifit dc'
<lue
qualifue inrclligenda
icTC
fir
dei rc^
i tcncbrfle.cpj:. -Ouauis
dicram requi^
jCu5 crgo.
bena e.c)c^.
Oeic^ ncc
ffllufl
cofdTione furdpiui.c.vq.
TU ^caa^,
Si cnim.
Undc no.
no
fert'umorietibu8flnimormi9cc di'
orpa c:go
0.uid intelligcndum fit de corporc 4
nimtli t dc corporcfpirital':ot q"
riuntur in adam:qui
cbnfto.c)cjaq.
Scd id
more
ipe
potiufg
mo
uitadicedae.c)C.
j:quo d^
no' uiuificatur t
TI95
(it
(icot*
<lualifcr ccipicda
tio
uX liU inluffl*
Cam crgo.
jbreuaricfltioprimorilbomino
qua primi fenfcrit peni.cpq.Tla pofka ^ualis bomo fit faaue a dco: i in
inqua primus bomo faaua e in anima mucte ucl illa quam dominus fecitdiccnsaccipitc fpirimm fanctuj .c.j:piq. Un6aill6.
"Rubricc.jriiq.libri
bcflti fluguflini
de ciuitatc
dd
fue uolunta'
cpifcopi incipiut.
t>cu8 rim.
Otuod adam pcccane priua rclique' rit dcum q relinquercmr a dco:i pri mamfttiffcammemortem a deo re
ccfTiffccjcv.
nis in fecode
tatcm ruituros
Ouaobrc.
cfle
gratia liberaret.ci.
>c uita cflrnali quc
no
cj:
corporis ri
corpore no putani
plato
intelligcnda
Tbn^crgo.
cj:
pcccaticaufajcjranima no'cj:c32ne
ponb"
pora
Sed pbi.
prodifTct corruptionem
pcccaro
contractam nd pcccatum
cfTc fcd
pc
etcma non dtcdBt et po(Te.c):vq. t>e terreni corporibus que pbilofo^ pbifirmaiiccleftibu0cfTe no polTc: quia quod tcrrcnu c naturali pondc
incorruptibilifl ficri
nam.ciq. <iuiui8. <luid fit fccundum bominc^ quiduc fccndum deum uiue.ciiq.um crgo.
Oued dc
uoccmradtcrra^.cjrritj. SjncccfTc,
ojitra eorum dogmata^quiprimos bomines fi no pcccafTent imortfllcs Tluncde. fuilTe no credut.crij:. Ouodcarofancforum qucnunc re^
quiefcit in fpc:in
quidcm platonicoru ^ manicbcorum fit opinio fed 7 ipfi rc proban^ quonii uitioru caufas na^
tolcrabilior
wre carnis
afcribnt.cv.
Tlo igimr.
fub
meliorem rcatpera^
da (it
qufllitatcm qf fait
primorum
f>roinde.
Jlmorcm 1
detcctationcm indiffercf
facrfle
bominum
m pcccatum
capitulu.j:j:.
Uas
Tlam
cui*.
t>e parfldifo in
animo fapientis
cjrclurio
dolorc
(ivie
thftina: qiui
uir
i"
Tlos aute.
3ln ctiam in paradifo gencrandti
fct fi
tiiif
ncmo
pcccalTet:ucl utru^contra
tilic
Spud.
in
futf^
paradifo co^
genitalibus
mcmbrie
fuiflent ufuri
nift
a fuo
ad gcncrationem prolieificut
cetcriQ
Scd qt de".
ad arbitrium uoluntatie
cap.jqcitq.
Semiaret.
ibc ucra beatitudinc quam tcmpora'
uita no obtinct.c.j:j:r. Oua^ Ouod felicitae in paradifo uiucntiii
Its
fi.
admifl uc.)cq. Si que uo. O.uod in prcuaricatione ade ad op'^ malum uolutae precclTit mala.c.):ti|<
3nocculto.
t>c fupcrbia tranrgrcfTionie.^quc ipfa
fuit tranfgrcfrione dctcrior cap.jriiq.
gcncrandi
offtcium crededa
.c.jcvvi.
fit
implere potuiffe
Uiucbat.
Sed eft.
>eiuftitiarttributfont8:quam
^mi
rccc^
>elibidini9
proindc.
>cqualitatcduarumciuitatum tcr
renc Atcp cclcHie.c.j^xm^.fecctunt.
Rubriccn^.libri dc ciuitatc deibe
ati
muUis
.c.xvi.
uitqs congruat:proprie
Ca igitur.
primorum bominum:
duobu9
tionis
initto
ordinibue gcner''
diuerfos
c. fi'
non
foluin
bumanc in
nes ab
procurrentie
primu^
Opue.
OLuodpartcsircatqj libidinie tam uiciofe mouentur: ut cas nccelTc fit
frcnie fapicntie cobibcri:quc
tc
i
Tlatue
eft.
illa
an-
i>e
fttrilitatc farc
quam dd gratia
fe
cundauit.ciq.
Satacfppe
.cjrij:.
beuanilTtmaturpitudine cynicoruj
.cxX'
ditatis
'bocilli.
fccii^
Xcrrcna. primo tcrrcnc duitatie auctore romanc u: bie cdditor germani ccdc rcfpondetit
pace.cii^.
t>e
fratricida:cuiu9 impictati
.c.v.
Ibrimue.
>c languoribu
tt
tincrc.c.rriti.
t
i
fctb.
traflaifta.
bu3 dco medente fanantur capuu.vt; Xanguor. /^ecaufaT pcrtinacia fcelcrie cain:
enocb
jcip.
Tl.im
ab
po^
fldam gcnerationeclaudirur:'?
fteria
in
mo reuocauit cap. vg. Sed boc. Oue rario fucrit ut cain intcr princi^
pta gcnerig
tcm.c.viq.
mu9
0.ua
qui
bumani
condcret ciuita^
tliic autc.
rationc
commcmorato cnocb
fit
bominum que fuit an^' tediluuium.-jdeampUore bumano^ rum corporum forma capitulum.ijc.
i>c longa uita
conti'
duaobre.
g^ediffercntiaquaintcr bebreos et
noftro3 codicea uidcntur
annorum
p>rimo.
.bc lapfu fiUorum dci alicnigenarum mulicrum morc captorum unde omnee cjraptis octo bominibue di'
luuio pcrire maueriit capirulu.jrjrq.
pcr bac.
tic fpiritaliB
iDoc itacp'
3ln
in
3lncrcdcndum (it angclos fubftanamorc fpeciofarum mu^ lierum captos eorundem iniffc con' (ugia:ex quibue giganteo funt creari
.c.jryiq.
bc
Tla
cade.
q> eid
breorum magis
fit
interpretum
O-uomodo inteUigcndum
fit
fequcnda auaoritas
capitulij.jriq.
S5 ca
t>e parilitatc
boc.
anni.c.prii^.
Ouod.
quillitatem nulla
turbat.c.rjcv.
iam.
feculi
uiroa uf
'Q.uod arca
cere:in
quam
noc iuflue
cft fa-
q ad ea
crarej
omnibua cbriftum
ecclefiam^
ferunturaconcubitu conrinuifle
que
pimlum.FV.
bicct.
Jam ucro.
>carcafltquc diluuio nec
illie
cflTe
connubia capitulum
.jyi.
Caigitar.
nc:nec
illie
defcn''
Tbn tame.
um ergo.
Ouidfignatumfitinabel 1 ferb cno8:quod apparet ad cbriftum
corpus cuiB id
cft
et
ct
ad cccUfiam.pcr''
ad
abraarti
aUquc
familie fcco'
rcna
fit
menrio.c.
>cinde.
tc''
.}:iiQ.
Bcd nnc.
Jbe gcncrationibus trium filiorum
noe.c.itj.
t>cfancti.
fiencratidcf.
fecundum prcccptum
dri eriuit dc
u crgo.
>c defcenrione domini adconfunde''
3am.
i>c tribus ctccllcnrioribus gcnriom
Oiualis intclltgcnda
fit
rcgnie:quorum
idcm.
abraam
numc
rtj.
qoo
ci
ro acccperuntrqui
promtttitur capitulum.jrvii].
Sed
qftio.
domi
Sncxrpropagineadamucl filiorum
noequcdamgcnerabominum mon^
ftruofa prodicrintcapitulo octauu.
Ctacrii^et.
fororcm.
capttulum dccimumnonum.
t>cinde.
terrc
que no^
drebabitarionicontrariacft anripo^
das babcrecredenda
fit capitulii.ij:,
<iuod
nietcndcnsad abraam
vo.
>cterriapromi(Tioncdeiqua tcrra?
in pcr^
ordodirigiturcapuulum dccimum.
Xcneda e. Ottod ea primitus lingua in ufu bo^ minum fuerit:que poftea bebrea ab
bebcr nomine nucopata
familifl
eft:t
i
T a mclcbifcdcc faccrdotc
eft
cuius
bcnedictus
capitulum.nni.
rcmanfit
cum
d^acrfitas cfTct
"boc rnfo
facta
Ouaobre. t>c?rriculotempori9 in abraam: a quo fanctc fucccnifonie nouus ordo. contcjciturcapitulum duodecimum.
Tliiciam.
quod
itv
prcputio
riflm.
tranf-'
)c fignificatioe facrificq
quod abnia
oflrcrrcprcccptuB cftrcum
popo(dfCa
i&e gcminia
adbuc
in utero rcbccce
di-
matrie
inclufis:
quid indicaucrit
3n codcm.
cadem
f'
cfTe
raabracuoluit
)cv.
concubinam.c.]c
3am
lcni
binc.
dcm
dc
ftcrili
fsra
>uo.
i^e mifllone iacob in
mefopotami
bcmafculoquifioctauodicnd fuc
ritcvrcunciiuspcritanimaeius qui
O.UC ratio
nominarctur capitulum.n:):i)C.
rreno'poflent:munu8 fccunditatia
fldepti
fumus capitulum.^ig.
quinq;
ingref'
facta
i5)e trfbus uiria lul
angcU: in quib'
i"
bebencdicctonequam iniudam
fiU'
df
dcm
cclcfti
no potu(t.c9p.>3:):.
Jboft bac.
rica
nc bcncdijcit cspimlum.^lq.
ibc ifaac
to:cttiue
ac
qua pcr
probat"
oblationcm
cft:i
immoUndi
filq
quidem faul primus cft:fcd dauid p^ cipuus 1 facramcnto babemr r mc nto capitulum quadtagcftmotcrtio
Jbefuncto*
3nterbec.
de duitate
dd
>andc.
Ctiiid intelligendum (it in eo
y abra^
temporibus propbetarom
Xluidaot.
capitulaprimd. 'Promifltdes
tclltgcnda
fit
fUgitario promifToru^:
tcna cbanaan:
quam
3"
in
po^
,c4'
ibc
pccdctc
Sj
cctcra.
mpamtis
fignificationibus pro^
pbctarumrquc
tiunc
ad
rcrrcna^ noc
2ln promifle pacie ucrirae iUie rc m' poribue polTir afcnbi: quc fub falo^
moncflucrunr.c.j:iq
autcm
'boctam.
jbrocurrctc.
morum.c.j:iiq.
2\n omnia quc in pfalmie dc cbrifto 1 cccUfia propbctatur.ad contejmint buiua opcris coaptanda finr.c.jt?'. ITjJc iam.
>e bie quc in.)cUiq.pf3lmo ad cbri'' ftum 1 ccclefiam pcrnnctia:aut apcr'
tc
bomo
fignificana
Scd
cum
in
boc.
pfalmc ccntcfunonono:? dc bis que pfalmo .j:p.ad palTione ipfi' fpcc^ Stcut cno. t>c pfalmo rcrtfo t de.j:l.T dc.yx.i 6 .Iprq.mquibue mors 1 rcfurrcttio
in
tant.c.rpq.
um igif.
t>e diruptione regni
ff
domini propbctdnrur.c.j^vii).
>e refuric
ifraclitici:
qua p
ibepfa(mo.lj:riq.fn
quo
tudco;; pcr
Rurfus.
t>c prominiiontbue ad dauul in fiU'o cius:quod nullatcnus in falomone f;
plcnilTtmc inueniutur
i
Scd ur.
>e rcgno acmcrito dauid: i de ftUo
fpftus falomonc:eaquc propbctia
cbrifto.c.viq.
3am noc.
0.uam fimilie in pfatmo.tenq: fit
propbaiadccbriftobiequc m rcg^ norum librie natban propbctantep''
mittuntur.c.ij:.
:
lanmnuel
in cis
quoe
tpftus cfTe
no
ii
dubium cft.cjrj:.
t^cregiljufipoft
Rcgnauit
falomoncm:
fic
p>ropter
iuda
ctat
p".
fubditum
utr:in
gloriam
pcrtincrc.c.j:-
poH.
pcr fuc^
propbcras
idoiJsrric
fibi populum propbana'' que ramcn non defntit dcue 1 infpirarc: i multos fub
criminc cuftodirc.c.j:j:q.
Uc^ ifracL
t>c uario urrvufcp rcgni
bcbrcorum
babuitpotcft9tcm.c.]ci.
"Iboftbcc.
in"
#fi
fgi
potcdatcm capuulum>)cpt^>
jtecp
irt.
apud ludcos poftrcmi fucruntmcl quos arca tem^ pu6 natiuttatfe cbnfti euangelica ^' dit bifioria capitulum.^q.
>e propben'0 qui uel
<luo temporc mof fes populum dei de egypto cdu)cerit:t iefu naue qui ci
dem
fit
Xoto
aut.
fuccelTit quorum regum ctatc mortuus capitutum.p. bocaut. ibe facris falforum dcorum: que rc-
gcs grecie
3lurel9 auguftim de ciuitatc
rubrice libri.pvi^.indpiut.
illia
temporibus
ifracl
inftitue'
dd
runr.quc ab eiatu
cp ad
.rq.
de egypto uf'
t^oft bcc'
c)cor.
bts que ufip ad tempora fal uatorisdcccmt feptcm uolu^ mtnibus difputata funt.c.primo.
>e ciuitatn.
jbe terrene ciuitatte regibue atquc te
tudi.
poftmote.
ibetbeologis poetis.c^iq.
f>er idem.
torumtempora fupputata
.c.q.
couenitic
Societas.
alVyrios
beoccafu rcgni argiuorumrquo tem pore apud burentcs picus faturni fi litts rcgnum patris primus accipit.c.
.j:v.
pc:eatpa
i
ibediomedepofttroiee):ddium
de
os relato:cuiu8 focq
traditi funt
uo
'buiua
)e tempotib" iacob i
filq
flosantc.
Ibc incredibilibus
eiuf iofcpb
bominum comma
t)oc.
XMtf.
>e pi rege argiuorum:
Rcgnatib".
quem
cgyp^
b) ferapbm
tionibu8:queartc
apud argiuos quouc apud alTfrios iacob iegypto mortu'* Spie ergo. fit.c.vi. /luorum regum tcmpore iofepb in
cgypto dcfunctus cft.cap.vq.
Rcgnatib".
^uo rcgnantc
o teporc.
fu:i
OLuorum rcgum etatc moyfes natuf quorum demum qfdem tcmpo'' nbus fit orta religio.cap.vitj.
jCuergo.
O,uido8tbenienfittduit*8
fit
t duodedmud aucniinus
.cind.
Xatiupoft.
condita
codi-
ta:tqu3C3mnomimsciu0uarro g"
bibe3t.c.ij:.
TUmut.
"
'
inter attae
'
d9t.cjnrp'i9.
3nipf9.
dc cbrifto cutdc''
/betriumpropbetarumuaticinio id
eft
ode rpc.
t>eefdraTmacbabcorum
jctvi.
libris.cj:
dcccm
"poft bo6.
<Quod propbetica
^ucroriras
omni
Xpeigif.
0,uod quedam
ccclefiafticus
no rcccpcrirucruftatem:ncpcr occa'
fionem corumfalfa ucria infcrcntur.
.c]r)c)criti.
"f^gnatc vo.
>e bebraicis
lirreris
impleti9.l]r|:.
annisiudeorumcrtrefolura capriui^
Tlo
iracp.
I^cr idem.
>e
rcmponbue propberarum
quc
in Iibrie:qut'^
fenfionibu8:icflnonicarumapud
ec
Xcmpora.
Uraurcm.
4y^m difpenfAtione
brco in
grecii
prouidenrte dcf
ncntquidofcc 7
rinr.c)C]cx'iij.
amos propbctBue'
0(et,
ocbc
ftnt:
cloqutu tranftate
dixe ab
efaia
prcdicrfl.cj:]ct)c.
c^*
"bfld faaaf.
)cauctorifatcI)cr.inrcrprctum:
que
jCDycbeaa
inrcrpreiibue prefcrcda.c.)cl(q.
<iijcjnabdiainnaum't abacue dc
falutcmuudiin cbrifto prenonciata
rcperiatur.c^'.
"nam
c)ccidio:
ctim^
Ouidintclligcndiifit de niniuitaru^
Xree ppbc.
1 cmtico continctur.c^jfj:q
3n oratioc.
fce cbrifto t uocatlonc ^cntium: tjue
Scd ait.
deftitcriit
-Quod
ejrin
'bicremiae.
t>e propbetia danielis
de ufcp fld natiuitm cbrjfti cotinuis aducrfitanb' fint affticri ur jjbarct' al'
terius tepli edificarione^pbcttcis
ejecbielie:
uo
quc
' -
DeorturaluatorisnoHri remndum
g?
ti
e(Te
msr
fion c
^onil.
fuci at propbctfttuin.c.j:lvu
3lti anre
tcpora
ejrtra irracliticum
(iis
gcnus.qui ad
ccle
ciuitatifcdrortiu puem:et.c.]dvq.
ad tripartitam fummi boni diffinitio nemuarropcrueniat:quarum tame nna (it cUgcnda capitulum.ij.
Ouapropf.
T^ropbcttam a jgc( qua dirit maiore fufuram gloriam domu6 dd q> pri-
3n
tribue.
ecclefia cbriilicfTe
completl
bccdom".
>c
OLuid e:go.
fummo bono
i
fummo malo ^i
3n
boc.
mum bono
Siigitur.
ibefodaUw'ta:queca
uertitur.cv.
mapme ^rpc
capirulum.L
jbcindc
fm
ibeerrore
Uidc9
aiit.
Oaiod adt. bumanorum iudiciorum cum ueritas latct capitulum.vi. Ouid ipfa:
&cdtueriitatebnguftrum qua
forie"
qucfucrunn nuUam
(apaeffe prctcr
tae bominum dirimitunt demiferia; bellorum etiam que iufla dtcuf.c vq>
undccimam:quc
porefitfiituracapitulum.tg.
poR ciui.
Ojiod amtdtta bonorum fecura cffe
no pofltndum a pcriculis quc in
uita funt trepidari necdTe
e.c.
p>roinde.
bac'
&ctemporenouiflrime perfccutionis
occulto capitulum.liQ.
>e ftultifTimo medacio
6iccturif.
vi^.
Si aurem.
fce amidtia angclorum quc
in boc
fta
paganorum:
bomin
quo
cbriftianam rcligioncm
non
ul'
mundo no
anno
l*n
de ciuitate de
Jbc beatituduie
uera pcrfcctie.c
fi-^
.Td.
t)anc
fcuitia
mbusbonorumTmaloru pbi
lofopbica difputatio uentiUttit:duee
om-
ntfquebominuiqttietudtesad pacis
<luod
05.
Ouocirca.
>epaceferuicntiumdeo:cuiu0 perfcaatranquillitaein bac tcmporaU.
ttita
lcgenatureidutnfubiuflo iudicc ad
Wquifquc
perucnit ordinatione:
q6
no
poieft apprebendi.cjn^ij.
fit
cptue ipioru
kllupcrquafoctctatibumanc ciiam
^y^
9**f'
fcr'
Ois igit'.
t.qi
cuius
bo
q
no c(t man' cipum altcnus bommis:fcruu6 eft jp iDoc natar. pncUbidinie cap.p?
tcmpore
Ouo
Undc cckftis
ttiratc
circa.
ci
fccicras
cum
tcrrcna
.c.xv^.
0.ai
Scd. nouaant
Tluc aute.
<3uu'din libro ccdcfiaftcn falomon 6
0,6 aur.
Tlibilfanc.
i
maUs
Tlcmpe.
Ouod ad difTcrendum
iudicio dciinoui
de nouifTimo
primn tcftamcnti ac
"bui'' itacp
rgo
Ojoi iit prima refurrectio: que
da.c.vi.
ipfe.
Sed rridcri.
fecu^
>eindc
ppK 1
rci-
tumfit:tquid de
fentiatur.c.vij.
non
t>t bis.
romanos
Jbealligationi^TfoIutione diaboli.c
.vi^.
dicarc.c.jrpi^.
Si
autcm.
uirtu'
tclaufit.
OuwdnopofTintibiucrcclTe
tesiubi
regno etcmo.c.fjc
<Cittid
3ntereidiS.
ets
refpondendttm fit
qui pu^
no etiam ad animas
t>e
pertincrc.c.;:.
Sunt
qui
ncm fccuUdiabolue
3n pfaUnis dauiticis quc de fine fecu U baiuQ 1 que de nomffimo dei iudicio propbctanturcapitulum.pciiq.
t cn finitt.
7[n ad ultimum fupplicid perttncat
fmpioruin^g^dLfccnidiircigniade ce'
lo
ZDulta de.
t>c
iudi
anumerandi
finf.c.]c
^ropbcta.
t>e facnftcqs que fancti ofTcrunt deo
fic
iDecpfccu.
cum
fuis: ct
necorporumomnium mortuorum:
7 de ultima
rctributione
.c.):iiq.
.c.pTi.
Uolens.
"Poft bac.
'Cui fnt mortui quos ad utdiait e^c-' bibmtm3rc:ulf quo9 more i inferi
reddiderut.c.;:v.
JlUidetia.
1:)ocecim.
da:ne in damnabilia
murmura cama
'duodvo.
>e cclo
nowo %
terra noua.c.|:ri.
Usfcnfus incurratcapituUi.^;:viq.
t
motte.cicvtj.
uidi.
tciuitate.
cbri-
mor
ftum.c.jc^i^.
TUk iam^
-Quid apoftolu9 paulus tbefolonicc' fibua fcripfcrit: i dc manifcftatione
anticbnfti:cuiud
tcmpus
diea
domi^
ni fubfequaur capimUtm.>;i)c.
ZDuUa.
ZOultag.
'Rubrtce.rjn.Ubndeduitatedet beati
auguftiniicpifcopi incipiilt.
Sed bic.
Oaid
fit
d
plicio
ordinedifputatioi8quapri'
us
dilVeredii
edcpcrpetuo fup^
diaboio: g^
refurrectione
i rctnbutione iudicq
'Propbeta.
damnatorum cum
Cd
icfa.
tiTe
Ucrutame.
i%lC
Qaid
Sub qufbuB
gratic lcgibus
omnca
Scd nullu
i>c naruralibuB excmplie:
quorum
Ucru tata. Jbc bis qui putant nullorum boium mafuras.cjrij. pcnae in ctcmum ee
TIdc iam.
>e bis qui nouifTimo iudicio ^ptcr
inrerccfTione fanctorii
^luaprop^
ncmincm pu^
Sutctisi
duanta fint quc non recte ajnofci qucanr:?tamen cadem eflc non fit
ambiguiiiC.v.
tant
damnandum clTccjCPiiJ.
pcc
^p'
Ueriitame.
catorum promittut
etii bcrcticis
3t funt
tatiS
I3ic forte.
crcdc.c.
crimma erro
polli'
ur
irat^.
prorupennt indulgctiam
Tlon c(Tc contra naturam cum in ali qua rc cuius natura innotuitialiquid ab co quod crat notu: inciptt cjTc di''
uerfum.cviq.
narumc.ij;.
ccntur.cj:):.
3te funt.
Si aute.
0.b
fi
pcrmanct m ca'' tbolica fide:cnam fi pdTimc uij:crint 7 ob boc uri merucrmt pme pp:cr
i^e bis
qm cos qui
fidet
.c)cj:i.
Sunt
aiit.
corporaiie c
malignos
fpiritue id e
demo^
"bic occurrit.
ompert.
jContraopinioneeo;tquidicunt ncc
diaboli nec
babcat: ut
q>
non
fuerut
Sicautc^.
fufura fupplicta.ct;):iq.
>cmagnirudinepreuaricationts pri^
dei
prcccs putant
Scd
pcna.
"boc aut.
onrra opinionan corum qui putat crimmofis fupplicia poft mortc cau^
fa
3nbiqui
purgationis adbibcri.c.^q.
piatonid'
>e penis tcmporalis buius uitc:qui''
trafie^
apud
cii-
quosrcnatifunt nd rccedcntcs
O.uang'.
mmofe
uiucrc pcrftitcrant
priuilegio
QediAttu
deus ucrus colatur:^ dcmoncs qui ob boc qucdam faciunt:ut ipfi dq ee credantur capitulum dccimum.
"bicforte.'
onrra eorum pcrruafionem qui pu putant fibi no obfutura peccata in quibuB cumclemoffnas faccrent pcr
ftiteriit.c.jc)crq.
argU''
'Reftai.
^lurel^ auguftini de
cimm dei
inn^
Contii qo.
piuntiubricclibrujc^g.
conditionc angelorum
minum
S5 fcrupu.
numcrum
Tidbec.
capitulum primum
Sicut in, t>c eterna dei T incommutabili eius uoluntatccapitulum fccundum. ZDulta ei5.
ibcpromiltionc ctanc beatirudinis
ad
rcfurrccturi
babitndiiiccorpori8:qua babituri c
rant ctatie accehu capitulum.pitij.
Ouapropd
ccleftc
Xiuid e:go.
bominum corpora ad
babitaculum no polTe
iiij.
tranffcrri .c.
Si
fit
utiquc.
S5
utdclj.
Oualis
.jcvi.
intelligcntia
fanctorum
filq dci.c.
>e refurrcctionc
camis:quam
qui'
conformatio ad imaginem
ctedtit.c.v.
3llud.
Sed boc.
3ln
in
ms'
Ouod roma
arum.cjcrq.
"Rccolam".
cbriftum crc-
^uod ut mundus in
fionie
bu
refurre
Sed ualde.
t>c miraculie quc ut
ctionenofintfutura:ttbimanetc na-
mundus in^bri
unam
pulcbriiu'
ftumcrcderetfactafunr.Tficri mui\'
Ouid
iam.
nomtnc
fiunt ci fidci
Tlcfcio
quo.
:
ui nifi.
<luanto digniuB martyres bonozatt rur:qui idco multa mira obtinent ut
prcuarica-
S" porpbf.
i
obnopiu e: i a quiboe ncmo mfi pcr cbrift i gratiam libcraf.c.iTc^. Tla quod. fi>ebi9qucprcterill3mala quc bo'' malifquecommunia funt: ad iu-' me ftorum Isborem fpedalircr pertinent
.c.jrjiq.
porpbfrq:
quibue
(i
\xtcrquc
ftlteri
prerer.
fcrrepotucrint:fiopinionc9corum
unam
fiiiam conucnifTcnt
.c.
jTvtq.
TlonuUi.
>c qualitate uifioni9:qua in futuro
fcculo fancri
Tluc tam.
ficut predictu e
>eperuicaciaquonIdam: quirefur
rectioncm camis qua
totu
db^
.jrric
Ouata aif.
^lurcltjauguftinidcciuitatc dci
brice fclicitcr ejcpliciunt.
ru-'
LIBER
Tlicolaus 3cn(on
gallicue
PRIMVS
dd
CUXO -RO
Jllartco atq?
eft:
3n quo^ dcdmo
uo nd de-'
ini
culto:e8:quo9
uoca^
zfcr
m^ucbriftianailigionc
re conatesrfolito acerbi'* 7 a
uifione
mari'
lo
cc
2laron
rcpcrit'
pater
Samuet:
i
fed faccroos
no ftiit:
non opoztact: 1 me priue ad foluendu occupabant. "bocautem de ciuitate dei grlde op"
currcbattquediffcrri
nec
ita
filqe
f5 ficut
tandem.^c^^.Ubzis
muto^dco^cuIttJrquospagai
coll
pfucuCTDKneceflariu cearbitrct'.i qt
boc tpo:um
curfuciJit^tpiospcgU
nafcjcfidcuiucs^fiue
iilla>M>Iitatcfedi8 e
fu8 cos
prcfc
farie refellunt'
runtfilli cariftimc
ZDa:cclUnc:fufccpi
na tantum
redarguinfe:
alTcruiftcrcprebenderct:id agitpars
altcra operis buius^quc.^.libris co
uir
tincf.Olulg' ubi
.)c.qtte
ut
omnia tcr
fa^'
rcnacacuminatemporaU mobiUtate
nutanria:non
bumano
ufurpata
jbuodcdmergolibrof fequetium p^
donata cclfiruoo
i condito:
&
una dei:alters
qua U)4
iftituimus: in
LIBER
fcripturapopulifuifcnrcnriam diuic
lcgie apcruit:qua
quid
pcrbie
rcfiftit:
recte fapercnt illa que ab bofH bue afpa t dura ppcffi fut : ilU diuic
dd cft:
fup"
pto9
affcctat:
fU''
amatt^
fibi in
laudib" dici:*Parcc
iecUB t dcbcUarc
fupboe.Undc ctiaj
dc terrcna a'uirarc:q cii dnari appctit n(i populi fcruiant: ipfa ci oomman''
di libioo
nibu9 cjraccrc zpzobataip ucl in mcU ora tranffcrrcnd in bie adbuc tcrria
oominatunnon cft
pzctcrcu
dum
filcntio
vo quod ds uel ubicunc^ propter cbufli nomcn ucl in brie cbzifti nomini di^
proptcr ufus alioe derincrc.3llud
carifTimis 1
ampUfTimie^ac^ largioe
i^
cam
tantis cj:^
tia6:bincadduenomcucradtercur
rcrcutdfngiantpenasignis ctcmi.
'
ardefcuntignibueodioijt^tancp ma-'
nifcftis bcncfictje
rcdcmptozie
dus
i''
eam
lignas
moucrcnt:nifi
in facrarie
fcrri
boftik fugicntce
uita dc
pctulanicr
dne lode
.
qua fup
iUi
^b''
fiit
biuntinncnircnt
Xcftafurbccmarrfijj loca 7 bafilicc apoftob?i:que i illa uaftarionc urbia fld fc confiJgicntce fuoe alicnofq^ zce^
q6
nom
o:c f
perunc
fhjcrct'.
ducebafa mifanrib**
etia ejrtra ipfa loca
funt:
boftibu8:quibu8
jQxu tamen
boftili
ca iUa ueniebat ubi fticrat intcrdictuj quod aUl>i iure bclU Ucuiflctttota fczi atdi zfrcnabafimanitae 1 capriuadl cupicUtae fragcbac'.Sic euaferot mr"
ri:qui
uran codita roma:ucl ab cius epztu T impcrio:lcg3t 7 profcrat fic aUeigenis aUqua capta d ciuitate: ab utboftee quiccpcrat:pccretcifi quos ad deom; fuozum tcmpla confugilTe
copercr3t:aut
prcccpifTc:ut irrupto
3ona
uero qnc in
fcrireturqni in
inuetos.Tloncuiditeneas
priamum
fcd fato
fuo.iumporius debcraufi
PRIMVS
uittae^ Tlcc
Oimd cncae
ipfe pi''
manu
uictofcp
deos
curfu
pamum
paruucp nepotcm
cp
ipfc trabit:
ipfaminerua pcrdidcrat ut
pcriret:
q fe
illie
pbibctcorii
tibi
com
igit uirgiliuf
fcrri
Tlccp cntm
dcos i uictoe
cro:fed fimulacrum ab
uabatur.
fndatos:que dcmentia
bis tuto:ibus
epftimarc
fapictcr
romam fuifTc
na:fed dcmonia
pitulum tcrtium.
fapientius creditur
cc quibus dqs urbcm romaj feruanda (c commendaflc gau dcbant. Omnium miferabiUm cito^ rem : t nobis fucccnfenncum dc dqs cozum talia dicimus : nec fuccenfcnt auctoiibus fuis : quo9 ut edifccrent mcrccdcm dedcrunt . i>octo:cfcp ip^ foe ifup 1 fala:io publico 7 bono^ib" digniffioo babuc^tt. Tlcpc ap6 uirgi lium quem p:optcrca paruuU lcgunt: ut uidclicct poeta magnus omniuq? prcclariffimue atqj optimue tencrie ebibitue annie non facile obliuione poffit flbolcri fccundum illud Oratg quo fcmel eft imbuta rcccne fcruabit ooo:cm tefta diu . 3pud bunc cr'' go uirgilium nempeiuno indudtur
e
infcda troianis eolo
flducrfus C09 iritanoo dicerc
romafcruaflet.'Tlamquisnon
eduerterit uideat quanta
fit
cum
uanitate
quia cu
Tlo itncp
confcnberentur:
Tlun c quod inftitueram dc ingratis diccre bominibu8:parump ejrplicem ut poflu5:qui ca mala que p:o fuoz mo|t perucrfitate mcrito blafpbcma
tc8 patiuntur cb:ifto imputant.
Qjb
pcnatibus uictia
autcm illis etiam talibus p:optacb:i ftum parcitur ncc dignantw attcdcz: 1 eae linguas aduerfus cinQ nomen
LIBER
fi>egcnerdU?fttetudie boltto
uiC
4d cato
fefic
capituUun quintum.
nemi ncm liberauit a grecis % bafiUdB apo flolo^: quc omnce ad fc cofugientes a baitane dcfendcrunt.cap.iig.
Jbc afylo mnon{8
in troiatg
3fifo!tcgf^dqdeiilUfufttttc^
totia
teptdeoi^cdmunii) pepce
cofugietce
riJKatcp
illo
mifoe uirtof
ri
cp troiaos
feri: \
captiuarc
aufi
ftit.
locie ei facia
duitatcs cp^
etia
AU dcfcripfit.O,ue mo:e
ca
to:ficutfcribitfalufUu6 nobtitatcue-'
ritatis bil^o^ic^^^friia
tis in
cum maledictis
fua:qua 6 piura
it
pter^'
mitrit.l^api vgie8:puero8
diucUiU'' C*^^Utt^.s
liarumpariq uiao^ib"
coUibuiflTet:
fpoliari:ccde icen
pbcnij:
/A<
'.'
tiiviJ c^i,
kctue eH no
r
r>\*
pbana tacuiner.dco;j fcdib"* fokre boHcs pccre putaremus: 7 bcc nd ab aUcnigcnis bofhbus : f; a catiUna % fotqs cius nobiUfTimis fcnatoibus 7 romanis ciuibus romana tcmpU me tuebant.Sed bi uideUcet pczdiri t pa
fi
dpa
trie parricide.
U\
i coniugis % rcgine oiuj 6op cum mcmo:q6 n:o:um apoftolo:um. 3Uuc incenfis tcmplis i d^s crqjta fpolia po:tabant'no reddenda uictie
fo:o:is
0.5 ne romani quide ita ullas ce^ ^unt ut ciuitatcs i tcmpUs eap parce
rent uictis.cap.fcxrum.
gcntcs
q li
i
q6
ftcr
ad ea loca compertum cft pertie rc:cum bono:c n obfequio ^eligiofilTi mo repoitatum cft.^bi amiffa:bic fa
captiuitas.3bi poHtdenda a
oomina
uidcamus:ipo6 inq rccolam^^rcfpid amufcp :dano8:6 quo;: pcipua lau6 dictii iv^cat fubiecris i dcbcUa: fup
boe:-! qi accepta iniuria ignofcc: ma-' lcbat pfcq.0.n tot tantafcp urbes:
ad ca qmf^a
PRIMVS
ifta
rcticcbant.Ota nc ucro
4 ca q lau
:
rcccntifl"ima
cit
c:fc
darentmapmcrcqiurcbant
cia prctcrircnt^^^grcgius
ifta
p:c
romani no^
boc confuetuoo bcUott.O.6 autc^ mo:c nouo faaii c:q> inufitatarcrum facic imanitae barb^ira ra mitts appa ruit:ut ampUrtimcbafiUcc implcndc populo cui pcerct cligercnt^T dcccmc rcntunubincmo fcrirctur : undc nco
rapcrctunquo libcrandi multi a mifc
rantibus boftibu9 duccrcnt':i:dc cap^
fuas
illi
lacbzfmas
cffudiflc.6elTit
uicto:
iufl^ifl*^
inuadi:conftituitcdicto:ncqui3 cop"
tiuandinuUincca crudelibus bofti^ bu9 abducercnf: boc cb:ifti nomini: J boc cbtiftiano tcmpo:i tribucndu S^i''
i.-M.f
ab impcratozc ta cafto
fuiflfc
^
"T
"cr
'>'/ii
illud
tcmplu
O.uod utiq? nuUo md pictcrirct' : qfi ncc du9 fletus nec quod cdijccrat pro
pudidtia minimc uiolanda pocuit ta
ceri.f obius tarcntinc cuerfo: urbie
'-fcfr
fimulacro:um dcprcdationc abftiriu^ iflTc laudat.Tla^ cu ci fcnba fuggcfl^if fct:quid de fignia deo:p quc mfta cap
ta fucrant fteri iuberet :continentiam
co^ii
in ftagcirpcccata
pico:diam
aiit
meam
co^:mi no difperga ab
ingra^'
mifcrico:dia ctiam
tofcp pcrucnit:
ad impio9
fuam ctiam iocanoo condiuit.0.ucfi uit cnim cuiufmodi cflent: i cum ci ri folum multa grandia ucrum ctiam
:
rcnunciarcntur a:mata.:clinquamu8
iratoe.
lcm fuum fupcr bonog i malos : i pluit fuper iufto9 1 iiufto9.-' 0.uaui9 cnim quidam ifta co!um cogitantcs penitenoo ab impictate fc co:rigant.
O.uodicuerfioncurbi8 qucafpc
f)*^
quidam ucro
(icut
indicirc i rcuelationi^
c
iufti
iadic^
Um
bu
iu8 rifum:ncc
miam;
po^
ali
ad pctiitcntiam
malos
ficut flagellu^
dd ad
tacerc
tucrunt:qu3noo ptcrmittcrctur
fi
deifoucnoos amplecritur
bono:c cuiufpiam
bonosrficut fcucritas
dd punienoos
quippc diuic
co:ripit mal09.*p)lacuit
prouidaitie prepararc
trucidationis
dcprcdatio
i
impoftcmm bona iuftie quibus no fruentur iniu^ ftiit mala impqg quibus no epcruda
bunturboni.
nt8:concrcmationi9:afftictioni9
ifta
LIBER
"^
ut ncc
pitulum.i^
1 boni plcfcp
autcm plurimuj
Uid igitur in
ifta
illa re;;
uaflitate
cb:iftiani pa(Tifiit:qd
cis
ma
ad
uclcarum quediir aducrfcTlam bo nu6 temporalibus ncc bor.ie ejrtollit' nec malts frangitur. XDalus atit ido
buiufcemodi ifcUcitatc punitur: quia
fcUcitate co:rtjpir.O(tedit
tti
gis fideliter
confiderantibus
^uectd ualcret
deus fc
uftpadco fe
a delictis 6putat alieos: ut nec tpalia pro eis mala ppeti feiudicet dignoe.
^cepto.n.9' unufcjftp qualibet lau^
dabfiter uiucns cedit in quibufda car
nali concupifcetie: nfi
"Rurfus
ft
niraapcrtadiuinitas:nuUa ce^uide
tia diuia crcdcrctur.^iliter
no ad facinom
:b' feco^
im
dis:
(i
abominatione
ad aliqua trt
ad eu
r^
'
fi
^ptcr
prcmia fcruiendum
illi
ee
arbitrarentur.t! cc pios
lis fc:uitus:fed
noe
faccrct ta
cum ciQ
di)^'ncti
non
funt:qz dtftinctil
ii
qd
utrtcp ppeflK
forum
licct
eim ab eis ooccndi6:admonendis:3lt quanooctia obiurgandis 7 co:rtpie^ dis malc diJTimulatur: uel cii Iabo:t0 piget^ufcii os co;j cora qutb" uerccu
uno
tpalib' rebus:fiuc
quas adipifd
:
adbucappetitnoftracupiditas
fiue
quas
ita
pondcrc
c]cprimitur:tfa
unacadcmcp
purificat:
uie irruaiB
bonos^bat ac
ceat:7 tdeo
no incidant
in illa;
muOn
aufcm
co:;t danabilib''
fuia
laudant.
Xm intercftno
Ij Uuib'*
PRIMVS
ds
tparr flagellaf:
^ieic^umrme
nc
in
fi
ft
m^
tunius tpe
itjrit:
ucl cifdcmipfiB
mc^
i"
tuit:nc dctcriozcs e^
boc cfficiant':ucl
adbonauitamtpiamcrudicnoos
cucrrantafide:nonuidctclTe cupidi^
tatie occafio:f5 pfilium cautatie.
iU6
mo:es
ctia
tempora^
rri
ucnr:nefibtnoceanribi8 rcbus
licire
cjb*
gunr mali uita:fed quia fimul amic tcmporalcm uiram. nd quidem cqua litcr:f5 rame fimul quam bom cdrem
ncre debcrcnnur lUi cotrcpri arcp co:
rccri
urut^if;
cupi
diue q> opo:tebat cos q in boc muoo peregrinanfifpefupncpatrie prcfe gerunt.Tlo folu cjppc infirmio:ee
ta3 ducetcs piugalefilioe biirce
ui^'
confcquerent crcrnam.ad
(i
quam
ferrec
confcqucda
noIcnrefTe
foci)
t ba
bcre querenree
nd nticp parem
pcrce
ci> filqs^i:
ferui
cii
dniB:i: drii
Jlle quidcm i fuo pcccaro mo:iet:fan guincm aiJt eius de manu fpecubroif rcf^ram. 2ld boc.n.fpecularo:s boc dl populof prcpofiri conllituri fut i ecclefq8:ur non pcanr obiurgaoo pcc
cara.Tlec idco
dcre boies:
liflTima
confcelcrarilTima difplicet:
rri ab buiufcemodi cul pa penirue aUcnus e:qui liccr ppoftt'^ nd fir:in eie rame quibus uire buuis
ncccfTirareconiungit^multa
moneds
1 utcru paruo ac tegummto utuntut: plcfc^ fuc fame ac faluti du3 infidiaf
atcp impctus
maIo:um timent:ab co
:
:
ftbi
:
ipe
^ta.
buan" anius
cognit'
ca ipa
cum fo:rafTc
po(rintaliquo8co:hptcnoo cotrige::
'
LIBER
Uib'
matt
i pq8:q6 cis n i bo
e cipo^
ftcri in
tcntatione
Scimu9
qrh diligcntibus
dcum
fupcrbc
ft aut qucftus
tribuant:cdmunicet:tbcnfauri5etfibi
jj*fficicntia.Tlibilcnim
fundamcntum bonum in fururuj: ut apprcbcndant ucram uiram.lDcc qui de fuis facicbant diuitgs magnis fitc
lucris lcuia
li cj:
1 laqueu t dcfidcria multa i nopa que mergunt bomincs in intcritum a pcrditionc. "ftadijc eim e ciu5 malo rum au3ricia:qua quidam appctetcs a fide pcrerraucrfit t infcrucrnt fc oo lozibus multis. <luibus crgo ^enc
diuitic illa uaftationc
fic
f uaucrunt:^ ptriftati
condcrc uobis
pcricmt :
(i
cas
t rubigo i fu
cclo tbc
bebant qucadmodu ab
Htcbant' tang
illc
ifto fozis
pauperc intus
fi
diuitic audicrant:idcft
ne^
tinca
mdoo
non utcntcs
grauiter
teta-'
potucrunt diccrc q^
tcr
1 C02 tuii: tnbulationis tpe |>ba'' uerutqTCctefapucrint^non contcm^ neoo ucracilTimnpiccepto:c:T tbcfau
crit
ri <fui
fidclin'imum inuictilVimumcp
fi
oomino
cuftodc.Tla
ibi fe
ritnomcuoominibcnedictum: utbo
quo conngic
nu8 fcruus magnas facuUatcs bctet: ipam dni fui uoluntatcm cui pcdifle'' quud mente dircfccrct : ncc ptriftare^
1 fccurius gaudcf potucrut: qui moi^ tu fui dci iUuc migraucrat: quo acce^ di oio non poflct.-* Undc paulinus n:
nolcfts cps cjc opulcttn'imo diuitc uo luntatcpaupernmus? copiofin^ime fanctus : qit 7 ipfam nolam barbari uaftauerunt cum ab eis tcncrcmr fic
cupiditatc cobcrcbant
quantum
in coide fuo:ut
ab eo poftca cognoui^
^
I
4i^iiTe
PRIMVS
emnin (a& abi ea condere i tbefauri^ jare illc monuerancj bec mala muoo uentura predtjceraL 2lcp boc 4 dno
fuo monehobcdierannubt %
cttam cbtiftianos famee diuturna ua ftauit:boc quocp i ufus fuos bdi fidc
le9 pietoleraoo vrcnit.
quos.n.faes
quomo
ami
funt:ur
fcda uaricrareconfumpri."boc
cgrc
2lrlmoncndi
ncnda pro
cbzifto:ut
eii
potius diligc
felici
difcercnt:^
pro
fe
paffoa cfcma
tatc ditarcr.nd
quo
pari
mifcmmum fttir:fcu
tam^aeari funt uti(p cdmune e.t^oc fcio neminem fuiftcmoztuum:qui nd fttcrat aliquanoo mozirurue.fims au tcm uitc tam longa q? breuem uitam boc idcm hdt. Tlccp.n.aliud melius aliud dcterius;aur aliud maius i ali^ ud breuius cft:quod iam partrcr non eft. <luid autem intcreft quo moztis
gcncre uita
ifta finiat':qii ille
cui finit
ncmo
bo
crcdun^
mo
^ femcl mozicnoo
.
nulla ddceps
fo:midare
dignas cruciatib"
Si
ucro
nd babebant:nefcio quide
;
ur du bze
qo mentis rd diligcnrcr cnucleara cd uincir.ZDala mozs puranda non eft: quam bona uita preccflcrit. Tleq3 eij facir malfl5 mozrcm:nifi quod fcquit' mozrcm.TloniraqjmuUu curandu^
c t\Q
q'
credirur rozqucrctur.Ucruntamcnet
fi
quid
quo
ta paupertatem
fanctam pfitebatur:
irecoganf.
Idge
u igit'cb:iftiai noucrint
fiiiflc
cbziftu confitebat'
Oluapropti:
credi:
fi
nd
meUozcm
rcUgiofi paupis
meruit ab boftibvia
tri
non potuit
fine ce^
lefti
'
LIQER
condirio fepulrare
pompa ejrc^arufti
bumanoium covpo-'
fi
dia
flicru
nc
uX
il
nulIa.^Preclara^ ejrcquias
con^
fpcctu
eij
m ranta ftragc
cadauero
iftd
cofpectu
dfii
ulccrofo ilU
pau
abfumtcs
bclliaa refurrec
eumnon
qrtulerunt in
marmowinr
obfufura8:quopca
mo diccrec
ucrit3e:nolite tiere cos qui copus oc^ cidunnaiam autcm non polTunt occi de::fi quicy obefTct fliture uite^^ccfd (nimici de co:poMbus ocaTo^ facere
uolui(Tet.Tlifi fo:te quifpia fic abfur
quo9 dcfe^ dcnda fufccpimus ciuitatc dd.Ucru' pme fcpulture curam etiam eo:um
riit.^Rident bic lUi contra
g:crdtu9
dii
mo
du9
eft:
moztem
p**
ti
6 bac
fcpelin
nis t
tio:non folum
terra:ucmm etiam
quod
eim aliquid
pa
qui
tota implet pfitia fui qui nouit a dc rcfufcitct quod creauit. C>idtur 4^ dcm in pfalmo:pofnerunt mo:talia f
uolatilib'' celi:
c 10
tri
cotcneda t abqcienda
majaeq^
<
iufto;tatpfideUu:quibu9 rag-o^ga'
nis 1 uafig ad oia
/>
yMft*^,
bcfttj9 tcrre*f
ufu9
fti9
eft
ficKt
aquam i
c<<n\
erat q fepcliret.
tanto carius
poftcris
quanto cr^
affectus
:
Scd magi9
litatem
ga parcntee maio:
nullo
ejrririt
pora
O-uauis eim bec in confpectu boiuj dura t dirft uidcanf:f5 preciofa eft in confpectu oomini mo:9 fancto?j cC.
"proinde oia
ifta ideft
curatio fueris:
cu@:fcd ad ipfam
PRIMVS
(fla
nonpolTuntiftafcntirc.
^uifa:
t>c capttuitate fancto|t:c(b''
ipfiq?
nun^
ud ctia traffcrcndid
filqg
dmultii(iutd5uftianictcap^
tiui ducti fut.lDoc fae
mifrimu
no
rie
inucncriit.Sunt in fcripturi9
buiu9
etia
dadis
curarut.Ueru
infit
aucfce
uifccnbu9 bctuc
l3oc
quocp
itticii cjb''
tri
cp cre6re:qui
quoqj mo:tuo:u5
/''cifbariftam
rioni9 ai^rucnda
difcitq^tapoiTitclTe remuncrario jp
^dcj
C>e rcgulo in
quo
captiaititiQ
ob
uei?dendi9
ud
tranffcrendi9^^
Tlon aiit bic locue e ut ea pertractC'' m^^cu fufficiant ca que dijrius.Scd f ca que fuftcntandis uiucntibus funt ncccffaria:ficutuictu9 tamictus: q>^
uis
3lbct tri
i(ti'6
captiuitatc Uigio
uirtutc:ncccr.idicacc):aio pietatc: fj
cjcercitatam fadunt fccundio:e
:
XDarcus rcgulus
qui cd
di
fibi
ipatot
popuU roa-'
fuit:
q^to
nicaptiuus apudcartbagmefcs
^ co:um
boc
re
piop fcdibus
qii ifta
ia quictos.^iHc
pcr boc
cadaucrib" cb:iftiano
alio
rii in illa
rum oppioof
uaftatione dcfucrunn
atcp
cotraria pcrfuafit^quoniam
LIBER
ntultos potius
fit
ioonca conferuare
rcgulu etia
3t
cruciaiibus
co:''
ilU
ci
mdicp c6fij:o: ut fe
pemehlt.
aliunde
!>
obreriduinteridifputo quafiregulo
uirtus fucrit.Sufficitnucq7
lifl^imo
iflo
it
ma^
nobi
^pt
bumano clades
ii^i
opinantur
iuranti
^p^ca colebant : ut uitam iftam^fpcra reddcret: fi ueruj bae irrogari pead feu uoluc:e
inrtigi.OLui crgo
bomini accidunt colcnoos dcos: qua ooquide ille carcrc bis omnibus ma^ luit:q> dcos p quos iurauit offendae. S5 quid facicmus boibud q glo^iac'
taiem
tale
fe
babcre ciuitatcm.Oi
etiam
ciuitati
non timcnt:
pcludam^
iurif-'
i
coluit:ut^pc
patria
oe
irc:f5
ad fuos acer
dubita'
rimoa inimicoB
ret. t)oc
fi
rcdirc
mimc
cui" ta
bo::cdu
meruitr^culdu
bio falUba^.
religioni e^ binc
deditus culiui:
t uictus
1 captiuus adductus e.7 q: noluit ali f er q> per cos iuraucrat faccre nouo
:
prtidet' iUud(}t:q: ft dqs cof probro non fuit cf> aiientifl^imus culto: illo^ dil ei8 iurifiurandi fidcm feruarec pa tria caruit du alia non babcrct:capti' uufcp apud boftce pcr longa mo:tem
e^nctua
e.Si autej cultus dco^ pofl banc ui'' (a; uelut merccde rcddit felicitate:cm
caluniaftpib"
bi accidiffe
ilUi
ucra^'
bus pcrcgrinos
k cfl"e noucrunt.
ctiam fanctarum
cft
3n ftupris que
fo:te
rcgulus
uirginum pafla
captiuitas:
fi-'
ma
te cccitatis
ne uoluntatis affenfuxap.pci.
ilgnufanefecnmputatob^ce
cb:iftili8:cu co jt e;:aggerantes
fuo:u5
PRIMVS
c&ptiait&tc
deimiajdcfperanoocptiabiliter
pc
non
folu tn alicni
et
mammoia vgiefc^
:
nupturaaifj
t)ic ucro
iquafda factimoialcs.
ncn
fpfa uirtud
(e
occidit fccleratum
tfi
TUc tm curamue
fioncrecUcrKquanttt
co
'
folationcmfeitigiturimprimispofi
^pter fut fcclus:alio fuo fcelcreocci" fus e.ur aiit bomo qui mali nibil fe
cit fibi
uirtute
qua
itcrficie^
X rccteuiuiturabanimifcde membris
co:po:i8 impcrare
:
fanctumqj
cojp"*
tam proprium.:
alienum.
ne in co perpctrctur
proprio
ti
ualcat cuitari
prc^ culpam cc patictis.Sed quia no folum q6 ad oolo:cm:ucra ettam q6 ed Ubidincm pcrtinctin cotpoicalieo
mcns
inuita pcrpe
ritur.capitulum.)cpiq.
Xcnim
crit:fi
ne uel alicna
cii polltt''
fi
aute polluct
aUa
tt
eiiti
factum cum
ifitis
uo[untatc:quod
fieri fottalTe (i
^
/
/
^
/f
'
S^cupuduitia vtm fitanimi:comi' tecp beat fo:ritudine: qua porius ql^ mala tolcrare q> malo confcnrirc dc crcuit.TluUus aot magnanim" t pu''
du:u8 in potcftatc babcatquid de fua carne
fiat: f^
ucl :cnuat:quie
ft
nus affcaus
fe
appbenfa ucl opprelTa camc fua cj:cr ceatur 1 expUatur libiDO non fua:Si enim boc md pudiciria perit:p:ofccto
pudicitia animi uiitus
tincbit
nu flagitiu5 dcuita:et:(^fci8 cis boc c:t mini dede:it:ipfc aie infipicnrie non carcbit.llaj utitp \i no I5 priuata po tcftate bomine occidcre uel noccntq:
cuius occidcndi licenria
ccdit:^fccto eria
le;c
non erit:na g
bii uiuitur.fed
ad ca bona qb"
uirc9:pulcb:ttuoo:fana intcgracp
nulla con
i feipfii
occidit
bdi^
fit
nocetio ca fe occi6:it:
buiufccmdi e. 0.ue bda ct fi minuat':bonam iuftamcp ui tam omnino non minuunt. OLuod (i
ualitUDO.-^ac ficjd
qua
fe occi^
quid pro
il
ii
laqo
qn
y e^piafTe comilTii: qm
etiam fanctcconrincnricbonumcuin
LIBER
unmodidc camalium pcupifceriaruj no ccdit:i; ipfu cotpus fanctificatur: 7 ideo no cum cis ccdcre inconcuda
intencionc perfiftit.Tlcc de ipfo copo^
re pcrit fanaitas^quia co fanae utcn di pcrfcuerat uoluntae: i
oppfto ne^
i malu^ tantum cfTc
quaq^^pofito
ftagiriu
caftitatis ulta
quantum
ipfo
eft
1 facultae.Tlccp.n.co co:puf
gra:aut eo
m\vx
aliqit falu^
non tantum mentcs ucrum caam co'' pora fancta dcfendmtue.lttcretta ce:
te
matronam
malmolcntia fcu
infpicit pcrdidit.
dum
libidiofc
fcdus iptobinfimi iu
bm
iam
mancntcpcr q6
ri
paeminOaiid diccmue.-^adul
quidam
cj:
boc ucracit'
(^decUmae
aitmirabilcdictu.>uo
ta uiolatoc^^pofito
q6 60 uouerat:
m
^
/
quam
quinatifTimacupiditatcalteriufcaftif
fima uoluntate:i
rt
qd coniunctionc
^.3bfit bic crro:: 1 binc potius ad^ { moneamur ita ri amitti coipis fcitare
manete animi fanctitatc
etia co:po:e
dulterium unus admifit ^S^ qd dl boc q6 i ca grauius utdicafque adul terium n admifit.' Tlam iUc patna et
co pic puUus c:bcc fnmo maaata efl fuppUdo.Si nd eiUa ipudidria qua
inaitA cdpnmit':ii
cafta punif:uoe
cft
ullacofenfidcfuauiolcntopprcfTa 1
fllieno
bec
iuftiria
qua
cdplta peccato^g^to
mius
aiig
bocfianncadmittat" boxciiw
cc:tu:
De lucraia q fe ob
pmmpc;emit.cap.]cijc.
tlUtn
fibi ftu
ta5 elTc
PRIMVS
Ifcciflct fcucritate
cogrua
plcctcretis.
fic
"boc fcdt
^'
illa
lucreriaalU
pdicati
pu^
I^rofcrte feu'
,5r'.ju-^.^-4
fecomiflcctiam
fi ii
H**
-^'A
apud in^
poc'
nulla
:
talee quales
uiuerct.
Unde ad
oculos
bominum
fcilicet
bcndam
putauic:quibu8 confcicnta^
cui
quod alius in
Tlonbocfcccruntfciecbriitianc: que
pafle ftmilia uiuunt
.
2ln
non eft:quia
confciam
fi
ifon^
tem:fcd male
fe pcmit.^
<luid
noflc potcrat
cnim q6 ipfa tantummooo : yuie iuueni uiolcnrcr con 3dq^ in fc puniea ita ooluit:ut
(i
:
addercntfua:fiqiTtboftcsinci8 con^
cupifccnoo ftupra comiferat:il[e in
ipfis
(c
tcrcnt.lDntqnippcintusgloziam ca^
flitatis teflimoniiicofcictte:biitautc5
fltozte
putarct c)cpiandtt
quide occtdcre
pofl"5
fe debuit:fi
fructuofa}
am^
ap6 dcos
Uc^
:
fed
un''
bumanc.
infontciT idco
littcratia eius
dcfenfozibus
intcr illos
dici
fibi lettrni
infontcs pcpcrcre
q manu.
co-'
iEqj.n.fruftraifciscanonicifcp
Itbzis
i^
uenitureritu8:ubidifiadultcr3: cur
laudata:fipudica:curoccifa. Tlobid
i boc ta nobili femie buius c|:eplo ad iftos rcfutaoo9:q cbiiftianis fcmi
Tla^T^J
e:
ni
ubi
kp
non addidit
nis
ab
om
^;:imu5
tuti
ficut fallu
falfii
tcftimonium
cum uctaret:
no
Tlec 16 tn
(i
inquit tcllimoniuj
fidt q6
tuum.
crie
ab
eis
magis
crcdi
falfum tcftimonio
fc putaucrit
ab boc
'
LIBER
q
3t
Uafdiocrocrccptioncs C3dc5
ipa diuia
focit (}
de fopfo falfu5
fatcfrg'
fi
oduczfae
auctas;ut
ri
hcc"
boiem occidu
bis erccptis
quo9
^nmu probLbcaf:
poffucp
ri
rcc^
^bibi^
6s ocddi
tiuut aducrfus
fapfum
quifc^ filfus
gU"
bcc
dius e
prcceptum fecerunt:quo diitum e;nd occidcs qui deo 3Ucio:e bdla gcffep^
Un quidam
boc
prcceprii ct
beftus
occidercur n
impcno fccUrratos mottc punierunt. 1 abrai fi fold n l culpatus crudcU'' tatis cric;ucrd ctiam laudams e noie
pioatis^g^uoluLtliUu ncquaq' fcdc^
rate /5 obcdieter ocadcrc
bumorc
radici
rug-uLsnonfcnnat d! uiucrcacpcr boc potfft T mo:L: proindc crum CU5 uis adbtbctu: ocaduUri lapoftolus cum dc buiufccmodi fcmmibus bq^ retur:tu mqt quod fcmuias no uiuifi carur nifi pnus moriarur. i i pfalmo
fcnptu e:0ccidit uitcs co;:
i
/**
cd
fe
imolams dco
id
uouLffccquod
redcdti dc
boftb" niina
oomus
>
grandie.
d P<f iUom
TlunquidigLturobboccum audiai-' mus non occidce uu-guku ucllcrc ne^ fas ducimus: 1 m3nLcbto:um crroa
infanirTimc acquLcf.tmus.-TDis igitur
miracuU fadebat.
audLmus n occidG:(i proptcrca no accipius boc dicoim cfTc dc frutctis; quu nuUus e
dcLLramcncis rcmons^cti
eis fenfos: ncc
quos ud
lej:
iuflagcncrarrripcfds inflide
dc irrationabiUb'
am'
manb*:uolatLLibus:natanUbus;abu'
!aiibus;rcptiUbus:q: nulb nobis ra'
^tquiouu^ bo<
qul cis dani e nobifcuj babcrc ccmuncm.Uri mfhfrtma ouii nanonc crcatoiis i uira t mo:s coui;
tiSc foait':
ri
gnimdme
entie fanitate
ratione diUgetius
cft
non
tc.
np
cuim qui
ocadit.
fe
occidLn
aUud
y bominej
ipfcinterc
PRIIVWS
uerum deum.
OLuale ejrcplum
fit
catois
qui
(c
O.uaob:e
dtrietiaiUi pSctcrlucrctiam
magno animo ficri putandum efl: cum fibi bomo ingerit mo:te: illc pc
tiuB tbcobu^t" ibac aimi magnitudic
de qua fupra
tur di)au8:ii
fatie
quod ui6ba
6 cuiue auc
facile repiiJt
qui
ita.
q6
fccit.
tX cuiue
facto
ficri pru''
fe aufe:
dcntiue difluadcbant:imbccillioi6
fo:tio:i8
cfle cefucnit:
ad buius
tit
rdpcda:
magmruoo.OLuod
tcftia
carilTi
ei
qui profccto
fcciflfct
potinfimuc^
te
quay facicndum:
cfle iudicalTct.^lt
buiue turpitudie pcio: filio fuit: que de cefarie benignitate omma fperare prcccpit.-'ur non i illum fccum^coe^ git admo:tcm'Tlamfictifilmm qui
cotra impaiu in boftem pugnaucrat:
etianicto^e laudabilitcr toquatue oc
manus bofliD pcruenireni: no mooo querimue utni fit factum: f5 ut^ fucrit facicndo Sana quippe
:ut:ne in
.
filio
peperdt|ca
cft:
cui
mo igit'
tlo fecerut
patriarcbe:no^pbetc:n6 apoftoli:q:
ipfe
oominus
iefue cbtiftus
quaoo
7fpauit7uoluit:tmgloueipfiu8
fari8:ne
cc
ab
illo
ctiam
fibi
pa:cerctur:
manus
fi
pcrfcquentium pc:
luftit
uenirct.^poro
boc ille no
fui
auc
ut ipfe ccfar
ejc
bac uita
mafiocs
buit.
emigraren^Jb" cmigratib'
fc
ctnae ppatuf cc^mifit: qlj cjrcmpla opponat gctcs q ignorat dcn: maifc^
Cb in ca
LIBER
Olunt aatem
i(ii
contra
quoa q ta
bollibu9uicrifdpfo6 fcri:nolueriIn
bozrcda malaifuacarncpcrpctima
luit:^illata fibimo:te otbuscarere
oomino9
cj:
nzis
trie fufpiranre9
cem
mue.Scd e)c litteris eorum cundem illum marco catoni marcum reguluj prcferam^Xato enim nun^ ccfarcm
uiceratcui aictue dcdignarus c fubq^
ab boc facino:c retnp ucl^ban 003 ud emedjnooe ad tp9 boftib" fb* iugauerir: quo9 in illa bumtlitatcno dcferit qui^p^ eo9 ta bumiliter uenit altilTimu^^pfcrrij quc9 nulU" milita^
abut:fi eo9 diuia difpofirio
ri9 potcftatis uel talig miliric iura c6
dir nc fubqcerefa fcipo elegitoccidi. "Rcgulus aut peno9 ia uicerat:ipioqj romano romanue impcrato: non e^ duibua oolendam:fcd e)c boftib'' lau dandam uicto:iam rcpo:tauerat : ab ds tame poftea uictus maluit eoo fer rc Puicnoo:^ cis fc aufcrre mo:icoo.
T^:oinde feruauit i fub cartbagincfi^ umdriatione patientiam:'Z in romao
cauit:uel nc in
ciderenon tiadcacinimicami
pcccatu^ dc
beat declinari.capitulum.;c;cv.
rum
dileaionccondantiam nccixicta
aciuibus.Tlec q>
fe OC''
co:pu9
tum animum
riderc
no ia
boc p:obauit cuj caufa ^milTi iurifqj fu:andi ad cofde boflc9:quos graui'*
in fenatu ucrbi9
bello
armis ofFc^
ante^ boc qutfcp committat (c dcbct occicUre.TluIlo mooo quidem boc fa riat animu8 ut confcnriat libidini car
ni8 fuc alicna libidinc concitatc:^ 60
Xantus
itscp uitc
buius contcmpro:
ca fcuictibu9 boflibu9 per quaflibet pcnaB eam finirc: qua k ipfe pimere
maluit:m9gnij fcclu9 ce fi
fe
Ueruntame
bomo 15
deteftabile
cft
lu6
ctiam fcipfum
bominem ocd^
oms laudabrca 1 ^mtd ia^mb" uiro9 nd^feriit romani mcli o:cm:quem nccp felirita^ co:ruperit: na in tanta uictoia pauptim" pmafit:
fuos
illuftree
dercificatuaitae manifcfta^damat:
quie
niic
ftca
fi
nam ad tanta
fi
qctria reucrrititrcptdu^.^po^ro
fo:
tilTimi
trie
1 pralariffimi
uiri terrcne
licet
pa
tia fcd
defcnfo:e9:dco:ocp
falfo:um
tri
inccrtum p:o futuro adultcriu:y cer^ tti de pnri boicidio.^ Tlonnc farius cfl
flagiriti
etia^ iurato:e9
mo
porucruncbi ab
tur:^
tale
PRIMVS
.'
"bec diji
fecerit:rcu8 cft
impcrq
Meni atqj co
proptcr C08 ucl eas q non aUcni (ed propzg pcccati deuitandi caufarnc fU
altcriuelibidicctilejxiiatc fuc fozte
confcntianCuim
fibi
0.6
ita
te
I5 iulTa
quc adbuc
mebris mozibundis
cozpocno
pfcnticris:
mue.Tlcmo fdtquid agaf i bomine: nifi fpiritue boia qui in ipfo cft boc didmu8:bocalTerimu8 boc modis omnibus approbamu0:neminc fpon
:
tancamo^tcfibiinfcrrcdcbcre uclut
fcmie
tepo:epcrfccutioni6:ut infccta^
tO!C8 fuc pudicitic dcuitarcnt in rap^
^iptcr quc magis bac uita opue cft ut polTinc pcnitcnoo fanari.
:
fe
fluuio ^iccerot:
mo defunctc funt:car5cp
marty
cck^
Tlcminc uelut dcfidcrio uitc mcliozis quc poft mo:tc fpcrat^-q: reo8 fue mo
tis
fcipit.
utco?2mem02iaficbono:etdiuinap fuafcrit aucto:ita8 nefcio : t ficri pot /tCiw 'a^^ ut ita fit. 'duid fi cnim boc fcccrunt non bumanitus dcceptc:f5 diuinitua ji/f>..-tA
'
w*lfTv
tjft*^
<
ftat
q: utilc putat^ut
fciiica
'
5 fampfon aliud nobis fas ri e crcdeiT um autcm dcud iubct:fcc^ iuberc ft ne ullis ambagibus itimancfs obedi^ cntii in crime uocctfCkaie obfcqmuj pietatis accufct/3; non ideo finc (cc
lere fadt
caufam
cum
quifquis deo
immobrc filiil
abluri:uniue:fo:;j rcmilTioneacccptnt
peccato:um
cflucndi
. Xunc cnim tcmpus cft omnia fiirura pcccata:cu fut omnia dclcta p:ctira. O.uod (i moitc
ix
ttic
poriflKmi
tme nift
pardt^
LIBER
fidelcs
neceoia dcuitaz^
cum
fcriptum fit:qui
amat
pcriculuj
betis
magna
icidit in ilUid.
fidapfcienafciccisiiuos pfefifl^epcc
cacis
ia
Uod
ritis
fi
:
quc
ut ipfum pferat
toiismundiatcprccto^is:? ifcrutabi
lia fut iudicia ei":'! inucftigabilcs
uie
dus.Ucruntn
ucfti-38:ne fo:te
ifto itcgritatis
i co
tate in
bono uos iflin'* bumanis laudibus delcc boc cnam abquibus iuidiftis. Tlon accufo quod ncfcio : ncc audio
infrogata co:da ufa
fi
quoo uobis
pondent:tii
lite
rcf-'
ita
cfle:cfponderint:no
Si pcccantibus no confenfiftis
0.m
mozib''
bumilib" pfcnricnoo 6
ejcultaflfe:
oonodcicumcremo:e
ris
ncc
oibus abfoluti6:nc rurfus talia ur cciam pciora commiccas dum uiuis t munoo coc impuris uolupcacibus iV
lccebrofo:toc ncfandis crudelicacib'*
pofita:quctantomaio:deferri
quato
optafTc porius:ut
furiofo cocerroiibus
cerroiib" ini^
ampUus
mico.t)oc qz ncfas
^fccco
eft
diccre:nefas e
(i
cminerent.Tlcc
k occidcrc
Tla
boc fponte
00 copflKriptniflum boccflccaufcnt':
nec ideo credant
deum ifta
ncgiigere
PRINWS
quift ^mittit
cont''
roimc Oaiedam emm ueluri podcra P' mala^ cupiditaroit per occulm diui^ num prefens iudicium rda^ntur t
:
no
fal
Uce:nec in fpe
remm
nutantium ucl
uira<^ criam
bbentiom conftitutam:
quc bn fibi funt conlcic no fe e^ iflo caf!itts bono co: inflatum cj: tulinfeit tamen uim boftikm in ca:ne
a6t
iltc
tieinfirmitati9:quepo(Tentin fupcr^'
ei^dntc5fo:tc
tcporaUa
banc bumilitate i uaftatio nc illa cttafiflfet cytolli. Sicui ergo q" i dam moiie rapti funt:nc malicia mu^ i^taret intelUctum eomm:ita quiddam
bie fadu
(i
mala dcucncrit:ubi cft dcus tmeOp ii diant:ubi funt dq eo^:cii taUa pa^' tiant'pro qbus cuirandis eosuclco^
lunt ucl colenoos cfle contcndut,-' 111
ifta
eb
iftia
uiraptBc:neprorpitas muta
igitur
prls c
ret
n mot^.^Uc cuj
demqsmibictcrnapro
tolcraiis pie
blata c caftitas:
3lla?2
f^
bumilitas pfuafa.
eft
tumou occurfum
manenti:
maUs tcmpalibus fcruat. Uos autcj qui cftis cum quibus loq dignum fit
faltcm dc dqs
ucfti-is : qto magis dc dco mco:4 tcrribiUs cft fupc: omncs oms dq gcnrium dcmonia:
(ftarumoccurfiicft immincti.0.ua^
7 illud n fit tacendum: q> quibufdam quc ifta pcrpefle funt:potuit uidcri co tincmic bonum in bonis co:poraUV dcputandum: t tunc mancre (i nulU" libidincco^p" attrcctaret': non autcm
clTe
dcos:qi?i
fccit.Bi naftca
fcipio
quondam ponrifejcuiucrct:
(akip^
clcgit:
afpi''
qui fub
pofitum
in folo
adiuto diuinitus
cum uiroprimus
robo uoluntati9:ut fit fzctu x coip* 1 fpiritu8:ncc tale bonii eSTe q> inixito
aio poffit aufcrri:qui crro cis fo:tafle
qucrcrcturuniucrfus fcnatus
biberet.
dco
feruierit:
i fidc inconcufla
non dc illo
lo
tca^cumqjirainuocftntcsdcfcrcre ul
dcnt
cfle
confcqucns ncquaq
fu^
UrcimafifUctircbus aduerfis
co
mo pcrire
polTct fanctitas:
q:
Sbcat ifiili
non
Ul7crauerit cb:iftu0.cap.p:i]^
LIBER
fobnc:tipintcr.pic(cd ut mfmita ua
ricras
uoluptamm
infanie cffufioib'
Kquaa na^
ojuntinmoubus : quc fcuicntibua pdoa funt boftibus.jlt iUc fcipio po' tifcjc mjpjnus ucftcr.iUc ludicio toti"* fenatuB uiropnmus iftauobis mctu cns cabmiratcm nolcbat cmuUj nJc impq romamcaubaginemdiruirtdc
ccmcnti utdirucrcturconn-adiccbat
caroni:timcn9 infirmis animis bofte
ccnfebar.qii duitate
boftium
mapaj
nolc
foztifl^imam opulcnrifl^imamcp
Ubioo prefla no UipiriaretunUipuis cp cobibita nec auarida aafl^arcrur. quibus uit^s obfcraris ciuitari utiUa
uirtusfiom-ct^crcfcacndc^ uirturi
Ubertas congrua pcrmancret. "bic ct
criv.i
ej:
fccuriratcmn
anquam pupiUis
ciui-'
ui''
ncccfTariuj
tatc uaxicbiv.qp
idem ipfe u:
ponrifej:
tcrro:cm.Tla: cu fcntcntia
fc
mapmus
fcUit: rc ipfa
dice:ct.C>clcta
oprimus.caucam tbe^
gno.f. tcrroy:
fo -rqrtinctoitanta
difpofirione
pcrfuafircp
o:ta
dnndc
oranonc grauifTima nc pamc mo:i bus parcrenrur obreperc:-! ad vtutej Ubefactandam enenia nd acp ^omana
percgrie confcnrire nequiric
:
tantucp
aucfe
rapinarum
ta intcgrio:e
bu9 ad boram
fpeaacuU)
dio
luoozum
fhi-'
ii uri ciuitas
ccpcrat:ddn^
fce^
gencris
bu
nico9 abftuUffet:
mani imodcratio:
romano:poftca
ierat univfo
poptb
cp in
paucis potcntio
eo:um quos 6o9 putabat icfilTc audecquos cc nojriog dcmocs n inteUigebat: aut fi itcUigcbanplaandos ctiam ipfe po
aucto:it3ri
dcclarata gcu''
:
tibus
fupema t>octrina
3lm qn illa (Jefcct i fupbilTimif mcnnbusiooncc cotinuatts bo no:ibu9 ad poteflatc? regia puenirct ambitio.' "bonozum pozro continuaii p-' DO^i facultas no efTennifi ambirio
ualcret.minime aut pualcrct ibitio:
nifi in
dctnonum
fi>e
Ubcrarct,
fccnicomm
inftiturione
Uioo'
rm.cap.Tqq:^.
JErutnfdtote^iftanefdtig-r^
it
U08
ifta
ncfdrc difl^imulatis ad
PRIMVS
a.
talib'*
banc^bi
tbea'
fcipio illemctucbat
qri cdftrui
non bominum uitqe: fcd deozum ue-' ftroijs inlTis rome iftituta funt. lole''
rabtliuB diuios
tra^^bibebanquanoorebus
^jfperis
bonocs
dcfcrrctie
illi
uos facile co:rumpi atcp euciii pofTc cemebat:quaoo uos ab boftili tro:c
fecuros
efle
nokbat.Tlccp
ci^
cefcbat
beriittbebant.potifgcaut uefter
aioj^
ppi
dm
Uf
e in u:a fecuritatc
paata remp.
fj
1 iUa cozpo^ peftilentia ideo conquic uit:quia popuio bdUcofo i fotantca ludis circefibua affucto Uioo^ fceni^
co?:;
aduerfis.Uokbat uos iUe fcipio tcr^ rcri ab bofte:ne in Uijruriaj flueretis: uos ncc contriti ab boftelu^uriam re
prefl^iftis:
fed
flftutia fpirituu
ncfanoof; prcuidcns
mitati8:Tmiferrimifactiefti8:t pefli
ilia pcftilcntia la
fme 6buo ceflatura: flUam longc grauio:cm qua plurima gaudet:cj: bac occafione n co:pibu8: I5 moHb'' curauit imittcre : que aiaa
mifcTO^:. tatis obcccauit tencbrie:tan
mipermanfiftis.
>e ckmcntia dci que urbis ej:cidi^
um temperauit.cap.jc^iig.
e
mooo
noftrif
eft:^
eius boftiks
feruo:um eius:uclin locis martfrum manus cuadcretis. 'Ko^ mulus 1 rcmus afflum conftituifi^e
perbibentur:quo quifquis confuge^
ret
<^^i./'t^-*-
)c uitqs
augere
ci^
coirejcii euerfio.cap.jcjc^^iq.
ZDetes amctes: ^b c bic tatus n crro: fed furo::ui eptiu uim ficut audiuimus plagetib" o:ictaUb''
populis:-? majcimis ciuitatibus in re^
uitans.ZDirandum in bono:cm cbti fti proceiTit epemplum:boc pftituejtt cucrfo:es urbi8:quod inftuuerant an tea conditoK8.<luid autem magnu^ fi boc feceriit ilU : ut ciuium fuotum
meo'
y fuerant
antca faceretisi
LIBER
iam
tta
uel
illie
mo:es i quam ob caufam uerus 6s ad augendu impiu adiuuarc dignat* eUn cuius potcftate fut regna omnia:
qua^' nibil cos adiuuerint bi
:
mincnt
quoe
nc ifructuo^'
dco9 putant
cp
oocc pueiat
ad confctXos poztat infc(to9:fi;cut e^ H lo^ numcro ctia dci ciuiras bct fccuj
Q'diu pcrcgrinatur in
oocumcntis confurati at
munoo
connc-'
q3 dcuicti:conanrur afl*crcrc
non
pro''
ps communionc facrametomm:ncc
(ccam futuros
f,
cft
proptcr colcoo9
ctema fo:tc facto;;^: 4 partim in occulto ptim m apto fiJt. <lui ctia CU5 ipfis inimids aducrfus deum:cuiu9 facramcntum gerunt murmurarc non dubitant:mooo ca^ illis tbcatra:mooo ccclefias nobifcuj rcplentcs.ibe cozrcctione autem quo^ rundam eti.^m talium multo minus
in
ciccellenrifl^ima glo:ia
cbri funt: i no
bifcum multa
condidcrit:t
fentiunt:fcilicct
de anic
eftdcfpcrandum;
fi
apud a^tiffimos
latirat:
adbuc
6 proutdcnrta ciue: qua uniuerfum quod condidit regit. Sed quoniam i ipfi in illis que cotra nos
fentiunt:rcfellcndi funt
.
dcefle buic
iudicio dirimantur
^r
de qua?2. cp:tu
diuinitus
ccndum
quantum
non dcbemuetut refutatie im" pq9 conrradictionibus : pro uinbus dcus impcrcicrit: afleramus ci" quas uitate dei:ueram^ pietatcm i dci cul ta : in quo una ucrmter fcmpitcrna
offido
quc
alienis a contrario
moo"
dif^
>cquibo8 caufte
(equetidifputii''
^lurcli) auguftini
tione fitdifle:cndum.cap.jc;:)cvi.
dc ciui
q romane
rcip,
)c
mo qui
neccffitati difputatio''
t quata
3-^21x30113
perfpicueucriti-'
tis
infirmus bu^
confuctudi''
ri
mac
ni9 fefu9
aude
rctobfiftererfcd
SECVNDVS
ooarincfnlabrilaj^oiefaa tanqitam
mcdkkfubdercuoonecdiaio adtuto
rio fide pictatis impetraiefanaref:n6
dttafunt.cap.q.
maior^ztetriounfipicntium
Upioze ita^ Ul7:o cti5 ciaimc dei dice iftituiflre^^unde boc uni uerfum opus iUo adiuuantc in maa* fiiptit e:occurrit mibi rcfpondcndum elTcpmitueci8:quibecbella quibus
miidue
ifteconterit':ma):imeq3
rdanc
ram:quanta bomini ab bomine debc tur:fiue nimia cedtatc qua ncc apata
cemuntur:fiue obftinatilTima pciuica
cia:qua i ea que cemuntur non ferut
tanq ipfam rationem ucritatemc^ dc
icU^oi nibuijt:qu3^bibet''
fcmire deonibus:
nefandie
facrifictje
fcndunt:
fit
uclut cas
uef :fed
etiant
dammoDo
tangcndas palpantibua
confictum
fic
bonorauemnt: ut
7 contuentibu5 offeramu8.t tamcn qui^ difceptandt ftnie crit i loquedi modue:fi refpondcndum efle refpon^ dentibue fcmpcr exiftimemus;' Tlam
qui uel non polTunt intcUigere quod
dicituruel
q5 in cos beUi iurc ficri UcuilTct:ilUci^ tum fibi elTe iudicarcnt 3nde incidit
.
^tjhc
ad ipios
mcntte
dura que boftitr facta funt:pio6 cum fmpqe pariter afflijKrint.Oittam que fttone p multa dilTufam in buiue eui
qu6iiidiani8:ueldcimuncribU8
:
obediantrcfpondcntut fcriptum
uel
t loquuntur iniquitatcm:
gabilitcr uani funt
.
atcp infati^
dicta
OLuomm
boium cladibue: q qiit utracp bii uel male uiucntibue pmi^tc atcp indifcrc
te fcpe accidunf:fol5
contraria
fi
muUoe moucrc:
nccclTitatc dilTol^
^d
dicat:diJ
quocumq? mooo
inftnitttm
i erunofum n infmctuo
crem:aUquantum imo:atue fu5:ma ^me ad confolandae fanctae fciaa:'! pie cafta8:in qbue ab bofte aUqd per
pctratumcftquodintuUt uerecundie
oolo:cm:Tfi non abrtuUtpudicitie
fir
quae
pcniterc ncquitic.
in coe qui
cb:t'ftia''
tozum ueUm iudicce: qui rcfponfioej fempcr dcfiderent:cum bie que lcgiJt'
audierint aliquid contradici: ne fiant
fimilcs
eamm mulicrculamm: quas comcmorat apoftolu8:fcmpcr difcen tee:7 ad ucritatie fcientiam nunquaj
pcrucmentce.
nos aducrfie iUie rcbua affcctoe : i precipue puoozem bnmiUatamm fc minamm quauis caftamm atcp fanc
tamm
protcmitate impudcntilTima
irrc^
LIBER
laudant':"! l:a?t
mcmoia cclcbrantur:
ucbemtcr advfi. "Ro
coluntur : ne mab
to:c8
ifta
patiantur cul''
imo
illo^j glozie
fifucrinnnobie impucanda
tcndunt
ur cnim ca que
dicturua
fumpermiferuntaccidere cultozibus
fuie:
fti
mo:um mu
nimcnti
fltq^
onamcnta ccciderut: cd
co;^^
ria probibcrct
funcftiozibuo
co:da cupiditatib":
ne pcfl^imos
curarcnoUjcrunt^
<luibu8
dictie
primum
tcrminaui U
un^
mala ciuitas illa pcrpcfla fit ab origi ne fua:fme apud fcipfa^fiuc in proui^ cqe iam fibi fubicctis:quc omnia cbti
ftianc rcligioi tribucrcnr.fi ia
tiic
dqs
rint
acccpc
t in facris
eomm
turpia qucc^
celcbrauerint.cap.iig.
cua^
d
tUi a
lacescopdcos
pcrfonarct.
teftificationc libcrria,
quo^ cultu fe
probiberi bomi^'
rcs fuo8
lia
legibue adiuucrut.-^Utic^
iiti
cranut quomo
rft
iftoijt uita aut facta curarent.Scd rcf pondctur Q' uoUmtate propria qYcp malus c:qui8 boc negaucrit/ Uerutri pcrtiebat ad coTultozcs deo6:uite bo
jie
mis.Sut naq3 q co?2 fludqs liberalK b" iftiruti amat biftozia: d} hciHic ifta
noucrunt.
S5 utnobia incruditojuj
fc
rccrc nJuctib"
noflc
polliccri.OLuidung^talc sdcoijtillo^
boc apud uulg"* affir mare nitunf^cladcs quibue per ccrta interualla loco^jt 1 tpozt gcus buma^ nu opo:tct affligi:ca acddc nois cb:i^ ftiani:q6 contra dcos fuoe ingcnti fa
ru tcmplie pzompta t cmincnti uocc concrepuit.'Ueniebamu6 noe et aliy 00 aoolcfcetee ad fpcctacula ludib:ia
cp f'3criUgio:^:fpcctabaf anepticiof:
ma 7
omnium
antc
e-'
glo
cuius lecticadicfolcnnilauationis
iue talia pcr
pubUcum cantitabantur
bis dcfcndat
fi
propterca
SECVNDVS
imo ucro
qualiarncc
fl flb illo
intcr
rcKut fua matcr fme ullo fcnfu mo:-' tua iaceret:g7 ad boc dea uiuerct : ut
illa libetcr
audiret
i Jlbfit
ut fenator
urbc
foztiii ui;o
da facrie^piciarct^quali''
offcndcretur. Tlcc
lUccta curi
md crederetucrecundia
ita in
laudabt
Us fcminc
tc
contrarium diuinita
fi
illa
erat facra;
fi
illa
lauatio.'c
bominca
fcfecpfubtrabcrct:crubcfccrcnt^
ma^
q>
quem moncu''
ma^de
om; a cultozibus
capitulum.K'.
fuie
bonorabatur.
capcac:ut iUe
cft.muUcrauceuiro^ prcciofas aiaa magnc inoolis animus: boc uclut diuio tcftiindio fubUmat":
iuaq' iftos:
pfuctudie
<^
flagitiofilTimc
1 ucre fe optimum cjciftimans ucram pietatem rcligioncnq^ non qucrcret: fine qua omnc quauis laudabile inge nium fupbia uanefcit 7 dccidit. Oao
md igicur
iUa
nifi infidiofc
qucrcrct dea
nobie utrum mze^ Tultam optic de rcp.ucllct mereri: ut ei diuini bonozcs dcccrnercnt': ficut 7 grccoB 1 romano6:aliafcp gcntee co^ ftat quibufdam decrcuiffe mo:talib': quo;t erga fe beneficia magnipcndc^
rant^cofcp immoztalee factos atcp in
bri
uiucndi
deozum numc?jrecept08
fue matri
(i
c(Tc
crcdide^
3nc eq>6 uita 7 moiib'' auita' tu atcp ppfo^t a 4bus colcban^ numina n curarut:ui ta bozredis C08 7 deteftabiUbus maUa non iit agro 7 uitibu8:non in oomo at^ pe' cunia: nd denicp in ipfo cozpo:e quod
illa
:
LIBER
ipfo
co3 implcri ac
quid in moztb'* appetedu eet atc^ fu^ edu : (|d in ipfis rariocinandi rcgulis
ccrta connqrione trabcfiaut cjd
fi
fme
cff^
bocortcndaturporiu8:boc4)bibctu:.
Tlec nobie nefcio quoo fufurroa
q^tu diui''
pau
rut:mapmccumco^
^uidenria diuina
ris
fcd
ab bumilitate in fupna furgcntc^: ic ifto^ compationc monfl:a:ct:unde poHca nobis crit i dci ucri oomini uo
luntatc diTqrendi ac diflfercndi locue.
omnium U-'
fcd ubi ppti
Ucrntri
fi
t ucre fugalia
:
puoo:i8 1 bonertatis
quato
iuftius talib*
quanto
da
au3ritia:abirionc frangcnda:lu):u
q6
di-'
C>ifcitc
monugalli$ibfcindcrcnt':molle8 con
fccrarcnfiifani fecarcnf:
o mifiii cas cognofcitc rcf .O.uid fu m'':^ qdna uicti gigniurozoo.-CIuia dat":at mcte g^ molf ([cf:t uri.0.uif modufl argcti:qd fas optare: qd afp.
Ucile
i ^ccid
ali6;
numus
bet:p:ic carifcp^jpiqs.
te
dcue
ce:
in
maio:um^
dco:uni
tc.i^icat
rii
qbus
locis
bccoocctiudeo
a
cultoi-'
folcbant pccpta
recitari:'?
libioo pcrtulcrit:fcrucnti
b'' coijj
nos
ucneno:magi8
itu^'
tabula
quandam pictam
qucnqj ad
uicia.
nii magis
mou^ q6 dq
fcccrit: op
q^
bomincs difputauerint.cap.vg.
Q.
Tl nobis
fo:tc
pbilofopbo:in
grcca fut:at
facta cft
imitari ded.2lt
ccli
que^
fo
fummo
fi
roana
f^
bumuncio
faccre
fi^pi;ea ia r6ana:q:
t grccia
id.go ucro
illud feci ac
Ubcns.
r6ana^uicia:itdco?tpcepta funnfed
conari func
dg non
turpittt''
rcp nata
latitarct;
dinum:fcd pUcantur.cap.vi9*
SECVNDVS
s
.
lege concefTum:ut
q6
uellet comcdia
ucllct diccrct.
nominatim:ucl de quo
3caq3
ficut tn cifde
Ubris
bqt
afnca-'
<ko6 ut
1
fibi
folknnitcr cdcrcntur i
mcUue
e g a pocta notari.S5 pe
cum la fue ctuitati majcima auc toiitatc pUirimos annos oomiT bcUi
riclcn
prefuilTet:uiolari ucrfibus:
t eos agi
ft
in fccna
non pluo
dccuit:g'
plautuf
pu
ficum romcprimitU3
inftituti funt.
ii
bUo Tgnco
Oiuid
igtcur in
ac
cum p
infti
que
fcriptitantur lcgibue
ac uindicarc dcbuenit.
le
poetarum agcndc
fpcaacris
muUa rcruj turpitudic: fcd nuUa fal^ tem ficuc aUa muUa ucrbomm obfcc'
nitatc compofitc.quas et ini ftudia
libro
O2 romani uctcres de
pcccati licentia fcnferint :
cobibenda
bunc k>cum
in fccna
ut oftcndat uetcribus
quam grcd
effc
tamen conuenientms
licere
roani ucte
Ubns: quos
ait.
nd tato
confic
Tlunquam comcdic
tiA potuilTent.
nifi
confuctuoo
illa
uera
commcmo'
t grcci <\iA antiqoes umofe fuc opionis quandam puenic'' tiafuaucrunc apudquos fuitctiant
LIBER
Tlimls cnim fupbum fait famc pcere priitcxpu nuiuti0 1 cium : ubi fuc fac parcimimina nolucrunt.Tlam quod affcitur pro dcfenfionc rwu illa uera
iii
C>e rccnids
apud grecos
in rcipa^
:
bliccadminiftrationc rcceptis
co q>
ncrenrur.cap.p,
deos
putatcm cofulas rdigionie.Si aiit maluiam demonij cogitce quid aJhiriue ad dcdptcnduj
arcp callidms.' Cix cnij prob^s laatur
in principcm
pamc bonu^
efl
atcp utile:
:
cos aucto:c8 earijdc fabfap no puo ciuitatis fue bono:c dignoe c]d^ ftiarut. Si^dc q6 i eo quocp 6 rcpu. libro cdmeorat': Hcbics ciuis atbe
niefis uir eloquctilTim^^cij aoolefcenf
nonnc tanto
mdignius
quanto a
num.^<luc igitur fuppticia fufficiunt: cii deo fit ifla ta nefaria tam infignis
iniuiii,
'jariftodemntragicu
itc
aucto:ema^
ad
dqs fu
p quos age
dmaligmfpu8;quo9ifti6of
putat:ct flagitia q
fi
16
admifcriit
dqe fu oio ?gruef;ci ncc uita duiii lacaan di linguie pocta^i i biftrionii fubtra
bere aufi funt:a
c^b"
de
fc
ccmebatdco:{tui
tam dfde
ipfis
ducaiiuT ad prcdcftaurum
fecu5 trabant^liuc
p quoe
ifta
tbca
bommcs
com
erant grata
eife
bonoranoos pntauc:52^t.<luii
nullo:um bommu^illa cnmma ucra fmi;qu tnmendcnamisiibus fmgi It bcntcr accipiunt fallacilTimi fpmius:
ut ad
ccleftia ac
pro
turpia pcrpetranda:
brofos b:ent:p quoa illa uoluptatem fiue bono:c dqe c)rbibcri pctetib' : 7
nifi ficrct irafcctibus:
co^ adm6itio"e
ioonca uidcat'auct02itas.u5lgit'
mcdi
rc?2 pitiflimD
qucbuiufcc^ prcdiearnumina
diuerfiratc diftinguatiut
mo putauerut:uel dqe
famam
mb"
ne boncflio:em
ipfi requtrcn''
arc^ (0cudi8:qualia
puiuia:lcctiftcrm8.
illos
poftca
fi
60
luucrit
diligeti" difl^ere^
m^.Tliic ad re pfitcj
qo
attict diflera
SECVNDVS
tribtiitVriecp
d^ decet 5o9 malos: ai poau9 ifti q: imodi fut fpus omd fmt maU^fiue certa difcretioczficut U^
ni malcdicertt:
i digno
fttit
ut tcretT
bcom
anf obfe^aXopetetiflrimc greci utrof (p boao:e ducut:? f^crootce p quof uictie mil^rat': t fcenicos p quos Uidi
pcrbibet.Tleueloibus dqs fuis
gni"
:
romanos:
q>
d?
eo|t:qui
fe
fii
f
drii6:etmibifo!talTefiuiuc
ret.OLiio
bis
quos bonos
putantrfi Uidt
nos
ifta ipiiita ee
nol
009
is
fceico9;ubt ti'tacdcbrat:dictitai':
dq vi nec oio digni : cjb'' diuios n bonou:s 6fcrret tlla refp.-^quos.n.coU miinc dcceret mimccp optct : ft Uioos
cjrpcrcnt
X roani
ficut in flla
de rep.dif^
agcoos
puittjs
roanoj^ quo
faUcn
^ris
di
it
auorct:
boncfte con^'
co''
fcd crga
lcnt:quos uidcbat
uoUtilTe (ccni^
tri
7 irrcligiofc.Oaios cii fcircnt: non (o lum paaenter:f3 ctia Ubcntpoetarum probns maledictifcp laccrari fe poti'
ua:^' illos buiufcemodi iniur^s tndi
dtgni'
u
(ci
rc grccop:f; ficut
ap6 cicerone
id
idc
gnos
ctTc du]ccrunt:fecp
ab cis et kge
municrut:illo^
boiu^^no
;
mo bonoicauiii rcliquof
crtic.
carc
(} ct
tribu amouert notationc celo^ia uoUi "Prcclara fane i roants laudib' anumeranda p^udctu.Sj ucUc fcipa fcqucrctur ic tmitarctur . Jtccc enim
rccte quifquis ciuiuj
ncgata
opprobrtu
uidcaa
.-'
inHigcrcnt
romano^
babeda
cum
3ta
ne pluris
ttbi
uifa e c^iHiatio
:
romano^
ct cenfo:i8
cc fcc
capitoU|
d nuirad bono
nota
fincbatur.
ucf
tcncre^pa
mimc
dcos tuos
:
fccuii
gcna^
nulU>
cenfo:c:nuUo principc:
nuUo poiificc
qua pfcnianca roe boics fccnid ab oi bondc peU6t;i ludi fcdci 6o^ bono''
zib"
ad
LIBER
oblectammuoluptatte boaneqzacf:
ifH
n mdo mop irrq>ercnibumano:um dq eas ctbiberi penucrric . -Cluomo crgo abqciiTcenic" p que coUt 6e; t
tbcatricc ilUus turpitudiaiqua fwntc
Cui
k bonoa: boics
kc^
tous dco9
Roani vo boib"
fccnicia
1 nefanda probibenti:an dcmonibua bac bommum dcceptioc gaudcntib'': quibus ille ucra pfuadcrc no poiuit'
ibijc
co''
fumma qonis
talcs
abfoUiit
p>roponunc
anteponit
numina
coUocai. Ucruniamciriftu^qucmap
bomincs bonorandifuncJlflru miit r6ani:f5 nuUo mooo talea bomi ncs bonorandi funt.ocludunt cbu''
ftiani:nulb igitur
lendi funt.
dqe
ipfis
prcfcrcndum ee no
dubito."p>ropinquani autem
romao^
mooo dq
talcs co^
plaionis:
illa
XDUo:em
tis
fiiiflre
platoncm:4 poc''
fc
locum
in
dcdcrit:g'
cis
uoUicrunt bonorari.cap.^.
romani
fuic fpa
quoe legibue
c6
rc8:bono:emur
c5
ro'e
cj;acto:c8 i
3ln fo:rc
luooe
brari
fccnicos:ifti
ab bono:ibu6
.
om
palma danda e:
efle
3Ui celc
fo:marct quaUs
duitas
op^
aiitillc
dco^
-r
fiifcari
corumpicp figrfitis aios ciuiii noUiir. jConfcrnunc platonis bumanitatcm a ciuib us deripiendis poctas uibc pel lentcm:cumdeo>t diuinitate bonoa fuo Ujoos fccnicos ejcpetcnte. 3l'-c ne taUa uel fcnbcrentur: ifi no obtinuii
difputanoo ram: nc fcripta rcapcnt':
poctae ipfos:urpro arbinio mtietcs: uel boibue miferie quafi dco:um fac
ca pcfi^ima imitada proponentee: oio
i
/at
SECVNDVS
apo
inftifut09:dialem ioui:martiale
mar^
neccuil^cbufti martyri:
ti:quirinalcm
lcntia
romulo.Tlam bcnujo^
uclttt
bomim copam":
ciuium
c(t
tccepms
m cclum
pa
quiiinus
poftca nominatU9:ac
co cjrplicabz.S^ eu
lut fuifle
ccnfemu9:fi
iftii
romuloiberculiiq^uif
p''
petraflc flajitiu
po ucl alicuicfnoccpbalo:poflrcmo f fcbrio:que romaui numia partim pc^' rcgrina rcceperunt:pti5 fua^pa faaa
ucrut.-Q.uom6 igit tlta animi t mo-' rii mala bonia prccepria i lcgib' uel i
minetia^bibcrct;uel infita cjctirpada
curarcnt dq talc9;4 ct feianda t augc
3 aiit a dqe
da Hagitia curaucrat;talia
ucl fua
ut
quafi fua facta p tbeatricaa cclcbrita tC8 ppKs inotcfcc cupicntcs : ut tang' aucdc diuina fua fponte ncquifl"ima
li
ac
i cmoatio
bioo acccndcrct'bumana:fruftra boc cjxlamantc ciccroue;^ cii de poctis a gca ad C09 accc(Tinct:clamoz itjt t ap
probatio popri:quafi magni cuiufda 1 fapietis magil\ri:qua8 ilU obducut
dcmonq8
ftituiffe pfinjrcrit
crcde nolucrut;^ptc:ea
ide acccpiit
inflammant cupidttatcs^
O.UI
8nimi;mala uitc;ma
nc i animi9 malis: q precipuc caueda funt:morc9 cotnipcf bttmani:nulla c dicula facra dignii putarut: i romu-'
Ittm fttii dq9 mftig pwlcrut : quauie
quc
illi
inftitucrunt:
Tlfo:tcpprordano|>pfealcgcf
11
ftit
a nttminibtts conftitutc:
.
ut trc9
q: ficut
falufti'' ait
3u9
q
boniicp
ap6
nata ualcbat.
LIBER
obrrcctatoium
tia
viirtvaie int
n inrolm''
q^ fiU-'
qua ingratam
musineplium
fpontedifccdcret:
UB rapc no dafas.-^Juftiue aut bcllum cu ea gete geri potuit:q filias fuas ad mhmoniu cu rcgioalibus t cii fmali^
b" fuis ncgaJTctpcrifae:g' c^ ea q fpc tebatablat38.3lfd ergo poti" ibi fict;
commc
morare iam
agitabat'illa ciuitae:
plebfq^
illis
ubi mare
iiuria^T co
ftenegataeiuJlcuictoauferrcr. TUlb
ri
datas
rapuit^^iiiuftil
iufte fucccnfe^
ca^ paretibue
probat bi(lo:ia.capitu-^
tibue
gcffit.
lum.;criq.
fucccfl"ir:quod nii
ad mcmo:iam frau
i
die
Xaqj bebo
ftiii
modii: i
ipm
falu^
noJis
in illa ciixmtc
1 impeiio no i boc
tcfte
poti" adbibcbo.
Olul
cil
in laudc
iite
fermo
c):o:tus
natura uale
ejcpulfis fgi
quo
lure ac
bu3
bono
tarquimu:cuiue
dm ej:o:dio fa
inreruallii iiu
cum ad cofules
pun}
i
traflata rcfp.pofl
rias
ualioof i ob cas
cii
difccfTione plc
nome i jjpinquitatcj
fe
bis a patribud:aliafcp
urbcdifcelTio
abdi^
nes fuifle.Tlam
optimis mo:ibu8
OA
colla
populo fc
tinus:ficutctiaipebrutu6 acccpcrat.
)c boc iurc ac
illius tpis uir
camill"
1 majcia conco:dia populii romanu; in^ feciidu i poflremii bcllii cartbagi ncfc cdmcoraflTct egtfl*c: camcp buius boni ri amo:c iuftitie^f} flatecartbagi ne metu pacis i fidc futfle dijcifl}. Uii iKafica iUc ad rcp:imcdam nc^tiam fcruanoofcp iflos mo:es optimo8:ut mctu uitia cobtbercnt": cartbagincm nolcbat cucrti. ontinuo fubiccit ide falufti" 1 ait: 2lt dtfcoulia i auancia
atcp ambitio:-! cetcra fecudie rcb" oti
eo^
urbem
opulentilTimatn ccpit:inuidta
nructdmala^podcartbagts
c;ccidiu5
SECVNDVS
j:
paulatun ut antca
corrupta
cfl
i ob cas difcciTio
ut mcrito dicatur
ipfi
babcre polTet
.
apli*
^icit
t alg
tit
fcripto
rcs in
qucnadmodum
irt
ctiam
illo
brcui tpc:
rcgibus
ali^tu
:
lum cquo n modefto iurc agact mc'' tum dijrit fuiffc cam:qm mctucbatur
bcllum q5 rcj: tarquinius rcgno atq3 urbc pulfu8:bctrufi8 fociatus contra
probpfa
fucrit
an noftri rcgis ad
ucntiJ. t)cc
aftq' cbziftus in
pilTet:ue2j
clTct.
ctiam
de uirgmc nat"
dc uita
rcgio
mozc confulcz:
agro pcUcrc: 1
rcgna
c):
moliri'.illos
cctis
ptib" foU
impio agc.Q.uibuf
euafa cartbagine tolcranda 1 bo:reda:dq9 fuis iputarc n audcat opioncs bumanis mtibus undctalia uida filucfccrct maligna aftutia infc^ rcntib^^cu: mala pfitia cb;ifto iputat:
qui ooctrina falubcrrima i falfos ac
faUaces dcos coli uctat: 7 illas boiu;
litiam tolcraret:armata
atcp
nopas
bis
fccundii
ubiq? familia
c):actos:qu3k3 roani fuerint: dc clb' 3it:iu8 bonuq? apud cos non lcgibuf
magio
q^
natura uakbat.*|boro
fi
ilU
bumanc reipubli^
tpa taUa rcpiunt': quibus pulcbcrria atqj optia fuifTc prcdicat roana rcfp.
fe:rct.C3p.)ci;c.
quid
ik
ri
cgo pzius
eo^undebcc
di)tcrunt:
fl3gitiofi(Tima
uidclicct ut
comeorauit c;cciditt.<luc
qucnadmodum brc
i
i dcfcribat:
ci" bifto:ia
ma^
f^
ufcp
ad
mooo pdpirati:adco
iuuet"
LIBER
itobfe
u
to:c9
nlfo
quoK et imita-'
fe
fcelerib"
i flagitqe
ec lctant':
ab
illo
mocuratpcflTund^
flagitiofiflli^
fccrcKqb"
ma n ee rcp. Xrh
po
co''
copqe referta:uicto:q9 glo:iofa:urq6 cft feUci' pacc fccura fit: i qd ad noe:* 3mmoidadnoe magie pcrrinct:fi diuitiae quifc^ fcmper augcat q quot
tidiani9 dfufionib" fuppctat:
fibi ctia infirmioica
p quas
potc
g^diuicrnotang^cj: pbilofopbo^
ccitationibus flrcpcre:
f^ tag' e)c
fubdat
c}fcp
ora^
tcntio::
qm
fld
icrria pcrfru3t:diuitc9
paupibuf
fui faflf
buaantcaduentucbzifti rep.peflTma
flc
cUentclae
i ad
miniftci
ri
iii
flagitiofilTtma factl
ri
iputat
dge
9butant':ppri plaudat
pfuUoribue
fuis. 2lfflictione
ifto
iuftifqj
mo:i
tang' recto:ibu6
dfiato:ib''
fcruiant:eofcp
fj nec^ter
finccriter
bono:cnt:
omnie
capaj:
ac ^uilitcr timcat :
qd a\icnc
cjfqj
i quoe
baptifta loanee
no^
aUoquit:qcacto:ce
ipfi
atcg militc9:t
felicita-'
alicerei:oomui:faluri:f
impo:tunue aut no
male
q& U
tolcrare cb:ifti
:
fiuc fint
omnce quibue frui placucrit: uf^pf C09 majcimc 4 b:e puata ri prit.]ct:u ant^apUflVmc at(p o^nariflfime oom*
ubi opipcra couiuia
cuiq^ libuerit
ft-cquetcnt':
ue^uici3k9:fiucdiuite9:fiuepaupef:
fiuc Ubcri:fiuc fcrui utriuflibet fc)cu8:
ubi
pefVima
ctia
(i
ludatlf^bibaf^uomatur: dcftuat
Sal
i
macp
quada
fac^
rifl^ima atcp
auguftiflw curia
lej: e:
celefticp
atcp oi gcnere
clarifl"imu5
crudeUWmc fiue
turpiffimc uo''
fit
luptari9 qccftuet.3llc
pubUc"' iimi^
cvtat
SECVNDVS
procur;iucnntadeptacp fmiaucrmr.
;Colatur ut uoluertt:luo09 c|:porcant
mcdqs tinfmiiB
itcriectts
ordibus:
cti
fuis
Td
fuis
elTiciat:
ut
ut fonus modcrata rationc ciuitatcj pfenfu difftmilimop concinerci? que armonia a muficie d: in cantu: caj ec
in ciuitate concozdiam artiflimtl arcp
pcftc:Ribil
optimiJ
oium in
.
rcp.uincr^ incolumi^
iufticia
nullo
paao
fjoomuifardanapalicoparauerit: q
quodl iq:
ut in fcpulcbw fuo
co^
uiuera:bauricoo pfupfar.<iue :c
ifii (i
i popofcit
tractazt":
ge
bfcnt fibi
talib" idulgcntc^:
nec in cis
advfatc:
proprcr
buic Ubetius
qp
mana republica.cap.):]ci.
f
q5 ia uulgo ferebafrep.zegt (inc iniuria no pofle. 1:)anc^indcqoncm difcuticndam i enodandam clTe afle^ fus e fcipio."Rcfponditcp nibtlcfle qo adbuc dc rep.puraret dictum : i quo
poflet longius progrcdi^niliefler con
firmatuj non
fine iiuzia
cfl^c
no poflc:fed boc
fine
fumma iuftitia
rcp.rcginon
ru ac
im
cum
in
pleafifcd
ftudiant
magna
fccpit
c.Su^
pclTimam ac flagiaofiflimam factav fcd ficut ciccro difputat iam tunc pro
fu9
pcriflrc:T
cim pilus
difputatioc^co^
qui fentiret (inc iniuftiria rcgi no pof^ fc remp.purgane prcdpuc:m: boc ipe
fcnrirc credcrrt'.gircp fcdulo
pro in^
iuftitiacorra iuftitiam^utbancccuti
iam
lem rcip.iUam vo inutile ^tfimiUbus ro'ibu9 1 ej:epU9 uclut coarct oiide:. Xum UUus rogannbus omnibus iu
ftitia
quo
ccpifl*e
falufliu3.Tlam moztis
libris
eifdcm
commcmoratio.u au(
i
fcipio in
cj:
Scipio ad intcrmifla rcucrtitur : rc^ coUtcp fua atqj cdmedat brcue rcip.
difftnirione
populi."f>opuluaiitno 0C3
litaas
mul''
'Jcongruens
ficcj:
fummis i
LIBER
dtffmirionis
utHmBi&tcp q;
illis
fuid
ftare
romflnd:quo8
ut
mo
ii
u uero iniu
ma
appelbuit: autiiuflioptutiated:quo
f; et
quodamooo diceda
pprs
cui
diffimttonibus
ca c.Tl:is enim utcqs no cafu aliquo rep.uerbo rainemus: re ipfam ucro wpndeamifim". tyecciccro fatcbat: longc qde p" mo:te africani: qucm in
fttis libris fecit
de rep.difputare
cb:ifti
.
ad''
ft
qm
13
ri
ect rea
ppK^cum
tf rannus
eam
buc
tii
afi
aducntum
0.ue
populus
pprs eet fi
eet iniuflue:
qm non eec
ca cb:iftianis iputanda
efl^e
cenfcict;
communione fociata^ficutpopur
talis crat:quale5 illam dcfcii
OLuaob:em cur ri curariit d^ eof :nc fucpirct atcp amittcrefilla refp. qua
cicero logc ari^ cb^ift"
i
romana
carne
ucnifl*5
omnmo nlfa
crat
tatio derep.inter
an fo:te nec
f^ picta co-'
na caiufq> alti'':
pn
pri*.
CLb 7
uo
libri:commcmoato
res ftat
oiidam
^m diffinitiones ipi'*
^^iP'
/
romana
uirifcp:
dceroni8:(^bu8 ciuid
fit
ds
ita
morata ciuitas
fuilTet:ncq3
mores
pfuinent:aut fundare:aut
tandiu tenerepotuiffcnttanta^ r ti
iafk latecp impante remp .
3t^ ate
ueteri
Uuc eo:p quos loqui fecit i eadc difpu tationc fentcntqs: nunqua^ illa fitifTe rep.q: nung^ in ca fuit va iuftitia.Se^ cudu5^babrio:cs aur diffinitioncs r pro fuo md qda refp.fuit: 7 meli" ab
antiq*o:ibus romanis^g^apofteriou^
ipfe patrius
adbibebant
mo2e5 ac maio;^
cj:ccllete6
inilituta retinebant
cii
uin.
rep,
ficut
euanefcete^ uetuftate
qfdc
bus adminiftrata e.Ucra aiit iuftina non cfiinifiin ea rep . cuius conditot rcctocp cb:iftu8 e:7 fi ipam rep.pla^ dicere:quoniam cam rcm popuU cfTe negare nd pofTumus.Si aut boc no^ mcn quod alibi alitercp uulgatu^ eft
ab ufu noftrc locutionis eft fo:te reo^
tU9:in cn certc ciuit^tc eft uera iuftitia
SECVNDVS
abegcrunt.
.'
an
fottc prites
ootmiebanr.^Xuncn.tota urbc in bo
ftium potcftate redacta
:
folus coUis
roma
pdTiaac
flagtiofifliia
factacrat.Jm^
oio perierat
populo cul^ toh fuo dare precipuc uitc ac mo^ p-' ccpta dcbucrunt.a quo tot tempt tot faccrootib' i facrificioijt gcnerib'' : ta
multiplicib" uarqfcpitot
tatib^^tot
feftis folleni^
Ue?j de bis aduetic^s i cotpis poti'* q animi maUe: que ucl ab boftibus ucl aUa cladc acddunt : nondum^in tcrim difputo. Tlunc ago de labe mo
ru:quibu8
deide totretie
abfccf
ammitteref omnca adf tis arifcp relictis dq:fi co^ 6 bda uita at
cpiuftitiacinitaspccpta ptempfcrat.
ftiditi
miftra
lueriit
Tldc vo quales qfo (iq fuCTdt : fi no'' cu ppfo cuUotc fuo uiud: qucj
mak
ttiucte
n oocuerunt
bii uiucre.
quas
ii cj:
fauotc
cj:
ut in bclU ct
ipugnatione ckmonum:f5
ueri
pgrcdcrctur:duilia:caufis iniqflfimis
fufcepi:a:i crudetr gefta
:
dd iucUcio pcndcrc.cap.jrpg.
q
crudcUufcp
:
cuius
uita:moie3:facta:dfcribentefUiftio
alqfq^ biftoiic fcriptotibus^quis
qcbo2rcat.'0.uie
Uid q? ctia uidcnt' eo^ afFuiflc cupiditatib" impledis:^ ondnt nd pfuifl^e refrcnandi8.0.ui.n.maiiu
folcnt
p defenfionc
ibif-'
uernnatqj ut
di|:
tate fado?j;'Si.n.ad
iuuerurri
paruum
cft
mo:ibus
fuis
^ nimis
LIBER
potucrijt.Omitto'9'
marr
mifati^
mariuo
falutc.-uiriyiopib":
bow):ibus:dtgnit3tc:longeuitaK cu^
irftti8:pofrcetii
:
captiaitatc:?''
uitutc:iopia:uigilq8:oolo:ibua ci:cru
fcire
uo
Tlaj
marq faguineaj
cofq;
potius puidentic
difccrct
dct
ab
bis tranfcun
:
uelcis
di
fhidiocoledire^rdtViurq: laboao''
fis f (hbufcp tpib'
gnipedamus tarcna
mario:m3li9
ctia
cii et in
feliatatc:q ficut
ritmiImurat':7^pfco9cb:ifti3na :U
gio puit^s idigniffia ledif.Si ant brit
in bie rcb' ucl bnficq ucl maleficg
cr plc^tcp
conccdif.Tlcc
po
bonos unt
U8
bona mabuc
terrcna ^pttiaoos
ficut
mali boic8 in
terra:fic et
ilL"
illi
n oi
rcgulus coluiflc
q>
marius
idco nec
odiatoc
magia
nco copbedit:
dcmo^
opprcflusinopiatibcllo fuifcclcris
proflratus
infclij::7
uaifluna atcp ca
tifl^tmafclicitateprepoUcnt bonidci
y\h ccrtc {pfc:cui'' tpa tKa fac^ rat:ut fupiora quof utdcjc cflc
cii
colcnrc6:a
quo
pmi
caflra mouifl^et:
rcr:immo dcprauandis
diB addidaunt
co:rumpcn
ut periret.
moabus
Tlcc
fc
bonoo fingant g?
uelut offcnfi
difceflcrantadyrisanfcp rcUctia
qri
dg
ucnirc pcipicnoo
dc rcf
cuem
predicebat
nibiUp
SECVNDVS
ma>:ic pcitina(\i
quaUbus dqs
cupi^
magna:ncc malacupiditjtcmtnanoo
frangcbat.Dcindc
cti cfTct
in afia bcl''
dcmonu libcrate.
lum mitridaticu geres:p lutid titio ei mandatu e a ioucg^ eet mitridatc fu^
paturueti factii
e.
no
ab multo fanguine.
datus eg>priu8 ab
pcrtulcrat.
audic:at: qut
rn"t
profuir il
0.uid bic refponderi poc quarcdqcuraucrint uclut fclicia ifta uuntiarc: % nullue eo^ curavit ffllaj moncnoo co jngcrc:tata mala faau|5 rcclcflie armis ciuilibu6:qualia no fo fcdarcnt : fj aufcrrent oio remp^ Tlcmpe inielligut ccmonc9:ficut fcpc
0.ua
1 fecundis rcbus clatus ac pcipitat": magis ipfe perirct in mo:ibus: q> ini^ micos i co:po:ibus pcrderct. t)cc ilU'
bm
i'am
dq
ucrc
trtftia
ucrccp lugcnda:nd qc
ti8:non augunjs:
diici:
notucp nobis e
i (zia
facris:
uattcinio prcnuntiabant.magis
ncgotium fuuj
q'
ejcbibcaf^tlbus bi
cjrbibcnt fo^
ciari
tn iudicio dei.C)cidc
tjj
uenifTct tarcn''
i
ca
boice
cuni comitrcndis
m^^
ut
cjctte
ilffolus
ucfcc
cla-^
ponunc aucto:itatcm.cap.;r^v.
i
ref.T^oftea
magis
Ugni
capitoltum.boc cum
dijctfrct
con^
cicrarc fcparart^g^rum
itti
moUanmr ma
rcgrdTus
Ouinetia
nicie
:
toUum.Oid quidcm dcmoni T prcui^ dcrc factlc fuit i cclcmmc nunriarc. 3Uudfancarrendc quod ad caufam
us pugnare ai(i
UBE^
fuf
pnmii
igercs frago:cs:moj:<^j
mlV
iamanteapcrdirlfuiflctnullanq?
manfiflc anrc
icfu cbnfH
rc
nfi
ri (c
aduenrum oomini
pugna ubi dcrti'tit:udlig:i3 qqj uclut bominu^ i cquo^t gra de illa coflictatiQc c^mi
dii.^.s
d^9
fuis
nonimputannquimaLatra'
fi
fito:ia
numina pugnariit
ia
bclU
ciuilii
fir
.
C)rcufant'buana.6fiderct'tii q
liii
ta
flOt
dq
ti^ dco;j cp:mplo nullu ncfas admit tere uidcrcnt^^Jam cim ccpcrat bcUa
ciuilia^-r
pro
illa
rcpubltca nc pcrirct:immo
mP
t
ofdcm
to8
to:itatc no)cia
tius ut pcrirct.
<lua ri
io'
ut arbirrot
rc
agnouin ac
fcipfii tbi
iunjcifUrergo
dct
:
b"
malimimc
tc-'
fj
ar
illi
buB apparcrc uolucriin nc itnitaii ta les pugaas riuica trepidarct affccrio: fy potius bumanii fcclus diuino crcu
farctur occmplo. t).K afturia maligni
conumcuntur fuiflcprefentcs:q
rc 3bfccfl"iflent:mitiu8
(i
uc
i
romani
bclla
fpuQ
ctia
laoos
undc mulra
faaaricp
ia diri:
(ccnkoe
fibi dicari
iuflcrilr;
flagitia tbcarriris
ca"
t>c fccrcris dcrttonum moniris q pemncbanrad bonoe moicstcuj pa^' bm in facrie eomm omnis tKquitia
difccraur.cap.j:p7i.
fccifl*e
crcdcrct
illos li^
qTq'3
nd crcdcrcr:fcd tamcn
a ^
potius^
numinum:
dignualiquid fcriptitaflc:ubicnqj
1 crimina
fiuc
illos intcr
ipfis c):pofccnnbu8:
fcentibu8:t
nitanbus confccrata
rucnnt: arcp ad
i dicata cla
dcmo'
fe cfTe
ncs^qui
fe
buiufccmodi uoluptatib'
moabus ciuium
rotnananircitifub.
immifccnt:immunDoe fpirinw
SECVNDVS
cckbiitione pcritaripudcn
fccni^
tc9
artcm
flagitq uidcrccrubefcen
.
Cmudc
t)oib'
o^ teftant^.lbcrbibcnf tn in abditis fu
19 fccrcrifcp pcnctralib" da:
qda bda
clec
mrto
fuia.OLd
(i
ita
t boc ipfo
caliidio:
advtcda c i puiccda malicia nopo^s.Xata cij uid e ^bitatia 1 caftitatie:ut oia f pcnc oie a" bude moucatbiiana natura: nccufcpadco
fpuii
(\t
minue audcbat facra du9 qua ucnca banfcaftoco^dcdanarc "boc tamen pala difccndii pbebaf t templo:ad q6 perpetrandum faltcm fccrctum quc^ rebafin oomo.ZDijtnimium (i uUuf
ibi crat
puoo: mo^taliu,: quo biiana non Ubcrc boice comittcret: quc apud deo9 criam rcUgiofc difccnt
flagitia
dcmonuinifi alicubi
fe
qucnadmodu
iratOBbabituri:niricti33e)cbibcrecu^
rarcnt. Ouie cnim aUus fpiritus oc^ cuUo inftinctu ncquiflTimag agat mcn
tes 7 inftat facicndig aduUerqe:-: pa-*
fcitur factie:nifiqui
gorium
demonum amane
:
ludia
fimulacra uicio:um
fufurrans inoc
cuUo ucrba iuftirie ad dedpicnooe et pauco9 bono9: frequcntas in aperto inuitamenta ncquirie ad polTidcnoos tnnumcrabilce maU>6/
0.uanta cucrdonc pubUcc difd pUnc romani dq9 fuis placandis fa
craucrint obfccna luoozum.ca.^vg.
boncfta glotianda.
indemoniitcmplis:ubinifi
diucrfojije.-^^llucl
fallacic
Ubi T
ftitarie
audicbant c*
ari
prccepta nefcimug:
:
ipm
rii
Uue
auribue
cdili9
fururus clamabat in
dclub^j
ubifimulac:5tiUud locatuj
ma^
giftratusofficia: fibi
floram matrem
aUo loco
ia conful
i cjc
gincm
illa
deam
fuppliater aoorari:
trcmie pcricur riuitatie t luooe pcr dccc dics factos:ncp rc ulll q ad pla
fi
ari illa5
pcranria^q^placarelu^curia:-! coe
neftate etiam
bo
ad
inimiritias ^uocarc:
cnim
LTBER
tuflitic^
confpccru
pbcarcnrqii^di
ut aucrtcrcrar qo mctucbatar ab
(ic
bo
m co:ponbu9 co mo dg pdliabat:
fierct
comprimirur.TUbil dm
fUgiriofum fpcctadii
cis
turpc ac
cjrpugna
imiundumcpp
infi
mor bonop
"banc talium
nu
dco
cobo:ta-'
ad romanos.cap.;:jriy.
pudcdam
ucrecp
rcligioniavfandaTdctcllanda taUu^
c poti"
numinum
dcos
placarionerbas fabulas in
criofas
:
nelaudabilis:o|>gcnice $ror:
illcccbiofas AtOp
bcc
fcclcratc tu:pif
commiffa
ocfis
t auribus publide
numi
naturalircr cminct:
nibus placcre ccmcbant idco ri fo!u5 ilLis cj:bibcnda:f5 fibi quocp imitadfl
credcbat.Tlon lUud nefcio quid
uelit
no nifi va pictatc purgaf atc^ pfiaf:impieutc aut difp gitur 7 puuur.Tluc ii eligc 4d fcqua^ ri6:ut non in te fcd in dco ucro finc
ta pancia diccbat*
fie
1 tam
occulte dicebat:
(i
ram
popularis affuit
digercs dcfuit.j:pgifccrc:diffi
cut crpcrrccta cs in q^bufdi de
cft: fi
quo
uirtutcpfeaa
ip fidc uaa
paffio'ib''
B ifta;j imBdifTiaa
chiifti.
emi p
nome boics
in luce falu'*
bcrric pietaris
ncfario
rarcbond^a utriufq;
fcjrus difcrctiO''
1 accufanrcs uclut rpa mala:cu5 que^ rant tpa quibus non fit qcta uita:fcd
potuis fecura ncc^ria
.
nc^ubiaudiantq^bribic
adtpsumd
dcbclr.utpoftbincuitam bcatcfcm
TERTIVS
foUe
inaUs
t
camaUb" q
v^
pea
nes poccftatem
OLuaq ii babcrmt:
ifta
debcremue pottus
contcmnere:^
fpsrqbus etematua
felicitas
^pter ifta tllos colere : 1 cos colenoo ad ea que nobis inuidcnt puenirc no
pofleicitncciiftiscos
bocuaUTeq6
coli
romanas:^ ifti deonea: quos adbuc dco9 putaa omni generi boiu5 fedcs luidct fempi^nas x tu tpa ti pua q:
.
bimu9 ut modua.
:
bic
fit
butus uoUtminis
advfus
Ubcr tcrtius.
i cekbranda ignomi^ nia; fua. "^waoicQ criminti dtuinom remouifti ab bonoubue tui9: fuppU^ cia deo uero ut a te rcmoueat iUos de
09:q* delcctif crib" fui9:fiuc ucris
ignominioUfl^tmum
maUciofifl^imunt
biftriontbus
e.
eft:
q6 q6
*
Bii
fponte
i icmcis
forietarcm ci^
aumda
funt: nibil
nuUo mooo bie artibus placatur di-^ uina maicftag: qbus biiana dignitas
inqumatur.Ouio igitur pacto dcoa 4 taUbuB delcctantur obfcquijs babcri pucaa in numcro fanctarum cdcftiu^; potcftatum:cu botea per quos eadcj
flgunturobfcquianonpucafti babcr
com^ malo
que
fola
tfti
famc9:mo:b":bcl!um:cj:poliacio;cap''
oos
i}\
roano
cft ci
rum.-^JncomparabiUtcr fupcrna
dtgnita9:fanaitae:ubi
ttbt
pa)c:
fcUdtaB:
uita:etcmita9.IDuUo minus bx
primo Ubro commcmorauimus. enim fola mali deputanc mala que non hci\xnt malo9:nec erubcfcut incer bona que laudanc ipfi mali cflle
"bcc
boncftig colunt': q per curpc9 placat. Sic ifti a tua fodetate rcmoucit^pur-'
gacidccboftiand: quomoco
UU a tua
Ubjnmr:neiUis3a:idcret obftitcnit
LIBER-
na tnnumcrabiUbus nonnuUifc^
tererctu:
dq t ncptunus
ubicu^
qui ncp^
troi.ini6
pugnantcj
fabula
crc''
pcriurio
ambos
tcrramm^rfocictatecoiuctc: fcoditio
Si
fabulis
ne OSiecK
fut:
fint pcrpclTc
ante
ad
aut mircntur
pu9
rcip.pertinercnt.
iUum
patcrcntur cjccindcre.cap.q.
m tudi^
"RimuipatroiaucliUiiuit
ozi-'
go
cionibus agcbantur
nifi
1 in primo Ubro
deo8 1 colcn9:cur a grccis uictu cap^ tum atq? delctii ci 'Priamo inquiunc
funtrcclditalaomcddtca patcmapiu
ranoo pcccabant.^Tla^cozmptiflimis moribus ad boc moe iurandi fcrua^ batur antiquu9:non uta fcclcnb" me
tu reUgionis probibcrcntur:fcd ut p^
m.rgo
ue?j e g> apoUo atcp ncptU'' nu8 cide laomcdonti mcrccnnarqs o^ peribus fcruiemnt.^Uis quippc^mi^
ftfle
merccdcm
quocp fcclcribue ceterie addcre TluUa itacp caufa cltquarc fint dq quibue ut dictmt flcterat ilUid tm pcrium : cum a grecie prcualcntibus probentur uicti: troianis pcicrantib'
iuria
tur
(dcnttcp
bomeoon fucrat^milTa
ioui8 rcgc
ne
ma
aflblcnt:non uUozcs.
Tlo'potuifleoflfedi6e9pidi6 adt-'
dita
fio:q6
ii
que et
tt
b acbiUc oc
"f^be
ficuti
ego
TERTIVS
ininitio
trokniiquiencidacepfagi
0.uc
inccrtis fcdibus
uarronia fcntentia
ej:prelTa ut potui:
nacenfucruntrautmagis introinnis
ant ctiam in romanis punicndil fuit:
mcis uerbis ccrnis q^laiu^ locum apc riat falfitati:ubi itcUigamus plura la
facra 1 quafircligiofa potutlTi: cofm^
gi:ubi putaia funi ciuibus etii dc ipif
S5 quo in ulb bominu5 illud lUgttiumodcrat: qui in fua fccia uencre non odcrant:
quia encc matcr boc fccit.
ut alta omitta^rquod cum ancbifc co
mifcrat:cj:quo
I
cncam
cft
pcpcrcrat.^
iln
maire
romu
<
-
mdignanic me^
linonuliifunt.cap.v.
fi
placct
eneam
fi
dTcucncrisfilium:ccccc6ccoo
nec
bitu acbifc enca parcrc fmars cocttbitu filie numitojis romu^ lum gigncrc in mcdio rclinquamus. Tlam pcne talis qo ctiam dc fcripfis mis oboziiur:qua qucritur utrum p^ uaricatoics angeli cum filiab" boium
ejcilie
romulua martis.Si autcm illud: cur non 1 illud.-' 2lndeo3 fas e bomibus fcminis:marc6 autcm bomines dca^ bus mifccri ncfas.^J&ura ucl potius n acdcnda conditio:quod c}: iure ucnc
ris in concubiiu
-fjroinde
ad
mo nza
dtfpuiatio
rc
il
fuo
ipfi
ueneri
firmatum eft auctozitatcromana.TLc q^ enim minus credidit recctio: cefar autamucnercm^g^patrcm antiquio:
boium:q
in feipfis concozditcr fe
na fic ^de
buma'
aoulicnjs
romulus martem.
>c fcnteniia uarronis
cfTc di}:it: ut fc
: qua unle bomincs dqs genitos
nisrqui ctiam
6kctat fuis.lDuc
accedu^qin
fi
illud
de marte nd acdi-'
mentianiur.cap.iig.
it
nc tu
ifta cre^
dqmagis inromanosfacnlcgujiltcl
troianos paridis adul'
dis go uero ifta non creoo. Tlam 1 uir ooctin*imus cozum uarro
falfa
Tlam 1
romani atiqui
in ftupro dciecfas
5cd utile
ut fc uiri fottes
etiam
fi
falfum
fit ej:
aliqua danatiocnulla
credic: ui co
tri motc pb:te bant.uf(^adcograuiu3 fcucriufq^ uidicada putabant adyta diuina q> bu-
audacius;agatucbemetiu8:7 ob boc
v^
LIBER
>c
utndicarut.cap.vi.
ftmbria c^it.cap.vg.
coufcp pec
ft
liud
cara
adt)cio:qUia
(i
mifcrum com
cuertc
difplicerer^utoffcnfiparidia facto dc
eo8 contra
romanoe moucrct
illufue
romulifrateroccifue:^contra troia
magie
ir
dc fugcrunt-zmulricapriuati faltcm
in feruitutc
igna
ui^nt
poiio autcm
:
adulrcnu
ciuitatie
Tlec ad
:
cam
nc
quam nuc agimue intercft ut^ boc ficri romur iulTeit:aut zomul" fcccit:
q6 mhi impudenria negant:mrri pu'
oo:e dubit3t:mrti oolo:e diflfimrant.
Tlcc no8 itac^ in ea re
diligenti'*
inca bomice
icedio cocrcmauit.l^oc
:
re^ic
da p mrtojs fcripto:um pcrpenfa tcfti monia demoremur :omuli fratrc^ pa bm conftat occifum: non ab bofhb": non ab alicnie. Si aiit pcrpctrauit at
impcraflit
it
mcruit ilium non a grcde quoe fua irritaucrat iniquitatc: fcd a romanis quos fua cabmitatc propagauerat. dge illie communibue ad bcc repellc da nibil iuuanribue: fiuc quod ucru; cft nibil oalcnribue.Tlunquid t tunc flbfccflczc omnce adyrie arifcp relic^ tie dq:quibus illud oppidum ftcterat
poft anriquoe grcco;^ ignce ruinafcp
ur igitur troianie (ram dco:um p:o uocauit illc alicnc coniu^is rapto: r
co:undcm dco:um tutcUm romania
inuitauitiftefuifratrie
cam
e^ncto:.
Si
tditoiioppidanopqmdecpto iuenio meL'o:em:tanto detcriozem dco:um. 3Ui cim contra fimbriam poztae cbu
fcrant.uf (flk fcruarct integci duita-'
romuU
quod
pcius
eft occidit.
pcrmiflua eelTc rcgnato:.' Tlon cft uc flrbitro: quod dicatur quid mali tro^
ia mcrucrit:ut
ue
cim d^
dcfercret:
pofTctC|:tingut:tquidboni
quo roma uc
poflet
augc
romano:um ciuitatem
fcruarc:
iftoe
runt.3mmo ucro 7
fld
manfcrunt:
d^ adulteroe
iliocp
cafdcm tcrrae babitarcnt:'r bic eafde artcB falladc fue magis etia exerceoo
maio:ibu8 bono:ibus
glo:iati funt.
TERTTVS
aducrfus
numa fu
fit.capi^
dcos
prcflitilTc
crcdcndum
tulum.iji:.
fyllft''
fuccclTo^
crcdunf:
bda
q^ infcliciu dcfcnfo!ca.'Tlon
eis
crgo
iliuj
fuit
fi
mo
cum cucitcrctur de
dccipi-'
endumfcmpcr
fis
uigilantilTimi
qo
po-'
fimulacris
tata ruina
ciofum
perbibctur. Tlon ut ducretur dg patnj:quo:um fcmpcr fb' numinc troia eft ad cozum budcm:f5 nc dicc^
minus eum occupatum inucucrunt: tamo magis ipfioccupaucrut.Tla cjd iUc moUtus kv.t quibns artibus trcs
dcos
fibi ucl iUi ciuitati
cofociarc pO''
fi
cjrccffcreomncsadytisanfcp
rclictis
tucrit
oomino
beneficqs cozujn
fed
mik
prefentes
conumcerentur.
3n dcbuerit
mitti.cap.vii^.
dge
iliacia
roma co^
d
tia
facra
ctj
inftirucrcnf:^
cti
inftituta cc
i^i)ccrit
ia crat
cgo ^zat mi
quadragintatres
ucl ut alg
roma capta %
inccnf.i cft.
uoccm anfcris
cito redic
muUos annos ab
LIBER
fub
numa ftuctu;
cre''
potuit i tutu.cap.^
bat.'2ln nibil
illa perfiftc.-Si
: ncc armie arma obuia fcrcbanturquibue modis agc batmtnulla pugna fupati^nuUo mar
tx>ma bceflebatur
Tlone in
tio
inimtci; bis
modis fcmp
fi
agcrctur: ut fcper
roma 0.6
ucnirc:nccciipcrucnerifl requicfccre:
non fuir: non crgo roa pacem babuit q'diu d^ co;t: fj g^diu
boies finitimi circiiquacp uolucrunt:
ma ma
ubi
cflct
dq
talcs et id
boi ucnde au
proprio
tpa pduraret:q
debunt:quod aliue
t'ri8
nom
co!pu9
cicc:ccbaf:ct
tii
i^iii:
malas mentcg quatcnu9 finantur iHi dcmonce uel tcrcrc ucl cxcitarc. Scd fifcmp boc poflrcnt:ncc aUud fccrctio rc ac fupcriou: potcftate cotra co^ co
natU5 fcpc
rias:
alitcr
dcbuit
fieri
quod uirgiliuB
detcftatur
agcref^fcmpcr in po^
amo
fuc
quc fcmp
fere
pcrbumanoium
qua9
uij:
rii
8nimo:um morus
accidunr:
fufccptis
roma
no;2
eft:g'
izjuentibue fibiimpo:tunc
vi
inimicie
i(ii\t
cogebat nonauiditae a
dipifccndc laudis
bumane:
f^ necefli^
fit
romana confitctur
co^
:
ficat fcribit
bc
pollcns
uidebat':ficutiplcracp
moitalium ba
bentur. inuidia cx opulentia o:ta cft. 3gitur rcgee populicp finitimi bello
cos tcntarc
eflc.1Tam
fl
pauci
cj:
amtcis
pcrailfi
aujcilio
:
ceteri
metu
longc
flriftonicii
cp.n.aliiJdc apoUo ille cuma^ nu9 fii advfue bacccoa :cgenqj a romanis bcllarct':quatri
periculie abcrant.3lt
romani Domi
duo
fieaiffe
nuntiatus
i.
Oaio^di^
te:p:ia3:pcntefcp
armig
tegere. "Jboft
ctimani
tale
retuk;tt
ubipicr4Vtutc^pulcrant:forq9 arqj
TERTIVS
cpidauro abiuit
oona
ce
ftpoUmia
nie:
tcm gloiiofiug epTCcret.IDatcr aiJte deo:um nefcio undc nata pcncftrinu^ montcm infcdit.3ndignum eim erat: ut cum ciu9 fiUu9 iam coUi capitolio
prefideret:adbuc ipfa in loco ignobfi
latitaret,
cet^fuift^ tcrris
un acdtus
eet id c ipi
folu5 ro
bcinde nioj: regcm ariftonicum uictii i captum c?ic nun-' tiitum cfl:quc5 uinci utii^ apoUo no
ploiante
.
ucrum 7
:
fccuturos.IDizo:
lebat 7 colebat:t
boc fui lapidia ctia Uchqmie indicabat.Undcnon ufcp^ quacp incongruc:gnii9 fabulofis : ifi ucritatis fimilibua mojcs demonum dcfcribunturcarmibuspoetaru. Ila
camillam diana ooluitapud uizgihn:
Utrum
unde
dcam dcom
:
7 pallantcm motitu^ bcrculcs flcuit. "binc fo:talTi9 7 numa pompilius pa cc abundans.fcd quo oonantc ncfcief
ncc rcquircn9:cu5 cogitaret ociofus:
poteft:" i^
digcnas 7 aUenigcnnsicclcftcB
terrc^
ftrc9:infcrno3:maiino9:fontano9:flu
uiale9:7 ut uarro dicit ccrtcs atcp in^
quibu9
ncc
terrcna:
omnibufcp gcncribus 60:5^: aiaUbu9 marcs 7 feta9.Sub bocergotot deo^prefidio coftimta roma:nont3mmagni9 1 bo:rendi9 tladib' : quale9 qc multi9 pauca9 co
certo9:in
ficut in
mcmorabo:
Tlimis cni5
dcnoos
fiue qui
cj:iflimauit:quo9
poiib":
Do:fumu ^o
fta
cii
dcti: cui
uni bcc
rite
gc^
ma^
pli
naui nauta9:tato
Q.uant08
fibi
ccSpatione
fuffi^
c big
facrie
tii
roa dignata e
cflccontcntarqucta multaiUic
mo eim fB ipfis rcgibus cyccpto nu^ ma pompilio:dc quo iam fupra locu^
tu9 fum:quantum
fi
maUim
difco:dio^
babcbat
certaminis fuiKquod
fi-atrcj
romu
U cocgit occidii
LIBER-
timebant:rcdeuntibu9 t)oIebat:nec \i
uenue ipa eneados fa os potuit adiuuare : ut bono <i equo moie cdiugia mcrcrent': cladcfcp tata
tec^ togatarnec
trruit
rum.l3uc acccdebat : <f ut funt altna beUo^:alique parentum ferro amifc runt uiroe: alictp utro;;tcp ferro n pa rentcs i uiros. Tktp enim a apud ro
fuis^-rmifefcminenondumej:
nc ootarentur.Jlt cim uiccrunt
conrtictationc
k tucbaf.
bac
i con
alctoik c6ftitaunt."f>rop^
tcrunum cefarcm focerum:-! unu ge' ncrum ciu9 pompeium: iam moztua cefaris fiUa u]co:e pompcg: quanto r
qf iufto oolo:i9 iltinctu
lucanus
cj:cla.
ut ftarent:atcp
ille
.
qp dui''
ftatotis inucnit
campo3:3ufcp datum fccleri cani^ mus.Uiccrdf ergoromani: utftrage rocero:um manibud crucntis ab co{
filiabus amplcjrus milerabiles eytoi''
maU:
nifi
eo:um iuftijlTtmam non armis uictri'^ cibus:fcd fuppUd pietate fedaret. tx.
indetitumtatium regcm fabino:um focuim rcgni romuUxs fcrrc copuUuf
cft:germ3ni confo:ti8 impaticns
:
tos:que adbuc illis pugnantibus p:o quibus facercnt uota ncfcicbant.Xa-' libus nuptQs populumtomanum no ucn' fcd bcUona ootauit:aut fottalTif alecto illa infcma furia iam cis faucn
tc
fed
iura
nup
g^
cum eius
rat ej:dtata.2lndromacba
cap''
tatis^duiinitatis;
romana nup
tamen poft cins amplcjcus nuUuj troianop pyrrbus ocndit.llomani autcm foccros intcr
ficicbant in
dcsg^tabincdici
nifi
t\o:i fcrmo in
aUa fcftinaret.
prelqs^quo^
ia fUias
ant
ibe imptctate bcUi
quod albais ro
oolcre
tuitnontimcrcillefociate bcUantib'*
TERTIVS
alqe
rc
(mpetremus
afFcctu: ut feca
fponfum
fuu a fratre fuo percmptu (inc crie fle iierit:fi uiri boftcs a fc uictos etia cu>
laude fleuerunt.rgo fponfo a fratrc illata moztcm qii feia illa flcbat: tunc
fe
^uocati funcOLuia
pa^ nu^
contra
m:em ciuitatc
tanta ftrage
2llba nac^
mqj uicrozic.^^Rcmoris
nuda pefcntmuda
cebatunnulla
ta^:
affti
aufa
Xm ut dcfidcs
3II0 itac^ uitio
magnii tzafcute:
u
bo^
oomu. ui danu
in
matre pugnauit
ilcccfTit
aliud
ultie atroj:
af
beUibabcre:ma^iamglo:iai
magno
uicini cjppe
ucrba pofuiflTc.l^bioo
boratiomm
i
foioj.l^cc
po
magnis malis
agitat
uicto:e fratrc co
qm flcuit occifa
buanu^. "bac libidmc roma tunc uic ta alba5 fc uiciflfc triumpbabat: 1 fui
fcclcris laude^ glozi^m nominabat: quonia^ laudatu: inquit fcKptura no
i.bumanio: buius unius fcie:q^ uni^ uerfi populi romani mibi uidet7uift*e flffcctu9.3lla que m^ ia fi6 media rc
tincbat:aut fo:tc et ip} fic^ ooles
1q
4 f5
non culpabritcr flcucrit. Unde cim apud uirgilium:pius cncas budabili tcr oolcr boftcm ctia fua pcrcmptum
mo mibi dicat
magn"
iUcatqj'illc:4a
pauloantccul
uicit . Ibu' gnant etia^ gladiato:c8:uincut t ipfi: babct prcmia budis 1 iUa crudclitaf. S5 puto ee fati" cuiufl^ incrtie pcnas
ro mifcratus e
<Xucfo ab
bumano
LIBER
intcr
itep- atcp
fcdu9 1 pacc
quis fcrrcKquis uo
go gloziofum
alftus
mis aUius
filie
puu3 indiciii calamitatie buiue fuit: q> poztas bcUi nuUue claufit ilbzum
0.uali6
fltc^
gladiato;^:^^ in
to?^ funcribus
non fait:7 latiozcs campi no duo; duobue popuUs mul implebantmec ampbi
tiic
romanozum regum
uita
qcitue fiierit.cap.|:v.
t
Uir ergo
fidib''
prC
uniucrfo ozbi,^t
uiuis i pofterie
ipiu fpec^
in pace rcgnauit
ipfoiji
quoufcp
ifta
fama pozrigif
flut regum qui ejcitue fiiicrunt/i^e ro^ mulo uideritadulatio fabulofa : qua
Uide''
fzatribu9 addcrctur
(um efl^e di^erunttfuboznatuc^ ncfcio quem iuUum proculum:qui cum fibf popu lo mandaflfe romano: ut intcr numia
apparuifl^e diccret:eumcp pcr fc
p**
coUTetur:eocp
nium: ubi
rej:
cnim i
grinum
tio loco
babitaucrant numina
illa
tzo
mM
taoo mcntis zomuU tbucbat. 0.uaft ^o fi luctus ille folie fiiiflcn ri magis 10 credi dcbet ocdfue: ipmqs fcc^ ai?-'
rionccciam
ficut reva fact eft cii
ut ci
orum
Ouam folis
ff
cft i^
in
lomaiut cx utra^
foUe ofcctio
una ciuitaB ficzei.fto ita factu fit: urbs tfi illa afcang rcgnum: -r tcrtiuj oomiciliumtroiano^tdeo^ ab urbe
c
non
nifi lac
finccontingit.Satis i ri^
nurcr cucrfa efl. t ut beUi zUqe duobue popuUs unum faccrcnt mi-' ferabilc coagulum multue antc fufuf utriufqj fanguis fuit.41uid iam figil
fiUa
toti-'
g^oo tlaudans
fcipionifqj
fermene
:
confccutus
ut
cum
fcuzato non compamiflet: deozum in numero coUocatus pittaretur: qttam opinioncm nemo ug> moztaUs afle^
TERTIVS
tanpeftansrautccdis facinozifc^
(ectc
triumpbatc^idebellomm ri ab^
pfcao autoccafione
quippe etiam
boflilio
prebuit:
adbuc
qui tertius a
mat
romulo icj: ftut:qui 7 ipfe fulmine ab fumptus e:dicit in eifdem libris Idem cicero propterca t iftu non creditum
inter
deos receptum
tali
motte quia
:
uero
fottaffc
idefl
lerunt:ac fccluferunt
fei
lucruntiideutli facere
boc i
alteri
i
in
ilrdeam
lcntia
adeius notitia^
flagitiu fil^
cittf
mo
iudido 1 icjrpato
d populus
ddnde
de
folia
iufTus e(l:cUufi9
poitis
3lt iUc
quas
cffecit in interitu
romuli: qui in
.
ertc
g^ defcas
Uudatoz fu it.cteri ani rcgca populi romani c^' cepto numa pompilio i anco martio
quia dtfputato: magid qui mozbo intcricrunt
ecitua
flilius uicto
:
babuit:-!
cii
\x%o
q^bojrenoos
Tlec
autfcclcratujf^fupbtt appeUaueyt:
fedfoitalTis :cgioe
dus faltua^aUafu
fui
in
rcgnum nefario
ufcpadeo co'
mi
popuU rcgcm
boc
tantam tanfo
difcclTc
fceleri
reddiderunt: nec
adf tia
deos
comotoe
S5 ifup intcrfccto
fc
q>
di^ lUi
eo8 uauia
LIBER
t.i
>:it:
hW^
KS.lDtc
fc:
cupioo.Tlonnem boc bruto ^ i iv Uo6 occidit^t a fe pcuflb bofti i ftUo tatqumq i mutuo pcrcufTus fupuiue
fa
omnce
utcto:ic ta^
ipfc tarq'niu8
bonu6 dui6 ob boc tarqnio pulfo paiTus c. q6 tfran nu6 ipfe tarquinitts^Tlam i ide b^ttt"
confanguineue tarqni;
fuifTc
comparcmus.
pbibef:
fcdcoUarinuuideUcctfimiUtuoo noif
prefTtt:q:
IttrittS
colla
Uttlneratu8.cap.pji.
fmc uUo
h tepus
ttt
iltHquoufq^dicit lUcfaluPtius
ne ad banc ppetrada
lattducp
nio rcdire
m rcgnu consnti
opitulati
funt:graui bello
dicit
conful cum
popur
quo grauilTimo tpcg funcftue ille ati ltU6 fuit:quo pmi confutcd crcati fut ejcpulfa regia potedate : annum ^ppe
fuu5
ri
tnoics in
iniuftc
iIU^potcftarisiquepofTct: fibocoffe
tu9 ej:bonorafum
iuciu tarquiniii
coUatmum >emde mo^ipfeinbclbcccidit mutuiecum boHe uulneribu9:ocdfid a fcipo pmi^ ttts ftlqs fut6 1 ttpti6 fue fratribus:
qf
illa
equo i modefto iure agitarum e. Xuc:eriu6 quocp q* in locu bmri fueat fubrog3tu6:mo:bo antcq> idem anuf termiarctu: abfumptue e. 3t9 publi'
ualcriue qui fucccfTcratcolbrino : r marcus boatius qui^ dcfuncro lucrc
tio fuffcctus
noua bclla moue tes ad pena pulcbra^ Ubertatc uoca^ uit:moj: ddnde ejccbmauit i ait.3nfe
natofcp pater
lij:
:cum atqj
ta:tarcu:q* cofulcs
.
qnq^ ba
buit coplcttcrttnt
tttcijcp fcret
ea facta mio:c8.<liio
bclb cdq*eucrar:f5
TERTIVS
'(boll {nitu
bcupletilTimus i iniuriaualidio:: qz
prcfcntiadcfcndebatprobono
ducc
batur.lbo^ro
fi illi
fcriptozcs bifto:ic
fldboncftalibcrtate^ptiac arbitrati
funt mala riuitatis
^pc no tace^quaj
laudai
bide
feruili
multi9 locis
magno prcconio
crceredeuitaacquicteerga
rcgio
quo
moie 7 inquietudie:fibi igna moliri:illo9 gro pellc:T cetcris c^rtib" foli i ipe^ rio agcre.<luibu8 agitata feuitqe 7 mapime fcno:e oppreffa pkba cum
confulerererga alioB dc uiolitia
alTiduis bcllis tributu i militia fimul
ciucs ctctni legcndi funt no babcrent: c}d no9 faccrc conucnit^quoijt fpcs cp^ to in deo melio: i certio::tanto maio
dcbctclTclibcrtas
tia cb:iflo noflro
imputant
ut infir
alicnc''
tolerarct:armatamontcm facriiatc^
auentinum infedit.Xik^ tribunofple bis 7 alia fibi iura parauindifco:dia^ ru 1 ccrtamia utriufcp fini& fiiic fccii^ ddbcllu punicu.0.uki itac^ cgo tan^
tas
oseo:umbo:ribiliorano8 dicimus:
q co:um
morae
turia afferaj/^luamifa
refp*
tot
anos afcp ad
fc*
Ubi erant ergo lUi dq quipropter cjn guam fallacencp buius mundi felici''
tatem colendi cplTimantur:cum roa'' ni quibug fe colcnooe mcndacilTima
aftutia
t ab
cj:ulibu9
i Puis
mala fubcunda
illcccbrofa
inccnfam capitolium
tuit cdi iouis q> ilU
cum
dcfcnfaret
nc
pa
occifu8cft:faciliufcp ipfe
proddTc pc
rcgc:
fuccenfcanrq^y dc boc
le
ncc
atc^
optimo
ribus co?: i
ftilo
cum mu'
tuadaspaululii^cta oppiret
graui
mc fcrrct
fi
cgo di
quod faluftius
ait:plurimc tu:bc
bella ciuilia
feditidcQ
t ad poftrcmu
fame pcftiletiaqj uaflata e.-^Ubi erant quaoo rurfus populus cum famc la^ borarct prcfectum annone primii cre auit:arq5 iUa famc inualcfccntc fpuri U9 cmiU^^qui cfurieti multitudini fru
iT'
fb'
bo
mta
crim icur
ncdo pat|t aut plcbis noie driatioes Bffectabant;boi^ i mali ciucs appcl^
rit:tciuf6pfcctiiftati3 pdictato:em
LIBER-
qn immitietc
pepti fut.C>cide ca
noua iccriftcmia
lccti
nom
acce^
raKcwfmalitadiracalamitas
erat:
m dus
rci
ca
quod in ejtrcmis
picuf
malc pugnloo crebrae 7 magnae cla des ap6 ucios e^crcirus roanus accc
pcrat:nifi^ furiucamillutandc ft5ue
codcm
7 quod
runt;fpoUaucrut.incendcrunt:ccdib*
iplcuczut.-^Ubi erat cd illa infignis pc^
illi
qui co
cf proli
gignede uacabant:
rt
ob
egeflate militarc
ualetcs
boc no
rcjc
qui rcmp.ingrata t
uciennbue ante
mc acccperat:
3lcdtu8
etia
milirie confcnbererur.
a tarltinis pirrbus
3ndcmbac
elia
noua pclie:ri cczpozib" roanop: fcd quod cfl multo ptmiriofjus mo:i bu6 intulcrunt.Ubi cratqn aliapcfti lcntia grauis dc ucnenis matronamj e)co:ra crcdita cihquarum fupra fidcj
multa:;2 arcp nobiltum
(i
moice dipbt*
rqti
funt
in caudinas furculae a
fanmribus ob
cuj
mano;t boftts cffcctus e.ui fane dc rcn futuro eucntu confulcnti fatis ur banc apollo fic abiguii oract^ edidit: ut e duobue cfccjd aaidifTct:tpfe diuf nus babcctur.iUt ei^^dico tc pfrrbc ttinccre pofle romanos : ztcp ira liuc pfrrb" a rdanis fiuc rdani a pyrrbo uincercntur: fecums fatidicus utrulj
CTpcrtarei
ccteri
rcnda utnufq; qrcrdrus cladcsti qua tamcfupio: pfrrbue cptitic : utiam poflTct apoUincm^) fuo intcllcctu prc^
dicare diuinu^: nifi projiic alio prclio
Ubi
qn graui
cmnt.'
grauis
ufq>
e]co:ta cfl
muUcmm.Tlam p:i
Ucl qn cria intcr alia intolcra^ bRs pcfhlcntia cfcubpium ab cpidau ro quafi mcdicij dcii roma aduocare
atq5 adbibcrc compulfa cfl:qm rcgcj
maturos
mo
riebatur.
Ubi fc creoo
efculapius c%^
k''
mdicini:
ud 015 cdfpirantibua
TERTIVS
quotiens
uicti
vybma quocpgUciedurarrf:
accidiflTeriq
illa itide
fimie temporib"
iiUf^"
pe
pemit:'
U dipflent.-^-Cluid
ftiletia
ittgens
^diu feuiuit:^multo9
CLnc cum in annu^ alium multo gia uiue tendcre^:fruftra pncc efculapio
aditu
uarictatc
fummcrfa c: ficnarrarcucl cdmcmorarcconcmur: nibil aliud^ fcripto:ce ctia nos criua biftoicXuc magno mctu pcrturbata romana ci"
uitaa ad remedia
dediuinationccommemorat: magis
mterprctibus ut polTunt fiuc uolunt
rcbat
go
dicru c
cam
cfCc
cam
ptftilcntic: (y
inftituta:fclicio:ibufc^ tcmpib''
meo^
:
ma
ria ncgligcntcpcricrat
cria ponrificc9
"Rcnouarunt
ifcris
luoo9 facro9
probibete:nifi q: tantc
numinum
tut
be diu fruftra fucrat fupplicatu^^atcp (ta paulatim loca defercbai a cultoii'' bu9:ut tanq uacua fine
polTcnt
ulli''
offefioc
ri.Tlacptucuelutadfcdandi
rcparata: nifi poftca eodcm
uic magnos agcrcnt luoo9 dcmo^' Tli^ num:T optimag epula9 infcro;:.
bil fane miferabiliU9 p:io punico bcl^
lo accidit: q>
mooo nc
romani ita
illc
uicti funt:
ut ctia regulu9
uir plane
caperet':cuiu9 in
5 tdc itcri^
cft.
ipfii
pmum
non
pcftileticdcpulfio^fjdeo
rum e^cufatio
procurata
artbagi
Cid^s qqpaitiQxap.pcii^
mos
brit
Smucropunicisbclliscumin utruncp impcrium uicto:ia diu anccps atcp inccrta pcndcrcn po^ puliqj duo pualidi impctus i aUutni
tcr
r nd
fanguine.Tlcc mala
illo
tcmpo^: gra^
mo:cm fluuio
fo!tilTimo9
t opulentilTimos
agcret:
tyberino
g^ldgc
diuturno
fis
.
madcfacris
fubUp
ignis
fJn
LIBER
pemitiofio: fubfccutus e
circa fo;t
:'(J
cozcpns
qbufcp cclfionK:
ctia tcplo
ucfte fuo
ei
tm uiuebat:
cjc''
aucne
Caim impctu
illa fatalia
gcnoo:to:reti9
md itaUe faucib''irrtt''
^multa
uirgmcs
facra
quc
fucrat prcffcrant ci
incendio Uberare
pofTent:mcteUu9 pontife;c
n fue quoda
bactenus
>e caneftatitmirabiUter
bomi
quo
intclligcrcnt
dignitatc cccidiJTe
illa
fana
non
mi
ilUa
pcn'
cjrercitue.Scruis iracp:
m'
t rcmporaUs fcUcirae ctuir.ttis pire nd po(iet."Proidc cii ilf ctia manenttbue facrie^ucl falutie cS
tririo:urinfcUcira6 irruiflc monftraf;
iniuria lalibertie pro rcana rcp. pugnaturia arma dcfueriit. t)crr.!cta funt tcmplis^ta^ rdani d^e fuie dicc
foztc aliqui
noftra macipia
unuos nzanumina
fti^
pcndge
)c affiictoc bclli ptjici kciidi:
qua
anulos aure
Secuoo aiit bcllo piiico^ntmiia longum cft cdmemozarc cladcs duo?t ppro:p ta5 longc fccu latccp pu
f
gnantiu:ita ut bie
09
finglafcp
buUas mi^abRadignita''
auri fena? ipfc
^'to
TERTIVS
fld
uij:
pcrat:fideuin]ceraniurarionc conftri^
roano^z.amiciiiapcunb" dq romani
au^lliu
non tulerunt.cap.^;:.
rdano:um idco
roa-'
pugnabat^atcp advfus
cpitium fagunrino?!
fuit.
banmbalem
tcpeftate feuire
tcrent.Tlunc vo yftultccrcditur^dqa
iUis defcnfo:ibu9
co8
irrirarct
ad bcUu^.Sagunru ezgo
fcrocircr obfidcbat:
nibalc
ditum eft mifTi funr lcgari ad baniba lcm:utabciU9 obfidione difccdcret. jContcmpri cartbagincm pcrgunr^qri
romam rcdcunt.Duj
tam fi
bouo:i8 cft.Breuif rri cum commcmorabo: ad rcm quippe que agirur multum perrinet. iSrimo famccontabuit:n35 criam fuojz cada
magie
fcribcrc
barum
labenrium atq?
ucrib" a nonuuUie pafta pcrbibetur. >eidc felTa omniuj rc^:nc faltc^ cap'' riuainmanus bannibalie pucnirct: ingcntcrogum publicc ftrupt^in que ardetem fcrro:etiam trucidatoe oms
re^ fcUcitas tuta fit:quid nobis dcfcnfo:c9 1 qcca fato:c9 co:u5 de fagunrinig pcuntib''
trafctitiu
refpondebunt:
ejrrincro.^lDoc
nifi
fcfuofq^miferunt.lDicaUquid agcnt
quippe intcrcftrg' illc u^ nu9 bomo:bec tota ciuitas: urriufq^ tamcn intcritus caufa confcruario fi^ dci fuit:propter banc cnim ad boftcs 1 redirc ille uoluit:-: noluit ifta trafi:.
qutd agcrcnt:
ciuitati
popuU romani
cUgat.Si
pcutcm pcrircnd
mcdq
au
tem
et iUis
LlDh^-
crudanbud affiicri
ciuitarefcp
interire
bomme
polTuncnullo fructufelici
tatisbui'
colttf. )cfinatigit'fucce(e;
qui facris
deo:;}
fuorum pcrditis
fc in
rctpionecommemoraut : epcedis inl'' midd epxi patrtam quam Itberouit mo:tuu9 e:ad piitcm pcrtinet difpu' tationem:^ ei romana numia a quo^
rum tempravtit
bannibale non
red-'
tatti
nfolummaneiibua:uerumetiam fa" nentibua: non ficuc mooo de miferia murmurare: fed ficut tunc regulue i
ragunrini e^cruciati bo:rtbiliter
dtderuntuicem:queproptcrifla
ma}
penitus interire.
compatione
<lua ingrata fuerft rdana cimtAQ mo^ ribue cgerit:qn eam faluftius optima
fdpioni liberato:i fuo:-! i quibus
fiiiffe
dcfcribit.cap.;:p.
tempo^ dictum:qutbu8 tepo:i bu9 pdo:c9 uticp in grauifTimia dif' co:dq0 mo:ee fiicrunt. Tlam tuc id e inter fecundu 7 poflremum bellu car^
alio^
tbaginenfe lata eetia
illa Iq:
uoconia
p
tis
O!{oi7fecildu7pollremubcl^
lii
caitbaginefe:qri faluftiue
op
Oualegequid iniquius
interuallo
di^rit
cgilTc
ti
rdanoe.multa
a'5
prc^co fufccp
toto
duu5 bcllomm
pterebatur
tantummooo fotis
roe itaUecp
c):ercu:uf:fed uictoiqa
fonfolabatur.
difcoulie
i
uic-'
cuiua ab aoolefcentia utta defcribit' dQB dedita tcmplifcp nuiritactnt.nfco ru accufationibus cctfit:carenf<p pa'
i ccgnome inuenit: cmula imp^ romai ab fhrpe dcleta efl:ac de inde tanoa malo:;r aggcribus oppfTa
tpfe afric&
oppioo
romana refp.ut profperitate ac fecu:f tate rerum unde nimium co:rupti8 mozibjB mala illa congefla funnpluf onflrectw tam dto eucrfa: noa* ^ prim .'Cuerat ta^ diu adueria car
.
tem mo:tuo iningrata pua fun' fiet. toeidc tunc primu p Cnca mallet^-' confule; 6 gallo grccis triumpbante afiatica lupuria roma omn> bofte pc
iot irrepfit.Xunc
cim primij
lccti
era
tiTpreciofafbagulauifa pbibcnru:
<r
a"
6 bia
melis que intokrabiliter boies patiiJ tunno de bis q libenf fadunt clicere
tndiiii^.
1 numa
TERTIVS
il
lac]ctgua ciuitas
romanu
circunfclTa
pof
i^
roancrcip.
tcrron
contra c&
malo augurio
cp
procelTerunt:fcd bcc i^
omitto.
t>c mttridatts edicto:
pnum
ua
quo omnes
ftudia:noncontioniidifTcnfiomb''
ciues
ism
fcrro aimifcp
alia:bclla
q
fia
Uauisillud nequaf'
tacfteri;:
i a-"
g^ta itaUc
aducrius
roma focialc
latiunt
uno dic
illa
e-Xlul
:
mifabKo
rcr.
fmce crat
fubito
:
quecp ubicijcp
fuilTct iuet";!
agro
in
fo^'
Dia:in oppioo'in
oomc:in uico:in
uaga^
baf:t
fpcctatiii
fucnit.^Oaia dura
nc
(i
rct.0.uod g^ti maU fignii ftiit i QJb hoc fignum fttit qd tantum malum
oomi fue:ue^ ct p^
fuit:g*tum
fignum fuit.^lDoc
rcpcntemutatis uultibue
adbo
(tik negociu in
paccper3gcndum:mtt
nimaUa patcrcntur.
>edifc02dia a'uiU':qu3 graccbane
feditiones
cjrcitaucrunt
.
cap.^g
tcmpf ani
nofWs
tepozibus conqucrantur.Oli
romani bec uana contcmnunt.Si au tcm confulerunt refpondcatur quid IfU profucriin qti p biianas diitaj:at
:
pnicioftfTiuj
:
cii
priot
intcrpofito
ttm^
po^'
armojtcp j>flictib''
l^lDtt*
pott
olfenfi-'
intci
opimius confuliqai aducrfuo eu ma urbcm arma commoucraf; coc^ cnm focgg opprcfTo t cjxincto iugentcm ciuiu ftragcm fcccrat:cttm qonc^ bkt iam iudiciaria iuquifiaonc cctcros g^
:
foite indignata:g?
it
dcos
bominum
occidiflc
ia
ciuitate:
ci i
loco
illiuo
iDcc
illi
oocti
putquantumgrauccrat
pactio ccde pcc(Tcrat:in
e cu libcris
tantoauri
fapietcfcp ftdacbat:^
numinuj bo^
ejccut: fiuc
non
barum dca^s
cultum:
ad
ciuilia bclla
fecuta.ca.j:)cvi*
uc
graccbo^t pcnc
tcflia
i concionantinj
"Reclaijt
vo feditionibuo obfta^
S5
clTct i
ciuitatc
nou
tantis diiTcnftonib"
diU'
arata
poncndam puta:unt.0.uantuc^ boc ^feccrint indicet fecuta pciora. labo raruntemm deinceps condonatotes fi c^mplo dcttitarc graccbo>t:f5 fupc
rarc propofitd.l,utiu8 faturninue
tzi
includi.ur eiiim
fi
cre uolucrunt:non
ibi potiiis
cde
dif''
coidic fabricarut.-^^Jin
fit:
non (it:at fccundu labeonis diftictoe^ bona fit irta: ilb t^o mala.^^ricc ipfc a^ liud fccutue uidct': q q6 advtit roect
fcbri:ficut faluti
pcrducta c.Bellu de
tcmplucdftitutu.o
igirur
1 bella duilia.Jn 4 bu8 quc prdia commilTa funt : quid fanguinis fufum:ut omnco fcre italc
idc Puile fuccdftt:
TERTIVS
rcflimit:cjxcptis palTim
quaquavfuj
i
fcpruagmta gUdiaroub^^que
cedibus factis
caputoctaurj cofulis
oomibuB
cralTi
trucidarcntur
fui9
duo
mu"
Ctto mactarcnt':bcbitt9
1 numitouus
mooo ciuitatca
ui]C
rcgioncfcp uaflaueit:
fatis
q biftoiiam confLriplcnmt:
unco tracri fparfia uifccnb"' itcriercn atulu9 baufto ucncno fc manibus inimico^ fbtrabcrcnmcrula flamen
diaUs prcdfis ucnis ioui
ctia
fuo fan^
ciam priu9
dcinde
fcruitia
dcpopulata funt:
ficiliaj
mo latrocinia:dcindc ualida
ualeateloqui^
bcUa pi^
ffllana
uicto:ia:
Um vo marT cmiii
fangm'c ia
uij;
paululurcfpiranteciuitdte:ut ucrbis
ma8cedcd:additefuerataUe grauio^
rcs a mario iuucne atc^ rarboe ea^ prium mariana^.OLui fy Ua imminc-' te no folu uictoua:ue^ etia ipfam dcf
mario.Xii vo clanlTmtis uiris iterfcc lumina auitatig q:tincta funt.Ul tu9 e buius uictoie crudclitate poftca ryUa.nec dici quide opus e quanta dt
cis
cedi''
minuttonc ciuium:i: quata calamita^ te rcipu . t>c bac enim uindicta que
pcmidofio: fttit:5'
jSjxclTitmcdidna
fccuta c
ricrc
fi
ftragc
fcclcra
q punic^
nimiiici^
duccbantur ad gladium.XDutius
uola ponrifc^
(ce
'--+1^'
ifa. f%*^*>t
modum
C"
tf>^
ffff-
tcmplo
nocentes.Scd cuj
de fylla uicto: intrauit:qui m uiUa pu bUca non iam bcUo fcd ipfa pace feui
cnte:fcptem
ipfa
3n urbcautcm
tota
cdiderinnutrum prius ut uin^ ccrcnran poftca q: uidflrcnt.u pmu aictoui manana qti dc e^ilio fe ipfe
quon Undc
tot fi;nera
wnt;oonecffUcfuggcreret' fincnoos
LlDtiRI
elTe
aliquos utiurc
polTet ipaz
uicci
palTi^
furibunda fcrc^
auro uita5
ucdidenit:qua
tft fer
tam
fobbatur modus.Tlcc quia tot cadc bant tontti crat mcrois^q^tii lcticie qt
cctcri
ma
q>
aliquos pcmeriJt.St uc
ipfa c:a
ad de^
ccmendas ccdee
fuga rturius
entio:c^
c^quifita cogemuit.
<lucndam cnim finc ferro lamariu manus diripue;:t: immanius boics boicm u(uum:q' bc
ftie
cftct
t particulatim
tantis crucia
partibus
ctti
quid fanctum
membris amputarisrin
pontificiaraipfamubicrat ut aiunt
fata
bu6
Vec
bcUum:non ut
de
crudclitate ccrtauit
7 uicit.^lfd.fti
fi
proftrauitarmatostifta nudatos.bcL
imputantcbufto^
lum crat:ut cj
fericbat
P0IT5 fcriicu
pa)cadtnonutquieuafcrac uiucrec: fed uc moiiene non rcpugnarec. Ouc; rabicQ ejKrarum gcntiii: quc fcuicia
uiccotic df'
coparatipotcft
'Rudeliabelladuilia
omnibua
)ecomparationegottbicc irrup^
tioni8:cnci9 cladtbus:
ucl a gallis ucl a bcllo^ ciuilium
gc
ari
to:ibus c]cceperuni.cap.jc;n)C.
no atcp
riufcp utdit.-'uf^
ci^ a bcllo maria^ fyllao ad bcU ferto:q 7 catdi ne;quof a fflb fucrst ille pfcript" H^ le nutt^^ide ad lcpidi 7 catuli beUum: quo;^ ali gefta fyllana refdndcaU dc fendccupiebanide ad popci^ 7 ccfdus
rata^i pcatenaticje
TERTTVS
quo:{j
taniis bonis.
no
tn
fcrcbat:fcd quia
illo
no babebat: qua
poft auguft*
:
palTtm tanrue
ciuiii
(aguie a nui^
;
natue c cbtidus.
TU
bu8:no mo in cctia locie uc;^ it ipfa quocp deo;^ altaria fundebatur . Tlo
elcgic templii
cis
quo confugettuUiue:qt
cbriftiais
criammulaclarifluniui:i pcricrunt:
quo9 1
cb:ifto dicanflTima
rcm
mentcr
titozcm
potcntiam multum
moabue dif
CO''
omittam cctcra que muUa comemo' raui:-! alia multo plura: que comeo^ rarc longum putaui:fi bumanii gcn**
afi bella
punica recipcretcbriftianam
ruptuaaffcctarcuidcbatur aronius.
ua
pa
europa africicp
Xunc
ma
trircturcicero fauebatifpjns
nu cum de
in^'
1 di(famari^ne:ucl irruprio
illa
gallo
maU p
(tauram^rcip.libcrtatem
ufcpadco
potcftatcm fouebat
i cundem
cicc''
-\T<U;
.i\,
qua multum
ille
bouea
infantes
nondum
natoe de
uieris marrii
qda ucrba
clamaflTe:
uo
cb:i
laflTc
nee
mafcuUnum fe^
faiiTe
conuer^
tpc quo
cole
bantur
cj:titeront.cap.):)C)ci.
oe
li8:ci
ma
LlCtK
bptdc6:no ut grdnoo appellart folct boc noie:fed omntuo uel tcrrc ucl crc
te ucl lapidii pluuia.^bec profecto
eti''
3CI3X31dtcccjro:'
tcdd
legiue
dendu5 putaui
eiueimmicie:(i
terrcna gaudia
propmum decur^
cj:
confcctantce rc
biifcp
fogaabof
qoicqd
ibiatcs:
In
mii^.Bodcm rurfuf
urbis
ca^'
triftc
dd
i-'
ignium
oppleta ce
tccta
ficilia:ut catbincfis
crcpitat cb:iftianc:q
e falubris
ucra rcltgio. t qitt di fii i eie ct uulg" iooctn:oclot oocto?^ auctc i odiuj
ani tributum
lA'
:laj:areromai.locu-'
A^V^-
no8
iofta
mormora babcrc
oidcant':
nube in mari dicdt cffc dctccta. 0.ua moztua rcdditacp littotib": atcp binc
flcrccojrtJpto tata ozta pcftiletia: ot
i
co:uiti
ad
co''
gnofccndam prctcrito:um tcmpo:u5 biftoziam mcmo:ie mandaucruntilo'' ge alitcr qp putant dcmonftrandu^ fii
fimul oocendum dcos falfos quo8 ucl palam colcbant ucl occulte adboc coliit:co9 dTcimmundifl"tmo8 fpiritue i maligniffimos ac falbcifl*i^
it:i
in taris
littoribufcpjjjcia.tiicuticccjc
jcpr.miltK' oiro;t
ibi crant:
decc
rc-'
manfi(Tcconfirmant.Xaritacp uani^
ras qnalem fcrim08:cicp refpondc co pcllimur:4d bo?: ii cbriftiane rcligto
ni
tribiJCf:fi
criam:fui8
tamcn criminib"*
dclcctcntunqucftbicelcbraripcr fua
fefta
t xn dqs fuis ifta non triboun qoo^ nmt coltom n reliqueriit: ne ifta T mi nora parianmncom eamaiorape:ta
lerint:a
nabiltbus factis
bumana
reuocari
"bec
3ltirelq atigoftinf
Uttcris
co:um qui non tanquam in contumcliam:fcd tanquam in bono^ rem deo:um fuo:um ifta confcripta
poftcrie reliqucrunt:ita ut utr oocrif''
aucto:itati8:cum
fltcp
QVARTVS
alios
bumanid
Untiij:f5 q: ipfius
falccm
m co libro:
teirena
cum
quem dc munoo
tefiones
fcripfit:
om^
tmmooo boi t
bonelti boics
buanis
i reifllionce atcp
iterito bze.
non auctojitate fua fccitifj quo^ niamcos romenatus i cducatus in diuinia rebus inuenit.t quoniam i
Unc primi
libri
bumu^
cffet brcuitcr
totae
puUs
eflfe
denubibue emicu^
pUgif
v-'
libro fecunoo
7 tertio
continentur.cap.q.
futurigincs
quafcUm
ac proluuioes
quondam clTufis cratenbus diuinimccnd^ pcrdecUuU tozrentis uicc flammarum flumina cucumflc.
bi^
uidercntur
mab que
ilU ciuitas
pertulu:ucl ad cms imperium ptoui'' riepertmcntcs^anycof dcnfuLi bibita fmflcnt.OLue omnia pzoculdu bio nobia tribucrent : fi iam ucl illis
clarercc n:a rcligio:nel ita cos a facuf
facrilcgis probibcrct. "bec
-:
quanoo
cucncrunt:3ntcg' cbztfli
nomcn uUa
fccunoo
1 tcrtio
libro fatis
quantum ej:ilTimo
ftratumm:quo6 cozum mozce:7 qul ob cam dcus ucms ad augendum ivn piumadiuuarcdignatueeftin cuius
ptate funt zegna oU^q^cp cos nibil
9bfoluimus:m fecuoo agcntcs 6 maf mo:}j : quc mab ucl fola uel ma):ima dcputanda funt . 3n terrio aute Ubro
de bie malis quc
ftulri fola
iuuerint bi
g^tij
pcrpcti e)c
rerum quc plcruq5 patmntur i bo ni.3lU ucro m.ila non dico paticncer
qj
fed Ubcntcr babcnc:quibu8 ipfi fiunt
ucUic
mali.t q^pauca
tatc atqj
di?i
ems
omnu
ii
nd pauca ia dicta fiit. "Per ome autcm abfolutos trcs Ubroe: ubi op^
<luod
il^
ma
a q
no
fibi
pozmnumuifucftcomdauimus etia in ipfis beUicie maUs:quantum foU^ rio^ deus p cbrifti nome:cuitantuni
bonozis barbari detulcmnt
:
pretcr
LIBEft'
malifqj
c6fulei-/t:
pictatc rcligiofu:bcgninij
mrcifanum
quomooo
fupcr
qui fjcit folcm fuum otiri bonos i maloe:? plutt fup iu^
lloe^ziniullos.
rat.Utergo
in bis
duob"
boib''
ita (
3ln altituoo impcrq quc non nifil bcllie acquiritunm bonie fiue fapicn
duabue
ita in
duob" rcgnie
ite^
ui6bimus ubi ba
vacib''
3lm itacp
uidcaniue quale
fit:
quoe
etia
p turpiu UiDo;p
fc
obfcquia:'r
bonefte co
luifTe
paululum inquircrc:q
denri3:cum
poflfts oride
rd:qnc pru^
bominum fclicitatcm no
fcmp in bclUcie cladibus
cruc
leti
7boni6 mozibue feruiaf^urilceutbo boc tl ipfis q^ ilfutilc c quib" rcgnat. Tla g^tum ad ipfoe patinct pictas t pro-' bitas co;; q magna dci oda ftit: fuffi^ cit cie ad ucram felicitatc^: qua t ida uita bii agatur : t poftea pcrcipiarur ctcma.3n bac crgo tcrra rcgnum bo no:um nd ta tllie pflat':q> rcbus bua'* nfs.ZDalo^t vo rcgnum magis zgna^
ni longe latecp diu rcgncnt.Tlcqj
>nf>*v
fi-rV'
gar':deinip^magmtudincac britudi nc uellc gloziari.lDoc ut faciliue diiu^ dicetunnd UJncfcamue inani ucntoft
tatc iactati atcp acii aUifonie
obtudam"
intcrionis
dc bonue
ctiam
fi
fcruiat libcr
eimalue aut
populoe::egna:^m'nciae:fcd duoe cS
dituam" boice.Tla fingruequifcp bd ut in fcrmonc una lla:ita quafi elcme tu5 c ciuitane i regni quatal^ tarara
occupatione IanfTimi.0.uo:um duo-'
(i rcgnct fcruue crt. Tlcc unins bominie:f3 q6 e grauius tot drio:unt quot uirio^:de (jb" uitqs cu agct fcri
addiaus c(t.
poti*
^T
rtVPfVuv<'^
mota
rcgna
contcnrionibue anbcla
nifi
magna
larrocinia i
tcm:augcntc (ane bie mifcrge patmo nium fuum in immenfum modu atc^
ilUe
0.uia quid funt nifi par^ ua tcgna.' ZDanus 7cnim ipfa bomi'^
n latrocinia
numcum
fi iti
cognario:ui
QVARTVS
conlb'tu<ir:aiutate8 occupct:populod
fl5iugcr:cuidmtm8 re^ni
nomen aflu
mit.Oluod ds iam in manifcfto con^ fert:non adcmpta cupidita8:fcd addi ta impunita9.Ug3ntcr cnim 7 ucra cicer alcjrandro illi magno quidcm co
prcbcnfus pirata refpondit.Tlam
cii
fb
romulo de
.'
idem rcj: bomine^ interrogaflTct quid cioidcrcturutmarebaberet infcfld: illc libcra contumacia:quid tibi incjr: itt otbcm tcrrarum babcas infcftum.
03 colucrunt 1 olim funt mottui poft eo:;^ mo:tem romanii tacu creuit impium:cum illi apud infcro9 caufaf rua9 agant.^Ucp bonas an mala9 ad re pittem non perrincf.lDoc autcm dc oibu3 intcUigcndum cft: qui p ipfum impcrium yuis deccdcnribu9 fuccede
ribufc^ mo:talibu8
i
6of
adiuto
rio
rnbucnda
illi
funr:
no parum adiuti
funr
ridi9 uicrarupcrut:fugcrut:cuaferut:
occrdtomagnd-z
riit:obcdienrcs
romuluo
con5rcg.iucrir:
quoni
Iqs 7 iuflri9:mulrit
to:ibu9 infopcrabilc9:mrtaccperunt:
potiri funt uictoiqs plurimis: ufi
nas dcbiras cogitarc dcfiftcrcnt: qua^ rum metu9 cos m maiora fadnora^
pcllcb3t:utdcinccp8pacatio!C9 cffec
uo^
quod
gcntibus lliiugatis^cctcrifq?
rcrri-
Sedad maioraueniamus.
t>e cupidiratc nini :cgi8:qui ut la^
rius
no
cLa''
gU
trcs
oominarctur:primu8
iniulit bcl''
boo fugtetes:
bfmitimis.cap.vi.
magimm comparantnt:
.
Jbicant cjs
tcjc
dcu9 adiuuerit:utc)cparuo
non
larine
Uftinos 4 grcca urpoti" pcgri^ nam trogum pompciil fccutua tanrum fuur ille:uc;i ctiaj
rep genti^
brcuircrfcripfitbifto:i3:opu8 [ibio^
ad
rcgnil;rari8
iao^
fu:incipit."l^rindpio
um nationtincp
t6diuinitusncgabut'adiuri:quafivo
f;r.' 3^0 paao ncmincm d^ adiuuat ad rcgnandum:quoniam finguti qmVp
crgo
cito
mojiunrur.Tlcc bcncflciumdcpu
LII3EHI
atd^ fcruandimunquid
nam
mo:rui
T
rc):
aflfrio^:
ua ipq ed
pmuo
i rudcs adbuc
i aliquid commo^
Donis rcgnum
crgopjcimis:
foztioj
cum
accclfionc uirium
ad alios tranfirct : mjpjdi qcp uictozk inHrumcntum fcqucnris cfl5 totius ozicntis populoo fbcgit.Otua^ libct adt fide rcrum ucl iftc uel troguf
fcripferit^na
craut infide-'
bc
fcrit
quod
nec
bomo
qdam illos
fuifle
mtitof
romam
tii
cui ui^
n aUc fidcliozcs Ife oflcndunt: conflat tam 7 intcr alios fcriptO!es rcgnuin
eflYrio^ a nino rcgc
ij^
ingratam:quam
poflcs
fuifl^e
longc
latc-'
libcrauicaur
pojrectum.
Xadiu ailtpfcucrauit:
(it
08
fi
ut romanii nodu
ficut fLrtbtJt
cius etatis.Tlam
non ita fo:rc8 lunr utdc qui pofl"unt bua^ uinbuo utci. ?ut
fo:tc uicut:
4 cbronicl biftozia ^fc^ i quadragira 8no8 ab ano pmo quo ninus n:gna:e ccpit pmanfit boc rcgnu:oocc traffc:'' :t'ad meoos . 3nfeiTeatit bcUa fmin mis 1 idc i cetcra proccdt rc: ac ppfce fibi nd mokfloB fola rcgni atpiditatc contcrc:c i fb'dcre:quid aliud ^' gran dc latrocinium nomiimnduin cfl
cuti fuRt:mille ducetos
quifuntquankuc^^prq ciuitatum.
iimicitias:quaf
uaretTuupoftrcmoquoquofe beat deo^ iftc tranfit^^uclfuga^ucl migra^ tio:ueI in pugna defccno.nddum illif
tcmpo:ib'' atqj in
tirtci
ra?^ partibus
ud
cbnlli
tlla
dcfecantur aujcilio.cap.vg.
u:gna
p"*
anno9
pic
dicarctcrcrnum^tdeo^
uani boics diccrcnt:
fMo^
nifi
cuU*
regnum
illuddcotum adiuto:io tnbucndum contendunt:qucro quo:um.Tlon cmm alic gcntcs quas ninus oomuit
cflc
quod tandiu
p^uatiie: nullaaliaca
nitatisqocpoteratclTcT
attedat
quafi
fpeculnm
fuii
impaq conftrucndt
m cis puDo:
cft
aubefcant. O.uanq^
QVARTVS
romanatmpuiafflictoeporr^ mu-'
taro:quod i alqe ante
cbril^t
nomen
efl af'
tempozibue
flicrionc
ei
conngini ab illa
efi,
pozibus defpcrandum
^luis cim
roani
fcruatil^cii ftngris
rcrum
tuiiione comittcn^
uolurinam:cum foUiculi patcfcunt ut fpica qrcatdeam patelenam:cum fege tes nouis ariftis cquaf : quia uctcres cquarc boftire dijrenit dea boftilina:
flozeab" fruinris dea flora:lactefccnti
phcet.q: tata
que potifTtmti
cp cim
i
bus dcam lacturciam: maturefcetib* deam maruram. um runcantur.i. terra aufcruntur deam rundnl. Tlec oia commemo:o:quia me pigcr quod illoB non pudcr "bec aur paucilTim
.
mo eos
nilTimcdignitatietaudcnt aliquas p^
rcs 05 noie
que
cui
ita fuie quccp adbibcbantur offi^ cqsrut nibil uniucrfum uni alicui cre
nomcn e a libidine:
dcref.0.uanoo ergo
tibus 1 arboiibus
fcgetia curaret i
non Uccba.O.ii 6
armin cunina cogita:ct:cuiu6 prepoft tura paruulo:^ cunas non pmittcbaf qcccdac.^OLuioo nodatuB adiuuarec
agromm munus
uni
ali
commirrcndd
arbitrati funt:
ad folltculum fpice f^ tantum ad nodum geniculi ptincbat^ Unufquif(^ oomui fuc ponit boftia'' rium^-rqzbomoefloio non fufficit:
in bcllo:qui nec
trcs
iug3rino:collibus
dcos
ifli
pofucrunt:fozculum fo^
li^
ribue:cardcam cardini:limcntinu5
mini.3ta nc non poterat fozculus
fo!cs
fiC
tcm potucrunt
fcd fata
unam fcgcriam
comcdazcn
7 cardine limccp fcruarcrOmif fa igitur turba tfla minutozum deo^ rum ucl aliquanrum inrermiflTa^offi''
cia
rcre:quo
fucrunt
cui
fuaitafrnbeda:que
fcgcria^q^diu fegefl
LlUtm
it
Jmi^ ergo
ftliud
vo equa
:
cft:putac|adinfim'lie:nndd intantu
bocia(tocoUecApiroUti.C>cifto dco
ut aqua non
fir.^^ft
inferio: tcrra
qd
to-'
divfitatcdiftinaac^Jbcindcccce iaj
unum dcum
malc trac
niicupati.OL6
tatos
cft
ita c:cu: ta
quid
ca-"
cum
bis in
gcntib^^utcifierct fimulacru:
q6
ipfi
etiam uarroni
prC
fimu
i (cnbd
ppHe
iftitue^t
fitambo:um . Jlutfictberie paircm fupcrio:em mincruam tencrc dicunt; 7 bac occafioncfLngere poetae:q' 6 io pie capitc nata fit: cur non crgo ipfa pohue deo:um regina dei^utarur ^ fit ioue fupcrio:.' iln quia indignnm erar preponcrcpatri ftUam : curncn
dc iouc ipfo crga fatu:num
ifta
iufticia
feruata
cft.-^^ln
gopugnarut.iibfitindut.
Ur
illi
etia
tuno
V)co2 adittgirrq
ifta
ergoiUcdcquodictilcriouid omnia
: fi aliquam prem iplct 7 iuno. 3ln utcrcp utruc^ implcn^r ambo ifti
plcna
mcUora.ur ergo ri da-' ta c p:i ioute tfi ii fubUmio cqua^ccr le fcdce bono:ie i CLi fatum" n i^dt tpis Idgituoo c.Xps igit-colut:^ fat'^ nii colut;7 rcjc dcop iuppirc: infmuaf natU6 ef tempo:e. 0.uid ei^ indignti
dc dqe
d::cumiuppirer7iunonati dicunrur
e^ tcmpo:e:fi cclum e lUe 1
cii
coniugC8;t in duob"
finquli6 ftmul funt f
tfti
elcmetieiT in
illa tcrra:
ur crgo
eft (f
ctbcr
(i
dafioui^acr iunoni.'p>oftrcmo
ip(i
duo
farifl
c(Tent:quid
marc ncp-
de pbilofopbo:um U"
.
Xum patcr
^^pma.
omuipotcns
coniugie
in
fcciidts
imbrib" ctbcr:
dcfccndit:id c
Tlam ficut infcriozcm ccli partcm: id eft aKcm inqut iuno tcncKita infcrio^
profcrpina.
grcmiii
lctc
atc^
Si cim
nerato8.andcterr3et memdco:it
fingftnt:fi
QVARTVS
mundi
aiu6:qui uniucrfam
ifta
moU
matcr e iouis^candcm
nifi
q: quatuot ucl g> cis placct clcmcntis cdftructam atcp copaaa implct i mo
igne
fo:oii
-7
fra^
quibus ciuitas
Oua^
uticp
i cpgui
ab
illo
opoztuitrqui
cft
natus c^ v^k.
iunoncm l"b'tc: fufam dcfup amplecta turimooo toru fimol cum acrc fit ipc cclum.taramucroianq^coniugc ca^ dccp matrcm:quia boc in diuinis tur pc non cft:fccundi8 imbnbus i fcmi^
dcuo unue de
pcr om9 tras
nobililTimo dictuj
ire
putant.-^.Dcum naqp
eflcr:quomooo
rci9
eirite uirgics a
ucnc^
opibus abftincnoo
fcruirent.'2ln
mari9 ccluncp profundum. mppitcr : ipfe i acre iuno:ipfe in mari ncptuni'9:ui uifc:io ribu9 aiam marig ipfa falacia:? i na
3pfc
in ctbcrc fit
fo-'
mcrc
uulcanu9:in
i luna i
dc proftitutione filiarum
iungercnt uiris
.
antcq eaa
U8
imio
termiato::fatu:nu9 in icmpo:c:mars
babct mariium.Jlbfit autcm ut mac tri)c:nc filio iunonie 7 coopcrario mi'' nerue faccrc iniuria^ uidc3mu:.rgo
1 bellda
in bellie:liber in uincie^ceres
in frumentie:diana in filuie:minaua
in ingcnq9.3pfc
la
fit
(it
poftrcmo
ciii
il^
bccadconiugatas
fed ci
intclligifptincre:
nolumus imitcnf in eo q6 fccit Rurfua inquiunt ad illa cum marte fabulas rcdis. 0.ue ifta iuftitia c no-'
.
dicfpi
dca mcna
in
ftruie
partum pcrducat ad dicm.3p quam prcfcccrunt mcn' fcminarum 3pfc lucina quc a
: .
paitui-icnribu9 inuocctur.3pfc
opcm
fmu
o:um
nifi
fuo;:.''^^
quod
cfl^ incrcdibilc:
terrc:t uoccrur
ops.^pfc in uagitu of
bono^
rcm
inftiiuta
cflre
eo:undem dco:um,
3pfe lcuct dc tcrra i uoccrur dca leua na.3pfe cuna9 tucatur i uocctur dca
cunina.Tlon
fit
3n diua rumina
i difputan6ibu9
afl^c
LI5Ei^
pretcrmittere^cumipfeunue ^ bzet
aau
oia
actu
bo
ipcUitltdca
(iimh noict'.$rre
cancrc. 3pfe
confilia:
epi^
di3.3p>c
fit
omnia uiuezc animas babere:7 io fine controueriia deos efle:n6 mdet g^mtV tos non colant^l^multis edcs non c6 ftruat:arae non ftatuant: quas tame pauafl^imis (yde^ ftatuendas ec pu^ tauemnt 1 figillatim facrificandu.&t igitur irafcunt'qui nd figillati^ coliit: non metuiit paucis placatis toto celo
irato uiucre.
coluiit qz
i
barba
quos bonorare uolue^ rir:ut boc quabuq? nume falte maf^ culu dcu:ucl a bazba barbato: ftcut a
indu.it
idco
pendio
pofl^cnt in illo
nobi8nodatii:uelccitc nonfojtuna:
care.Sic eim
nemo
izafcerct':
cu
illo
cum
qui pretermifl*i
cflct
uirgt
mutumus ucl
tutumu9:qui cft apud grccos priap" ft non pudct . "bec omnia que diri:T quccuntp non dipi: non cnim omnia
dicenda arbitratus fiim:bi omnee dq
deecp fii uims iuppitcr:fiuc fint ut 4^ da uolut oia ifta gtcQ cm8:fiuc uirtu^
tcs dus:ficur eis utdcrur
7 priapus.
C>e opione eo|t:4 deu aCa^; mudt:t
quibue CU3
fiiia
placeteflemiidi aniniii.0.ue
iut magnoijz
uc
q
Tlo'
UidTilludnodebetmoueaat
tos boies T qualcfciic^ boies;
nmUorq^ ooctozum c.
fit
nodu itcri
unum dcum
cendat:ft
e: eic^
aio
enim due contcmncrcc: cum ipfe colc rctur.^Si aut metucndu fiut:nc prcta
mifTc fiue ncglectc partes eius irafcc'
anial
ifte
68
omnes
parte8:fcd
dcos quafi fuas vtutcs uel mbra uel fuam quc^ pars bet uita
irafci
non ftt pars dei. O.uod (i ita e: quis nd uidcat cpta ipictas 1 irrcligiofttas
q6 calcavit dfq? pte dct cakcr.t in otnni animantc occidcnoo
conftquat':ut
e
(i
totum
partes
ps
occurrcre cogitantibus
did aurem
'
TQyARTVS
unius dei
affernt. cap.
3 aot foU aialia ronalia ficut dd ee cotcndut: no uideo quide (i totue mudos e 68:
:
gn3re.cap.jnc.
qno bdtias ab eiue ptib** feparet: fcd obluctari quid opue iibc ipo ronalt
fliantc id e bote:
Jdeant ergo nc fotte ii ptineat ad uiros bonos gaude dc zgni latitudic.jniquitasetjco^ cii^bus
bcUa gcfta fiit rcgnii adiuuit ut
crcfccrct.qo utiq3
iuflitia
iufta
uapu
fer^
finitimozum cdtra
bcUum
4s
gcri
nuUa puocazct iniuzia: ac feUcio^ ribus (ic rcbus bumanis oia rcgna p
4d irafat'eis a quib" no
i partib"
coUt':cu
a fu
no colat^rfUftat ergo ut di
bze uitas:fibi que^
cflrc
gctii
cat
Ofi
ut funt i urbc
oomus pluric
ciuium.
uiue::nttllo
pte cuiufq': fj
prit:
rcgnum uel auplTe zomano.Tla (i boc ipfe no fecit queaUu deum opus tammagna
^^fhtuifTe
S5
procul
oms oc
dubio feUcitas maioz c uicinu bonuj bzc concozdc:q' uicinu^ maUi fbiuga: bellantem . ZDala uota funt optarc babcrequcmodais uclqucm time^
fla:ut poflu cfTc
slterirruatinaUenus.
qucm
uincas.
Si cr^
go
dea
e uicroi^
iufta gercnoo bcUa non impia no iniquaromani impcrium taj magni acquirerc porucrunt : nunquid tang'
ft
po
aUqua dea colcnda cft cis cnam inqui tae alicna.^ZDultum cnim ad iHa^h'' titudincm impcrq cam coopcratam uidcmus quc faacbat iniuriofos : ut
cfTcnt cu5
1 propagari i augeri.
ct ipfti regnii
ita fit fi uictozia
"bic
quibus
aU|s 69
dea
clf
1 augercrur impcrium. ^Cur autcm 1 iniquitas dca non fit ucl cjctemarum gentium:fi pauoz 1 paUoz 1 fcbris d^
romanicfTe mcruerunt
.^
i fi}^
"bis igitur
eat
ad iUos quos uuU cfTe uictozce/ "bac dca faucnte T^pitiaict iouc ua-'
duabus
id
:
cft
alicna
iniquitate
dca uictozia
dum
bcllozum caufas
cantc
raUud agentc: q
getes n fbditc
it
eadcmbcl-
cedcret.^
2ln
creuit
impcrium
tuppkcr bnbcrcr:
bnficia. ciue
oirtt
ca que poflme
io rcgc fcculo
OS
rd
turdg colunt':iipfi^
appclUf illa uicto:i3:aut fi :gna e iouiercur n t uicto:ia munus beatV<16^fcao bicf: fl non Uf pie in capitolio:f5 vu9 rq: rcgii i do^ m/rtuednaJUiDco^ofcctatcp colef.
ficut
que uotuerincuius confiiiooccultum ec pt:iniquum ef(e non por. Tlam (i uictoua dea e:cur n de'' e t tuumpb'*:
xuicto:ieiungifuclm3rittt6 uelfra^
uel fdiuefXalia cfppc
ti
i(ti
mun"
ciue
dc di^e opia
funnqualia
fi
poctc fuigcrct:atc^ a
i(ti
nobia e)cagitarcnt':refpondcret
ri
denda
cffc figtnta
pocta^;non ucris
tit
0.uul ftxcrit:
g>
romani omnibus
attrtbuenda numCbUB:-!
ridebant:
feipfi
non
co
apud poctae
tcntplis
kbant.JoueigiturdeoCb'' rogarcnt:
m
lie
fin
ft>
iUo
^elicitatetfoztnna^ dcaeputat:
quft ratione fecemdt.cap.pciq.
id
e(U
di
ci
dcam
oib''
mcminfacra
ipfa
ftbi
cS
facra faccrc fu
enim
bSi
uult
9>
t foz
quiaum:cu cdcm bict efT po: tam colUnam publice illa fufripe: no
lucmnt.CIc;^ indiciii
ftiit
animi iq*cri:
:
an potiua ita fignificatii c q? cj illam turbam colcre pfcucrarcnno plic 60 ro fcd dcmonio^ co qcte b:e n poflfe: ad qua uocatucruB mcdicue iiciQi
difcitc
fc^ue ft 1 (cpxy babcnt:non nifi bonoe c^flimare de bemuB.^boc plato dicin boc alq pbi
lofopbuboc
rcctotce.
00 bona e^ali^^oo
3ln fi iouic filma potcftas cetiam
uictozia dca debucritc;aftiaa.ca.p?9.
Tl
fo:tc drit 4
dea uictouaiup
illa
pitcr
mitmiitq^
nnq>
rcgi
iuflfcrit
ueiat:
1 i eoijt ptc confvdat:fboc wcre d: non dc illo iouc que dcom rcge f (m opi
fimul t bona
:
cfliet
:*
t mala:
bis altud
tUie aliud
T2yARTVS
cft bona Jpfa e ergo fe ttdus.Xur odbibentu: diuerfa noia^ fed 1 hoc ferendum eft.folet ci^ n una
6e& e femper
.'
foituna loca^ i
muta fdicitae. t ad
rectc
libi
uiue
fo:tu^
na
que iUoe
fine
ulUs bonid
fi
mcnns
f6:tuna
diuerfeedea:divfeare;diucrfa facra;
ft caufa inqumnt:qz
fclicitas illa e:
loquitur:nonfaltem
ttind
quam
fine uUo
fmpftc.
>c uirtute 7 fidc
quae pagani
tc'
no8 7 ad malos.^ Ut quid ant colitur q ita cea e:pafti5 1 quoflibet icurres: ut fuo9 culto:ce pk^ip pretcreat : t fuis contcmpto:ibue hcrmi^ut (i a
li(|d|)fu:iuntculto:ee eiue
:
pUe T
facrie
bonoraucrunt; prctmit^
batm.cap.^j:.
utabilla
uideanturiamenf:iammerita k^(:
n fo:tuitu ueit.Ubi e ergo diffmitio tl la fo^iune.-^Ubi eft q6 a fo:tuici8 etia; nomen acccpit.'Tlibil cnim pi-odcfl e
to:e8 difccmit ut profit:fo:cuna
t nuc q: dca ii c f^ oonu dci ipa ab ilU> ipctret':a quo folo dari pot: t ois
:
6t
lUi q'd
offciiii
ri
e:ut
&5 cur
fuffcccrat uirt";'
inuitari.
'0.ii(|dei^.utci
quattuo: fpcsdiflri^
Dc fottuna muUebrCcap.pj^
t
fo:tituaIn:tcpatia;'
c qth ifle
fingtc
^dt
mapn, ' ^ lv?cu apud nos bet ^caip fcimus c^a fit ^ mfV e^ fiide utmt.S;
iUos miro: appctio^ze mrtitudis dco^
rd:fi fidcs
quod a ma^
mrus
<\
dijciffe
no
b^fimirredesTaras dcdicare potuc rttnt.''ur tcpatia dca ec ti meruit:cu5 eius noic nonulU roani pricipce non
malignis dcmonibue
le efl
etum (ic
diffid
puam gfiam coparint.^ iCur detq^ foi^ tttuoo dca no e:qtte affuicmutio cum
dejrtcra po:rc;nt in
fiammae: q
in
affuit
aduertere debuc^
efl:
curtio
abruptam
rot (f
illa
dca locuta
que fo:cuitu
^a-wk^
(e
r3tfo2tituoo:un
narct:conferrec
boc parentt^bue da
rc prudcnna:quareraptec(a
nuUanu^
ipnus vtutcs
oma colutVSic
comdarc nafcetef:
dq putanc. Bcd in lUa una vtutc 1 fidc9 cft T pudicicia:q tii eytra in c^
ccti
fccit.
Uno ftate9:dcc adeone adci^tcs: abco ne abcuntc9:dce mcnti:ut bona bzcnt mte:deo uoluno t dee uoliinc:ui bda
ucUendqs cdiugalibus: utbiipiuga'' rcf:dij9 agreftibus:ut fruaus ubcrri
Oi unum non
uirtutc
:
inrcUigcntes
dcum
c(Tc contcnci
capitubm uigcfimum
primum.
dco bonozi
ipfc dec
cfTcnt:deo efculano
^tue-rfelicitaB^quidaUud qucritur;
O.uidcifufficitcuiuiri" fchcitafq?
fufficitc^Omnia 4ppe agcnda coplccti
tio
aut
q'
bonu> aUquid c latituco rcgni atcp diururnitae ad candem ptiet fcUcita^ tcm: cur no intcUcctum eft oda dei cc non dcoa.-^Si autcm putate funt dce; faltcm alis tanta dcorum turba nou
fi
fatumo iouc
tta
7 primi
argcntino
tauo
cfculano aurinti
ppo
qucrcrcf./Ionfidcratifi.n.officqs
rt)
bda rantmi Tcojpis rcj:tema tantam deo^ turba colerc 1 inuocare : quos
nccp
oms cdmeoraui
ncc
ipfi
potuc^
prit
prctlart
poiTit
1 dco^ninuto^ 1 figu^ lo9 ^uidc:cu pofTctWagno facilicp co pcndio una dea fcUcitas cucta pfcrre:
laticp digefti9
ad dcpdknda mala
eflct
:
quc
/Zur eim
inuocada ^pter
propter t^oftes
nr-^tiT
finitae.Undeabcoq^grcce arcte d:
fefTos
diua fcfTonia
vtu9:nomcn
putaucrunt.
ingeniofum poflct ucnire;q'd op" crat dco tacio patre:qut catos id e acucos
fpi^
boc poff^ pfcrrc fcUcttas^ 3ngcniofu quippe nafci fclicitatis e. Unde ct fi no pomit 9 nodii nato co' U dea fcLicitas:ut boc ci conciUata oo
faccret:cij
dea rubigo
QVARTVS
fiat
.'
ur dcnic^
tot
tarn
p''
rdanos prid
ma^ eft^
mulu9
bcfcia colcn6o;tdeo?t: qua a (e uarro glouatur coUatam eHe romais
fclicc
cupie9 condcauitate:n5
dqs
cctcris fuppltcauit:q"
00
nibil dcdTct
Uidergoeq;>p:oingetibrificio
69
fict:fi
banc dca^picia
i\S
bfct.Ut
fc
ciuibuf
qd ergo romulus
conftituit
romanis
i
no folu comemc-at 6o8 quof coU opo:tcat a romanie: ue^ et dicit <{d ad quepertineat.Olm mbil^ddl incjt boi alicuius mcdici nom fozma^ cp noflfe:? (\d fii medicua ignoarctira
dicii nibil prodeft
dcoB ianum:iouc5:marte:picd:faunii
tfberinp:berculc 1 fiquo9 alio9
Uc
folcm^lunam^uulcano^lucem:!: quof'
(^ alio9 addidit:intcr quos aia^ dca^
cloacinam
fclicitate
ncglecta i
Uc
cjd
piu:finefcu8 cuualitudmiopitulari:
atcp ita ignoics cur
ri
dcbcae fuppli^
ncic^
fo:tc in tanta
turba uidcrc no
idii^n po
ipcno
<^9
pic^
U09 pauo:e atcp pallozem ^piciaooa non introducerCT^fi deam iftam nofl^
aut
colerct: prirc
Conquia
quo quid
utcfilc
pc^
terepo(Tit:quc adiutoieaffumcquc;
ducem:qucm oocto:cm.o
dubid elie alTcrcns
tionem
dco;^:fi fciac
md nulU
cogni
quifcp
e boc
quam
6s
uim 7
fcirc
pid
q^ fcliciu9 fuit.^Tla
felicita9:ubi ucra
non
eft ucraj:
va md-'
ccnC
quo
non culm9 falfom^ tot dco:om quoC demonio:um.Scdi poftca ia^r inde o:um numcrum fdidtate fufcepta: magna bcUozum duiUum infeltdtao
fubfecuta
eft
.
2ln
gnata
fc[icit&6:q>
ibefclidtatequaromani multo^
tteneratoie9 dco:p diu
bonourm
fcd
non colucrunt
U fufticcret.cap.^q.
f
d uji nisc agif:fi libri i facra eo^ va (at:i feiicitas dca c:cur pd ipfa una q colef cdftituta e:q pofT^
fi
cum tnrba indtgnifl*ima tanta dea colcnda uifa cft:cur non ucl iUuftrius
colcbatur.-'<lui8
cctma
cnim
fcrat
LlDtK
cduUca cfcam pbeat. >c pauorc ifatu paucncia nuncupet' : dc fpc quc ucnit
ucnilia:dc uoluptatcuolupia:dcactu
dicilt
oia
omnia
uiuezc
io finc
ectu
ato^ ronalcR
animae babcrcit
rua dca
ria
ftrcnuum facicnoo.Tlume
quc numcrarc ooccat . amena q cancrc. 3pfe ftt 7 deus confue pbcoo confilia: 7 dca fcntia fcntcntiae infpi^ ranoo.^pfc dca iuucraa quc poft prc
tcjrtataqrcipiatiuucntlia ctans ejx>y
non
cdo
irato uiuere.
pendio pofl^ent in
care.Sic cim
uno oib'^
fuppli
nobisnodatu.uelccitc nonfojtuna:
mutumuB uel
cum
cis
tutumU9:quieft3pudgrccos priap" finonpudct. "becomnia quediri;'? quccun<p non dipii non enim omnia diccnda arbitratus fum:bi omnee d^ dcctp fit unU3 iuppitcnfiuc fmt ut 4^
7 priapue.
t>c opione eo|t:<i[ dcuata;
mudi:7
da uolutoia
ifta
q
Tlo'
Uid^iUudnodebetmoucacu
t09 boies f qualcfcucp boicsf
Tdcc
ita
funt:q6 quale
fir
nocu ircri
c gcceUcn''
unum dcum
tcndit:fi
e: ciq?
aio
enim dus contcmncret: cum ipfe cole rctur.^Si aot metuendu fmt:nc prctc:
miflc fiuc ncglcCTc partcs eius irafcc
mundus
conftans
68
rcnf:ndcrgo utuolutueluiunfaian''
tis
omnca
dco8 quafi fuas vtutcs uel mbra ud parte8:fcd fuam qucqj pars bct uita
a ceteris fcp3rata:fi pter altcra
irafci
mantunnibil oio remancrc potcft q6 non fit pars dci. <luod fi ita e: quis
irrcUgiofitas
totum
q6
ipfum iouc potuiflTc offendi (i partca cius non ctiam figillatim minutatic^
colcrcnt':ftuItc di. Tlulla
p6
dci
quippcca;^
occurrae cogitantibus
did autem
QyARTVS
(int
ad
dilatadii
bt bie qut folfl rarionabilia aian^ tift partes eife umus dei afferui;. cap.
ficut
gn3re.cap.)cv.
no uideo quide fi totue mndos e 68: qoo beftias ab eiue ptib^ feparct: fcd obluctari quid opus eibc ipo rdnali
aiantc id e botc: quid infeliciue crcdi
Utitudic.3niquita8
rulla
cu cjbus
pot:g'
lat.'3a
crcfccret.qo utiq^
iufliriafinirimo:umcdtra
gcri
bcUum
quas
fu
nuUa |>uoca:et inimia: ac feUdO'' ribus (ic rcbus bumanis oia rcgna p ua cflcnt cdco:di uicinitatc lctantia.T
itaclTent in
no colaiTrflenat ergo ut di
ut funt i urbc
q^ utuer.nulld co^i clVc ptc cuiufq': f; enes celcnoos:^ cognofci i coli piit:
q: ta multi funt:ut
ome non poftint. Oluo^ iuppitcr q: rqc prefidct: ipfu^ creoo ab ds puuri pftituilTe rcgnunt ttd au^ilTc zomand.tla fi boc ipfc no fedt quc aliii deum opue tam magnd
Sj quia pcius
tffct:
nd
5 procul
dubio
potuilfe aggrcdicrcdaturco
cupatifintoifict|8
ome oc
1 opib^^pr^s: nec
fcUcitas maio: e uicmd bonuj b:c conco:dc:q' uicinu^ mald fbiuga: bclUntcm . IDaU uota funt optarc babcrequcmodctis uclqucm rime^
as:ut polTit
cfle
qucm
uincas.
Si er^'
go
Jlugmenta regno^t ioui incogi-uc^
tcr afcnbi:cu
fi
iufta
gcrcnoo
bdU non
impia no
magnd
foU
fofficcrct.cap.
ft
: nunquid tanq' aUqua dea colcnda cft ds ctiam inqui tas aliena.-^ZDultum cnim ad iftajU^ ritudincm impcrq eam coopcratam uidcmus qucfadcbatiniuriofoe : ut
7 propagari i augcri.
uicto:ia
i:>ic
alq'6
6s
cft'
dca i
1 augercrur impcrium. jCur autcm 1 iniquitas dca non fir ucl cjctcmarum gcnrium:fi pauo: 1 paUo: ifebris d^
romanicfl^e mcruerunt
.
propida
(il^
"bis igifur
cat
ad
illos
uictozce^
duabus
id e(i
:
aUcna iniquitatc 1
caufas
dca uicto:ia
iniquttas
dum bdU:um
cjccitat:
uiao:U cadcmbel.
ini(jlTima
im
impcrium
Q.uae
et'3
bic prcs
'
tupplterbabcrcK
bnficia. ciue
airfi
ca
quc poffme
ifo
rcgc fccuto
rd
?i t faaat uince
ee por.iniquumcflTc
dppclUf iUa uicto:ta:aut ft fgna mun'* e iouieroir it t uicto:ia munua eias hcitfO.6 ffcao hicf: (i non h^ pis in capitolio;f5 nis rcj: rcgu % do^
ficut
quc uoluchncttius confiUdoccultum non pdr. Tlam fi uictotia dca c:cur ii de'' c t tmimpb'*:
uel ira^
dc d^s opia
i(^
funnquaUa
cfTc
fi
poctc fuigcrcnattp a
minusdinantidcognofccfstcp coU^.
nobis cjcagitarenfiircfpondcrn
dcnda
attribucnda numibus:t
ridebant:
m
lis
(in
rcgc
t pofTet t auderct
rcfiftcre:t
fua
agcnotia:quc ad agcndi)
dc
cft'
dcam
oib''
(\x
accepit^arajmcruinfacra eicd
gruapcrfoUite funt
colcretuntibt
faccrc
enim
tpfa cffcrquid
fibi
bd<
uult
5-
1 for
lUa fufapcf no
fiiit
animi iqcri:
:
q?
^li^"
6o
na potcfl cflV t mala: f6kixds autcm fi mala fticriKfcUdtas non crit.crrc omncs dcos utriufi^ fe)cus fi t fgcu^
ro fcd dcmonio^ cp qctc bic h poirc: ad qua uocat ucrus medicus diccs:
difcicc
mc qt mitis fii t
builie codc:
ucftria;:
aU^
iouis
uictoria
da dcbucritc;ciftiaa.ca.jcv9.
foztc drit
Tl
^ dcl
uictouaiup
00 bona t3\xJ3ft)0 msA&i 3n fo:tcqff mala e dca nd c : f^ in maUgnu dcmo ncm rcpcnrc conucrtitur.' O.uot funt crgo dcc iftc/profecto quotquot funt boice fo:funati:boc eboc fo:tnc. Tla ca iini t alq pUirimi fimul:boc c uno
tcmpo:cmalefo:tunc:nunquid fiip
fa cfrct
:
iuffcrit
umt:
fimul t bona
;
efTet
::
t mala:
illa
bis aUud
lUis
aUud
:Hn
quc
T2yARTVS
dcft e
fcmper
cft
t ad
uiue
foztu^
rectc
libt
una
non curarent:conctUaia
:
Omid
na
quc iUoe
finc
diuerfecdc9:divfcarc:diucrfa facra/
fo:tuna
:
ft caufa inqutunt:qz
fclicitas illa e:
bquitur:nonfaltcm mnUcbu9
uirid potiu9 loqucretur.ut
fcd
quam
non
tpe
fine
uUo
q:amic mcrito^ foztuitu acddit boi^' bu9 1 bonie 7 malis:undc etiam for^
tuna noiatur.
i(t
quc fine uUo iudicio ucnit i ad bo no8 7 ad maloe.^ Ut quid aut colitur
quodibet icurrce:
:
tentes
quaa pagani te' 1 facrie bonoraucrunt: prctmit^ bona:quc fimiUter colcda aUa
fi
7 a
batm.cap.^j;.
licjdpfiduntcultozce cius
utabilla
i\,Ai
il
la fottunc.-^Ubi cft
q6
a foztuitis ctia^
nomen
accepii.^Tlibil
cnim
pi-odcft e
t nnc q: dca ri c f^ oonu dci ipa ab illo ipetret':a quo folo daripdt: t ois
:
jRn 1 ipfaj quo uoluerit uipp; tcr mic tit.'olat'crgo ipfc folus. Tld ei^pot
pld 1 aUa:."
diubcntifcamquouolucnt
mttteti
6t
pmii i majai^
ma
ofTdiu c:ut
S5 cur
bco[ant:quinoUintbabcre mcrt^.ii
fuffccerat uirt";'
inuitari.
t qtfi ifU
fingte
ciir9~
2lntumfanebuicuclutummf mini tribuunt: quod fottuna.. uocant:ut fimulac^ dus quod a ma^ tronie dedicatum ef^ % appcUatum c
t
madn. ' ^ locu apud no9 bet d^cad^ fdmu9 <J fic qr utfV q: fidc ututt.S^
iUo9 miro: appctio:c9 mrtuudis dco^
rd:ft fidcs
deab"
dipifrc
nS
ritc
mairO''
(i
nc dccUcaucrint.Ooiod (jdcm
uera
b^ftmirrcdegtara^ dcdicarc potue runc-^iur tcpatia dea ee ii mcruit:cu5 du9 noic nonulU roani pricipcs non
noe non oportct. Tlon cim maUgnis dcmontbus ctiam fic dtfftd
le cfl
puam gfiam coparinc^ ur deiqp fo:^ tituoo dca no e:quc affuitmucio cum
dcj:tcr3 po:rc)dt in
flammae: q
in
affuit
aduertere debuc^
cfl:
curtio
abruptam
afTuit decio
rot q>
illa
dca locuta
quc fotcuitu
patritdedo
cumpro
ejcerdiu
irfA^M*1
(c ttoisautflBi tn bfe
narct:confcrrct
no ag^f.Cuft
rc prudenria:quare (apiitia
nuUanu^
minum loca
merucrunr.^Jln qt inoie
fclicita8:ii
geiic:4U ipfius
parcrcnt:fcd et bonos.-^Ouid
cdmdarc nafcetef:
ftati''
abeo
Cb unum non
uirmtc
:
intclligcntcs
dcum
piuga^
faltcm
.
fclicitate
debucrunt
c(Tc contcnti
capitulum uigcrimum
primum.
deeuictozicutuincercnt
deo bono
c clm ucrt dn mucra filr. non ipfc dec fiit. Ueruntam e ubi e
ei fufficit
cflcnt:deo cfculano
tio
O.uid
ri
pofucrnt:quiaprtu8crcapccunia in
ufueffccepit^poft argentea .IDirot
8ut
bonU) aliquid e latiruoo rcgni atcp d-umrnitas ad candcm pttet f^licita^ tcm: cur no intcllcctum cft oda dci ce non dco0.-'5i aurcm purarc funt dcc: falrcm alic tanta deorum turba non
qucrcret.onfidcr9ti8.n.officqs dco
rti
amea fubfccma e.0.ue dcu ifti fi fammo ioue : ita t pnmi argcnnno t auo efculano aunnii ppo
qi 7
bu:nt:ficut
bda ranimi rcospie rc^cma tantam deo^ turba colere t inuocarc : quoa
dea^c^ oium.q
ficut
noluerunt
oms cdmcoraui : ncc ipfi potuc^ nitoib" btianis bdis minutati fingunecp
laticp digcftis
prcftart
t dcoeminutoe t figu^
21r8
Iiu8:f3neqjaddcpcllendamala quc"
rcrct'
."
rectccp uiuendi
fcflbs
diua fcffonia
proptcr boftes
^tu9:nomen
putaucrunt.
Sj
(i
uirtus
non nifi ad
ingcniofum poflet uenire:q'd op" erat dco tatio patre:qui catos id e acutos
q-do c^ct
nefie ut
boc pofl") pfcrrc fclicitas/ 3ngeniofu quippc nafci fclicitatiB e. Unde ct (i no pomit a nodii nato co'
faccrct:cu
una felicitatc piiic 7 tucnte:ut uel nul la mala epzuenf^uel facillie pcllent'. 'Poftrcmo quoniam de duabue iftis
QVARTVS
dabu8 uirtuK t
(i
felicitatc
tractam":
premtum:tvo dca
i
:
fcd
dd oono
cur no
fiat
.'
ur demqp
tain
ma^ cAi
mulus
qua a fe uarro glouatur colUtam efTe romais
colenbo:;^ dco;^:
cap.jcjrq.
fclice
bc fcia
00
nibil dcdTct
fi
bec adc(Ta.Tlam
Uidcrgocqjpwingetibnficio
uarro iactatpreftare
fc
ciuibuf
fuistqi
a romanie: uef et dicit cjd ad que pertineat.<lm nibil ^deft incjt bot alicuiue mcdici norh fozma^
coli opo:tcat
Uc
^d titu9
folcm:lunam:uulcann:luccm:t quof-'
o^ aUo9 addidit:inrcr quo9 aia^ dca;
a^ noflfe^t c(d
fit
medicua ignoarcira
ualitudmi opitulari:
Ut
cfd
piuift ncfctas
fttcp ita
cii
ignoics cur
d debcas
fuppli^
cam fo:tc in tanta turba uidcrc nS po tUit.'l3oftiliu9 ccrtc rcj: deo9 1 ipc no
U09 pauo:e atq? pallozcm ppiaaooa non introducera^ft dcam tl^am noft^
aut colcra:
prirc
dtcce:n
neicj
cjs pic-'
tor:quie rectoi:a
quo quid
utelile
pc^
doccm:qucm oortozcm.o
dubiii
ettie
md nulU
quifcp
pauo: 1 pallo: non propiciatU9 ab fce dcra:fcd pulfus aufi'gcra. C>dde c}d c boc quod iam romanum impc:iunt
longc latccp crdccbat: t adbucncmo
fclicitatcm colcbat.'2ln iS
tionem deo:?s:ft
quam
69
uim 1
facultate ac
ptatem cuiufc^ rd
grandiu9
gid
felicita8:ubi ucra
non
crat
cflT^ va pieuQipi
cft aerajc
ueri 61 cult":
fi
va md''
cent
non cultu9 falfo:u5 tot dco:um quoc demonio:um.Sfd7 poftca laT in de o:um numcrum felidtate fufcepta:
flraret:7ft unti
infelidtad
3ln
inuitata cft;ut
cum ca colcraur
pria'
bri8:t cetcra
ep-emuj
facra
fi
co^ va fut:7 fdidtas dea e:cur no ipfa una q cole^cdttituta e:q pofT;
cum titrba indignifl*ima tanta dea colcnda uifa cft:cur non uel iUuftriua
colebatur/<lm9 enim
fcrat
cetcri9
LIBEIP
confiLum louis adbibcri: ncc inter dcos quo9 fclccros uoctnt fclicitaf c6
regcm
fcccrat
ioue5.3ut fi n cedcret:
faccrent^fj cp in
tcmplum aliquod ci fic rct:quod i loci fublimitate i opcris dignitate precminerct.^ur enim non aliqutd mcUu9 q> ipfi ioui.'' Tlaj nccp ttiaj ioui rcgnum nift kUcit;x9 dcdit:
ftituta cft:ut
(i
nd td contcmptu ciu9
ampUfTimo
efl^5
1 cclfifl"imo conftituta:difccrenta'uc9
onde omni9 boni uori pctendum
9uriUu5.2lc(itpfafuadcnte natura:
tamcn cum rcgnarctfcltj: fuit:-? po^ rio: dl fcUcitae regno.Tlcmo cnij du-'
bitat facile inueniri
bomincm 4
tieat
fe fieri
ne derclictacoUrefuna
fclirita9
uni
quifcnolitcflefelirem. 3pf>
(i
ergod^
fuppUcaretur:uniu9 tcmpUimfarquc''
tarctu: a ciuibu9 qui feUce9 ce
mooo cof
bco
ucUen
atcp ita
lcrcnturutrumueUcnt
ccdcre:fi foitc
fclicitati
ab oib'* petc^
ribus ia5
fuiflct
udit acdpc:ucl
quod ad
ptate ctim
quo bominc
if
lirirae
quifpiam
fieri
fum uerticem coUia capitoltni fc p orius obtineret Tlon cnim refifterctfclidtari:nifi quod
.
(inht ant (i dea c:q tande ftultida eft ab aUquo el dco petere : qua pofl^i^ 3
fcipfa ipctrare.'t)anc ergo fupcr dcof
lo
mo omnino (i
q6
ci
iuppitcr
fcccruut trcs
dq:mar9:
ftil
runr.Tla^
mia
pcrtincbant.
Scdpoftg
etJ
iouitc''
multimoo cd"
(j
ftimani no^
falte lcgifle
facere
mcq6audirciait pdt:fc
qrat': <|
muln crant iUic ubi capitoUd cdftitu-' tum cft:per augurium qucfiuit urruj
cdcedae locum ueUcnr ioui^atc^
ipfi i
mulritu
dc ccdere:oin9 uoluerunt prctcr illos quos comcmoaiii:martcm: terminii: iuucntanreiatcp io capitoUd ita con^
ftructu eft:ut etiam
ifti
00 noria reUnquat': qua ftuko;j boi^ nii muUiruoo uana fectat':ooa dd dc^ 09 fibi fadens:'? ip; cuiu9 ea oda ftit
obftinaridc fupcrbe uoUitarig offen-'
tres
int**
efTcnt
tam obfcurig
figni9:ut
Docofl^imi frircnt.
ftcut
nd pdt fame:q pane picrii Ungit: 1 ab boic 4 uemm bet non petit.iibet au tc co:um rariones confidcrare.
'
QVARTVS
tt
non
fufficiat
credendum c:ut
bccncfcireimuncradiaiaee iideos;
S3qthfcicbatneinitalia:nifi aliquo
deo
noia
n iucietJit.caf rcf noib'* appeUabat deo9 quas ab da fenciebant dari: ali-' qua uocabuU inde flecientee : ficut a
bcllo bcllona niicupauerunt
ficut
ri
feUcitas noie
bella:
pomona no
li
no
fcgete;ficur
pomu:ficut
ioocm cu tanris iniurijs colcdu puta' ret.3llc aUcaf dz adultato \xpo^: ifte pueri pulcbu ipudid* amato 1 rapto.
pccunia cUcta e dea q dat pccunii: no oio pccunU dca ipfa poiata e.3ta uir tU8 q dat iurtute:bonoi <\ bonoie:co
cotdia q concoKiUm:uictoua q uiao riam dac.3ta iquiunt ca fcUatas dca
e^gcrunt.
ait
nume lUud
aticdi^
a quo fcUacas dat'. 3ll^ nobis :cddi'' ta ro'c:mulro faaUus eta quo!um coz
\Xi^
dictitant:canritant':
cjcbi^
actitantundcozum bonotibus
uno
nomie
confcribuntur.^^bucfcUmat dccro:ri
contra figmcnta poetarum: (cd cotra
ignout':iii feUdtatts
cap.;cj:r.
dato ce
fcntitur.
inflimtamaio:um.3nnon cjccUmft'' rent 7 iUi:quid nos fedmus i 3pft d^ iita fuis bonoubus erbibenda fUgit 3
uerunt:atrodter impcrarunt:
nifi ficrct
cUdem
ncglec
boc fenferunt boic6:q' taj multos coUbant dcoe: in quib" 1 ip5 eof rcge ioue:quU nome cius a quo
fcU'citate:i
prcnundarunnquU
tU5
cft
daret fcUcitaa ignorabat:'! indc ipiuf rei noic qui credcbat ab iUo dari: cu5
quam Um colebannfed
utiq^
ab
iUo
LTBEfr
britaKm qucrcntibue-.triftc difpUcu'' ilTct imperium.um crgo illc qui fd^ no comonttus crat: poftcra dic iulTa faccre non aufue cfTct: fccunda nocte
bocidemrurfuefettcrius imperatuj rJmifit filiu quia non fccit:tcrtia noc
te dictd e bot:^'
none.5c fupuacuis no
Solet ctm 7 a
ma
gna ca e
uiris pcritis
dici:fupflua
maio2
ci
faccret immincrctXd et
inmorbtt
wdik aact
(j:
tionedefecerint.
Xum 'vo
luoos cenfuit inftaurari.41nie no ui^ deat qui fanum fapit fbditoe bomicf
malignis demonibu8:a
tates.OLuod diccrc et in Ubrie rci um diuia^ ipfc uarro non dubitat. "P^rc
clara rcUgio
quop diiatio
ne non Ubcrannifi gza dci pcr iefum cy cbziftum drtm n:m ui copulfos biberctaUb" pqe:q rccto confiUo po^
3n
iirccrtc lu''
refpuat eifde
\li9
bu8 compent':ctiaUu
comp
fi
tozcpudfciricioucturpilTimi biftrio^
ites
cantab3nt:agcbant:placcbant:
6 pmio
IHud fiwsA>z(:^\& irafccrc^, ^i autc^ fttie cribtts ctiam fictis delcctabamn qn coletef nifi dibolo ferui:f;f3ta ne
ifteromana c6deret:dilatarcnc6^a'
retimpid:quouis roanocuidifpUce^
pulcbritudi9
: uictae duas a ucnere troiam cviertilTe.3ottcm ipfum conv^ ti in bottcm aut cygno : ut cii aUqua
fa^
turnum fiUoe
dcuorare.Tlibil dcnic^
polTccofmgimiraculo^^arqj uitio:
non ibi
rcpcriatiir:ar(^
a dco2Um na^
turalengcabfit.
fceuola pontifcp
:
t>ctnV gcncribus
deo^jj^tdc
cjbus
fccttolapoDfq; difputauit.cap.^vg.
^btiieftinUisooctinTmiipon tificefceuobmdifputalTc: %
popuU9:nc taUe bonorce dtjs immo taUbu8 dcfcrant:ubi crimina dco:um Ubeat mira:i:7 que fiai pofTunt place et imitari. Si autcm nibi rcfpoiidcrit populu9:uo8 nobis impouaftis ifta
pomificc8:dco8 ipfoe roga
:
quibite
fl^
QVARTVS
mafeftatecrededatmaiorcco^ Ciurfe
quo romftni
eft
regni fozrituoo
% lUbilitae uifa
iu
dicart.cap.^):.
eft
quod pau^
3ouc
a uo
loantc commcmoraiji:pulcber
nuncupacis
bie
fit
majama iiuria 4 eum cum iftia coUndu putftiis: eo{p rcge dTc per^
btbetis.
rimum aufpidum fiuflc dij:erut:mai^ tcm T tcrminum i iuUcntantcm ncc ioui regi dco!um loco ccdc:e uoUiifTc.
Siccnim inquiunt
fignificatum cft
martiam gentem:id cft romanam nc mini locum qucm teneret daturam: romanoe quocp tcrminoe propter dc um tcrminum nemincm comotum^:
iuuentutcm ctiam romanam propicr
Ullo igt'mo dij talcf qui taUb" placat rpotT accufaf bdnb" ut
(it
dcam iuucntantem nemini cftc ccflu'' ram.Uidcant ergo quomooo babe^ flnt iftum regem dcozum fuom; t da
toicm regni fui:ut
matus
q>
fi
crme qf cis
falfis obUctat':
flugerc
dm
confcfTurifutg^d^ccflerant cbrifto:
dminiQ boc cft ludis (ccnide borabi'' liuf dignmfqj coUjcrut:^o ct morfi'' b" pocca:p cjbuB 6o6 dilacerari uidc^
bac
fe
pc imperg
potuc
idv.i dc fedibue
locomm i majdme
malc
:'
tractadi
fcribcrentur:que de Ubrie
co:um pro
coUret:
ficrargenteambabcre potuerunt
coUrent cfculanum^fic omnia quc
tcjxrc
fcrit
atcp
irmmpentibue gaUie
in ipfa
ur^
becontritacft^ttcrminiimpcrq dcfi^
cicnribue
rib' in
toquidemdeoaeronuUomodo
poricndqe vt
rarid fiue contcmptie:at();
t mrtte tgno
uno illoco
cuacuataeftpulcbriruoo aufpido^:
remsnfitcontraioucm contumacia:
q^w
dm
LIBEfT
f non
cclTilTc:ali'ud ufi
ccncraa fdidc.
(ftc
OAiaq> et poftca
in ojicnwlib" ptib'*
fiit
bis rcbus
tcrmini
pulcberrimu aufpiciit
(oco noccfTcratioui; plu6 adrtanum rcge boiu5 q^ rege dco if tiuifTc uidac' iKeceptis q^ alio tpc^uictjs mcoratif
quee.Uidetis ncigif ut a pbf ficis rc bus bcne at(p uttUter inucntia ro fit tracra ad commctttios 1 fictoe dcoe;
cclTit:
oracufdeditus
iufTit
-Ooc res gcnuit falfas opioncs; crro'' ref(^ mrbulcntos:? fupflitioca pcne
flmlc9.tfo:mc.n.nobi9dco;t leta^
tc8
incedi:4
buma
turfantib^^militcCpato^iemo^te
tur-'
cgrimdics:
hbk fiicriltd$
ap6 bomc?i duo9 cjxrcitus c6trario9 al^ dtj ej: aUa pte dcfcnderct:fedetia cum
beirplijfq? carueriit. Tlcc folii ut
noigifaug&riodc^tcrminue noccf-'
fit
citanis aut
ctl
iom'4
ceffit
adriai uoluntati:ccfTii
gcfTcriit. "bcc
tifTimc:-?
cce interim q confitcnmr 4 defendunt deo9 gcntiu. t>einde cu5 bec ad fupftitione ptinere dicat:ad re
lcuitatig
ct
fi illa
ua-'
iigione )70
na fcnticbant:nature tti
rcjt fl5
unius
inif.ae^
etia
a rcUgionc fcpauerunt. Tla qui totos dics pcabat'i(|t 1 imolabat;ut fibi fuf
libcri fupftitce eint: fupcrfWtiofi funt
poti6
o crcaro:t
4 ^ bridicmB
fcfa.
"buius licri dei crar aupUu^ nccefTari um:a quo mirtcrcnt fancri uiri t 'l'3d
tcr p: cj,p
va rcIigio'c
mo:ref:ut
fal-'
fa a uiuctibus tollcrctur.
iBi cim
a maio^ib"
illi
funt
pcabanftimoIabat^nuncidT iUiqui
gccra:?iugia:cognat6c9:
modaantcd.
Sj
QVARTVS
implicatiftaoilpamaiojefl talium
mulacro?tiftitutozc8 atcpmltoica:
plicat
fi-'
funtalitcrejciftimarcpopulam cjcpc
diat:7 iS grccoa tbclctas ac myftcria
i'
1 fcipfiKcj
g-tolibct elo^o fe
i li-'
entium p quos
tur.lDac
ciuitatcs
t ppti rcgcte
^wi
mo gzasrii ceb i
tcrre ficut
iftedifputat:f5dquifecitceli5 1 iri:
iefu^
iftc
balbuf
deu8:qui credidcrilt
ee aia^
motu
mozicntm:7
i
cii
vitatc riucii^
UrtKnon folu
ctiam
cozdib'' rcli^ofie:
uc^
ac rde mundum gubernante:ac p boe 1^1 nondum tencbat quod vitas bet:
fttomm
dcus enim ucrue non aia fcd aic quo-' o^ eft cffccto: i condito::tii ft cdtra p^
ixAiciA confuetudis libcr eflc poflen
unum deii colendum fateret atcp fua*' dcrcttmotu ac rdc mundum gubcrnl
tcm:ut ea
dcuj colendii
aiam:nd po'
Uidipfcvarroqueoolem^irc
b" diuinis luooe fcenicoa^g^uis
ccnto i fcptua'
dcoB
fine fimulacro
coluiflc.OS
non iudicio propo pofuiflccil ad dc^ 08 coknoos mftie lociB uclut zligio^
fus boztetmonne ita confitet:
ii
f uarcntur.iZuins
fe illa
iti''
adbibctintcrcctcraet gentemiudca:
ncc dubitat eii locd ita concluJere: ut
fomu
fe fuiflc
dedicatu^
QJ>
fi
% ad eum
muUcris
dcu8:qui
inrelligi
uult erro:e.0.ua^^
bd acutifl^tmuf fa
no
fibi
no
k apire oia q
ta
gubcrnate caftiufcp eriftiat {inc fimubcris obfcruari religione:4B non ui^ deatqujntU5propinquaucrit vitati:*
Si cnim aliuci contra uctuftatcm tati poflet crrozis: profccto i unum dcu^
fl quo miido aederct gobemari: i ii' nefimulacrocolcndum dTe cenferet;
ri
md uul-
00 fcirc non
fit iltilc:f5
LIBER"
arcp in
facik
us
igitur
i(lc fclicitatis
aucto
foztflfle
1 dato::q: folus
cft
ucr" 66:ipc
enonfoitunafcd^jrc^ozdic ac tpc
occulto nobis^notiflfimo
o:dini
fibi.
uitri
:
fcruit
fcd
modcrato2c^
vo non dat nifi bo' nis.lDac cnim poflunt b:c i nen b:c fcruicntes^prit i non babere i babezc regnatcs. -Oluc tame plcna in ea uita
crit:ubi ia
nemo
feruirct uUi.
t idco
ma
num
fpirit09 impcrtiti
illo
dantur
1 mali6:nc cius
quafi
cultotcs
adbuc i pro
pmaerccap jcjrx^.
ctii'y dc gcncrationib" dco ru5 magis ad poetas q' ad pby ficos fuiflTcpopuloe inclinatos:? i6o
3cit
crt
tum
i tcr-'
tmc
0.6 uticp non aliam ob cam factum uidct': nifi bominiJm uclut prudcntium t fa-' qi picntiiim ncgonum fuitppfm in reli^
ico?tc6ftituiflccomug{a.
gionvbus
falle:t in
co ipfo
ti
folu cole
fcd imitari et
cfallcndicupiditae.Sicutcfm
ncs:
nifi
demo
pofllidcre
non poflunt: fic t bomines principes non fanc iufti:fcd dconum fimile9:ca q uana eflc noucrunt: reli-'
Xa^ttt cognofcercnturcttam
illa
giois noiepopulis taq* va fuadcbat: boc mooo cos ciuili focicuti uclut ai
tius alligantcs
:
unius dci eflc pofita ptatc: 1 non in multotum falforum: quos co^
in ipfius
quo
fiKtcr fubditos
pulum fuum
in
cgfpto dcpauciflT^
inuocauerunt:quanoo carum
illa incrcdibilitcr crc(ccrct
rcgum
1 gcns
ab
pora.cap.)C):):i9.
oms
QVINTVS
nccAre uolcntium
rauir.ipfc feruauit.
^turcltj aiigullini
dc ciui
tatc dei
Ubcr quintus.
fuj:crunt.fmecuninaincuni8 fucrut:
puenUbus
cowgib" mij:^
inuocatione neptuni
mare tra^
conlUt omniu5
coium inimicoa ftuctibua in fc redcii^ nbue obruit.Tlec confecrauerunt ali-' quam dcam manna^^quanoo de celo
rcrum optanda
mana fumpferuntincc
qrt fitientibue
oonum
runt:non eaj tamen deam: fcd dcifui munue babucrunt : fme lcgaia fcgc^
tcstfmc
ilU dca
retur.Oajconfequentcruideam" qua
caufa deus qui potcft i
illa
bubda boucsimclla Unc mel' lonj:poma fme pomona. tproifus omma pro quibus tanre falio;^ dco^
turbc romani fuppltcandum putaue^
bona da:
fclicius
quebaberepolTuntetiam non boni: ac pcr boc ctiam non feiices:romanii imperium tam magnum taqj diutur" num eflc uolucrit.Ouia cnim boc de"
non fpa'
tamen
fcUcio:e mafiitcnt.
nunc
q>
difpcrfi funt
tia eft:ut <f
qui ca dicunt elTe fo:tuita:que ucl nul las caufas babennucl non ce aliquo
rationabilt ozdinc uententes:? ca fat4
lia
mulacra:arc:luci:tcmpla cucrtuntur:
co:umprobeturqucnadmodum boc
fucrit tanto ante
te
propbctatum:nc foi
regna conftituuntur
bumana.Cucfi
fa-'
pu
c:
quod fccj
tur
m uolumine fcquenti
uidcndn,
7bicdandus buius
dU8.
prolijdtati mo^'
Unguam coirigat.ur enim non boc primum dtcat quod poftca dictu:" e: cum ab ilb quilg quefierit quid dip:
zit fatii.'Tli
ta loqndi pfuetudie:
h intelUguni mft
c qii dfi
LIBER
fn profcfTionibus^flrtib*: bonoribBs:
ccterifq^
et
bcc pede
rebus ad
i
bumana uitaptien
S5
illi q'
tib^^atcp
ipfa
decemereopinanffyderacSd agam":
uft^d bo|t bcam" maloruuc patiaur:
folii eo?t
ad bec
in.
p unu^
dco?j qualiucucp
uolut c(Tc
momto feminatf.
fimili dilTimilicp
>cgcminomm
ualitudine.cap.^.
quoe
mo
nobis difputattorieffttftt
3ccro
dicft
bippocrate nobilifTi
quodimo
dikcmctid qualis quifcp (it:i c|d pro ueniat bdi qdue mali acddat cx bi uo
luntarc fufpediJt:fi cafdcm ftellae pu''
tat b:e
<luo8
dcccrnat
iniuria:icuruclut:
afl*e''
qualia
gc-'
ad
nere
boano
Oiuale dddc iudiriu de boiu^ factis deo reli^fiqb" ccleftiQ ncceJTitaa adbi bct':cn dns ille fit 1 (ydc:^ 1 boi^/Sut fi n dfit ftelbs accepta 4de pfate a fu-'
bocpbilofopbua aftrologus ad ftim conftdcncp fyderum: quc fuerat quo tcmpozc cBccpti naticp fiit. Jn bac ca
multo
eflcccprabilioz
1 de^jcfmo cre^
dibilio:
mo dco arbito
fuo
ifta
dcccrnere: f^ C
nc de ipo fetiedS
diir ftcllc figm-'
una oo^
CLh
(i
potiue
ifta q'
pofitio pdicesfuta
n ufm aquarum pKmtt uale ad cozpus ucl b/i ucl male accfpi
tcftarur:
mediocritcr oocto^j
cndiJmedicina
dfdcm ctiam
C]ccrcitatidibu8 aflucfactitamfimilia
cozpora gererct:ut
ct
ad egrotandum
caufis
fifr
diclfZDars
fignificat:f5
ita pofitus
bomicidam
mouc
trabcre ad
ifta
cgrotadi parilitatc:
diucrfifl*imi gcneris
diuerfifl*imozu5 effectuum
7 euentuo
condpi
rcgionis tcr
eidcm cclo
fb'dita potucriit
QVINTVS
(nfolctic.Tlos
no
tate diftantia.
1 pcrcgrinationes biediucrfae: ucrii et difpares cgritudinca ^puLt^t qua rc facillimam ytum mibi uidcf rocm
rcddcrct bippocratc9:diucrfie alime^
rapadtate etiam
ualitudic9."p>ozro autpolTiooni''
guntur.
Tlam
fi
tam multum
altcri
in cclo
fi
noUt imperitof mcntibue in cie quaf ncfciut rcbue illudere. 0.6 cim cona
tur
efficere
de interuallo
ejcigui tpis
nafccrctur
gcmino rum bcrcditas obucniat^aUcn no ob ueniat:curauckntcctcri9 quigcmini non funt:cum infpcjccrint cozum con^ ftcUationcs taUa proniitiarc quc ad
:
ncmo
poteft
comprcbcndcre i momcntie a^
aut plue
cuiue
in
rci
et
bu
militas gcncrie
bora qua quifqp nafcitur ponunt. %c pcr boc fi tam celcritcr altcr poft
altcrum nafcitur: utcadcm pars borofcopi mancat:pari3 ctincta qucro
in nuUie
ad productiora fpacia tpo^ pcrtinct. XDotnta ucro illa partium minuta^t: quc intcr fe gcmini pofl^unt babere na fccntce:rcbu9 minimie tribuuntur:6 qualib'' matbcmatici non folcnt cofu h.4luie eni5 confulat quaoo fcdcat: qit dambulcnquanoo ucl cjd prande at:nunquid ifta dicimue qn i mozib":
opcribue:cafibuf(p
pofluntgcmie inueniri
Si
gcminof pKma
Butcm fcqucntie tarditae bozofcopii mutat parcntce diuerfo8:qucro quof gemini babere non poflunt.
argumcnto quod q: rota figu-' li nigidiue matbcmaticue aflumpfit
>c
in qucfttoncgcminozum.cap.i^.
inter fe
paribug.cap.iig.
n
illud
Ruftra
igit' afFcrt'
nobik
patrum mcmo2ta:ut dc tnfigni bu9 bquar^fic aUcr poft aUcrum: ut poftcrioz plantam priozie tcneret:tan tum in cozum utta fucrunt moribuf'
(pdt'ucrfa:tantain actibue difpariU^
undcrfigulueappcllatue e.>um.n.
rotam ftguU ui quanta potuit intozftf fct: currcntc illa bie numcro dc atia' mento tanq' uno eiue U)co fumma p^
cuflVt celehtate:detnde inuenta funt fi
ta8:tanta in parentum
amozc
dtfl"imi
Tlunquid boc didtur qz uno ambulate aU" fcdebat: % aUo oozmientcaUue uigilabat: aUo
.
LIBER
loqucnte taccbataliue: q ^rinet ad ft' Ifls minutias qi:c non polTunt ab eia
c6pbcndi:c| conftdni fydcjt
qua cjrcp
pHdlanonibus
ii
non
fcruiuit:unus a mat:c
dat' >i
diligebat':aliu6
no diligcbat:unuf bo
noe cj magnu.B ap6 cob bcbaf amifit: altcr adeptu9 e.-Q.utd de vjrozib": cjd de filqe:q"d de reb'' : q^ta diucrfitae;? fciergobccadiUae ptinet minmiaa tpum q intcr fe babcnt gcmini:-? pftel
lationtb"
ri
momta nafcetiu:
co;t geio:52
ej:
natiuitatie
bora q^oo
grotaturu9ctTet:c6iaU(ij no bebat
necclTc b:cc
afcribut:quarcalio;t pftcl
ifta
Utionib" infpcctie
io dfir quia
dicuntVSiaut
icdpbefi^
non ad minuta
P banc opo:tcat ds
cri
biitcs in
mittant':
ne matbemaii
divfii tpe
boc acridcre potuit rcii co^ pccpt' babcre non pofTit ilut fi
:*
uana
fiiiam profiteri.cap.v.
Uid deicp
op
ide ipi
quof mozbu
fata difparia.^Tla^
unUmomroquo
ri
ndnc
fa^'
uoliit ff dcribue
altcr prio:
ccprio
uitae uniue
i
ti
poiaL
iiM
cdmta tollanf:qutd
cll
fl5
tcndunt.-^^urpotucriitdiucrfis
tpib''
pofiride
non pofTunt^q
de ca divfis
tpibue cgrotarc.'Si.ii.
diipar nafccndi
fcopu 7 difpilifatcm inf ulit ccUb fb": cur illud in cgrimdibus manfit quod
qucnifi nafcantut
'
^ ^
QVINTVS
fi bora conccptfonafiumAt': multa ab iftia dici pofTe dittinit''.' Ufi etta illud a nonnuirprcdicaturrg qui dam fapiens boramclcgir. qua cum
q5 dnt
numft-ofam^U
fit
il
f^ qualeciSc^ fit in
o:ta
up:econctlberenuri
gigneret.
filiii
mirabilem
ualediit.Tluq'd
magn" aftrologue
liccp pbi
lofopb' rcfpodebatao
fieri g
eoo tpc
ptcr
ei
bo^sfcopo natifunt:aut
lii dil
illc
in
mafcu
comu^
ab^
fci:quo9?ftabatoioco6 tpefuilTcco
eadem quocp
cqualitatcfato^:nodcbucrut nafccn
lunanb" incrcmentis arcp dccrcmtia augeri t minui qda gencra rc^: ficut
ccbios 7 cocba9 1 mirabfce
cft"
^ph mu
ia fnif
ocea'
ni:noautTanimiuoliitate9 pofitioi^
b"*
no potiue iiuclligam"
ff dc;j fubdi:nuc
i(ti
co
et
n:oe acT
ramo9:undc nec in ipfi9 ({de co:po:i^ bu9 ei9 pofTit ro ifta conflare. OLuid eim tam ad cozpue pertinee q> copoif kxaeiBt tame fub eade pofitione ff
de;;j diuerfi
ft5
rut.
Uri quid infipim" dici autcredi pot:^ ffdc?tpofitione:quc ad bora^ conccptionie eadeabobue fiiit facere
it
ad bucuiuut:aboctatcuigcnt ad^
geio9 divfi (cf abo
cii
Ouim'
buc:quo;j
tnftituto
cozpo
multum
uirginali fancti^
in
tatediftaret.'
illc i oifi^
quoue in agro
ciocomitismilitat^Tafua
itc
oomo pc
feritur.cap.vg.
aj i\M qe ferat q i cligedie die' b" noua qda fuie actibue fata
ita nat':
:
non
aute mi;;
uoluntates
bominu;
fci
LIBER
ita
iiir
ceteros
rc:;^
ut
illo
ooctus
elcgit
n5 ca6
ceii
U)co!i.fccitcrgofatttmq6nd bebat:
Tlafibacadmifcrit;^cedit rdcinario
ad fe^
i
minaduag^tdic^tamftagrana
rra
iam conftitutu eft dici clccricne mu tarc^t quod ipfc in eligcnoo die cdfti^
rubigo
i-
tcrimit:alias aues
dcpopullf ;a!ia9
iftie
mu
boics auelUit.
<luo
alias cdftcl^
tii
foli boice:rt
divfos
accdmodatos pone'' dis uirib" ucl arboaV* ucl fcgcribus: ftlios dies pcco:ibu8:ucl oomandis T admittcndis maribus^cjbus cqu^ru; ucibofifctenfarmta-rccfa buiufmo difSi aut proptcrca ualct ad bas res
alio9 cligut diee
cjrit" bfc :> fpiciiJt/2ln co8 pcitehit bif rebus dics cligc:cafc^ ad cclcfte ncga^
ffderib"
ftJ
rra dcdit
Ubcrm
nd i-'
iftincni
omnibus coipoiib" fiue aiantib'' fiuc nd aianrib'' fecikiii diucrfitatcs tpalium momcnto:;t i (y
elccri:q: tcrrcnis
dm pofirio
lia
driat'': cdfidact
q^imicrabi
ficri fpuuj nd bonof quo;: cura cft bas falfas i nopas opioncs dc aftra-' libus fatis infcrere bumanis mcntib* afcpfirmarc^nonborofcoirinorari
05
uno
tnfpecri aliqua
arteque nulla
eft.
obfcruaridcs cuiuis
fed
pucro ridendas eepfuadeant. <luis eni^ cft ta e^co:s ut audcat diccre om ncs arbo:cB:orn8 berbaecoms bcfti-'
fls:^cntc8:aue8:pifcc8
:
luntate
lant.cap.vii^.
ucrmicubs
momcta
fa.^Solet
q
fj oio
Ui vo
ri
ca^c^dpcipitTnafcitTicboa^
pp
pncpone (arieq^ ci^ qua fit 6c q6fitfarinoicappclL^nn mrtocucis 6 vbi ptrovfia laborad atcp ccrta6 e:
qricfdc ipj ca?t
i ptari:(| op^
fiat:'r nibil
Diits p^ates:
^ute ab
illo
ri
fmt oiom
miuoluntate:cuiU8
phe infupabritez
fatti
pcrcunctapo:rig;f:cos appclla:
.(ic
uncboicd:utcjaftientcobd nafcit'
QVINTVS
uerfu8.>uc fumepa^alttc^ oominato: polu O.uocucp placuchc: nuUs psrendi mora c.Jldfum ipigcr:
fallot bt
06
'Z
uo
aflrcrcre
coule fuo
uoltitate.
qd fcriptt^ e:>ijdt infipiena i non eft 6e:fcd non qc pfos x mo'' Ufiu3:ideocp cotta fedt difputante de bacrcaduerfumlbicos in libriede
fto
ferre
tunquoo ciccro
in latinii vrit.
Xalcs
ucrodediuinarioncqrfdpfo
qm ftoicos di''
6 iUi' poc'
^datlibcra uoluntate.putat.n.pcclTa
cituimfatianrc^:ntC8ifto9 ep hScro
fda futuio^
ita ce
confcques fatu^^ut
S5 quoquomo
t
dc
i(lo?t
febcantto:tuofifTime pccrtationce
difputarionce
appdlatiquc
fiimii dcil
iouem a quo
cT pfiteur.
prcfciuit:cuiue prefcia
falli
no
>cpfcientia dci
L^
t>
libcra
bois uo''
advfus cos
ficonataU|fcrrc:utncgct ce fciamfu'
turo^rcacpoibusuinb^nuUace oio conrcndat ucl in dco ucl in bomine: nuUaq; rcp prcdictionc.3ta 7 dci prc
fdcnria ncgatit
omncm^pbctia
lucc
boc o:dic ucicnt quo uefa cc prcfcita funt.t (i boc o:dic uciet: ccrt"* e 000 rc:}f pfdcri 60:1 ft ccrt'* e 0:00 rc^:co tue eo:oo caf Tl6.n.aU<^d ficri pot: quod non aUqua cffidcne ca prcccfle^
.
quo
po
ncc
oia q fiunt.06
ita e:nibtl e
nia
:gnat
dcftui
06
(i
bumana ^
fc ipfc
iuta rt5ue:rit:fruftra
kgce dantunfti
ftraobiurgarionc9:budc8: uitupcra^
tione8:e^bo:tari6c8 adbibenrunnetp
'
UBER
premk:i marfup''
cS
aneritur
nibil
buanieinonrulccfreprefdcntiam fu
turo?r;at^ in
co''
Ozdinem ant cirum vbi volutas dei primam poteft:ne(p negam^^netp fati
uocabfo nucupam'*:
nifi fozte
artat
animum
eflTe
rcUgiofumtut unum c^
ut fatn
ligat e
lutate:at
ut?:q3 aibitrafelTe
no
po(Tc:f5
fi
altc
locuf
riipfirmafialte^ttolli^fi clcgcrim''^^
rcia^
qrn poteftas
opcra a".
0.6 dm dictu
t^^ficut
fi)t:7
duob"
elegit
ftita
boc
du uult
facnkgo0.T^cligiofu9
aiuf ut^wp
diginutpcp confitcturT
utrncp cofirmat.
ftde piaatis
O.uomooo inquit^
fururomm:
fuc:
fe-'
Tlam
(i
cft
prcfcicntia
oonec co
poiro
fi
cft
aliquid in noftra
vo
ucnif^utnonfitprefcientia fttturom*
nioTji
opc
idej
(I
ru cas
efTc
pfnuit.Tla t ilUid
q6
ncc rertt
fieriri
oc, caj
naturaT:
ponnr:nift prcccdentib" t
caufie:fi rc|t
cfficicntib'*
volutar^.'Sufftdt q: omnc
q6
fit
0200
prefcientt
deo
cert"
no nift ca prccedire firri cdfitcc:' Tlos cim eas cas q diir fo:tuite undc ctia; fo:tuna nomc accepinit ce didm" nul
l3s:(^ latctc8:eafqi trtbuim" neiucri
ipfaf^
Tlos advfus
iftos facrilcgos
namre.3am vo
dd
4cqd a nobis non nifi volcnnb" ftert fentim'' 1 nouim^.Omnia vo fa^ to fieri non didm^rimmo nlfa fteri fa
cerc
19 dic(ur:qm fati
'
Q3^TVS
quid uel appetunt ixd e\xiuint.2lnQ}!o ro aut uolutates dico fiue b5|2:quo9
angeloe dd diduetfiue mab;^: quos
angelos diaboli
certilTimum t ddpfdetie notilTimu^:
pUis
pcrfona in Ubris de dco;t natura face moUtus caut fi elTc confiiiefdett quej
negatprefciiifuturo^:ctiam ficnibil
omnium q fimt:ni(i
ifte
uolu-
didtaUudq' q6
ille
dipt itipiea
coi^
tanas
tlliuB
Tlam T aer
de fuo n5 e deus. 0.ui eim ri e pfdus omniii futurof :ii e uricp ds.-dua^p
ter
1 uolntatcs
n:e
tm ualet
g^tu
de'*
t q6
quia
fcit:
eius uobntate
oominetur neccflitas.cap.^.
ru:qdam uero angebmm:fed omnia ma^tme dd uoluntati fubdita funt. ui ctiam uoluntates otns fubuciiit': quia non babcnt poteftatcm:nifi qua
ille
raucruKcas
ritus
ne
c
eent Ubc
(i
lljdent necdTirari.
ii
clfuicntee
annume
ipfvs
.
Oiuo
ftu^eftuoluntatesnias quibusrccte
uclpcrpe:auiuit fub taU nccdTitate
ii
0:00 ca:um:ci prdacnti ccrtus eft deo id cffccit:ut nibil fit in n:a uo'
luntatcicum in ipfo caufaf o:dic ma^'
gnii bcant locu n:e uolunuics.^jCote^
qua
fit alicf d:
:
nc
dd 1 pfciaj dd
fub
LIBER
necdTitate poim"
(i iiaf:nccd(c edc u; (ep uuiere 7 cunaa pfarcficut ncc phs etue minuuur cum diatur mou
cft
Scd
fallicp no poiTc. Sicdm boc nd pon ut potius h pofTei muwzis cflct uncp pfatis.^Rcae quippc omnipotes di:4 tam mou i falli non pot. bi eim om
t ac^ damu8:boc ut bcne uiuamus. ZDalc autem uiuitur.fi de dco non bcne ac^
ut;2<^
amplcctimun utpcp
ftdeUier
bii
dttur.
nipofcns ficicnoo
prefdentiam:ut Ubcri
accideren
ncquag' cfT^ omps.Un ppta qdam n pot q: omnipotens cft.Sicut etia cu5
dcimusnecefTccftdTeiut
cum uolu^
fciuintualcnt pUirimum
g^meaa
ua-'
mu3:Ubcro uelimus arbirrio:7 ucruj ^culdubio dicimus:^ non io ipfum U bez: arbitnum nccciTirati njqcim" : q
fldimit Ubcrtatcm.
Sunt
igifmeuo''
dl(ofi
:
bomo: quia dcue illum pccca^ turum dTe prefciuinimmo ideo ri du-'
bitarur ipfum peccarc
ille
uoUiras uala
tfi
cum pcccan
qj
uoluntatc
nift
ipedireif.
Tlec
(ic
tn
uoluntas
f;
uoUitas ceK
cuius prcfcietia faUi non poteft: h fatum:non fo:tunam:non aUquid aU ud^fedipfumpcccaturumdTt prcfd'' uir:qoi (i noUr uricp non pca^at: fcd (i
pcc:arc noUicrireiiam boc ilkprefd''
nccaUcn"
pofT^ iplcre
fuauoUinratcpatit^bdfidcbef diuc!
num
lcgibus
fecit
in
cum
lapidibnf;
noHTa uoiuntatc:qt dcus p:efd uif quid futunun ef^ct m noftra uolo tare.Tlon cni; qui boc prcfauir nibil prcfciuit "Iborzo fi lUe prdciuit quid
.
tutafcminalcmetiam ca arboubus:
uiti fefuale et cd pcco^ib^^uifi irclUrC
tuale ai foUs angct dedii
:
quo
cft
aquo
fiirurom dTct
m noftra uoluniatc: no
.
mcnfura:numcru8:pondus:a quo
cftiarioie c:a
j^fecto
illo
prefcicnre e
luntate.
cumfcoq?
quo
fot fcmia
arbitriom
aut retcnto
uoiuntatis arbitriordcu^
quod ncfag
fccoditarem:mebro^ difpoc^ifaUitc:
QVINTVS
cocojdiarq i
fcnfurappctiniiroaU
mcte:
fnrelligcnriaiiioluntatcrq
folu ccluj
diii
a zegna
1 tcrra:nec folui angclu i bomincm: fed nec ejcigui i contcptibiraiantie ui fcaamec auis penulamec bczbcflorcu
lo: nec
ut
regnum a
arbozis
foliii fine
fua^s ptu5 c6
dereli'^
uenientia i
quittnulb
mo ecredendue rcgnaboi
fccutum c
laudib"
qd idem
aucto: in
romano^
q^tii
e:adcpta Ubatate
brcui creuerit:
.
3fta crgo
muUa
gb
riofafcciidtiboiu5 octiatoej.laudat
magnod-tp
adiuuaz dignat"
c:
cui''
pfatefutctrcgnancna.O.^ utabfo^ luti" diffcre poffcm^^ad boc pnnete i fupioze libTji pfcripfim'':^' i bac rc po
teftae nlfa
fit
farem dicens:q? diu ilb refp. non ba-' buit qucnq* uirtutemagnum: fed fuA
meo:ia
fuiffc illoe
co;t
dcop:quo8
ct rcb"
nouu cjcoptabat:ubi
v-'
magnof
ut
ejxiw
non
illo^t
dco:^cul
rct in bcllti
gitaret
tuscoi^enttcfcet.tJcciUa^fccto
dis auiditae
bu'
deoe
falfoe colercnf.t
tfi
ii
6o uictiaf ifj
i gric cupioo facicbat:a^ mo:e itacp pmitus Ubertfltis:poft eii'' am diiationis i cupiditatc laudis i gHc multa magna l^cccrtit.l^eddit cif utriufcp rci tcftioniti i pocta ifignis c
o?2.3nde cfppe ait:ncato' rarquinium
dcctti porfcna iubcbat: ^lccipciingcricp
dcontje imolaret:
Xtic itacp
pani
i dnzno
qrcref:
vo
dtipro
i.iL:'titi
infita
illos
babuine rdanos
et
dcof apad
babc
ta:SicpLjaru:ucialuftrie labetibu8
eta9:a oouf alTa:ia pbtbia clarafq^ mrccnas SemitiopmcKacoictifdna bit argis. Xiucquidc uirgiUus ioucm
iduces tiq> futu:a pdicetc;ipc
ia facta
finem uolcbant
fciUcct:na
uirtune:? qoo
ad
boum
re
bfecu^ennquemafartib'' conaba
nem
poft libertaton
fic
babuiflc roa^
de ilb quippe
ma^
% illud dufdcm
pocte: qp
cum
feqbaf.<Hquidcm
gria cft
6Ujf gcntiumambus cas ipae^fiaf rdanorum artcs rcgnandi atcp ipadi n fubigediac dcbelladipopubd afipo ncretaif.;:cudentalq fpirantia mol lius cra: rcoo ecjuide uiuos ducct 6
marmo:cuultu9.0rabuntca9 meli^ U9:ccliq5 mcatua >cfcnbet radio r
:
cume ^M cupiditatc flagrabanniudid um boium bri de bot^bue opinamia. f id melior e vtue:que bumanote^
ftionio cdtera
r\
nam glotia
t aUo
ppfos rcanc mcmto.*bc tcrut artce: padq^ unponere moa:g."p>3rccrc fub' icctie:'! dcbcUare fupboe. "bas artcs
iUitato pirius cj:crcebanr:q?to
fe uolttptfitibu3
fiftam ergo
1 bonozem t imperiom q fibi eppta bant 1 quo bdis amb* pueni: nitcbi
tur boni:nd debct fequi uirtueri^ ipt
minus
d3bat.t cncruarioc
vrutem.Tlc<p eim
eft
uera utrtue:nifi
ramf cndi3:rapieoo
ia
mifts cioib^^lar"
canebarep
uin^l(u6:nd lUis
adbdrca %
Ut:
cefarie.t>roidcquar dTctillo
boium
cicerccbat:q5
tfi
honoeimpuibcnastigr.auur, cqua
ftbicroptant-SjiUci^tva
lactjs contedit.lDc
magnsfca(Te.Siita
fal
atcpcioid^pfcaarmo^i: equc^ima-'
aUa fuerc
fallacc
ambirionc ad
bo
tri
fcccrunt:
nc
Sj
fi^
cdfulcoo
Ubcr nec^
.
Ubtdini
ncof,
deliao obnojriue
"pro
cft^quaniriftanq^ad pofTcfilionis
ne.i.ad glo:iainbono:c5 impio.
boc
pubUcc
egcftatc}:
puatim opoletiam:
QVINTVS
pmia abttio poifidct Tlccp mi;^ ubi U08 fepati fibi ^icj^ pfilia capitie: ubi Domi voluptatib^-.bic pecunie aut gie
.
igifuinuf
ad gli3m:bono2e:ipcriii:ucra uia.i.v^
tutc ipfa niccntui:ec a catone landata
fcruiti8.o
ftt
ut impctue
fiat
uacu^
e.lDincerat oomiinduftria:quacom^
laudatroa^
tiic fuifTc
priuatcUndc cozuptis
vX
qcomcmoraui
iniuriae ualioo^:i
ob cas difceffione
oo^
plcbie a
pzib^^^aliafc^ difcclTiones
mi fuilTe iam inde a principio.nccp a^ pliu8 cquo 1 moddlo iuz actu^* e^rpt^
hsrcgibudgpdiumetud a tarqmnio fuit:oonecbellti grauc quod^ptcr ip^
(d cobctruriafufceptiifueratfimzct''.
6e i ocd^
fj
ipq
patrcs
c^cr^'
mo:e vbcia(Vc:agro
finem
i magnitudtne illuftrius.Jd ip talib* porifl^imum ?ccfl"it boib" ad Domada grauia mala multa;i geriti: q ca bo^is laudis i gfie cofulucrunt patricin qua ipam gfiam rcquircbat falutcq} aue faluti fue pponcrc no du
bicaucrunnp iftouno uirio.i.amoit laudi8:pecunie cupiditate i mfra alia
uiriacd^mcnccs.Tlafaniufuidtt^qui
co''
1 amoze laudis
uiriii cfle
cognofcit.
mooo boi
atc^
illis
crant
ma^
gna admiflrabaf:
ac tepatis
tolcratid
maHpaUco^ bono^^^uide
fibi legcnti
multa
i audienti
militiecp
pprsromanus oomt
atcjp
: q mart
mapie tanta ne
tu fancto 1
tudis
ro pua manu
cii
magnis lcgionibud
boftium contcndiflc wmano8:cogno uerat paiuis copqs bclla gcfta cu opu lentis rcgibus : fibicp multa agitanti
conftaredipt:pauco:^ciuiii cgrcgia;
uirtute ciicta patrautflc:cocp factii uc
diuitiae pauptas^mttitudic^ paucitaf
cupidicace
bumanc laudis 7
fj min'' iaj
4de ia fancri:
curpcs func.
tiatuUiu6idcftIen6 potuitiafdcj
libri6:quoe dcrcp.fcripfinubi loquit'
de inftituenoo
priiicipe ciuiiatie^quc^
confequentcr c6
fupcrarct.S3 pofty
LIBER
feciflTe.
Bgcl'6i.3nter malcdicta
1 opprobtia:
prcdi-'
non folu no ififtcbat: i accededu ee cen febat putatce boc uttle ee rcip. 0.uaue:^ et id circitandfi
delefcp
Q^necinipriuspbielibris tullius ab
bacpeftcdifl"imulct;ubiealBce clarT
confifet'.6
ret':q
dm de ftudqe talib'
loq^
tc8:debellatis
"bonosalitartcBomfqj acccndufad
ftudiagriatiacetcpcafcntp
quocp ipfam ad
^h^
rcfcre
queapud
quofqp improbantur.
t>e refecanoo amotelaudis
buma
quo 1 ipfi talcs ficret accendc banr . Tlacp ne prop^ bumana gtam
dicc8.aucte facere iuftitia uta^ corl
bomimTjus ut uidcamini ab
cis^alto''
b
to
qui in
cclia eft
Sed rurfus
ne
dco fimilioi
g>to
% ab
bac
tfi
tmfidicia
rl
no
ccftat.fal
luccant in^t
tcm cupiditas
Cprobaf.fi
gfie fupet'dilcctionc iu
qui
in cclis
eft.Tlonergo ut uideami^
:
ni ab cis.i.bac intentionc
ut eos ad
uos conucrti
uclitis:
Coomopoteftio crC
derc gRam ab im^ cx;pectate6:T glo riamquearolo deoeno qucrentcs/ 3te 6 quibufda i i eu crediderat: i ue
boium magis q' dei. 0.6 fancti apoftoli non fcccrunt: qiti cum in bia locia pdicaret cbrifti noin
tyHqccnit gKam
pro
ubi no folu improbaf ficut illc ait: ia^' cetq? ea femp q ap6 quofq? improba-'
tur:uejj et fumme^dcteftationiB
batui
tcncntca cp audicrant a
ifttiti.
babc bono
Si^s
rcgnum non in cdo fcd in ir: non in uita etcma:fcd in decclTtoe mo rientium 1 fucccfllionc mo:tuo:umr quid aliud amarent ep glotiam : qua uolebant ctiam poft mo:tcm tsnqul
cius:t
uiuerc in oic laitdantium.'
mcncgaucritcoram boiV^ncgabo e^
ceX e:urco:3
QVINTVS
t>c merccdcremporali
quam de'
ctia
utciucs t"
illa
mtueatur
va perducit:quenon cy
qua latriaj
fi
c)ccclleti(Timi
tm a fuis cimbu9 rcrrena dilccta e^p ter boium griam.Ouantum enim p'
tinct
impq conccdcret:n6 redderefmercea bonia artib" co^^.i.vtutib'' cjbus ad tata gfam pucnire nitebat. >e taUb**
:
dicbu9 ducirur i
cid
mteft 05
fi il
ab
boib'*
etiam
recc
tHi
puatas
ges fua9:nifi q: id
gc bcUo^:q6
fieret
fi
cdco:ditcr ficrenidipj
fed nuUa dTct gKa triumpbantiti/Tleqj.n.i romant nd uiucbat ft) legibus fuis:qua9 ccte
meUore fucceffu:
ris
nifi
iuftitia
cdqrant:
factum
eft:
ue
preftaret^q^mctte
e^uiuaetur^
gelTcrit:
uiccrc conculcrit.
oonum
q^''
pignu8 acccpimue:
n
certe
i ipfae
uicc
1 malo9:f5 fol iuftitie folos ^tcgit bo noe.^bi nd erit magna induftria dita
re crarii pubUcu puatia rcb" aguftie:
runt
funr
omnino nd uidco:
bumane ianilTunu
LIBER
fafhimunquo pcrccpmjntmcrccdcj
illa cftia
fuam:qw ciue mgcnri cupiditate atfe runnt ingctttia bella gclTcrunt.Tlun^ qutd cni; ilb^ agh tributa ii foluiit/ Tlunquid eie licet difcerc: quod al^s non licct;tlunquid non mulri fcnato rc0 funt in alqs tcrris : qui roma ncc
facic quidcm nozunt.'
bui"
ft
pro bac tcmpotali at(^ tarcna filioe brotoe potoit i occiderc:q6 illa facct
q6 pro
ifta
fadcn^
Xolle iactantia
congrcganda ui6-
pcrucrfitaa fcculi
cfl*ent
ad
mittcrct ut bcnorariotes
quicp
ribue:ud fiepftat tentatio que id pzo fide atcp ioftiria ficri compdlat amit^
tcre.felicce cni^ oel
mclio8:necfi pro
magno
babcri dc
noe
ftros
n diuiric
tcrrcne f3dut:at
nobis
uiocntiboe amittcndc:aotnobi6
mo^
quae
cupiditatce fubegc^
rint pro
bumana glozia:
q:
filioe ocddit:tfdicitati9
pbibct
libcrtatc uocabit
3n
miozce.S^
amo
ftJt
t)ec
doo
illa
libertae
i cup^itaa
moti^
angelomm:a lumine folie i lune lumcn eiue qui fecit folcm i lunam:
etae
nibil fibi
da romaoe.Si crgo^
libcrtate
te patric cioee:
feccrit
pro
illa
adipifccnda
quid magnii
quc riuee ad eternam colligitpatam: babetaliquidcuiperumbrl quanda fimilc fttitafylum illud romalco:quo
mulriwdine qua illa ciuitae
quoriil^ dclicto
condeft':
e (ijp va libertate: q noe ab iniquitaris tmonie i diaboli OO'' minatu libcroe facit:ncc pro cupidita tc bumana?^ laudum: f^ caritatc libc ranoo;tboium:non a tarquinio :gc: fed a dcmoniTjue i dcmonum pricipc
fed cbrifti
paupce
Si aliue ct
f pgrcgauit ipumtaf.
debcant
p di'
pfltcr impcrato:
impcr? contcmpri
q>
boni in gIo:ia
m
QVINTVS
omnfa que multominus qi> filq diUgunmr boa i^^ rena contcmnunt.Si furiue camiUuf etiam ingratam patnam:a cuius cer^ uicibus acerrimomm boftium ueicn^ ttum iugum depulcrat: dlnatufcp ab
emulis fuerat: a galUs iterum
uit:quta
libera''
occidmoos
certis
uerbis
quodlmooo confec^antes decii deuo uemnnut iUis cadmtibus 7 ira^ deo^ rum fanguine fuo placantibus ronrn
nus Ubcrarctur
gntt
ocercii^^^nulb
mooo
p:ie^pticipatide
fecerinnubi etema
7 uera fclidtas:
lutgraui(Ttmame^bonorationis paf
fus iniuriam:non
ad boftes a"
bc
po
pro qua ufc^ ad fui fanguinis cffufio nem:non folum fuos fi-atres pro qui
quantum
non
fit
ualuit ab berctico:um
bus fiindcbatunuemm 7 ipfos inimi cos a quibus fundcbatur: ficuteis p^ ecprum cft diUgmtcs caritans fide: i fidci caritatc ccrtarunt PA marcus puIuilUis dcdicans edcm iouis iuno^ nis mincrue falfo fibi ab inuidis mo:
.
te filq nuntiata:ut
bcUo romanos
nopotuit:tproeoalterom deccptus occidit:in ardcnrcm aram ari ci" ocrof dc^rteramcjrtcnditdices: multos tTcs qualem illum uideret in eius eptium
coniurane.uius tUc fo:tttudincm i coninrationcm talium pcrbo::cfcen8
fine ulla dubitatione fe
barus abfcederer:arcp ita dcdicatiois glo:iam collcgaeius confequcrctur: ita contempfir:uteum proiici etiam
infcpultum iuberet:7
o:bitari6
fic
in cius
cordc
ceran quid
ab
illo
bcUo
ri
minus de fcpulrura
patrisHui foUnto
imputatnms
cft
facies:
motuos
fuos.''Si
marcuB rcgulus ne
cmdeUfTimos boftes iuraoo fallerct: ed cos ab ipfa roma reucrfus cft qm ficut romanis eum tencre uolmtibus
rcfpondifTe fertu:: poftea q> afris fer^
uicrat:dignirare iUic boncfti ciuis
ba
bcre
qrrt
non pofTct:
eiJcp
cartbaginmfcs
cgc
ratgrautfTimisfuppIicqs nccaucnlt:
ilUi itcriti
qui cruciatus
fe
ma-'
gnu3 pro
tur
rctri''
buinfiprofidcquciUi debctur
fuerit
talia
bomo pafTus
qualia profuic
LIBER
ficinnotcfcacnt:qr[ tanta
fama prcdi
auge
palTus
fc
cft rcguliis.-'
O.uomooo aufc^
iiite
porrcctum magnifids
tur.-Tbroindc pcr illud
fucccJTib"
pe
impium ta ma
grinarioc crpcditio abulct uia q pdu^ rit ad pata^iubi nd diuitie ipfc dc** c:
mcrccs
quam que^
dnnnatum : cum
i ca
fuis
quatuo iugcra
ut dictato
fict:
pofTidet:
ma
quap ifte utcncp fut fimiics quas i<H pro cinitatis tcrrcnc glozia tcnucrut: ^ddgb:iofi(Tima ciuitatenontcnue rimus puoo:c pugamur:fi tcnuctius: fupcrbia non c)ctollamur. O.uoniam
(icut dicit
liam confccatum
pzcdicabit
in
cadcm pauptate
manfi(Te.5lut quid fe
:
magnum fedlTe
mundi
didice-
buius
ctate
fucrit
que bumana vo gfam pnrifi^ tempozis faris uita di^ gna cftimabirurilloium.Undc cti:^^
te teftamcnto
feducfus:cum fabririum
rit tantis
muncribus pyrrbi
nouo:quod
in uctcri
ue
-
lat
t tcm
iomana duitate fi
potuifTc diucl^
pozalibu8bencficqe:que diuinapro-'
uidentia pmi)ctc bonis maUfqj concc
li:ibicp in
mac^
re uoluiffe.'
munaibufcp ppe'
(icipfi in fuia
4 qua-'
cr fcnatu
deccm ponoo argcnri in uafis hk comptus cft.3ta qdcm ipfi paupc K9 erannquojum tumpbis publicuj
difabafcrarium.Tlone oms
cbjiJliai
tcfpucrunt.
'Q.uo inter
glotie
fe
diffcnnt capiditod
t cupiditaa oominarionie.capi
muncs
cft i
tulum.^i^.
opus
elt:ut
quid|)pum:fcd
fintillis
fc
munia:itclligunt
Tltcreftfanei7 cupidiratebua-'
rilflriopoJterciactanria: id
Tlam lJi,pcIiuc fit: ut qui boana gfia nimium delcctaruret driari ardc^ af-' fectcKtri 4 va I5 buana^tlaudiT gfiam
pcupifcut:dai opl bn iudicarib" n dif
plicc. Sut.n.mrfa i moib''
fcccrit:p
pfmnda
buitifqii
gfiajoano^^zfbcctaliafiqua
bda:6 4buf
mrri
bri iudicat^gntis
ea tnXti n bcat:t
QVINTVS
{''
fincfdref.riam tjlib"
tcftae
^ium
uel
dnanoncm de cjbus
:
aic falu
non dat:
nifi
Oiuircis
ckiit.a^q^oo :e8
diumaeft:loqucntedei fapicnua.lijcr
Oominariatcpimperarcdcridcrat: et
per apcrtiflfima fcelcra qat
rincrc
mc
tc'
pU^ ob
c|
pcf-'
q6
diligit
f)roinde
glo:um
rcgc6:fcd vetcri
no
viidc aic
bon* videri q6 non eft.t ideo vtutcf babcnti magna vt" cft contcmne glc
tram
cctigilTc
autnon rcpcrifbuma
no
bomincm bfpocntampptperviitate ppn. Ouaobrem q^uis ut potui lacie C)q3ofueri3 qua ca de" vn" vus i lult*
romanoeiccddd g^dam fo:mamter'' renc ciuiutis bonos adiovic:ad tanti
impcrq glo:(am confequcndajrpoufl
divJfa
oftendat.S5
nobie:dd
ilfd cofter
:
mter om'
quo?t tamcn
tic cft
fi
00
glo:ic feruit
utcham
iia
ciuce
diligat:utfuo6ofo2ce vX dctractoree
velutco:!ectosbabcreconfo2tc8:ncn
itcrrcna patzia
(^
fupna. ^nlaudatO''
vtutcm
vcl ipf3m:q>
fi
puipfdat q' cu
lau''
ti3nt;non
tfi
puipendirqo amannncc
adc d va pietatc preditt bene vuiuat: fi banc icicniiam rcgcndi pproe c6(cc
tati fdt:nibil cft
fi
potf
q"ccfd
lUe
bomo
con-
Xalce adt boice vtutee fuae g^tafcd'' cp iii bac uita polTui babere no tribu
unt nifi gfc dei:q' cae voletib" credcti
fmc
fuc
bue petcntibufqj
telligdt
dcdcrii.
Simulqj
i''
flupi lu]nirie.talc9
riit.Tlon
miffii
^dcmromani
q^tum
ftbi
dcfu ad pcrfccrio^
cft
ncm luftmc
qualie
in
dloium fanc
nir,tDrtoet3lc8fm(Tc
Scd bui" vifij fummiratc5 1 quafi ar ccm ^dam nero cefar primue obrinu
it.^ui^fuirrantalujrmice^vtnibilab
co puraret uirilc mctucndu:tanra cru
vt nibil molU babcre acdet'
toium angclozum lodctate: cui fe ni^ tdtaptarc.0.uatu^adt laudct arcp prcdicct viue:q fmc va pictarc (eroit bominum gloiicnequa^ fanao^um cdguie inirtjs comparanda cft: quo^
dtlti9
cft
m gratia 1 miicri^
LIBER
nifi
Olcntpbilofopb((|finembo?tl
btlam i ipfa vtutc pftituilt ad i^ gcrcndu puooic ^bufda pbistcj vtu-' tcs quidc^bat:f5ca8 voluptatis co:^
poraf firte metiut':? lUa p
appeteda:ifta8
fcipfa
tU8 fitamuUa
putat
qui
dit
fibi
plaat
uera pietatc in
7 fpat:pUi8
ca
i
quibus
(i
bi difplic;:^ in ea fiqua
iUo fitnquc
deat
cicp vtutes
famule n5qciaf:obP
nen tam
ipfi cp ucritati
placcnt.Tlc<p
q6 ilU
id tribuit unde
1 falua fit.3uftitie iubearut pftet bii'' fiida:q potcfl ad comparandae amici tiae co2po:alibud cdmodis nccdTaK^
a8:nuJli faciat in(uriam:ne offcnfis lc
"Roann :gnd a 60 vo
a quo
e ois
ec difpofifu:
fi
polTit.
tur uniucrfa.cap.):p.
fi
oolo: c6^>oU
copcllat imo:te:tcneat
cft
Uc cn (ta
oomina fuam id
voluptate^ fo:ti^
in animi cogitationc : ut
p pftinarum
fc\xcitatc
rcgno
deliciarumfuarum rccoidationemiti
gct piitis 00I0U8 aculces.Xepltie ia
Ojtauie.n.aUquid
dijxriuB
muUn cft
noftras
bominum occuUa
ITibil
ignominiofiua
pa^
vum dicut-Sj
vttt
non
tc8
tnram: fi ctiam
fingaturubi
bpane gfie fcruiant. Ij.n.ifta gtia dclicata mulicrnon fit:infl3ta tii cft t mulnitanitatis bet. Un non d dignc
f uii foliditas
unum dcu;
rcgnauitrq' c:go
qucdam
fiirmifafc^ vtfl
tum
ut nibil prouideatprudcntia:
:
nibil tolcrct
ppofucf nipe
QVINTVS
rcgnaflc credidcrunt
nobiUlTimi fcna
tpe tractu c
to:cs:n6 diuturno
boc
fuauifTimis
impato
t ne p
t penc confumpfinin duo bus prcUjs fcrme.li:^. roano^j miUa occidcrunt.BdUimpunicum primu^ p.]C)r.t trcs annoe pactum cft.BcUuj
mitridan'ci'j:l.annis.2lc
nc^(q^arbt
totio i
nauea quibus
trcfrudimta r6ano;r
fuifl^e
ad
bdla dtius pagcnda^fupioMb" tpibuf multum iomnivtutc bud.iii6:bcllu5 famniticum annie tracnmi cft fcrmc
quinquagita:in quo bcUo
txicti
ita
romani
mitrerc''
funt:ut
fl?
iugum etiam
quo
tur.
diligcbant griam
tcrmini moucrcnf.
ncccfl^irati
:
proptcr
iuftiria:fcd iuftitiam
proptcr
^cflltcim fcrminue os
c|
non ccfl"crat ioui.^bcc planc unue dc" 1 ucrus rcgit i gubernat ut placct.t
fi
c6memo2o:
occultis caufis i
nunquid iniuflis.'
quoniam multi prcteritaru^ rc^ igna ri: quidam etiam difl^imulatozes fne fcicfi rcmpozibuf cbnftianie aUquod bcUd paulo diutius trabi uidcnt^iltco
in
infiUunt:cp:lamantcs q>
3c ct tpa ipfa
bello:;t;ficut
ef
n mi
nus bumanu:^ alia dtius:alia tardi* finiant bcUu pirata^j a p6pcio:bcllu5 pnnicum tcrttum a fcipioe incrcdibilt ccleritate i tempozis brcuitatc pkaa, funt.BcUum ^ fugiriuo^t gladiato?5 g^uis multis roanis ducib* i duobuf
confulibue uictis:itaU3cp bozzibiUte:
contrita atcp ijaibta:te:tio
fi iUa n6 cfl| 1 uetcrc ritu numina colcrcntur: iant r6ana illa uirrutc que adiuuantc mat te 1 bcU6a tata ccUrircr belb cofcat: id quoc^ cdcrrimc finircrur. 'RccolaC
uarqs cucnribus:q'Iucruofi6cladibuf
a uctcribue
let
tam anno poft muUa confumpta pfumprum c.f)icaites:marfi:7 pcLgni gentes non cjrtcrc fcd itaUce p" diutuma i deuo^
riflTimam fub
deum linguis
fe
rcjc
li"
cu^;
mX^
rdano
dc
lctacp cartbagie.
LIBER
ftn
fcdrtnon
bominuj obliuionc fcpe lirc conant.Oojod a nobis fitacebift runilirer crimus ingrati. Cam. rbada
(i ficri
potcft
bngc
boib''
atrorius bcllum
gayfus
reic
(mani iam
mcmia coflitutuf:
romanis fcruiribus imincrccuno die tanta ccleritate fic uictus e:ut nc uno ^dtm n dicam ejctinao f^ aulncrato romanor^:multo aplius q> cem miliii
proftcmcrcfeius
caref.lia
cjrcrcitus
:
ncc
artp ipfc
propra piirce
nccclTuaics
pea debita
nc
rdtgio
babccnr. quata
tllc uirilTj:
infulrarionc iacrarcnt:^' io
ud diuff
te
mo
at^
iuitabat dcos:
quod romanos farecbrifliana ligio non fincbar.-' 'Tlam |)pinquatc iaj lUo
bis loris ubi nutu
fumme maicftatis
nofc
opprctTus cthcuj cius fama nbio^ cre befccrec:nobie ap6 cartbagincm dicc
culfo:c8
Untibus quib' imolare quotidic fcrc ccbat': uinri oio no poffct ab ris : qui
ralta
ficri
tinmt ifti:t boc ipfius mia factiJ e:nc eb lUo ifta qui in cd crcdaet uclut fii ma bona dcfidaarmt.S? fdkce cos
dicimus:fiiufte implr.fi ira linguas
dqs rdanis
facra
a quog' pmitrcrcnr
fb'lumrcrbonoranfuj:7obrcq'a nimif
bumilircr faluunriu non cTrollunrar
f5 (c
botcs
cfTe
ad
dri
culram
ttari
rius
re tcmpauir:ut
bKtcr uinri
:
illo
ne ad infirmo|t animos
tardius uindicii
facilc "'qnofcunt: fi
eandcm ridicti^
nccclTitatc
rcgmde
ini
QyiNTVS
fi'
q5
bcrcdcm reliqueraK ifte autcm qua' ui9 pic anime folacia talia no rcqVat:
a tbcooofio uindicatxw cft : qucm regni participem fccerarcum paruuluj
babcret 1 fratrem: auidio: fidc focie^
tatie q^nimiepotcftatiB.
eft
ma^
gentibuB ipcrare.t
bccomnia faci
gTic
:
fcd
r miferatidie i ozonif
vo imolare n ne^
di''
cimus
Tlde 1 illc n folum uiuo ^auit qul dcbcbat fidcm:uc^ h poft eiu9mo:tcpulfuabeiu9 intcrfccto ma^mo ualcntinianum eius puulu;
fratre
cbriftia
nue
txccpit pupitium:
patcmo cufto-'
fi
magis q^ po^
fublimitatce 7 rcgna
trem
cpftiarct
talib"
ri
mulni
valcnt:
pftatinu ipatoie
fupplicate dconib":
tibile9faccretilliruacflu9:bic in
fedipfuvudeiicolcntctantis tcrrcis
fmpleuit munerib^^g^ta optarc nulluf
bumantrate 1 gia confoUtu9 e.ibeindecu3 maximu9 i^ an^ guftqe curamm fua;^ nd c bpfug ad
bercmo con
no impcrio
filii:
ftitutum
fpiritu
fedfine aliquo
demonum tcmplo
fi^
auguft" tc^
mapimi e):tincto:: valetinianu^ pucrtt impq fui ptibug undc fugatus fiierac
inridias^fiue
quo a^
illius
fubrogatus: acccpto rurfue propbe^ tico rcfponfo fidc ccrtue oppiTit: con
tra cuius robuftifl^imticjcezatu
iuUana^ ab
magif
pmi
oraoo
fibi
cum a tbcooolq
aducrfariof
uebemens uentud
1 non folum
LIBER
qucmnqj m eo3
iacicbat' pcitAtifCimi
ret ir8tam.*bcc
ille
quccommcmorarclongum cftbon
opera toMv.q: ifto tpali uapoc cuiufl^
culmie i fblitatis
ope:^ merces
eft
bumane quom^
:
tamcn laudibus di^t.O nimiu; deo cui fudit ab aftris Sc lo^ uis armatu6:ucbcm9 1 militat etber. t coniurati ucniunt ad claflTica ueti. Dictoi aut ficut crcdidcrat 7 prcdipc-' rat: iouis fimulacra quc aducrfue cii fuerat ncfcio qutbue ritibus uclut co
dilccte
eterna fdicitastcuius
dato:
tcra
cft
deus
n5fidia:ficut
fulmina
illa
q>
cant(bu9 q6
curfoiib":'? fc
leticia
refpondcndum uidco
tpalia
ab cis
fiilmiari ucllc
oftendit'':^'
ti
ad
ifta
quc fola
ftul
ri
ipfi*
impetU6:ct
quc
eft
ec colcoos
6o8.
nec puauit reh^-.f^ au)cit bonoub". 3n nciem poft uicfotiam puatae inimici^
tia9 ualerepermifit: bclla ciuilianoir
ficut cinnfl
mo
fe
uana
colcrc:
i non
permitri pucrilibu9
fcnfib'*
coqucrut:
clTc rcf
i mari" i fylla i alij talee ncc finita fme uolucnIt:fed magis oo^
luit cjrozta q> cuiq?
ponfnm.
ta.Jntcr bcc
fui
non
quicuit iuflilTimis
impcrq i mifcnco
dilTimifi lcgibus
ti
fcripfcrint:f} tp9
ucnsarrianisucbcmcntcr
cuius
ccc^iic fc
pofiint
q>
i i'
parcbcindc ad me pcrlatum c g> iaj qrant quo fme picTo cdcrc.Ouos admoneo no op' tcnt q6 cis non cjrpcdif.f acilc cft cim
cdig uidcri refpondiiTe:qui taccrc
luii.
rig regnarc
gaudcbat.Simulacra ge^
no 4*
tium
f5
1
uaitaic
muncra in dcmonii
uczitas:
cp
m tbcffaloniccnfiu;
cui
grauifTimu fcer:
ligcnfcr:'?
prium iu
iam cpifcopis
cl
intcrccdcntibue 4>^
po
mifcrat indulgctia:tumultu
quomdl
qui
rulitatcipudcrifTimaTqnafi fatfrica
gas:*? potius a prudcntib"
imperatoua
celfitttdine
pro lUo populus orans magia ftcrct uidenoo prolTratam:^ peccanoo tic'
SEXTVS
Ucentia maledicedi
tempus e^ectac abfit ut eiB cuciat quod att tulUus de quodam:qui pcccadi licentia fdij: ap^ pellabatur.O miferum cui peccarc li''
cebat:unde quifquis
di Ucentia feliccm
felicio: fi
fe
efl
tione intellecta
dunt:faciUu8 nos
plufg
qui maledice^
boc
illi
omnino non
fo
iquantumpoflfitabeis quoaconfulit
grauiterliberequodopoitct audire.
2lurelq aUguftint de
dAi
tatedeilibcrfe^t^e.
probemium
non^p
eternam.capitulum primum.
periorib'' libris
fatia
mibi adv^
qui
ce
ut pro''
ctiam bi rc
fellendi
multos dco8 1
falfos
:
quo9
inutilia fimula^
cra uel
contcndunr.placa a uc^
ofadcmonia:uclcertecreaturae non
creato:cm ucritae cbriftiana conoicic
proptcr uitc buiue mortalis reruncp tcrrcnarum utilitatcm: eo ritu ac fer^'
fumerc
cuiue
oominus dcue
fpes tpfius
lo-
popuU
cfte poffe
qnie nefciat.-^Oiuaoo ca
pu''
ei*
tam immanc dtiatur.Tla^ 1 contra omncm curantie induftriam non malo mcdici fed egrori infanabif mo:bus inuictue eft "bi uero qui ea que legunt:ucl finc ulla ucl non cum magnaacmmiaucfi8erroud obftia''
.
crcdidc^t:^ credita co
nicultutfacro^zcpritib'' mifcucrunt.
faUcm utcunqj
fc
dtfputa-'
iprobarc
teftatifunt:noufqpadeo icoitucnictcr
LIBER
lccp crcaturamiproprcr
dco ucl deeproptft quid fupplicaref: g^tum ad iIIob dcoe attiiienquos ifti^ tuaunt ciuitarc9:a oocns folcrrcr in^
mo:rcm futura cft coli opo2teat:f5 mf toe dcos quoB ab lUo uno factOB n ft5
limtrcr collocatos
:
ctl:({d
quid a
nympbm:
quos p^
cjdam eorundcm
ejcceUcntiozes
vulcano:ac Hc
a ccicriB:
pbilofopbomm ccteriB
fcrat
prcftarc. 2ln
vo
peritifTimi
t acutiflimi viri:c(
fe
mrro;^
mimo
ficri folet
tc
nfmpbis
vi^
num:
dt^e
vinutn
ab iflo^ quog' dari cui^' pofTc crcd tur.^Tlccp cnij^pterea dq talce uftcr rcmm rcgnum dare no' pofle uifi fiit: (|a lUt magm i efccKi fur: boc c{dda5 puum 7 abicctum q6 no dignarmtut
in tanta fublimitatc curare:fed g^talj
cnim efle ad rifum facilcs: fi noti utdemones fupplici refpondebut.^O bomo putas nc i po^ feftatc no8 baberc vitam:quo9 audid
lcnt
flffectentfallcrc;
ca''
ducoe apiccs
fi
id
eft
q6
pctatur ab altcro:
tam fit incoucnics 7 abrurdu:ut mimicc fcurzilitatiuiia tur cfTc fimillimttm.O.6 cum fit a fci
atro:cum vo a ncfcicntibus
ftttltia:di
^ria duob" Ubris ptractata Docucrut: nul luB dcuB cjc illa turba Tquafi plcbriO'' rum ucl^c;: quafi dco:^ iooncus cfl regna moztaUa mo:taltbue dare:q>ro minus potef\ imonalcs eic mo2talb* faccrc/lDis acccdit qz (i iam cum illis agimuf qui non^pter ifla^fj^ptuita quc pofl mo:tem futura cfl eriflimlt
colcnooe dco8:ia nec jppi
illa
falrem
gniu5 irridentur tn
moDooXui crgo
SEXTVS
eis agezet:
U'
de
iltis
omnino rcticeret.cap.g.
curiofius
uo
inucnit ooctt
cum ita fint:ft comm qui co-^ lunt dcam iuuentatem etas ipa flozet
infigniusrcontcmptozes autcm cius f
intra
minus e
anos
occiibcret iuueturis^ucl in
ca tmq>
fcruili
cozpoze fngefcerct
: fi
omnie
fpcciofius
ucftiret;a
rudicionequajnosfccularem^illiaiit
libcralem uocant:tludiofum
ifte
barbata
rcrii
tm
bijs
le
bardatos ui6rcmu0:et fi
ipfc tullius
quodimo
limitan:
acadcmias dic3t:cam quc ibi v fe babuiflecum marco varronc:bomine inquit omni^ um faciUc acutifl^imo;^ finc uUa dubi
libris
faturdifputationcm
fpandu:cuiu6
in
bac
fal-'
in
riunc
vo cuj ca?t culms nccpp^ ifta que putant cis fubdita fit nccefTa
in illa ctatc uigucrnt:-?
contcndit;addidit ftne ul
.
la dubitatione ooctifl"imo
p>rofecto
irridet'.
ccrms : ut aufcrret dubirationcmquam folet in omnib" adbibere.tanq' de boc uno ctiam p!0 acadcmico:um dubitatioc difpuram^ ru9 fe acadcmicum fiufrctobUms.Jn primo autcm Ubro cum ciufdem var^
dc bac
re fic crat
mucratquib" fingulis
qua
liqii
tu
^ cis ut
facro;umiura:tu faccrootum;
m oo^
xix
flb infipicntibus
(fta
populis colcrcnrur
pubUcam difcipUnam
rett nota:
opa tcporalia:
qm multos nimis
m fcdium rcgionum;loco:um: cm
niudiuinariibumanarilcp
tur uir
genera:officia;cae apcruifti. 3ftc igi^
tam
getiii (cn(i(''
riric:
i quod de
rercnnanu0
LIBER
Uir 6octi(TtmH6 undecocp varrorqui tam multa lcgtt:ut altquid ci fcribere uacaflc mircmuntam multa fcripfin
9 multa ui)c qucg lcgcrc potutfTc crc damu9.3fte ing' uir tltus ingenio tl' tuftp ooctrina:fi rerum uclut diuina''
(itii
fccudis
fcj:
de locis^fcjc tcrtioe de
t quatuo: fint.
4 comunitcr
rcbus eade ab
uata
efl:
illo
dimfionis fo:ma f
non ad rcligioe^
g^tum
attinct
ad ca que dqs
facra.^bec
utrum
ta;
contcmnenda:dctcftanda(^ confcribc
temis.Tlam
de bomibuf
ne
qii c):^
mcmo:ia bono;
fel
comedans.S^ q: opotebat diccre:t marimc id cjtpectabatur qui buB cj:bibeat:de ipfis quoq? dijis trcs
ftinctionc
tcr-''
infipientibus mcrito
fingul3rem:quipriu8 dc
retur appofuit.
loquc
OLuid
cjriftimarc
quen^ e^
illa
dcbemus:nift
pctitilTimum
:
bominem accrrimujac
n tamcn fancto fpiritu
fuilTe
tione:tre8 prcccdcntc9:c} ad
de
libcrum:opprcnfu5
fuc ciuiratis
fpccie comendai''
trcs
defacellis:
ccrct:ftio
ro q iftos
ad tpa ptinet.i.ad de
ftto:um
quos de antiqwitatibus
re^
rum bumanarum
fuit.cap.i^.
diuinaruntp copo
<3Luarto:um trium
tl.idragrta
fit
antiquitaium
"bos in rcs
hftmanas dmfnafcp
diuffit:rcbu6
bu
fccunoo
cunno^t
.
nomfTimo
dq prccipui
ferie
atcp fclecri
Jn bac tora
butionis
SEXTVS
frullra
bomi
la.Sideomni: prcponcnda
ctia5 ipfa res precedat
cft
uticp
bumanas.^Bn
bominum pare
aliqua dcoium^
a occulte
i^'
mgcriit fenfibu6:t
qua poflunt
'Q.uod (i multum cft: ut aliqua para diuina prcponatur uniuerfis rcb" bu mani9:falamdignacftucl romanie. "Rcrum quippe bumanarum Ubros
varro ^pterea
fe
non quantum ad o:bem terrarum: fj quantum ad folam romam pcrtinct fcripfit. O.uoe tri rcrum diutnarum
libris fc dijit
Uera autc
picto ta
iftituit ciuitate.
bulepictc;ficutfabrum cdiftaoaper^
tilTime confttens^q? ct
ifte
tee diuinc ft
bomini
de nuUa
itel''
'Rcftat ut
Ouod
bumane q>
lum.iig.
ep dtfputatione varronia
:
rcs
diuine reperiantur.capita
Ugentibus reliquiflc .
que nulla
ut ipfc
aUqua cft.Tl3
fiffc:poflea
ftb
ittc
poncnda cflet cene rebu9 bumani^; etia fi nd 019 fed faUcm aUqua dTet.
Rcctc atit poftponitur:ergo nulla e:
bus funt inftituta.Dicit autcm fc pri-' us fcripturum fuiflc dc di^stpoftea 6 bominibue : fi dc omni natura dco:;t fcribcret:quafi bic dc aliqua fcribat i non de omnuaut usro ctiam aliqua U cet non omnie deo:um natura no poi
dcbcat
illis
Tld
it
itacp
rce
cffc q>
cp
tnbus nouilTimis
libria
dcos ca
raum uanarum.-lDoc c mi
fubtiUfignificatide
rumquoduoUiit
LIBER
mo2c fittalius cj: gutris fanguis naii*. 3n boc ut di) furati fint: ut aduUcra^
tterinr.ut fcruierent
bomini. >cni^
fo:
boc omnia di^s attribuuntun quc no mooo in bomincm : fcd ctiam que in
contcmptinfimu
bominem cadcrcpof
probamt bomines fc prcpofuifTe infti tutie bominum:non naturam bomt num naturc dcomm.^t^ Te libros rc^
fine
rum diuinarum:non
pertinct
de ucritate quc
cjcprcfTit.loqbatureim no dc na^
ad naturam : fcd de falfitatc quepertinct aderroicm fcrtpfifVeeft confcnu8.<liiod apcrtius alibi pofa it: ficut in quarto Ubro commcmora^
ui cj: nature fo:muUi fc fcripturum fu
gcnus
ei\
inquit
q6 dc
monflraui:de quo
<ne:fi
qui.
an
c)c
numcris
ut
pituUmt.v.
SicaUa q fadU" itra pictce in fcboU: ^ ef i fo:o fcrre prit aurcs Tlibil in bocgcncre cUlpauit: qo pbfficon uo^ cauit:^ ad pboa ptinct: tm co^ intcr
.
fc
quos
multituoo
ra
pbyficon:tertiu5 ciuile.latinc
fv
ufu9
fcaarum.f^cmouit tamcn boc genus fl fozo.i.a popuUe: fcbolie ucro i pa^ riettbue claufit. 3Uud autem primu^ mcndacifTimUm atcp turpiffimuma
duitatibus no rcmouit.-^O rcUgiofas
admitterct gcnus
durcspoprarcs:at(pibi8 ctroanas.
putant:fcrrc
fum dicamus. a fabuUs enim mytbi^ con dictum cft:quoni4m mytbOB grc
cc fabuladicitur. Secundum autem
utnaturalcdicatur^ia^-z confuctuoo
locutionis admittit
.
immo
taUum ficta
(af.qais^
in
minem;fcd ctiam
contcmprilTimuj
ficonquopbiU>fopbi:ciuile
quo
po-'
puU.lSrimum
tanmm:fcd d^s quoc^ ipfis boc pla^ ccre:^ pcr boc coe placaoos ce dcccr''
nut.Oi)xritalici9:becduo gencra
tbicon 7
my
fc
SEXTVS
de quo noc sgCtunun illa i ipe difcre^ uic : ianc^ ipfum cinilc uideamue
quatr e^licct.'Uideo quide cur dcbe^
flc
2!Darce varro c
fis
bd oium
ncc
tionc ooctiffimus: f;
tii
bd no 69
q>
3 ciuili uelle difcemere: 4d e ftliud 1 ipfum ciuile fatcri cflfc moofum/ : quid babcc
cemis qoide cp fint rcs diuine ab boa nis nugis at(p mcndacqs dirimende: fed uitiofilTimas pprozum opioncs t
confuetudics in fupcrftirionibus pu-'
rcprcbcnfionis uc excludatur'
Siau
dediuinieiquoniamindiuinis rcbus
bu
ingenid;
igefip
urbib"
bumana I5 mrtiplc^
colere cupis
:
duc9 ma^ facerootcs nofle atcp admiftrare debcnt:3n quo e:quoB dcoe publicc colcre:quc facra i facuftcia fa cerc qucng' par fit . 3dbuc q6 fe^tur
attcndamue. p>ria inquit tbcologia majcime accomodata e ad tbeatru:fe^ cunda ad mundttm:tertia ad urbcm.
Tlaturales deos
ciuilcs
quos
Ubcri''
q6
fcntis
bc
pbo^j.lDac
mun'
minum:nec
alq
dq ridcanfin tbcats:
in templis: nec al^s
q>
op qui acorantur
reb^.C^uas
)^o illas
tbeologtaf
luoos qrbibcatis:
ifla
cu
q^b"
uictima
fb^ciltufcp
f ma t tertia:tbcat2i.f. atcp urbie di^ fHnjit ac iunpt.Uidcus cnim nd con tinuo quod cH urbis ptinere pofTe v ad mundu:9^is wJbcs uidcamue cfTe
tn munoo.Jricri cim potcltut in urbc
rmolatis.Oiuanto libcrius
curales
alios
ab botbus
inflitutos.
utrafq?
tamcn ita
falfitatis:
fecundum falfae opiones ea colantut Tcacrcdanfiquomjinmuoo uclcj:" mondum naiura fit nuf^. Xbcatru; ^o ubi c nifi in urbc:' Ouis tbcatrum
fnflituit nifi ciuitaaf^p^ropf
fc:nifi
amicas pfomo
utgrate
fint Otrcc^
deonibu6:qnibuf
dd
inftitu
Ittdi
Icm uocant:de qua poftea dtlTerend e:placct nc tandcm uitam ctcmam pc ti aut fuperari a dqs poeticia 7 tbeat/
cis^ludicris fcmicis.^Jlbficimo avtat
cofcribut.
)ecbeologia mftbic3.i.fabulofa:
66 ucms tam imane facrikgacp dcm' tiam Tlunquidabcis dgs : quibua bcc placcnt 7 quos bcc placant: cum
.
comm
illic
crimina ft-cqucntcntur
LII3ER
ttt
arbitro
pocte minue
beant
m
:
mc ipictatie infanit.
Tlcc fabrofa
igit'
abbozrcnt inquit
ut
tri ej:
pauca. <luare cu
fint
comunia ci^
propr^8:ana
diuinae
dimnis
rcb"*
cum ciuilibus faibcm". t qutbue maio: focietas debet cflTe nobis cum pbilofopbis g^cum poe^ ti9:non crgo nulla cum poetie.t ta^ men alio loco dicit dc gencrationibuf
dco:um:magi8 ad poctas q> ad pbffi co6 fuifle populoe inclinatoe. 'bic.n.
dipfquidficridebeat:ibiquid
JbbTficos dipt
urilitatie
fiat.
ca faipfiflfc;
ambc^ da^
ur^'
nabilcs.Scdillaqtbcatricae publi^
quetrf
bana e illius turpitudie oznatur. t^ic-' cine uita etcma fperabitur;vri ifta bze uiQ temporalifqj poUuitur.^Sn vo ui''
ta polluit confoitium ncfarioium
pocte:nd
bo
tninamid (c iferunt affectionib'' i afle fionibus niisii uitam non polluii fo"
cictae
at^
concouiia.capituli
Si vis q' mali.' (i falfis ^ male i t>ec cumdicimusuidenfottafle cuipiam nimia barum reram ignazo p6t:ea fo
la de
atrica:fcenica indignitatia
ruq
dinis plena
q no bi^' ftrioncs fed facerootcs agunt:ab om^' ni cfle dedecoie puJgata t aliena.lDoc
(ceniciB actitant .facra fo iUa
fi
ita
i que ab uni''
nc9 in eo^ bonotem ^fq> cclcbradas cffe ccnferet:nung' eas ipfi dq prccipe
rcntfibimetTcjcbibcri.
omnino co^
Sed
ionibil
talia gcre
intbearri6:qifimili4gcrunt' iteplis.
ligi uoluit.
conarctunmagis cam e^ utracp tem^' paatam:^ ab utraqj fcparatam itcl^ 3it enim ea qu fcribunt
minimi^Tloneetfacerootcs
cmomia
SEXTVS
ridcndus
tbearria.-^Tlam
fatumus fencrrapol^
uictus c(Tct:dcbit3m
1 dcindc CU5 a fcipfo tan^ ab bcrcutc ccnam i nobilif'^ fimam mcrctriccm laurcntmam dco
bcrculi dedit.?lt
illa
no ut fint ftarue delubro;t.ur fo:cu lu9 qui fo:ibu9 preed : i limentinus qui limini dq funt mafcultratqj intcr bo9 cardea femina eft: que cardinem
fcruat.^Tlonne iftainrerumdiuina^j
libris reperiunt':
cum
Do:miui(T5
difccdcns cui
fi
dcm:qU3 fibi crcdcre dcbct ab bc^cfe pfolutam.2lc (ic abeunti cum primuf
iuucis ditiiTimus tanitius occurrifT^:
na fimpliciter uirgo
te
eft.'
Tlunquid kc
ekp
bcredc
dcfunctus cft.OLue
am
fczipfit
bcrcdc.
no comparcntc inucnrum c
dc06 parafttos
co^ftiruci^zt:
(ouie ad
dm menfam qui
facra ce uolucuit;:
mimi 3gercnt:ad fabulo^ fam tbcologiam diccntp:oculdubio ptinere: 1 a ciutlis tbeologic dignita''
tc
dcdcco:a no
di)cit:diuinarum
non buman.irum
re
fcripfifTc rcftitu:.
non fruftra
fingunt
dcomm
:
quc tanta
cft turpi^'
tudincm
a talibue uincimr 1 fatctur: ficut fo:^ tna bumana dcoe fcccrunf:ita eoe de
Sacra
lccra
di''
niiprum dara
Sacra
funr cc^
nioncsbumanarumfnrium
tioncfirmarLnt.Undectiam
nie
lufit tclTcrie
ludififa''
illud cft
ama
fccum utrscp
manu
ucnie fo:ti*Vimus
ipfc uicilTct
dc
ftipc
templi
fi^i
ccna
bominum abfcifo:um
omni
pararct amicaqjconduccret.
Si aute
quos gallog
uocantiiifclicitatc deplo
^iuctm
cis matris dcomm caput eft ccrfe:g> matcr dco;i rcrra cft.<iuid ultra que
ciuili
tbcolog;ia:quam pttncrc ad u:
omnes iftos dcos bomics fiiiftc.-' Sic cnim funt terrigcnc: ficut tcrra ris cft mater.^n ucra autcm tbcologia^op" dd cft terra non matcr.Ucruntamcn
quoquomooo
bris cpiunt':cum
1 rcferantad raum naruram : viroe mulicbria pari non cft fccundum na^'
turam:fed contra natitiam.lDic mo:-'
bus:boccrimcn
uiriofis
iter
ifta
bocdcdccus babct
infcliciter
fi
k aliquid fac
i^
que
fccnicis
turpitudinibus
conuincuntur
efle fcdiora:bicc]ccufa''
uimue autcm quc agantur i fcea que nunquamuclincbozo mercrrico:ubi nemo abfcifus aut mollis intrauit n tn ctiam ipfa turpes t infamcs agdr.
:
am poerica fimilitcr
de
cjrcufcntur
ar^
ad eu-'
dicitur
facra
quibus age^
:
quales nec
admittit obfccnicae;
dqe
A
fuia conant'oftendere.cap.viq.
tineat fatumus ad femina quc in hi de qua o:iunf itc;t :eddunt.3tecp alq bUo mooo 7 fimilitn cctcra. r tame
om
X enfm babent
cas
ifta pbi?fiologi
vonosinbacdifputarione pbffio
mm cft:ue:um ctiam ab
confinjrcrit
ifta
dutli dc
logiam querimus 7 non tbcologiam: .i.rarioncm nonaturc feddci. 0.uan uis enim qui ucrus dcus eft no opide
fed natura fit dms^non tamcn omnif natura dcus dtrqi bominis 7 pccozis rarbo:i6 7lapidi6uricp natura eft:
merito rcpudianda
ci
ifccr
nitur.o
acurifTimi
nimiijt confilio:
utquonia^
bomines atcp
oocrift^imi
:
quibus
ifta
confcripta funt
ambas
quanoo
agitur dc fa
SEXTVS
compa:andam eirporue''
illa
ut bec pre
illa
tcnenda eligctur:
qnam
fed ut cum
refpueda tteiligcrctur:
eandcm
tem
in
lo''
tobboc
tae Ubcro
ambae
i''
obfce-'
baa
ciuilcs:
(i
netee
feftiuitatibue:
cuerunt fenatui
ea
iulTtt au''
ducrtcrit.
britur in
fimillimo9:fomi0:et9
tibue:fep:b3bitu:?iugiJ9: gcncratio
nibus:ritibu0:in quibus omnib" aut
'G.uale
bominee
fuitTc mtclligut:t
p:o uniuf
fo
: ut a dtat timcri dcoe:a reUgio aurem tatum ucrcri ut parentcp: ii ttt bolles timcri: arc^ otne ita bonoe
'
dicanut faciUue
fit
bumais me
muU'
de"*
tibue
irrepfi(fe;f
per noaemigrediatur7uqcct:eo^c^
q
quod
prio
lii
mmutaticp concifa:proptcr
dicunt pro uniufcuuifq^ p:o
ut bis datis
non quidcm omnia:fcd multa iam dt ^mu6:nonc fcurrilitati mimice:g' di'uinc confon3tdignitati.''Si duae qf^ nutricce adbibcret infanti : quarum
una
nibil nifi cfcam:3lrera nibil
:
ni(i
nuncupatos dcos. ^ntcrdooncj a fecuris iterdfionc : pilunum a pilo: deuerram a fcopierc^b" dqs cuflodib''
trcs
fimi'
fua
contra uim dd filuani fcta ?f uarct'. 3ta cdtra dd noccntis fcuiua bono^
LIBERI
dercftpartflndusuocaretur: magis
cotra e05 pro vp:id pudicitia pofcet
in''
culture ta
quam
ifta e inocetia
magis ridcnda
qp ludibrta tbeatro?t/
a carmib'*
poc
fcri^'
as a ludicristappctedad a rcfpuedis
7 fanguisr^curato fc
qftid iplet^cttbiculum
creto puooiis
ut femine
illis
fe)cu infirme:
no^
Ocpofita
eiue
uitate pauidc:
coopcratibus fine
0.aid
7 banc ipfam facic^: cuius illa imago cft detcftcntur.OLuam tamen ipfi d^ tanquam in codem fpeculo fe intuen'
tes ita diligunvt 4
quaUfc^
fint in
u^
non fufficiebat aliquis unus aut a^ liqua una. Tldqd ven* fola pa;t eflet
q d boc etiam M nuncupata q> fine eius in femina uirgo clTc no definatf Si uUa i frons in boibus qucnon eft
:
in numinibu8:nonne
cum credunt cS
efTc
pic
(i
adcft
lam tbcatricam abicctam atcp rcpro^' batam mbrump3rte<pfcccriit;ut cii fit vnivfa turpis 7 fallajt: ntcp in fe co tincatcommcnncios deos una para
:
gaf:fi adeft
7 alias
Tlunc
Urt quia
fiit
dVenondeus.Tlamfimafculus
crc^
dbfurdicatt8:indignitatt8
falfitatis;
SEXTVS
tcmpoirbu6:n6 qde
Oc toco:uep
Sffttit
cjc
cnim
fcribenti:
uiucnn
dcfuit,
mm numeru5 eicozfue
etl
fcnem pcrdupt ufcp ad decrepite bo^ minis mo2tcm:t deoe ad ipfttboicm pertmentcs claufit ad nentam dcam: que in funcribua fcnum cantatur.^c
inde cepit deos alios oflcndere:qui p^
tinerent
iftaj
1 urbana tbcoIogiam:g' varro tbeat'' cam atcp fabulofam.um cnim dc (i^ mulacris agerct:facro8 inquitimmo
talcs inuiolabilcfcp
dcos in marcrta
7 quccucp
alia
que
bitus
ribua induunt:numinauocanr.quc
fi
qua
3n dcmo
.
fpu acccpto fubiro occurrcret moltra b:cntur. Jbcinde alt^^to poft cu tbeo''
(h-auit uel
quaj
digcfliflct:
oppofuit
dicii
cbnftiani fumue.
flliquis.
rcdam
deo8 efle:7 fupra tunam alios infra aIio8.go fera aut platonc: aut peri'' pateticum ftrafonem:quo^ altcr ded fecit fmc co2po2e:aIter fine antmo. c
cfle
bu
tatQ:aut
naturali
quam dicit ad
in
pbiiofo^
romuli:aut
tulli bofttlq
fomnia^IO''
pboB pcrhncre
moUri
animie
bommum
annam titue
xeprcbendat.ciuilcmucro reprcbede
re-'
bomtnum
tie
affcctu8:quo:um alter
:
me
temtcmorue eft:alt coipozis nc mo:bu8 quidem fcd coloi.tDcc numi' na ponu9 crcdce i ccb reciptce Oc
:"
quafuo
ipfis
q> libcz
gcntius dilTcrcndum
fcripfit.3Ue
uinlca
fibi
ptce
ampu
tat:illc laccrros fecat.Ubi iratos 6of rimennqut fic^pitioe mcrcntVOt) au tcm nullo debcnt coli gcncrc:fi i bcc
fam.cap.F.
bomies feuiunttcterrimi:7
traditi trudclitaris.Xfrani
in fabras
tcr tbcatricc
illaj
laccrauc
reprcbcdc audet
anneo fcncce
qucm
runt aliquotum
mcmbra ncminem
:
LIBER
putant:Rcciunoni9 quidcm
fi
crcdcc
voluptatcm
caftrati lunt
cfTct
quidamrfed
ncmo
fibi
nc uir
.
iubcntc diio
ma
nu9 mtulit
ucp
boncftisnam indigna
milia fanisiut
fiircre
liberisrta^ dilTi
ncmo
fuerit
dubicatm'
patroanium cft infanientiti tur'' ba.335 illa quc i ipfo capitolio fici fo
lere
que
omnu fa
commcmorat:?
ivrcpidc
nifi
omnino
irridcnti
coarguit:qui9 credat
ab
ficru'
Tlam cum i
nc pie
ScUonam mamcoUocamu9:uuL"io
ucncrcm:ncptuno falaciam.Ouofda
gaudium
lcticii.
inucntiocp fingatur:oolo:
atcp
qucdam
ab cis (^ inucnaot ucraciter cjT?rimatun buic tamcninquitfiiro:iccrtu5 tcmpusc. Xolcrabile elT fcmcl in anno ifanirc:
in capitolium pcrucnirc.^Jbudcbit
blicatc dcmcntie:quia
igncbilc
pu
aooa'
quod
fibi
uan'
mos
in cioiU tbcolo-'
unctoj:qui uano
motu
Sunc
que iunoni ac mincruc capilloB difpo nanttlongc a tcmplo non tantumji fi muUcro ftantca digitoo moucnt ona
tium moc>o:funtqucfpecula5tencat:
funt que ad uadimonia fua deos ad'
popuU roani
fcnaro: crat:
uoccnnfunt qui
lo3 caufam
libcllo9 ofTeranr.7
il
cbiminus
dtj
fcnci:
dic in capitolio
mimum agcbanquafi
illi
libenter cppcctarcnnquem
bo^
minc9 dcriferant.Omneillic artificu genuaopcantium dq3 immortalib* dcfidct.^t paulo poft. "bi tamcn i^t
fupcruaciium ufum:n6 tu:pe nec infame deo promittunt.!Sedet q^ dam in capiroUo que fe a iotic amari
criam
fi
cum populus
ucraarcr agc
re ciciJTtmarct
decipcct.
SEXTVS
Ouid de tudds
pimlum.^i.
fcncca fertfcrir.ca'
de duili cuius
ciaicp
illa
pare
c(Tc cotitncit'':
dcfio:
3c itcr alias
cui fatis
plKddcs rcpbedit
fudco^:7 majric fabbata
et
facramta
dicta funt:
iutilitcr
cos
fupcrionbu9
ma)cimc quazto;
in tcmpo2C urgentia
cflent:fi
ucw
ni-
i plca
vel
fane iudeia ca
loqucretur
ait
um intcrij ufcp
iaj tcrrae rccepta
co
felicitas pia caritatc diligimus.-' Tlon autem datourm clTe fclicitatis qucnq^ iftojumdcozumquitanta turpitudic coluntunt nifi ita cobntur multo tu:
coua^
fit
piu9 irafcuntur
atcp
ob boc (c fpus
lait:utpcrom9
quc dicta funt ncminc^ dubitare opo-' tcrc . Tboao qui non dat fclicitatcm: vitamquomooo poffit darcetcma; am quippe vitaj eternam didmus:
ubi
cae
cft (inc finc felicita9.
Tlam (i aia i
ipft fpiri
il-'
Sed de facramtis
infti^
uita.Tlul
quo opoi tuit eadem auctozitate fublata fint: i fllias di)cimu9:madme cum aducrfuf nianicbcos agcmus:? in boc operc lo
co oppoitunioze dicendn efl.
'Q.uod gentiliu5
tc dctccta
:
crcata" cft
(i-'
alicnatio a uita
dd
fupplicq.Uitam
igit eter
dcomm natiuita^
q>
illi
quos
colit
tbcologia
ifla ciuilis
folii
pp^ quod
vno
ctiaj illis
coopcrantibus egi'
mu9:colcndinonfunt.Scd quoniaj
vctcmofc confuetudinis uis nimis in alto radiccs babct : ficui dc ifta ciuili
tbcologia rcfpucnda atcp vitada pa^a
naturalis
ciuilis:^'
qua^ 7
ipfi multo:;^
dcozum
LIBER
vidco! difputalTc
aliud
polumc q6
cll a^'
litcrcp colcndi
inftmitifut:aiinodum
nimumintcdat.
Jlurclq attga (tinl dc ciiti
tatc dci libc: fcptimits.
abfoluimus
rit:quid dc
vltcrius dcfidcrct
ulrimo: de quib"
coftitcrinin fclcctis
dqs cam
in^
qo
3X35TIX3
uemcprauafr
vctcrcs opioncf
uc
Tlon boc
feligi
vcritatipictatis
inimicae: quas
tcnebrofia anis
altiuB 7 tcnaci*
milina:cum ryroncs
clec
diuturnue biia^
ni gcncris crro: infin)cit : eucllcrc arcp
potcft 4)
mco mo^
ad bac rcm
fcrrc
rcfupfluum:quod iam
necclTarium.
fcntiunt
H
a-
bibendii.
cil
ej:
tant.^lignfuuc ad vcfccndii : ncc rc^ probanrur alie: qua9 rclincjmu^ ad Tlon op" cft mfta pcr(|rcre.
rcs in
apato
cj;
fit
O,uaobrem non
clccti fut:
boc
q> dij
mrris (}dcm
quam nuncgcrimus
fragilitari neccf-'
non tantd
^namiftifintitadquam rem
uidcantV
fclccii
nonnifictcmacftqucrcndaT coleda
predicatur.lDanc diuinitatcm ucl ut
fic
fclecri:^ an
ab officqa
di)ccrim dcitarcm:
uti
piefCiao tranffcrunt:quod
b mu9
commmdat.
n cf(c i ea tbcologia: qui riuilcm uocanrquc a marco uarrcnc volumibue ejrplicata cft.i.fi pcr' jcvi.
ucniriad ctcrnc uitc feliritatem taliu^
3an5:ioucm:fatnu:gmiu: mercurin:
apollincm:ma:re5:uu[canu:neprunii:
folcm:o:cu:libe;t parrcm:rcllurcm:ce
rcrcm:iunoncm:Iunam:dianam mi^
:
neruam:ucncrcm:ucftam.3n quibu*
SEPTIMVS
propter mato:c8 in
munoo admmi^
an qp po'
puliamagis inotucrunt matou^ cft eis cuUus qcbibitua.Bi prOptcrea q: opera maiora ab bis adminiftrantur
in
tnuenire
debuim"
onfert felcctus
cmifl"ione5 uiris.
numinum
fcminis.
putatam.Tlam
ta opera
ipfe
primu^ ianus ca
illaaic-'
onfert
felccta
iuno
pucrperiumconcipvtur:und
t (At^
nus proprer ipfum femen.^bt libcr ({ marcm cffufo feminc libcrat. 3bi hbe ra:quam i uenerem uolunt:quc boc idem bcneficium confcrat femme ut
:
nus obfcuruB i ignobilis fenfum. <lue duo tanto illis rebus prcftatio' ra funt quanto i ipfe rcs ab bis in''
:
intellcctu ac ratione
uincuntu:.Sicut
intelligunt:
fclccti
appelUn
tur.Scd
filta
ibl cft
quauie iouis
1 fentiunt:
ita
:
tlla
tamcn
tgnobilis cft.t
banc pro
i
funt predita
libns
deo:um
ipfi
iunoni idcm
felcctis cti
priuigna fua
cidem cruo:i preftda. 3bi funt <i duo nefcio qui obfcurifttmi uitunus i (en^'
fefuf
mul
fikp pcruencrint:que
munera fcUcra
fint ignobiUnri"
felccti
.
Tlam
eft iltd
i fenfu quid
tatencgkctis.Oluod
pttluchcoparanda^
0.ua5 nulla (it ratio q de felectio' nequoztidaj dco;: polTit oftcndi: cur
muliis inferio:tbuf e)CceUcntio: ddmt
nifti
atio depi^tetttr.cap.ig.
fi rcfpondaur omniu5 initiozum ianu^ babere pote^ ftatem:T ideo iWi aia^ quod apcriat conccptum non immento attnbui: r omniu5 fcminu^ faturnu^ : i idco fe^ minationc^ quocp bominis nd pofte ftbcius opcrationc fciungi: i omniuj feminu5 cmitrcnoozu^ Uberum i U' beram:i ideo etia^ bis preeffe que ad
LIBER
1 fcntino:utrum t ipfos
uclint
babd
fclenog deoe
turba
uilie
operuit.0.uid de uirrutc
iaj dipmue^quas
locuj
quc in came
cif
uiucfcilt
fcnfibuB ad-'
fa^'
ctiam
fcntire.ctia^ car
:
uniuerfali
opcrc boc
qui ncqua^
illif qui fc
buce:^ qutd opue cft uituno atq? fen tino:fi ab illo qui uite 7 fcnfibua pcft
uniucrfalifcrciicta rcgiJtur.^
fi
r
biequa
illi
uocanrurrcftat arbitrari no
^p
a
famulis
i(ii
tcr prcflantiozee in
munoo
admifi;!
ima comiffa
nc funt
it
fe^
lccti dcftifuti
familia
ut
fucnircnt
(5,
magie
innotcfcercnr:felcctoB
t ptc
quibue ctiam
ipfi ifta
comitterent:
cum rota fua nobilitatc qua uifi fimt eligcndi opus faccre cum ignobilibuf
cocfcrenturr^Juno fetccta 1 rcgtna: io^ uifqj foro: t coniuni::bcc tamcn itcr^ duca cft puerie:T opue faat cum dca bus ignobilifTtmie abcona T adcona
ignobilitae accidifTj.Sicrgo
to fedfojfuitupcruincrit:raUe5 intcr
illoe
3bi pofucrunt t mcntcm dcam : quc faciat pucrie bonam mcntcm: 7 intcr felcctoe ifta no ponitur : quafi quic^
uelpofiue pre
illie
fottuna po^
maiue
prcftari
bomini potcft.
'jboni'
cuicp
oona conferre.t)ec
tft
i oo^
non cft bo
uius muncrie dcam fclcctotcs idi intcr fclccta numina minime po^ fuerunf.0.uc profccto t mincrue fuc
ns
fi'
cut
rapuero:ummcmO!iam
U8 babcre bonam
lue cft qui
tribucrunt.
eltc
atrcnditcum diccrcr.S^cd^''
mcU
fccto foztuna in
omni
quantalibet ing[cntcm.
ca rc6 cuncrae
ctl
ucro
cf lebrat obfcuratcp'.
Tlon cnim
SEPTIMVS
ab
ifUa
dmbamm confccmta
bcc nobilitari meruit
:
ftnt itu^
TUmillainfimaturba
tas
tcrit:
ipfa ignobili"
mina : neccomparanda
2lut
(i
fint merita.
q?
plu^
fcopcnbus
di(tribut08:taq' mi''
cum
in gcncre
m uico
argentaru):
raro inucniee
ab uno
Scd aluer no
plurifcp pcndatur
femper
putatu;eftopcritiu5 moltitudmicd^
ruledum:nifi ut fingulae artis partef
cito
infipicntie iu''
1 facilcdifcercnt finguU: nc
oms
deomm
i artc
cfTcperfecti
fint artifices
non prelata eft vencri uirtuetcum caj longc ratio preferat/ Saltem certe ut
di]ci
fama^ trapt infamc; vij: autc^ felccto rum quifpiam qui nd in fe nota^ con'' tumcUcinfignie accepcrit: ilU ad ifto^
rum bumilia
in illo:u5
opera defccndcrunt;ifli
ipfa fo:tuiia
quc
ficur
putant qut
ci
plurimum mbuunt in omni rc oo^ minatur i rca cunctae qr Ubidine magis y c): uc:o celcbrat obfcuratcp: fi tantum i m dcoe ualuit:ut temcra^ rio iudicto fuo quos vellet celcbra^ rct obfuraretc^ quos uellet preci^ puum locum babcrct in klcctie que in ipfoB quoqj dcoe tam prccipuc cft
:
occurrif:quod ad
prob^
pertincat.
ui-'
utctiam
ifle
ianicuUim:iftc faturnia^ .
Scd ifti
potcftatis. ?ln ut
illic
effct
no
poffet:
in cultu
ad
uerfam putanda eft babuilTc fo:tU'' nam i Sibi crgo aducrfata eft : quc
alios nobilce fadcns: nobilitata
cfl.
cum bi''
non
ZDeliusactumcllcumd^e
briie:^' fclcctis
ifcrio
inocetio cet
quo:umtantc
turpi-'
tudines ccUbrantur.cap.ii^.
*fUtuleturautcm dcje
lcctis
i(ii9
quifquam
nobilitatie
fc i
claritudinisappctiio::
fo:tunatoB:fi
rias
ad bono:ea
LIBER
qtialia
dicat
annquoe fimuUura
qui
deo:t
t mfi
fmtquannc^pendcnda^quc fcquont' oftcndunt.fataur mteri^ uu" iftc ooc tifTtmu8:amma5 mundt ac partcs 0* cffe ucroe deos undc mtclUguur to''
:
ac partcs
aus
id cft
bo
:
ap
anime
rarionalis
naturam
(c
ad ependc
in cotpo:^
re ponuflt.
boano
ffmiUius
cft
imo^talis anuni:
tanquaj (i oafa pone:entur caufa no' tanoo?i deo;t:i in Ubcri cde enopbo^
ma prdoquitur m boc Ubro : in quo uidebimus utruj pcr inrcrpraano'c8 pbffiologtcae ad banc naruraUr^ pof
fu rcfcrrc auiU^tqua^ de dqs
ultima fcripfit;quod
fi
fcicctis
:
potucnt tota
crat
mturalis cat
f quid opua
ab
lc3:q?eouelutuafenatura
contincri:cuui8 nature
folcat
deum uolunt
clTcucldcos.lDecfunt mfftcna
ucrat undc in lucc^
ooc
profcrret .
S5
ooctri
Siautercaodifcnmie fcparataeft: quioo ncc ifta ucra cft quc lUi natura li8 placa:pcrucntt ci^ ufcp ad aiam: n ufc^ ad ucrum cieum qui fcdt t ani mam quanto eft abtccrio: 1 falfio: ifta cmtlts quc mapme arca cotpo''
:
:
prudcnna pcrdidifti:
eft:
q;'
ipfc
qua nbi
fobrie uifu^
bi qui pri'
intcrpraationcsciusctquibus quc'
1
(i
cnuclcate dili^
crro:cmaddiderunt:caitiufpdeoB
ne fimulacns uercres obfcruaffe roa^ roe i "bi enim nbi fucrunt auctoics:
dcum
cffe
anrniam mudi:
anriquiflli'
fimulaaa
coluilTcnr
fojtafTis to^
adbuc o na
mulni oolcmus pcr bcc my^ fteria ooctrine ad dcu^ fuu^ id eft a quofaaaeft:noncumquo facu cft:
fa ubi tc
:
ca
fit
animo did
mundum dc^
co^Joc.lDic uidcrur
omncy aia^iquo folo lUuftrantc fit a'' nima bcata:fi eius graric non fit ingrata:nuUo
unum dciun:fcd
:
itroducat: adiiigtt
mudum
diutdtin
mooo
potuit pcrucnirc*
duas panc8
ud eft
cdum 7 tcrram.
SEPTIMVS
i terr.i
acra:
plenaB:(netbcrcTacrc immottaUuj:
in aqua i tcrra moicaiium. 21 fumo
0utem drcuitu
ccli
uft^
ad circulum
ftel
unam facicm filnibus alte^ ram darcnt : quoniam qui opcratur utri<p debet intendcrc:' jn omni cni^ motU accionis fucqui non refpicitini
atc^ init^s
tiiii:non profpicit
non mooo
fincm.Unde nccefle
ejccide
cft:ut
non
inucnict.OLuos
vitaj
beatam i boc
id cft
dum perfici:
profccto
ei
1 tdco iano
miioo
prclocutionc propofi^
ta tbcologia naturalis:que
dc ciuili quantum ad dcos fcleaoe at tin<t:7 opitulante dco ucro quod rcf'
tatimpUuao.
3ln ronabilc fuerit ianiJ t terminu
f
plus bonozis
XDaio: enim
letitia
oonec
duo noia
fcparari.cap<v^.
pcrducantur ad fincm:
intcndit:
fupfit cxojdi''
,
cum
di
TI35 proptcr
1 fines-.duob"
iftia
d^s duos mfce pcrbibcnt dcdicatos: quibue ufcp ad decP brem caput cft martius: ianuariii ia-' no:februarium tcrmio. Jdco ftnialia eodcm ififc fcbruario celcbrari didit:
pretei- illos dcce
flnte7rctrobabedicit':ybiatu8 no^
ftcr
fimilis
CD
fit
unde mcnfis nomcn acccpit . Tlun^d ergo ad mndu; qu( ianus cft initia le rum pcrtincnt:^ fincs no pcztinennnt
flltcr illis
uocaucrdi palatum
quo biatu
: a adirum ad
dicont
in
dcnrcs ucrfus:i introzfus ad faoccs. ecce quo pcrditus cft mundus ^pter
palflri noftri
boc ctiam mdoo tcrminari fatcntur/ <Quc cft ifta vamtae:in operc illi dare
LIBER
"boc
q^magnum
fit
nobilifTimus uiV"
ci
clt
acu
mundo no
(itB:
i-'
k aliquid
no:vcl cmittat a
fc
rqcomnium iuppircr
enim
vinciit
babctur. f>ria
(i
p"
um vo cum
faciut quadrifrontcm:
ftcut
fdt finca.Scd
itc: ia
3ufc
n
conftat:falfum
dat'ioui:cflficicnria fdt
dTcc
ianus
prcucniatur a factis
'O.uapropter fi ad ianum
pnoa
nominamus fcptetrionif
drtt
7auftri:ftcufiUumquadrifronic
funt efTicicntibue caufis quas ioui trt buunt.Stcutcnim nibil fir.ita nihil i" cboarur ut fiat:quod tt facicns caufa
prccdTerit "bunc fane dcum pcncs qucm funt omnc9 caufc factozu; om^'
.
^cjccBfib" pafcanttnrcrprcfcnfur:
ad
tantis co
tumclqe tacp
crimiarionibos
ntat
6:i8
7 po2:igat pifccm: cui prci biata 1 gutt uris ctia^ dq:tra a finiflra
aia:nifi
figmcfo
pro
ccrc
filio
dcuorarct:^ iftum
dcum
di
{ano coparationc.cap.i^.
Oucaotc[cttamtuppi'tcrdicit':
7 tonantcm 7 adultcrantcm:t to
qucm
babcns
potcftatcj cao^
ftc
tum mundum reQentem:7 pertot fht pradifflocntcm:7naturam omnium naturalidcp rcrum caufas fummas babcnrem:7 fuas caufas bonaa n ba
bcrcm.>cindcqucroqucm tamlocu
raruttuquibud altqutd
in
munoo.
SEPTIMVS
inter
isi^
3n iani
1 louifrecta
difcrcrio
(it.
nuB
cfl
C15
ucros 3133
capitulum.^
c
mudi ac cius
dcfiniuit.
3c p
bocquic4dbocnoeft:n6 cftuticpfc^ dcus. Tlum i^t itA dicturi funt ioucm animam miidi utianus fitcorpue ciue.i.iflc uifibris mundue.^^boc fi dicunt:non crit qucn
fit:
mudu9 fit
unufquiufc^
ian'''r
ritmodue:quareduodi| funt
(uppifer.'0.uarefeo:fu5biit tcmpla:
admodumianumdcum
dicant
qm
mundi cojpue non cft dcus ucl fecun' dum ipfos: fcd anima mundi ac ptc9
ciug.Undc idcm varro apcrtilTimc dt
cit
f)mo2diozum:alia carum
illa iani:
fed ficut
bunc ipfum mundum clTc dcuj: bom incm fapicntcm cum ^it cjcanimo Tcozporcrantumcpaiodi ci fapicntcm : ita mudil dcum dici ab
di:T
gularum duicrfa uis t^XS duo mdi' ccs:aut duo drir artifice^.^Sic ago 1 unue de^^cu ipfc beat ptatem ^modi^
ozum:ipfcca?t:numproptcr bocillii
Solum
mundicotpus non cftdcus: fcd aut fola ata ciue: aut fimul co:pu8 t animu9:ita tamcn ut non ^it a cozpoc fcd ab animo dcus.Si ergo ianus cfl mundu8 1 deuB cft ianus^nunquid io
gnomina propt mttaf ptatee dcdcft: qm rej: oifie cj: quib'' illa cognomina
funt adbibita multe atcp dmcrfe fut:
ejc
ptc ia^
iouif
fit:
ri
ad mftof
piit
:Yerut'.cap.j:i.
ociftimarc >
ri9
mundum:ut in dqe
fuis
cctc
fecundum iflo9
pambuB
rc^
3)ccrunt
cum uictozcm^iuicm^:
opitulum:ipulfo:e5:ftato:e:(U^
bilito:e:fuptnalem:tigillum:alumnii:
funt.
ipcllcdi:fta''
fora^
nu9.3uppitcrprogenitoz
gcnitrijccp:
unus: 1 in
tcr
LIBER
unu mndu duoa 6of tc voluq^nioue arcp iana.qai ptid m du:7 mami da: aialib": nec tn ^pter bcc duo opa ta loge irer fe ui t digni'
tate divfa
duo dq ee copulfi funt: fed unuf iuppif :propter illud tigillu8:^p ruminus appcUatue e . Tlolo ter boc
iicc
(j>
atalibus
tibud magis iunone^ potuit dicerc g^ iooem:prdenim cumeffa eria^diua rumma: quc in boc opue adiutoiium
illi
diuitie
dtctmue di^
uitce:fapicntce:iufto8:bono6:quibuf
famulatuucpbet.jCogito cni^pof
fe
rc^ nccdTitatib"
uci-fueiubidictume. 3uppit'oipote8
minue:cu
fouaflTc qretibua
gtaciicp abudatia
ri
cge
ri
pfit .t
ii
tfi
Si cim
culi:alt
M ad cura
:
gcni
1 diuitce
fapietce.
0.ua
crgo
ifta t bcologia
6bct cc
fapteri:
boc ftgat n falte cii piugc fua:f5 cii ignobK ncfcio qua rumia:nifi q: ipe eetipfa
ru
fit
ciicto;::'!
rci
manF^rumia^
fcie.
Oiccrc
f^
faptentia
ioui fcmininti
no^
uocaref:cuiue
Ibrogei^
eC co
uo
inucnimu6:ut i quarto Ubro ia comc^ morauiue.S^ cti i marce a feie beat pccuia:cur ii i pcciiia i pccum" appel
lat" fit:ficut
inanie reancat
no-'
Uavo
clcganfroej burnoi
r6c5
di''
mtidue
cofurgit:
i mulnplid ad'
omnia.O magna
vo
iilc
io^
u\ni noi8:imo
cuf
fiit
oia uilif
SEPTIMVS
numomnium
ficto
dnacus e(iTloncc|:po
fic
Tlamidco
k ba
bct:ioucm
fcmina qc
Jpfc e
igit
c.
emittcrc
pcnc0
qucm
fationii
oium
e iqc
ce
diiatu9
'duid c gcnius.-^Ocue
bomincs mediu9.3deo bcrmcg gre^ qd fcrmo uel intcrptatio quc uti(p ad iermone pcrtinct be:mcnui d::i6o 7 mcrcib" preefle:qt int' uedctcs i cin
te9
rep gignedaf Oiuc aliii bac ui; b:c crcdunt y mundum : cui dictum cii, 3uppitcr omnipotcspgeito: gcit^cp. t cu alio loco gcnium dicit cflfc uni^
.
fermo
fit
mcdiu9:io ala9
in ca^
ufcuiulcp
animum ronale:7 io ce
fin^
oiacogitatacnuntiant.Siergo mcr'
curiu9 ipfc fenno e:et ipfte confitcnti
b''
mumdcumceadbocidcutic^ rcuo^
cat:ut
69
ii
dco9
faciiit
co9
c[
ipfc
mu^
fj
dcmoneg
qo opus
boium 7
optabile cis
fclicitag
ri
Si
crgo
pacc3 ppetua
sigerCT
darenmar9 qd
mars
t marttd officgg.capt
fit
q-manifeftum eficpn
1 bcUum
deus.
m
dci
^rcuriuroimartcquo
rcfcr^'
nncupa:iit.ca.jcr.
bominum
ppo-'
ftit bi dq quas co^appcUauenoib^.Tla ftella quada uocat mcrcunu:quada itidcm manc. Scd ibi cft 7 illa quam uocat
rcgi
dc
ioucm:tamctft mtidue
cft
iouis
3bi
efl.Si aut
illi
tributa pbibctmd e crcdibilc ad laaa 009 mama ri folu puero9 f^ ct pccoa: vii ruminu9 cognomiat" c:iouc dcfce dcvoluifle^tcuraniifmoi^ qua pc^ co:tbH9 antcccllimu9 ad fc pcrtincrc
quam uocant faturnum:7 tamcn d p cam dat puam n5am:omniu ui^ dcUcet fcminum.^bi e t lUa omnium
tcr
ri
clarilTuna
quc ab cis appcUafucnus: t tri cande ncncre cflc cri.im luna^ uo lunt . OLuauis de iUo fiilgetiflimo fy de ap6 eos tiq> de malo auico iuno
noluilTc:acpcrboc ideipfc
titcp
eft
iouig
mercuiiu0
quidam
dicuntefle ioonis.
LIBER
fed rt folct vcnus (unone uidt. tlam multo plurcs cam Relli vcnert cliaut: ita ut ui^ co;p qutfl' rcpiaf 4 ^^^<^ o^ picfur.Ouis atit non ridcat cum zgej omntii dtcat ioae:q> (lella etus a ftdU vcncria tata uicifclaritatcOCato cim
di:ditc
eiTedcbuitcetc:is
illa fnlgctioz:
g>to e
liquozi:iUa5
V9
flriditati
refcrf ad
mddum.i.ad iouem:quipp
eft
cft:atcp
Sl er"
terea dictus
cf oia
progenito genitri;:c^:
go fupiozem
cipet.0.iiquidem etiam
eac^ pbi^
a ualuit faturnue
capitolio:falte e
fecundas cae
pmilTus obtiere i cc
ftuunt rerum:cum tamen ioui fit dic td^gcnito: geitri;^ deum:q: fccddd
cos totus
ifte
ftella:fi^ptcrea q:
i
mndue
tflit
ome
mundus
eft
iouis.ZPi^
iUo funt 7 iouis miidus e: ? bet tri^ 3tn ilte cam fuam compofuit ut potu
fi
Dcidc fi propter mercurium t martcm p'' tes mudi putannut cos deos bie pef" fint:quia uticp fermo t belld no funt
folae ftellae
putaue^ng> tpfa
partca
mundi
fed actue
bominum:
ur aricti i tauro t cancro i fcoipio ni^cctcrifqj buiufmodi quc celcftia fi'' gna numcrant:'! ftelt' nd fingri9:fcd i fingula pluubue coftai: fupiufc^ iftis
ifummo cclo pbibct colIocata:ubi co
ftatio: motus i crrabile mcatu fjderi' bud pbet:nuUa9 aras:nulla facra:nul
2{c per boc omncs iftos fclcctos 5o9 bdc efte mddd voldt : in quibufdam umuerium:in quibufdam partes ei*: uniuerium ficut ioucm : ptcs eius ut genium:ut matrcm magnam:ut foU: ut Uina:veIpottus apolUnl t dtana^.
la
tcmpla
fcceriit:nec
dcoe
ri
dtco iter
ptcs:
bos
quidem
aUqn una re deos plures factunt. TU unus dcus res pUtres funt : ficuttpfe (uppiter. t mddus 0*5 tot* ioppiter: t foUim cdd inppitcr t fob ftdla iup
pitcr babemr t diritur. 3tccp iuno fc cundarum caufarum oomina:t iuno
acr:-?
dq9:quofptefmudiccvoIucft.c.p(i.
"l^oUine
cii
ft
iuno tcrra:7
fi
venercm utceret:
uclit:tn ut
ftitucret:ip5 er folcm
di):cnit:
dia
ftmilitcr Iunam:'r
iuno
cft
SEPTIMVS
i cerca.Bt
ficut
commemora^
potiuf
1 cctcra
rto c|:pticant:red
ioui
rcgnanrifubditusfactud cct:7cctcrA
talia.
unicuicp
ab bie actib^^caib^^mozib^^^quof
3lm
ut
de dqs
abfoluiflct M'
gnome
acccfl^tflc^uel
0.ui
ci5
dcmonibue
dudpoflumutiuprimolibro q dijci in dubitatione zeuoce:^' in boc q prc fcribam omnia ad iliquam dingam fumma.3ta n folu i\\n dc dqs {ccvdh
fcd etiam Ulu Ac ccrrie
fccit inccrtuj.
^ prdorutue c:g'
ploquendu
ciuilie
cjc
naturali tbe
oloc^ia
putauit^in^rcflTur"
in''
1 auidue :gni p:cm pcilct rcgno:g> id quod ifte interprat':idco fatu:num pa rrem a ioue filio fupatil:g' aii fit dU9 ca q pcrtinct ad ioue q- fcmcn quod
:
bui"
rbcologic vanitarce i
folii
ptinct
cet:
faniae mendacc6:iibicun6
non
duccbat
rc?i vvtas^fcd
ctiam maiotuj
prcmcbatauaorita9:dedq9 iq't ppfi romani publicie quibue cdee dcdica^ ucrunt:cofq5 pluribus fignie omatof notaucriir:i boc libro fcnbl.S^ ut jrc nopbies colopboniue fcnbir^d pu^
tc
an
guftias: ot
Icrccogamur.
dc tntcrpietationibue quib" coUdi
pollicc^
fatumi rariodnanta:.cap.p):.
f
i tcrram:cclu
ffdcrib"
fiilgi^
du:tcrrafdbusfcrtilc:atcp buiufmoi
cctj:fiLUt
co g {c\a
illi
unde nafceret'redirer.t qp
p ioue
ra ui quada
gUba obicctaedcuorada
figntfice
LIBER
ioueinumcrabfttcrtdtligetafftrmat.
ftJvtut.
ron6 appcUatum
cabulo
grcco vo'
quo
Scd faUem
alij
ad bccdq
abftulit:ficuc
dcuoa
t>e facri9 ccrcrio eleufinc.cap.jrjc.
mo femcn cft
iuppiter:
no
fctd
ca
apud atbcnicnffs
quibue i^e ni
frit
falccm babet
:
inquit
nobrifl"ima fuerunt.be
bilinrcrprat:nifiquodattinet ad
tempoza
inferprcratur:quia primi
gigncbat.Sn falccm fccptro pdito acccpit:ut c| pmie tpib" rcj: fucrat oci ofu9:filio rcgnanrc ficret opcran" h'' bo:iofu.C)cidc io dicit a quibufdam puezoe ci folitoe immolari: ficut a pc nte:t a cjbufda et maioce ficiit a gair:
tc
apud
fuiflct luctu
pubUco cclcbrata:qz
rcdiji:
:
rur'
quia omnium fcmtnum oprimum cft gcnu9 buanum.bc bac crud- lifl^ima
profcrpia
n ex boc ce
\
qd op" e plura dicc.-^lDoc po' riue advtamus atcp fcncanme:ba9 i' fpretationee non rcfcrrt ad uerufn de
uanitafc
ad
frugi
iuenrionem
ii
pezrineant.
fi>e
cclebrantuz.cap.^jci.
patrcm
liquotb'
fructuii
tcnct.
fcmcn
efle diuinti.
t>oc proptcza
celo
dc
ft
quidcm dicc^p^fmonis
SEPmws
logitudine-.f^
tttdine
11
propi fupba
1(^0:52
bebc
italie
reddita
iida
c compefcat.Uendia inquit
uenic: fabcia
dl quc ad Utcus
ttiittcre
qm
: i
compins quedam
lebrata
vefana.<luaui9.n.aqua ti geminecu:
qUcifzredit^buius
tatis
pU*^ aia
tri
occafionc uat
gno pro
i
ftcUia impofitii
7 n redit.<luc fo te vaao:vruo8 4 tam oocto^ bot num taUa fcripta legiftie: 1 alicjd ma^
gnii
uos
dtdicilTe tactatis
icpcamini
tabat.3n oppioo aut Uuinio unus li^ bero totus menfis tribucbaturcuius
dieb"
ute
traf
cj^fccret.
partcm
aie
tolcrabtUozis
ab agne
fafciatio rcpclleda: ut
:
ma
q6
aic miidt.
matrone fpectarent p^
creditus e
ri
m tbeatro.lSropter boc
fufficerc
<lui8 ud!^ ita dcftptat:ut boc fapi3t.'ur ergo vobis duae de^ as fecertit.nifi qr^uifum cft a fapieti^ bus maioztb" ueftris ri ut dq plures
:
fatumue folue
caoo?:
ttos regercnt: f^ ut ea
bac inierprctationc
tC5
p mulcos
falfos auidita^
ilU
rudeonuturbiscduiolidam
dac^ p:ebcrct
ibe neptuito
polluc''
05 pcUce acceptt
ic
falacia ac vcnilia.
>c terra
eo
cf iUe
bac cozpozis
j
^5Uticpbebatfalact3 neptun'*
n
ip5
mpeunacfra:qoaqdplcna
vidcus aiaUbue fuis.Ucrutam
:
1 veniUamifi ut finc
ulla caufa
dcmdio
rumfScd profcratur
.
intcrprctatio
lila
ipbeftdc
magnd co:pu8 i clctntis miiditp ifima prem:cur eam uoUmt dca^.^iln quia fecdda dt^ur ergo ii magis bo mines dq funt : qui cam fccundiozem
LIBER
fadot qxoUooif^ cd arat n di aoolt/ >cd pars anime mudi in^nt qucper
fcnftt
fa 7
ungucd
4^
Ouafi no cuidentio fit in bomibue anima: qae utf fit nulla fit quedio:? m boies dq non babenf.t q> e grauitcr oolcda: bis qui dq no fut:': quibos ipft melio
illam pmear:dea
illa farit.
in
tam ftoltue eft qui boe deo8 m mun^ 00 didt:^ ftuUue e qui in nobie oflfa n unguce boice didr.Scd bcc cd pbi
bfopbia
fottaflw
autiftuacUjucpoUticu uolo.^urid^
poteft:utUcer in illam naturalie tbco
felecti8:trc8 ec affirmat
ammegrao*
tn
in
omni uniuerfatp
natura.
Unum (J
tran-'
tatc8:teUureae(^neptunum
ianitcr
un
gufbuf t capillid:ficut i que fine fenfu alunf t acfcunr. t mo quoda fuo vniudt. &ccudci grado aie diciKin quo fcnfue eft.^banc uim puc
nire in oculoB:aurc6:naree:oe:tactu.
miioo arboef
animi mundani que p terram pcrma nanficut una eft terr8:cur ctia n una^
at<:p
Xertium grado anime efle fummuj: qui Docaf aiue:i quo intclligetia pmi' nct.boc preterboicm omnee carcrc mo:talea.in qua quonil botce 60 ui-' dcnt^cfTe fimilee^banc pte aie mundi didt deu:dcD autem i nobis genio uo cariSic ergo 1 in aia modi tree gra-' du6 inflitacne una ptcm ciue lapidcs cflTc didt ac Ugna:-! banc terram qua tudeu8:quo no permanat fcnfue.^U am uero quam fenfum uocat due oc ctbera.Xertiam pono quam t aiam
a" ndcupacq.f.perucnitin aftra:cam quotp afferit ficcre deoe:! per d.qn in terram pcrmanat dcam rdbrcm.
aliam
nem non tcnefecundttae:^} pe iferio pbibetur.OLuodftdnt animimddai parrc ca pmeat terre ptcm fupiozem ditem plan ficcre dcd:cd vo ifcnoze
^ferpinam deam.XeUus iUa cjd cnt; 3ta eni totd q6 ipfa erat i duae iftas
ptes dcofc^ diuifum e:ut ipfa tertia q fit aur ubi fit inueniri 11 pofl"it:nift (fa
ferpinam
unam dcam
dtc tdUircm:
7 non efle iam trea^fed ui unam auc duo8.t rd tres dnrrrcs bnt':frc3 co
lunturarie fuis:ddubri8
fuis: facria
Ooiodautem indcpermanatimarc
atcp oceanu:ded efle ncptund "Rcde^ at crgo ab bac qui tbeologiam natu
.
terrcpmcctpe muncbnianimi:ut6d
faciar
ga^ pofl^
rf
deatad duilcm.b ic cd adbuc tcnco: tatifp de bac ago. Tlodu dico fi tcm lUpide noftris fdtofl^ib" Tdgoibof f(mile8:fitr eo8 itclUgedi no bicdcat
SEPTIMVS
ramta iUa crat io qc re:q^ ea iti^ colc bat cre ariq' ferrum et tnuctum.lco
teUuuiot:altozi:turo:i.'t>e teUure
t tel
omniaque
iii^
tclUtrcm matrc
pUtria pa^
cap.^^ig.
buitergounaterra^pfi(bm
quatcrgeminl uim quattio bze
fi
q?e|:ea^fp3tfmgc9:ueftay ueftiat bcrbis.Sic aUas deas inquit n abfur dc ad banc zuocant.Si crgo una dea
cqquideconfuUa
fint ifla te
vitatc necipfaefl
tnterim:quia diuidit in
dcprimit:'! cunde
ucl ad
multitu^'
fc
no pugnat.
Ouo n pugnat:
minas
uile
eamm quas
libidine quefiue^
cu vaUie aUud
ftitutam:deos
muUiplicare cjbus
ftt una dcl noia babe muUa:aUud ec 6a6 muUas/S^ pot l^ cjt fieri:ut cadc rc8 1 una (iv.t in ea q d3resfintplures.onccoout i uno
Tlam 1 ipfe vao quafi dc ipfa tuzba uecundatu8:mm deam uuU cfTc tel
luicm.^andem inquit dicunt matre^ magns:cp tympanuj beat fignificari riTc otbem terre:q? turris in capite op pida^g? fedes ftngat^circa cam:cu oia moucantur ipfam n moueri Oiuod gaUos bnic dee ut femiret fcccmnt:fi
.
cjd to
diuid3t:coflent:multipUcent:repUcet:
iplicet.lDec funt tcUuris
1 mais ma'
turadmoztaUa fcmina^tc^erccdam
agriculturam.Jta nc ad bcc relata
btk
fine
babentia : fympantj:turres:
in ea
quippc oia
ne
reperiri.<luodfe apudcamiactann
terea gaUi
^am colunt
fe
unr.uf
fignificct
^ram fcqui opozte:quafi non eos ipa potf fttitus femine faciat indigcre/
Utf, eni5 fqueoo blc dcl cu idtgelt
LIBER
uocatue atys
boc inrcrptari
tcdirur
aii
dercftari eft.TUc at
quantum
:
maligni dcmones
rtec
prcnaluerint
qui
aliqua
magna
fiit.
cm
ft
Tlcc
illo fto:c
Sidea
tra
c(Tct:manu8eibominesoperanoo
fciiet
in
il
quo
re^
p''
eet:
rl
fccunda
manibue
alicniaiur
nicnoo:pfuadcnr
coget
fuia
.
bomincm
3am
qr in libcri virilia
facns bonefta
matroa pudcda
coioabat fpcc^
buic aduc:fatU3
cft
i varro n!:nc
ooctiflfi''
rum
matTmA
fcdc iubcbarur
lcgc corempribiliow
atcfi cofufibilioa
funt prc
:
ifta
rurpitu
{
fuo vulncrc
Xecp dc moUibue dde mat m gnc cotra 6n C5 uirop multc^xp uccundiam confccrarie:ci ufq? i bcfta nil dic madidis capiir:facic dealbara:
flucrib"
pcr
po
amputatur ui
i
ufpiam
nlira5:utnccconucrtatur
nec uir rcUquatur.
fcmina^:
mc lcgiffec6mcmini.>cfear ^tptatio:
erubuit rano:c6ticuit 0:0. Uicit
trie
ma^
filioe
n6 nu^
0.uam
intcrprctatiocmdeabfnfi
fapietiii
minis magnituoo
in
crie.lDuic
mon'
ooctrina
Xatysillerieftcomeorai^inec
ciuf ab ifto iterp:crario :qfira c:
fimulacns babebat folam dcfo:mi dcfo^mem crudcU tarem.3Uamebrainlapidibus addita:bec in boibus pcrdita.lDoc dedcc*
tatcm:ifta in facrie
tot iouie ipftue uitia
7 tanta ftupra n
uno
quaq rdem tam factam atcp pcbraj tacucrdt.lbrop^ vernalcm quippc fa^
ckni tcrrc q cetenf tepo:ibu8 eftpul^ cbaoi.l^ozpbyrius pbibfopbpsno^
bilie
ifta toe
incfna-'
uit
(6 ablafulqiftosdeciditaitfrucmnu
faTe:fwcprefaTc:qmpan-c
caftrafle
SEPTIMVS
perbibrt' Scd
alieis
bo
ficut
n foluj
fuoo ut pocte
ctbereo ucitfatumua
iouie fugiee:'!; regnie
ab olpnpo 2lrma
e)cul
flotta^dttnccauit
B^qpd
ademptie
08
2li
vo
ifta
uri ^a,
no8
latino fcripferunt:n6
eo mibi placu-'
itimmozart.
lib:i8:
i
tbca
bc figmtie
ledaeva
i
UiaiS^ bec quid fut ad tatu malu:cu tue magnituoo magnc matri tmmo
c6petcbat:pf ti^ cp
illa dfir
a poetis ee
ca^*
i ccecpta.-^Ut crgo
pc
rce
tulatia poeta?t.Ut
pbf fiologiae cu cofidero quib" oocti i acuti boies bae bdanas conat cvte in rce diuinaf: nibil uideo nifi ad rpalia tcrrcnacp o^ pa naturac^ co:po:ea:uel ctia (i inui^
fjfae
fibilem:rri
czim 6o;t:
imo vo p fcifio deonio^ i 6ccptio mi rero2um.'Ueru5 illud q6 dc abfcifo;^ confccrarione matcr dcozum coli me^
ruit:ii
ri:q6 nullo
'boc
autem ft faltem
fignificationibue aget^effet
congmia equidcm
ma^
felec
confccrandue
cft:ut p"
moi
aup prcdicari:tn aliquo m6 ferenduj tam fcda 1 turpia non furi nec iubci. 3lt nunc cum pro dco ucro quo folo
aia fe inbabitantc
lere
fit fclipncfae fit co aut cozpus aut animam: quanto
demonibue obligatue/Scd bccoia i" quit rcfcrunrur ad mundu^: videat ne potius ad unmundum. ui cnim bic
magis nefarium
colcre
ut
co:
bumanum
coletis obticat.^Otuaobre
mudus
fitemplo:fifaccroote:ft facrificio
qd
ncc
mudue.nos
60 ucro dcbeatur
fi
colat'aliq6 clcmttt
mudu:
lum qi
illa
dam.i mundanid
mun
fit:cui talis
LIBER
quadam
q6
molUum:fc(li8impuro:um obfceno''
rocp luoo:um:unum ucrum dcum.i. omnie animc co:po:ifcp creato:e colc
fc qaifq3 contcndflt
:
faciat:terr3
illi
maf
cuU'namuimtribuit:buic fciam^tnd
flttcdit
cum
nonideo peccat
cft colit.
ct
quia n
cft
colcndus
qucm colit:fcd qr
0.ui uc
aic
id cft
mf
ftcria in fuperio:c
fc
coledu n ut colcndue
ttcrprctaturcaq;
turpibue t
cnim
C
fe ftbi
n uitiofam
in dcu^q
fmc
illa fit
aia fiuc c5
i pro ipfo
colit
quod non
ram iunonem
de qua
fiat
idcae
cft:
nccno
ipfc fj bi
ttelU'gi.elum a
quo
fiet aliq'd:
ncfaric'
c)ccmplum fccudu qo
omitto dicc:
qp
promptu eft.0.uid au
q fc numib" tnbK
Q.tta in re
plato iHae
fcciidii
tcm
ucl
quoe
caf
nifico^ttcftarct bifto:ia:eaipfa
et ccluj
da
1 turpia confitcmur
Ubro
eft
fe^
Uh
rcmotie
coftat
fltcp
li
per
dc
n p cae
dibue iuitatos;
06:fcia6 terrc. 3ntcr quae pofuitmi'' neruam qua fupra ipfum celum ante pofucrandcinde mafcre 66 ncptunuf in mari eft:quod ad terram poriue aj^
nulla
fibi
ptc cocodct.cap.jcjrwg.
cclum pcrrinct.Jbie pat' poftremo qui grccc pluton dicitur:cria ipfc maf
fld
culus fratcr
difputarioe
cclu^ i i
ra redige:ac rcfcrre coaf t ri pot.-^fU' unt de manibu9:rcfiUut:[abuf t dcd diit.Dicturue cnim dc feie boc eft dc dcabu3:qtfi iquit ut in primo Ub:o di
j:i
babcne proferpinam con'' iugem. Oluomooo crgo 6osin celo: dcas in tcrra cffc perbibenn 4 rurfue dcos ad rcrram:6a6 ad celum rcfcrrc conantVOLuid foUdum: quid coftas:
in infcn'o:i
4d fobrium:quid
deftnitti
bet bccdif
flnimaducrfa 6
i tcrra:a quo dq
parrim dicnturcclcftc9:partimtcrre'
ftree:ut in fupcriorib" inirium fecim"
fl
abfcifo:;2; fcfccp
OLuid cer
cclo
cum diicimus de
iano:quc5 alq
go q6 dicitur caput dcotum ianus:cfl put dcarum tcUu8:nec ibi facit unum
caput crro ncc bic
fruftra ikrrc
fantj furo^^^ur
bec
nitunmr ad mundum:
SEPTIMVS
quafi pofTttpro 5o uero mundusmcl opus^ faaoc colu' c m coe ncc boc
polTe viraa apta couincit.^Rcferat bcc
pellif.OLui beUo;t
fiteifidandum tcailigandum
bumanum: ejrozdqs
Oz omnia q pbyfiologi ad muduj partce ipfiue retulerunt:ad unum ue rum dcum zferre dcbucrut.cap.)C7:i)C>
11
ctUm
inferis
oom
non
fl5trabit:4 feia
1 alimta motaliu
2fi.ruf ad mundu:no9 quatr ulb fcrupulo facrilcge opiois 60 potius vo qui fccit mundu:omni8 aie 7 omnia corporis coditoi tribuantur eduertamue boc mooo. TIO0 deum colimue:ii celo 7 terram quibus dua^" bu3 partibus miidue bic c6flat:ncc a nimam ucl animae per utuetia qcun" c^ diffufa8:f5 dcum qui fccit celum r inm 1 omnia quc in cie funt.0.uifc dt omnem aiam fiuc quocilcp mo ui^
ttonibus
finc
tibus attnbuta
fi^ftituit
Oui
tram
tuitmodum fuum
qui viae
cclcflcs
cj:prc5:fiue
iam
prcbct.Oui bumanis ingcntjs q c:ea uit;etiam fcias artiu uariarum ad ad tuuanda uitam naruracp conccfl^it. Oui coniunctionem maris 1 fcminc fld adiut02ium^pjgadc^li8 iflituit: Oui bominii cctib" quc fccis 1 lumi
nib" adbibcnfad faallimos ufuf mu nus trcni ignis indulftt. 3fla fitt ccrtc que dtjs fcclectie ncfrio p quas pbyfi-'
rc;^prcrquciftifibiduquafi bdcfte
conat^facramtaturpifTimaT kckctif
falfofcp fccc'
0.ua
funt
rue dcos.Sed
Blltgatue:in
la ptc
ficut
nuUae ptce
nf
pitte poretia
animaj
uoluic
munus ftita
cclti 7 tram non abfenrc narura fic itacp admiflratomniaquc creauit:ut ctiam ipfa j)prio9 ej:erce 7 agc motof finatiOuanuie cnim mbil efle pofl^it fine ipfo:non tarn funt uUa quod ipc. 3lgit autcm multa criam pcr angclof fed non nifi e]C feipfo bcarifirat agtbf'
;
mutabili8:implcn9
bominibus angclos
mitcat:
non tain
LIBER
ej:
flgcrct
fcienre6:per
vitafpausetnaj.
vcnrurum.
Ouib"
Omncs ei^
ii
folu^^pbctic
Jlbeus.n.abiUoprc^buiafcfo
di bfificiarque
c)c
que
vite
bac de qua H^
atq^
conrinenrur.vuctiaj
dilectionis
indicium.O.uang^enim g^fumusrqr
riuimue:^' celum terracp confptciuf:
q>
aliud
ad cam fuitutcm p
grcce^pc
latria
tinct
quc dco
dcbct':?
babemus
dtcitur:ca fignificata
t pnuriara fur:q
i
cbri
quiramu6:ncquaqttam valeamue ac
rionifufficcre
gratiaruj^tamcnq^nof
cbriftianam
reli
bum fuum:(|cftciu8
pro nobiG
paflb^g^ri
unicue filf^quo
fcemu9:ar(^
pcccaris
tozum occafionibue animarum : vel mudanarum 600 fc putaricupicntcs: 7 quafidiuinie bo'' noybue eifdccp fcclcftie ac turpibue
rebuf fupcrba impuritate lctatcf:arcp
ttd
0.6
facraifitu
rcdcmptionfs cbti^
dcftjerit:
ftinulUsraro tcmpozibus
fcmp:rq5
(it
divfi figntficationib'
p^
q^ta
illi
dicarii.cap.)r^)cq.
'binc funt
non
diici''
eptdio gencrie bumani p qda figna 7 facramenra rpotib" congrua: quib" opouuit pcr angro9 pdicattt e.
ibcindc ppfs bebrcus in
muf:7 alij atque alq fimilee ceteraru; genrium arque tcrrarum:fcd ctia? bf
dc quibuf nunc agimuf tanq i fcnatu
vnam
^-daj
deotum fclecti:fcd plancfclecti nobili tatc criminum non dignirarc vruruj. Oluoium facra \?mo dum quafi ad
SEPTIMVS
bondlare rcs turpeetquomo bis qua drtttconfonctnon potcft inucnlrc: quonia^ non funt ipfe illo;^ facroru^ caufe quas pucat:uel potius uult pu^
t9r<.Tlft5 fi
nume moztuo fcnat" alTcnfue e:cofq5 Ub:o9 tan^ religiofi patrcs confcnp^ ti prcto: ut comburct ccnfucruni. iC:e
dat qutfc^ quod putan tmo vo dtcat quod diccndum fuggcflent vefana c6
tetio qiiiUbettanKimpietatis cUfefoi
dcum uerum uiradp cter^ nam:que in rcUgionc qucrcnda eft pct tincrcnt: tamcn qualicuncp de rcrum
uis nibil ad
cgrcgi".
quam non i^
tcUccta in facris
aUqua
vclut turpitu'
conatue
eft.
mooo confumenoo
quod fcircncmincm
pcrdeaudet:ir
voUiit: ne boies
fe^
dcmonce iratos babct:obruit ubi tu'' tum putauit : fcpulcro fuo propiqua rc aratrum poflc no crcdcne. Scnat" autcm cimt rcligionca fozmidaret da-' narc maio:um:Tidco nume aflcntirc cogctur:ilio8 tamcn Ubzos tam pemi
dofo8
efle
nu
caufas nuUo
facro;u;
tolerari:
flammie abolcri ncfanda moni mcnta:ut quia iam ncccfle cfle cpftia bant facra illa facc toIcwbiUus crratc
turcaufis
enim dicaj^quod in tcrtio buiue operie Ubro me fuo loco dicturum cfTe^ mifcram.Tla; ficut apud cunde; var^ roncm Ugitur in Ubro dc cultu dco:d tercntiue quidam cum babcrct ad ia-'
niculum fundu;:'! bubuUus ciue iu]C ta fcpulcru numc pompil^ tniicm
cof ignoratis
q^cognitis
duitas turbarctur.
>c bfdromantja:pcr quaj
uifis
numa
qutbufdam imagibus
lodifica'
baiHr.cap.;:p^
aratrum
cruilTct
ej:
tcrra
Ubroe
ciue:
3lm7ipenumaadquenuUcs
6i^pbet:nulUj8 fanctus agrs
facc cdpul'
mittcbatunbfdromantia
zcm
LIBER
deoK: ucl potiU3 ludificarioncs deo^' nu5 : a quibus audirct quid in facris
coftirucrct atqj obf^ua: debcrct
.
crabilts apparet:qu{tl
multa in
.
ipfis
2lut
0.6
omnce
nil^ilaliud g>
bomince
mo
genue diuiuatiouie
dicit all3tu:quo
idcj
vmo a pfi9
prodebantur quoe tam prolijca tc pozie uctuftas:-! fere oine populi gcn tiu5 do8 imoztalee enfe credidcrat: di
tui
1 talibus
facrie
necyoma
uident'
artib''
lcctarenrurqui
mantia dicatur idipfu^ cft:ubi mo:tui diuinare. quibus bcc fiant ipfi uideiint. Tlolo enim
dicere:
ut t pom-'
ba9
congliitinati arti
aduentu5 in
duitatibus gentiu;
inquam boc
tiue
t)i9
tam artibue
tcrcnturqui nc innorefccrcntmcc ar
tzo
pilius:
quo;j facrof facta prodidit: caufae obruit:ita timuit 7 ipfequod didicit:quarum caufaru^ proditoe li^
quo
nccftilo u3zzoni6:quo ca
quae caufae
taturqualee
libn
i!li
babuifTcnt no
dci fummi iuftocp iudtcio pzo mezitis cozumquos abcis ucl afiiigi tatu:uf
ad
ctiam (^t\ci ac decipi iuftum cft:Ou3 vo paniciofe uel a cultu ucze diuinits tie alicneiUe littcre iwdicm fint: binc
intclligi
eft ej:
bf nympba^ t'
quod timuit:qui boc aude: non potuit.<lui ergo nec fcliccm i f\x
g> timcre
aP
nam.-Clui autcm
fupcrftirionem
bydromantia curiofiflimuf rcj: illc zoanue t facra dicir. quc in li^ bzis fuie pontificce baberent: t eozuj
illa igitur
bominum
noticic fepeli
OCTAVVS
rufTfcere
tateddliberoctauus.
JbequeftionenaturaUd tbeobgte
ob
pucant.tDi ctia
ueritatis^''
.
Siquulem
UTU:3TlXen
tio:e
nobiB
op'*
etlanimo mlto
q> crat in fupio-'
omne
:
rum quflionu5
rolutioe 7 fxpli'
catoelibzo^.de
tbcologia (jppe
quarii naturalem uocant
:
anime naiuram confitentur dcum 4 non folum mundum iftum uiftbilcm qui fepe ccli 7 terre nomine nuncupa^ turfcd omncm etiam omnino aiam
fecerit:7
non cum
fa'
bumana e: incommu^
ucl tbca^
tat
uocabub
dcriuato
omm ckfidcria
ac per
nullue
i{
ba^
epftimo brcuitcz at
bendacollatio:quouim ipfumnome
(i
tingam:priu8
precelTerunt.
liloe
commcmorane:^
tncerpretcmur:amo:em fapie
fi
tie
profiictur.lbouo
fapientia^ pzo
c(i
fitemur:-7 fapientia
dcue
pcr quc^
co 7ionico
coruncp
fopbus c(t amato: dei. Scd quia rcs ipfacuiueboc nomen eftnon cft in omnibud qui boc nomineglo:iflntuz: nccp enim conrinuo ucre fapicnrie fiit
amatozes quicuncp appcllantur pbi^ bfopbi:profecto in omnibue quotu^
fenrentias q: littcris nolTc potuimue:
eiigendt
auaozibus.ap.^.
Uantum enim
airinct
ad liitc
interce-'
:
rasgrccas^quelingua
duo
:
queftio
ifta
opere omnee
omnium pbilofopbo:u
ranae opiniones rcfiiiarc fufcepi: fcd eae lantum qucad ibeologiam pcrti^
ncni:quo uerbo grcco
ftgnificariinicl
grecia nuncupaia inde lerris : ubi nominaiur. 3taltcum gcnus aucto:cm babuii pyibagoram
eft:altcrum ionicum
ferunt ipfum
.
nomen
e):o:tum
Tlam
cum
qui
monem.ncc eae omnium: fed eo:um tanium qui citm t cfCc diuinitaiem r
LIBER
cfTc
remfapicnncquoriiam fapicnrcm^'
fircri
riam dt qaa omnia ^errt: fcd eay tf(t comporcm diuine ranonis : Imc qua
nibil er eo
ccfTu audiror ciue
azzoganrifTimum uidcbarur.3o
ftj(r
rbalca
fcprcm q appck
dc parrtculie inrcr
diffimdibue qb"*
ira
omnia coifta
rcputauit:urinc(Tccna mrcjdiccrcn
ad bcnc uiucndum aaomodans. 3ftc aurcm tbalce ur fuccclToted erta^ ^pagarcr rcrum naruram fcmrarus
tis
mandas
que cojp^a difiimiUa idc illas pniu-' las couingeoo i difTipaoo agcr ota. Socrarcs buius difciprs fiiifie pcrbi' bcrur mag: platois:propt quc bnuii cdaa i(ii recoUii.
t>cfocrarica difdplina.cap.iq.
aftrologx
numcns comprcbenfis
ec
prind
f
mundum
7 q in co gignunrar
cpflc.Tlibil
mu
00 confiderato
cclTu
ta mirabilc afpicimus
lofopbia ad (ozzigcoce ccmpo ncnoofcpmozce mflcrilTc mcmorat: cumante tiUimomncs magis pbyfi''
d8:id
cfl
tandis opcram
marimam impendc^
cnim cx una rc ficur rbalce cj: buore: fcd cr fuis proprqe pricipqs quafcp ree nafa purauir. <luc rcrum princi'
pia finguLap d^c ncdidir infuurati in
numcrabilcB
cunq^ in
munoos
:
gigncrc:?
eofcp
quc
cis oiiunrur
munoos
mane
mooo
fopbo:um muigilafTc ac
dcrur
ir dufbaa:
laborafTcut'
fn
3ln vero
m dc dlo
rcrum opcnbus rbuens.^ftca' narimcncm difcipu'um i fucccffojej rcliquir:qui omncs rcrum cauias mft niro acri dcdit:ncc oos ncgauir autra cuir:n6 ramc ab ipfie acrcm facrum:
in bis
f5
barimunoos
raicnis cijpidirari>ii
goras
i5o dns auditoj barum rcrum omnium quas uidcmuf t(fecro:c duu num animum fcnfin i dirir qc ifmita
fiti
quocp anapmcnif alrcr auduo acrcni quidcm dijcir raum cflfc matc'
uiuurr inrclhgcrtc
.
pumaie
cofpuct
^ri3t
cum lam
ipcritoai}
OCTAVVS
opimntin:
tmm m ipfifmoulibuf
queftionib":
tamcn putans
p-'
i a^
tccp potuit
pcrcgnnatus eft:quaqua''
alicuius nobilitate (cien''
ucrfum eum
tic
percipicndc
damnatue mote mul ctatus efl.Scd eil poftea illa ipfa que publice damnauerat atbenicnfium uitas publicc lupt:i duos accufatoea
ucrfa:ut
1 in egf pto
inde in eas
didicit
ma
:
&
partes ucniene
ubi
m ea ooctonb"
compjcbedit.t q: magifl^j
pcrpctuo
penam fimilem
al^
cua
dct.Xa preclara igitur vire mo:tifcp fama focrates Hiquit plurimoa fue
pbilofopbie fcrtatojce^quo^ ccrtatij
ftudium
fuit in
qucflionum motaliu^
lepozcr mozaUb''
cii
difccptarione ucrfari:ubi
agifdcfum
difputationibua temperauit.^taq^
vitaj id
iungcn
fcct3tote6:quidam
fummum bonum
ariftipp":
quidam
altj
ueriidetcrminatura falfo
utricp.i.actioni
-ClueUcj
fit
i contempbrioni
pUtone:qui
omnem
pbilofopbii
necefTaria:ma;cime
lamc conteplario
triplici parritione
dil^npt.cap.tiq.
pfpecrionem
fibi
uendicat ueritarie.
3deo
f
illidiftinctioni:qua inteUigitur
LIBER
ttbi'
px. cfTc
fit
difcute cete"
ro9:quozum noUinobis
tbeologta
illa
q> iftcpropi'
non folo
affcc
ubi tmpu''
ma
pfpid pofTmt.
tii que apud eo; lcguntuzrfiue quc di^it fiuc quc ab alqs dicta ee na: rauit:atp confcripfit quc fibi placita uidcntur.qucdam comcorari i buic
tc8:bumanoe crrozce tanquam fuos diuinoe bonozcs babc volucrunt:ubt ad fpcctanooe fuozum criminum lu" 009 cuftozce fuoe tanquam fucuani''
tatis adminiftratozcs
babucrunt:ubi
fludiie
imo"
tur cfTccontrariu9:quantum ad
iflaj
ejrbibentcs
tbe
rcUgionie
aP
rit difciplina.
foztafTis cnim
quipla^
fama cc lcbziote laudantur:altquid tale dc do fentiunt:ui in ilio inueniatur i caufa rbTi(lcndi:t ratio intcUigcndi: 1 0!oo viucndi.O-uotum trium un05 ad na-' ruralcm:altcrum ad rationalcm:tcrtJ umadmoralcm partcm intcUigitur pcrtinc.Si cnim bomo ita creatus c: ut pa id quod i co pzcccUit:attigat ad
us
intellejrifTe
nanre5nonfcquitur.tfiipfa
cfTcnt:
il
funt:
id e unii
fine
quo nlla
iflruit:
quibue ipfam prctuUt vcrus de: i ca quc numa pompiliuf re vcra ad facra ciufmodi pcrtinentia fccum fcpclicn' oocurauitabfcondi: aratro cruta
fcnatus iiUTitincedi.
nuUus ufuf cjcpcdit^ipfe qucratur ubi nobis omnia funt fccura:ipfc cernair
iib:
3n co gcncre
fot
numa mitios
fhtc
1 cncas 1 romulue
cules
1 cfculapiue
libcr
fcmcU
OCTAVVS
UoB dc mo:taUbu8 pro dqs babct: f; maio:c6 gcntium dq:quoe n ccro in tufcubnie tacitis nomi>us ui dctur attingc.3uppif:iuno fatumue: uulc3nue:udla:7 alq plurimi : quos Varro conatur ad mundi partrs fiuc
clcmta tranffcrre:bomine9
fuifTc
cozpozis ncc co
iudicatunprofato
eft
mclius
q> ip
pro
faquciudicatur.t)cc
mcnsbominis
duntur.Ximes.n.t
mfftcria pctes
illc
quafi zuclata
:
ipfa rationalis
admdet alccadru ut
uticp cozpus
ris fimilituoo
animc natura cft: q non e(t:(i iam illa cozpo^ cum in animo cogitan-'
:
ncc ipfa
:
ncc
bca
quocp pbilofopbi qui coporalia nafc ptincipia coipozi dcditis mtibus opi'' nati funt:ccdant bis tantis i tanti dci
cognitozibus uiris^ut tb:slcs
i
il
bdoze:
dicc
dcu
cop**
animoB noftroe
ce putavunt.
q'
animc:quam
eft.
Sj
copo-
cim principiiJcp zni ci dijccrut.Tla quidam cozum a rcbus non uiuis rcf
ra
uiu-iB ficri poflc crcdiderunt:ficut cpi
curci.
pcr boc
q>
cor^
uetia
re potcft:-!
non po
cozpozc cozpozca.
id e cozpus
quibue uifibilis mundus bic conflat: 1 uiuercm i fapietcm i ipfius muudi fabricatozcm:atcpomniu qucfuntin
co:eocp
ca ptc pbie:
q pbffica nominatur.cap.vi.
omnino igncm
cfle
dcom pu'
3dcrot crgo
folum cogitarc potucrunt:quod cum cis cozda co:nm obftricta camis fefi' buB fabulata fiit.^n fc quippc bebat quod non uidcbant:'r apud fe imagia
bant'quod fo:is uidcrant:ctiam q^oo
quidmutabilccft;noncfle
fummum
cogi
LIBCR
eo quod
amattuc^ Tfummumbo^
eum bcarnm mfi mt
aiit
eft 1
num
amat:quie
uerum ac fummum botium plato didt dcum. Undc uuU cflc pbibfopbum amato rc dcimtquonia^pbilofopbta adbe atam uita^ tcndit:frucn8 60 fit bcat"
ferrimus ncgat.-^^pfum
enim iliis manifeflauit.^nuifi enim eiu8 a conlUtutione mtidi: p ea que facta funt inteliccta confpici untun fempi6ta quoqj uirtue ciue 1
diuinita8.t ubi atbeniefibue loqns:
0.uicun^ igitur
mu8
moucmur n fumus:
adiccit
ait ficut
caue.Ubi cnim dictum cd : q? pcr ca que facta funt 68 illie manifeHauit itt
tcllcctu confpicienda inuifibilia fua:
ibi
accommodatuis nun
fiuc
etiam dictum
cfl
non
illos ipfti
de
nomcn impomint:
runt
qut
tantummooo
italici
euamicrunt
in cogitationtbue futs:
idcm fucrunt : fiuc aliarum quocp getium qui fapicntcd ucl pbilofopbi
babiti funt: atblantici:libfci.egfptq:
indi:pcrfc:cbaldci:fcftbc:galli:bifpa''
imagi
fa^
littcns
nomincglo:iati funt
fecit
intelU
utrum duo gc
greca
fciat :
ncra pbilofopbom^
tatii ita
c):titerit i
gi.S; de boccumiflie poflmodum difpntabimuB.Jn quo aut nobie con fetiuntde uno deo buiue univfi auc
to:e:qui
cot
furdue
c(i in
rebua bumanis
pora einco^7o:cu6:
omnce antmae t'ncouupnbilte:pnnci pium noHrumilumcn noflrum: bonu nofh-um: tn boc 1 eoe 7 ceterie antc
ponimue.
Ouefitinterpbilofopbicad artes
religiofi e^celletia cbtilliani.cap.)c.
fe
cundumdcu5 a quo ipfc factus c mu'' duB.admonctur enim preccpto apo^ ftolico:fidclitercp audit quod dictum
ett . Cmetc ne quie uos dccipiat pcr pbi'ofopbia3 1 mancm fcductione fe^ cunduj clcinta mundi. Oeindc nc om nc8 tales ef(c arbitretur:audit ab eo'
n
nc no
Jecfilfaeeo^jcb^iflian^ignoaf
uel
(|a
OCTAVVS
(nqu<i'(Icirtqu(ricioucnamre
tna&f:
qrtt'
^rauonalefuielogiamm qua
t moralcm ucl etbicam in qua dc
riaconrinctttr:platonemindicata
tc''
ccn''
mo
tom fermc annos poftca natu; fuilTe. <lui cum octoginta t unum uiplTcc:
db anno moitis
eius ufcp
rej:
ad tcmpua
quo ptolemeua
egfpri fcripturaa
bfopbiingeniafuafiudiacp cotriue^
rint in rcquircndis
<luapropter
i illa
pegKarioe fua
pU
74
eS'-
uiuai
ui^
plato
cgfpriae
iftae
p interprcte didi^
:
quicunq?
ali^
quarul^ getiu
pbi de deo ifta fcntiunt nobifcum fcn^ tiunt.Scd ideo cum pUtonicia magif plac uit banc caofam agcrc:quia com funt lirterc notiozce.Tlaj t grcci quo
qui
00 quid
illa
conrincrent
qoantum capcrc
predicatione celebrarunt:t la
ej:ccllcntia uel
gencfcoe
3n
principio fedt
deue
celo
tranffere''
uifibilie
foper abflTum
fupcr aquae.
3^ timeo
illo
.
plato
que
intcUigentiaj
pc fcie ^
opere tcrram p^
mo i^nccp iunpilTc
ergo bec fcntcnria
militudiuc3
ZDanifeftum
cft
locum . "bet
illias fi^
eft in
'JrantarAatemqaidm nobie
in cbtifti gratia fociari:co
quandam
audi^
qua dictum
pncipio
illa
nnt uel lcgunt platonem dc deo ifta fe fifle:quc multum congrucre viiari no
ftrereligioniB agnofcunt.
incerpoficie fibimct
Undenon'
dt 1 ere3:uiii putat'
fcripium
eft:
(ic intellqrilTc
q6
fu
fpiritue
dd fercbatur
quo
mou;
tur:
appcUare
fpiritii
dd:quoni3 1 aer
fpiritus dici
URER
illo
indc
fec
efTe
babe
pbilofopbu^mibil
fa^
pLuonis di^
fn
cna
t majcime illud q6 7
mc
Ubrorum
qcpcrcuj fuilTe:
ita
vba
condidiffct^g^deambulanB dtfputare
confucucrat: plurimofcp difcipfos p*
clara
to:e
i
ut quc^
nomcn eiu9:qui cii pcr populum bebreu q: cgypto Ubcradum rcfpondeatur. go fum qui fu^: i dicce filqs ifraeU
fit
quod
gcre prcapicbat ad
qui
cft
mifit
me ad u08:tanquam i eC
quc mutabilia
facta fut
non fint.Uebemcntcr boc plato tenu it 1 diltgcntiflrimc commdauit.t nc fcio utru boc ufpiam rcperiatur in U bns eo!um qui ante platonc^ fucrat: nifi ubi dictum cft ego fum qui fu^: t dicce ds qui eft mifit me ad uoe S5
.
1 COU15 fucccfTores acadcmid appclU rcntur:reccntic:ee tn pbi nobilifTimi quibuf plato fcctandue placuitnoluc runt fc did pezipatcticos aut acadcmi
cog fcd pIatonicog.jcquibuf futual
dc nobiUtati gredrplotin^iamblicus:
po:pbfn''
.
3n utratp
aiit lingua.i.i:
undccdc^illeiftadidiccritifiuc prece^
cjrnrit
pl
omnce 7 ccU
riufmodi7tpfcplato:dtJ9 pUirisdTc
facra facicnda putavunt.
cftin lUie.
deu9 eni^ iUis manifefbuit:(nuifibria cnim au9 a conftitutionc mundi:p ca que facta fut inteUata confpiciuntur: fcmpitcma quocp cius uirtus t diui'' nitae non unmcriro me pUtonicoa pbilofopbos elcgiflccum qmb" agaj
qua diffiniuit
vtw
q
boc
cis
0% crgo
ns
tii
a nobis 7 in alqs
mf
i
quod
ifta
qucfhonc
q?
utrum proprer fclicitatcm quepoft moztem fiuura cfhuni dco an pbnb'' facra faccre opo:rcat.11am ut^ unus
dcus an plurce propf buius
vite
cft:7indenuncqucftiocf> primti ab
fmc
bona colidi:
fatis
ut
ejciflio
e;cpofui.
de boc babcmus fcntenriam p\Aton\f djccnns omncs dccs bonos cfTe: ncc
de uno vo
fcnferinnmultia
tit
dqs facra
fadenda cenfucront.cap.^'.
omnino vIUwi deo:um malum. onfcqucn8 eft igitunur bois bcc bibcnda tnrcUigantur.Xuc cnim dqs c^ibcntur : qm nec dq crunt fi boni
cfTe
09 (Jppc bos porifTimu ekgi: d qm de v^o dco qui fedt cclu5 1 tarrm quato mcUuQ fenfcrot : mtfl
nonenint. "boc ftita eft:nam de dqs quid aUud dccct crede,' 3Ua profecto
jMcuaturopinio:quanonnoUi put^t
OCTAVVS
d (o^
ledacbonos aut \it aituocni; iuocan^ DOB.JJOali aut nulU funt dqrboia po^ 10 dcbuua ut diit bonot facrozum cH dferedus.0.u( funt crgo ilU cj luoos fccnuos amanncofcp dminis rcbus
adiangi i fuis bonoabuf flagitant cj: biberi:quomm uis no eof indicat nul
lo8:fed
ifte
ibeoptoneeo^qutratioales atas
ma
e
animalium i quibue
lie tripartita diuifio
democs
t>ij e;ccelfifTimum
dq:qui defcenicis ludis cum ipfo pla tone contendunt 3Uc quippe n patit"
6o9
falfis
crimintbuf infamari:ifti
eif
dcm cribus fuos bono:cf celebrari iu bcnt.i>cmcp ifti cum cofdem luoos i^
ftaurari precipercnt:pofcente8 turpia
Sicut eie dmcrfa dignitas cft \oco^: dq funt bo mibus dcmonibufcp potioKs: bomi"
nee ucro infra 6oe 1 dcmonee confti'
tutifunt
:
maligna geftcrunt.
Zuo
latino aufe^
mo:bu5
.
ap
ut clemcntotum ouiinc
fic
co:umabnuilTetimpium:eucp
mob
3fte
cUffcrcntia
mcrito:um.C>eone8 igitur
cictatcm oblectantur:a
popub bene i
.
minibue quibue fuperiue prefcrendj fiit . "babcnt enim cum dqe comune^ imo:taUtatem co:po:um : antmo:um aatem cum bominibus pafTiones
ftituto rcmoucrc non dubitat "bunc autcm pUtoncm:qucm iam infecuoo lib:o commcmoraui: intcr fcmideos labco ponit. 0.ui bbeo numia mala
O.uapropternoneftmirum
fi
inqtttut
x poe^
ucroludtsitaUbus quafiadlctitia; ptmetibus rcbue.Cuid cft crgo q^fc-' midcus plato no fcmidcis fed deis i boc bonis ilUi oblecpmta q: iudicat turpia tam conftantcr audct aufcrrcif quifanc dq rcfelbnt fentcnna^ labco nis.nam fe i latino no lafduoe tantit
ato^ ludtbunoo8:fed et fccuos terribt
bus dg longe abfunt 1 modis omni^ bue alieni func.]c qno coUigitur pla tonem poetica dcteftanoo 1 ptobiben 00 fiLgmcnta:non dcos qut omnee bo ni 1 e)ccclfi funt priuaflfe Uioomm fce^
nico:u5VoUiptatcfeddemoncd. 'bec
fi
ita
fobm unt
lciq3monflr3nit.]cponantergo no^
bif ifta p[atonici:qut ome deoe fccun
Ubrum:cuiu8 tituUun c{(c uo^ bit d deo focratie ubi difTerit % q:po'
nit ep
ft
bonof 'i
bifocratedbebatadiucto 1 amicitis
LIBER
bont
dijav.(ed cttam
ilU>
pUirimum maU.
:
i^eniquc lccto
libro
profue neo
miratur coe
in rcbua diuinie
bu
deoe
fe
putari vcUnt
dco^
criminib"
t'n
demonum
(i
mcdietatc fcnte
:
co:um
tiam.tJcccrgo
ita
funt
fi
quonamd
cm
aufus
cft
plato ctia^
ab omni buma cogitationc fcmouit: ccrtc igfis dcmdibus poctae u:bc pel^
lcnoo aufcrrc tbeatricae uoluptatce:
quia boc pacto admonuit animd bumanum:quaui8 adbuc in bis moi bundie mcmbrie pofitum j> fpleootc bondtatie impura iufTa dcmonu; co
nifi
atfcctibud conucnire.
moc boibus
antcccUunt.cap.jni'.
tene-co:ucp
immunditiam
dctcftari^
tuzpif
muUae fibi
arcp cela
gc
a bcftiae
nia fcnfuum:t
motu faaliio
apule
tarctlibrum^qucmfccudu fuadifpu^
tationcm:qua dcoe a dcmonibue ta^
diUgcnfcr copiofccp difccmicnon ap'
00 fpctibu9:(^
m iuucntutcm
p fana ooctrina q bumanie rcbuf lUtt >nt:om9 uel pcnc omnee dcmonu^ no
mcn
ccboz:cnt: ut quifcfe
aii
difputa-'
dcmombuf bcne 1 bonc efCe dcbemus. X)b boc enim t prouidentia diuia df quibuf noe conftat c(Te potiozcs dara funt qucda potiora co:po2U5 mucra: ut ilUid quo eis prcmincmus : etiam
fumu6:itfl et
ftcuiucnoo mcUo:ce
nequaquam
ilUim
.
ifto
mmcm fanum
fuiJTe fcntira
cop*:
e^eUcntiam corporalcm quaj demoncs baberenoflcmue:prcboni'' tate i^itc qua ilUs antcponimur ptcn2
'
OCTAVVS
amma melici
animo:u5.3a> uero de bci alncudie: g> dcmoties in aere noa aute^ babita-'
tobabita:deterioc^ fuperius.
ut binc
preponenoo9
ejciftime-'
ptepo
pu9 babcnt:terram rqjetunt: uel ad requiem:ucl ad paftum quod deones (nquiunt no faciunt. Tlunquid ergo
placct eis ut volatilia nobia
:
deoncB
O.uod
(i
dcmentiflTimum
eft
opinari:
nibileftquoddebabitatione fupcrio
ii& clcmenti
fomniomm:
ait.
dignos
eflfe
demones
cji'
ab bi8 quocp
elTe
miracula magorti.
Deo-'
racidalia:co:poeaerea:tempoee^
nobis non folum non prefcrantur:ue rum etiam fub^ciancur propcer ratio nalis anime que in nobis eft dignita^
elTe
tem ita fieri potuit:ut demones q^is magi9 aerei fint tatellribus nobis: n
idco meliocs fint quia cft acr q> terra
fuperio
rendi
:
tum eos cum dqs babere commune. Sed uideo trium fupcriomm que no cum dqs ba'*
be.ilnimalia quippc
bomincs prcfc^
reftrtbus animalibus
ceterif quc in terra
uiuunt 1
comparanda eft'Tbm t illa ratio placonisiqua elcmenca quacuo pro^ poztione cdtept atop odinat:ita duo^ bus ej:trcmi9:igni mobililTimo i frc tmobilt mcdia duo acrem i aquam i" terfercn9:ut quanto acr cft aqui9 1 ae re ignis: tanto i aque fupcriozes ftnt terri9:fatis nos admonet animalium mcrita non pro elemetoium g:adtbuf eftimare.^t ipfc quippe apuldus cu;
tto
1 alia natattUa:
pcr boc (f demdes gencre funt aialia: nd folum eis cum bominibus uerum
ccteris terrcftrc
animal bominem di
tamen loge prcpottur animali bus aquatilibus:cum ipfas aqnaf tcr ris preponat plato:nt inteUigamus n undc5odinc5 tencndu^cum agitur
cit:qui
fiic aialia non eft ^gnd: q: boc funt tpecota: cp mente rarionalia nd eft fupra nos : quia fumus t nof : g
eft fi
non
bcaia.^IDelio eft em'5 tcmpoalis feiici tas:^ mifera etemitas. 97 ato paffma
LIBER
babcrepcrbibcnt
fcd
ab omntlabe
fi
cemuf^
eltima^
ac pcfte puriflTimaf .
funt q nec bcata
<luamob:cm
nec
aia''
dum
aic
mt
pt'^
fa:rcftat ut
culms qui debccrir e;: animo nequa^ debecur ei ret quc animo ell inferiot. poHO fi inier ilU quc demonum efle dicit annumcret uirturem: fapientia: fcUcitatcmtT bec cos dtccrct babc cuj dqs etema arc^ communta profecto aliquid diccrct cpptandum magnicp pcndenduj.nec fic cos tamen propcer bcc tanquam dcum colcre debereue: fcd potius ipfum a quo bec illos acce <luato minus nunc piflTc noflfcmus bono:c diuino aerca digna funt anr malia:ad boc rationalta ut mtfcra ee
: .
mifera.
2ln dignu5
coli:a
rari.cap.p?^.
monibuf fubdunturcup varcUgioc; ab ca uitiofitatc in qua ilUf fumuf U^ mtlefUbcrcmnr.-^i^um enimdcmonef quod 1 iftcapulcius quauif eif pluri'
di^
fint:
ri
confitcri
poflfint.-^O.uaprop^ utomitta^ce^a t boc folum pcrtractcm op nobifcum dc moncs diicif babere comtnunc : id elt enimi pafTtoncs fi omnia quatuo elc mcnta fuis aialibuf plcna funt:immo talibuf ignif 1 acr moztalib" aqua r
:
poriuf rc
inuitc'
fift3muf.umdcmonefoonif
tunnobifvarcUgioprccipit: necui^
oonozum afCcptionefaueamnf.um
demdcf bono:ibuf mulccantur:nobif
ucra rcUgio prcapit ut talibuf nullo
fra:
num turbelif
perturbatio cnim
quero cur antmi dcmonn paflio^ 7 tempeftafib" agitenf. eft quc grcce pa''
tbof dicitunundc illa voluit uocarc unimo paflfiua : quia uabum dc vbo patbof paflfio dicetuz:motuf animi co
appeUat
paflriuo:ipfanobifuerareUgio pcipit
utinimicofnoftrofetiam dtUgamuf.
f>oftremo omncm motum cotdist falum mti8:omncf(cp turbclas ^tem-' quibus dcmoncs eflu^
trarationcmXur ergo funtiftaiani^ mifdcmonum:que<n pccozibuf non runt.-'0.uoniam fiquid inpcco fimi U apparct no c pcrturbatio:quia non eft cotra rationcm qua pccora carct. 3n bomimb" autej ut ftnt itte pertur' bationcf:facii boc ftultiria aut mtfta. Tlodum cnim fumne in tUa pcrfectio
nc (apietic beati:quc nobif ab bac mo
tatttateliberatifin fine promittitur;
pcftatcs animi
ut
cui
uiuenoo
dtflfunilem:'; reUgi
Ugtomafummafit
lis/
tmitari
qucmco^
iftaf pcrturba^
non pcrpeti : quia non folum eterni ucrum ctiam beatt func. jgafde quippc animaf rattonalcf etiam ipof
OCTAVVS
Oualis
q>
lit religio
in
qua oocctur:
plcctunt'feOcriiatelcgii:fi
epcra funt
qucm
gcne
fcnfom:mfi
cp bcc maleficia
noze:fic eos in
ri
bumano pninofa ee ri
dubiii e;2iit
ut
quoniam
i-'
q;'
bac pcftifcra
fcclcrataq^ ooctria^fruc
ndnc
iji
duodccim tabults.i.wanoiuj
dqs i bo
commc'
mibuB:binc pctita
caftus 7 ab artium
qtti
alTtgnenninde
:
ut uidcl^ bo
magicarum fcclc
ci:audiant:qui bcc
morat ce confcripri:7 d qui boc fcce^' rit fuppUcittcdftituttt^ poftrcmo ipe apulcius nunquid apud iudiccs cb:i^ fttanoe dc magicis arnbus accufatuf
eft.'<lua8 unq3 ftbi obiectas
ft
di)
dtuiaf
1 pias cftc noucrat:T dtuia:;s potefta-' tum openbtts congruas : non foUim
eas cdfitcri debutt:red et^ftteri:lcgC8
amat pudiatia. 3lmant in malcficqf mago;}t millc no cmdi artc9:qua9 nd amat tnnocetia.
-t
ba
jErgo 1 pudtcitia
tnnoccntia ftqutd
3ta enim
iudicib"
:
vel
fccundum iniquas
figmcnta
atc^ laudantcmmoztcmulcrarcnt di
t ibeatrica ludibria luftiftcarc conet". iDabcmus conira ifta magiftrii coiuj t tatc apud cos auaontaris platone: fi pooo! bumanuf ita dc fc male mct: ut nd folum dtligat turpia:uerd ctia^
diuinitati cpftimet grata.
rcpeti
non
ligio
limerent.
Sicut maityrcs
ctt cis
:
pro
cap.p^.
tatemozienoo: Ugesqtiib^^^bibebalS
crubefce cdpulcnJt:mutaricp fccernt.
1 nimis impios et glozlari libei i noic dcmonum:ipfam publicam lucem te^ ftcmcitabo.iCuremm tagrauifift
i difcrtiflima
ejrtat
o:o:
magicarum a fe
LIBER
{nnoccntcm uideri:
nifi ca ncganoo q non polTunt 3b innoccntc committi. 2lt omnia miracuUm9go^:quo8 tec
dcmoni
te fcntit eflc danrnanoos ooctrinie fi' unt t opcribus dcmonum:quo8 uide rit cur ccnfcat bonozanoos cc:nccelTa
deuitare:fi
preabu8:quoto dcbcmue opcra ad dcum ucrum pccs niae rolumus pucnirc.Jbcindc qucro qua
lc8 prcccs
imitationcm
fcctur
dcmonum fiigicnti:7mi
monce
dcmoni daeptioncm bominie aucupanti.Scd nimirum tantc buiuf abfurditatis t indignitatis cftmagna
ncccfluae:q?
fcilicct
aliquid
illis
dcos ctbcrcos bu
terftrcs boics
magicum
admifit:ita nc
tandcm
fe cccidiffc
abcr logc
3n 7 ipfi dcmoncs
mcrcri indulgeti
ut polTmt
pcniterib''
U8.0 mirabiU fapietil. 0.uid aUud de dqs iftiB fcnriunt: quos ome opti' moB uolunnnifi cos t bumana cura'
re nc cultu uidcantur indigni:i|ptcr
bu3
fibi
di)at:quia
(i
ncquaquaj
cjrpete:
ncfcif:
bo
3ln credendo
fit
dq boniliberi'
minibus fubucnire.'boc (i ita dtdtjs iftie bonis magie notus cft demon p coqjuB uicinum: ^ bomo p animum
Xet5 Orgens ca i artifl"ima co' git dcmones mcdioa iter 6os t bomincs agcrc:ut ab bominibus au' fcrant dcfidcrata: i ad cos :fcrat ipc^ trata.Oucnatadecieifta t quanta
a
neccfritas.'
bonum
multu oolcnda ncccffitae: an potiuf irridcnda uel dctcftanda ua nita8:nc fit uana diuinitas. i.n.aio ab obftaculo cozpoue libero animuj mm dq videpofl^unr.non ad boc deo nibue indigent nuntqe.Si aurcm aio
q no mifcet'bomini peniteti
et
dcmonce
cqe
menda^
fideozo
petenti in
diuinitaf a demonib''
flb
nc
poteftignorari.
OCTAVVS
ab ds auc
fictttrttq^cognofcunnut
non
folunt
lle
aiit
n platoie rdigioni contraria cupicica atq? fadentes a fuo accelTu no arceat: fed ctiam per illoe mabe propiquos
an
utrucp occultaueritcdeofq^
erit totiue rei
e(Te
malu''
bui" ignaroe:anutrucp
pfatonibonolonginquo oonatranf^ mittat.Sic enim eoe elemento:jt qua^ fi catbena feriee colligauinut illif a 4
an fiiiam cjde
pbtonie qua noluit dcoe pcr impiaj licentiam poetarum falfis criminibuf uifamaii:ignotam dqe elTe uoluerint: ftjam ucro nequitiam qua luooe fce-' nicoe amant quibue illa deouim de^
decora celebratur:prode non crubuc rint uel timuerint.'botum quatuo: q
bu9 criminant'coniungi polTint:bulc a quo defcnduntur no poflfmt.ut^jzcp fcietC8:fed aeris 1 terre pondera traP miitarc rt ualetcs. 3am quod reliqutt eft fi qua:tum elcgcrinttpcios cft cetc rie. -QLuie cnim feratfi poetarum de d^B immoitaUbus criminofa figmen
ta:t tbcatro:um indigna ludibria:fu''
cu''
interrogaoopropofuiquodlj
di;8 bcnis opinetur attendant.
eligat:
^un^
dqs dcmoncs nuntiaucriit:t q? plato pbilofopbica grauitatc de optima rC publica bec omnia cenfuic remoueda tacucrunt:ut ia; d^ boni per talee na
rioe nolTe cogantur
maU
pelTimotd:
eomdem nuntiom:afcp
cum illa fmt ixi iniuria:
n babitalTc CO5 demonibue malie^qri eouim iniurqe gniltabant^cu; dq bo ni bominem bon&m longe a fe pofuii non nifi per maloe dcmonee noffcnt: quoe fibi uicinoe nolTe non polTent.
S>i aute
lofopbo:um:
ifla
i
dcmonum
c5
fecundum
elcgerint:
1 ut^tc^
tra apuleium..cap.)i:p9.
Uia tgitur
cotum de dqs tam malc fentiatur : re ftat ut nullo mopo credendum fit q6
apulcius pcrfuaderc nititur.t quicd
e^ alq pbilofopbi funt eiufdem fente
nc^
rum pcr rcligionem bono:um boium contra libidine malo^ demonum de^ cernuntur.Si uero temum elegerinn
t n folum ftiiam platonie
deo;t
iniu''
medios demones ttcr deoe 1 bominc6:tanquam inter nuntios 1 iterptee 4 bic ferlt pcooce n:aB:indc
ticita efte
rcferat res
a nobie petitaa
fed if(i
fpiritue noccdicupidilTimof:aiuftxtia
cjcultate:
in
quf
'
LIBER
1 cotrcctabilia
fl
fupcHozts fublimitate
meruo
boc
irregrclTibilia tranrgrcfTionif in
fpiriruf
ad no
tam quia fupra terram r aquaf acri locuf cftideo i ipfi fiit me^ fuperioiefbomibuf quieof non ririf
funt
.
Tlec
complenda
bo
noidi
mpUu^
deo ue^
ro pia
ifite
mul
tifpbneparricipationeuere religioif
Cndignif tanquaj caprif fubdirifcp oo^
minanturquomj ma^me
ruj fiue pzedicatomj^deoe
parrimi''
ciip
fadedi
per^
eo'
ttiria
ponamuf. t qm 6
non pomerunt pcrfuadcre q^ dq fint: at(p ideo inter deof 7 bominef : inter
nfftiof ac bcneficiorum intcrpzetato
boium
ref fe dTefin):erunt.Si
te5
tamc
ii iftii
fal
deomcp nobif tdicirur fermo: potcfta tcm bominif afclcpi uicp cognofce. >ominuf inqoit 1 parcrucl quod cft fomu5 deuf ut cffccro: eft dco:u5 celc
ftiu5:ira
omninoidignofdicerebonoze diuio: mapc ne offcndcrcnt populof a qui^ buf eif cerncbant inuctcrara fuperfli'.
tione per tot facra i templa feruiri.
fui
uultuf
uf ad que5
trifmegifte
ma^e loqucbamr
: .
ei
ref
podifletatcp diriflet
ftamaf didf
ille
tulu5.^i$.
Xum ucro
ftamaf in
quitoafclcpiuidcfne quateufmipe
di/fidae^ftafuafanimataffefu ifpiri
fcripfit
fenfit
boief
deofcpquada^mcdietate ucrfari: ut bominibu9 apud ipfof deof ncccflai? u(de3ntur:cultom eomm a fupcmo^t
dcotu^reUgioe non fcparat. Jlk aute cgfptiufaliof dicit a fumodeofactof:
curantefrrriftitiam
clcpi cp
egypmf imago
ceU:aut
yc
oium
aUof ab bominibuf "boc qui audit ficut a me pofitu e:putat dici dc fimu lacrifquiaopcrafuntmanuus bomi
.
OCTAVVS
tmenqnonismprefdrc cunctapru'
dentes decet
illud
id
eft ipfi
.
feratur
ad eius iroagine^ facto bomini opus bomints prc Ouapropter met ito bomo
:
cum
fibi
quod fecit.
"bec
uana dc^
cepto:ia:perniciofa:facrtlcga:berme8
d reuebuerat fpi
e]niltationc
menta fubuertit : ut
faluatozie libcrct
gratia ueriiTimi
bominem ab bie di t8 quo9 facit bomo:^ ei deo fubdat a quo factua eft bomo Sed com ber'' mes iHa predidt velut amicus eif^ dem ludificationibue demonum lo^
. :
quibccprcuidcntcscum
diccbant.Si
ipfi
facict
bomo
dcos:-: ccce
tanquam ea
tolleren
non funt dtj.t in aUo loco. rit in iUo dic dicit oominus: e^rmiabo nomina fimulacrojum a tcrra: m non crit eotum mcmoua."p>ropric ucro 6 egypto quod ad banc rem attinet: itz
fanctus efaiaf propbctat.t moucbtt
tur manufacta egf pti a facie dus:^ co
megypto:ita
tuofa
ba futura deplo:a8:ln;:
prcdicationc te
quodammooo
:
apoftolus
g^
cognoicentes
deum
qualis anna:
nonficutdeugbuficauerunt autgra
tias
quimo]fnati}iefum:quaU8 eUfabetb
in cogi^
cft
in fpirim
agno
mfi
fe efTe
fi"
cens:m es cbriftus filius dd uiuubu ic autcm cgyptxo lUi fpirims indicaue rant fucura tempora pcrditionie fue:
qui etiam prcfenti in came trementca
longum eft.IDulta quippc tala dicit deunouerodeo fabricstoic mt>ndi: qualia ueritas babet . t ncfcio qu'
oomino dijcerunt. <luid uenifti anti tcmpus pcrdcrc nos.'Siuc quia fubi' mm tUis fuit quod futurum quidcm
fed tardius optnabanturfiue quia
euferri:quafi quic^
fit
infelidus bote
cominantur:cum fit
fecit
qua fiebat ut co^niti fpemercnm:.t boc erat ante tempus id eft ante tcm' piw ittdicii : quo etrma damnatione punicndifuntcumomnibus ctia^bo minibus:quf eo:um focietate detinen
wnficut reUgio loquitun que nec fal' Ut ncc faUitornon ficuti ifte quaft oi
uento ooctrine binc ata^ inde
pflat^*
factUus
ficri
nc ipfe fu bomo;g' ut per eius ciihu^ 6q effe pofTint quoo fedt bomo.jCitT
LJBER
thViBAer&pcmikcne
parimram rcligiortem
cofifitctur
:
oolet quafi
qucm poftca
animum inuenit
ut
ad boc ipfu; rcclit:ut itc:^ dictttd dqs quo0 bomincs fcccrunt ita loqnens: fcd iam dc talibus (Tnt fatis dicta ta-'
lia.^tcrum inquit ad
deos:bocoolctvirfapien9 tanquam
rcligioncm diuinam uenturo certo te poie auferri.Uide fi no t diuinas mft
bomincm ratio
quo diuino Dono bomo aial dictum eft rationalc. XOi^ nu9 cnim miranda i(i miranda funt: quc de bominc dicta funt Omnium enim mirabilium nicit admirationc^:
nccp redcamus
:
cj:
pcnam dco^
cp
turam:cicp efficerc.
tum fuotum
Wnig.
fitconfctTus ctzoic^rque
tamcnoolucrit dcftrucndil.capitulu^
Uoniacrgoproauinoftrimul^
tttcrrabantcircadco:^ ratione
fii
qua dficerent deo8.ui inucntc ad(n ^crunt uirtutcm de mundi nattira co^ ocnientem : cic^ mifccntes quoniam animas facere non potacrunt:euocan
tes
animas dcmonum
uel
angtbmm
i(Te qua bomo dcos facit:fi a ucritatc non aberrarcnt : fi ca que deo digna funt crcdercnt:fi animu^ aducrtercni ad culmm religioncq; diuinam.tta men fi caufas arris buius no9 dicere^' mu9:mulmm erro:cm bominum i i' crcdulitatem:t animi ciranris at^ ifi
utcSc^
fcrenda
effct
impudcntia rcfiftcnrium
cofitcrcnfipfi
dcmoef
tem buius arrf9 fupa omnia cctcra miramr in bominc qua illos deos fa
ceconccftumcft:'? oolctuenturn cflc
artem
tcntus
tempu9 quo becomnia dco^ figmeta ab boibus inftimta etiam legibu9 iu^ bcanmr aufcrrucofitcf tamcn atcp ej: primitcaufa9:quarc ad ifta perucntu fitdicen9:proauo9 foo9 multo e2:o:e 7 incredulitate r animu i\ aduertcoo ad culto :cligionecp diuina^tinuenifte banc artcm qua faccrcnt dco9 . Hos
quid opo:tet dicere
irifi
ud
pcri^
4^
age:
OCTAVVS
deo noftro : qBt bcc contrarqe caufia g> ilhtutd funt abl^Ut.Tlam quod in
ftituitmultituoo cteiie flblhiUt uia
diio
1 bcnedicite nomen cfn9:bcne ni diem cj: die falutare eius.Jlnnu^ tiateingentibus glo:iamciu3:inom
tiatc
umtatie:quod mltituit
incredulitas:
unn
fo''
nimis
terribilif cft fupcr omncs deof. OLUoniam omncs dq gcntium demo ma:oominue autem ccloe fccit . Oui
omni tara
no-'
t uerc|>pbetice
terra.
Xitulue
c[p
canit cdifica:i
e:qri
oomne edifica^
.
dilicabit''
enim oomue oomini ciuitas dci que e fancta ecclefia in omni terra:pofl cam
capnuitatcm qua lUos
b" credcnb' in dei
uiuis
bommes
de q
gaudenoo. tq! fpizitus uicto:cftci bccperfanctos propbctas cancbaK etiam bcrmee ipfe ea que nolcbat i
oolcbat aufcrri:non a prudcntibus
tanquam
lapidib"
crratib'*
bomo
1 incrcdulie:-! a culw
diuie rcUgioie
deoe
fflciebat:io
modie
co-'
tatem coUnoo traduccbatur.Societa tem dico non ioolof ftolioomm: fcd uerfuto:um dcmonio:um. Tla^ quid
funt ioola
tos qualcs
lit
efte utic^
quod eadcm fcriptura dicit oculoe babcnt t non uidebunt: 1 quicqd tale de matcrqe Ucet a fabzo
nifi
funt
elfigiati8:tr) uita
fcnfuc^ carcntibua
diccndum fuit
facit
bomo 6of:
ta^'
non
Scimus
(^a
facrificant getcs
dcmonqs immolant t non deo. nolo uos focios ficri dcmonio:um p>oft banc crgo captiuitatcm qua bominef
.
monce p
arte^ nefcio
qua cupidtramj
foarum uincuUe
ret factos eis dedit
la
quod
platonicue apuleius
domino emnis
terra
antatc
ipefectt
UBER
inde muncra rcfercntes. Tlimis cm'm
rum
ttclpotiue
ftultum
efl
crcderc dcos
quos fcccrot
fe
fcd pcr
69:^
vale: ipfi
fpc fait
qua cum illis fumue:7cum ilUs uiui' mus 7 cum lUie dcum qucm coUint coUmu8:7ficoecamaUbns ocuUsui dcre non pofTumue^inquantum aute
:
fomus^intantuj
nifi
crrans 1 incrc^
ab
eie
non
co2po:if loco.Tlon
demonee qui colunmr in templis per artem nddo quam: imaginibua iditi
boccft uifibilibus fimulacria
:
ab
cia
feccrut
doe:
ut qualce
ipfi
fimus:fidc
mtcnm
lUof
ncc intcrprctce
*r
funt:ctiam ipis
faucnnbus credimus.
mores
boice
Ouiod omnfs
circa
ta.cap.;:j:ri.
reUgio
bomincs mo:tuo8
fucrit
paganoium implC
diuina:tamcn
ut
cis finc
dubio melio:cs
pofTint:
Jtncaducrtcndo
ifte
cft
quomooo
cgyptius
cii
male facicoo.Tlcc tamcn quod libctcoiumnifiquanco 1 quantum pcrmiftontur alta 7 fecrcta dci proui^
multum
crrantibus 7
mcrC
cbUs:7 a
terra
ifta
cctcra.Xunc
tanquam mcdq itcr bomincs 7 dcos pcr amicitiam dco^s multum apud bomincs ualeant . 'bi cnim d^e bonis quos fanctos ange^ los uocamus rationalefcp crcaturas
dcntia:no autcm
fanctc celcftis babitatiois: fuie fedcs:
fiaediicitionceifiac princjparus
:
fancnfTima:fcdc9 dclub:o:o
mo
fi il
moitui
poncndi
q> in terra.
uticp
quanto
fe
fiae
pfit:
potcftatC3:9mici cfTe
fl
omnino no
quibus
ta longe
tionc:g'
bngc abfunt
pulcroaimproptermaioOTt numcp mo:tuo;j.cd boc uidcturooUre: y mcmorie martf:Um noftre:um tcm' pUe eo:um dclubrifquc fuccedcrcnt:
ut aidclicct qui bcc lcgut
qae
fanctis agclis
7boib'
animo a no"
bonis
piit ee
communia.cap.^.
igitur quafi
Ullo
mo
mcdictatem ambicndum
p dcona eft ad
606 cnUoe fuifle in tcmpUs : a nobis autcm coU mo:tuoe in fcpulcris.Ia^ ta enim bomincs imp^ cecitate i mon
tes
quodimo
OCTAVVS
ruorrencncefnolunt: aidt
ommbus
litteris
omniactiamnuiicbominibtt adiV
cwtto a^
mcn bono:e9
ftudeant ejcbiberc
di-'
babuerit.Omitto
qp va::o
dkit oms
(pconferuatrbiccnimbcrmcs maio
ideftmcrcuritts:qttcmdicitauum fu
ab bis mo:tuo9
eftiariianes 609:11
bat per ca faera q oibua fere e)cbibet' mo:tui9 : ubi 1 luooe commemorat
fancbrce^tanq^bocfitmajrimum di^
uinitatie indiciumrq'
nifi
non
folcat ludi
iflre:cfcubpiu5
prcnuntianoo
c>:um erit mo:tuo:ni:p plcniffima: dco9 cgTPti bomines mo:tu9 cflc tc ftatur.um cnij diplTet ^auos fuo9
fuum fuifle tcftatur.aitenim:alius eft ille alius i(ic quauis eodcm nomine nuncttpentur. Tlon multom pugno: alitts ille fitalius i^. Ueru^ ifte ficOt
cfculapius e^
teftimonittm tanti
non animadDcrtctes ad
addit 1 dicit; fim ttcfo tt)Co:cm efiri qttam mttlta bona preftarc pMpitie;:
incim adiunrcrunt uirtutcm de mun dinatura conucnicntem:eacp miken-' teerquoniam animaa faccre non potc
rant:cuocantc6 animae
ibcin''
dcmonum uf
:
dc ut oftendcret cj: boc generc cflTc dc 08 quos ilU arte bomincs facittnt:ttn de dat inteUigi demoncs fe opinari e^:
bominttm mo:ttto:a animis ejttitiflfe quoB pcr artem qu.^ inuencrttni bo' mincs mnltum crrantes incrcduU 1
irreligiofi;ait inditof fimul3cris:qttia
hoc cicepUs probaturus rdicit.Suuf cnim tuus afclcpi mcdirine primus inucnto::cui tcmplum confecratum e in mote libye circa littus crocodilo;^: in quo cius iacct mundanus bomo.i. cozpus.t^cliquus enim ucl potius to
tus fi cft bomo totus:in
lio:
bi
qtti tales
tttic^ fnccre
piffct
knh uitc me
minib''
ej:
pofiri. ): tttratp
natnra
nunc bominibus adiumcnta prtftanf infirmis numinc nunc fuo : que antc folcbat medicincarte prcbere. ccc
di)cit
ubibabcb3tfcpukrum:falfus
eoium animas
qui cas
cowm
LIBER
cupentar
many^
bci9
o:namcta funt
mcmouarum
no
fflcra uclfacrificia
mo:tuo2um ta-^
mlTuna.Tlcmpc fpihtud falla^cuiud infhnctu bcrmcs ifla diccbar. pcr cu5 (pfumcoactuecdconlitcn iam tunc illam tcrram fepulcro:um i mottuo^ rum quos pro dqs coUbat fuilTc plc'^ nilTimam . Sed oolo: dcmonum pcr eum bqucbatur : qui fuas fiituraa
pcnas apud fanctoium martfruj mc mo:ia8 imminerc mcrebant.3n mul'
tis ei5 talibus locie
quod quidcm a
iiv.
meUo:ibus n
i ipUrircp
tunuel
ta
e|:ciB
tf?t:ri
marty|t:
iliic
to:qucntur i cofi
co^jo^ib"'
titar.
7 dc poiTdTiB
boiuj
Hof
cqciutut.
t>c
bono:ibus ncc bumani9 cribus coU^ mu6:ficut colunt lUi deos fuo6:nec fa
criftcia ilUs offcrimu8:ncc C02U3 pro' bra i co:u3 facia coucrtimue. Tlaj dc
ryribue ipedut'cap.j:p?q.
ifide
vp:c ofiris
cgyptia dea:7 de p3
oms
but:quibu6
crificarct
atc^ idc
mue
fanc
cociliario
pro
mco
fcri''
uera rcUgio
rcU'gionibu9 wictxd
fiqui arta
madata
fint
atcp conuictis.
quod etiam
Omq
qui volunt ud
ptit:
bu9 bominibus mottuis: ucl dcqui'' bu6 eo:u factis tanquaj dqs facra fu
crint inftituta
.
dabonorecuUocpconftructum dicc
rc in prccibus: offero tibi facrificium
Jlbfituteos quauia
pctre ucl paulc uel cfpriancco^ apud co:um mcmo:ia9 olTcratur deo : qui
ti9 fuis
cAM
ut ca celebritatc i deo
uicc02t;s grarias
uao de illo:u5
:
agamus i no9 ad imirationcm taUum cownarum af<p palmarum codcm inuocato in au;ili'
um.
: c):
fltc^unideotantummooo dcbitum:
utncccriminibusfuis nccludis cos
turpiHTmis obU:acmuf:ubi uel fUgt^
tia \!^
fi
cum
'
NONVS
pcrbibcntunmcrito moucntur dcmo
num factis
eicp nullo
cflc
non babct t
innoccnti
impotaucrunt
:"
talc dcu:
dconuj
quc poft mottcm futura cft:nullu8 uf mcdiocritcr prudcns ambigit.Sj fotaflc dictuK funt 6of quidc cc bonof: dcmoncs autcm alios bonos : alios malo9:t C09 pcr qUoe aduitam ietcr num bcatam pcrucntamus colcnoos cflcccnfebunt:quoB bonos opinant': quod qualc fit iaj in voluminc fequc-'
tiuidcndumcfl.
Jlurelq auguftini dc ciui^
no dcof S5 quia cofdcm dcmoncs intcr bomincs 1 6os ita medios cofti tutos putant:tan^ nullue 68 bomini
mifccatunut binc pcrfcrant dcfidera''
ta:idc rcfcrat impctrata:atcp
boc pla
tonicipreripui
pbo^ ac nobilifl^imifi
pU^
tiat^cii^b" vclutcuejrcclletiozib'
cuit iftamepaiarcqueftione^utpcult"
plurin^oium dcozum profit ad confc^ qocndam vitam bcata; que poft mo:
tcm
tatcdcilibcrnonus.
mus quo
pacto
ipfi
qucm
articiilum difputatio p^
ga:flagitiofa:faanozofa:non dc quo''
libct bomine fed dc ipfie d^s figmta poetarum 1 magicarum artium fcele^ ratam punicndacp violcntia^^pofTint
dc refidua qucflionc.capitulum.i.
X BOTIOS
imalos 6osce quidam opinati funt.Ouida vo
de dijs mcliora
fenticntestanttt
cis
t boc
^mifi
bono!is lau
difq? tribucriJr:
ncc diffcretia
ut nullum dco;2
rent . Scd illi qui dcos quofdam bo'' nos^quofdam malos cflc dijccrunt: dcmoncs quoc^ appellaucrunt nomi
no-'
mine dcmonum
ita
ut ipfum
ioucm
dij fu'
gc prcflantiotcs
LIBER
puipkrofcpmimixfititaedi daltoe bonofaltos maloe deo nes.<lue fiue fit ctta platontco^ pbi lofopbof fiue quommlibct fcntetia:
8
nequag ctue
cft
dcmonuj
btt procetlofu
pef^ateturbari:utneboibus quidem
ncgligeda
difcuflfio:
oos fibi ee arbitrct':p quos tag medt 09 009 quo9 oms bonos crcditidum
conciliariaffcctat
a (^b'' buana no
ct ca eas
cfl
imunis ifirmitas:
buius
mteimpcrturbatarefiffunt
perpctrandu5 quod
fapientie
non cis
ab
itine
mo2tcm
irrctitua
fallacia
1 i quo
folo 1
dcquo
folo aia
bda^
mo
na.i.ratioalis
n itcUcaualis beatae.
bilis ipftus
qucq? meris ut
ifte
appcl
affcc
parte conftftont.'
comm
t>e pturbattenib' que aio acddiTt: que fit pcripatetico^ ftoicof cp fcnte''
ria.cap.ii^.
boni effent.Xa-'
q
ci
mifcrietacerenon potuit
confitens
grC
cero pcrtuzbationcfl:
quidam
affcctio
cede:fed ipfam
quoc^
ficut
fluUarum
mtiujmos
efl:proccUofi9
quodime
pbidicuntetiam
icd
in faptcntcm cade:
moderatas rationiq? fubicctas^ut lcgcs quodammooo quibus ad neccffariumrediganturmodum: oo^ minatio mcntis imponat.^boc qui fe
ds
gnari:T angi i
cadcrc ullas
i
omnino bu'
H placj.
iti
eflue ftnctuarc:quc
peflfltcfq3
iufccmodi paffiones
fapiete
t>os autcm
id cft floicos
dcero
li^
qm'Uitatce)iulant.Tlum
biis de finibus
bono! i malorftjucr
NONVS
diuitcrefpofionedepulfo:poftea quc
fiuit
nolant boa appellarc fcd como da copotd 1 e^ema:co q^ nuUu bonu volutecbominie prcter vimitcm la^ cp arte bii uiucndi:q non nifi in aio e. iDcc aut iHi rimpliciter i q: communi
cofuctudine loquedi appcllant bona:
r^ in
tandi aio
cfTet
pauoug
fui. 'O.ui
fum:promUt flatim de farcinula fua Hoiciepictett Ubru:i quo ea fcripta ef^ fcnt:q cogrucrent decrctie ^cnonie r
cbrffippi:quo9
fuifTe ftoico^t princi^
fc lcgifTe
uitur
utrifcp
di
feu c6moda:pari
efKmatoe pefent:
agcUiuf boc
ftoicie placuitTe:q'
ani
nec
bacqucftioe
nouitate
mi uifa quag appcllit pbatafiag ncc i phtc e ur:^ i qn tcidat ato:cu uciant
cj:
ibocubiqucrit'utriiaccidant fapieti
paftioes animi
terribiUb"
an ab
eis
fit
pro:fu9
6 ib"
plaronico9 i pcripatctico9
fentiree)ciftimo:^tum ad
Bttiet
ti
uim rcrum
fieri
optonem
ad vocabtbp fonu.Ut.n.alia
3n
cbquq
fe
naui^
animu fapictie i ftulti: g ftulti a^ nimug afde pafTidib" cedit atq^ accd'' modar mnf afTcnfii.fapicreg aiir g^uif C39 ncccnfitate patiant:rerinct tamc d
big q appete ucl fuge rationabiUt dc bent:ucram i ftabde icdcUfTa mentc
fiiiam. "bcc ut potui
ganfe ali^oo
nobili floico.
nd qde cdmodi*
fe
i
cpicten Ub:o
c^alluitpbng.^d aiadcia
cdmeoratrcu
e;:
decretig ftoico
(i
ucrfum e ab
ne pbu9
in
d adcrat^q^uig i mo:^
tuU)arct'.i)cindc tc
rii di)rifrc
atcp fcnfifTe.Oiue
ita fnt:
animo
mrcm rationcc^
fapienng ab
da ex ^is quoe nauie ilb po:rabat di ocg luj:uriofu9 afiatic" pbu^ copclla
bat illudee
fet:
q> cjctimuilTctatc^
pallmf^
ipcdcbat C)citio.3ltilleariftippifocratici
rcfponfum
retulit:
4 cn i rc fimili
nebuloig
fimili audifl5:ref
q cdmoda uel icdmoda appcllat:q>6if ca dicc noUi bona uel mala.Tlaj p:o'
fecto
fi
pbuf
quasflmilTurafenaufragio letiebar:
LIBER
h\a(<p copoie:n
ttft
(it
tnftte:
ricUranti nc pcreanncfdo
utrum dif^
folere
aiuntcanecbona appeUada dTefcd certamint: n rcro cica'' mini drputatuium e.OLuid.n.intcJcft ot^z aptiu6 boa vocerur an comoda: dum timc nc bis priucmr ii minus ftoicuf g pcripatcticurpaucfcat i pal lcat:ca h cquafr appcUanOo:fed cqus \ii cjrtimanoo.ambo fane ft bono^uj ifto?J feu comooo:o pcnculis ad flagi
bnge
comoda vbo;t
fenftb''
accommodariusrdceroin
de locurue
eft
ccfaris lau
bue
mihcoidn eft.Ouid cft aui mifcrtco: dia nift aUcnc miferie quedam in nzo co:de c6pa(Tto:qua utia^ (i pofTumuf
fbuetrc compelUmur.^Scruit aiii
mo^
non polTmt maUe fc dicunt bcc amittc quibus natura corpotf fal ttatincolumisbaberung^tUa cdmii ic quibne tuftitia violaf.Jta mcs ubt
rctinere
:
ui iufttna confcroct.fiue
cti
indigcnti
uuu
6cre
tii
oi oocuii:
e]c
pmit no
^uj
Un ftt
giU* cn^ajobi
00
fapteii fic
416
af-'
vtutcm
pUtoico;: 1 ipfof
ftoico;^.
S3 ui att
qrcrccani.cap.v.
Ugcter oftcnderquid de i^Q paf riib" ooceat fcripta diuina: qua cbri
ftiana erudirto
queri poteft
pcrtincat infiirmitatc
er in
quibufcp
affca'*.
etema dd
lege
punicnooe:
uenist
ifta|2
nota
!^4i^
NONVS
cod ufurpl^zpropter quandam
etia in
68 fecddn fciip ruras irafatur: nec tame ulla pafTidc turbatur . iDoc enim ucrbum uidicte
bfurpauit efTectusinon illius turbuU''
tU8 affcctus.
mti8 p oms cogitationd clTus fluctua rcqiio ii^ iteUige potim": qn co boc dica:ri quoruda.i.malof f^ oiu; dco
fitente apuleio
0.uCbu8 paffiombud demones c6 c^agitantrquozuj opc bomincs apud deos alTerit adiuuazL
cap.vi.
5os faciunt: 7 cis 5of noia iponunt: 7 quibu8 uoUKrint bomibus ejt bis
amicos inimicofap diftribuunt: fictio carmibDs impunita Uccntia:cum 5o9 ab bia demonii mojib": i cekftt loco
Uainterim deranctia angelis qone dilata:iiideau8 queadmo do dicat platonici medioe deones in 6os 1 boies c6f!itut08 iftis palTionii
Si.n.mte ab bi8
li'
fi
7 bcatitudis
opolentia
eft
rcmotoe
fictio
effe
cftibue fluctuare.
pfrbibcant.lDcc
crgo
pocta^
patercntm co8 dicct apulei" fimili mo tu cotdis 1 falo mcntia pcr omne8 co gitationum cftua fluctuare. 3pfa igit"
mc0
bomines quos pro ftudio partium diUgunt ucl oderunt . Tlort procul autem a ucritatc dicit banc ec
rc:propter
tionee funt:in
qua vtus 7
fapicntia
fi
mo^
ptur
quales funt.
iniq'
mes eom
bomcrus
mes
'Oue igicur pars t ds Ubcra e copofcp bono rum dcozum fimilitudine boibue co^ fulant:cum comm men8 palTionum utf^8 fubiugata i opprelTa: qa|d ra^ tionis naturarr babct:ad fallcndu; t dccipiendu tanto acrius intedat: q^o
fapicntie:qua placcant dtjf t ad
riu8:ficucaliusaducrfu8 grccoscro-'
iano^ op:mlato::que vencrif fcu ma: tis nominc idem pocta co'memorat: quoe 6o9 irte talia no agetea i celefti''
b' babitationib'' pdit: 7 bi deonce
O.uodplatonictfigmtie poctaru;
partcs
bis quos amabant contra cos quos oderant inter fc decertaucrint:boc no ^ttl a ueritatc poetas dtj^ilTe pfcflua
tfi.bc bie quippc
ifta
di^crut
quos
LIBER
ititis
fluc-'
non pro iuftuia:fcd ftcui populuf Umdis cozum m ucnatotibus t auri' gis feciidu fua:^ ftudta partium pro aiqe aducrfoe alios qxrce Jd cnim
dia
.
bcautudincm quo uolunt bomince g faptentta paucnire : in cie afftrmauic e^xcllcrc. 'p>roinde fi aliquos deones
cus:nc ciibccapoctifcancrcntur:no
bonoe
ucllet intclligi:aliquid
ctiam
undc uX
ctcdcnt".
uclcubomibuequalcciic^ fapietiam putarcntur baberecommuncm. Tloc ucro nullum bonum co:^ commcmo^
rauinquobdidtrcernercntura mar:
cjc^^
stt dconcB dVc gcncre aiaUa:aio paftt ua;mcntc rationabilta:co:pozc acrca: tpc ctcma>'3n qbos quintp cdmcora' ti8:nibtl dt^it omnino:q7 dconcs cum
bu8 qutd de illis fcntirc debcrcnt qui ooquidem deos quoe omncs bonoo
bcatofqp credt uoiuir.ab co:^ paflidi''
bdte falccboibud
ipfo8
td
uidcrcnrurbabe
.
Tlam
bommcs cum
aliquanto latius
:
dctcribcnoo complcctetur
fuo loco
dc illta dtccns tanqua dc infimis atip tcrrcni8:cum prtus dijcilTct de cclcfti^ biiedqs^utcdmdatts duab" partib*
q:
bu8 arqi ut au tpfc turbcUs omnimo'' 00 fcparauit:fola illos cozpo:um eta nitarc conwngcn8:animo aurcm non dqs fcd bommibus fimilcs dcmonef apcmfllme inculcane: i boc non fa*' ptcnrte bono cuius i bomines poflut
eflV parricipcfifed
pcrturbatidc paflfio
mentibue oominaf:
ita rcgif:
fummo
loco dc
mcdqs dcmonibus
mt5:i}i02ibundi8 ifibzi8:leatbu8 1
tatcmcumdqsbabcrcdcmones
let intelligiinon uticp
bomtnce ab bu
pqe
iftttbu6:bi utis
i obnop^s cotpo^
pertiftct
bo
erroabu9:pcruicaci audacia:
univfo gencre
minibue ctcmoe cflc antmoe:procuk dubio ftcut platonicus fcntit.3dco cii boc genus animantium dcfcrtbcret:i'' moualtbue animis mo:ibundi9 me'
b:i8 di;nt efle
bominee.
tia:ata moircqucruiautta
terras ico
bomf
OCTAVVS
bominibiie
tanquam
fufpenfi:feruum co:pu8
po!efuntimmo:tale8.quale8
per
me
diatozesfuntinierbomtnes ^deoe:
df
nulU
ncc
iic
bent deteriuf:quod
animante me^'
de'
mo:tc
^icnt
quod
efl
eft
in
i
animantc
terius id
eft
cozpus
um eni; aians
uticp cozpozc
eftimandum cfteozum cozpus tangp bonoratozum acrnum ucbiculum:f5 eternum uinculum damnanoozum.
0.6 fecunduplatonie
dcmoncs
p
friiam miri'
poii:fictttaurumefiam fo:didumar^
\xi'
cctif
ico^ i bo
biit cop''
laudatur.^s c
incjt
minum: p quos
intcrpofitos diuinis
bumana iunguntur:
cu dgs
mi^o:s: moztalia
bat.3ta boc ipfu co:po:e ad mtam
op
illis
utncula facie^
cternum:uitiofum autem
cum bomi^
nibus animum:quafi religio qua uo'' luntd^s boiee p demonee iungi:i cot
pore ftt non in ato conftituta.O.ucna
tandem
iftos
iudicata
eft
iniquitas
demonum:que
com
fupc:iotibus
fupcrio:em uero.i.animum
dt}s
res bominibus;fi
bus
oomi'
faltem mo:talc
iftcnt
cum ciQ
:
nante (int miferu* o:pus quippe fer^ uum cft:ficut cria^faluftius ait animt
iperio co:po:i9 feruirio
1 covpm
{i
mo
magis
uriur.
cni
lidouis
commune e:
co:pu8
cem quos
inter nos
1 fapienric difcipUa^ftacntes v uoUmt c% dcmonibus ficri de08 : com apezriflime dijcerit demones
taris
teliigi
quidcm diccre de animo i co:po:c:al^ terum nobis ciun dqs : sUcrum cum
eternos.
LIBER
niris per
ftuc'
fi
prctermift'fTct:nullo
mo rccre genaf
vo
non pro iuHitiaired ftcut populuf riniilts eo:um m ucnatottbue t auri' gis fcciidn (ua^ ftudia partium pro
din
3cl eniiti
in cie afftrmauic
e^ettcrc. 'Proinde
fi
aliquos deones
cus:nc
cii
bono6uctletintctIigi:aliquid ctiami
ipfo2u; dcfcriptione ponerct:
a dconib" mcdqs^f^ ab ipif di)8 quo^s noia poetc fingcoo pontit fici c^:dent'.
t>c
unde ut
beatitudie parte^:
dqe
celcftibtjs
i dcmonib** ac^
ucro
q
te
ait
ua;mente rationabtlia:co2po:c aerea: tpe cteniar^u qbus quincp comcora' ti9:nibtl di^tt omninoiq' dconca cum boie faltc boibus id utdcrencur babe
mendc pcpcrcerit:non tam ne ipoe q^ ne cultotes eo^ apod quoe bqueba^ ofTedet. Significauit tamcn prudcnti bu6 quid de iltis fcnttrc dcbcrcnt qui ooquidcm deo8 quoe omncs bonos
beatolc^ credt uoluinab co;t pafTioi''
Tlam
bommcB cum
aliquanto latius
bus atqi ut ait tpfe turbclis omnimo'' 00 fcpar3utt:fola illo8 co2po2um crct nitate conmngen8:animo autem non dqe fcd bomtnibus fimttee demonef apcrtifTime inculcans: i boc non fa-' picnne bono cuiue i bomines pofTitt
efTc partictpcf:fed
pcrturbatioe pafTio
mentibu8 oominat':
ica regif:
loco de
medqs dcmonibus
tatcm
let
mi&:mozibundi8 mbue^leutbue i tn
non co2po2um fed animo:um etetni cum dqe babere dcmones uel" inteUigi:non utiq? bomincs ab bu
mo2talce:ciicti tn
uniiH^o gencre
ius rei confo2tio fcpararet:quia i bo mintbue ctcrnos cfTcanimoe^procuk dubio ficut platonicus fcntit.3deo ai boc genus animantium dcfcriberet:i'' moitaltbus animis mozibundie mi'
biis difit efTe
bominee.
tia:ata mo^rcquerutauita
ItirXii bic ta
tcrras ico
mutta dicet.que ad plu^ rimos boiee ptinet:nt}quid ctia illud tacuitquodnoucrarefTe pauco2um:
ubi
sit
OCTAVVS
C per boc
\\
proptcrea
comone
me
diatozcsfuntinterbomines ^dcoe:
per quof ad deo?t amidtiae bominef
qf
nulU
ncc
{\t
animante me-*
ciii
mottc
{ka\.
d^s
quod
eft
\x\
animante dc
um cni^ aians
utiqj cozpoze
cer
eftimandum efteo:um cozpus tang bonoratozum aernum ucbiculum:f5 eternum uinculum damnanoo:um.
i infirma mclio
rimo:quoniam eius natura c^ellcnti otmec labc uitiorum poftponitur cor poii:ficutaurumcfi3m fo:didumar^
gcnto feu plumbo l^purifTimo cariuf
cftimatur.3fti mediatozcs deo?t %
demoncs
p
in
ctemum.cap.;:.
am
bo
cjrcclletius intellcjcifTe
minum: p quos
intcrpofitos diuinis
bumana iunguntun
va dgs
btit
cop'
mi^o:
mo:talta
ipfii <f
illis
uincula facie^
fiit
ctcrnum:uitiofum autcm
cum
bomi''
bat.3ta boc
motalce
boicf
nibus animum:quafi rcligio qua UO'* luntd^s boiee p demones iungi:i co:
iudicata
in
eft
iniquitas
dcmonum:que
fi^
com
fupc:ioribu8
fuperiotcm uero.i.animum
rioribus babeant:7
mo:tale cum ds bfent cozpus:? CU5 dQB beatum animum.fTent aute ps res bominibu8:fi cum animo mifao
faliem moztale
ilTcnt
bue autC5 tcrrcftribus in partc oom^ nantc {\x\t miferi.^ o:pus quippe i<x^
iMtm cft:ficut ctia^faluftius
iperio co:po:i8 fcruitio
3ldiun>;it aufejiUe^alicrum
ait
1 cotpus
{\
lamen acquirerenc
i
animi
utiur.
mo
fe
magis
vo non folum
funt animo
fiit
nobis cd
lidozcs
bomibud non
mi
fcro:f5 ctiam
mifcrioKs
perpetuo
cozpue
cft.3ft
au
1 fapicnric
difdplia^jficiente
i-
quidem diccre de animo n co:po:e:al^ terum nobis cutn d^s : alterum cum
eternos.
LIBER
ria de
^cftquide-raCas bominudeo''
id c
uidco commcmorata^ptra duabus naturc partibu9 uUis: fummig atcp infimi9 Tlam ta q
.
fieri
larcs:
laruasrtmance.lares (i meriti honi funt:lemmc9 fimalifcu laruas.ZDa-' ncB antdeos dtcunt: fed incertUm eft
flduerfa
bonotum coe
feu
malo:um
efle
meri^
condirioni9 opponeret^nt
la iqt
buanc t babitacu
fuma ab infimi9
illic
tata intcapcoo
lum attmdat.^OLiiquide^qualibctnc'
WHmi
ucl laruas fe
t uiuacitas
fit
dcfccta
bic caduca
dij:e:at uirc
ppcruttate.t ingcnia
iquit
ad bcatirudine fb"limata:bec ad
:
mifcrias infimata
perfcctionem
ibis contraria
tria
bominu5.i.locu9 infimus:motaIitaf:
miferia.Jntcr bec tcrna 6o;jt 7 boiuj
de loco
fm
tifTimc
platonicos
demonn bominuc^
natu^
ra diflinguitu:.cap.)cg.
6o8 1 boics
da cft:queadmodii ucIefTe alicna a de moib' offdanf:ucl (ic ciQ diftribuant': ut mcdietas uidctur e^pofccre^fcd ab ci9 aliena dTe non pnt.Tlon cni^ ficut dicimu9 locum mcdiuj ncc dTc fum' mum ncc infimo: ita dcmoncg fint aialia rationalia ncc bcato9 ec nec mt
ud pccora q
ro
poffumu9
atos
diccre
O.uo:um crgo
clTc
aut bc
na'
eft.3tcm no pofTum"
recte dicerc:nec mo:tale9 dTe deones nec ctcinof.Omnia natp oiucntia aot inetcmum uiuunt: aut ftniunt moitc
ctema f
iflc
tcmpo:e
idcfccta fit:bic
caduca t fuccifiua.^n'
igifrcftat
gcnuaillftTad bcatitudicjfljlimata:
ut bi
OCTAVVS
nniun babesnnt de duobus Infimis (i atrAcp dc imis babe bunt:aur utrat^ de fummtr:medq no erunt : fed m alterutram partem uel
alterum'Tl3tn
funtanfmop^iua^tempote etemt.
infimis:
reftUuntuelrecumbunt
bie bonis ftcut
rere utrifcp
Ojm ergo
:
cd fummia altef :ot^po:ti6aU roe U' berata medietas ne^ fuftollaf i fum^' ma:ncc^ i ifima deprtmaf.3pa e aute
tlla
non pofTunt
miferia.Oiui
3c
pcrbocquiade
infimis babcre
non
erubuiflct."p>oao q: prouideria
ibi no e:una boc de fummis babcnt:^ ideo non eft dlrerum ad complendam mcdietate
fttam:quoddeinfimi8 babeant
mifertam.
nifi
de
rut.<lui8 ergo
dcmond'
dq.cap.pq.
mcdios eoe
efte
ftnir:
muUunq^
deona aut medio:^:ucl mi^a e^icae: ttel etema miferia. Tlam t quincp ilf que in diffinitione dcmonii pofuir.no COB medios ficut promirtcbar oridit:
ab boibttd feparar . Unde fruftra ifti conobunf oftcnde quo demones boni fi 1 immoaales funr t beari:recre mc dq conftituanrur in^6o8 imo:raUs oc beatos:? bomtncs mo^tales ac mife" ro6.d enim utrdc^ babeat cd dqe^ tz
bearitudine (cilicct i imotaUtatcm:nt'
q^
biUtttcm
bo^cumboibust
mifis
genereanimaUa:g>mentc rationaUa: palTiua funt:cum dqs aute; <f animo unu q> tpe ctcrna:? unu^pd cp copoe aerea.Odo ergo medq qn und babet
ntmfdmi8:tria cum infimis.'0.uid n
ttideat reUcta medietate
(unm:^ inter Otrofq; medq cdftiroti^ Xune mim medq efTcnt (\ bicnt i ipfi duo qoeda fua:fi cdbinie aUemtro:a
f)
quantum
ita
in^'
cd fingulis
cUnenr"'!
Ut und babeant propriu^ quod cfl co^ pns acred :ficut i iUi dc fummis atq^
tfimif fingula proptia.d^ cotpus etbe
mdiafintomnib^^cpgene funtaiaUa:
LIBER
(int
mottaks pof
ftnt^abe3tuud::t(l felice8.ca.pu|.
moituis.
XmihcitmimoitalishSee pofTit magna cft tnrcr bominef queftio. 0.u<4a cfj codtrione fuaj bu
milius fnrpe]cetiif:ueg9ucrBti^ beiej
quot^ bcati r
capaccm
cfTe
beacinuiis polTe:
^diu
fcri
mo!tale8.<16
t b cat"
ftc
in ctcmirate pcrfsftcre
potmt:
ita eft:cdr
non
t immortales bcatoe:bcatirudinem ba
ftituunturintcr moualcfl miferoe
bentes
p fui
fide
enim fibcari funt inuident nemi niiTli quid mifcrius inuidentia t (6 meztalibns mifcris qoanrum pnt ad confequcndam bcaritudinem con-'
:"
modas^ab
illojj
imundifTima driatoe
iticp
liberauit/bomo
cligat medid
mo:rart mifcr
po q6 imozralitari t bea
titudini
tare
bcinfi^ coniungi.
t>c mediarote dci n
quodpofritoffcndetncbrifh' mo:tIc
tare
bominum bo'
miferia fempircrna:bic
non
tbcarimooamanda
fcmpitema.
bome
mortali miferia
(pfa miferia.3ld
fuit mozralis
tcm buius mc dij bcata moitalitas in^ teruenienDO pducar:que nct^ nd ficri mozrale oposrcbar.necp pmacre mor''
tale.XDortalis quippc factus
riiifir''
tranfacta t qc
tale8:qDod in
iu't:t ej:
refurgcnoo monftra^'
00 nunquam ab ipfo difccfTit. ^Uus eft ergo media malus qui feparat a' micos:aliu6 bonus qui teconciliat ini
mifos.tidco multi funt medii fepa
rato:e8:quia multituoo quc bcata eft
amemoitat: quam rcfufdtauif a moimis: qifi ipt c fmcC mcdiationia *: nec ipfi propter quos liberaoof
(a
OCTAVVS
beidfica
mifcercntur
perueniri: ad quod ut perduccremor non mulris fcd uno mediatoieopus e rat:-! boc co ipfo ciJius parririparidc fumue bcari:boccft ucrbo dd n facto fed per q6 facta font omnia Tlec tri ob boc mcdiato: eft quia uerbujtma^ pmc quippc immouale 7 mapc bea-' tum uerbum longe eft a mostalibus
.
contaminarenf.Tlabocdco;;j d:eflc
utcos fblimiter fcparatos buana conrzectatio cotamia: n polTit. >e (Jde fumii omnio crcatorc : qucj
prccipuii:
folus qui
fi
miferfs^fjmcdiatoipcrqabd bomo:
co ipfo oftcndcne uriqj ad illud n fo"
mi q^tum
uclut
i
lifuit
a cozpozc rcmoucrdt:
beariftcuj
qucri alios
me^
molicnoos:
in
i(i
intcrdii:tfitanquam rapidifTimo
co''
ad angelos immoztalcf
parri-'
gc in fublimiloco
nccontrcctarione
rangcliparriaparioncbcarifunt.
contamincnt'bumana:quafi cozpora
illa
fozma ferui ut mediato: eet infn angeloB efCe uoluit: i fozma dei
in
quaoo
enim uerum e(l quod idcm platonic'* flit diriftc plafoncm:nuUu9 6s mifcct' bomini.t boc prccipuum eo:um 05^
limitarie ait enTc fpecie: < nulla attrcc
1 non etia nifu contaminari^Tbotjo fi non contaminanf fydcra c6 uidcntur quos dcus oiris uiftbtlcs didnncc de mones bominii conraminaf afpcctu; ^uis dc projnmo utdeaf 2ln fo:te oo dbus bumanis contamtacntu: qul rie non contaminantur oculo^jttt io
:
ratione
bominum contaminantur.
driadeo;(deonc8
t
'
fuffraget.cap.jn^i.
Rgodconefcontaminarifatct':
1 io cos a dib" cotamtalf muiai noprtRomfcpimundi pariterfiunfj; demoncs contrectarione bominum:i! boicfl cultu deonu.Sut fi i contrccta
nuUa
ur
gentunutfamcadacridbos ab bom(
mbu8 querant.Xactue
ijcro in pfate
LIBF.R
cft.Tlam
I5
ab co potilTimuj
fcrifu
co
ffdcra::uriorcrq3 funr
(i
non uidcri
iftis
fj
uidcrccontaminat:ncgcnt9b
rifTimie
ch
dcmo
numbono:^confpccru
grcderetur ut Ocllet
ucl
coUoquio
pacto
quonam
co:um zadq pcr qucqj diffufi tmun da indc non contaminantur:7 di^ con
taminarcntunfi bominibus mifcercn
(i
tur:ctiam
cfTet nccc|Tariu9 in
.
fubuc
folis
nicnoo contactu9
Tlam radqg
dqi
co
bomibue
fi
poflet.
mifcet'
iDoc autcm
mooo dcmonee
fi
ut di]ci 1
ri
contaminantur: dq aotcm
mifccrcntur: inco
contaminarcntur
7 lune tcrra contingirur: nec ifta con-' tamiaturIuce.XDiro:aurc5 plurimu tam oocto9 bomince:qui cuncta co:^ poiea 7 fenfibilia que pre incopoalib* 7 intelligibilibue pol^poncnda iudica
uerunt:cum agitur dc bcata uita:coi'
poraUum contrccsationum
faccre
mc
7 dcmonce: quid conferunt boib'' ad uitam poflmo2tembeatam:quo8 co'' tamin?iti mundare nd polTunt:utco8
omnia.Oue
60
munoo9 dtj0
ti
incontamin-itis polTint
illimedjgi pftitu
adiungcrc^inf quo9 7
funt.'3lut
(i
boc cis bencfictj non co ferunt:quid piodefl boibu demonii amica mcdiatio.' 3ln ut poltmojtem
d(d^ fit^piquio::nuIIa
ab
illo
alia
Idgi4t3l^^
rali
ei"
difTimilituoo.Jn cozpo
uero
cfl
illi
etcrno 7 incommiitabili
trafeat:
tanto
aia
bominis
difTimiIio::g>to
utnc^ conramtnati:
bcati:" Tlifi fozte (Js
rcp
tpflliu
murabiliutp cupidio:.
di rerum
ptid
nd tali mediatoze
fuoe:ut tanto
to fiunt bomineg de uelut tergcribas mundiou:0.O.uod (i ita cft:contamia tiotibue dq mifcenf dcmonibue: qui ne contaminflrcnrur:bominum ,ppin
b
in
minatos mudaredemonc9:ncc; ab
c6taminari:7 co
cif
ritati que in fummo cfl: ca que imo funt moitalia 7 imuda c6nei:c non pofTunt:opue efl quidem medtV toh::non tamcn talt qui cozpus q'dc5
bomineg/Oiuis
fallflrilTimi
quc
deonef dcceperunt.^Oojid
q>
(i
nobia i(imi&
cjc
cdpois
"
NONVS
m
mu
uia
fum
nircntur.Oluis ta infeUjc e ut
ifta
misrmundandis
liberandifcp nobis
.
<lut
po
magis
indutuf efhaut ej: bominibue ii quof in bomine conucrfatua eft. Tlon eni^ parua funt bec interim duo que falu''
briter fua incamati6cmonftrauit:nec
melioies quia
ri
babcnt cftt
nem.^bic
cft (icat
aUcuiu8boni.c0p.p;;.
fcripturamediatotdciT bominiibo
cbriftuB iefue
patri
eft
:
dncde^i6etiano9ferta:ui
femp
cqual':'! btjanitate
qua
dcaunqm
nobia factue
eft fimir:ii
bic locuf e ut
di)xri deonicolo^j
ipfi
quof
BfifliitilUfallacefcpmediato'
res dconee:^^ cn
fumu8:agtb8 cjde parrim bos prij m3lo9:nng> uero bos deoncs lcgiue.
ni
p fps
imiiditia
itiiftac
malignimultis
cffccrib" clare^
ftereo?tcozpo;tlcuit3te9|>ucctu aio'
rn no8 auocarc arcp evte rnoliot': nec uilprebet ad deti:fed ne uia teneatur
impcdiilnqii^de i in ipfa uia copoali
dicatmo nifi maligni fignificanf fps. jt bac loquedi cofuctodine i tifi ppK ufqquacp femri funK ut co:u5 eriaj q pagani appeUatur: 1 deoe multos ac deoncs coleoos eflecontendttnt:nuir
fere fit
cot''
dcbemus afcendcre:in ipfa tamen co: poali uia qua deono amici p clemtO'' r grao' odinat:ii etbereoB 609 7 he no8 boics aereis deonib* medqs ptti^
boc deos opinaf bEc pcipuu: uc ^ptcr boc intcmallum loco^t ^trecta"
tutis
ifle
non fe aliter acdpi g' malcdiccrc uolu dubitarc non poflit.Oaie igit nof
rium tam multarom:ut iam pene fint ommum que boc ucrbum nifi in ma' lam partem audire confuctiemnt: ^d
dijrfmus cogamurq:ponere:cum pof
fimits
angcbmmnomine
adbibito:
boks
LIBER
fiieripoteratcuitare.
ucrbuj
efl
bc
qualiratc fcienticque
dcmonef
fupcrboe fadt.c3p.^
gfam femp
Uan^^ctifl^ipfaotfgobBrno''
mm!6:ridiuino9 intueamur
li^
mum.^cmoes cnim dicuntunqm uo cabulum grecum cft ob fciam noiati. 3poflolu8 autem fpiriru fancro lc
cutua
ait:
p fidcm q
e cozda
mundaf:
fed pcr
c/fccta
qucdaj 7 occulriffi'
autcm
infii9re.i.
fitatis e):toltere.fl
laruir:dubirauir de illo
tam infk-
bonorcs diui
ipfepcrmi''
cum
m
ci
fcriptum
cft
miniltrabant
boni uri(p t
3ld qucm
erit
modum dominus
uolu
riribus
dcmonibue innotcfcere.cflp.jqci.
nibue qUanrus c
d iubcri q^uie
Ontra fupcrb/am
po:io dcmo''
in iUoconrcmptibilie uidercturcsmif
num qua tur genus bumanum:deibumilitaf q incbnl^oappamitquantam vtutcm babeattanime bominum nefciunt im
mundiria clarioms
fimilea fuperbia
et
infirmita6:rdiflercnuUu6 auderct.
Oitid
intcrfit inter
fciam fancto^
inflarc:
dcmonib"
non fdentia.Jpfiau' boc ita fdunnut ddi romino infirmitatcm camis induto di]ccrint.0.uid nobis r nbi icfu na^a
tem dcmones
rcncCknifli ante tempuB perde nos.
jClarum
ta
mm
in bi uerbisrg? in
i CcffabK puh'
b:non in
illo iuftitia^
diligcbant.Xi^
intcr illa
tum ucro ei9 innotuicquintum uola intantum autem uoluit quantuj opo tuit.Sed (ic innotoit non (iait angeF fanctidrqui du9 fccundum td quod 6i
bono
c%
mutabiliaiflanoucrunnquia cotum
NONVS
^ndpalcQ cas i vbo def cofpidut p q6 factus eft tnunduarcib'' caUfis qdi pb3t':4da repwbatlrcucta ozdtnaf.ibco
(0
cft:q:
qoodamo
cardmalcs
Wnos-ripfofpcnc nulla difTenrio 1 in noftrie facris litrcris lcgif: deue deo^ dfie tocumf cft.i alibi.o fitcmini dco ico^.i alibi.^Rci: magn' fuper omncs deoe.^Uud atlt ubi fctip
fedquo:udaftgno:^nobtd occulto:
maio:e c):pcricntia multo plura q> bo
cnim.0.tft
nung^illiomnino falluntur.
doe dipt!
fb
buB mutabilia conicctarc: eifcp tpale 1 mutabile modii fue uoluntatia i fa cultatta infercre:quod dcmonibuf cer
ta ratioc permilTu cft.JlUud aiit in ci
oiiif
deo8:abftrutdic3f7rct:magnu9 fup
du8
prcut'dcrc:dctC0
filij
cy^
quod
bca
omnce.Tbotcft
iiijcp itcUigi
bo;2
e.3racp nd
folti eterni
uc^
ctia
funt.Sonii
aiit
quo
illia
deo^ 6s:qui dicrue eft dcue dco:um: 1 fuper bo9 dcoe rc)c magnus: q" dic' tue cft rcj: magnue fuper omnce oof, Ueriitamcn cum a nobie qucrimr:fi
bomince
funt
dicri
indcclinabiliterparridparione
tcon^
tcmplarione perfruuntur.
qucm
tloin deof falfo afcribi dqs gen' liu:quod tam i anget fanctis t boib' iuftis q: diuina^ fcripturaf aucf e co^
funnqui ea fiiiunt
deii
bearirudtcad qua
colcoo cupiiit
muneeft.cap.^q.
non fruftra
in fcriprurie fanctis
dcoe:^
Ob
(i
platoici
d fummo do cdditos oos fcrtbit eo:^ 0uao: 1 mag: plato:dicat q6 uolunt. Tlon cim cum de dc vbo?t cotrovfia
Iaborandne.Si.n.co9
9ftert)t:ut tn
fic
mittitur:nc
fcilicct
p:oprcr iUo:um q:
infidcraudcra tftrmitas.
t'mo:talcB
a fumo 60 faaoe^ifi no
facri
bomice dq
p feipfo9:fed ei a quo
funt
adbe
rcnoo beatoe dTc dtit:boc diir qood didmusrquolibet cos noie appcUent.
t)anc aot platoico:^ ee
fiiia^ fiue
inppro dei:utcerri ac fidctce ficrcnt: dTe eum deum fuum qui dictus e dt'
deo^:quia
les
lili
ifi
appellenmr
dtj
imotta
:
om
t-
non
bo-
vueiti
pot.
dij
appellat:
coftirorojum:
dijri
dq
eftie:'
LIBER
filq
qrcclfiomnco
fi
i
"bmceft qftod
&it
a quo
ti
creati
0po(lolus.t
uc
m cclo fiuc
cj:
tcrra^ficuti (Ht
d^ (i dq mX^ unus 6r
omnia i nos
in ipfo:?
nu9 oominue icfus cbriftu9:per qucj emnia t nos pcr ipfum.Tlou multuj ergo dc noic difputandum cftrcu; res
ipfa ita clara fit:uta fcrupulo dubita'
dcamus.
quod nof corum immo:talium bcatozum nu mcro milTos angclos cfTc dicimus:^ dci uoluntatcm boibus anunciarcnt: illis aiit no placct:qi boc miniftcrium n pcr illos quos deos appclbnt.i.im' mot;ik0 7 bcatos^fcd pcr dcmocs fici
tionis aliena fit.3Uud ucro
e]C
quos ob boc ipfu^colanoos putat uni tantum dco an etiaj fibi facrifica-'
bi
ri
ZDT13U2D
ccrtafentcntiAe
crcdut:quo9 immo:talc9
talcs ac bcat09:ut
tm
ri
ctbca^
quitationequo
ita
immoi
quomo'
uti pof''
funt:beat08efTc
n dcos ftJlimitcr collocato9:T abbiJa na cotrcctatioc fcmotos.0.uaui9 no mis controucrfia uidcatur: tamcn ita dctcftabiiecftnomcndcmonu:ut boc modis omnibus a fanctis angef nos
remouere debeamus
libcr i(\c claudaf^ut
.
omncs bomics
ueUc. OLui aute
fint uel
nde
fiat
Tlimc crgo
ita
fciamus imotalcf
contriucrunt:quas in
ti^
cac atcp
T creatifunt:medio9 non clTe ftd imotalem bcatitudincm perduccndis mo:talibu9 miferis: a quibus utracp
dilfcrcntia
necefTarium.
eligeudis pbilofopbis
cum quibus
ad
fut:c6mtme biioo imo:talitatcm cum fupiozib^^mifcria cd ifaio^ib^^qm mc rito malitie m\(cri f unt:bcatitudincm
qiia
ri
queftio tractaretunutrum
brit inuidcre
nobis pofTunt po
non ctiam bic cadem rcpeti ejrpectet: prcfertim cum pofTit relegcnoo (i fo:'
teoblituflcftadminiculari memo:ia.
minc
bcata
facris
immo:tale ac rationale; f
itellectuale
pofl: m.o:tc
adipifccnda coleoof
illi
putant^quaicfcucp
fint
t quolibct
bominis animam:nifi participato lu^ mine illiuf dei a quo t ipfa t munduf
factus eft:beatam cfTe
uocabulo digni fint:ri eos uclle p talc religionis obic^u nifi ani dcum coli:
illud
DECIMVS
(d
eH nltm bmiffx quenquam i(h'flr fecommm iu:gant:qui non tUi uni op^
ud
timoquodeft incommurabilts
puiitate cafli
dms
Tlec folum
quia 7
ti
ipfi
quocp
quedam
etia
4 (\Siccti funt
ej:
nobis
coli perbibet'.Tla
boc ucrbo
ita puta-*
6o8
rt
ob
Beruntmelputariuoluerunt: utctiaj
cp celil
cobnnri
ficut
ucncranoo
fed
cc\i
co
bnoe.ii
culmra 05 oominio pofTdTof :f5 ficut ait qnidam lanni eloquq magnuf auc
deo8 1 c]C quibus quofdam ucl bo no9 dcmoncs uel nobifcum angclos
tiominant:
to.Urbs annqua fuintfri^ tenuerc co loi.2lb imolenoo enim colonos uoc uit:rt ab agricultura . "bk % duitatea a maioib" ciuitatibus udut pproium
cjMmibtts codite: coloic nuncupant".
I?(c
fi
quomooo
efl
credendi funt
ut apcrtius dica^^utra
buius uerifTimum dtS^ qt t aliaruj uno uerbo ftgnft ri culms dco dcbim8 non potefl. Tla
t ipfa rcligio q>ui8 diflinctiue ri qud; feddd cultum fignificare uideat': iidc
noie interprctati funt noftri eaj q grae trdcia didmr: tamcn quia latia bquendi cofuetudineii folum imperi
iflo
diuinitati:
ud
(i
p:opter quem
cerclatriam quippe noftri ubicuncp fanctarum fcripwrarum pofimm ef^: interpretati funt feruimtem . Sed ea
feruims quc dcbemr bominibua
:
abigui}
cum
fc
qin uidctur
fignificada obfcruantia ^^
ftlionomine greceniicuparifolet.lft''
qualocutifuntquinobisdiuina do^
quia condideruncaut femper aut ta; frquenter.utpcncfempcr ca dirimr fenufU8:quc pntinet ad colendum de
men tergaparentcs
dicif . tnote.
h. in
officiofc
baberi
um.l^roindefitanmmmooo cultua
ipfedicatur: non folidebcriuidetur.
ud pro facrificgs
LIBER
aiamco:po2Cd:dcbi6cclcfh'b'* ^fpint
camr piuerque tri grcd nuUo fuo fcr^ monis ufu eufeben uocant : quanuis eufebian pK> m\A illo^ ttiAm uulgus
ufurpet.Unde
in
folTipfafitluna.lUinamcippc foUs
obicctu iUumiari putat.t>irit ezgo tUe
quibtrdam fcriptu^
rarum bci8:ut diftinctio certio: appa reat:no eufebia quod vfi bono cultu: f5 rbeofebia qo q: id cultu copofit
relonat:dicc malucrunt.Utrulj utej
cnutiare
ri
poflu
eft:nec
larria grece nncupa^ 7 Lanne inrerp.-ctatur fcruirus: fcd ca qua colimus dco:ucl que trefcta gzece
q nobis
:
eft
fuir bo miffiis 3
illi
tbeofebian^nos
fcd
dd
ponumus
appell3re:banceitm
deo deberi dirius qui uerus eft deus: facitcp fuo9 culroics deos.0.uicuncp
fcd uc
tcftimonium
uc
nim quod iHominatomncm bominl uenicntcm in bonc mundum.3n qua differenria fatie oftcnditur animam
:
3n
plotin"
pUtontcus
f
dus
accq)i'
d no c nobis uUas
cu bte
cj:'
celllrioiibus pbilofopbis i bac qonc confticrus.Uidfrurcij fuift^lii rais multis modis copiofifTime man
fbc ucro
fiucmabs bonotc
diuino.cap.ii^.
qd dcus
cft i)!ixQ:i
aliud
cft g iUi:
Vkca ita
coqj 3I4
fint:fi
platonfd ud
Ci'
ita fenfcrdt
cognofccn
tt6ded:ficutdet}glo:ificarcnt
7gui9
cogitaridib*
no
cft:fcd
quo
creata cft:?
quo
intcUtgibiliccr
tcr Uicet.>at
iUuminantc inrclUgibli
ut immojtalc
ctiam fimiUtudtncm sd
beariclTepofTimue:unu deumdcozd
DECIMVS
bue
g^cce
rop aia tua:7 in tota mentc xar.i di^ liges pzo^miituum tanq' tcipfii. Uc eij bo kk diligcrc nofret:co"ftitutue e
eim
aliud
i finguli tempU
^ beatu9.
bc deo. 3am i%iiidm\i dilige ^dip^w} c6mdat'dc ptopmo diligenco ficutfe ipfum. 3n quo quid aliud midannifi
utei
dtlige^
bec ^a
6o dc
ad fanguincm pzo
q:
Si ergo non colit dcum mifcra c: do p:iuatur.fi aitt coUt dcd: ii uuU
pu> 6o. 3Ui cnim potiue diuie
fc coli
fententie fuffragaf:
i dilectioie oizib**
tafubrepat obliuio
d facrificamus
in
ara
co
uidcndum
cius noie
me bca^
feritntur
bumani9:fiuc bomilitate ni
4bu9cadcferuntttr bomincebEcnf:
qui
drir colcndi i ucncrandi.fi atit eis multo addif 1 aoorandi. 0.ui9 uero facrificandum ccnfuit:nifi ci que dcuj
amifcramue cnim ncgligcntc8:bijc a go rccligcntca undc i religio diaa ^' bibeturad ci dilectionc tcndimue:ut
puenicnoo quicfcamus:
illo finc
io bcati
quia
aut
fciuit aut
perfccti.3onD.n.n:5 dc cuiua
po:o atiquu9
t^^duo
i}\.i
fincintcr pbc>8
magna cotcntio
fi
e:nul
fratrce cain
lo e aliud q^
illi
coberere:cuiu9 unius
dict
pot
facrifici:minou93fpe)rft.
-^
non rcqui''
LIBER
UuiaautemifUderipiatutejd
flimctaltqDibue afibus
mutanda
dd dife
ibinc
ne
quidcm iuftitia bominis dcji egc crcdcndum cftrtotDcp q6 rccre colinu dcus bomini p:odcffc non dco. Tlccp
ipfa
quid
illa figniftccnt
3mmola
inquic
dco facrificium
lationie
enijfonrifcquifg
bibcrit:aur luci
fi
dijccrir p:ofuiffc fi
in dic tbit
uidrit.Tlcc q
ab an
i magnificabia
populus
ligcnduj
ilTc
legirimc
cft:nifi
no fadt.aliud
illis
inrel'
mc.3tcm apud alium p:opbctam.3n quo inquit apprcbcndam oominum 1 aff^umam dcum mcum cjrcclfu^.-^Si
apprcbcnda illu i bobcauftis:
anniculie
in
.-'
rcbus
eas rca fu
uitut!
i acccpraucrit oominus miUbue 3rictum:aut in dcnie mili' bue birco:um pinguium^ Si dcdcro
cnficiumcrgouifibilc:iuifibili3 fani^
fict^
facramcntum
id cft
facrum fign
apud^pbctam
primogcnira mca pro impicrarc mca: fructum ucntris mci pro pcccato aie mcci Si annuntiatum cft ribi bo bo-' num:aut quid dcu9 erquirat a tc:nift faccreiudiciumtdtligemtam^Tpata
cfft irc
iue
cft farifcp
rcquircrcdcum:quibus fignificantur
bcc facrificia que rcquirit dcufin cpKa
oiidit uel
facrifici
lefacrificium.Tlonuultcrgo
iibi
fcriptum e:miam
ni^bil
quod euj
aliud
Bic itacp
ftulris
iila
di)rit:quomooo a
prclatumopotet
quoniam
iliud
quod ab
bo''
autcm mifcri^
co:die
pcnitcndi:noUctcis
cart:que udut
facrificfls ftgnifi^
Ouccunq; igitur
uber^ modie dc
DEaMVS
k^ntur diuinims dTe pre
ad^bandum que fit uoluntae det:q6
bono n bnplacitum 1 perfectum.u5
igitur
racnficgd
cepta
ad dilcccionem dei t
pwpmi
fignificanoo refcruntur.
3n bis enim
uaa
facrificia
opcrafintmie:
duobus
que
li'
lejcpendet^pzopbcte.
refcruntur ad
non ob
'Roideuc^tfacrificijJeomcop''
q6 9gitur:ut fancta forietatc in bereamus 6o:reIata.f.ad illum fine; boui quo ueracitcr pofTimuf ee bcati. Unde 1 ipfa mifcricodia qa bomini fl5uenitur:fi ptopter deum non fit:no
cft
fanct02um:uniuerfalefacrifirium offe
ratur dco pc: facaootcm magnum:^ ctiam feipfum obtulit in palTionc pzo
fit
fccundum fotmaj
\iv.in
fcrui.
cft:
'bac.n.obtu'
bac oblatue
cft:i
q: fecundil bac
id latini ue'
mcdiato:
apfs
tcrco appellauerint.
t deo dcuo'
tU9:iquantum
munoo mozitur ut 60
boc ad miaj
boftia
uiuam
uiuat:fafrificiii cft.Tla7
refo:meur i no
quc
fit
cum per temperanriam caftijamuf ^i bocquenadmodum debcmus pzop^ dcum fadmu8:ut non epbeamua mc
bra nza arma iniquitatis peccato:fcd
facrificiii
no9 ipii fumu9.i>ico enim inquit pcr g:amdciqucdataeftmibi omnibus qui funt intcr uo9:non plue faperc q^
opo:tct fapcre:fed fapeie ad tcpanria:
erma
qo
dei:ut ejcbibc
dcu9 parritue cft Mci mcnfura . Sicutcnim in uno co:po:e multa mcmbra bcmue:oia ailt fftbra
ficut unicuicp
fi
fumue in cb:ifto : finguli autcm altcr altcn" mbra bntce oona diucrfa fm giam que data eftnobie.looccft facii
fiaum cb:iftiano:um:muIri unum co pu9 fumu9 in cbrifto:quod criam fa^
cramento
altarie fidclibue
fe
refcrt
noto
fre-'
tat:ci(pta^ icommutabilifozmeftJ'
dita rcfotmctun binc
qttentatcfclcfia:ubi eidcmonftratur:
pUccna:g>
ej:
q^inipfaoblarioncquam offertipfa
ofTeratur.
ea
fit
fnos
fcd unius
LIBER
dio
liberarione loib
dus^^^ui*
rito
iMi in
cAemV fcdib'
pfti^
repentc conticrfa
magno admonuit
fui pticipatione
cdgaudedctn" cmita-'
mune fac
i
-7
miferos ut
13
p moyfcj
:
poputo
in
diligunnnobnt nos
fibi facrificarcf,
d cuius 1 ipfi nobifcu k ce noucrunt. u ipfis cnim fumuf una ciuitas dci:
cui d: in
pfalmo.6loaofa dicta
ftit
dc
magi pbaraonis boc efl rcgis eg}"pti: qui populum iUum driationc dcpric' baKadbocfaccrcquedam mira pcr''
mifll funnut mirabilius uinccret'.3Ui cnim facicbant ucncficqf 7 icatatidib'* magicis^fjb'' funt mali angeli boc cft mali dconcs dcdiri.ZDoyfcs aut rafo porenrius qto luftius i noic dd q iccic cclu 'Ztcrra : faricniibus angdis co3
tc ciuitas dei:cuiu9 pars in nobis pc-' grinatunparf in illis opituUf.i^c illa quippe fupcrna ciuitate:ubi dci uolu'
lej:
faolc fupcrauit.j&eicp
m tertta pbga
dd populii
t
60
foli."buic fcriptc:
fiit
attefla
no9
:
iUisdiBiromariper
ficco rrafciltib'':
bic
fuis adbiberedignatudeft.cap.riq.
3tm nimis
longius
uctera
fi
comcCiCj:
uidc^
y (itis i rcuolue
ari
bo2:q miracula
miffis dei: ^b"
ftbrac:^'
i
mana
eflet
t cum
fdc das
tionefu<rantbabiturc.0.ui8 enimrt
mircrur cide abrac fiUu pepcrifle con iugl ftcrilcco tcmpote fcnectoris qoo
ncc parcrc ncc
fttqs in
efle
fccunda
ia poflct
amplius quifqs coUcgcratcjroiris uer mibus putruifle:an ucro dicm fabba tum dupUim coUcctumrquia fabbaro colligcrc non Uceban nuUa putredine
uiobru5:defidcr3tib'' carnc ucfci
flam'
q ta'
diuifas uictias
to populo
bofpirio fnfcepc
DECIMVS
lacem 1 in ipf actionc pcriculofam: Tlcgibus probibitam cauendam mo net .nunc autcm uclut dae Uudato:i'
mofus
bus cedens utilem dicit cffc mundidc parti animc:non quidem mieUcctualt qua rcrum intclligibilium percipitur
ueritaa nullas
babcntium
fimilitudi^
nce co2pomm:fed
fpizituali
qua copo
p^ate
60
magna
dere:quod cam fadat iooneam ad ui dcndum deum fuum:-? pcrfpicicda c^ qucucra funt. j: quo itclligi potcft;
tbcurgicie confccrationtb*
in
^bibcdd.
qua non ea uidenmr quc uc:c funt. aiam rarionalan fiue quod magis amatdicerc intelleaualem i (u pna pofTc dicit cuade;ctiam (i q6 cius fpiritiiale cft nuUa tbeurgica fiierit ar
fcenitp
tc
atcp fidutia
t carmibue ne
ad immoztalitatem
pcme
Del
n flliciiis
artibiia deditos
aUoa dana-'
alioa
boe 5 ad
quibus
riti''
nfat.<luan^ itacp difcernat a dcmo^ nibus igclo0:acrea loca cfTc dcmonti ctberca ucl cmpyrea dilTcrcne anglb'' rum : t admoncat utcndum alicuiue dcmonts amicitia:quo fubuccrantc vt pauIuUim polTit clcuari a terrl c|fcp poft moztcm.aliam uero uiam cfTe p'
bibcatadigeIo:5tfupcma ?fo2tia:ca/
e)cpfTa
deonu otftricti fub no' Tlam^po^jbinius qaandam quaft purgationem anime tbcurgian:cunctanta tamcn h pudi P
mibuB
angclo?^.
buda quodamo difputattoe ^mitttt. reuerfione 170 ad dea banc arte pflaie cui^ ncgacut uidcas eum intcr uitia
facrilcge curiofitatis
1 pbilofopbie^
sngelo:^ deo^c^ co^' mendat : apud talcs agerc potcflarca negarc non potut't:q ud ipk inuidcit purgationi animcuid artibus feruilt
LIBER
iu{oo;t:qrell dc
cuvn cjqsromcnB
JConqttcritttr incjc
mtgno molimine
po
quos inuocabatanie
illa
tetiafalligafTenncpoftubta pcedent:
purgatoze6:pu8 ab
ttmozie pcfte
quo frcaf:
gian
efTc tam boni confictendi q^ mali 1 apud doe t apud boics difcipiina:
dc
mombue i bominibus
apulciue at^
ubi
dtfcretionefentcntiam.
inuocatioe^^
maligno^ fpirituum cauenda i dcrc^ ftanda fallacia: i falutaris audiends Ooctrina. Ouid eim q: bae fozdidae
purgationee
facrilcgif ritibus opanif:
ficut tfte
comcmoratuelangclo^ imaginc8:ur
fpiritu uidet:
perquiitbeurgicadifcipitna et ipfos
q6 a^
6os obftrirtos pafTionib" i pttatioi' bus dicit:qm facris pctbue aditirari rerrezicp potuepttne prcftaret aie pur
gatione:'r ita terreri
ab eo
q'
iperabat
maluiut ab alio qui pofccbat bonum per eandc artem tbeurgicam folui ti^ moze illo rt pofCaitii ad dadu brificio
liberari.0.ui8 no uideatbcc oia falla
uelutangelum lucis . JEius entm funt illa pbantafmata: c^ mi^as aiasmultouimfalfo^pqjdcozum fal^ lacibue facris cupicne irretirc:i a vo
figurat
fe
mundantur i
fananturaucrtere:fictitdeprotco dic
n ttttobiq? nocene.
ibeepiftoUpo{pbfrq adanebdte
egfptium': in quapetit dc dtuerfitate
rozis alienus.
8gcntbonos:plus
cus purgato: aie:
ditoz.2lut
fi
maliuolus impe^
dqs
iuftif
demonum fk ooceri.cap.p.
nec
libero id
nC
confnleti fimilis
ad anebotefcripfit egfptul:ubi i querenti: i prodic i eucrtit.t ibi (fdej omncs dcmoes reprobat: qnoe didc
artes facrilcgas
ob imprudentiamtrabere bnmidum
DECIMVS
uaftottt iSnin tthtre f^ i acre cflc 05 kmscfttc^ ifi tpfo lune globo. Ucrucn
ipfum ad quem
fcribit
ane
non audct oms falladas i malicias 7 ineptifls quibue mcrito moueturiom nibus dcmonibus dare . 'doofdam naiu^ benignof demones mo:e appel lat aliomm:cu5 oms gcncralif ipmde
tC9 cflc fatcatur.ZDirarar
bontetaq^taliofacro^ prcclarifTim
antifKtem^Talioscalium opc;^tanq'
diuino;t i ad dcos colcnoos ptinettd
8dmirato:es:uerecundatur offendcf.
Scqoit' tamen i ca uclut inquircnoo
autem
q>
fi
commemorar.qiic fobrie confidcrata tribui non pofTunt nifi malignis i fal lacibus poteftatibtis . Outcrit cnim
curtanquamclio:ibus inuocatifqu fi pdotibus impcrcmr: ut iiufla bois
preccpta excqnantu::ctt: attrectato :e
vcnci ca
non dubitatur. Btfi dq funt:qno alg benef(d:alii malefici ctTe dicanfit qoo
incozporalibus cu; fintco:po:ci coiu^
tamcn
ipfi
cocubit'*
quoflibctduccren6mo:cntur:cur ab
animantibuf fuos
opotc ab
flincrc dcnuntient:ne
uapo:ibus pro^
i qucdam mira
^o i alqf
bo
quof bcc
probibcat'infpecto::t pleriJcp
daueribus celebrencur: ^d
tpfi folt
claufa
fooflia:uel alicjd
cuilibct
uc eis grtorqucat
fe collidcre
ucritatcvTlam i ccld
com
quod efficiat bcc omnia que uidetur bona cffe uel praua.cte^ drca ca q
ucrc bona funt nibil opitulari:
immo
i
ti:quod impcr3rurcffidant.i>iriti.eti3
fcripfifTe
uero
ifta
cercmonem quendam
taliu;
apud cgyptioo
cclcbraf:
meritatis
cogcndi dcos
ille
4
(c
quanoo
fe
qui
ocniot:bdan0fq3
carminiboe cogit ea
firidis
proderc ocl
oertcrecomminatunubife etiamo^
liter dicit
bomincm minari:ncc
ipfis cclcftibos
detatem uel nofTe tielfidet arguere: qtia qlib5 anicuU cbrit^na ncc nofte
1 ffdcrca Uice
MjXUfiH.
ifidccetctifrebus ucrapttdtceitni:
taUum tc
05
quomm
genue
fapertufl
ta
mulant deoa t aias deftinctozo: dco^ ncd ant no ut ait ipfe fe ftmulant: fed plane funt . t qp ct uidcmr berbis % lapidibus t atantibus: r fonis certis <jbafdam ac uoctbus i ftgurationib" tip figmcntis.quibufdam enam ob^
uatisrincclicducrfidcmotib'* ffdc^:
fabricari in tcrra
(tates iodeas
fum modum bumanc facultaris cjrcc-' danndd rcftat nifi ut ca q mirifice tan
qua diuinitus predici uel fteri ttidenf: ncc ca ad unius dei cultum rcferunt': cui fimplidtcr inbere fatcnrib'* quocp platonicis t pcr multa teftantibus (o
lumbearificdi
bonum
cfl:malignozu5
ab bominibus pote
demonu5 ludibria t fcductotia ipcdi'' mta quc ucra pictate caucnd funt:
prudcntcr intcUigantur*
bimct fubditarum t voluptaria fibf Ittdibria dc bomina erroubus q:bibe cc8.:2(ut crgo reucra dubitane t i^tef
ifta
dcus uerus
opc-^
rantr.cap.jrg.
p
ita
tcfbtcs q nobis
mo
nosfecdduucritatepictatccp diligut
dco
in
illis
operantccrcdcn^
dcditd 7 aliqua
contcnen
da ucl ctia dcuitanda mondrarcibci^ c^ prope ad cpiftoU finc pctit fe ab eo ooceri:quc fit ad beatitudinem uia ej:
cgTpria fapicntia.^cte;^ illos quibus
ipfosfcccritmundum:qucm ccr.c ui non poffunt. ^uicqd igitur mirabiHe iic in boc munoo:pro fccto minus cfl ^ totus bic mundus: id eft cclum t tcrra t omnia quc in cif
ipfe
fccit
oc^
cultus
t incomprcbenfibilis
boi.
uiftbiliuj
cdparandum:uel propter nuprias uel mcrcaturam:uel quid buiufmodi me tem diuinam inqutetarent:frufira eof
uidcri didt coluidc fapieria:iUa et ips
funt. tlam
luimuia
DEaMVS
bomo.O.U3|nopta' dote qut fedt ui dedtgnamr fuce mfibilia miracuU in celo vUim quibus dd fe inuiribilem colendum qc citet anima adbuc uirtbrtb" deditam.
Abtlia celum i teiTam:tu>
gurgo lacedemonq:^' a ioue feu apol line leges quas codtdit accepiffet. Ca cntm lejc dabatur ppfo qua coU unua
iubebatur deus:in cdfpcctu
ipfi''
ppr
quantum fufficere
diuina ptouideria
iam tempora
tura funt.
eis ejrau
dit tang
ficut
i
(ta
buant
fe uifibilc^ fe
pe
prcftitit
quod ad dei populum ptinetrcaa eruditio p quofdam artC^ culos tempozum ranquam etarum^'' fecit acccfVibu0:ut a temporalibus ad
cterna capicnda:! a uifibilib" ad inui
fibilia furgetur:ita
fed
fccundum
tea.cap.pq.
quo
uifibilia
ptomirtcbanf diuimtus
tin colcno'
premia:unua
commenda^
pparuifTe
fonus quo auditur fcntcntia in filetio itelligetic pftitutatit eft boc quod ipa: ita 1 fpcciee qua uifus eft deue i natu
ra inuifibili conft(fufus:nd crat
fBdet'.
Omniaquippcque
ue( angcli ucl boies
effe
quod
omrtipofcnris pofcftate:quirqut9
difTitetu: infanit.Jbe
pzouidentia cate
illa
fentcntia
illi
igno
atcp
tabant inuifibilem
nequaq fe polTe uidcrcllam i loque batur cum loquentc mof fc: 7 ci tame
dicebat.Si tnucnigfam ante tc:oiide
pukbrirudincm comp}bat:
abiccta
q omnia quafi
^
1 ucbciftime
angclotum
rerribilitcr dart:
ti
ma intelligibilis t incommutabilis fi
mul babcns omnia perfenerat . t)0( oominus iefusibioftcndit: ubi ait. onfiderarc lilia agri quomceo crel cunr:nd laborant nc^ ncnt.jDico aiit uobi9:qui3 ncc falomon in omni glc
ria fua fic
funt imotc:
confpicicnte
per
unum dabat":
ifracl fic
mofficrcdidic:qucnadmodumfuo
ly
amiccue
cft
ficut
onura
LTBER
q; bi9.<16
fi
icraevnclvbanjmitnt fic dc" ucftin gro magis uof modice fidci.''Optime igirur anima bumana adbuc rerrcnif dcfiderqs infirma.-ea ipa quc tpaliter
c)coptat
boa infima
7 uocum 7rcrum emnium conte no uni" dc rui ba: fccit cclum 7 tcrram:7 cmncm aiam 7 omne fpirito:<i ii eqo ipc.3llc ci5 fecinbcc facta funt : atcp; ut fint 7 bn fe babeant:ciu9 tndigcnt a quo fac
fllic
ftarionc prccipitur.
f5
qui
ta funt.
non tamcn
confueuit
:
ab uno 60
illius
cjrpcctarc
ut ab
culru criam in
angclis fitcrcdcndo:qui
bono:e diuino
fcd uni dco
fcruiri.cap.^ri.
quo
tlib^igif^angcrdcbcata^fcm
pitna uira crcdcdii cccefcmus/
Ure ris
f
qui
k rdigidis
3c
mo:ralibus cj:bibcri:an
ris
q buc cm
-
queadmodii dip 7 i acrib" aptb^z lcgi tun lcjrin cdictts angcloium darcrur
de unius ucri dci culru:in qb" 1 pfoa
ipfi
cdrcmplaricc bca
uifibR
1 fyllabari p rrafitoias
linguc
arcpabundanrcm:ridtibircrplotinuf
infelicifTimumdiccre.
um
crgocd
tem^
rcfpo n d ca n t
vocabulo dignc
f>oftrco
modis
ifta
mcuncranrc: arcp
qui
ftbi facnficari
iubcnt
an
Hli
uni
^miiTa tcrrcna^qbus
lcbrarcnt mulri
:
tfi
fijnificarcnt'
7 fibi 7 iJlis
;pbibeti
Unius tamcn
Ut
fibi facrifica:t:alq
ucro id uaarer.
DECIMVS
fmpleto crib2odctfbm'ne<^^fluctc
abflulitcontrouerfiam.^bec ergo atc^
alia
: fi
tanttim bi
bumsmas antmas
aiit
dco
facrificari
fibilia
fecto
tie
ima
bas.Oucdamuero
factis
nonnulfpo;^
m3iora:ccrtioa:clariora miracula: nc
ipfe
quo difcemuntur:incomparabR
facrifiicije
pqe
illi
qui
facrificia fibi
e^pe^
eo^ quedaj
ftu^
ita
qucm tandc^
unus commcndaturdeu8:qui
talibUe indgcrc:! fcrtptura;^
tcflificatide:'!
(c
nuir
fuam;
miracub
dco:;^ gentf'
rum rcmoiionedcmonfb-ar.Si^ go
angcli fibi c)cpetunt facrificiuj^ppone
di eis funt qui non fibi fcd dco creato
ri
lium que cdmcndat billozia:ri ea dtco quc intcruallie tcmpo|2 occultie ipC
caufie mundi:ucnltfi fb diuina pzoui
g ffnccro
fubdcrc
nos uolunncuiue i ipfi contcmplatio ne bcati funtrt ad eum nos peracnirc qucront:a quo ipfi non rcccfTcrunt. Si autem angcli qui non uni fcd plu*
rimis
eis
facrificia fieri
perbibentur.S^ ea dico que u( ac po^ tcftate cop. ficri fatie cuidcntcr appet
ut cf\:g> effii^ dco:um pcnatn quo9
uoldt:non
fibi f^
agelj
funt:ctiam
prcponendi (antil
dcozum angclifunt:
roma
(ic iubmt:ut alicui alic uctmt:cui cozum nuUuf buic uctct: cui uni ifti facriftcari iubcnt.T^ozzo fi
comes adbefit:q7 nauim qua fimula^ crum matris pbrygic ucbcbatur:tfln^ tie bominuj boiicp conatibus immo'
bilem redditam:una muUercula ;ona
alligaram ad fue pniidtie tcflionium
quod magis
dcmoncs mali:qoi no
:
fcd
coU oolunt
quod
:
ueftalie
cui*
maiue
q dei
LIBER
n fibi f^
illi
debcmus.
ft'
inucncrunt coUapfum
dcfo:mircrq3
acri
confractum.
ibe arcacdlamenn miraculifi!^
gno:5t:que ad
tcftio'
commcndandam
legis
facta
populo undc ccpcrit :eddidcTunf* 3pfa autcm rcdditio quarfuit.-^^mpo fucrdt C3 p[auftro:d(^ iuoecas a ^b"
oituloa fugetefabftrapcrat (Viui^e^t:
Roindc le^
dd q i cdictis
.
data
e angelo:p:in
w
:
q Q.uo
nomine fatie fignificatunii ded qui p illa omnia colcbatur circuncludi fol
uel contincri locorcum refponfa a*
1 eas quo uellmt irc fducrunt: et bic uim diuina qrplorare cDpicntc9.2lt il Ic ftnc bominc docc atcp isxxQve ad bc brcos uiam pcrtinadtcr gradietd:ncc reuocatc muginbus duncntium fiLo rd:magnd facranitd fuis cultozibus repo:r3runt."becatcp buiufmodido parua funrf^ magna rcrredis falubri
ter erodicndifqj
daretTigna
moualibu9.Si enim
fimirz
appellatuj
tabcmacubm
tcftTonq
morauuq? diutnam pzouidcntia^ bcc quo(^ rcf infima atcp terrcna adminiftrarc Docucrint.numcrofa^ teftio-' nio pukritudinum:quc non folum i^
cotpo:ibu9 am'malium:ucrurTi etiam
in
cum
po
apparebatrque
ad bora^
ca rcltgio
legima
q di'
ifta
tm iobcn9:qui fol'*
arcc loco
diligcng
cadcm arca
n er infcrioie decurrens : t
ciuitati9
ipi
1 ppfo
bo
que prima
boftilis occurrit
colendum
ris
eicp
dus
accenit
illi
tanp''
ptopta
cadcm
a:ca
coiiipcaata fui(Tetabboftib"capta:
bi qui eam ccpcrant in tcmplo dci iai
nmcabcuncdc^
claufcrdt
apcrtocp
DEQMVS
brts magici8:fiue qdod bonefttus pu
ter fcripta i
tl dket aUqufa ifta falfa ee mi'^ rsculamcc fuinc facta f^ rndact Omifquis boc didtrfi dc
cur illis Utterie ndUint credere if^ fac ta efTe:quibus tlto maioz debetVides
lia.
pot et dice:ruc 6of nllos cara: mo:ta^ Tlon enim fe aliter colenoos c^c
quanto fup
perfuaferunnnifi mirabtibue opcruj effectibu8:quo:um t biflo:ia gcntiu; teftis eft:qua:^ dq fe ofteniare mirabt
lesrpotius of utilef ondcre potue;^t.
'Que ratio
fit
uifibilis facrtficif': Qf
Urt boc opcrc n:o:cuiu8 bunc ia dcci mum librum babemue m manibus:
Ui autcm putant
facnficia
bec
uifibilia
n C09 fufcepimus refellenoos:qui uel ulla eflTe uim diuinam ncgant:ucl bu^ mana non curare contcndur.f^ cos cj
glotiofilTi^
dqs alqs congrucrc:il U ucro tanquam inuiftbilt inuifibilis 1 maiora maioii: mdiotiq^ meUora: qualia funt pore mcntis i bonc uolii
tatis ofTicia:p:ofccto
uerba
ud foni
dingt
Oluocirca ficuc
comutabiUm conditoum t
te:fi
uite bea^
cum
pbeta ucradlTimus ait.XDibi autcm adbcrerc dco bonum eft.>e finc nacp boni intcr pbilofopbos qucrif:ad q6
fldipifcendum omnia officia rererecU
funt.Tlcc dipt ifte:mibi
crificiumofTercndum cfTenoucrimuf:
q> iUi cuius in cozdibus noflris inuifi' bile
autcm nimie
diuit^s abundare bonum clT:aut infi gniri purpura i fccptro: ucl diadcate e):cdlcre:aut quod nonnuUi ctia^ pbi lofopbo?: dicc non crubucrunnmibi
roluptas co:po:i9
bonum e
aut q6
filt:
bcrePoIucrimu8:nonUbcntcr
unt.T cum ad bomincs
ita
accipi'
mittuntur
fac
cft.
Sjmi
tantummo fac:i
legaliii
angelif bonoreucl
aooranoo
ucl fac:i
nucrunt.Uii
ardcbat:7 in
ficanoo qui dcbctur dco:? co:um fiic admoninone p:obibin:iufTu^ fiit bec
eideferre:cuiuni fas cfTe noucrunt.
multo:u 6o' rum cultotcs: qualcfcunc^ deos fuof cfTe arbitrcntur:ab cis facta cfTc mira
cula
fe
tlBER
eo ipoe
fcd in
0; ne ob aliud fallacce ilU fupbe fibf boc arigutmifiq: uero deo dcbcri fciunt.Tlon enij reoera iit ait potpbfu" 9 nonnulli putant: cadauerinie nioo' ribue f^diuinis bonoubus gaudent. jCopiam uero ntoo^ magna bfit udi ^: T fi amplius uellcnt:ipfi fibi pote"
rant e);bibcre.Oui ergo diuinitate
bi arrogant fpue
fi''
ront.cap.;:^
Oderatis aut pfininfcp tpibus et piis permtfVa dcmonibue ut boibus quos podKdet e^citatis inimi
dcias aduerfus dei ciuitate ty rannice
c)cerceant: fibicp facrificia
non folum
uoletib'*
flboffcrentibu8fumant:7 a
tcrcludented iter ad
fit
dcum uerum ne
:
fie:
qoos
n bo
{pfe det
mul
ecclcfiaf^ica
loqucrdi
eft.cap.):;:.
Tlde ucrud
mediatot
ing^ttt
fozmam
cffcct* cft dei
ferui
acnpifS mcdiato
iefus cbri'
bominu bo
cundum greco:um
rit
ip
cum dcmoni bus bcroae babitare:quo nomie ap' animas defiic to:um.Sed a contrario martyrce nzi
ni deputcrunubi uolunt
i oblatto.uiuf rei fa
cfle
cramtum quotidianum
ipfe
fit
uoluit ec
fcrmonie admittcret:non
eis cfTct
cum dcmonibue
in acre focic
caput
i ipfiue
rapitis ipfa
fit
mul
pf
putatur
fignificarc
iunoncm:que non
facrificia
fue
tum commcndaretur
fa celTerunt.
iDuic
fummo
giliu8:ut cu
uerotp facrificio:cuncta
facrificia fal'
co:
ds fuccumbit infeliritcr ccditq? ^" apud eum tlb dicat:Uin ab enea:ipfum cncam admoneat
i^emotto potcdatis deraoibus da ad glo:ificanoo8 fanctoe q pmle^tt iam palfione:^ aereos fpue no' plac
te
ni8.;c
uis
DECIMVS
nolentibus
nocere
aiit
uae
6e ptindpqs
cap.jc^iq.
in
quibue platonid
efle
purgationem anime
pwfttentur.
omnino fi dici ufita tcpoflct:beroc9 na fupplicib* oonis: fj vturib" diuinis beram fupat. om
modius^ppefdpioafricanua cftco-' gnominat* qp uirtutc africauicerin g
fi
3cit it
pospbmus
culis futflc
purgari lunc
binc
purgari.uiu9 cnim
lune folifq?
teletc
purgat:
demo''
cdeftcs
nespoteftas^Tundecoidis uerapur'
non purgant:quo9 intct 6oe prccipuos b3bcnt.'t>cicp codc dicit oraculo qcpflum pnm ipta
pofl^e
purgare:ne fo:ie
folig
cii
dictd cffct
ii
purgare tclet39
IX
rapictateboiceddaerelpo'
tcftateinimicacotranajp picta
no
uimus
aduer
uincit
.
tellectum ucl
patcmam mentcm
>e
autfbiugatrnififocietatepeccati
Ju
ipo
aflumpfiKcgitc^ finepcccato:ut
aliquiddidt.Xluautsquem alu^di' cat bo:um mcdtum no intcUtgo Si cnim tcrtiam ficut plotinus ubi dc tr
.
bu3
alc
natura
ueUet
itelligi:ii
diccret
filij
bo:um mcdium
id eft patris
uncp i
liamur deo.Tlo enim mincs feparantur a deo^quo;;^ in bac uita non fit noftra uinute: fed diuina
nifi peccatis
bo
medium.'p)oftponit ^ppcplotin'
miferationcpurgario:p indulgentiaj
illiuB
animc natura patcrno intcllcctui: i(tc autem cum didt mcdium:non poftpo nitfcd interponit . t nimirum boc
dipt ut potuic
ftue ut uolnit;quonia;
tau'
tum
came
tribuercmuB:ntft ufcp ad
dus dcpofi
loquuntur pbilofopbi:ncc in
reb"*
ad
intclligendum difficiUimis^offenfion^
LIBER
opionemrTloB
iracp ita
cii
non didmu9
6 dco
loqui-'
duo
clTc uitandam: f^ pc dafpzo iuflttia pcrfe^ renda.3dco cnim folucre pcruit mo:i cnoo pcccata:quia mo:ruu9 e ino p
facultae
itiurrficut ncc
duo8 dcos ucl trcs no bis liciru e dicc:^uie dc unoquoc^ lo qucnrcs:ucl de panc ucl fiho ucl dc
cftc
cundcm
cfTc
patrc^
cfle fpiritu^
filiue^f^
pa'
ucrbumpcrquodfacta funt omnia. Tlon crgo caro p fdpfam mundat: fj p ucrbum a quo fufccpra cft:cum ucr bum caro f.utum cfbT babitauir i no bis.Tlam de carnc fuamanducanda mfflicc ioqucn8:cum bi qui ncn mrcl
iexcror cffcnd reccdcrcnr dicenfcs:du
nec patrcm
cfTc
dictum
eft
IU9
eft
bic
ponditmancntibus ccrtris.Spus
qui uiuificat:caro adr
^dcfl quicg-.
eflet rcf''
principiuj.
Ol6
uricp car
m'.ram".n.boic6:f5iulri
fi
crius.
incamatioc pmga'
mur.o
cftmcdiatio qua
manu^
:
lapfis iacen-'
ribufcp cozrcpta c
boc e fcm
difpofi'
ircUiges^qua fua
illc
bu
mc
mC
k oridcnf mozralitatc mo
fallaccfc^
talibue:quam msligni
Om9 fanctos 1
(\5
lcgig rpc
t fub
et iufli
anri^
camts fubllanriam ucl nararam: quc cu; anima bominis t fufripi fme pec caro potuit i babcri^t moztc dcponi:
dc
n in mcUus rcfurrccrionc mutari: nec ipii} moite quiuis cflct pena pcccati
fucninfedipiusquoq^legfs tpib^gv
ttis
in figurie rcru^
fpuaUum babcrc
DEaMVS
impioQ ca uidifTct pene coUpfue eft. <iuid.n.mibi cft incjt in celo.^ t a te
quid uolui fup rerra.-l^cpbedit fcipj:
iuftcqs fibi dirplicuit:qi
fcftamcntum
TlamTpwpbetewric
i p agfos eadc
p:o''
eranp quoa
crat:cur ta
ficut
milTio prcdicata
en cx lUo^
nftmcro
magna
diuinaq^ fiii^ de
boni buani
finc pauloaii
comcoraui.
bonum baberet
in cclo
me
declarata
diftinctio.*P>wpfcarnalee.n.t'rcnarcp
bono ab
U/i in fll
cit
fuififc
5tc i alio
cii
dficit
comotos^tcffufosinlapfo pjopcmo
in falutarc tuiiaia
mca.Xii
6 ut:o
c^ dipfl"ct.i.de coidc i
qT?eccabat contemptoiee
p(piccrcc:(cofi in rci
due flo:cre
bui' i^dtioc
Ubo
appbcndci:
dei:i: intcl
fcliccs uidcbat'
q>k cj:i de
:
to^
rucp
iird
factu tan^
n6fubicatdc08Co:di9mci i carnis mecfcd dcus co:di9 mc(.t>cr co: qp' pe caro modatur.Uii dicit diis.IDtt datequeintusfunt: 7 qucfo:i6 funt muncia emnt."p>artcm dcindc ful di' cit ipfum deum:no aliquid ab co: fcd {pfum.Jbcus in4rco:di3 md: i pars mca 68 in eterno:q' inter multa q ab boibus cligunftipfc tlli pUcuerit cli' gcno^.O.uia acc inquit: qui fe longc
faciunt:a te pibunt:pcrdidifti
omne c|
d multo:?t deoijs
magni
ftbi
ui6batur:
tua imagine il
tfi
ad
nibtlti
rcdigcs.-Ouid buic
ri
nifi
ab uno
illudquod
fum apo tc:t cgo fcmp rccum. Uclutpecue dija't:uticpn6intclligce, a quippc a te defidcrare : que mibi cii impije no piit eflc cdmunia:4bu9 eoe cum abundarc ccmere putaui mc
incafl^um ribi fcruiflc:qri i
illi
fe4f:ponrcindco fpem
eij
meam.Spd
q uidcfno
eft
fpes.^luod.n.uidct
bec ba^
bcrcnt qui
Xii
tcm quod no ijidcmus fpam'':^ patie tiam cjrpcctamue .3n bac aot fpe noc conftimri agamus q6 fcqtMt':-! fimus noe quocp pro modulo n:o angclt 6i
id cft
cgo fcmp tccd:(\ ctiain taliii rcro defi derio dcoe alios nonqucfiw'. 3c per boc fcquit. Xcuifti manti dcjrfc mec:
1
i
nuntq cius
annunriantce cius
lau''
cum
dco
"bec
glo:ia affumpfifti
mc:
tig'
ad
finiftra
LIBER
fl5di''
to^ 6o:nec aliude cp illi adbacoo bca tof.3ld q6 bonu pdpicndi}:ct nobis
fyitccra beignitate
uolucrUnt . 0.uibu8 non placct ut C09 colamuB tan^ noflroe clcctos dc ostfed cu5 ciB i illo^ i noftrum dm:
neccis facrificemu9:fcd ciiipfis facrf' ficium dco fimus.TluUo itacp dubita
tc:qui bec dcpofita maligna obfliatde
opotet utfaucat:
quo ds fub^ciaur:
f^euanntictfubquo d9 ipacefocic'' mur. 0.uid adbuc trepida^ o pbilo^ fpbe:ad^fu9 ptates i ucria vtutib"
1 ueri
dei
munenb"
an
nccp enim
fi
fanctum
q>
(i
(Acrificisi
colcremus.
intcr c5
quos
facrie prectbus
inuidus
alliga''
:
ncc
demonu^
fotafle
fcio qiJo
^'tiJ
mibi nidetipio
ncfcirc
duno
a djbus curiofttate deccptus ifla pniti ofa 1 infana p3 magno brificio didi''
cifli.
^ndcs
ifla iuidia
n potedam
f^
:
f^
pefliletia:T
n dica
dnam
q6 ru fatc^
iflo
ir\i
gelos quippe alios cne di)cit: 4 deoftt dcfcendentes boib" tbeurgids diuina p:onunticnt.alio9 aut qui in tcrri9 ea
inuioo^
acre
deoa
u:o8
ct ffotcos collocarr.ripa
quc^
dus
p:o''
infamarc
gclos
qaotum
minifteriu
eft
dcclarat
qua ttia^
Uato h&Mxm i
cdfcctane"'
tolcrabilius
mc
us crrauit:4
^6.n.no nifi uni ucro dco deberi fci' unt:cui i ipfi adberenoo beati fot: ^"
culdubioneqjp ra:neq9 pcr ipfam rem que facramtie
ulla fignificatc figu'
celi
tcQ'Siwc uifibtce
)emo
'
DECIMVS
fefla
fiit.
poetice^deq:
aUerius adumbrata
fi
pfona:ueracitcr tfi
ad ipj rcferaf di
fcelerts
ue
^p^
buius
fcele^
no
fcelera:
tang^pbilofopbo tbcur-
mane ucf^igia:q no nifi ab il b faluatote fananf:dc quo ifle ucrfuf ejtpreflTus e.Tla boc utiqj no a fctpfo
di)cif1e
tamen ipo:
virgiUue in cgloge
ait.
ipi"
quaito
tft6:utb3ncvcltttimercedcm reddas
magiflrie tui8:gpco9 quipbilofopba
ri
Ultima cu'
ctas.
Un boc a cu
mcafibfUadictiiee incilaan^appct.
uidclicetquicfic^apbie uirmtcreott
at^ pauco^ e: tc auctorc tbcurgoa bomincs a 4bu9 n quidc in aia intellccruali:ue:;2^faltC5 iaia fpuaUpurgcnfinquirat. tqin
funt:quc ardua nimie
ifto:5tquof pbilofopbari pigct:incdp
biliter
nuUo
mo carmibUs
iuidi
bo
maioi
cfl
mrcituoo pluree ad
cp
mis
ligarent':ipfiicp
inane beneficium
fecrctos
ad
q5
preflaturi uidebantur:au(
mctu p
"boc cnim
t'
immundifTimi demoncs
ipfam fpualem
quam
immo:
mittit
ctcrnam:unde ad cu
miiD'' uo''
1 coipozis
fui.
bominem
petle
fine peccato
fufccpit:ut
quc bttmanafragilis-rinfir''
curiofitati
mrfum
quafi ne
operam perdi
ma eiltuel pcmiciofiftime
porgcturiUommqui non
LIBER
0.oib'*pcrftwfion{buB porpbyri*
eccccarae no porucrit uera
.'
tlonne
(tpmtii
q6 cd cbrtffais
flgnorccrccap iqcvi^,
Tla qift in
it
dri fapicnria
non cognouit
dcum:pUictt
dco pcr
ftulritia
pdicarionie faluoe
facerc
s matojc.OLuam (i ucrcac ftdcrr amaf' fc8:cbriftudcivrurc7da' fapicnaam cognoui(Tc9:ncc ab ciue faluberrima hiliUrarc rumoic ifUt'* uanc (ck rcfitu iflc0.6fircri9 tn crfpualc atam fine
dcr:ca vrurif <z fapicrtric rc^fircaris
tbcurgias arribue t
fine relctie:qbuf
poHe con
7 grcrie cbrtftu dti oirrurc 7 dri fapti ttam:qm qo ftultum c dci fapicnrius cft boibue:7 quod infirmu e dri fozti ue e botb^^.ttoc quafi ftultd t ilirmD
taq> fua uirtufc (apictcQ (o:tc(cp cStC''
qf tclcfc
ttt
no po(t
nunt.S; bec c gfa qoc fanar tfirmof: no fupbc iacrlree falfs bcarirudmc (d am:fed bumilirer potius ucram mife
riam confucntee*
deanmr.t tri uerfae boc multie mo die t reperi6:ad nt^btl aliud quanrum eril^iotniTiurtaltu quocp rcf quaft
pfrue appcaeiT pbceae
illtrita^t
&im
boc falte abe te mifcri audiant;^ {' de ne illic abfo:bcaf abfcedat : aut eo
iti
Rcdicae pfc?
mcn
p nullae rclc tae purgari diris:fed pcr folum picm t riue fJium.i.parcmam menrc? fiuc
tc uiria
7^prcr ca mulra
mcdid qoc puram" rc diccre fpm fancrd:7 moze uzo appcUas rrcs
deoe.Ubi7fi vbie indifriplinatie uti^
miniruidcrie rri qualifcdc^ -i qijafi ^ qucda rcnuie imaginarionie umbra'
intdlccnimtqui parcmc
cl^
uolnraris
confriue.bunc anr
cbriftii ec
n acdif.
cula
incarnarione
incomutabrieftlijdciqoa falu3mur
ut ad iUa quc credius t cj: ^tulacucp
pte intdUgimue pueire ualcau6:non
a; in qua
3ta^ uidcrie urcuq^ td de longinquo:7fi acie caligarc pat mancndum cft: fcd uia qua
uulrie agnofcc
.
cntm fua
fi
ipfe oonauirifj
cdccffum.Tloncnimdicis paurispla
ifto
dirit
DECIMVS
fttfFickntiaconfitcria
faltt'
bac uita
nafa
pientie peruenire
boicm nuUo nvo ad petfccrionem fa^ f m inicUcctu tame umctib" omne quod dccfl p:ouidcria
:
quod
ef-'
ufttatiffimum eflct:boc^fccto
quippc in
fi
dci
co'ple
dem recipicndii c
t(i
ri.O
cognouilTca dci
g:am pcr
ic(&
cbriftum
qicmplu
inco:poKo cobcrcrr^^ln
fo:tc
uoe of
grarieuidcrepotuiflcs.Sed quidfa^
immo
dc
ucl qualicijcp
fitate
gilt:
amoc
in
aniu:qu38 n dcbuifti
difcc diU^
quoe porius
tua cdpclUtionc
t)oc
fo:tafl"ecrcdcrcrccufari8:intuetC8
p5
CU8 dcifilius
inducrct'
fc
Ccomutibfit
mancs
ad
tam
mt? anime fc:ip' fit:tam crcbiopcipcomne cotpusce fagicndum:u( anima poflfit beata per mancrc cum deo. S5 ipfc poriue ida
ipis Ubris
cj: (^b"
pbyrium in bis
ta pofui:quoe de fgreflu
ciT
dc
m6:talefcp
c(Tc
cupiamus^manee be^
diam mundu:
q6
Oiiio crgo
po(Temu9 acqcfccre:bu
Ci\xid
militateopU8er3t:qucccruici noftre
difficillimcperfuadcripoteft
.
fo:DU8
omne fugicndtJ.-^Solequocp
i
tftiiTcc^afydcran fold
Ub:i8u:i8
eim incrcdibile d: pref tim uobie qai talia fapitie^quib" ad boc crcdendu^
uofipfoB admoncre dcbcaria
inq'
.-"
cotpora
cfle
(nicmim:
quod uobifcuj
Quid
flflumprirtc
feptfna.
0.uid
U09 ccrte tiri que aiiima uriq^ bumana eft: ut cam colb^lantialcm patcrnc illt mcnri quc
dei filium confitemini ficri pofTc dica
rie;;
ago
na
ra:c
cfl:
q6 ciwn uobie
fidce cbriftia
fuadet':tuc
uos
00
ce folcatie
quod
dirimus.^Oaiid cau
0.uid crgo
incrcdibre
e:fi
aliqua
mas qoas
uof-
UBER
aenit t
uof
rorcrft.cflp.orj^
rii
fem-'
iinolla
picema minimedubiwmufiT
lalia ftt
nc aias
ccmfTimn e.lDanclcnrcnriam po^pby rq Doao: tcnuit 7 plorinus.lboipby^ :io tamen iurc difpUcuit. 3n bcminii fane i^ fua que dimifcranrfcd alia no ua co2pora :dirc biianas aias arbitra
tuse.T^uduir.f.iUudcrcdcrc:
foztafTc filiD
i
e g^ ut beatt
ee
ncmai
opiami
fiigcuidcamini:ntfiquia illudequod
fup''
quod
fancri
7 va'
uidelicet
uencurum falu3to:cm
prcmifTi
nunrq
^dij:crunc:q6miffi apcftoli q
o:bcm
apud ded:7 6a erat vbu:boc crat in prfncipio apud deuj: omnia pcr ipfum facra funt:'; fmcip''
l7bu:T ucrbo crat
fo factU5
efl
nibiL
<luod facrum e ir
ipfouitacrantuitaerat lujcboium:
1 luj: in tencbris lucct: i tcncbre eam no copbenderunr. Ob inirium fancti cuangelij cui nomcn cfl fccundum io'
ftnnem:c|dam platonicuf ficur a facro fene fimpliciano: qci poflea mediola'
ncnfi ecdc piefedit cps^folcbaus audi
re aureis Uttcris confcribendii
:
boanas
mab:ad p:cm
t per
nc tcncrcrur.Dbi
icr
iccutnie
omnes
it
fapirmagis.n.daca
ccpo:i ur
fi
bo
|poncndumelTedicebat.cd
fupcrbie dcus
eft
ille
na faceret;n6.n.m3la
difcec
n faccc
magifler:qi vbu^
3n
1
ri
caro facrum
i babitauit in nobie:
q>
cgrorann
nifi fe
abomnib^maraiam 7cd
me
tutam nanap iam mala tndndi boiue pafTuram efTe confcfTus eft.Oiua fnia
^fcctoabftulitquodcfTe platonicum
m3)rie pbibct:oc
uiuos
ej:
motruis fcp
oftenditquodplaronice uidcfdirifTe
virgilius in
campoe
clffios
purgatas
DECIMVS
flt39
fa-'
funt.O.6
fi
ita ciccce
platoicua
ruad
iCTbeueuocariibocead
oblittioncpftto^j.f.
immcmo:c8 fupa
difplt
bic q6
ille
prepofuit ueriratej.
diuinitati
cuit
re uera crede
Hultu
uita q bcatilfima ee
nS
pofTu''
tiffima: dcfiderarc
animaa co:po!um cozmptibilium labeii indc ad ifla re^ boc agat fumma pmga mca:e: tang'
rio:ut inquinatio rcquirat'. Si.n.q'
fecte
mu8:que aiam quoip ipfam non deo coetcmam fcd creata dicit cfTc que n
crar/Ut.n.bocplatoid nollent credc:
oiu?
obli-'
bac uciq3|cam iooncam fibiuidcbanc' 8fFerre:quta nifi q6 fcmp atea fuifTj: fcmpitcrnum dcinccpe cfTc no polTct: 'O.ua^ 1 de[munOo i dc bie quos in munoo dcos a deo factos fcribit pla^ to apcrtifTime dicat cos cfTc cepifTe i b:einitium:fincm tamcn non babitu
ro0:fcdpcrcondito:ie potcntifTunaj
ttoluntatcm in erernum pcrmafuroe
^'diucuntp
cfTepbibeat.Uerujidqiio intelUgit:
uidcrint
eij
bcata
ra
fit:falfo
putabit fep
fbftitutionie
q6 tji ueftigium a
modubit3rer:nec
calcante factum ne
altea;
aItcrop:iud
quidergo
f)o::o
(i
dTc coeternam.cap.icjcp.
f
2tlfo igirur a quibufda platoi^
cia e crcdit*' quafi ncccft^dn" o:"
a'iquid in
ejc
illa
q6 tj: ctno no
fic:l
fiiit
dTc ccpit
tcmpo:e:cur non
efTct cj:
.
potucrit ut ipfa
antca non
fuilTct
di:q6 ^t fi
nifi fo:te
ue:;
platon;ci:q: id
rciremu9:q6
purgatifTimi
ipfi in alia
0.6
fi
abfurdifTtmum i ftultifTimum
eft
finefinetpis: ni(i
quod
inirium nora
i dicc:po^)bfrq pwfecto
oitoitia: hia qui
pfcrenda
animarom drculo:
me
UBER
ncat&iam antmclibcrandcfatis qt
srbitroz oftmdit
:
ucl
cam pbiam in
qua ipe pbilofopbatus cft no el ucrif fimam:urca non contincri talcm uia.
bonorc non
qrpctiit
qucdcofQO
fciunt: ncc
alia
nifi
iubcnt ut facnfia'amfaciamue:nifi
qua uniucrfc anfmc Uberantunac pcr boc finciUa nuUa [ibcratDr.'B aute addit t dtrit:ucl ab inoof motibue -r
difapUna:uel ab inductionc cbaUco-' nim:uel alia quaUbet uia^manifeftifll ma uocc tcftatur ncc^ iUie q ab idis:
neq; ilUf que a cbaldcie didiccrat bac
uoluit
et
mo:tcm
dignatus
eft ficri.
b
nulla
c eft rcligio
nifi
qfic
uniucrfalcm
memorationcm farit: tacere non po-' ruic^Iuam uuU ergo inreUigi animc lUjcrandcumucrfaUmuiam nondu^ rcccpts:uel ej: aUqua ueriffima^bia; uel ej: earum gcntium ooctrinie q mft
gne ucUit in diuinie rcbue babebant":
quia pUis apud cas cmtcfitae ualuit: quoiunc^ angclo:um cognofcetico;:: t colcnoc:um:nonduncp in fuam no''
tiriam bifto:iaU cognitione pcrlata^;
bac
nutabundu5:fed
turom. /Cum aut dirit poipbynus in piimo iujrta fine de rcgreflu aie Ubio:
uia: nift
mundum rcceptum
fue
uniucrfis gcntibue
ma aliqaa:ucl ab
mm:aut alia
inoozum moiibus
i
co^
nddu in fuam
fufficicbatq'c
bomo non mediocri ingcnio prc-' cffe non dubitat.-T^rouidcntiaj ^ppc diuina finc ifta univfaU uia Ube randc animc:genu9 boano relinqucz no crcdtt.Tle<p enim ait non tffc(ed boctantumbonu; tmc^ adiutozium
ditoe
no
perlatum
necmirum.
crat in rebua
auctcm:quam dc rc tita fcq' oportct. uma6tdidtuelabbilofopbia ^ilTi ma aliqua:n6dn in fuam notiril per"
ncntnc fectam:quc uniucrfalem conti
bumantf:qn ifta Ubcrandc anime uni q non eft aUa g> rcUgio oppognari pcrmittebatur ab ioobmm dcmonuncp culroiibue:
cbriftiana
1 confccrandum martyp
numcmm
DECIMVS
fum uia t
cft.
t comedattone ^tatid
ifla
ueritae t uita.lDec
eft
uniuerfalie uia
randa.CIidebatergo
pojpbyTiuf:
rit
1 p butufcemodi pfecutiones cito ini uiam perituram:t^pterea no ee ipa; libcrandc aie uniuerfalcm putabat n intelligeue boc q6 euj moucbatriqft
in eiud electione perpeti metuebat:ad
mof
oomueoomimparatue incacumine
montium:^ ejrtolletur fupcr collee: i uenietadeuome gcntee: t ingrcdief
nationee multe t diccnt.Uenite afccn
damuB in monteoomini t
amtt ingredicmur
^diet
le)c:t
in
oomu^
"bec
eft
dciiacob:Tannuntiabitnobi9 uil fu
in ca.j: fion cni^
ucrbn
ii
drii
ab bierufalcm.
fj
quof
Uia crgo
ifta
cft
uniue gentis
uni
per uniuerfa
difftt
cn
di^rit.
Tlondum reccptum boc oonum dei: 1 nondum in fuam noticiam fuiflc p''
latum.Tlcq5 enim pioptcrca uerum n
efteiudicauit
:
inlcgcmoyfiipzopbetie t pfalmie
de me.Xunc aperuit illie fenfum
intelligerent fcripturae:'!
:
ui
quianondum in fuam
noie
pecca
toijspcromnesgcntce: incipicntibue
oms gentcB.
in
manu
mcdiato^
uni^
uerfali8uia:boceftomml7U9 gaitib'
data^iulTue
difcederc de tcrra fua:
refpublica:in propbctationcm
omnib'*
ipfe
primitue a cbaldcozuj
t templo t
faceootio
:
gnificauerunt
eft uni-'
pbctia dictnm
>cue mifcrcatur
autem in came ipfe mediato t beati eiue apoftoli il teftamenti no gzam reuclantee apcrtiue indicamnt
'f^refens
tum fuum fupcr noe t mifcaf nzi ut cognofcamue in tcrra uta tul i oiV genti^bue falutare tuum : unde tanto
:
:
LIBER
uinarionibus faciunt
n quenJliljet moooiom ud arttum di . TUgant cnim bcc ucl magnoium ftufle bomirum: uel magni cfTe pendcnda:T rcctcTlaj
infcnozum fiunt prcfcnrione caufa:
ficut arte
immundi dco
cijpidirs
dic-'
fcrunt:mo:rui rcui>crunt:c)ccepii8 ip
fiusfaluatozie^^pzqs fingulanbufc^
ius
ria
quodammoDO
uendtccnt in matc
untuerfaU
altero
animarum Ubcrandarum uia gradic' tes:tanqu3m magna pzopbetarecu' rarunr^quauis t ifta eos non fugcrir:
7 ab
eis fcpc prcdicra finr:ad
uia totum
ralitari
bomincm mundat:7 imor moztalem ej: omnibue quibuf no purgatio d parti quercrcfquatn
intellcirtuale
C02U5
fi
dcm faciendam quc mo2taUd fcnfib" non potcreut intimari: ncc ad ejrpcri^
uecat
pozpbfziue^alia
q^tu;
came
j^fu.
ucnrurueit que
tcntia
in lUo
tam clara
futuraprenuntiantonparrijcii facta
bominum
1 ad
dcum
convfio
nunriantunnunq' gcneri
6cMt biia'
libcrat':
ozbcm
in
hbcrande
ri'
credcnttum:culturcfimuIacro:um dt
duminfuanotiriambifto:iaU cognitione dicitclTc pcrlatam:quid bac bi' flozia uclilUiftnus iuemripotcH: quc
monuncp
c)ccrcitatio.pK>fiicienrium purgario:
Ubcratio ab
refurrcctio
focictas
rio
:
rcgnunquc ctcmum
g(o:iofifl'i''
funtquo
implctaconfpicimuf:
tfVe cctcra
dcum uidcndum
cicp in
eternum
quod mcriio
cobercndumiin fancwario
fcripfari
VNDEaMVS
locatl :
cflTc
qua prcdicaf
attp aflerff
*r
laudabilis nimis:
mitm dci
t\:i
montc fancto
uniucrfc tcrrc.
t paulopoft in codc?
in
dcccm
in ctcrnu5.3tcm in alio.
flumis impc
de quadifputarcinftiruimus 6o8
libzo:;^
con''
bu
amo
0.uincp
condito: infpira
autem po(tcrio:cs aducrfus cos qui rultu dco^ p:3ptcr uitam quc p" mot tem futura eft feruandum cjciftimant )cinccps itacp ut in primo libzo pol' Itciti fumus:dc duarumciuitatil quaf in boc fcculo pcrplejcas dij:imus inui-'
ceq^ pmiytiis:e;cotu Tjjcurfu 7 6biti8
finib":
uit.
dcos fuoa
prefcrunt ignorantce
deozu5:nondco:umf3lfo:um boceft impio:um t fupcrbo^:qut cius inco^ mutabiii omnibufcp communi lucc p am:7 ob boc ad quandam cgcnl po
tcflatcm rcdacti:fuaf quodlmo p:iua
q6 diccndum
arbitro:
quanto
us
multos
fibt
qua dua:um ci
tcrrene initia
uitatum:id
cft cclcftif ac
qti
1 fines
c
incipiunt demonftrari.cap.i.
potuimus
drio
tercfpondimus. Tluncuero qd a
me
3a3X2lX5
dei dicimus
cu''
ius ca fcriptura
teftifc(l:queno
iam cjcpcctetur agnofccns:meicp noii immcmo: dcbiti:dc duarum ciuitatii terrcnc (cilicct i cclcilis: quas in boc
intcrij fcculo pcrp^ejcas
quodlmooo
ua
foztuitifmotib'
animozum:
plae
fcd
dif
1 dcbitis
finibus quantu^
fummc
pofitioncpzoui^
dcntic fupcr otrie
frct''
aggrcdiar
iflarum ciui
angelotum
diuerfitate
prc
ccfTcrunt.
dei.t i alio
LIBER
6ecognorcaiDodeo:3d cuiasno tidinemo hoia^ piienit-.nid g mzdia tOK dd 1 boie; icTo cbufttt.cap.9.
Ht
bomo
per boc
n uia. <lui3 fi inter eum qui tendit i iUud quo rcndir uia mcdia eft: fpee c
perucmcndi.fi aur dedt aur igno:crur
ed incommutabilem dd fubftantiam
illic difcerc qc ip(o:q> coc tam naturam q n e qo ipfc:n6 fecit ni (i ipk.Sic cnim deus cum bomine ri p aliquam crearuram loquitur copo-
pcrucnire:7
fitdeUe t
if bo. 'bicpriue
fpiriruftlequecotpo^t fimilitudibus
mooo. Tlam t fic uelut coqjoiis auhbue loquir': quia nebr p cozpus
bquif:'! uclurinterpofito cozporaliu
ignora;
bccium irtreruallo.ZDulru.n.fimilia
funttalui uifa coipotalibus.
ipfa uericarcfiquts
fir
no cTqpediv.nec per nofipfoe nofle ioo nd fumue Tlam ft ipfa fdri poftunt tcftibue nobis qucrcmotanonfunt
:
S^ bc{^
cjC'
iooneue ad au
.
diendum mtc non co^>o:e 3ld iUud enim bois ira bquirunquod tbomte cctmQ quibus bomo conftat emcU*: t quo iprc deue foUis cftmelio:.um cnim bomo rccrifrime inrclligatunur fi boc non poreftifalrcj credat' facrua ad imagincm dei piofcao ca fui pre
:
fcnftb": ficut
p:e ocutie
fcCTo ca
que prefto funr oculie: pro que remota funr i fcnfib' no'
fci:c
a quo:p
fcftb*
Sicut ergo dc
uifibiltbus
quae eciam cum peco:ibne communce babct.S^ q: ipfa mce cuiratio tmtelUgctia na
ar infcrioKe parrcs fuae:
turalitcr ineft:uirqf quttufda renebjo
fie t ucteribue inualida dl:no folum ad inbcrcndtJ frucnoo : ucrum criam ad pfrucnduj merenoo incomurabre
dimue
ira
eis
credimue quiuidenJcarcp
de cettrie que ad
fum coipoiia
rccrilTimediamrfcnfue:unde i fenre
tifl
inui
lumen:ooncc
ftdc
dc dic in
diem rcnouat
p:imum
fucrat
imbuenda atque
qui bcc in lUo inco:po:co lumine dif' pofua didiccrunr.ud mancnria ccnto
entur.
VNDEaMVS
be auctoitate cionice
gno 7 indTabritcr ac
cbro
fieri fe
fcripture di
(nuifibiUtcr pul-'
uino fpintucondite.cap.tg.
potuifTe pzoclamat.
Ctai
3fibiUam omntum
ma^us e
aut a deo quide factum fatent: n tant cum tempoiis uolunt btcfed fue c^a
mundu9:inuifibilium omnium
tioms initium:ut mo quodl velut uij: intelligibili femper fit factus.diit qdl
fcrtpturis fictto
{bifuitiflep:opbcta:quanoo fecitds
uideoquomo&o
rcbue ratio
dcrit:unde
celum 1 terram
fapientia per
;*
dd
q
ifla fbTiftcre
(i
majimccp
oia.:
anima quam
animas et fanctas fc tranffcrt: t a^ mico3 deii ptopbctas coftituit: cifcp operafua finc flrepttu intus enarrat; Xoquunt'cis quoc^ angeli de{:c[ fep uidentfaciem patris: uoUmtatccp ei" quibue opo:tet annunttant.]c bis u nue crat i^c p:opbcta c| dtjcit t fcrip^ fif.3n principio fecit deus celg 7 iri.
In
illi
accideric
noua miferta
al^nalTc
Simim
eos fequctur
:
abfurbira9:ut criam
cum bcata df
in
uc
quo bec fibi reuelata cognouit:etiam tpfam fidcm nodram futuram tanto
antepredi;;:eric.
fempercjri'
di^
bcata:quo
ciflultius nibil potcfl. Siautcmfep quidem per fecula retro infinita ram
ibecondit(onemundi:que necite^
poralis fir:nec
bcatitudiRcaltemafTcantme mireria
putant:fed nwnc iam de cetert) cu fitc
rii libcrata ad mifcriam non cfTc redi turam^m^bilominus conut'nwn^noq>
nouo
quod atea
noluerit.cap.it$.
fed deinccps
d quid placuit
faccte ccltt 1
terram:q antca no
(i
feciflret/Q.ui
boc dicut
ctemB
1 boc magnum
retro
atq? preclaru;:
quod ndqua
ctemitatem
accidifTct.
jCuius nouita'
i
ueritatc:7 letali
mozbo
tisfaufamfidmm negabuut
babuifTe confilio:fimul
ctia beatitudis cius
eix
et'no
uo
ncgabunt
:
auctotcm
efl.
qnod
nefande impietatis
etiaiH
Si aut diccnt
ipfumnouo
cofilio c):cogita(Te:
ma^
cs quc iU
LIBER"
ifti
qc tempo: crcatam
fj
auctc uiccrunt:
nd cb aUud
nifi
quia
3ln
fo:te
nunqua^ mifcram poftca futuram: non utiquc dubitabunt boc ficri manente incom' mutabilitate confili| dd.Bic erj o crc
riam:fi ab ca fuerit Uberata
bco:f5 dc ca
cft
mundd
uno
i^
dant 1
m undum ex tcmpoic
tri
ficri
po'
dinuii funn-7
ruiffcncc
io
tantum
finttfltie
atcp in
ccmparationc ilUus
loco in
tam cpguo
quo md'
du9
cft
occupatam.'
Tbn
opino: cos
Xam i^cflc
tpum fpatqs
cogitadd de
infinitis
in bec
uaniloquia p:o^clToro8.
u5
&fi
mddo:
q>
nec dc mft^
igirur
unum mundd
ingcnti
qutdcm
nitielocoainucflp.v.
famcnrtloco
d
n
indc uidcndo
condito:e miidi
qi dcuj
confcntinn
inftniiis
ftm^^quid
rcfpondcat dc
madi
lo
co. 3ta.n.qrit:cur
pon" tuc t no
Tla
aria
quid cfpondcant de cpra mundum locis:cur i nf ab ope dcuf ccflet.boc fibi rcfpddfar; de infinitis afi mundd ttmpoiib^^cur ineis oe" ab opcre a-fTjucrtf.t ficut
1
factu3
non
q>
eft
potius ubi e 1
fpacia tpis
ari
alibi
(i
infmita
quocftbcomundum
conftituenrcd
quifg' di
non potuilTc uacarc ommpotetcj: nonne confcqucns crit ut inumcrabi' lc9 mooos ai cpinuo fdniarc cogAd
noUa pofTa bumana comprcbcdm: ita non eft confcqucns ut dco aUquid
criftiemus accidilTe fo:tuirum: q>
illo
a tm dtffcrcntia
tti.ifti
q?
ccs
illc
fortuitis
t rcfol
dd facros
dicrdJi
foK
fentiunt
uUa
(i
dicunt inanes
cffc
bominum ccgita
fit
prctcr
mun
dum:rcfpondctur
nitcr
eis ifto
mooo inA^
nobifcum fcntiunt.3lU^
bomincs cogitare
Umfitantcmundum.
VNDEaMVS
mundi tempozum unu
de folis oaafa:nec mane
nifi de folts
reation(e
e(Tcprindpio:neciiliudal(o preueiru
cap.vi.
ibequalitateptimozum dieru^qr
f
^enimrectcdifcernttfeftiitasT
mane
fine ali^
!eferf.t primitus
ddfaaa:atc^
cafTcdiem
ini
feparafTe narratur:T
:
morarum in^ualf
tcmpue fequerctur.'um igiturdeus (n cuius etcrniiate nuUa cft omnino mutatio crcatoifittcmpopT od ato: quomodicatur pofttcmpo:}^ fpacia mnndum crcaflfc non uidcornifi dicat' ante mundum iam aliquam fuiflc crc aturam:cuiu9 motibuo ttnipora cur^
rcrent."f^o:ro filittcrc facre majcicip
fcce^
nobis
potcft.
q5
.
tri
3lut
i
enim aliqua
petiozibud
Iu;c
co:pozca cft:f!uc
fu
ueraccs
ita drit:in
prindpio
fecilTe
de
um cclum i tcrram:ut
fc intclligatur:quia
boc potiue
que fcdt:pwculdubio n
in fcmpozc: fcd cd
i fpintibus bcatieuic qtta di^ dt apoftolue.Otue furfum e bierufa'' lem mater nza etcma in cclis. ^it^p^ pe 1 alio loco.Oms enim uos fili) lu"
cis cftis
mundua factue
fit:-!
ftlq
qood
cft.
q6
. fit tamen i ucfpa did buinstmane aliquatcnue : qm fcia creature in comparatione (cieiic
neop tenebrarum
futurum
Tlullum ant
afi
mundu
agcf.
creatotis
quodammooo
ucfpafcit:ite
cp lucefdt 1 manefit:cum
tiu'
cft
mundu8:fi in
i ipfa rcfcr ad laude dilcctidec^ creatozis: nec in noctem uergitur ubi non creato: a
creaturc dilectione reIinqaitur.C>etc^
fcriptura
ooo
ille
e^ozdine:nufquamintcrpofuit uoca
unue:fta dies
fccii
ut iradi
camrqua cumindci
fapientia
cogno
cft
:
magis dicere^Uidcmus qmppe iftos notoe dics non babere uefperam nift
ita
uefperacograenriusg^no^ didpdn
LIBER
que tannim ut dtVi cutn id laudada^ 1 amanda refmur creatozem::currit <n mane.t boc CD fit^n cogmtioem fuiipftuB dicB unue ellXu i cognitto" nem firmamenti quod inter aquas in fcriores 7 fuperioiefcelum appdlato efbdiee recundu8.um incognitioe^ terre ac marie omniunc^ gignentium quc radidbus continuata funt terre: diea tertiu8.uin cognitionem lumf nariu maiozie t minozis omniicp ff derum:dieB quartus.um in cogniti onem omnium que cj: ^quie aialtum natatiliu; atc^ uolattltunt: diee ^nt\
ipfipoffbonaoperaque in eis^pcr
eos operatur deus:
in
illa
fi
ad tllum prius
quodammoco
babebunt requicm fempitemam.tJoc enim 7 fabbati ua carionc q: pccpto lcgie in uetcri dci populo figuratum cft: unde fuo loco
acccnerint:in iUo
diligentios arbitro: diffcrendum.
fit.c.ijc.
boi8:dic8 fejrtus.
ftt
6i re^
taui:que
bui** ciuitarie
pu 1 magna ps
eft:7eobeatio:q?nunquain percgria
ta:q binc diuina teftimonia fuppcrat:
g^tufarif tiidebif deo lazgiaueexpltc re
6e ab oibus opcrib" fuis t fac ttftcat eu:neqUa^ eflacctpiendu pite^' rilitentanquam dcue bborauerit op^ anoo quidijrit 7 facta funt ipbo itdU'^ gibili 1 fempitemo:non fonabili t tc'
porali.Sed requiee dei requiem fignf
ftcat
Del
quo
fi
nominc
dcus
ubi dictum
eft in
prtncipio fedt
celum t terram:
deprfic
tetida
oomus lecida
figntficatco:;t({
fi
lctantur in oomotetiflm
fcriptum
flb
cft
rcqufcu.flc
dcum i dfe
fuie
feprimo
omnibus operibus
fit
cpzfue. 3n
terram
cdum 7
ut non folum eo loqucndi mooo (et dicatur quo figniftcatur pcr id qp con
tinet id
uideatur.
quod contineturrficuttbeatta
quit':inuifibrif 7 icompofita:
annfed ctiam
illo
quoe
indiftinctam cenfiifioncm
lu)c
legcntes
itacp
efficit
lctos.6uenienttffiihe
VNDEaMVS
noncffcntin
opcribmdda qulbas dd
pref''
accepir:cuiu8 untcas dt
rommendare
fecundue auc
ipfe un''
eft
idcm
ad
(cptenaritvf
Xw
eum
date
i
oominum de celie:
laudate
n lumcnJaudate cum celi celoiii ^aquequc fupercdosfunt laudent nomen oomini.<lm ipfc diptT facta
flclle
funt:ipfe
commcmoratie
dd per quod t ipfi t omnia facta fiit. lumen quippe uerum quod iUumiac Omnem bominem oenientcm in bunc mundum:boc illuminat t omncm an
ad omnia:ipfc dijcit t facta fiit. Ooiia po!io audcbitopinari poft oia ifta quc fe;c dieb* enumerata limt an' gcloa factos:' Sed i (i quifq ita dcfi'
fertur
fic
imundu8:ficutfiit
omsqm'
uocarur
ptt:rcdarguit
ifta
uanitatcm
illa
fcnp
ptidpationc lu
:
fed
facri funt
autem quarto
die.
di:
Tlunquidnam ergo
cfTe
cui
no
eft
diccmuaf 2lbfit.3n pjomptu e.n. quid illo die factum fit.:Hb a^s utic^ terfa difacta cftr t diflinctaB fui gene ria fpcciee duo ifU dementa fumpfe^
rttnt:^ p:odu]cit tcrra
tia.c3p.]c.
St itac0 bonn
quicquid d
ra^'
eft
fac
tjfuntffdcra.Tlimirum crgo fiad iftozum dierum opcra dd pertinet gdt: ipfi funt illa lu^ que did nomen
non gcnita. Ouod eni^ dc fimplid bono gcnitum cft pariter fimple^ 1 boc eft quod iUud de quo genitu^ eft. queduo patrem tfilium didmus : t
ta
txt^ boc cum fpiritu fancto unus i dene.Oui fpiritue patrfe t ftlg:fpu6
LIBER
boceflqtiodipfa inco:rapno
illa
Tlam
quia nec pater eft nec ftlius . Sed alT diri non aUudqma t hoc pariter fim
-ple^c
aUbi miot.
ell tnco!rupt!'o:
parircrcp incommutabile
bonU5
ipfum maioe 2
in roro
quia
tta
(p enim ucrbi graria quiadigirus mi-' no! efl q> rora manue:idco inrotrupti
fimplei; eft:7
biUo!
incqualcs
quonia; quod babet boc cfi:txcepto tp relatiuequcc^ perfona ad alteram dicitur.Tlam utiq? parer babet fiUd:
ncc tamen ipfc eft
filius:-:
fiUuf babct
.
Jn
quocp ipfa:ctiam
ficut erir
fi
fcmpcr
fit
fapice:
bitur.quia
tunc fapicns
fit
in etet
num:partiripationc tamen
incommu non
cH quod
ipfa.
fiue fet
.
Tlibil
lucc nunquam drieraturidco nonali ui cfl ipfe aUud luj: qua illuminatur.
enim houxm cft id quod babct.TUm ncc^ uas liquo: cft* nec cotpaB coloi: ncc acr (u)c fiue fcruoi:ncdp antma fa'
pienria efl
.
"binc
cfl q>
etiam priuari
in
pofTiint rcbue
quaf babcnnt
aUof
mu^
ncm
fic
tari:ut t uas cuacuef bumoe quo ple nu5 cft-r co:pue dccoloictunt aer tenebrefcat fiuc frigefcat: t anima dcfl''
piat.
animam incoipotcam
fimpUde
fapientic 6/:
lucc incoipoiea
coipus Uice
mirtitur:babcrquidem ipfiOeincor
ruptionie inamifnbilem quaUtatem:
poraUum
VNDEa.MVS
(t
cc priuatain.Sccunduj
illa fimplicia
boc cigo
dfir
ne equales
qui^pfca
q principalitcr ucrcqj di
nequay 6
m cis qualitas:
fanctie
fumu8:quanooquidc3; (i equa
pariter
tcrum dictU9
cft in fcripturis
bcadquis
diacunc^
fucrit:ita
'
tbcfaurizc
rumintclligibiliu:in quibue
funtom
quidem uita tantummooo uiuenoor ctema ucro finem non babenoo nomt nata eft . Cuapiopter quanuis non qutcquid eternum conrinuo beatum
enim ctiam pcnahs ignis ctcnme: tamen fi uerc perfeact^ bea'
fic:dicitur
biUum q pcr ipfam factc funt:qm de' non aliquid nefciens fcat:quod nec 6 quoUbet bomine artifice rccte dici po
tcft."lbojro
(i
ta uita
non nifi ctcma cft:non erat taf iftomm quanoocp dcfitura:^ pzoprc rea non eterna fiuc id fcitcnt fiue ncfd
cntcs aliud putarennquia fdcntcs
ri^
Cp
nirfto
que noncr^vxx quo occurrit a quiddam mip:fcd tamcn ucruj mundue nobie notus efte non polTct nifi cflet:dco autem nifi notus
fccit
ifte
circcefrenonponTt.
non fincbat.Si autem boc ita ncfde' bant utfalfis inccrrifuc non fidcrcnt: fcd utm; fempitcrnum an quanoocp
ftnem babitorum eflTct bonum fuuj: in neutram partem firma aflTenfionc
ferrcntur:ipfa de tanta fcUcitatc cocta
tis)
3n ciue bcatitudis
ab initio
qua
facti agti
h illoe
p
in fancris angclis
ita
fpadum
age'*
priue crantfpe
iUi tcncbre
quoe
ios didmusrfttl fimul ui facti fnt laj: facti funt:no tam ita tm crcat ut quo^
utmaior bearituoo
efle
non
quomooe
dTct 7
quoquomooo
uiue
po
que^culdubio n
fic
nifi
etcrna
cefnitatifi^fuecertaatcp fecurafjt
bitt:ut ea;
aii
peccatum.
ciposei;buict3tebcaritudi'
ni copatos
qd
attinct
ad roali
^'
-'
LTBFR
omncefln
fc
tapfurce
pof
fentnofTcfuielapfifunt:? pcttruina
dc fua bcatitft
eh incer
acccperintqm i!ete:unt.cap.p'^.
to6:c(Vct8utcfna niTtpcccafrcnttcnm
uaflanteconfciam:
impcrantco
fuc pfeueri
ita
factoe
ut
mifericoidiam:qui
licct
tamcn pe
nim bominu3
iuftitic
k in actionc ^uectuc^
illo
fii
pcrfcuciaturum ufqjinfincm
aliqua rcuelattonc ab
fctat:nifi
fanctoe ctcmc
inflruit:fcd
nciem
pmue bomo in
paradtfo
^ quilibct
nos dc iUie pcr fcriptae fancras nofTc poruiue.Ouif en<m carboltcus cbrtflianus ignorat nwllijm bonum diabolum e]c bonie 1'
gclis ulfcmte
in focictatcm
non opionc fcd ccrta ucntate manifc ftum c:finc finete babitur emni mo
lcfKa carentcm focictatcm
in participationc
quib" ct^mitrit'
angclozum
illa fclidtatc
ibunrin uiram crcmam."J>o:w ade noe ccrrifumue: nunquam noe tj: illa immorali felicitarccafuroe:tlIi ue ro rcrti non funt:iflm porio:c8 ncne' qualfs ete crimue.Scdquiancquflf'
fi
cp coniuncto cfTtabcatitudincm^qui
rccro ptopofito intcllcctualie natura
ueritas
fallit:-?:
incommu
tabiliquod deue
e(!
ftncuUa molcftia
feUcimiB etcmc uiue illi alq quia ccrri no fuc rur1t:non cnim erat co;^ ctcrna fdici^
tae cuiue ccrti efTennq finc fiicrat
bt'tura:reftat ut
fi
pcrfruanir:"! in eo fe in
etcmum cfTc
ba
aut
manfHrum:ncc uUa
angcloB lucis pia
dtibitationc cunc
aut iparce
fucrit:
crcdiuObac ncc
pecc'
quod diie ait de . 3Ue bomicida i C ^imc no' fletit:fic ee flcctpicndum ut non folum bomidda fuerit ab inirio:id dt iirio bpmani gc
fi
diaboloineuangclio
erat
ab
inirio
neris
cj:
quo
uriq?
bomo
faaue
cfl:
VNDECIMVS
c)caudiftime
uideatunepudifti
non fteterit:t
eflTe
idco
nunquam beatus
deu8:cum diccndnfuilTe me deus quoniam clamaui.Sed cum diriflct cgo clama ab co quercretur undc fe m':tanquam damafle monftraret: ab effcctu epu'
dirionis dci clamois fui oftcndit affcc
cum:tan5'
clamaflc
meqin
e^audiftime.
quod
uere
fi
iQjjid faendtt
fit
de co q6 fctiptu
fic intelligat'
eabiniriodiabolus peccat.cap.)cv.
-
etiam quod bcatus apoltolus ioanes ait:ab initio diabolus pcccanboc e ej:
Xlud
et
q6
ait
de diabolo ioan
recuf3uit:qua
nce:ab
intclligiit
inirio
diaboluf pcrcat:it
cari
cum illie
(i
bcrcticie fapit:
alie peflcs ita
omnino peccatum
fls
fltJ
Sj ^d refpondc^
ait cfai
id e manicbci6:i:
fenttunt:q'
quc
pw pbfficie teftionqe:fiue q6
fuam quandam piopriam tanquam qc aducrfo quodam princi^ pio dtabolue babcat naturam mali: qui tata uanitate dcfiptunt:ut cii uer
ba ifta cuangelica in auctozirate nobif c\m babeant: non attcndant non di^ plTe oominum a ueritate alien'* fuit: ied in ueritate non ftetit : ubi a vitate lapfum intelligi uoluit:in qua uticp (i
iteiiflrct:cius
qui
c^e^'
gimr
fuiffe
Tlam cjrprdTius
(i
aWconucntcnrine
opoztct et illud
Cate
quod dicrum
c in ucri
permaneret.
non
ftctit (ic
accipiamus:q' in
uc
ritate fiicrif:fed
non permanfcrit. t
diabolue pcccat:no
Qmo
cas
gene locurionisdicttifttde
iliud
q6 ab
inirio
ab inirio q: quo creatus cft peccare putldus c;fcd ab inirio pcccari quod ab ipfius fupcrbia ccpit cflc peccatu.
Tlec iUud
quod fcriptum
cft
in Ubjo
iob:cum dc diabolo fcrmo cflct. "boc eft iniriu; figmcnci oomini quod fccit fld ilUtdendum ab angclis fuie . ui confonare nidctur 1 pfalmus ubi Icgi
tur.ibraco bic
qucm
findfti adillu
:
dcndum d
fic
intclUgcndum eft
ut
non fincii poti us ea fit ca ut i eo ueritas non fit:^' i nericate non ftetit. 3fta bcutto eft 1 i
pfalmo nbi att.go clamaui quonia;
nmn ctiam
in
LIDEB
no conltituit a qub eft omnie moduf: emnls fpce: omnie otoo:finc quibuo
crtrcmfe infimKc^ befhoKerquam
ille
(ocundum coipoiie
tionalibue
fcnfibnf blandiai'
ra-
quoddam
ueluti
pondue
uoluntatie 1 amo:ie:ut
cum o:dic na
otoo rationis.cap.jcvi.
gms.tJoc cft initiu figmti diii: qt fine dubio nifi eftet uiriu; malicic: natura
motu
non uiciata
no
eft:
preponuntur intcUigcntia non intclli" getibuetficut bominee pecoiibue. t in bie quc inrcUigunt preponuntur V mortalia mo:taItbu9:ficut angeli boi
prcponuntur nature Sd{ ne. ft aatc5 line atcp aliue pjo fuo cuiufcp ufu citimationie modu6:quo
dco.Qanppi
bue
altiozis
atai
utatur eriam
fit
ut
fentientibue
ut fi poteflas
ptotfue de nafu
tue
illttdet^ab
quibus ea
cenderetfitturemalignitatie
dueno
^
In
ca
ipfc factur":
ne quo:um
q>
tati8:ple;jq3 cariue
comparcf cquue
C
fcruue:gemma
q familia.^Jta
tali
cum finpKlicct per fuam bomtate^ bonum:iam per fuam prefcia^ ppafTc
intclligatur quomo illo utet"!
libettateiudicandi
plurimum
diftat
malo.
VNDEOMVS
n
(^tiUmdctt8ullainnondico
g^pluree fentcntfae ucrftatis parit:
in lucem notide p>ducic
:
angelo^ fed ud boiu; crcaren quem malum fucurum efte prefcUren ntfi pariter nofTetquibus eoe bono^
ufibue commodarecatcp ita otdinem
dum aliua
tamcn ut
quod in obfcuro
alqs locis
loco intclligitunuel
mfnimedubqe
aflVrarunfi
uc cu3
enim q
appcllantur in oinamentie
elocutio''
pcrueniatur quod fcnft illc i (cipfit: fiuc id latcat fed ep occaf ione traaau'
dcpwfunclcobfcuritatia aliaqucda^
ucra dicantunnon mibi uiderur ab o
Tlon
eft
apud
noe buiu8 iiocabuli confuctuoo: cuj tamen eiJ'dcm oznamentia locutionia ciiamfermo latinus uta^: immo liu' gue omnium gentium bia antitbctie. 7 paulus apoftolus in fecunda ad co^ rintbios epiflola illum locum fuauic
c)cplicat
pcribue dei abfurda fcntenfi4:fi cum iuj: illa prima crt facta angcW ciati v
tclligunrur:-! intcr fanctos
angclos i
ubi dictu
1 uocauit deue
uocauit nocte.
dicm: i tcnebrae
ubi
dicit
per arma
iuftitie
dcjrtria
i afiniftrie^perglona -rigno
g^cadcrcntprefcirccafuroe:-! luminc
bilitatem:pcr infamiam i
luminaria cdi
ut luce'
omnia
polTidcntcf.Sicut crgo
ifta
co
pulcbritndinem reddunt:ita
quadam
rcrum cloquentia feculi pul cbrituoo componitur . ^pcrtift^imc boc pofitum cft in libto ecclefiaftico boc mooo.ontra malum bonum e: t contra moifcm uita: fic contra piuj pcccaio:.t fic intuerc in omnia opa
fed
non uerbomm
contrario:um oppofitione
1 noctcm:t paulopoft. t fcdt incjt dcus duo luminaria magna lumtarc maiue in principio dici:7 lumina: mt nue in prindpio nocti8.t ftclUe. i pofuitilasdeus infirmamcnto celi luccre fuper terra:-! preclTe did i noc
ci:i;diuidcre
intcrluccmTtcnebras.
illuftrattonc ueritatis
sngclomm cft
ftltiftlimi
d contrariae
men-
craunum.
Quidfenticndiljuidcatur diuifi^
Aai9
inter
lucem i tcnebras.capitulu
turum non namrc fed uoluntarie ms lum occultttm aut incertum e(Tc non
potuit.
q"
Uanuis
icac^ diuini
fcrmonis
LIBER
nebra;^
bonadtcAp.^.
facrum bcatiore^:
: i uidit deu8 luce quia boa e. Tla poltea^ (c pauitinterluce t tcnebrasri uocauic lucem diem t tenebrae noctem: nefif
fic onii uoluit artifici fuo placuif iam factum:quod placucrat in atte fadcndum: no <f ullo mo dd fcia ua^
fed
fe
nondum
futurum
cfl
p:ofpidt:ucl
quod
prie e
diuidunt:no
ari fcd
pofl
fedaliomooo quodflmanoltrartm
confuctudine cogirationu logealtccp
diuerfo. 31 Ic quippc
bonum
dici
efl:
t noc
pla-^
luccm t rcnebr99.t
uidit
cuit:q:
te dijnt
m^
dcu9
non e^ boc i iird omnino inco' illa qutdcm q tcmporaliter fiunnt futuranondum
cogitationc mutata:fcd
mutabrircr uidet:ira ut
au
ui
fint:-!
prefcnria
iam
fint
t prctcrita
fiat lujc
7 facta c
lu]c:t
iam non
qm
nofic
bonum e:nc
utruc^
t io
non efl immutatio ncc momcnri obii' brario.Tlccp enim du9 intcnrio de co
gitarionc in cogitarioncm tranfit
:
fUerant appzobande.
in
funtcunctaquenouit.<lm tempors
6e eftia t incomutabili
placuept factenda
cap.jrp.
fcia def
ac
ita
fccit fic
qucnadmodum
temporalia
mouet
fccit:
queadmodu facta.
motibue.
effe
quod
.
ut faceret
Tlcc
Uid
p oia
e.n.aliud tteltigedu
dl:uidit
eo g^
68 qi bonu
e:nifi
opie appiobatio
miotis
fac
qd uideret:c| tam
nifi ta pfccta
pfcrtc
no oparetnr:
tum
fieret
ei fuiflet
incognirum.&u ezgo
uidit quia
feccrit
VNDEOMVS
Ittccrfufficet dicc
Bt aiit
7
ii
nidofa funt
cenuenienf adbibita in
dijrit
deu9
fiat
tanta
\aj:
imodcrato t
Unde
no
ptoiiidcntia
lu^t uidit dcn9 lucc qz boa e. 3i crgo qriue quig feccrit:6e cfi ^d fc p
cerit:dij:it fiat
dere occultam ficut erant qdi q uij: potuimus inuenire:quia 1 ipfa utilita
tif occoltario:aut
boilitanf cjcercitato
cii
oio natura
fic
ncc ar9
bono deo 'bijnc etil plato cam condcndi mndi iufblTt mam didt:ut a bono 60 bda opj fic^
q> ut bonii crcarcf a
ab bis qui
le
i'
gcrantfoztccognoucrit:fiucaccrrio
ma
genio inuifibilia
da p ea q facra funt
ab bie
c[
in
pazuie.OLue
ttdkaa;>fpej:rit:fiue
iilaco
fpqxrant lipfc
didiccrit.
fun
boie^fiunum ra
cbritodini
dif!at
nataram.cap.):):^.
tlccfancmultummirandu;
2(nctricam.Udbonacrcandit
dicit
quindnoUammalamputat
ram:fuo quodampzoprioqcozramp
pagatac^ ^ncipio:noIunt acdpcrc ifta
aducrfum
malizepcUcndi^ejrtrea ne
bo-'
ccfTitatcpductumfulfp naturam
polbta 1
cruddifTi'
illa incfna'
tione purgari:tcgmen
acuinculumfu
nobifipfie
ei9
congruentcr atc^
fcie
/i
turum boflis uicti t inclofi. Bic autc maicbd ri defipcrct ud potf ifanizct: dd natora ficutie incommutabik; itqf omnlno icouptibile crdent: cui
LIBER
nocerc nuUa
bn
cum
nafe q dci
eii:(^
ab
illo
condttam loge
quo
ozigenis ooctria
i0
tfla fapint:fi
fnculp9tur.cap.]c^g.
(lmulto eftmirandnampU":
cp ct cfda^ 4 untinobircu crcdut oium :e;t ce principinrnullac^ naturs non eft quod dcua ernifi ab illo con q
ditO!e
fabricandimundi tam
grauiora q apltue pcccaucrut:deoncf quibue detchue ntbil e: terrca copoa qnib'* ifcrC 7 graui' nibil c:ponu9 ^ boiee et bonoe:potiue etg' malof ba
bere dcbuifre.Tlunc vo ut itclligcmuf
nu9 conderet bona:? cfTcnt pofl deu$ q non cflent quod eft dcu9 : bona tii que non faceret nifi bonus dcu9 . Sj
aiae dritnon quide ptee dei
f;
aiai^mcritanonqualiratib'' co:po!U
cfTe
factas
dcmon bomo aut i niic licet malue bnge minoue mitio:tf(p malicict ca
te
antc pcccatum
tii
lurcum co:puf ac
oo.t divfig pjogrelTibug p divdute peccato^:a celte ufc^ ad terrae di^Ha coipoti quafi utncu^ mcmiirc:? bnc
ee
folem uf in uno
re?3
decou pulcbritudinum
una
retur inclndi
equali&p
tatu:ii attcndtne
ptimH q^boc eit con trarru fcripturc buiue tante auc^ein tcntioni:q p omnia opa dcifl^iungce:
uidit 68 quia
<ld
decoiec^ confultum
cflrf^
ccti^t porf
infacne t uiditdf omnia que fcdt: 1 crant bona ualdcnuUam aliam caj
b"*
pUe
faciendi
borta fiezcnt a
intelltgiBoluit:nifiut
multil lo
pzo''
mn
. tec erge ta q fupi" cotndauf unaquacp crcatura rcqrot': quie ea fcccrit:pcr qutd fcccrir: quare fect"
rit:utrefpondeaf deue
uerbtifutt^:
Tlcc
'
analauoluntaequiinature o:dinefn
patcr
VNDECIMVS
recer{t:p!optcr quid
fcoedwPii 4pp
rcrtpturarum id
{ntdligif iKrbi^di^tutfiat:
qd ane
^u^
qo :
quod dl uiditdetif
ixi
&e tnnitate
Cflp.x?cii9.
quod
t filq bond
:
ut rea
'Redius T teneue i
ftdct:
pdica^
mud:
q'
recon(15(lantiart coc^ud abobus: flttpboctotumTtnmtas fit pwpter ^petatem pfona;^:'; unus deus^ptet infeparabilem cfruinifatcmrricur unuf omnipotenf ^pf infcpabilc ofpotetia:
{ta
tfi
deo
frut/;iUfiflen9 modifiicafrcdtcmplflnf
iUudratnnbcres iocundatUne:ut'dct:
ut ctiam
eoijj
cum dc finc^ulia
qrit:
umif^ftp
ibi c
ir\
trib''
ifepa
Uuanmm
inteUigidaturbinc
bonitas
dici pofTit
ambo;^:no audco
immo vo
ut ita
:
uc
rutfiambo^eum
faciti*
dicere fanctitatcm
Tleq$ enim
ipfi infh'merunt
eec:
cuius
litatcm^fed ipfatrju^uocp
t
fUam n ftiaj
unaparfappeUrcfpbffica:altera
gica:tcrtia cthic^,
rrfnitatc
pfona;.3ld boc.n.mc^ba'
fit
Ooa^
nota (atina
fanctitas (Halie
t cofubftantialie
am
moraUft^ uocarent': quas et i oaauo libzo brcui^ (Inpus. no qUo fit cofequee ot i^ i bis trib"
turali8:rdnalis:
bo^j.Sed (i rttbile aliud bo'ifa9 dcufa q fanctiraeipfccto t illa diligetia zois e non pKfumptionie nudaciarut iope rib^^ddfccrctoquodam loquedimo
qflo noftra exerceatur intentio: eadc?
aliquid
fm deum
detiinititc coc^ttv
ifta di^
dcus uifus
nec^ intelligentie
fecerit:
per (jd
LIBER
Iflrg(tora.
tame tribns magnis n generali bue qonibue ois cotnm uerfatur inte
tio.Jti ut
difcrepa'
tatfi
no
effi'
te:ncc^coetema:T quo breuins totu; dz no ciufdcm f15flantie cuius cfl de": tamen qnia dco nibil fit in rcbus ab
eo faais natura^pt^us: imagine dci
TLatura
g ca re frui
bocerumeilU* trinitatieagnofcius: ad boc refozmatioe perficienda:Dt fit etfimiUtndinc^)ria. Tla i fumns : i ncs u nouimus:? nofl|2 cfVc noffe diligius 3n bis aut tribus quc dip: nulla nos falfiras ucrifimilie turbar.
^pter aliud querimu0:uri tpalib" ma gie utendu; cftq' fruendti ut fn me reamnreternis. Tlon ficutpcruerfi<} fhiiuoluntnimtmo:uttantdco : qm no numu^pter deu ipeducfed deum ^ptcr nummum coUint.UenJtam eo ioqucdi mooo qucm plus obtiuit t^^
fuctuoo:7 frucribus uriur:? ufib' fr|
Tlon.n.ca
ficut illa
fozie
funtullo
udut colo^
fibiUuetimagics
eie
fimiUimas
ncc
me
idc^ nofTe
amare ccrrifTimn e.TluUa in bie uenY academicop argumta fozmioo dicm'' rinm.flnid fi falUris.^Si-n.fallo^fB. Tla qUi non e:uri^ ncc falU pot: ac p boc fd fi faUoi.0.uifl ezgo fu 4 fallo:
quom6cfTcmcftifloz:qri certucflmc
efTe
{\
n^ura noflra
cffct
a nobis^^fec
fapicnriaj:
falloz i
O-uia
fi
igitur cfTcm
qui
i
tnzamiios gcnuiffcus
faUeren etiam
faUar ptoculdubio
fallar.Sicutcnim noui
ni er
Ooany i^i
falfa efTcnt
faUa
me
'
VNDECIMVS
tlonnetitfnaurad
tittD cactimts
ger
iffi"
mecmittannaliiastcrreradtccs
flmote falfo?t:(i me
amaz felfum
gunt quo
ra
cib**
aliihtt}
^8 dubitet ap cop quc amaf t ipe ao: uerue i ccrtUB cft/Xaf oi:o ncmo eft
(f
ce
k noticg' rteo e 4
rt
ee
b^
ueltt.
*
'O.aoln.potbeatueeefinibilfii.
t>e e(!cntia % fcietia
turinmed^8:utclTcntia fua
ubifm
utufq)
amo
.
te-cap.^rg.
fanamte malunt:g>
lctari
amf
tia.0.uc uis
talib' prctcr
fcipoe dc
bomini animantibue nL' e:l5 eof cfbufda ad ifla lucc cotuen da multo cp nobis fit acrio: fcnfu8 o^
culo^t: f5luceiUaico:po:c3c6tingcre
tplanefunt^tnofolil a fapientibus
poiTumus.Ucrntit
iefl fefib''
trrationalid:afi
darcrqua nec
pofito fibi qr
(i
mifcia fep
cfTe
fda nuUo m6:at cctte qda (cie fimilituoo.cta adt re^ co:^ poraUn non quia fcntiunt:fcd q: fenti
ounooo
pcriturt:^fccto ejrulrarentle
ticia:ificfempeligcrentecq'
oiono
fu8
fenfibus prcbcnt:
mpioeoq^ noiTe ri
tara no
elTc.'2ltq^ io
ca
fc
noucrint ee
q H ba'
gra''
beatfinemmendicitatierquanta
ei irrationabilia: quib"
data
ri
cft ifta
oiTicium
ad
epguosuermiculoa.^tlonnefeee
le atq^
ud
ob boc infitn fiigcrc : otb" 4^** pHt motibue indicant/Oiuid arbufta omfcp ^ticce: qaib^^nullas e (efus
rimiUterccrtitefum.
LIBER
fc(rc diligios
3tn ct ipfum amo:cm quo i cflc t dtUgcrc dcbcamue: quo magie diutne tnnttatia imagini pi9^
crnft
pinquamus.cap.^q.
tucra
trinftas :nc<pconfitfflnrc^fe
rdC quc
ifra
nof
fnnt:qm i
f
mooo ccnt
ddcdt:obu9illi0
c(rcntia.f.T
t qucadmodum ct tn cctcrts
rcb"
que
qda
Itqucm oidtncm ucl appetcrent ucl te naent:nifi ab lUo faaa cfTcnt c{ fdme eft:qui fumme fapicne cft : qui fnme
tanq^
nir
f5
q dtltgitXur crgo 7 in nobifipfis amozcm noe ama: fctiuf: qiio^amflmue ^c^d boi amamue/ft enim 7 amo quo amat';7 q6 amldu^ no cft.t idum amozcm odit in fc : 4 illum diligit quo id amafq6amfldi} cfl."f>o(runtcnimambo cnTe inono bominc : i boc bonum cfl bomini ut illo ptoficicntc quo bn uiuimue : ifte deficiatqdo maLc uiuimus: ooncc ad pfectum fanct':7 in bonu comutcf om ne q6 uiuimuf.Si enim pccora ccm': camalcm uitam 7 quod iecundu^ fcn" fum ciufdcm eft amaremu6:idq? eflet fuffiaene bonum noH;:: t hn boc coi cffct nobie bii:nibil aliud qucrcmue. 3tcm fi arboice cftcmue: nibil 4dcm fcnrientc motu amarc pofreuf:ucriJtfi id quafi appctcrc utdcrcmur quo fera
no;? ipfum
cius elTemu6:ubcriuf<5 fruauofe.
tcncamuf:
fcmiamu9:flrqp inrerioe
ucranfTimoccmamueafpecru: tame ^diu furura:uel utmm nunquam dc quo fi mfllc quo ailt fi bcne aganfpcnwitura fint:qm pcr nofip' fos nofTc non pofTumu8:alioe binc re ftcs ud queriue uel babcmuf:de quo rum fidc cur nuUa debcat cfTc dubita
ftitura:?
tio:f cft iflc fy poftcriot crit
dtligcntT
3n boc ailt hbro de q ne pegrinat in bui'* uite mo:talitatc: fjrmoitarfcmp iccte.u dc angdie fanctis deo cobcrentibue:
difTercndi locue.
ciuitatc dci
Si
cfTcmuo lapidc6:aotfiuctuf:autuct'':
flamma ucl quid ciufmodi:fincul lo quidcm fcnfu atcp uita: rl tii nobis deca quafi quida nol^!o;t loco^ itcp
flut
ozdis apperitue
co^jo;j
Tlam vclutamojes
funt pondc;:.
:
e^Iicenuis.
momcnta
fiue
tJnf:ita.n.corpu8pondc: ftcutflr^'9
VNDECIMVS
mopefanttartt q^in
Ut 4ppe ageU fancti n per vbt fonantia deu difcunttr; p ipam pntiam immutabilja umtatis.-boceft vbum eiue unigenttum.t ipfum uer bum 7 patrem i eomm fpm fanctu^:
eitp efTe infeparabilem thnitatemifin
gularcp in ea pcrfonas
perfectioncj
fcjc
repetito
non quia deo necdTana fuerit mora tempo:um:quafiqui non potucrit cre are omnia fimubque dcinceps cdgrit'
is
fcd
XDul
fac-*
autem in bac confidcranone numcro rum ille intcUigende funt que quotc
fint dici
pdnficut dimidia:ftia
quaf
dcno-'
tum e:an in feipoificut aliter kiirecsi tuoo linea^ feu ueritas figura^ cum
(ntelleaa confptcif^alrf cit i pulue
fcri'
tA.i deiceps ab
aUquo numc:o
bitunt atiter
iullitia
deknbitH vttate
fic
minatcTlec^ enim e^empligratia:(|a in nouenario numero quatuot pars aUqua cius ef?:ideo dici potdl quota
cius
dcide
finunum autem
ifte
poteft:
na nona
aquas fu'
oniuncte uero
ge funt a tota
catum
eft:ficut
nona.f.atcp texxiA-M
unu i
tria:lo
fumma eiU9:quod e no
ficut folis ac
lune
uem.3tecp
natantium:ficut quojocijcp
tcrra
gradientium atcp rcpcnrium: i ipius bominis qui cunctif in terra rcbus ej:
incommutabiUter peimane
te6:aUtcr
quatemarius e aUqua paridus:fed quota fit did no potefl.unum autem potcft:nam dccia pars cius eft. t)abct i quint.im q ftit duo:babct iimiAiskm que fmtqnop, Sed be tres partes eius:dcdma i ^n ta 1 dimidia:id efl unum i duo i c^n' o^ fimnl ducte riOii complent decem: funt enim octo.i^uodenarq ucro par tes numeri in fummam ductctranfe-' unt eum. 'babet enim duodedma q6
in dcnario
cftunum:b3betfe)cta5que
daofmv,
:
funt tria
ba'
fiuscreatotis
Uudem
uenerationecp
betterttamquefuntqoatuor: babet
'
LIBER-
fllibi
alio
cuiufc^ rei
fpirit*
fac
fumma^ rcdactie
ipfcpcrficif:
om^
ncm ucritatcm.3bi rcquics dci qua le. quiefdtut in ded. 3n roto quippc id i
plcna pcrfcctione rcquics:in pte aute
quo
pleitUDo t
re^es commdatur.cap.w^i.
ctcmitatc^:
TlfcptroaBtdic.i.codedicfcp'
tic8 rcpctito:
ita
fclicitfltc.Sie difficultatc
quippe no9
ipc
alifl
liberis
non laborant.
.^
anrio:euoUitee g* mundi.cap.^T;:^.
n
eo q6
uclutdiuma:aliam vdut ucfpertinaj noticiam. )c fcptcnar^ poio numcrt pfcctionc dici quide plura ponVmt: fj liber ific iam^lijcus cft:7 ucrco: ne oc
cafione compcrta fcicntiolam noftraj
angdos
cfTe
fignatos
facta e luj::
co2po2eam auroptncrur
aitr
ooceat.
ro moderatio
ncgLgeiudiccmur. 'bocitaq?
fatte fit
admone
op totuji ipar
pmus nucrus
:
angdoe ant ^ue cffc factos: ri tantu; ante ftrmamentum quod inrcr aquas 1 aquae factum appcUatum cft cduj: fed antc illud qnod dicrum cft:in pri'' cipio fcat dcus ceUim i tcrram : atcp illud quod dicrum cft in pridpio:non ira dictum tanquam primum boc fac
c)c
qutbus duobus
fcptcnflrius conflat^
3dco^
fcpticscadctiuf^e i rcfurget.i.quo'
tiefcunc^ cccvAcrix
fi
refpondie contrario
dfe principium
non c
ad bumilitatcm pduccntib*
uoluit..t fepties
i
inrcUigi
te. <{6
referam conrenricnem:
mapmc quia
if
dic laudiibo
boc mc dclectarpUirimum:
eti&m
'
VNDEaMVS
fumtno ej:dio
iit
faticti
Ubrigmefcoa
eni^itapt
at
tnmms c6medamr:um
fopc
diuififlfe
quis dubi
q'
contradicat.^OLri
ad
paulop"
bucfperantes utiq^nondu^tcnctcs:
il lu^ difti
cnimdcmeetqualemterram dcusp mit" fccait: ufqua molcm matcriam ue future conftructionia mundi ccli i
terrenoic niJcupauerit: fubijciedoct
apcrfi(Timcnuncupari:^fccto aducr
tiint
addendo: terraaute^erat
inuifibilia
Oua
loco
.
fpi 1 fi alia
luj: in
iHo bui"
libri
q6
eo t tcne
in
bra8:no9
tatcs
^fund5e:utad e^rcitationcmlegeti um a fidei regula n abcrrautcs: pCe polTit gencrare fcntentiad:dum tri an
gclos fanctos in fublimibus
celi fcdi
fupbictypotunacuio: adoratc
6c8 angcli cf^alia
bcc oia
t
eum
bu9 non 4de dco cc5etcm09: f^ tfi de fua fempitcma t ucra fclicitate fccu
ro9 1 cert09
elTe nemo ambigat. 2ld quo:um focictatcm pcrtincre pamu
ill6
immundo
dci;ucmm
ipfiquoqueangeliqua coteplatione
fruentur orldit ubi ait.uidctc nc ptcm
natis
amo:e fumatc:7 qiit ficut fcriptum e: dcu9 fupcrbia rcfiftit^bumilibus atit datgratiam.^Uam incelis cclo:um babitante:ifta inde dcicctam in boc i fimo aereo cclo tumultuantcm.^Uaj
illuminofa
pictm tranquil[am:iftam
iuftc
cclia
femper ui
eft.
-
3Ua
dei
dcntfaciemp:i8mei:quiinceli8
ulcifcente:ift3
no
3Ua5 ut qua:
t>c
duabus agelo^^
focietatib" diuer
tii
7tcnebra?s nomibus
nuncupate.c.]cj7:i9.
iui
dente
cii
natura bonam
et
uoluntate rcctaj:
bonam
fed
uo
pctms
luntatepcrucrfam
alij9 manifcftio:i
LIBER
t non illicapparct
gclitfj
ubifacti funt
ejriftima
uimu8:ct (i aliud
reiifit
boc loco
7
(i
fo:tc
quoo
tatis e ncgent
uolunta
nufq fcriptum
deus
fiant aq.
tem Euctozis libri buiue idagare ne^ uimuBia rcgula tn fidei que per alias
ciufdcm aucfie facras
fi.n.coipojalia bcc
littezae fatis
fi
dcus
cft:
fiattcrra.Scdinqutunnfcriptuj
in principio fecitdeus
illic
cclum t tcrra^
cdmcmorata funt opera dei:brit proculdubio no nullaj firirudinem fpmlium:Pm quod dicit apoftolue.Omncs eim uoo filg lucis
eftietfilqdici^nonfumue nocrie nc
tp tenebrarum.Si
illcquifcripfit
ait boc fenfit etia ad pfectioncm difpu
Uno
cnim noie utrunq^ comprcbcnfuj e. Tl.im ipfius cft mare ficutin pfalmo lcgitur:7 ipfe fecit iUud:t aridam ma nu9 cius finjraiit.Scd bi qui in noic aquarum que fupcr cclos funt: ange
los intclligi uolunt:pondcribus elcm
ut
diuinecp fapic
comemo
fcjcto
die
mo
angclod
q:primofccit:fiueq6 coucnicnti'' in
teltiiin principio
qi in vcrbo unigeni
fit:in
to:um moucntunT idco nonputanc aquarii ftuidam grauccp naturam in fuperiozibus mundi lods poruiftc co ftitui.Oui fccundum rationca fuas fi ipfi bominem facere potuitTcnt: no ci pituitam quoo grcce pblegma dici tur:-?: tanquam in elcmcntis cozpozie noftriaquarumuiccm obtinet: inca
pite ponerent.3bi cnint fcdes eft pblc
to fccit:fcriptum
prindpio
fecit
gmatis:iccundumdeiopusunq; ap
cifTime^fccundum iftozumautem ccn
creatura^urfpuaf
7cO!pozali8
qd
e crcdibilius: ucl
ma
fi
boc nefd
gncduemundi
ptee^qujb"
omnia q
rc/nusrTinboe libro
fimilitcr fcrip
rcs elemcntozum
nequaquam
credc
boc
non crc3ta8.c.;:;:j:iiq.
quo
U
niain
(i
Uanqua^nonnulliputaueriit
diuino
aquarum
noie fignatos
:
quodi
mo populos
angelo2ii
7 boc efle q6
raquam:utfupra firmametiiangeU intclligat':infra ucro Taque ifte uifibi les: uel maloiu^ angclo:^ multitudo uel oium bomina gcte0.<luod fi iti
iancp de
duabus
iftis
diuerfis in
tcrfcatcpcontrarqsfocietatibue an
gelo:um:inqmbuefunt quedam
ozdia duarum ettam
t
e;:
rcbus
bama
DVODEaMVS
dttitatumtdequibus deinceps diccre
mftitui.quaittum fatia
elTc uifum cft difputauimus.buncquoc^ libruma liquartdo claudamus.
pro
tis
ejccellentiftima etcmitateruantta
Beatirudinis igiturillozum caufa cfl ftdbercre dco. quo circa iftomm mifc
riccaufa cj:c6tr3riocircircnda:q6c
6euna
.cprimum.
funt mifcri:rccrc
rd
de inftitutione
lis
bominie dmy,
ttbi
quauis non omnis bcata pofTtt cfTe creatura:ncqj cnim boc munus adi
pifcuntunaur
capiiit fcrc:ligna: fajca:
ad
ratioaliii
motaliu quege
ni
appe bit e)cotU9:ricut fuptoielibro apparu ilTe in angelts il uidcf: pri" mibi qdi
n" atiiet
:
cj: illo
a quo czata
effe diccndai^b"*
non
congruadicaturefTe bominibus an
gelifc^focietaB^utnon quatuo2:due
falicet angelo:u5
fccit
bona quidcm
totidcmq3 bominij
efTcg^ab iUo^ucrilramcnmurabilia:
boc cft (odc tate mcrito efle dicantur: una in bo nie altcra in malie non folu^ angclie Bcrumetiam i bominibuo confliture. 3lngclorum bonomm i malomm in
fed due potiue ciuitatce
ter fe contrarioe appctirus:non
non dc ilb
Ouanquam
crgo
fumma non
finc
quibus c(i dcus mnius bonit: miJgna funttamcca mutabilia bona: quc ad
bcrcrc pofTunt:ut bcara fint
bili
:
immuta
naru
bono quod ufqjadco bonum eft comm:ur finc illo miTcra ncccffc
cfTefir.Tlecidcoccrcrain bac crcatu
re uniuerfitatc melio:a funt: quia
ditotutrofcpcrcaucrir:fcd uoluntati
mi
bue 7 cupiditatibue cxtitiffc dubitaz fae non ell. dum alq conftanrce in co muni omnibus bono quod ipfc illis
dcue
efl:atcp in ciue etcmitarc:uerira
te caritatepcrfiilunt.Sli? fua pol^ate
fcra cfTc
cacfTcnonpofTunr.Sicutautcm
lapisquidolcrcnullo
ira rarionalis
mc
potius delectati:uelut
fuum bonum
comuni om
modo
porcfl:
cll
narura prclTantio:
ineam non
LIBER
cadit
mutabilieanbcrm
id eil
nature3ucro:cmdeu5.Cuiu9 crroris
impicrarcranro quifcp carcbit cjrpe
diriu9 7 faciIiue:quantopcrfpicariu8
intclligcrc
fummodco
(i
bcaritudincm confcqua
no fuf
dijritdcus
ficiat nifi
deu6:profecto non
illic
ad
ad
ftlt09 ifrac':cgo
mcfir^Tidco immurabilig
rcbus
turam cft.?lb
illa
igitur
quc adbcrct
dco:non natura
differt
qu39 cj: nibilo crcauircfTc dcdit: fcd non fummc cffc^ftcut ipfc cft: 1 alqs
dedit d^c ampliu9 alije minu6:atq?
i
cut cnim ab co
qc cft
fjpcrc uocatur:
fapienriarficabcoq^cftcnc uocarun
eftcntia.nouo
fi
uitupcratio
cf!: q> il
quidcm nomincquo u
uctcrc9
to:e6:fed
adnaru ram oculojum pcrriner uifue: i cum uirium aurium dicirur furdirae^ad c flrum naturam pcrrincre dtmonftra
citurccciras^idoftcndirurq'
tato
nc
quod
greci appellant
c
enim ucrbum
turc quc
na
funt
quc non
cft
qnippcquod c
4lua5
non
cffc
contra:ium cft.tpropfe:ca
pozro
magna
fir
bug
adbcrcrc dco:
dco:id
um qualiuncuncp
prop
nocet:fari9 manife
dd non pcr naturam conrranam uoluntatcm: quc nocctbonc uriq? narure no cum ipfiB ccr.quia uiriu (i non nocet non e.c.iq
>e inimtdg
fed per
naruram:cui
nopum
fit
non
cflfc;
cum deo.
Tlullam eflcnriam dco
efCc
rijeaducrfanturciue impcrio:nibil
conrra
eft
t fcm
nanq; mutabili9
cft
n omni
modo tnco:rupribiTiB.
cft
3dcir
deo fed
nilt
DVODEaMVS
qoia co:rampi't m ds nature bonutn Tlamratgiturcontrartanon efl dco
fcd uirium:quia
cuimcnsineflcapaj: intcUigibilis^lu
cis
iiuf^o.
quod malum
eft:
co
uita
ergo
carenriu3
malumbo
dtncabvntucrfitatte decorc
crcpat.c.iiq.
non
dif
^contrariomcft. Scd dco tantum modo tang> bono malum: naturc uc ro quam uitiat non tantum malum:
fed ctiam nojnum.Tlulla quippe
ma
omnino carcnrium:qui
e:
h no)cia:fed mutabilibus
libufcp naturi9:bom'9
cozruptibi
bus
cumiftccreamrecummodum num
creatozis acccperint:ut ccdedo ac fuc
bonenon
non
faci
nibil
TUm
clTc uiti
um:7non noccrenonporcfl:vndccol
quamuisnonpoltituitiu^no cae incommutabili bono:non tamcn polTe noccrc nifi bono:quia non inc
mfiubinocet.lDoc etiam
dici
iflo
um fupczata vcrmnmr:
rcrum
cft
o:
potdl:uirium
cfTc
nec
in
modo fummo
mot
mala nuf(r:quoniam nature ctia fllc c\ncq: malc voluntaris uirio uiti
cule que
ccntcrcp conucniunt^fenrirc
atc
lc
funninquanmm
viriate funt:
ma
fumus.Undc nobis
namra c(i:
criaj
opus in
bocibibonumcfl:q>impunita nonc
buma
namralibus:fcd dc uolun
<p vitiuj
audeamus.OLuanqui 1 viria rcrum tcrrcnarum non uolun taria ncq? pcnalia:natura9 ipfas qua rum nulla omnino ef^ cuius non fit
aucto: 7 condito: deu8:fi prudcntc!
confuctudinenimioue progrcfTu ro
inolcuit
a.
tioluntatcfumpfiteicoulium: t>cvitt
iequippcnuncloquimuneius \iml
um toUi difplicet:quod in
namra pla
LIBER
cet:ni(i
quu)
bcmmibuB
ctfa^
ipk n
tcndcnreeejcfmmrqucratio
gubcm
bec tl
de vniucrfitatie
ta co:ruprio
includit:ira vr
no^.non
quo
indc
meeft:atcpob boc ab
illo
facta cft
eft:
omnie
eflcntia:
illi
quenonfummc
quia necp
quc
ra:datarrificifuoglo!iam.Sic
cfl
ic nibilo facta efl"et:necp ullo modo eflc poflet:fi ab illo facta no eflct:nec
Q.uid
.n. c(l
igne fls
derarione laudandue
mantc uigetcatq^ luccnte pulcbrius^ Quid calefaa'ente:curante:coquete u tiliusrquauis co nibil fittiretc mele
(lius.-^^de ig: ipfcpcnar:
appofiras
nitiofus
cft:<^
coucnicnter adbibitua
mundo vtilifatee
^i^erbie
tunq^eiadbercntqui fume
vcro caufa miferie
c.
um
illo
malo^ angelo:u;
viti
um quid aliud g^
3nitiii
fuperbia nilcupatV
inconucnicntiam noccre: 7
do:e qui
ar
Tlolucrunt ergo ad
qui
fe ilU
putule
rnt.lDic
q
ta
fumme eflrcr.7
menadbeatitudinem babcndam eo qni fumme eft frm poflena quo aucr fa. non quidem nulla fed tamen mi nue eflet:atcp ob boc mifcra ficret. iDuiue po:ro male uoluntatie caufa
dTidcne
eft
(i
fuum efTc cudodi non acccperunn ^vfucafu morac^ re^ quibue crea
accepenit
quatum
unt:7 q femper
efle
de^ufue
ma
mutantur:in
cum
diuina ^uidentia
DVODECIMVS
nibil eft.OLtton{am
(i
rc9 aliqua
cft:
luntas
cfl.fccerit
pcccauit voluntatcm
malam:Scd cti
inferio ufcp
malam.Si boniim.-quie
vt dic!it:g>
ita dcfipiat:
ita cft
boa pu
quc
ad infimam tcrram:quoniam narura 7cflcniiacfl:proculdubio bona cfl: babcne modum cr (pccicm fuamin gcncrc arcp o:dine fuo.OLuomodo cr go ree bona cfficicns cfl volunrarie. malc.Ouomodo inqua bonu^ cft ca
malj.^^um cnim
fupcziozc
(e
voluntas rdicto
ad infcrioiaconucrrit:cffid
cft
quo
(c
ro.Tlon
la:
eft
larfcd iHa
ma er ma
facit
fio:3dcirco
no rce
infcrio: uoluratcj
infcri02cpra
ficrcrnlla
pno
ue arcp inozdinare ipfa que facra cft appctiuit.Sicnimaliqmduo cquali^ affecri in animo t coTpozc uidcanru
:
'x
g?
fcmpet
fuerirrqucro
favnusco:um ad
moucatunalrer
caufe Vt in
illidrc
frucndum
fucrir.Si enim
omnino n
in volunrarc pudica-
fuit.Siautcm
in aliquatviri.ibateaj
ftabilig perfeuc:et:quid
n co:rumpebar:cr3tq3 illi noria:ac p bocbonopriuabar.^tidcoin mala narura voluntas mala cffc non pote
rat^f^inbonomutabilitamenfui vi
luntae mala:quam
facra
cft.-^Tlcq?
rce
cnim pulcbritudo
im
,
fuiflc
dtcenda
e.
Tbo
nocuit:
cndo:vnq3 nocuir.Tlon
po
tuirfepitnavoluntaemala inea
re:
3n diccnduj
fpi
qua bonum naturalc 6ccflcrar:quod mala volunrae noccndo pofl^it adimc rc.Si crjo non crar fcpircmarquie c
a; fccerit quero.*Rcfla t vt dicat': (f ca rce fcccrit mala voldtatc^^in qua nul
la
fit
(i
rirue fuggcftionc
bancigiturconfenfioncm:banc
ma
bmqua,
m.^.Tlavtbocquoqj fpedimcntum
ambo
tenrenrur:
i unue ei ce
nifi
linqmtttr
vnum
UBER
twlonutc vbi cidcm
fticrat
rtrocp
ocuUs panrcr nfa cft cadcm palcbri nido:ibobua panrcr irticu occuka te tano i^pna 15: in mo eorum volun taton mali quc :cs fcccru forc rolcri
b" fibavcimciturnibiloccurrit.
m fpccic fcd UT
fpecua pruiauonc.
Tlemo cgo
Si
.n.dircnmii5: y ipc ci fccmr.qd crat ipfcantcvoUintatcm maLi mfinatu ra bon3:cuius aucro: bonas dcus 4
cft
diat
eum
aus pnuancnc fcmntur:fi dia aut m tdUgi pctdt quodammo ndnendo fcuinrur At fc^do rdcuntur.ii.a. aocscnamocuU co:po:aU3 currup
rpcacs corpo:alc3:nul5' tcncbras vi
ndcndujambobuE panrcr
fLmilcs
3f?uit;ctt
anuillam uifioncm ac tcntationan ambo animo 1 copoic fticric ipfum fibi feciffc voLuntatcm malaj: qui VTu^ bcnus antc voUintatcm ma Lam fucnt:qucrat cur cjj fcccnnmd
dcnmft vbi ccpcnt non vidae.3t3 cri am non ad aluim aUqucm fcnfum:!'? ad fobs aurcs pcrtuici fcncirc fiknti ttm:quoo tamcn nuilo modo mJino
flodicndofcnotur.Sicfpccics mtcUi
gibiLco
mcns quidcm
noftra uuclU^e
do do
cnun qucs
U^.-^T^oc fc.o:n3tu:am
quc cr
mbUo
facta
func Oiue
finarura caufa
cft
mak:
fic
qd abud cogimur
quidcm
a narura
vfi
diccinifi a
bono
voLuntaa
maLa.-^Oio
fuani bona fa aunrtunccnunaLiqujd fiounc cum caufas babcncdfiacntcs.ui quantn^ auccmdciiaiJricrbocmaLi facuit. quid cnim tunc faout mJ'i uana: Uatk
fas
babcm dcfiaemcs.
j&c 3mcu: pucrfo
mabm faaaraUquid ma
quo voUitas ab imutabtU bono ad bonu muobjlc de
ftot.c.n^.
in quo fu mab rolo ficri qo ft noUa no non nccdTanos fcd voUica nos dcfcccus mfta pou pfcquu.Odi cuur oum non ad mab fj maLcuno ad malas nacuras:!'^ tdco mak qua
i
li:bcccftipfamvoUinrarcm maLam'
qucrcndam.c.vg.
Xq, fdo
mo
tas id u; co
maUiroUintacis.Tloncnun
fccrio fcd dcfcctio. Cicficcre
ficrcnt 10
nancp ab
eoquodfflmmccftadidquoo mm" cltboc cft indpcvi babac voLutatcm malam.aar23 po:ro dcfccnonum rf tac cucffLcicnu-B ni fmnvt diixfcd dcftdcntcs rdlc inucnirc talc cft:3C h qutfg' ucUa ndcrc toiebr^ vd audi
fummc
cft
ad id qnoo
mm"
cft.
qo Tki^
amins
uuopaibi
DVODEaMVS
Ui auro debuit appom'.Tlcc lujniria c wrirnn prcbro^ fuauiucp cozporum
fcd aic perucrfe amantis copojeas
dcfedflcnt:
fivritpnoluiflreni.Siauicm
bonian
vo
reb"'
gcli fucrut priua fine bona volutate: eanqj m feipfis deo non operante fec
illo
bumae;
fj
pcrbia virium
eft
anime
bona volJtatc ni(i mali.-'3m (i pwpt ea no mali:q: nec mala voluntaa ris incrat:nc(p enim ab ea qaam nondd cepcrant babere dcfecerant:ccrte non dum talc9:nondu tam boni q> elTc ca bona voluntate ccperunt.3ut (i non
potucrunt fcipfos faccrc mclioics g^c
09
illc
fcccrai:quo
cp facit:
profccto 7
qua
mclio:c8
elTet:nifi
non pofTct. t
fuiflc in (o
ille
qui bo
namnaturamcpnibilo
o:e
fui
capacem
rituum mutabilium malu^ quo miui tur atcp deprauat' naturcbonu: ncc
tale voluntate facit:nifi dercctio
pu9
qua
clTe
tboc
ipfi in fe fcccrunt
dij:erimu8 nullam
cll:fi boni angcU uolunrarcm bona,: utrum aliqua cam an nulla uolunta
difcuricndti
bo
nc:
coeternaefTccrcdatur./Ium cnimipi
facrifuniquomodo illano
^cetur.-T^otro quia facta dT: vtrum ram ipds facta eft:an finc illa fucrunt
aliqua: utruj mala an boa. Si ma la:quomodo potuitclTe malauolun tae bone uoliitarig effectii;:.' Si boa: iam ergo babcbant:t ifU q'8 fccaat nifi ille qui eo9 cum bona uoluntatc .i.cum amo:e cafto quo illi adbereret
prius.^Sed
q?
fi
creauit:firnul in cis
i condene natu:!
ab
illo
facta
a quo
i:
ipfi:
fimlcp
n largiens
grariam.-'
Unde
fine
bona
ut facri
nrn^
effe^t:
fuifle
credendum
aut qui
malafcils
^olmKibocipfoq^Abo
tamen mali funt:mala propria uoliS tate quam bona natura n fecit:nifi cvt^ a bono fpontc i<^ecit:{xt mali caufa xi
LIBER
pnmi
libc
ralium difdplinarum
aliaiiitp arriu^
bonicqualirercrcahfunt:
iitis
mab
inflitutoree^vela quibus:
primum
il
ad ca bcancudmie plcnitudmc^ vn fe nung' cafuroa ccmfTimi ricrcnt pue ncrunt:ficut iam ci in libro quc fccjt:
ifte
atcp
illa
dcnt:diluut)8
7 conflagrarionibue g
ccrta intcrualla
tcmporum
li
traaauim".onftrcndu e
igi aj
quidcm ita va
cmtAS
dci dif
fufa
fit
qui
ampaudtatem:crquo:um progcnic rurfufl mulntudo priftina rcparctur: 9c fi idcnnde reparari 7 inftttui quafi
prima refhtuantu::poriu8 quc fuczat illte nimqe vaftarionibua inrerrupt t cjrtincta. ctcrum bominc; nifi ej; bomine cciftcrcomnino no polTc.t>i cunt autcm:quooputanc: fi q6 fciur.
t>e falfitatc
ta mtlia
bonum eequoo
dco boniJ
cft: brit
cft.lDoc
cii illo
bonum quibue
fiic
coc
fancta:!
una
ciuirae dcucadcqj vi
buo
f
afcnbit.c.j:.
minibue conjrcgar':? nunc moitalif pcn gi inafin terri9:vcl i ciQ q morrc obicrur fccrais animaru reccptacuf
fcdibufq3 rcquicfdt:codedco crcanrc
3llIuntettamco6qucdam
mc
dadlTimc litrere;quaepbibcci
bi(lo:ia
cdtie:
quenadmodu c^o:ta fitificut dc ange dcm cft iam vidco eflc dicendum. x vno quippc boic qucm dcue pmu condidit: genuB bumanu fumpfu cj:
lis
ab
iftinitio
o:din:fmfanctefcripture (tdcm:que
mirabilcm auct'cm non imerito babj in ozbc tcrraru atq^ in omnib' gcnti
bus^quasfibicfTecrcdiruras inrercc
tera vera que dijrit vcra diuinitarc p dirit.Omirtamus ig! conicctuzae bo minu ncfcicnr.um quid loquat dc na njra vcl inftituttonc gcneria bumai.
miltacompurcmue. Undc ncmulra difputcm:qucnadmodum lUarum lit terrarum in quibus longc plura ano :um miUa rcfcruncur vaicae rcfctlat: t nih in illis rd buiue idonca rcpia
tur aucrorita9:tlla cpiftola alcrandri
illoe
babcix
tur.Unde ait 1 apuleius cu5 boc ani mantium gcnus dcfcribcrct figillati^
inquitmo:talc8cuncti:tamen vniuer
fo gcncre pcrpctui.t
fiierit:fi
ffriomm in cadem
cptftola ale]cand:i
cum illia
dictd
femper fuit
bumanum
gcn*
rcgem 7
iUe
ma
DVODECIMVS
cedonam {mpeKum vfc$ ad {pfu? ok pandrum cui loqucbator : plufqui octo annorom milia illc conftituit: cii apud grccoe maccdonum u.cp ad
mo:tealejcandriquadrigeti octogita
1 ocddcre:
ncccflTe eft
fatcantur
fine
c):titifle.Tlccp
bomini cnim
4nc^ rcpiantur.
ti
pcrfarii rcro
donec
bomtca
ita t bomino
qmbue
(pbinumeriannorum
cgyptqs
fi
funtmino:cs:nccei6en'am
betln.egTpttj
ter
tan
aliquid
anos
fini
do:fcdficutipfum
babuinervtquaternie mcnfibue
rcntur.Unde annue plcnio: Tverior qualie nunc T nobie n illie eft:trc6 c orum annoe coplcctcbatur atiquos. S5 ncc (k quidem vt diri:grcca c^rp
tie
aliomm animalium.
bomims
tarda ec caufatlc.jcg.
pozro fibecc
fpacije
non cuj
ri
tempo rum a probabdi fide rcruj^q^to min* crcdcndumcftillielittcrie quae plc nas fabulofis uclut antiquitatibus p
it:multum abborret in
fcrrc volucrunt:contra auctozitatcm
plato apcrtiflimcconfuctur:quie a
nullis contra q> loqiutur:
fenfifl*e
crc
fibi
credituru? clTe
tpa cre
conditus:
ct
fint anno:;^
cum
oftcndit.'
fi>e bie qui bunc quidcm mundujj non fcmpitcmum putant:fcd autin
tumum
1 oia
in
quo
fcculo^t
7 a
refolui opinantur.c.ri*
a ejriftimanda cfCc
fi
ri
(,
nulla.3lc p
boc
mi
mundom iftum ri
ti
fcpgeficsaut fqc
criftimant fcmpiternum:fiuc
anno:um au(
:
tnnumcrabilcs opine
quidcm eirc:
fcd certis
fumma
vbi iam
nuUum
LIBER
numcri nomen babacinus q: quo dc U8 bomincm fccicrimiUtcr qucn pof fct cur anrc no fcccric.>ci quippc ab
7qui
bommis crcationc ccHatio rctrozfus cim finc initio tata c:ut fi ci confcrat qualibct magna n incffabilis numczo
fitas
fucruntante nos
ipfis rcccntibue
bo bo
ccrtis fpacti3
uidcri dcbcat:quanta
bumo:i6 brc
antefitfactu8.tquandocun(^ atca
factus cflrct:non uirce tunc aliae i ali
quantum occanus circunfluit cdparc mus:quoniam iftozum duo^t unum quidem pcrcxiguum cft alterum inco parabiliter magnum:fcd utrunqj fmi tum. 3llud ucro tcmpo:i8 fpaciu^ q6
ab
initio
ifta
de initio
fditura
(^dapbilofopbi crcdidcrunt.c.p^.
quoo
di
put.indum
cft.lDuic
cnim
fi
a f ne uel
brcuifTima figillatim
trabantur:dccrcfcctc
momcnta de
rcru
natu:a:arcp
tioc aflcucrarcnt
volumina
rcnicntiii
:
diee ab
prctcreunfiuncp
fcculo:um
fiue in
mundo pcrmancnre
ifticircuiruefic
e)co:dto:n5
oacne toc cidens mundue cadcm fcmper quafi noua quc tranfacra i ucnruia funt e)C
rcnnfiucccrtiettcruallie
dico
biberct.3lquoludibrio pro:fu8 im
cii
fapietil
cia:quanta
pcrccpcritlibcrarcnon poflunt:cunte
ad
falfa
beatirudincm
momenro^ minutarum
cofumit';-!
detracnonc
1 ad vcra mifc:iam finc ccflationc rc deuntc.Ouomodo cnim vcra bcatitu do cft:de cuiue nunq> ctcrnitarc conft
dirur:
no fcmel atcp itc^ fcpiufq3 (} (egj quid fit:quid agitur: quando nunq ad initium quoo omnino nullum pcr ucnitur.'0.uaproptcrquoo no8 mo
cia
2lt
fi
q6 am
fJ
ctiam
DVODECIMVS
quidam
mo:tuis iam h
ne fcp
di
ipfumtquoo critt-r quid eft quoo factum efttipfum quod fia:-! non e o ne rccens fub fole:ncc quifg' loquitur
7 dicit boc Rouum cft^iaj fuit in fecuf quc fuerunt ante noB:p:opter boe ciz cixitaa in cadem redeuntce:'? in cadc
cuncta rcuocantee:dictum
itelligi
cimus quoo faccr admonet pfalm": Xu domine fcruabie noe 7 cuftodice noe a gcncrarionc bac in cternu^.Sa rie aute^ iftie ejciftio pucnirequoo fe quitur.3n circuitu ipi^ ambulat. Ilo
quia per circuloe quoeoptnanturc
oy:.
uo
mo taf
doc
cft crrozie
falfa
trina.
de
folie anfractibue
toircntumlapfibue:aut ccrtc
dcom
bumani q^ dcue
ftituerit
ncc
q
cicirii
ctr
diuerfa fint
bumanii atcp
ifta
n:a mo^taUtas ncc quo initio ca? ivi fciunt:ncc quo fme cUudat':qu3 do quide alritudincm dei penetrarc ri
(3
cft
vt mot
poffunrqj
cft
i finc
folc nafcatttr.-Cluauie
bcc
iniiio:ab aliquo
initio ej:o:fus
vba (^darn fic intellcjrcrint: tanqua? t predeftinationc dci iam facta fuilTc o
niafapiene
illc
tenipo:a:7 bommcm
qucm nun^
antcfeccrat:fecitintempo:e nontaifi
voluilTet intclligi:7 io
nouo 1
:pcnrino: fcd
immutabiU ete:
autcm a
il
7 infcrutabilem perfcrutariifccunduj
mue quibue tUi ipatmi (ic cadcm te rum tcmporaliuntp :erum volumina
rcpcti:vt vcrbigratia ficut iniftofc
bumanum c^ vno
atcp diplTet:
quc acadcmia di cta eft difcipuloe docuit:ita pcr innu merabilia retro fecub mulrum proU
caden
quorum
ftul
LIBER
mbulant.' Xanqf'
ei
durcretur. Oiuid
ta cogitotdcprimUnt
mc iS ttinp mol
il
crgo tu credis.fcntieiintellis.-^Tlunqd
ta:q;unumquoocj:illi8 rrprctcr
fcaflct:cui
nibilnouiarcidcrcpotcft.inquo
tabilc aliquid
mu
laquodfo:renoncogito:rcmm cfti ucnire non poflum.Si dijrero fcp fu iffc crcatura:cur dominus cflcr: qui diie fcmpa cft:ncc dommueunq' no
futt:fcdnuncillamnuncaliam
(ia
paa
atc^ alia
tempo:um
fpacia:ncc alt
qua^
umloqucn9:fccundumaltitiidine tu
quidcm
ri
t difputcnt:feciJ
cum ad noflrum
fccu
cre
cft:7 fcmper deum fuine;T bomincm qucm nung' feccrat cj: aliquo tempo: primum faccre voluificrncc confiliu^
pnmu;
fa
voluntatecp mutaflc.
immo:ralc3
fcmpcr
fuiflfe
dicanrundco coaani
ct diie fiiiflc
fit
fem
per intcUigarunacdctidum
ra-y
crcatu
qj nunq'dcfu;flc cuidii.ircrunT
Ufcpadco aurcm
if\i
om om
fcmpcr creatura no
fiiit.
cclu5.3t
mc
'rantccclumfiiit^nen quidcm
rie
ific
ipfum intuco2:t
illi iam cranta tcmpus non a cclo uc^s inbo t dicbue t mcnfibue t anie. nam
(i
O-Uie bominn
da.-'?lut
lir
rum:quevfiratcacproprie dicuntur
dominus.-^^ogitationce cnim
mo:
noftrc.oimpribilccnim co:pns ag
t in t
po:a t
in dies
in
annoe
fed in alt
igiiur
in
DVODECIMVS
cdrerfc^eo^fiifiulelTc
non
poltant.
morib"
il fiuic
tempus
atcp angcli
cj:
quo
facti
funt rpalitcr
non fint crcati:vt proptcrca fcpn fuif fc dicaniur quia omni tcpozc fucnit: 1 proptcrca omni tepoze fucnit: quia nullo modo finc bis tcmpoza cffc po
tucrunt.Ubi cnim nulla crcatura cft:
cui"
no
crca
(i
iipcv fucrut:
fcpcr illc:fcpcr
illi
fucrnt.-Quo
fii
fempcr fticrunideo
etiamcreatidiccndirunt:fifcmpcr
iflc
intcUiguntur.^Jldboc quidrcfpo
fuitctcmitatcimmutabili
facti
dcbitur.'3ln
ifle
cu tepozc
quoniam omni tepo:c fiicriit: qui facti funt: facti funt autcm
tempo:a nuUo
modo
cflc
potucrunt.
cum quibue facu funt tcmpoia:? ta mcn crcatos.^Tlccp cnim t ipfa tcpo
racreata
iti
Xcmpus
tcft cfle
fi
non po
trafit:
cflc
ncgabimuetquamuia 6
ncmo ambigat*
immoztalitas angclozumno
iam no fit:ncc fntura quafi nondum fit: tamcn eozum motUB quibus tcmpo
in tcmpozc ncc prctcrita eft quafi
cnim
rectc dicercrat
tcmpus quado non cratrom3:c:aite pu9 quando non crat bicrufalcj^crar tempus quando non crat abrabam: crat tempue quando no aat bomo:^ fiquidbuiufmodi.lboflrcmofi non
mo
dicendu no eft vcl fuiflc qood iam non fit vcl fururum cfle quoo nondii
fit
cocremi
cfle
no
ptit.
Oiuaproptcr
fj
poft aliquoo te
pu8 fact" eft mud^ipoflumus diccrc c rat tcmpusrquando non crat mund* 3ltucrocrattcmpu8quando nulluj
erattpus:taminc6ucnicntcr dicim';
ac fi quifg dicat:crat
uemntamcn nondcipfo
flb ipfo
gcnitam^fj
ci
de nibilo factam:nec
coctcr
iUam qnamuia
nuUo
rpc fineiU.i.non
cam fpacio
tra
bomo quando
mud*
fcurrente:fed
mancnte perpctuitate p
fi
nulltt8eratbomo:autcratifte
ccdcns.Scd boc
rcfpondco de qui
creator
quando
ifte
rcquimntquomodo fcmpcr
ens no femp fuit:aut
tura crcata
:
quomodo crca
cocfna e
fi
iudicer afftrmarc
quoo
nefcio cp doce
q6 fdo.*Redco
igitur
ad id q6 creato
pu9:qui9 vel
infipicntifl^im' dijrcrit.'
noftcrfcircno8Voluit:illa
vao que
LIBER
mcas
ce
ttones
ctmtftate
profiteo2.Sedtdcoputam
fine affir
repetita
matione tractadairt ^ hcc legunt: ui deantaquibusqucfKonii piculie de bcit tcmpcrarc ncc ad oia fe idoncos
arbitretur
:
redirc circuitue.cjcvq.
potiufcp intclligantq'
fit
apoftolo
obtempcrandum
preaipicn
g^
autcm pcr que data eft mibi omntb'* ^ fiit in uobie:non plus fapcrc cp 05 fapcrc:fcd fapcrc ad tcmpcrantiam:tt nicuic^ ficut dcue partitus eft mefu:a fidci.Si enim pro utribus fuis alaft
tifalubritcrvbiait.fi^ico
ipfit
nefcio:quibue circuitibu8:nefcio
gratia dci
fide
me
pbtlofopboium argumcnta
detcrrct:
comprebcdi. 2lc pcr boc dc U9 inquiunt rcmm.quae fccit omht um finitamm omnce finitas apudfe
rationee babct:bonitas
autcm cius
fit
Ouo intelltgedil fit^mi(!a boi a dco vita cim aut tpa cinAx.jyL
q
nunq' vacua
fuifle
crcdcnda cft:ne
gc
cum
mefa
9c propterea
tcot ignozarc.Tld
dubito nibil
c(Te
om
tium.tidconcccfTceinquiunt eade
fempcrrepcti:cadcncpfempcr repete
cocternuj
datranrcurrac:vclmancntc
mundo
quod magie cll miradil enim ait:3n fpcm uitc e^ nequam ^mtfit:non mendajc dcus flntctcmpozactema.XDaifcftauit au tem tempoiibue fuie vcrbti futi ccc dijnt rctrorq' fucrint tcmpora ctcma
ca furura:fcd
prctcrita:fic
petcndo:ne uidclicet
fi
aliquando pri
q tamen non fucrot dco coetcrna.Si quidcm illc antc tcmpoza etema non folum crat:uemmetiam promifit ui
ta cterna:qua5 manifcftauit
ierte
difpLccntem
tempou
aliud q
quodammodo at(p ob boc mutalTc crcdatur.Siautem fempa 4 dem tempoialia fcd alia atcp alia pbi
danalTe
bcturopcratu8:acfialiquando cti^
na.Ouomodo autcm
promifit
cum
i
bo
ctdcj
Ctdc immutabiU
cofilto
autuo
DVODECIMVS
toaafuBeffdem drcuitibua iferftc eadetpalurcpctuntunncc ignauum ocium prefcrti taj longc fine initio di
utumitatisdco tribuitar nec iproai
quodncfdo quenadmodum ab bo
minepolTit intclIigi:boc proculdubio
aute^
non al
ambulcmus dc uia
.
rccta conlt'
una eadetp fempitema 1 immutabiU uoluntatc:rc0 quas condidin Tut pr< U8 non efrent c git qfdin non fuczut:t utpoftcriue dTcntquando cffe cepc
runt:bincrisquitaliauidcrc poffiit:
mirabilitcr fo:talTi8 oftcndcns: q>
non
poffct:
"buc acccdit
opiniocofiit
no
eisindigucrinfcdcasgratuita boita
te
circuloe volubilce
quoe
condidcrircu
carcntc in
eim
itio
majrfme iHi errant:utin cizantvi falfo ambula: q vcro i rccto itinc malint:
q'
permanfit.
bilcm cuiuflibct
capaccm
lludautcjaliudquoddicilt:
nec dei fdentia que infinita fut
ui fadcndii ucnit in
n inrclligunt.Tla qr illis quicquid no mcnrcm: nouo co filio fadunr:mutabilc8 qppe mentcs gcrunt:p:ofccto non dcum qucj cogi
tarenonpo(Tunt:rcd
lo cogttanrestnon
illi
numcros dcus
fnfinitos
fcmctipfos ;pi\
fed fcipfoe nec
in
illii
putaueri9:idem
fed fibi
magu"
faa
non
cft
cum
cendue
liquid
itaqj in
du3 uacarionc
cogitctur ignauia: dc
nnmero:um:non folum duplicari vc rumctiam mulriplicaripotcft.jtavo fuis quifq3 numems piopriaanbus terminafur:ut nullug co:um parcfte cuiquam altcri poft^it. rgo t difpa
rc3 inrcr
(c
opcre
la
quicp
finiti
funt:7
omncs
infiniti fut.
fcd fepiter
q6
ii
fecerat.
S5
LIBER
contcndercti numcros cos diccrc ad dci fcienriam tion perrinerc:apud quos plato dcii magna auctoitatcco mcndat mundu numcris fabricante. 1 spud no9 deo dictum lcgirunomni fl in mcnfura i numcro a pondcrc di
ifti
xxi fltcp
rcntia:as
dunrapt 4
cx miferia Ubc
manetib^^an
mancntia
ifto;^
quc cu^
cni
te
non audco.foztafl^is
ftJt
pof
om
fitdicifcculumq
fccula:ut nibil
notus non
fit
omnis
numcrus cuius
intcUtgcntic ficut in
dcus uo
fe
propter
fcientis
profundif
fecto
1 omtiis
inrcrint
incomprcbcnfibilis
infinitas
re
fi
numcromj
nc
tara
ob
qua coprebcndimr cfleno potcft ifini ta:qui tandc nos fumus bomuculi:^.
cius kisnxiz Umitcfigcrcprcfumam":
diccnres g' nifi eifdem circuitibus te
fcurirarcrcjtaffirmarc tcmcrcaU^d audcam^.Tlunc cnim contra opinio ne difputam" qua iUi drcuitus aflezii
pommcadc tcmpoulia
non porcft deue
fcirc
rcpctanmr:
tpum
epftimait
cuncra quc
fcirc
kdt fprc
ut faci3t:uel
cum fcccrit: cu
unifoJmirermuUiformis:ram incom
prebenfibiU comprcbcnfione
cadcm rcpc
omnia
conqcionc or
incomprcbenfibiUacomprcbcndir:ut
quccunquc noua t
ucUct: inoidinata
rc
difl^imiha confe
fccu
i improuiia babe
non
ca
mo tcmporc:fcd
tincret.
eterna prcfcicnria?
dercuolucrcalocumiibrir:quos
ma
nimas fumine
uerccp bearitudinia
dr
cdncpione copulcn
DWODECIMVS
Uomm
nem
poflc
do 1 mtfcria
aUcmant
tn
bu
quo
amozc timeamr: poft tam magna mala tancp multa borcndartandcm t aliquandopcr uc
ram religioncm atcp fapicntiam
fpcctum dci:atcp ita
ticipationc}
fieri
cj:
prtjfcp
bcatum con
boccum ad dus
capacitatc notitiam
dcrcri^^zcosquidcfcrunt ab
il
ubidcud amittafur:ubiodiouciira0
babeatur: ubi per
tias
(ed intcr
immundas nequi bcanrudo qucraiur:T boc idcm fttcp idem fine uUo ftne prioftim t poftcriomm : certie intcruallis i di
menfioib" feculojt
'/
factii ee
i futurti:
nefciamue:aut
m fumma
boc jppki ut poftint dco circuitib'' deftmns cunnb" fq?cr arcp rcdcunri b^^pcrnuefalfaebcaritudmes t ue
rae miferias alrernari qutdc fcd tn re
uolutionc incdTabili fcmpitcrna6:no
ta ce opera fua:quoniam necp a facie
fcUcitaris
mnm
ibi
fiaurcm nos
illic
cladcs
imminene
tranfactts-
non
git
ftd
latcbit:
doquicfce:nccquicfccndo ponTitquc
infmitafunt indagarcf Q.u\q bccau
diat--'49 crcdat.^quie
ferar/OLue
fi
ue
quibue
utur.2lrcp
Un fic:
dicam q6
fi
Tla
-z
ut q: bic mala
bcari
ptatia
patimun ubi me
bec ilUc
memoria non
biicrim'':
comm
noftra
fci
ampUus
miicriiiBi autej
turi fumu6:bic
ibi
ca ncccftano
aUquando cflc pofftmue.Scd quoniam bcc falfa funt clamantc pic tate: couinccnte ucritate: illa cni^ no
bia ueracircr promirrirur ucra feUci
tas: cuius crir fcmpcr frincnda t nul
btc fcUdo:
faUcm nefciamue: ut adcp bonuqn bic ctema uita co tio fummi fequcnda c^pectatur:ibi autem bcata
fit
lafelicitatemmpedace:ta fecuritae.
fed
cbriftue
co ducc ac faUiatou::
LIBER
ftcUi
a aano n incpro impio:;s circuitu (rcr mcntcncp aucrram^.Si cni^dc fmc cdTationc altcr
rcditionib"
fibi
ifhe drcJitibue i
cp in
nanb' itionibus n
na
rcuerit^tt
q6
libro
dcm" ncga: diuinirare face: poftc rca non ftbi f^ mundo nouae^quae nccp antca fcccrit ncc unqua biicrir impro
uifae.^Siatitdtit Ubcrarae q'dcm ani
mas ad mifcril n
boc
ftr i
rcucrfura6:f;
cum
ds
cum
ficri:qin fc
ad pnrrem
uUcrius talc
ifta
inimi
noua
neccfTitas
nouae animae fieri:cjbu8 fit 2> noua libcratio.Tll fi antiquas cas diit ce i retro:fiJ fcpit
mifcria i
ftlr
bo
fapicnrcr
m3nu:q:
pcrquos circuitus ni bil fit i reb" noui:q6 non i antca ccr ris intcruallis tpm fuerir i poftca fit fururum.Si enim liberafania ri rcdi tura ad mifcriae:ficur nunqua antca
nefcio
ad mi(m.
raro
cic
lUo
libcrata
h hi in illa aliquid q6
nilg' ei
antca
quo^ecnt
anie ab if
ma
fe.
gnum.i.quc
dcfmat etema
camddnccpsrcdtrurc.Tlcc ullo
mo
licit.is.Siaurinnafura imorrali
fit
do cfphcabunrquomd in
dco notJs ce:eo
^'irc:
c^b"
rcb"
:
cp finr ifinirc
quaa no uo
<lua
pu
talibus
drir
ad eafde mifcrias no
tabafaia redirura:
pictati q' credcrc
tur:o:dinc
illi
f^
db"
tabilcm non babcrc.-^Tbo^ro autcm u trum animarum Ubtratarumnccul tcrius ad mifcrias rcdirurarum: nu mcrue poffit femper 3ugcri:ipfi uidc rintquidcrcrum nouirarc cobibctt da ram fubnUrcr difpurant: noe ue
non cjrdudi anima fiue lapfa fit: pofTunt ftcri noua que ncc^ antca fca
tione diuinc prouidenrie
tunfiuc clara
fit
onid caufe
finf,
poruifle
tum
cfTct:fi
sr'
DVODEaMVS
nttntcms qiu ntincp antca fu(t non fo
literuiucretUTjidinis fcru": ctcrnocp
lum factus cil fcmel: fcd ficri nun^ 6 fmet.'5i autcm opotct ut certua fit U Ubcratarum aliquia numcrua anima
poft
vnit
bumana
focictatc
dcfacndum^fj
ctiam ipfc
re 1
dubio quicuncp
crit
ad
fue quantitatis
tcrminum pa
bo
do ncc ipfam quidcm fcminam copu landam viro ficut ipfuj crcarc iUi pla cuit fcd ej; fe ipfo:vt omnc ejc bominc vno diffunderctur gcnu9 bumanum.
<!J?prefcicritquem
primum dcus
condiditpccc3turum:fimulcp preui6
propteretcmitate dcinouacrc
antis fincnouitatc
aUqua voluntatis
mo
bumanum^gjfiidincboalTci apluri bu8.Tlam cum animantcs aliae foU tariaa 7 quodammodo foUuagas id
fuigcneri9 viuercnirquaru^ejraquis
n quccunqj aUa
grcgce
atcp in gregibus
vcro
7 icrrie plurimum pullulauit C)co:di um:q>bominee quo2U5 genus ej: vno eft ad commedandum concordiam^
pagatum.Tlecp emm ung? intc: fe lco
nc9 aut inter
fe
inftituerit
que congrcgate
dracones^quaUa boi
fe gcflcrunt.
Scd
pre
fpu fac
int
angcU)9 bcftiafcp condcbat:vt fi crea tori fuo tanq' vcro domino fubditua
ratio profutura:(y
populo cfl*tt buiue rci confidc cj: vno bomiue de ue ad commendadum bominibue y
cigrata fiietiaminpluribue vnitas
cum:finemoitcmcdia bcatam imo: talitatem fine uUo termino confecut". Si autcm dominum dcum fuum Ubc
ra voluntate fupcrbe ac inobcdientei
gcnue
inftituiflet
bumanum.
>c natura
vfueoifcndcrccmottiadditus bcftia
imagincm
dci.c.)r)cig.
LIBER
dtergod<^us bommetn ad
ipfts
co
creamt:q pcr
animaUbus
fut'9:facile
carcbunt
et
terreno^ fozmalTct
e)c
puluerc:eicp ani
fece
aioremfuumnifideum credercacdi ccrc antcq; pofl^it intciri.2lngcU autQ quos iUi deos Ubentiue appcUant:et
riadbtbetvcliunrivclpermtni opari
aUud
i
fuffl*
mu
aiaUii
adiuto
rttJgcnerandiejceiuslareoffc dcn-ac
to
li
fccit
confuctudine cogitada
vt videi
opcrc dei
formari.c.^.
c
UmcnimaUafit
fpcs q adbi
nus
uifibihter operatur.
Sed bcc
fabulo
1 fabriiatc^
id
et
qua nouit i
potefl
untur operibus.ca vcro que primit" i ftituta funt quoniam non nouerunti
fideUtcrcogitant:quafinon bcc ipfa
magis nature
coiporaltb'*
aUera non
nifi
vni
artifici
creatoriT
lis fccit.^lb
f
i
cum mudus
ficret:
i ro
mentc face vfcurare ifta non crecUjt. 3Ui aut qui platoi fuo crediit:non ab
illo
ncfcit f^
di5:f5
ocu 1 rotunditas pomi: i cctere figurc naturales quas videm' in reb" 4^u( cp nafcenribu6:nd cp^infcc' adbibai fcdmtimacreatohs potetu iiipf.
facerc acccpit fpccicm totunditas
li
DVODECIMVS
ri
P0IT5.
titer!'Z
corporaUbus
opifices reb'
factiprimicusangclifiboiurmoi tni
audeo
iUam aUjcandru^ ba
omnium naturarum:
qua fit vt omnino natui fmt ds quo cp faucntibua non facietibus : ilU 60
tribuo cui
fe
ctiam
ipfi
debere:^ funt
niti deo debem' conditore diceze na turarom qui necp ej: ea materia fac a Uquidquaipfeii fecait:ncc oparioe b5 nifi quos ipfe creaucrit:^ h potcn
tia
fua vt
ita clicam
fabricatoriam re
buB
fubtrabat:ica
legam" nccp 4 platat eft aUcjd: nec^ 4 rigat:fed 4 icremru dac dc^-Sj ne ipfa
quidecerra ^uis
taccnontpe.^luie.n.aliuB crcatorc
tpum:nifi qui fccic ca quo:p motibua
currcrcnt tempora.
mafomniu
fcciida
mouct 1 fijcaradicibue
contincc:cunt
bomanorum co:po}j p
num^priumcorpu9.3ta nccfemma
fui puc:p^
iitoreQx.]q:vu
dij:lc:priu8fg' te
formarcm i
vccro
no
ui te .t
cevoluitaiaUuccccro;2:vt imoztalcj
parte ab ipfo fumeret^ipi vcro moica
le atte]cerot."Pioiii
corpop.Uii
aUud
q^
fabros
ergaf
mos
UBER
crcdcre.Tlecp.n.t ipfa
(i
vfttato
natu
iu tcr
mini q pofuitprodigia
ergo
ey:
vmcndi m boc cozpote nifi propte: pcdcda fuppUcia.quomodo dicit ide plato ahtcr mundum ficri non potuif fc pulcbcrrimum at(p optimum:ni(i
fcmina facta
fit:'^
bocprimumquodamoprodigtii ^d
prcfugaucrit:a(io loco q^tum
mc
de''
adiuuarit dicam.
nitudine gcncris
pmio:
clliquomodo pcna cft ad ifta corpo:a id eft ad diuina bcncficia remcarC^t fideuequod afftduc plato comcmo
rarficut vniucrfi
q dananda fuppUcio.c.jcjcv^.
aiali
UncquomamUbcriftedaude pmi
eft:iidu (|de
Dm fpce ctcrna
intcUigcntia ptiebat:
tus factuB
ia tn
fm euidctiam
gcncre
quo non ipfc cuncta condebar/Sn ali quozum cilTc artifcj: noUct: quo:p; cffi
cicdorij artc icffabif cius
fecundum dciprcfcicnriam:c)C02
tas
fui(Te e;ciftimemue in
bua
i incffabiW
no
duas.
]ciUo.n.fnturicrantboies:al9
meX
angcUs
tii
in fuppl!cio:alq
bonis ipmio
7aia?M;corpo?i^conditore agnofcit;
quibue tVenie precipu ad cius imagincm bo prop tcr ca cam qua dijx.i fiqua fotte alia maior latct:factU9 eft vnu9:fcd non lici" for.Tlibil.n.c q> boc gen" tadif coidiofum vitfo.ta focialc natma.TU q; comodius contra vitiu difcodie vf
z
prcdicat.3ii
illo
drii
U9 ab
Ubcr icnittfdccim".
caueducunondu
cpflcret:vcl
fanan
&cIapfuprimorum bomiitnmp
quc5 eft contracta mo:taUtae.c.pmri.
dii cumj:titi(ret:naturaloquerct'bii
mana:^ recoidationcm iUi' parcnris qucm ^ptca deus voluit creare vnuj
dc quo mftitudo ^pagarct": vt bac ad
moitioeet i mftis pcozs vnitae ^uarc
3e-p>>3X36
de
e
noftri fccuU
qcortu
idc
ini
late
factacll:ctiambincfati9 fignificatu^
ni difficilUis
fhonibus: nunc
iamdclapfupti
tni
vtup
bominis im
ERaVSDETIMVS
atatii fenricnfcp
cruciatur.Tll
illa
pe
loco
rcrum
mo a
drq: n
viuit
ej:
deo:
mors autcm
corporis
quc p* rcfurrecrionem
fcnrire
quo
aia
no viuedi
libro
Uiuit itacp aia q: dco cn viuit bene; non.n.pdt benc uiuere:nifi dco opan
rc in fe
quod bonum
cft.Uiuit aurcj
)eeamortcqueanime fcmperr
truncp victurc acidcre poteft: % ea cui
corp"
cii:
no viuat qc dco.3m
pio:^ nanc^
ct
defcrte:
cj:
mibi paulo diligcntius difcrcn duj.Ouauis .n.bumana anima vc:a riterimmortalis pcrbibcatur: babet
no
ipfa
mo:tcm fua.
:
immoztalis
quia
ait
necvoluptatefuauis:nccquiete falu
bris:fcd dolore penare^no immerito
vita.^o
tem ideo eft mortalc: quoniam a rit qua5 babct^dcfcri potcft: ncc pcr fc ip
quaftt
dd
fum aliquatcnus viuit. ZDors igitur animc fit cum cam dcfcrit dcus: ficut cozporis cum id dcfcritanima. rgo
rd id c torius bominis mos eft:cum anima a dco dcfcrta deferit
vtriuftp
:
nuUibona.
Urnimorsqucper
fanais pcna pcccari
peccaru
pmo
autcm torius bominis moztcm illa fe quitur qoam frcundam mortem diui norum cUoquiorum appcllat aucto:i
tas.lDanc faluator fignificauit vbi
a^'
On aurem diflKmulanda
bona.^Cluia
(i
nafd
fiat:^'
co
ira cft
quomodo po
pcna pa
nifi
copulata vt
bomics
pcc
cauiflennpcrpeifrivricpnon fuiflcnt.
'Q.uo igirur
paao bona
cflfe
poflu:
LI&ER
boie q accidd nd po(Tet niTi maCfS^ rurfus fi nd nifi malis poiTct accide
tu9
infantcs infirmio
rea ct
ccmimus
m vfu
moruc^
mcm
ani
n dcbcra boiB bona cfTe f^ nolU.iJ n.cer ulla pcnaan qmbus non cfTcnt
vlla punicnda.-'
brorum:7
di qp funt
Ouaproptcr
farendii
maUu3:tang'
tantoattoUat crcclle
eft:pnmo8CJdembotc9ita
tDto8:vt
foilTc i(ti
U non peccamflct.
nullu
mo
nu8 fupra cctcra anunatu vie buma ii3:quanto magic mipctum fuum vc
lut fagitta
rudimcnta pfdpiioc
C
ilU
cita
ipul
i
fu9
ur ab.
eo natura
ca cft:vt
mc
ob
id obftringacrur ncccfT:tarc
moncn
fact"
quod
di:arcp ita
cfl.i.
nafccretur.pro
ma
natura
danacio mutauic
banc folam
moncm pcrpcn
pfit
quc
animam
dam
T ipfa pcccaripcnacifhquos
mde quod
crt
tciTa:non boc
fit
efl
caro
bomo.Jn pnmo
gcnus
igitur boic
p fcmiaj
coiugd
m progcnicm traniitumm
copula diuinam
vniuerfuj
e^ccpu.tt quod
pgiajrat" abolcru::iaiftjqoiaUo noftro opere quod fcnpfimus 6 bap nfmoparuulorirracratai abfcluca cfl.Ubi dicrum ci\ ad bcc :Unqui aic cjpcnmcntum fcparancnis a co:poi g-ui9 ablato lam cnmirns nctu:quo ntam fi rCjcncrancnis ficramcnium
conitnuo fcqucrctur ur.mortaUias:
corpori9 ipfa fidcs cncn!arctur-;q
cft fidc9
ciJc
ad peccam mo:ti6 o:iginem.Tl6 ei^ ad infannlcm bcbctudmcm i uifw mitatcm animt T corporis qua vide
nrcnondumvidctur.fidciauic5 ro
borc atcp
tarai ctatibus
mu9
m paruur:peccato vcl
pcna lUa
cfTc lag'
pcrandus
certammcm maionbus dii enam moms fucai fu nmor quod in fancns ma:
tynbusmajriccmmutncuius profcc
to ccrtaminis cfTct nulla victona nul
la gloria:qz
cfTc
inordiacatulorum:quo|2 parcntcsi
befhalem vitam mo:tecp daccaanfic
fcriptum cft.^bomo
fci
nccipfum
omnmo pcfTa
cum in bonore cf
ccrtamcn:fi poft
ncrarionis
tcm ppcti
lauacbrum rcj;c iam fancri non polTct m.o corporaie. Cum paruulc
c^
TERTIVSDECIMVS
utcm baprijancKs
(fs
nonad
cbrilK
grada^ proptcrea porius currcrctne a cozporc folucrentur.-^Jltcp ita n mifi bili prcmio probarctur fidcs: fcd iaj
nec fidce eenpfcfti fui opcrie qucrcdo
non rubttcnientc ad noccndu ^alcrer. eriamipfam lcgem qua probtbctur peccatum non dubitauit diccrc virtu
tcm
ris
mor
lcjvcn(Timcomnino.2lugetenim
do
Clt
iuftiria
non ficdihgitunvt
diligatur
pcccati
n.dictum
pcccca
autcm
t dekctct vera ia
Scincproptcrcalc); putarctur
ma
lum:quonia5 virtus
idco ipfc
cfl
dicta peccati:
mandatum
tranfgrcdiemini.
<luod
p
pcna viriorum
tiQ:t
fit
t:anfit in
arma
efl
uirtu
aho loco ucrfan9 buiufmoi qucHioncm inquit.lq: quidcm fanc ta 1 mandatum tulhim 7 fanctum ct bonti.4luodergo bonii inquit:mibi factum c(\ more.^Sbfit^fed pcccatum
vt appareat pcccatum:pcr
bonum mi
fiat
bi operatum
efi
mortej: vt
fup:a
mo
ricndo.Ucrum boc in
fanciie
marty
cum
ipfa
peccandi
lcj:
contcm
non crcdendo
caflcnt
illi ti
peccantiuj
concupifccnriflm:ira nec
cft
autem ifti
ergo
illi
nifi
moziantur.ZDoztui
(i
im quia moriuntur.factum
in
p illo penam:
pcr ifiorum
pcnam nc
vcniatur in
culpa^:
1 cfficitpreuaricaforee:ve! idajp veri tate fufcipitur t efficii martfres. 2lc pcr boc lc]: quidcm bona e: quiapbi birio cftpcccari:mor8 autem mala:q:
ftipcndium
cfl
peccari.Sed
qucadmo
contrariam
irt
iirumcntumfierct:pcrquod tranfire
Iq:
antur q^uis
mo
>c gcncralis moris malo quo anf tnctcoipoiis focictae feparaif.c.vi.
vellct ofle
UaproptcrquodattinafldcS
UBER
poris jnorrcm .i feparatione anunc
a corpour. cutn eam pandnar qtu mo rientcB appcUancur.nulU bona cft.bj cnim afpcnim fcnram i contra nam
fubos pcccatis e% bac viti anl^iznc quann funt bi qui mo:tcm differc cu
polTtntideonondiftulcronquia
ma
m vnucncc comuncmm
atcpco
fertum: q>diix
moaarurdoncc omma tdmucur fenfue qm cjc ipfo merat a mmc amifcp copLcru qui toti mokf
rii no'niJg'
lauacro ena^
vnus
ictus
co:pons ranie
raptus iccrcipinncc
cte cdcictace
fcd
quando
in
illfus
ftumamarcpolTcnt:vteum in tanto ntc difcnmme fub tanta fpc vcnie nc garenonpoflcnt.ZDora igitur pao
fafictop^^b^cutitagia pmiHa
tp
ac
mmis
mcn
fi
prtmi pcrpccuara
fic
propagmcp
nafcentis: ta
roganua mo:8
i
cbriftuvt ad
dcum
culdubio
mois pena
cffe
moftrauit
qo
fiC5lorurerura-ntis:7Cum fitmors
pctcan rarU3uno:3Lquido impa:ai
Bc
nil
coftitu
ium;vtifiiuftincfructu6 vbcno:naf
ii
ranbuatur pcccaco.
qoa non rcjcncrati pcr
fufcipmnt,c.vTj.
bono
vidcri dj
dmia
i>e mo:tc
opicul3fioeconvfaeft:utquc nicmc
cbnfh confelVioncm
rv
3lm quicuncp
et
non pcrccpto
rejcncrationis lauacro
fH confclTionc
^ cbii
lueda^pofuaencpcccanj comitterc lunnuc fufapicda ptopdit vt pcaaco no comitut:comilTucp ddcatur ma gnc(^ viaoucobita iufttnc palma :cd
ddcor.
mormnturnfi
fi
cis val^
sd dmiictcnda pccca:quitu
dijnt
ablucrc
O: in fancris
fofcpiio f c fu
pric mo:ri8
p vitate
non renatus fuent ei: aqua a m ignum cclo|t aUafriu iftos fccu qxcptos vbi non minus 5cncraliterau;qui me confcf fus fucnc coram boibus confuebo: 1
([
motia abfoluno.cvuj.
3-n-diligentiu8 confidcrcmus
et
cd
(^fcp
p veatate fiddi t Uu
cgo cum coum p:c mco qui i celis e. c alio bco qui pcrdidcnt anunam fuam proptcr me mucniet eam. t>mc cqofcriptocprcaofa in confpectu
dni
monf:mo:s cauct.3o 4ppc ali q'd aus fufcipit'ne tota cdtmgam fa inf: q nd^ finiator accedat. Sufdpi^
dabf:
.n.aic3co:porefeparatio:ne deo ab
aia fcparato ct ipfa fcparct' a corpoi:
mone
copleta
ciofms q' mo3:pcr quam fit vt etiam dcLiaaomnudimittantur t menta cumulatms augcancor.Tlci^ cnmi ta n funt mcnti:qui cum mo:tem diffcr re n polTcni baptijan fonr.dcknfc^ 6
rERTIVSDECIMVS
fttnt
quiiajmoztufnuncupantarmo
in
mo
nondum abf
elTit
a corpore.S^
etcmam vitam illamm vero ad cte:nam mo:tcm q fc cunda didtur co:po:a rcuiuifcant.
ficu5 abfcc(Tcntnectuncinmortc fj
poft
in
mortcm potius
crit:
quando
fit
fenfua
morte quis di]Ccrit.'Tlam necp vU" moriens crit fi mo:iens i viucs nuU'' cftc potcft fimul. Ouandiu quippe
co:po:c eft:non poftum" ncgar
ii mo:icn8 potius dicc duseft:incuiu8iam corpo:e agitur:
aiiferturinmo:ientibus an mo:tui8
flia in
dicendum
cfl.c.i^.
*iucntcm.2lui
vmes i
mories^qii
fit
viues ncfao.
mar:vtrum poft mo!te poa" an m mo te dicendum dl.Si cnim port motcm eft:iam non ipfa mo:e quc tranfacta
9t(^prctcritacft:fcd portca virapna
aie fiuc
)c vita
bona fcu mala cft. IDo:s aiic tunc cis mala erat: quando erat: boc ert quando eam paricbaiitur cii mo:c rent :qm grauis t molcrtus cis incrat fcnfus quo malo bcne vtuntur boni. p>cracra aute mors^quo na mo rel bona vcl mala cft:quc iam n ei poro fi adbuc diligcntiuB attcndamus: ncc
illa
ifto
cor
cfte cepcrit:
nun
g' in co
ii
agit
ius:
ci"
fi
bu
i
mortcm. Tlemo cjppcc qui ii ci p" an num fit q> antc annum fuir: i cras y
bodie:T bodic
nunc:-?
q' beri:7
paulopoft
y
fic
cuius graue
nunc
cr
pauloante mo:ri^pi
acmolcrtum in moriennbua dijcim" fcnfum:Oaadiu cni^ fcntiunt adbuc vticp uiuunt:': fi adbuc viuunt: ante
minus minufqj quod rcftat: vt oino nibil fu aUud tcmpus vite buius : q curiuB ad mo:tcm.3n quo ncmo ucl
paululum
ftarc vel
aUquanto tardi*
vrgcntur ocs pari
moUrtus cft.Jlcp bocquomodo mo ricntcs dicamus cos qui nonduj mo tui funt fed immincntc mo:te iam cjc
trema i mortifcra
afftictionc iactatii:
fi
ire pcrmittitur:fcd
dujntq? iUccuilongio::fcdcumequa
rcctc
cii
ifti
appcllantur moricntes:quia
mos
que iam imminct aduenerit:non mo ricntcs fed mortui nuncupantm.Tlul lus cft crgo mo:icne nifi uiues:qtn (& in tanta cft c):tremitate vixcin quata
funt
fccto qui
monue quo
cgifte
ri
currcbant.JlUud e
aiit ampUus uie p aUud tardius ambulafTe. Oui crgo ufcp ad mo:te^ductiora fpacia
imzri9
UBER
mors.C
finita.
motee^Si
focrif p"
ilillo
agiccpitfpfa
morics
mo
dctrabcdo
mo:tcm
ii crit nott in
mote:
profcctoe)cquo
im
anima incorpore
mapme
morccm/qd cum
vita dctrabercfe^at
in moztc.-'Tlunq' igitur
m vita bomo
7
i
in vita
motc
m vi
corporis
l'efu:ia
poft mozte
mor
fit.
mote fircft:in
vita
.(.i
qua viuit
luufcppcrbibctur.pcritigitur mter
m mote
cft
q6 6
adbuc viuic ante mortc poft poft morte cft.Tluy ergo moricne.i. in mortc ee
<luoniam
cft:fi
fi
viuc
dcftitit ia^
fumptio.
comprebenditur.3ta ctiam
m trafcu:
quia
tur
quod trafi
7 mortuue.c.jci.
e;:
futuro in pzctcritum.Tlonnc e:
rationc
mos Bi cnij
cft.quando
lus
cfl^e
fruflra cu vita fucrir cdpoi tota detza cta:poftmotciaoz:nifiq!moz8 erat cu dcrrabcrct.Tlam fi ca dctracta no
mo
fi
c
fi
more
cft;antc
nuUa e qo
cum detzabitur ezit in moztc.-^Si au tcm abfurdum etV.ut bommem atiq' ad mo:tcm pezucniat iam cffc dicam*
in mo:fc:cui
do
illa
eft:ma
Xoquamurergo fm conruetudincm
nd.n.alitcr debcmue:? dicam" ante mote pnufq^ more acced3t:ficut fcrip tu c:an mortcm ne laudce boie^ que
qucrendumeftquando
crit
mozi
cn8.tcntm anteg? mors vcniat non crt moricns fcd vuicn9:cu5 vcro moa
vcncrit
3llud ergo
mortuua crit non mo:icn9. cft adbuc ante moztem boc lam poft mo:icm.0.uando crgo
g^.Jbicam" etiam
cum
acccflcrit:
cft
poft
mo:(e
illius vcl
lUius factum
lUud
vel tllud.>icamu8
1 de
ita
prcreti tpe vt
m mozte.-^Xunccnim cft
mozicne: ut
poflumuB:uclut cum
loq*mur:mo
TERTIVSDECIMVi
in
boc mfi ^ams olo facerc iton poff^; 1 potiuQ boc arttc mortem feccrit no mortc.loquamur etiam ficut \o^i fcriptura diuina-.que moztuos quocp ii poft mo:tc fed in moite cfle non du bitat dicere.lDinc enim c illud.Oim ii
e
queadmo
pdt
m adiutorio g:c
fccuiidai
mortem declinarc
cft
pofllimue. 3lla.n.
inmorte qui
memor
fit
tuu >onec
euigiletdicitur.0.uamuiein
:
fomno elTe quifcp doec fomno pofitos dicam" dormietes no tri eo mo polTumuB diccrc eoe cj iam funt mortuimorientes.Tlonenim adbuc
moriunt qui q^tu attinet ad corporis morte 6 qua nuc diflTcrim^iii fiit a c5 poribtts fcparati. Scd boc cfl quoo diyi ejrplicari aliqua locutidc n pofle: quo uel morienrca dicantur vnue:vel (am morrui et poft mortcm adbuc ee dic3nturinmorte.<lu6.n. poftmor tcm (i adbuc in mortc.prefertim cum eo9 ncc moncntcs dicam": ficuti eo3 4 in fdno funt dicim* dormientcs 1 4
in languore langucnrce:7
vtitp dolcntce
-rcj
c|
nuny viuentc6:nun^
fine
mortui:fcd
fm
comminatu6.c.j:i).
in
dolore
natue
in vita viuctc6.'2lt
:entacccptum:nccobcdicntiam cufto
dircnt:vtrum anime ancorpojie^an
totiue bomtm9:an illa q appcllat fa. Rcfpondcndite^dcs.prima cnimcd
importune
(i
ftatcj:duabu9:fccuncla
ej:
omnibus
cj:
non buana iduflria iudicio fottaflc di uina vt boc vbii q6 cft morif.in btia
lingua ncc grlmatici dccliare potuc
tota.Sicut.n.vniucrfa tcrra
mftie
;>
ftateccrq6:ficvniucrfa
mors
ej;
om
p
qua cctera talia dccUm Ctlicp ab eo qd eft onf fit vbum pii ti tpie ort" e-.i (i qua fimilia funt que
rint ea rcgula
mbu9
conftat:
quonia^ prima e^ du
aia finc
abu9:vna
dco 1
aia
fine
it.O,aido crgo
de" prio
illi
bdi
mortuue e vt littera gemiata. Sic cni3 didiur mortuug quomodo fatn U6:arduue:cardu':cdfpicu':t (i qua fimilia qup non fiit preteriti tpi6:fcd
let
que in paradifo
vcttto:quactlc^
te
moriemini:non trfi prime moztie g tem priorc5 ^t' anima pnuatur dco: nec tantum pofteriorcm vbi corpus
prtuatur anima:nec folam ipfam to
q6
Coa
tam pnma vbi aia 7 a deo i coipoi (e parata punitur:f5 cjcquid mdtie c vf5
UBER
bomo
bumanum ^cn
ori
prima
renferic
pcmm.c.pq
vfc^
2lm
b3
pa dci
funr:vndc
et folqe ficulncis
quc foj
fiit
rcliqrit
fuilVe
te
pu
adeo: n prtma
reccnifTe.c.)cv.
dcnda rcicenJt.Oue prius cadc mbra crani fcd pudcnda n crat: fenrcriit.n.
aie
mozte a dco
Uamobrcm
etiaj in co
quod
fuc.
dtctiicftmortc morumtnirqifi
non cfl dtctum mortibue cam loUm inrcUigamue quc rit cum anima dcft tur fud vua quod tllidcue dt^non.n.
dcfcrta
crt
jEcq: fupiore
dcfu
bituj
ut dcfcrcrct:rcd ut dclcrcrc
erat:infcrto:e famulii
ii
tur dcfcruit.2ld
prior
c\\
malum quippc
ctue
tcnebac:ncc
ficat
dimd bcbat
fbdita car
fi
nem
dco
ro etue prtor
voluntae crcaco:i6 c
que nuUa crat; quc lapia pcncrat: ctil banc mtcUtgamue dcum denunciaf
fc
mortcm
iii
tie
ret:qua d:e
mc dcfcmenne pcr
m ca mozte etiam
motu
cetcre
dc
.pi^.
fecuturc.Tlam
tue in carnc
c;c
m eo cp inobedice mo
aniine inobcdi
u9 enim
cnti6c)co:tueeft;proprcrqucm pude
naturani auctor nd vaq^ virio ?t fed fpdte deprauat" iuflec^ dana^' dcprauato danatofcp generauit.Om
nce
in
animam dcue^ca
fignificata
peccatum:que dc
illo
fac
ta eft ante
peccatum. Tlondum
erat
nobis ftgtllarim crcata t diHztbuta fo matnquaftnguliuiuercmueifcd iaj natura erat fcmialte qc qua purgare
do qucrcn6:fed tncrcpado admonce: vt attendcrct vbi efTet^inquo non cff^ dcue.um vero iam corpue ania ip
fa dcfcruit etate
corruptum i fcncctu
teconiecrum:vcntt in ej:pcrimenium
mur:q
gta
'7
fcilicct
proptcr pcccatum
viri
TERTIVSDECIMVS
returquam fecunda in vUimo fequif nifi bbno per graciam Ubcretur. Tle o^ enim corpus quod de terra efl redi ret in terrammifi fua mote que ilU ac
etet
cum deferitur fua vita id eft ani ma.Undc conftat iter cbriftianos ve
c\i.ii
quod fduKattl
etiamfibircpugndntes aduerfujfeip
fos dice:e maUit:dum nobis non defi
raciter
catbolicam
tenenteo fidem
non lcge nature qua nuUam mottcm bomini deus fccitifcd mcrito iflictam
dTe peccatiiqm pcccatum vindicans deus dipt bomini in quo tdc oes cra mus:terra es i in tcrram
ibis.
deoequosfecitaUoqucntcm ac dice
ttendite
tem.Uos qui dcorum fatu orti eftis: quorum opcrum cgo parca
cffeaorqucfnm."bec funt indilToUi
cum
ej:
deii miojib'^)
vcUc di(Toluerc.
Scd qm
mitfentem:g>
ucndi.c.^vi.
nuny fmt
cojpoab"
mocaks^vos quide dTe n in diflblubiles no poceftis. Tlcc vnq? cii dinfoluemini necp vos uUa morcis fa
eftis o!ci
^?
dcfcndimus
ciuitate dci
boc cius ecclcriam:fapicnfer fibi vide tur i:ridere:q' dicimus anime a cozpo
refcparationcminterpcnascius
effe
fiUum mcum:quod maius eft vincu Uim ad pcrpccuicacem vcftra;: q^ illa quibue eftis cunc cum gigncbamiw
coUigaci.ccedeo8placo diciticor
poris animcc^ coUigacionemo:cale8:
deputandam: quia
videlicct eius
illi
per
fiivi cjrf
ad dcum fimplej: % fola quodi mo nuda idicrit.Ubi fi nibil quo ifta refellcrctur opinio in eozum litteris i
ucnircm;opcrofiua nibildifputanduj
t camen immorcaUs deiaquo facci func voUmcace accp confilio.Si ergo anime pcna cft in qualicunq; corpo:e coUigari:quid cft cf cos aUoquens de us can^ foUicicoe ne fo:ce moiiacur:
id eft dilToluantur a co:po:e dc fua fa
cic
eX(c
qualefactumcfte):peccato confeque
te vindicca
boc quidcm vcrum placo verum de ffdc:i bus dicat alia qucftio eft. Tlecp enim
f^ inco:rupcibiU'ccr perfcuerec.-^^c
ciconcinuoconccdcndumeft globos
iftos
ri.O.6
ec
^i
luce cS
intcUigcre dcbcrcmus.
S^cumaptif
dco faccos
fimeplato dcoe a
fummo
LIBER
veUntrqutdcaufceftvtin CDporcma
viiiucrfo
tnundo rang
cuctaccta
afftr
iorieantmantisrang^mcdium mcnt
mapmo quo
concinenturantmalia mflantcr
mat.Sf d bec vi dip alia qucftio cft: qua ntic dircurienda non rufcepimus
boc ranrum contra
iftoe
rcddcnda
cft:
vndc
randum
can
putaui.qui
commcmo k platonicoe vo
cbnftianunc cS
animaUum
terrcftna
fumpta funt co
vel clTc
nois eerubcfcunt
fump
cpgua paucita
te.rqucrcntc8 ^dindoctrinacbafti
anarcprcbendantcpgirant ctcmita
ne immortaUtae
uclut dco
fini int fc
p qucramue
in
corporc vclut crumnofo vinculo coUi garjm:cum co rum aucto: 7 magifter pbro donum a fummo dco dqs fac
lis
tcm vt ait
ab
illo
morunrur
corporibus quib'
crgo probibet vt boc ei de tcrreftrib'* co:ponbu6 dcus polTit cffuere: quan do quide vt ncc ca que o:ta funt ocd
on-a coe 4
co:rupnbilia
afTcrilt frea
reddanrur:atq3 ur anime
conftirurc
m co:po:ib''
fieri
etna n poflc.c.jcvq.
OnKnduntctiam
idi frcftrta
non pof
magni.i. tottue
in
bu
usnoncftpotmsquoufcp
cbnftiani
medio pofi
tum 7 fempitemum cfTe non dubitet. um ergo deus illc fumua fcccrit eie alrerum quem putant dcuj^id cft ifid mundumccrcriadqe quiintra cum
funtprefcrcndum:eum denit^ cj:ifti menr clTc animanrcm anima fciUcer fi cut alTerunt rationaU vcl intclUauaU
in
dignaius cft:vo
eiue ia
mcmb:a
loas
ignorantia Vt 1
vcrum ctiam
pcroicacia:
fibi apcrtiffime
reft-agcnmr
ma
ram n
nc vnq dcus
corum
tl
magn'
affereii
moriaturinfolubikmac fcmpiterna
anime vt beata
poflit
nontcr
TERTIVSDECIMVS
omne adcorpus ef
dcos rurfua
tri
terrcftrce
non
natura
vt ter
moUe
terre
a terra in
ccbm furgit
clufl.
ad
tcrraj:
"banc cnim
animm pUto ab inrimo medio quod gcomctre centrum Vocat:per omr.ce partce eiue v(o^ ad
celi
z idco in cclo effe non pofTunt."f>zimi quidem illi botee in tcrra erat ncmo rofa accp fructuofa:q paradifi nomc
obtinuit:Sed quia i ad boc refpon dcndd e:vcl proptcr cbrifh corp" cuj
di pcr
fit ifte
numeroe muficoe opinatur:vt mundue animal ma^imum:be atilTimum^fcmpitcmu^ cuiue anima 1 perfcctam fapicntic fclicitatcm tenc ret 7 forpue proprium non relinque
ret:cuiufcp
futura
corpue n
in
eternum
ej: il
compactum
cultue aliquis
tant:curnolunccrcdc:cdiuina volun
tatcatcppotentia immortalia cozpo
ra fieri polTc tccna:in quibue animc nuUa ab ci9 mortcfcparate: nullie eo rum onenbue aggrauatc fcmpitcrne
ac
felicirer
bu8
cjbufcucp copulcntuzrpdtmolib"
ima pon
tamcn
fe aflferunt in
temponbue
fi
igneie.
Jo
amme vtbc
dq
ax^
fit
corp" e 6e fug!cndu5:fugiat
eoji dc globie fyderum:fugi3t luppi^ dc cclo 1 tetra:auf h non poffunt mi feii iudiccntur. Sed ncutrum ifti ro
fuie^nc illos
mo
ponant i quo voluntagatfitu motu tp facillimo.^Jln vero (i boc angeli fa annv.i qucltba aialia tcrrcftria rapi ant vnic libetconftituantcp ubi Ubj: aut eoe (inc laborc non pofTe aut onc ra ftntire credcndum cft.-^^ur ego fac
duiio
mne
Vo
fic
fatcantur.Tloncrgo ad bcatitudiiiej
quo
confueuim':
minibue bonitae
ma
qf
compulitpeccatipcRa.
pfapddo
UBER
paurfora plue prcmantttamm
mem
mos boies
bra fue camis lcuiora portat aia cu^; in fanuatc robufU funtig' in languo:
pcr
itclli
molis:^ cum
in pcfte vcl in
fame mi
dnibus
nimumroborie:Xantum
valeti bii
nota e:qua
fit
quod cuide j
nd quatitatie pond"
fcd
tcmpcatois
fit:
amus fanitatcm
vfcp adco
fuie
tamcn
mclius cflctcum
ribue.Tlolo.n.qucrecurnoncrcdant
terra vniucrfa libcrctur
coponbue bcnc valecibus viuc:: Vtctiamilliquiomnimodo cflx finc cjriftiant banc opinionem fuam fentenna repugnan tepnincat.Tlccp ci^quifg' audtbuil
corpore bcatilTimum
lo;t fapicntcs boice fiuc mo:ifuro8 fi ue lam mortuos.i. aut carctcs corpo ribus aut corpcra rclicturoe dqs vm
lo
co: 0 <f in
grauio
babeatur.3Uuddico:fidij mior^eq
mo:talib" aiipone:qu.b'
fumu& dcus
irgcne:indir
bus
apudplatoncm:munu8
folubilcm
fuie
fcil5
vitam.i.
ctcrnum
cum
agi
corponbue confortium
poUtcct'.
Optimcautcmcumbominibus
ita
ne dco
cuius
poribus fcp3:ati in ipfof dco?t q' fua corpora nuq^ dcfunt recipianf fmu:
fcilicct
tam difl"imilta:
id cft corporea
i inco
:ui
fatrurfus:7icipiati co:po:avelle re
uerti.Oiuod uirgiliue
platdico
do
gmatedijnfl*elaudatur.3ta cjppcani
mae mortalium
fcmpclTepoflecj:iftiat:fcd
mo:ti8ne
ccflltatc diflblui:nec finc corporibus durare pcrpctuo:fcd altcmantib" viti b" indefincnf uiuoe cj: mo:ruie : n q;
aftio (ibi
terttvsdecimvs
arni
oblif r cupiditate
bndicorporisvictusrrcdcat adlabo
rc9 crurTafcp mo:taliu.3lli vczo
la dujrcrut vita
tis dcbita fiuc
cj
im
ftnl
ad cotpora
fuia
meri
boinum fiuc
bcfltaru;
itaq?
dc
du
mcUore recupcranda
fil
bdaa
bdtum antc
talia
cozpoza
pcccatum.c^j:.
atcjj
imo
talitcruiucrcnt:vtnccp in corporib'*
pcrmanezcmec^
Roindc factozum aic dcftJCto;$ ideo non babent grauem mor tcm qua feparate funta corporibu9
fui9:q:carocof
libet fine
acccpifTc vidcantu:.
vUo iam
fenfu
vcru
de
fic
defvderac:f5 qi potius
fibi
memmcnit:qd
lit:qui
vide
eterna fe
U9 fenfun
rat:qri
dcfidcrabilitcr
t paticnrer
vtcbnfto aducr
ode
eam
omnino
corpozib"
iplant fpizi
elTc victurag.
ob
eas quaui9 nuUi corpori fociata9:ii crcdidit iUis e(Tc mcUorc9.' Ouaprop
nonulU putani:gc eo
q> fcrip
tumeft:l'cmiaturcorpu9
aiale: rcfur
fpirittt
non audcbunt ifti:ficut eog aufu tei ro9 elTc non arbitro::dq9 bcatifTimis 1 tamen in ctcmig corpo:ibu9 confW
fi
tutis
bumanag
aniag anccponc.ur
conditog: vt fi
Tlonfolumcnimnoncrit
talc
qualc
morteafuid corponbug
taUtati donati
cum cig
viucrcnt in ci
nuc e in quauis optia vaUtudine: fed nectalequidemqualefuit in pnmis bomtnibus antc peccatum.Oiui Ucet
moritun' non cffent^nifi pcccaftcnt:a
num:itaU3
fanctog in :efuzrectionc
babitut09caipfainquibu9 biclabo
LIBER
rpualia fed
dttc mricres
filq
ed mortc: qui flat'* ei de Ugno vite q6 cfl in medio paradifi cum arbore vctt
tartmulcratmirabiUdeigratia pfla
batur.tamen i aUos rumebant dbo
dicta
nUa
aqua
dcflu^eut:
vnam arborcm quc fiterat ini non quia ipfa crat malumzf^^p tcr comcdandum pure 7 ftmplicis o bcdicntie bonum:quc magna virtu e rationalis creaturc fab crcatorc do
prcter
Ugnae
minocdHitutc.Tlamvbinullum
IiJ
ma
iu6:omnc6
vttlce difciplinae^iUgno
tangcbatur^profccto fi^bibitti ra
gcraur fola inobcdientia pcccabatu. iHUbantur crgo alp quc fumcbant: ne animaUa corpora molcf^c aU^d e furicdo aut fiticndo fcnrircr.De Ugno
ma
mandati cjrpcrimentu^.
autcm
virc
proptaca guftabatur:ne
mora
cis
vncunqj fubripcrct:vrfcncc
aliifiro:
feinrcrircnr^raycctcra elTet
illud facramcntoivt
fic fuilTe
accipiaf
fwurorum.^paradifumfciUca ipfaj
ecclefiam:ficut de ipfa lcgitur in canti
lignum vitc i paradifo co2poraU:ficut in fpuaU boc eft intcUigibiU paradifo fapientia deudc qua fcnptum cft. Xi gnuin vitc eft amplcctetibus cam.
>e paradifo in
co canticorum.<luatuor autem ftu mina paradtfi quatuor euangcUaU gna fructifera fanaoe :frucru6 autcj cozum:opcra eorum:Ugnum vite:fan ctum fanctouim vticp cb:iftum:Ugna
dc cor
corcnta. nifi
poraU loco.cicji.
qd
6i
communi
TldcnonnulUtotum illumpa
radifum vbi primi boica pare
teB gcncrie
tatc fuiflc
bumani fcc
fcripturc vcri
intcUigibUio fignificandoriica
buB bono an proprio dclccterur. Se quippe amane donarur fibi:vr inde ti moribue meroribufcp complctue ca ta in pfalmo (i tamcn mala fua fetit: ad mcipfum turbata cft anima mca corrcctus iam dicatfortitudincm ine am ad te cuftodiam.'bcc 7 fiqua alia comodiue dici pofTunt dc intclUgedo
fpirituaUter paradifo
eo
ncmine probi
propterea no potuerit
paradifus
aUa
non
fucrinc
ERTIVSDECIMVSV
6ccerporibu8
vt fpiritus ca
crcdamus futura
fcd
quciti
fubfiftatia:
mo
quafca
modomuioUbilimunc immortaUta
ris iductivt
camale fpu viuificantc palTura. Xuc iam non tcrrcnus fcd ccleftia bomo e rit:ii q: co:pus fcd q6 de tcrra faau; ednipfumcritfcd quiadono cclcfli iam talc erif.vt etiam celo incolcndo non amilTa natura fcd mutata quaU
taic pueiat.Tbzim" aut
tc
bomo dc fczza
tcrrcn"
liq5 uifibiUtcr
infpiritum viuificanrcm:quod
quadam bumani
i
obcdientic mcrituj fcmabatur.^deo copus ciue quoo cibo ac potu cgcbai nc famc afficeretur ac fiti:T non imor
taUtatc lUa abfoUita atcp idilTolubiU:
fcd Ugno vitc a mortis ncccffitatc p bibebatur: atcp i wucntutie florc iti ncbat:non fpualc fcd anialc faiflc no
pbant.ifmatc
fcit
cft ncccffitatc
facitiG:
titncn ritcpzobi
mc cibum fumcrc
fortc dc
putabatis.
Sedfi 6
dama%it vitaiqua in cozpozc Ucct animaU doncc fpintu aU obcdicntic mcrito ftcrct: polTct in
paradifo mfi peccalTet babcrc pcrpc
criit:
gnatam in co
cdcntis:
q>
eo quippe cUc mutata in dctcnus viti atac^ natura atc^ a Ugno vice fcpara
tiodc mftilTima:monie in cis etiam
co:po:ali8 nccclTitaa facta
cft.
tada:4vo
viuiitcdt'i cbrillo.c.)c^9*
ciiqua
no8
tcr
LIBER
qiiidcm mortturutn
eft
proptcr pccca
tum:fcd au: cozpus quidcm mortuu cft proprcr pcccarum^ipue autc5 vita
cftproprcriuftiriam. >cm rubiiigir.
>i autcm fpiritus cms qui rufcttauit cbziftum a moruis babitat .inobie:^ fufcitauucbnftuma mortuis viuifi cabir i moualia corpoza ucftra p ibi tante fpum cius i nobie.Xunc crgo c
rit
vt boc probarct:fi
eft
inquit cozp**
flialc:e
aialeotidcrct:ficinquit fcriptumcft:
facmg
quid
primu8
igz
oentem.3fto
fic
ranondijrcritdebomineprimo qui
cft3ppellatuBadam:quatido
illi
corp"
erat in
prim'*
mo:tuumdicirccrcnon
poflet:
quia
mo:iendibabcrenonpolTct.um vc
ro deu9
<?
diccndo
autcm qucnadmodu^ intel ligcndum cftctoftcndtt addcndo:no' uift'imu8 autem adam in fpiritum vi
uificantem: proculdubio
gnificans qui
tcm
fignificaucrit
rcpr:vr mo:i
fitanima difccdetc
dijritTe
fp
pofl^it.Jbcindc fcquitur
crcdcn
primum quod
fpi:irua'ccft;fcd
du cft:q2
mors
ifta
apcrtifTimedcclaratur: vt pri^
cft
infinuaflrc^tncoyfcriprum cftfcum
cfle primii
bomtucm
in
aiam
viuctc:
fldam
*cft
it
in fpintii viuificantcm.
"Prius
bu3:mor8 vcro fccunda non vticp co munis cft omntbus proptcr co9 qui
fccundum propo fuum vocati funt fa
cti:quo9 antc pjcfciuit 7 prcdcftiauit:
ntfi pcccafl^ct^quale
no8 bactcn"
effcctti e: vri
tur^ quafcn" in
illo
in mulris fratribus:
quos
a fccunda
mo:te pcr mcdiatozem dci gratia libe rauir.iu cozpojc crgo antmali prim
tate:qualc^ nobie
bominemfactum:ficutapoftolu9 lo
quitur.Uolcns cnim ab
fpirituali
prcccfl^trtncbnftotang^icaptte n:o:
q6
iccuturum
iungit
cft
autem in
mcmbne a*
iftojj
apoftolus duo^;
bo
tibilcScminatur
in ptumelia:furgct
infii
in glo:ia.Seminatur in
mirate:
minum cuidcnnfl"imam dziajdiccns. "p>nmus bomo dc icrra tnrcnus: fe cundus bomo dc cclo ccUftie. 0.uar
rERTIVSDECIMVS
tcnrai'
lca
ftimanddccapriuf^' peccafTct
tualc corpus babui(Te:i: peccari
fpiri
mai
to in aialcmutani.Ut.n.boc putctur
corpus
fcriptum e."Primue
t"
cbrirto baptija
e in
aiam vinentem:fcctidus
cft
q6
pcccamm facrom
cftaialcnafccndotfpiritualc fucritfa
ctU5 rcfurgcndo.
Ut .n.cT
itidcm
va
tcrreni
bomi
Otualiter acdpicnda
fufflario
fit
nis propagattonc prcuaricarionis ct motis quam nobis intulit gcncratio: f3 indutmus imagincm cclcftis bois
vcl i!la in
iquaprim^bomo facfiin siam viucntem^vcl illa qui dfis fccit acdpitc fpm factii.c.jc^riig diccs
tt
infpirauir
TldeTilludpair cofidcratc 4 bufda vifii e:in eo quod lcgitur dcus in facicm due fpum
virc 1 factus c
immortaliratc vcftirct.elcftc3
tc:nontancanimamprimo boidata
fcd
i alios quia
fiunt
viuificara.ZDoucrcnim cos
fu3 pofteag'
tc fpiritum
rcfurrcirit
vnus cbriftus uclut caput t corpue. "bocin eadcm cpiftola cuidcnriue tta poniKper bomincm more t pcr boi ncm rcfurrccrio mortuorum.Sicut e nim in adam omncs moriunrur:fic i
i
momtis
in
fancrum.Undc
ralc altcfd
e:
Jam vti
c^ in corporc fpirituali quod crit in fpiritum viuificantcm:non quia ones qui in adam moriuntur crunr mebra
cbrifti:c^ illis.n.mulro plurcs fcctida
factum quando
conditue bomorfa
mo
nifi
ncqua
c5
putadu
nos
in rcfu::ccrioe tale
pus bituros:quale babuit bomo pri mus ante pcccatu ncc^ illud quod dic
tis ipfa libri vcrba rcftantur. quc ita fcbabent.tformauitdcos bominc pulttcrcm detcrra.Ouod^de planr intcrpretadti putatcs di]ccrut. tfin pt dcuB bomincm dc limo tcrrc: qin
fuperius
dictii
tum cqualis
foctn
debatdctcrratirrigabat
omncmfa
fccundumilludintclligcndu?
LI6ER
cortcreta0.Ubi.n.boc dictu
eft
cont(
nuo
pulucre de terra:
vndc
jdt
eplafen ad
male id
bomo in anima^
mauit
alic^d
meda
igit
tum
fimulantecomponunt.^bunc
formatum bomincm de tcrre pulueze fiue limo.rat enim puluie bumea": bunc inq> vt ejrpreftiue dicam licuc
fcriptura locuta cft;puluere3 de te::a:
aiale
verum etiam
patris
corpue
factii ce
docct apoftotus
co:po2e
cum anima^ accepit.t fattue cft iftc bomo in anunam viuentem id cft for
matue
i(k puluie factue eft
fubftetia
\i
m anima
qua
intelligercmue vt
eflTe
di^
co
viucntem.3am inquiunt babtbat ani ma:a{ioquin nd appeKaretur bomo: quoniam bomo non eft corpue folu^ VclaiafoU:fedqutc): anima conftac r corporc.t)oc (jde ve^ :q> n tot" bo f5 pe mclio bdie aia e:fcd cu5 eft vua cp coniunctum fimul babct bominia nomcn:quod tamcn t fingula ti amit tunt ctiam cum de finguUe loquimu.
-Ouis cniin dicere probibetur quott
diani
le
filiocp
muncm: quia non funt cis fmgulis fingulufecl vnue amborum eft. em
perauiemifte fpintus in fcnpturia
factis grcco
ficut
vocabulo pncumadtctt:
iauit:quando
locis
quadam
lcge
fcrmonie
bomo il
occurnt.lDicverovbilegttur
ihnjM
defunrtue
eft:7
nunc
in requie eft T
m faaem a*
aut
illo
loco
nifi
bomo
ille
fepul
ri
de folo corpoi
fic locj
fpintum vitemon aitgrecus neupma quod folet dtoi fpiruus fanctus: fcd pnoen:quod nomen in creatura q^ in
creatore frcqucntius lcgitur.
fcripturam nonfolcre
vt etiam
diuina^.-'
3n
Unde n
n uiuit bomo:tamcn et
bomi
boc voabuUim non fpiritum fed fla tum appeUarc maluerunt.tioc enun 1 m greco etiam iUo loco apud cfata
vbi dcus
dicit:
rem bominem: corpue vero c%(crio rcm vocane^tang' duo fint bomine
ci:omnem animam
dubitanone
9\u\h
cum
firvtrnncp
fit
amr:noftri aUquando
fkmm:
TERTIVSDEaMVS
nifi
illi
fpm factij dat'.t)oc quid eft aliiTd ni\i diligcnter pro bumana fufpicione co
tcdere:'! fcripturas factae
dc quo
ait apoftolue:
non
intelli
^s.n.fcit
fpiritus
boinum quc funt bois nifi bominis qui in ipfo efi: fiuc
genter attcndere.Oiuid.n.magnum c
rat
in eodc^ libro
animam viucntcm:qn
eodcm
aialia tre
ciicta creata
funt/Ocin aliquatis
tame^ipfo libzo:
iterpofitis in
poreum qui ctiam vcni' o:/nam cius boc nomcn cft;vbi in pfalmo canitur
ignis grando
pcftatietfiue
nij:
quid
magnum
eft:7
fcnprum
mo:tuu9
jlaciee fpitirus
tcm
fcd C2e
fpum fancrum:
ft
itu fignificas.
pecoribus inuenim":
ftc
t vbi ait.3ce
tes in
bapti^atc
omnes gcn
t fpintus
nominc patris t
filtj
pncuma
euidaitilTime cdmedata cft.tvbi legit dcus fpus cft. t altje pfimis fa crarom Uarum locis. 3 bis quippe omnibus tcftimotje fcripruraru^ qui tum ad grecoe artinet non pnocn vid mus fatprum clTe fed pncumarquart flutem ad latinoe non fl.itum f^ fp5. Q,u3proptcrineoquod fcriptujcll inrpiramtrvcl (i magis propric dicai
dii eft ifufftauit
fcdpnoendij:crit:curnon dicim^^^d
opus crat ut addcret viuentem: cum anima nifi uiuat cf^c non poflet.-' iloc qmd opus crat vt addcrct vite cu5 di
jciflct
uiuentem 7 fpiritum
fcnpturam
infacicmcius
fpum
vitc:figrecus
non pnocn
tur:fcd
mo
bominc^
quam
non
ficut
fltam voluit
tamen factu^
aiain eoui
vt in corpore aiali
q6
ftt
fpm
vite:vbictiamtngrcconondij:it pne
tali
cjrprimcns
uatanimainquiuntproprio fucvite
noie.Sienimdciflatusinquiunt dci
or6epfreintelligirur:qucm fianimaj
LIBER
crcdidcrimue confcqucns
crit
vt
nuf
illi'
ri
010
mfi
bomo pcccaflct.Tlaillud qd
cj:
ozc altiffimi
^dtj.Tlo quidc di}:it fapicntia ozc dci effbra fe fui(Tc:fcd cj: eiu9 orc prodif
fc.Sicut aut no9 poffumus no 6
pcccato
mor
ma
a boc cft dci fpiritu:quo ctta^ fapicn^ ibcate uiucre potcrat: tamcn ^pria
quadaljmtfcravitafua non dcfinic iam imortarc crcata.Sicut cnim dcfc:to:c6 angcli I5 fccundii que dam modiJ mortut fiJt pcccando: qj fotc uirc dcfcracrut 4 dcus eft:qui n
uiucrc:q:
do ducimu9
cum fufHamue
omnipotcne dcus
ncq3 dc fubiaccnti
fft
do
tifl^imc
mort: potucrut
fcre
fiit
fcctidam
mortcm
poft ulti
mumprccipitabunturiudiciu.ut ncc
itlic utracarcanc:quandoqutdcm cria cum in dotonbue futuri funtit carcbunt.Bcd bomince ad dci grati am pcrtincntce ciuce fanctorum agc
di
quodcft equali
fcfu
q6 dco
lof
va fpua
oze
mco. Tlulla
ita
c^ caufa
cft
imo
porc corpu9 animalc difcerncne: id e ab illo in quo facri fumue boc in quo
omnmo car
qftio neccfla
nunc fumu9
cft
ait
fcminatur corpus
fpirituale: (i
copue
aialc cft
t fpualc:ficut fcrip
in
tum cft factue cft primue bomo adaj animam viucntcj: nouiflTimue adl
in fpizitum viutficantem.
mc
in
Sed non p
primie bominibus
c:
mumquodfpiritualc:fcd quooania
Ic:poftcafpiritualc."prim"bodc t:a
vndcinfuanuditateoculoe apucrut
.i.ca curiofiue
tcrrcnue:fccundu6
advtcrut:7 q: ipudcs
motue
arbitrio rcfiftcbat
^crunt:quomodo
cflent filioe
pudcnda tc propa
prcua
omnibue apoftolicie vcrbie fupcriu locuti fumu9.orpu9 i^itar animalc in quo primum botcm adam factunt dicit9poftor:ficeratfactu no"utmo
ncationc mafilTcni.Sed quta 1 Ubcr ifte claudcndue eft:ncc tanta ifta quc
ftio in
in
putatione difTcratur.
QVARTVSDECIMVS
tmifj q: ai inteUigeda
fit
vitqe.c^.
4d fit fm
came:q'd f
m fpum
viue. <luif
3363tOUS
iam ifupionb"
libris
boc quod didmos pria fi-oce i non recolene fminue aduez queadmodii fcriptmc facte loqui tur: pdtputarepbilofopboe qutdcm epicureos fecundum carncm viuerc: qma fummum bonum bominis i cot
rpicit:vcl
tce
ad
buma
fo
porievolupcaccpofucriit:? fiquiali^
funt
nu gcn" non
lu narure fifitu
dinc
qui
non
aliquo dogmatcveleo
modo pbilofo
cognationte ne
cdtirudincinvnitateconcozde pads
vinculo coUigaduzc): boic vno
uoluiffc boice inftituercmecp
dcum
boc ge
in
duo prtmi quoru crcac** cfl vnue ep nuUo altcr ej: iUo:id inobedi
entia mcruilTcca
vtucrc:quia 7 bominis
c(\.
aucem qui fummuj bonum bomints animo ponunc fccundum fpirtmm animus quid
mfi fpiricus.'Scd ficuc loquit' fcup
tura
vcrtcp
mo
ta grade pcccatiirvt
dcrcriue eo
i
na
pol^cros
dnisca
trafmifTa.ZDorti0autrcgnij iboice
vfcp adcodrtatiielt:vto'nce in
fam
pena
pcr
autcmcaropccori6:aUa uolucram:
Ita
qjmortccuiuenuUuecfl
dcbira prccipitce agcc:nifi
finia
irt
(i
quofda^
gniftcationc
indcbitaddgratia
libcraret. 2lc
quos varios
modos
fcpc
bominis car
monbuf
ncm nuncupac;mo
fttficabitu: dis
it
locucidis a pcc to
cp viucntee:multiplid linguarum ar
non iu
mo;t:
tri
ca:o.ODid.n.bic uoUi
lcgc
Ipliue g>
intcUtgi nift
omncs bomics.'<luod
ncmo
duae
rito
me
bomtnum fecundum
f
carncm: altcra
m fpum viue in
Saeces nd tufliftcacur bd cp opcrtbus lcgts.Secundii boc tncdr::7 verbo ca ro faccii cfl td e bomo. -Quod nd rec tcacciptenccscjdam pucaucmnt cbri
fto bumanam antmam dcfuifle.Sic .n.a toto pars accipit';vbi marie mag
iuftificamr.cad galacbas.
corporid
LIBER
vbi porucront
inimicitiae
ita
carneloqocrerurrqua^fcctorfpultjj
non iaio beat. 3lut quis loquaf vt inimico fuo vcl que pu tarinimiumdicat;mabc3me acno poriuB maliJ animum bcs aducrfum
mc.-"lboftreo ficut camalitatc8:vtita
bec
ftde
fi
lum cftcum
fit
malttutidagarcpolTimuB: ifpiaa
panli
q: eo locutoie
ficatur a
carnis irclUgi.'<luod
ne clm
eflc in
co
tertoe9:cmubriocs:atofir3fC8:dtflrefi
diligentcraducrtif.Tlam corpusqui
onc9:berefe9:iuidic:cbrictatC8:comcf
fationeo:' bis fimilia:que pzedico
vo
qcterio:
bomo ncftcr
cor
ad rcm prcfcntcm
cne:quid
fit
cfTe
vidcbitu: confi
qfti
deratU8:potcHtbancdilToIuerc
f
babcmua
a dco
bu6 nancp carni8 que manifcfta c(Te di)cit:cacp commcmorata damnauit: non ilb rm inucnimus que ad volup
tarcm pcrtincr C3mi9:fkati
comcfTationcB:vcrum
fiit
ni i
celi6.tci5
boc igemifcimu6:bi
forni
c3toc6:imundicie:lururic:ebricfafC8:
et
ilb quibua
lomuB
animi
vitia
demonftranrur a volup
vcncfiria inimi
murig:co:mptibili copore^tipi" ag
ritiaB:contcntione8:cmubtione9:aio
fitatcB difre'fioc8:bercfc6: iuidia9:no
duB conuptio
corpo:e expoU
clTe q>
car
potcft vt
^pter ido
ttuncergoeritcorpue:fcd quiaco
mptibilc non erif.non grauabit. 2lg
bfriam
errorem
tii
libidi
tamcnquiomniaanime mabejccor
porcputantaccidifrc:in crrore font.
teconoincitur:7inco
fl
quod
abftinct
QyARTVSDEaM\ S
pccati cam q:
deflc:
tion
cjc
amep
beatfinccame:quomofunt
ifta
opa
vigor
fumbocefmbomincm
miiis diabolo:q: t
ille
cftfattus
(i
fecundu
fcipft
tat artue
monbiidacp mcmbra.
Om
vt
Uitiorum voUna
piiit
cx co:pore ac
:
ca
OmH fitfccundum
uc fecundum
c
boicm:quui
deum
viuercc.iiq.
bj fxdcs nza:Tla corruptio cor poris que aggzauat aiam non pcccati
cozrupti
Um
camcm.j: qua
fed
quedam
bomo fm
feipfii
non
poteft di
eft.n.qui
i:comfitetiataliumpcccato;r fuafo
dijcit
1 inftigato! occultu9:cft tamcn fupcrbua atcp inuidtis. 0.ue illum Viciofttae fic obrinuit:vt proptcr bac
cct in carccrib" caliginoft
mmc
fccundum fcipfum:bocc(tfecundunt
buiue aeria
cft
cum
fiteiusauctor^crcatordcue: quino
cft vriqj
quam ccrtum
Oicit.n.inimi
quia
rcctus: ut
cdiabolumno babcrc.
ciria6:contcnrione9:cmulatione9: ani
mofatc8:inmdia9 clTe opcra carnis: quo^ omnium malo;j caput atqj ori
fccundum fcipfum fcd fccundum euj a quo facfus cft viucrct:id cft ilU" po titts q> fuam faccrct voluntatr.no aut ita uiucre qucnadmodu^ cft fartus vt
viucrct:boc eft mcndacium.Bcat"
go fupcrbia
in
dp
pe vuli ec:ctiam
dici
pot 6c
LIBER
cffc mcndac(um.Tloncnun pcccatum : nifi ca uolutatc qua vo lumus vtbcncrunobtBivrnolumua vtmalc fu nobi8.'rgo mendacium cft quod CU5 fiat ut bcnc fit nobistbtc
pcccatum
q>
bo
fic
quod fcrtptum e
fcptuagitadlti
potius malc
cft
nobi8:vel
cum ftat vt
nobis.Undebocnifiquia de deobe qucm dcUnque fcipfo fccundii quc viuendo delinquit.0.uod itacp dipjT bmc qaitiffe ciuitatcd duas diucrfas
nc potcft dTc bomini
bumane doctis
vcrbi6:pofuit dici
do dcfent-.non de
carncm
potell
alt)
fecundum
illo
fpiritii
viuent:
aiam
fint inier
non fapienticcamalisificutqd dictuj cft fecundum bomiem ambulati6:po tuit did fccudum carne^.IDagis ailt boc appamit i bie que fubtunjci^ ti .n.cjs dicat cgo (d pauli: alius autcm ego apollo:nonne bomincs cftie.^Od dicebat aiales eftid t camalcs cfhe: qiprcffmQ dtpit bomines eftis: qo cft fecundum boicm vimris nd fm dcii:
fmquefiviucritiedg dTcttSi
bommem ambula
ambulare fecundiJ
tolerabtUor quiclc platdico^i q^
tis.^Ouod crgo
eft
bomincm:boccftrecundum bomine v;ua'c:quod a carne id eft a parte boi nie minorcintcUigitur bomo. ofde
ipfos qiiippe dijnt fuperiue animales
bunr.c.v.
quoe pof^ca camalce ica loqne.Ouis cnim fcit inquic bomina quc funt bdi
ni8
nift fpiritus
On igitur epue e
cp
pccde vit^f
bois qui
cfl
in ipfo/
mis ad
Sic 1 que dci funt ncmo fcit:nifi fpiri tu8 dci.Tloe aut incjt non fpum htiC mundi accepimue^f^ fpum qui ej: dco
c:vt fciamus
e:f5
dcfto creatoS
que
nobts:quc i lodmur no i faptcnc bu manc docns vcrbis^f^ tn doctnna fpt ruuB (pualtbu&fpualia coparantcs. 3lniali8 autcm bd nd pcrcipit que (i fpus dei.ftulfina eft cnim tlli. Xalib'*
igttur.i.aialibus paulopoft dicit.t e
go
fzce
uiucrcHamquivclat fummum bo num laudatanimenaturam: 7 tanij malum naniram camis accufat pro
fectotanimamcamalitcr appctinct camcmcamaUtcrfugit: quoniam id
vanitatc fcntit bumanaznon ventate diuina.Tlon quide platonid ficut ma
Ipiricualibusf^quafi carnalibu8.t
illud 1
md itcirr
.i.apartetonJ5.tabaianacp icar
quc funt partce bomini8:pdt toni ftgniftcan quod cft bomo:atcp ita no
tic
e aliud anmialie bd aliud camar: fed idem ipfii c utrnq^.i. fccundum boicj
cum oia
QVARTVSDECIMVS
contrectabtliTc^
tcfcp
compactus erqualtta
fit
volotae
Ue
bit
boie qr
(i
puerfa c pucrfoe be
runtamcn ej: terreia artibue moribii di(c0 mebris ftc affict animae opinait tunvt binc eis fint morbi cupiditato 7 timorii 7 lctitie fioe triftitic quibus quatuo! vcl perturbationibus vt dcc
ro appellai:uel pafTiontTjus vt plezicp
boe
omnibue: imo
g^ volunratee fiit.Tla
verbum de verbo greco ejrpzimiitcois bumano;^ mo?t vitiofitas continetnr 'O.uodfiitaefl^dcflq? eneas apud uirgiliumcumaudinetapatre apud
inferoe
t (i 4d e mct'* atcp
rriflitia: nifi
voIiJ
rc
mae.Opaterannealiquae adcelu;
bincireputandumeflfublimce aias
itertu^
ab co q6 accidcre nolumue: talis vo liitae mctue efl:cum aiit difTcnrim'* ab eo q6 nolerib" accidir:talie volun
tae
triflitia
Tlundd
bdis
fi
ita fe
baberet qood
cfl
omnino
vii(
fimum:
quoniam ncmo narura:fcd quifquis malus efl virio malue efl pczfcctum o dium debet malie qui fccundum dca
viuit: vt ncc proptcr virium odcrit bo mincm ncc amet virium^pf bomiem fcd odcrit vitiuyamet boie^. Sanato .n.virio:totii q6amare nibilautem quod dcbeat odifTe rcmancbit.
lefcerc.Si quide
fecundum ipfoe
indiffcrenf
lacras
Uae
7 crtra 6e corpue aiam conflitutam: ipfam compcllat eein cozpore. Clnde ctiam illie fatcnribue non ex carne ta
^tmcut^^propofitueamarede
feipa
um 7 non fm bominej fcd feai dojamarcpropmuj ficut etfeipfu: proculdubio proptcr bunc amorem
di initvoluntarisbonetqueufitatius
tn fcripturis fanctis caritae appeUat':
bumane:
prsue bnbenm
fed
recte.c vl
qoem
LIBER
ta itacp voluntas e
cum dipfTet
dnequefmiriivrrujamarctifed
ei
vtrii
tia. Jugicne
quod d aducrfatur:
iftafi
ticr
cft:idcp
fi
iterum domic tu fcis quia amo tc. Xertia vcro infrogatione 7 ipfc icfus
fed
proirtdcmalafunt
dcfcripturie
malus
cft
amorbonaftbonus.Ouod dinnr;
prcbcmus. ioncupifcit
dcftdcrarc iudi
amas me:
vbi
apoftoluedirrolui-rcftccij cbnfto:?
mca
diccbatdo
t concupif
minua diligis mc:nibil aliud diccbat cp amae mclbctrue autcm no" muta
uit
centiafapientiepcrdudtad rcgnum.
"boctitloquendiobtinuit cofucrudo
rifi cupiditas vcl concupifccntia di
buiue rniue
rci
verbu:fcd etiam
fcie^tu fcis
teztio
catur:ncc addat':cuiu8
q:
itialo polTitintdligi.lcfitia
dn
mifta in
amore.
cnim
dilcctione accipiedam
ini>ono:amo:einmalo. icaiit
ipfoe auctorce fcculariii
tiec
mco 7 adiplcbie mc lctitia cum vultu tuo. Ximo: in bono cft apud apf} vbi ait.
tate iufti:7 dcdifti lctitia in co:dc
Ua^ locutos
tpfo^ fa
ceccrtiirimije.ScdPidcrint pbilofo
alium fapcrc
ficut fcrpcns.
(ic
pbivtriivrquaroneifta difcemant*
autcm ne
2lmore tn C08
in
cuam
tcs
vzc mcrt
cojrumpanrur a
caftitatc
que cft i
cbnfto.iSctnftitiaVeroq- ciccroma
gie cgritudincm appcllat^dolorc^ vir
giliue vbiait:gaudefcp: dolcntcp:fcd
Uis
0nteponimu8:non aliud
diccre
amo
adu fuit.Tla t amore in bono dici ia oiidimue.Scd nc quie cpftimctamo re quide 1 in bono i in malo: dilectio nem atit non nifi in bono cf[c diceda:
illud attcndat
tudo
vel
d::fcrupulorio: qucftio e
utrum inuc
niripoffitinbono.
quod
in
pfalmo fcrip
tum
oditanimamfuam.ttllud apoftoli
io^nniQ fiquie
eft dilcctio
dilcjrcrit
il!o.
mundum: n
ccc vno lo
animo
patrie in
co dtlcctio 1 in bono i in
malo.Smo
vig.
rcm autem in malo: quia in bono ia^ oiidimue:nequifq> flagicct legat qd fcripm c.runt eij bomines fripfoe
amates: amatoree mio^ pccunie.^Rcc
Uas.n.grenappcllat cupatbi
ae^laticautaccro conftanrias
QyARTVSDECIMVS
noiaumflota rrc8
perturbationibua
ee roluerut
i
^ trib*
letitia
in eo
dijrit
ammo
fapientia.
non
.n.aitcuptrigfcduuUis.nontii fcmp
cft.
ma
auctorita
luimu9dicerc:negaucrotalic(d portc
aUum critumnon
ftit
quc cjrcm
e:qd vncp
parrim qc propbcta^partij
ma
d5 fapicnB 6uitarc.Xriftiti3
acci
po::oquiadcmaloequod iam
acctdere fapicti^ntbil
t
gaudcrc ipqs
dicit
dominus. CIn6
fi
nift
f tlla
ne.
loquun
non
fibi
rcctc prccipi
bdtbus: uc
cupiunt:bcc
qcunc^
tudine
ab alQ9
fieri
faptcntcm:ftulttJ aut
voluptaris oblcctetur;
fm
ma
quantum potui di(igenfcr:tUud iucni quodait propbcta.Tloegaudcrc im pqs dtrit dommue. Xaq' impci lam poflint porius q' gaudcK dc malt8:qt gaudium propric bono:ii i pio:u cfl;.
3tc illad in euan$e\io.O.aecanc0 vul
tia
vfirattori
dtcenrcs
pax in
rcrra
ej:
bdibug bone vo
7V09
luntatis.Tlam
e
abundanti addttu^
fadtc
dictum vidctur:tanqu9
neo
pofllit
bone
di):tflctapoftolu9:ynon gaudcatfu
Titaintptatifjit.OLucciicp vultis vt
faciant vobis boice boa. aucdii.n.
indtlTcrcntia
fibi fie
rcperitur.Jltt.n.ciccro orato:
ampUf
quib"
k ipe
bocue:bum ibono
preccptii cjdf
grcco cuangcUo
cft
vndc
in
larinum tranllatum
non
tam peruerfe docrus epT cum non cupio fcd volo poti us dtccrc dcbutlTc contcndat.' Tborro apud tcrcnrium flagiofus adolefcena
infanaflagranscupidinecnibil nolo
UBER
fedifputateTdq^mifcrclTetqm
roa
clTet
ftul
dcmonftrate fleuifle.lDuic cr
optandccp tuftiticqua
let
tii
nio
5au
bas
bomo cc k do q6 efte nd 05. Btoici aute non ftul no polTe. Ucni bie pbilofopbis quod ad banc
fed fapiece aiunt trifte ee
in
malo
pofuiflfe ille
at
quatuorpcrturbationeefoma brcui
tatc
compUpuB
c.lDinc
mctuunt cupi
rcbue
tionie
untgaudetcp
aucfor
^ veritatis.
7 mali.S; illi bcnc iHi malctficut bo minibuB fcu rccta fcu pcrucrfa uolun qua fto
nibil in aio fapicntie inucniri polTe
"fjud
noe
ailt fujrta
fcriptura
buiue
vite pcgrinatl
putaocrunr.repcrvtur in
bono t xmxi
amS
omnce
aflfcrtionee recta
fuiflre
congratulatii.q'
?
ii
rrvf
titia nifi
victo
7 fi ad bo:!
J
uos:
fjqr
nucgaudco:iiq2COtriftati
ptriftati cftis
tis
tti
pfnam. 6triftati.n.cf
nobie
<lue.n.
fccundum
patiamini
fm
dcu5
quod fcriptum e: 4
bof poffuntftoicipro fuis partibus rcfpondcad boc uidcri urilc; ee trifti tia:utpccc3frcpcnitcat:in aio autcm
fapicntis io ce
ri
poffc:q:nec peccatu;
co'friftct':
3 :m
ficut fe infirmitae
comm
firmi
malum q6 ppctiedo
feticndo
fit
triftte.lTam t alribiade
gaudent
tcnfarioniljne.
fi
Ut cnt; mc
prcoccupa
:
fcriit fi
faUit:cii
deUcto
uoa
QyARTVSDEOMVS
bufdam:(i(
aii
pcccaucriit
il
cgcrunt
motus
bi
alTcct'*
dd
dicentcm. 'f>roba
S5
cum
inccn
Ouamobr^
fi
libezi
ctuimipfedn9:informa femi agerc vitam dignatua bumauam:fed nullii babcn9 omnino pcccatum: adbibuit eas vbi adbibcndag ce iudicauit.Tlc cp.n.inquovcnicratbois corpU9i
ver" boia aim^^falfue
aat bumanua
cuangclio if
affcccu9.um crgo
iudeo:}^
irezit
ei" in
cdmcmorcm":
t
veritatc:
cum
la
iplusommbus
dci
il!o
fuis coapoilolis Ui
5aru
Ucbrymas fudc
ml
ducaz pafcba:
trifttg fucrit
ti
y propinquacc pafTide
ad mortem
tlle
futuriprcuidcbanturinftru]tit.3lluni
ing
illo
Ue^
bos
motuo
voluit
^lio
fum
ilto: in
tbeatro
bmus
mtldi cui
q6
fatcn
fpcctaculum factue
cft
i angclie 1
bo
dum e:et cti rcctas a fm dcum babc mus bas afTccrionc9 buiu9 vitc funt:
non lUms qua fiitura fpcram" t
illis
fepc
cna5
inuiti
cedimus.
^wcp aliqii
quaui9ndculpabilicupidttate f^lau
bcat in illis
tionc
cj:
omnino
mctuentem ne feducatur coruj caftitate quc in cbrifto e:ma gna tnftitia i continuum dolorcm co
mcntcs a
dis dc ifraclitis britc:^? ignoiates dei
iuftitia^fua volcntca coftitucrc iufti
tic dci
nullababe3mu9:tuncpotiu8ii reccc
viutmu9.Uituperabat enim 7 detcfta bacur apoftolu9 quofdam:quo0 ctia
eflc dicit ftne alTcctione.^llos ctia cul
non cHet
fubiccti:nec folu^
do
dum
UBER
ritate:&
quo i ipfc
apofl^liis
paulua
Tdijritmo
firtc
magna mercc
tiorc.Ximo: ve:o
ifte caft'*
pmanene
telfi
in
m
ti
modo
ii
pot t
grecc d::que
pmanerc in
aio cfp
fine
po
bis
tenene in
bono quod
amittiii
buius
e uirc.Tlon.n. qualiHcilcp
bbminii
vo):cft:fcd
mapmc piof mf
ipfoe
fignificata e:
le
qua nos
tncpiufto;}tatq?fanctof^:fi dixerim'
nefo:tepecccmue;
caritatis cauere
kd
tranquillitare
ft
vcritas in nobie
ifta erit:
no
eft.
pcccatum. 2lut
nul
quando
Tluc
bomic nullum
qui
crit.
la certilTima fccuritate
pcrpetuorum
feUciuc0gaudiof:ficdictum cfttimo
drii caftus
nc pcccato
aiit
k viuere qciftimat
permanee
in fcculum fctti:
non babcat:fj vt rcniam non accipiat.lborro fi apa tbia ilb diccnda cfJ;cii aium conrigS
non
id agit vt pcccata
oio no pot vllue affcct^^qe biic ftupo re5 ri oibue uittje itidicct cffc pciorei
jbot crgo
nifivbi tolcrandafuntmala:fcdcter
pucnit'.
perfcctaj
in
feculum
bearirudincm
timoria et
ibi aiit
dijrc
pma
futuram. Tlo
oimodo
a vcritatc fcclufue.-^Si
apatbia
illa c:
vll'
i
dolo::aucrfand3 c
bac vira^fi rcctc boc fccudum deu; vi ucrc uolumue.Jn lUa vcro beata que
rcmpitcrna promiriit:
Ximor
plane
ille
dc
it
ioannce: timor
cftincarirate:fcdpeifccta caritae fo
rasmtttittimorcm:quimor pcnam
babct:qui autcm timct non cft pcrfcc tu9 in carirare:noncft ciue gcncris ti mo: cu!U6 illcquo timcbat apoftolus
paulu6:nccoritbt) fcrpentina fcduce ren'ura(tutia.bunc timorcm babet
caritae:imo non bebit
flUus
cft
camem:bocefm
boicm:-! qualce in
quo tcndunti
kcm
bominum dc
gcncrie limor
q non cft
in c
monumvefectantiambia affcaibus
QVARTVSDECIMVS
boies
fit
et in
3b
quanf.c (i quos ciuee b; ^ tnodera 21 calea mot" i eos quafi tcperare vib
antur:ftcimpietate fupcrba elati fut:
enim nullum
vtbocipfofinttneis maiores
:ca
li
lumo
tate
lo prorfua erigatur
lo inftcctantur
ab bis c^ abftinerc timo non amore iuftitic.Jlbfit in$ vtanteomncpcccatu^ia ibifucritta le pcccatu^: vt boc 6 ligno admittcret quoddemuliere dtis aitqui vidcric mulierem ad concupifcendam ca iam
mecbat" efteam in cotde fuo.<luant
ig: fclices crat
qaanftranquiUitate.Tlon.n.qzdura
aliquid idco rcctu^iaut quia Ihipidil
i nullis agitabantuz p
turbationibus
rii
animomm nulf
bumana
fi
copo
vni
cft:ideofanum.
tcdebanf ur incomodi9:ta
fclij;
nec ilU
2ln
pmoe
traijccrct:
crcdedti fit.c^.
bencdictione qua
dcm
e crdcite
mC
tiplicamini:prcdeftinatof.fanctorttm
bcbant iftos
corpore ainU
daret'
qucbcatifrimisangelis dat3eft:vbi
iajcetccrta fccuzitas: pcccatupnemi
cflct
bant:quomocrantbcatiin
rabili beatitudinie loco id
illo
mco
in
rcddita refurrcctioe
mo:tuo:um.
ilU
tanta afftuetia
bono
t)C lapfu
T^:vbi ncc
pmi bois
in
quo
bit
pdi
fclicitcr
d qt dcus cuncta
io
prefciuinct
?
rarc
ii
boiem
qj pcccaturum igno
prcfciuit at
potuit
fm id quod
m"
q6 i nh^
i
dum.rat dcuitatio
lutn
tc
tranquilla pccca
cognitionc pucirc
potuit:q:
dci dtf
ma
pofitiociifuic.Tlo.n.bd pcccatofuo
cdfiliu^:
pboczcupiditasimet"
ncrinid
eft
UBER
utt qp
fic
fi
dc
dicitu! ilatuta
proprio
vitio: nifi a
bo
fpcraucrar:vcl natu:aliu
caufarum 5
fe
om
3dipfumcftaute3acfidiceret:fi vos
fiU^faluos fccerit:tc oere falui eritis.
tum:ac per boc voluntatie bonc.Tlo cnim rectue eet:bonam non biie ro
luntarcm.
3nde quippc liberato: unde faluatot. Uiuebat itac^ bo hn deuj i paradifo 7 corpo:ali t fpuali.Tle(p.n. erat pa
radifus co:po:alis propter co^io:t8
Bona ig:
roluntae opus
illo
e dcircum ea quippc ab
factus efl
erat fpualis.
bomo.lDab vcro
voluntae prima:
qin oia mala opcra prcccfTit i boic: 6 fecrus potius fitit quida ab operc dci
2lut vcro erat fpiritualis quo p iniio res.t n erat corporalis quo per cjrfio
rcs fenfus
ad fua opcra^q opus vllum. t idco mab opera quia fm fc non fccudum dcnm:vt corum operum tanq' fructu
fupb*
fti
ef
q: vifiu
e: rii
uifium:quod
c(Te:fed in ea
quam
nonquam
6
e:
U9 finm boicm:cadcm
terrena mate:ie8
terra
omnifcp
duobus
iUis
bdibus mafculo t fc
omnino de nibilo
minaaialiaet
animaq3 dc nibilo factam dcdit copo ri cum factus eft bo. Ufq^adco aute
mobi
clcgitreocp
abutens
fallacia
fmo
ipfe
verus t fiJmu9:ficut o
cinatus
cft
Sic
nature
confcnfit inductus fj
obftrictus:nec
fabmoncm crcdi
QVARTVSDECIMVS
ad
compulfu^^tCA
aedendum cft
fj
fo
mali dcus
cntia
paia
ftradi^itapoflolusadamnon dl
fe
S5 obedi
vir
qd ei ferpes locutua
accepit:ille
ta^ uerum
eet
quodl
virt utu:qiiq'de
fit vtile:
fortio dirimi:nec in
ti
comunione pecca
ncc ideo
minus
nd
no
peccauit:fed
no
e feductus.Tla
mcoria
liitatt
retinedii:vbi prcfcrti
ad vo
cupidicas :fillebat:quod dc pe
de.bos aucem fcduccos incelH volu icqui id quod faciilc n pucac elTc pcc cacu:ille autfciuic. Jllioqui quo uc^jt
cric^Jldanoneftfeduct^.-^Scd
diuine fcuezitatis in eo
falli
ic)cpt''
na
pocuic uc
renialecrcdcretcdmiflru.
in eo
Jlcpcrboc
mala.cjaq.
quidcm q> mulier feducta cft fi e illc feductus:fcd cum fefellit: quo fue
rat
mulier
fa
iudicandum quod crat dicturus: quam dedifti mibi fociam: ip mibi dcdit 7 manducaui. Osxid er go opus eft plunbus'tfi crcdcndo
maU voluntas.T^o:
iitiii
male voltitatis
bia eft.Ouid
4d pocuit
fupabia:
ee nifi
f:
ni(i
pv
>equalitateprimi bomnispccca
tiadmiflri.c.^.
cum
f
fibi
nimis pUcet.Sibi vo
ita
pU
3que vero mouet cor alqs pec catis fic natura no mutetur bu
prioni
cet:cuabillobono imutabili
dcficit:
fibi.
Spontaneusauicmcftifle defcctus:
(i
voluntas
in
amore fupio
ris imutabilis
bdi a q illul^rabat' vt 1 afcendebatur vt amarct: ftabilis permancrct: non inde ad (i bt pUccndum aucrteretur: icx boc
LIBES.
tenehrefccra
i fxi^eketM vrilla
rc?8
credcrctdipflcferpecctvelilUdd
mi
daro
vjroris
proponcrct volutate:pu
cft
cbri
tarcr(j! fe vcnialitcr
tranfgtdTorem cf
fociam non dcfe
rcrctcriam in focictarcpcccati.Tlo cr
go malum opus
facto
e.i.illa
trafgrcf
cdoccfur."P>rofccto if
Ao:utcibo probibifo ucfccrcrcntur: nifi ab ci9 factum cfrct qui mali iam
ille fructue malus nifi ab arborc mala.Ut autc5 cflct ar bor mala contra naturam factum e: t\i nifi virio voUintaris q6 f naruraj non vticp ficrct:fcd i vitio dcprauaii nifi et nibilo facta natura non poflct
crat.Tlecp.n.ficrct
.f.focictaepio^boinuj^aUcra ipio^z
fmgulc q\xcc0
bue:in(|b"' prcccfl"if
amor
cratrdiaboius
boicmnon
dcccpiflet:
fit cj:
co babct
nifiiamiUe
deo facta
fic
Q7 facta
vt
quod dictum
cobere
cfterifi6ficutdq:quodmeUuecc pof
fcnt
facta e.Tlcc
defccit
bomo ut oio
ni
do p obcdicria:non
crcati
cnim
non fua
mctipfo boc
e fibi
eflc e f3 nibilo
propinquarc.Undc fu
fibi placctce.
noicappclbnt
e.n.furfii b:c
Sonum
ccrnon
tn
lamcn auertimr
fit
ab co lum ic q6
ei fi
placet 7 ipfc
Ui
lumcn.^Uudin^malum
in abdito vt fequct
prcccflcrat
miro modo:quod furfum faciat cont cft aliquid clationie quod dcor
faciat cor.l^oc
boc malum q6 p pararum cft in aperto.Ucrum cft.n. quod fcriptum e.Sntc ruinam cjraUa
tur cor:7 antc gloriaj bumiUatur.3l
la prozfue roina
fii
2iu
vxAaar.vt clario
dcorfuj;-!
bu
fit
ioccu\to:pccdit
militae furfu.Scd pia bumilitae fac fubdirum fupio:i:nibil cft aut fupci C
ruina q
ii
fit
putaf.Ouie.n.oraUatidcm roinaj
C]ccelfo9.-'<loie
fubdiru dco.lafio
co ipo
Uctue
aotcm ruina
cc
quo ifpuit fubicctiocj cadit ab illo quo non cft quicq? fupcrius \i cj: boc crit inferiu8:7 fit quod fcriptunt
cft.ibeiccifti
non
cffct
cnim
ait
cum
audeo diccrc
fu
aUq6 apmom
manifeftucp pcccato^: vnde fibi difpU ccant q* iam fibi placendo cccidcrant.
QyARTVSDECIMVS
dfij comonebat^iuftadanariofyfecfi
quando fleuit:^ ftbi pbcuit qri pre fumpfit.'bocdicit t facer pfalm^.^m ple faaea eorum igrominia:t querrt nomert tuum domine.i. ntaeis pla
ceas querentibus
ta:talifque
cuftodtendomandatumfuturus fue
ratetiamcarnefpiritualtB:fieret ctii
fibi
fua
elTct
omnimodo
difTenti
poteftate:fed a feipfo
quocp
cn6:fub
libertatc
illo cui
peccando confenfit^
quam concupiuitduram mi
mortuua
t corpore:morituru9
deftpcio:danabiU'o2q?fuper
bia:q etin peccatis manifeftis
fpiritu volcns
fic
me
q6
ficut cain
profecto nefcit quania fucrit in pec cando iniquitas:vbi tanta erat non peccandifaciUta9*Sicut enimabrae non immcrito magna obcdicntia pre
diffi
ciUima
tato
eft
iperata: ita
t in paradifo
ftiit:quato id
maior inobedietia
pbia
uiri in
mulierem.
Scd accufati
q6
potius g^ ejxufatio vera eft: vbi mi dati dtuini eft aperta tranfgrefTio.Tle
cp enim boc propterca
it.tficutobedientiafecudi bois eo
prcdicabilior
non
fcccront
muU
mo
magna
antcponcndumfuit.
t>e
iu(h'tia
rctributionis^qua
pmi
i re faciU
^i iobe
cft.
Uia ergo cdteptas eft deusio bce 4 boiem creaucrat: qui ad fuam imagine cu fccerar.d ceteris aia libus prepofucrat:qui in paradifo co
ftituerat:quire?j6iumcopia5 falutif
qpprcftttcrat:quiprcccpti9 nec pluri
dietic nifi
mobcdicntia retributa
eft
Tla q boi9
fu9
cii
aUa
miferia:nifi
aduer
ipfu inobcdictia
du9 ipfius:o(
potcft vc
qifi noluit
q6 potuit:q6 no
litOn pazadifo enim ctiam (i non oia potcrat ante pcccatum:quicquid tam
bus nec grandibus ncc diffialibue de rauerat:fed vno breuiflTimo atcp lcuif fmto ad obedicntie falubritate admi
niculatue fucrat:quo fuper ca crcaru
non potcrat uolcbat:'! idco poterat omnia que voUbat.Tlunc vero ficut in due ftirpc cognofcimus: t diuina
fcriptura tcftatur:
bomo
vanitati
fi
ra cui
fe cfle
miUe factuseft.OLuis
cni^
cnumeret
UBER
ftiIuincoUiddt:velcatamum frdfigat
(e.i.volanimdaQipkanmuB
ciue:
ratOplo nanc^ tnutto i anim" pkra cp turbaturn caro doUt:t mezarcit: tmontur:7qutcquid aliudpatimu: qo non patemur muiti^fi volutatt nie
nia natura
um
t^^
faciunl
mala patiaf.ft igitil libido vlafcedi quc ira dicitorte libido bridi pccunia;
qucauaritia:eftIibidoqu6cnn<p vin
ccndi quc pcruicada:c Ubido gloriadi
omnimodo
itcp
cj:
omni
bu8 partibus obcdirct.St cnt^ ali^d caro patiturquo fcruire non rmitur. 0.uid mtercH vn:du tri per mlUtiam dominantis dci cui fubditi feruirc no
luimu8:caro noflra que nobie fubdi
ta fucrat
fi
b3bcnt.OLut8
quam tamcn
no8 deo no fcruiendo molcfti nobis potuenmus cfTc non illi.-^Tlccp cnim fic illc noftro vt noe fcruitio corpone indjgcmu9:T io noftra cft quod pcrci pimu8:non illiue pcna quod fcctm".
jbolorce pozro
c{
ibelibidiniemalo.-cuiue
nomccn
mulne
fe
ipfam
fine
anima
co
libidincs
cupifcit.-^Scd
cum
concupifcere caro
bd c
ficur diflc
rd libido
dolore^vflenieutvoluptate.Sed oo
foUim eitrin
fifia
camie tmmodo offenfio eft anime 1 ex camc:T qucdam ab ciue paflio nc di(Tenfio:ficutanimcdolo quetri ftitia nuncupatur: diflcfio cft ab bis
loz
triftitiam plcrucp pcedit
fc in aia cft
it
fecus:
vcmm
ctiam
intrifec" vedicat:
af
p qua nuUa
came. bolorem aute carnie no pzeccdit vU' quafi mctus antc dolorcm in camc feti carni8:qui aruz:volupfarcm vcro prcccdit quida appetitus qui fcntitur in camc:quafi
cupidirae ciu8:ficutfamc8 t
fitie:
et
bonorcnon
in
morbo
ea que in gcnitalibue vfitatiue libido noiaturrcu boc fit gcncralc vocabula oi9 cupiditaris.Tlam n ipfam iraj ni vcte bil aliud cfl^c q' vlcifccdi libidmc rcB diffmienit^q^uie
dine
filioe
dc prolie offido
nonnuny bomo
fcnfu6:et rcbti
ad bocopus
crcara
cft
inanimieirafcatur.vtmalc fcribentl
quccp opibus
QyARTVSDECLMVS
acta
necp
riucconcubifuscomugalca
muuditiae flagitioni
adt
fcriptum c de
cum
rolucrint
confucrunt
dc t ipfum lignum eo
noccntia:fi
tii
facctdif
non
^uicit
cii
tangeret:c): ea re
nomen accepit
vf
appellaretur lignu
(cic
boi 1 maU.]C
fit
aperta.n.morbi mokftia:cuidetio:
qua p*
eo9
qua ficbat ut nuditae corpons nulla lege pcccati menti co^ :cpugnite
cofunderct. "boc itac^ cognoucrunt
quod fcUcina
igno:aret:fi
ii
dco crcdctt
mbra que fuo quodaj vt ita dijrcri iurc:ii oimo ad arbitriii nim mouentur aut ri mo
uct pudcnda dicut:qd antc peccarum
tee tobedientce
comitterct
qd cos
4d
tia carnie
tic
fue:tan^
tcfle
pcna iobcdie
fue:c6fuerunt folia
fici
7 fcccrunc
gcnitaUu^.
fibi capcftria.i.fuccictoria
fuccicto:ia
pofuc
nuditas
bido
erat:quia
nondu U
preter arbitriuj cS
nudi
c]tcrccbant'in
quodamo teftioniu
illc
pbibcat.Tle
<luod
ifacp
ad
cp.n.cecicraticrantvtipitii xnxlgus
opinaf^qfi quide t
vidit aialia
qui
itla lcgifu:
utdic
1 quia pbcet oculis ad uidendu5."p)a tebantcrgooculieorum: fcdad boc non erant apcrti boc eft non attcnri: vtcognofcerentquid eia indumento
gratie preftaretur:quado mcmbra eo
ptc9 nec i balncis nudae beant^f^ cuj earum tcgumctie buit p opacae c^ i
motu
rum carcnt.
LIUER
folt
^ulga
pcQ
naturefanitatcnon
libidine tali
fucriit.c.ri]t.
pm vcro
ipfii
q6
veri
ad fub^fugicda bu
licita
co
q?
mouere
litte
q6
atq^
in arcc
rcgcndas pbi
e^ 6i ai
inboicfapienteflctcpcrate fatcnt' cl
vitiofa8:ut cas
iiuflc
bacet
ipft
turpcs
mouentunmcns cdpcfccndo %
pitudtnc^ vocant:cuius
licet fint
ama
cobibendo refrenct ac reuocet:at5 ad ca pcrmittat que fapientic lcge pccfTa runt:ficut iram ad qracendam luflaj
coertionem:ficut Ubidincm
monialium prefcripta tabubru^ pu> crcando:um fit ca Ubcroru.Tlonne et ipfe qiqf fit licitus 1 boncff: remotuj ab arbitris cubtle conquirit:' Tlonne omncs famulos atcp ipfos etiam pa ranicmpboa i quofcuncp tgredi quc
libet ncccfritudopermifcrat^antemit
ad^pagl
cobtbcndo rcfrcnando
cj:
ftc
appctit
cij
0.ui9
coniu
vo
filti
tc(icB fieri
rccte
factum
no dominaiur.Tlamquifquis
emirrit iratue:vcl
vcrbtj
qacg
percutit:ii
ut
et
Imgua i manua iDbcnrcquodamdvoUJtatc mouent': que membra ctiam cum ira nulla cft
moucntur eadcm voluntate. 3t xcro
gcnitalcs corporis partce ita Ubido
fuoiuri
quodammd
mancipauit:ut
QVARTVSDECIM\B
ditur qoid
fit
bominis
illi
prime ino
cft
qd
intucti
gcncraf
primo % magno
ncptnullo9eruitur:nifiidquod cuj
in vno cfTcnt in councm pemi aeperpetratum t.i dd iuftitia vidica
omncs
mifcctur up^ri.
tum:dd gtaria
i^e
vaiflfia
in fingulie e^rpietur.
fpitudie qmicof.c.)q:.
ditatie
cario
ujrore
concubitu? deuirarc.Uicit
tamenpu
banc libidine dc qua crubcfcedo cadc membra tcj:crut:ipleturo6 fuifTe q6 i fua bcncdictioc de" di)cit crcfcite 1 mX
tiplicaminit ipktc tcrra. jboftpccdn
Tla 7
ra
fi
dppe oua
natura
ri
eam
corpus q: oi partc
ficri
cdTatuj
plufcp valuit
pudo
ur rnibcfccret
rmulriplicarcnfzimplcrcnt tcrraj:
^is t in dcUnqueribue
cetur^crearioncm
nubtj
ftU'o;j
manfcrit:tii
qui boc
fecifTc
cocubenriu; mot"
ocuf boinii
ad gtiaj cS
illiue
nc^cHtm cjci fttb pallio gcrcrefrg bua no premctc cofpccta potuilTc illa^ pa
giroluptate.Jbi.n.pbilofopbi
iicrtt
Itbi
bcfcantviderifcucUccociibe.vbi
bocquooe):pertcfunt,i.pcr Ubidine
dn
\\.
folii
amidunt'p3llio:vc:;2
et claua^ ferut:nco tn
face
q6
aliqui aufi
taris
no
ictib"
lapidantium:ccrte cofpuenriuj
faliuis
dinie
dubitarioe
natura 1 merito pudct.3n dua quip pe inobedientia q genitalia coipotts mcmbra foffuis moribue fubdidit:-
potelUte ii^olutario eripuit:fati8 ofkn
7 bonozet: illud tii q6 dictum e crcfdte 1 mftipli camini non fccundum camale kcaii
tatemvoluntitelUgi:qz t fccondum
flCam lcgitur tale aliquid dictuj.
ZDf
in
q6
ge
LIBER
nerircquitur^fpleteterrat dnamini
ciue: terram itelligant
culoconiugaUquoinufcefibi vtcrqp
fe)tD6
carnem
quam
obflringiturdominus intcrro
cj:
amcordisifracUtammmoffce darc
hbcllu rcpudq pcrmifirrcfponditati
polTut:
fuut t
fi
factii
funt:ad gigncsos
eof
Cj^
genuemnt.
[^
t^c copula coniugali a deo priua
inflicuta atc^ benedicta.c.)cig.
boicm ab mafculum 7 fcminam fecitcoe 1 dipt propter boc dimittct bo pa trcm 1 matrcm i adberebit vpri fue 1 emnt duo in came vna.' 3tacp iam non fnnt duo fed vna caro. Oucd cr go dcus coniunj:it bomo no" fcpaer.
ait.Tlon Ugiflie q: qui fcat
initio
^crtumcftigiturmafculu^i fcmina
ita
dnoe
vidcm" i nouim''
origicm fcmuic q
OsautnuUomo fm bcncdictionem
dubitamus
dei crefccre
1 muUiplicari i
ffTe
iplere terraj:
donum
culii 1
came cft.l^uicclppe opcn' dei 1 bndic tio ipfa fubiiicta cft.Tla^ cum fcriptu
ra
dijciflet
in paradifo
gencranduj
mafculuni i fcmina
fecit c
ncmo
09 connnuo fubdidit i bcnedi^cit eos dcus diccne:crcfcite i multiplicammi 1 implctc terram:? dominamini cius 'Zcacra.OLueomniaqua^ri incouei mcrporrintetadmtcUccfum fpualc
refcrri:mafculu8
tii
ditiocaftitatie.c.pq.
CUfquie
turoe
ailt dicit
no
fuifl"e
coi
na gcneraturoe nifi
nifi
pcc
7 fcmina nonfic
caflentrquid dicit
proptcr
numc
fo!i rc
bominc vno
q6
cui
peccatii.Si.n.non pcccanoo
rcgit aliud
foli
ponbus mafculum i feminam ita c:e aro8:vtflemgenerando crckcrcnti mulriplicarcntur i implerent tcrra^. cui fenccnrie tam cuidenti magne ab furdiratis cft reluctari.Tlec^ cnim dc fpu cj imparat i came q obtcmperat: aut dc aio ronaU qui regit:7 irronaU cupiditatc que rcgitunaut de virtute contcmplatiua quc c):cclUt:et de acti
uaqucfubditur:autdcintcllcctu
duo
iufti
bomince poflcnt ce
eft:illud
fcd
mul
crc
ri:ncccflariupcc(^foit.
Ouoo
potiue
ftcrc
cft
derc abfurdum
dcndum^q^farcto^
tue
cjriftcrct i(i
niier'
quat"
com
pcccato^rquoufcp
bui'
t idco il
(i
me
lenopric digne
fcliciratc
paradifi
QVARTVSDECIMVS
gigrurentr-rpudOTdlamltbidfncm
no
riofis fuis
ci
partibus H obtcperat:^ dS
illo
i5abermt.Scdquomooo
id fieripof
cop'
q6 altc|tab
atcp infra
illii
fet.ftuticnequodcmonftretur erem
natura no vi
cediti
uit:volcnti iobenti(p
non
Sed
ipio:
cu
alia
mebra zrinent'volutat<e
fine
libidine
mus CB volumus
facilitatc
mcm
quata i in nobis t
atqs vi
repujnantiam^bac
voliitatis
1tbidi
dubionificulpabilis inobcdientia pe
nali inobedietia plectcretan paradifo
ncranbnis
filio;:>:(i
tlia
mebr
de rep.
aruum vae
in
fc
librie
manus i qo md
refiftit:7
diTputaret r
cozporia
mebris^ptcrobcdicdt
facilitatc:
vid^
dicerct' tl
bde
oio non Ubear.ncc oimd copozi:ut pu denda mcmbza voltitae potius q^libi
at
Uas impudicus accedit: culpa; refugi non natura:fca denotet fue turpira dinis ri vba me necelTiraris. ^r^d^^os mibi fadUime pudicus i zUgiofus lcc
to: vel auditor ignofcit:
donec infide
bus
cum a fcipfo
mentantcm.lcgit.n.bec
finc offenfio
vindt:ut irronalee
deo
fubdira
cft
cum jvfu^ d ip' naturam:precipuequia noe nd dlnabilc obfcenitate nunc fic illc com mcmoramus atcp rcprebcndimus fj in c]cp(icandis quantum polTum" bu nunc gcncrationis effeaibus uerba
imutaucrdt naruzale v(6 in
LIBER
nuUo modo piit:'? audita vi% crednt. Sunt.n.qui i auree moucant vcl (in gulae vcl ambae fir.Sunt qui rorsm ccfaricm capirc immoto quantum ca
piUi occopant dcpor ot
ad ge
ad fr6te:rcuo
Tuaria pao
trium voluntati8.c.)c^iiq.
lulum precordije
cotrcctarie tanq' dc
facculo
opu6
eet
i quantuj opus
eei volii
liof;
imirant at^
tate
quc moUibua
zeilTa
funt nezuis
tare vidcanrur.3pfc
fum
cjrpcrrue fu
CU5 volumue
moucmue
agitando
et
porrigcndopducim^rttozquedo flcc timu9:conftrigcndo duram": ficutca funt que in ore ac facie quantum pot
mouctvoluntae.^fbulmoce dcni(pip
fi
rbcrri la
c
mc
i
pa
ci
quando
mtufliberboie uocce
fl
ira fc
aufercbat
mor
fi
quibufda naturaf:
tnfiru c<i:vt
tcgmc
in
qno co^jue 6c cuncploco ciuefmfint abigendum: ibi tm moucant vbi (entiiit ncc folum
ueftirtJj:fi
quid
quo
uUo dolo
fmfu
nifi
poft
modum cpiulnere:
infidmtce mufcae:vcrum
flriftae
et
bcrcrcs
mtie tremoie difcuriat.Tlft^d qt id non pot bo:to crcaror quib'' uo luit animanribue donarc non potuit?
nallve inucnicbatur
Sic ergo i ipfe bomo potuit obcdien tiam etiam infcriomm b:c mebro; qua fua iobedictia pdidit.Tlecp.n.So diffiale non fuit fic iUS pdrut in cius camc et iU6 nift ei9 volntatc mouct':
quoonuncnifiUbidincno mouctur.
rupribiUbanccrunofam ducmriliue
vtta5 ita in plcrifcp mori6tbue t affcc
tionibueeytra vfiraronatHremoduj
Tlam 1 boinum quorudam naturae nouimue multum ccterie difparce:ct ipfa rarirate mirabilce:nonuUa vt uo
lunt de copoie fuo facietium que alg
^Oi
gandam prolcm
QVARTVSDEaMVS
ttoluntati
Oiuoo fclidtas
&
officiu czedcda
fit
in paradifo uiueti
obedicns
ftbt. tyic
cutdcntior mifia cft qoa bd non viuit ut uult.Tla fi ut vellct uiuc rct bcdtum fe putaretifed ncc fic tain
cet
(i
u
^
turpitcr viucret.
Juebat itacp bo in paradifo ric volcbat: q^diuboc volebatqo dcu9 tufTcrat.Uiuebat frucs dco cp quo bono erat bonua: viucbat fmc vl la cgcftatc ita fep uiuerc biis in ptatc
ibus adcrat nc
rct:lignti vitcne
cfurircr.pot" ne
fiti
non
obtinct.c.j:)rv.
Uany (tdilgcntioBattcndam*
ni(i
mctucbatur c)ctrinfecu9.Sdma
paradifo nuUus
eft'*
uiuitvtvultinifieopucncrit
vbimo
ccrtu ita
H ponrit:cicp
fit
aut
c;c
ait
bonc
quoo qrpctit. Tlunc vcro quis boinum pot vt vult uiucre: qui do ipfj uiucre no c i ptatc/ Umcrc.n.
adcpta
oult:moricogitur.
uiuit vt ttult:^
0.uomODO
crj^o
'O.uoo
fi
1 ftdc f\
piugd ftda
mcn
uult viuc:7
(i
io
mo
utgiUa:t mandatifinc
riuclitnonquonolituiuc:f5 vt poil
mo:tc mcliua
polTit
uiuere.Tlondum
iuiiiJ.
fufpicemur no pocuifTc^
i
ut vult qm
fc qrtotfit fibi:qui impcra uit fibi non vcile quoo non pot: atc0 boc vcUc q6 p6t:ficut ait tcreti". non porcft id fim quoo vis:id vclfqd polTit.Tlon tamcn idco beatuB cft:qj
Om
lcm fcri fme libidini9 mo:bo:f5covo luntatis nutu moucnt' illa mebra q
cctcra:-! fine
non amaturnon babctur.potro (i amatur t babctui cctcria omntbi^s ic bu8 c)xcllcntiu9 ncccfl*e eft amct': qm proptcr banc amandum cii quicquid aliud amatur.t^orro (i tm amatur ^ tum amari digna cft:non cnim bcat" e a quo ipfa bcata uira no amatur ut digna dl: fieri non potcD:vt ca; c[ fic amat non ctcrnam vclit. Xunc ijitur
bcata
ertt
mto martnis v^ozts.Tlccp.n.q: cj:gie tia probari non potcft to crcdedti no eft:quanDO tUag co:po:t9 partes non
agcrct turbidu9 calo::fcd fpoiacapo
tcfta9 (icat opua cfTct adbibact:it3 tc
itegritate fal
uae)Cvtcrouirgini9fluj3i9 mcnftrui
qoflndo
erit ctcrna.
LIBER
"Roindc pcccatoice^rangcli ct
boieenibilagdtquo ipediant'
conqciam" rtpoffum^^ramennecelTc
eft
ut nza dtfputatio
magia frcnef:ea
q nobie
folum bois vcrum et malia bcnc vti nouit.2lc per boc proptcr mcritum p me male volutatie ita danato at; ob durato angelo malo vt ia bonavolii
tate ultcrius
prim"
bo
tcntarcrunquanoo quidc
nuncciiiftacomcmorat' fenfibue oc
currit biianis nifi cjrpicniia libidini
crar iftitutu6:ut
fidcrct:
vo
omnium nafur3?j:folun
liBm:quo
in fua fa
pietja predcfKaruicriam
danaro gt
1 ipfum fidcrc dc adiuto:io dei non q de polTct finc adiurorio da:ncc fii io ab bis diuinc gzaric bcnefic^e f bi pla ccnoo rccedcrc non babcbat in ptate. Tlam ficur in bac caznc viucrc fine ad
ium.cnri6
oa ia
mcriris
cft:non
tc cfl:q6 faciunt
bcnc
non
libcraris i^d
in paradifo
non
crar in porcflarc:cr3t
oftcndcns.Tlon.n.dcbira
agno
mali6:cii
fozfio
fir
pcnacdui8.urergononcrcarct de"
quo9 pcccatores
eis t cx cis
ec pfciuit;qti
quidei
tcnrarirnuUo
mo ^de q? uinccrcrur in
ab
diabolue
maio
rc vincendue.-^^ta
rcf
i^epeccatotibusianseri boib^*
XV
one 1 fuam tuitionm angelice r bu^ msne ronaU creamrc confcqiteri ep^
pcricntia dcmonftrarcr.
fapientiamifi pietas
qua
lectc colit^vc
Oima.n.au^
rus de^^id cj^pectans prcmiii i focicta tc fco:um:ri folii bSina vep et i angc
fuinre/Sedboceorumpoteftate ma^'
luitnonauferre:atcp itat
malieo;^fuperbi9:tquat(} bonifus
gratia valeret oftenderc
buanc
rcntis.cprimum.
mores duo: terrcnam.f. amor ad cdtemptu dei: celcfte rero amo:dei ufcp ad cotcmptu fui.C>eicp illa in feipfa:bec i dno gloziatur. 3^^ .n.qucritab bdibus gfam:buic autc^ deu9 pfcic tcftis maj:ia cft gfia.^lla in gfiafuaeicaltatcaputfuii^bec dic6o fuo gfia mea i e^caltane caput meu^. 3lliinpricipib'ci6vricia quas fub
fui ufq3
fX3C3Xa
tc
paradifi vcl
de ipo paradifo
morum bdinuj
coziicp
pcccato
atjfuppliciomf
timrtafenfaiin
multadi>:erut:multaUis madauenit
diiat":i
Tlos a^
in
fum fcripturas
e)c
facras^vfqd
eis intelligez
ds legimu6:vel q6
cdfuleoo:'! fubdifiobtepcranoo.3l
i
potuim'
de bis
la
bcc
dco fuo:di[tgam
i
te drie virt"
queraf:multiplicc3
mca.3dcp
illa
at5
muUimodas
paritlt
difputaudcs:
bona
potuc
queprib^inferedefunt voluminibus
q>
aut vtriufcp
fecuti funt
aut
q'
bono
boc opus rpufcp dcpofcit. O-UOO non ita lazgii bcm^^vt in oib3 q prit i
quircre ociofi 7 fcrupulofi pazatiozcs
fui9:T obfcuratii
adinterzogadiiq^capaciozesad
intcl
ii kciflc
magnis i
diffi
fapicntia fcfe
mii
1 imutaucrutgKiim ico:ruptibilis
dei
quoo
in
tium.^d buiufccmooi
cni^
fimufca
focietates
bo
ctue
nuUa c bdis
nata
LI[3ER
etcrnum fupplicium fubirc cuj dtabolo.Scd ifte fims c earumtde q poft loquendu cft.Tlunc aute quonia
altcra
ftcut
iam
diyi
ncccflc vt rca^
(atie dictii
maneamue."p>roiii noquideonie
bo
duo gencrarc
cc
ccfTiabut.
fiuc fe
malue erit bonue:ncmo tame ait bo nue qui ri erat maf.Sj ^to quifqj ci riue mutatur in mcliue boc i fe facit noiari quoo apprcbedit fcclcriue: cc
poftcriote cooperit
vocabulo prins.
6 cain
op codidit ci
ci^'
Sc:iptum
cft itacp
cjxii
fanctozii
ciuita&^uiebicpariatctuee:i (jbue
percgriat'donec regni ciue tep" aduei
'
t>c filgo
camia i filgs
protniflio^
at:cu5 congregatura
eft
oee in fuie co
princi^
nis.c^.
cum fuo
5ltu9
cft
cjc ilf
pc rege feculo:um
tarie
duob" gcnerie bumani parcnti b^^peztinee ad boinii ciuitarcrn:pofte rioi abel ad ciuitatcm dci.Sicut.n.in
ciui^
vno boie q6
quia ncn
dijrit
aportol' cjrpimur:
primum quoo
fpualc
efi fj
quodaialc:poflea fpirituale:
pjginee)co:itur:primo
fndcv
ejc
ncccfle e
i
qua
in-"
cbri
apofVor
au
06
biiit:vnii
de ancilla:7 vnu^ de
in fccalo:-? pertinee
duo teftamcnra.U^
i
fcruiturcm
gcncraneqeftagar.Sina enimmos
e t arabia:q coiuncrue e buic q
nmc
cbicrufalcm.fcruit.n.cumftlqg fuie.
fed
prudetcrintroduritapoftol':e): eade
efl
vae
in
cotumcliam^p^vcro alte^ i bo
mrti
XV
bencficium commendatur.
famus.S;
ficut
tunc
4
>e fterilitatc farc
ct
dauit.cig.
eiUs.Tlon.n.bcree
filio
erit filius
an
f
cillc:cum
libcrc.Tlos
autcm
ffcs
li^
pattonc^lis
falre
dc
acilla
rt
fua
noB kberauit.t^cc fo
nobis apit que^
fe
polTe
eam fetandl
viro:d
vetcrie
7 noui accipcrcdebcam".
iure fuo
p>3r6.n. qdaterrcneciuitati0:imago
cclcftia ciuitatia cffecta cft:no (e figni
36
Mis. Tlccp
(i^
ali-'
dictumc fecundumcarncmnong^if'' non fint:aut non ilb optur dcus cuius opifqc fapientia at^
ta bcneficia dci
tigit fic fcriptii cft
fo:titer
vbi
donum q6
ginis fuit.t
qm tranfiture crant um
bre hicc ucnientc:idco dicit libcta.Sa ra figinficabatlibcra ciuitate:cui rar fu9 alio
cjrcurftb'*.
abrac 1 farc in
tcrc poruit:
illa
iam
etate:et
mulic
ciuitateduaa foznmeivnam
fcntia
tati:f5ctati fcctJditas
demonftranremralteram
gcneris
bumani peccato
viti3ta:acp
felicitatis
vo
illa
vocanfua-'
uafa mifcricordie:fignifica^
fil^s a-^
que diccbai
quodlmodo
voliftati6:fed
nutcm
comuni codcncp immutabili bono gaudcne atcp cj: multis unum cor fa^ den6:id eft perfecte facta conco:8 obe
dicntia caritatis.
i^e.
LIBER
quemelioracreduntur amplius
t
dilt
gantunneccflecftmiferia confcquat':
fqueincrataugeatur.
ibcprimoterrcnccimtatis aucto:
fratricida cuius impietati
na n
crit:nccp cnij cu
c)Ctrcmo
ctit:
romane vr^
bonum
p
"Rimus
it&q^ fuitfrcnc ciuita''
tis coditoz fzicida:ni fuii fratzc
ciuem ciuitatis
c^
moztaks
victozias
rcquireoo.Tl^
gcntium:cum (it captiua vitioru. t (i quidcm cum vicerit fupcrbi' cjc tollitur:etia fic moztifera.Si vo pditi oncm cogita'^ cafufcp cocs: magte q
trij:
angit':^' eie
buicpriocxcplotvtgred appcllant arcbcotypo^qucdam fui gcneris ima go refpondit.Tlam i illic ficat ipfum fadnue quidam pocta comcmc-zauit
illo:;2;:5ratemi
occifum
pmi maduenit faguic muri.Sic cnim condita cft roma: qn rcmum a fratre romulo roa
nateftaturbiftozianifi^
duitatiQ
ifti
r
tcrrcnc
ambo duce
erant.
ambo
tantaj
inftituiio
mchoz.
ncquerebantrfcd
amboeam
oncupifcitenimtcrrenam quanda^
quantl (i vnue cflet bze non potcrlt. <lui cnim volcbat dommanoo glozi
ari:minu8 vtt<p
driarct':fi
dus ptas
uiccrit
7 qui
rcfiftat
non
fuczit:pa]c
erit
inui
gcftateccrtantcs.lDanc
ccm aducrfantce^^pro bie reb'' quas fimul babcrc non poterant infelici e^ paccm rcqui
innoccntia
bo
quc putatur gloriofa victozia. Ouan do autcm vincunt qui ca iuftiorc pu-' gnabant quis dubitct gratulandam
eflc victoriam:-: proueiflc
ambo driarcntur.2lbcl
optabilem
paccm.^lDcc
bona funt: 7
fine
dubio
deidonafunt.Scdfineglcctis melio
ribus quc ad fupcrnam peztinent dui
tatcm:vbicritvictoriatn ctcma
i(a
quippcnon querebat diiationcm it\ ea d\xititc quc condcbatur a fratrc:fj inuidetia illa diabolica qua inuidcnt bois mali nuUa alia cl e nifi qz illi bo mfunt:iUimaluTluUocni?moro fit mino: accedcntc fcu pmanete ccfozte
poflfcfliio
credantm^r bis
XV
bomo in ali
cftis
iti
ti3
tanto
fit
Utto::quanto cocoidiot c
loco
fi
prcoccupat'
fiiciit
a? mdiuidua
fodo^
polTidct caritas.
Tld hibii(kni(p
nolucrit bie
ifta pofleflrionc^q
ca
comuncm.^t tanto cam :pcrict ampliorc:gto amplius ibi po tucitamaic cofoitcm.JUud ig: quoo
intcr rcmum
i romulu g:tii
c:
quc
aiit
i
tc frat tu"
terrena
3tcm dc pcccatio
caueiur offenfio
|i>cccantcB
quibus multon
apoftolus
dicit.
pu
co:3m oibus a:guc vt 7 ce tcrimctumbabcant.*|broptcr bocct dc vcnia inmccm dada multa precipi untuni magna cura p:opt tcncda pa cefinequancmopotcrituidcre deii:
vbi ille tcrroz
qii
iubetur feruu8.):,mi
cp
cjc
no
re
t vobis
faci
ctp:ucftercclcfti9:fin6 dimifcritisv
pugnarecarnalcm:ucl concupifcentia
carnafp" altcriua fpiritualem:ficut in
tcr fe
fc concupifccntic
du
4curat'advltia5Victo:iafanips pcr
ducatur.
fccus.^llioqui etiam
crcatura
fibi
quoa qc pena
i
pccci
quos iftis
buf vite
pcgri
filfimos
babcmus
tioc patiut:7
fanantur.c.vi.
3lnguoie(Jppeifte.i.illa iobe
dietia
5 qua in
ri
libro dccioquar
b6iomni8 prcdicatio vcritatis. facit autcmbocdeu8:auafis mifcrico:dic ire vafa difccmcns difpcnfationc qua ipfa nouif multum occulta fcd tn ia^'
fta.3pfo cjppc adiuuante mirabilib"
r
todiflcruim^^prieinobcdictic fuppli''
cium:-?: idco
natura fcd
vitiu. T^rop
cjc
tcr q6 o proficicntib"
bois:^
fide
iuicc
oncu
p
ct
pcna pcccati
ftolus prcdpit
tali
dcrqs ciu6:ncc
tatis
paticntc9cftotead6c9:videtc ne
Ja
malii^ malo
alicui
rcddat.^tem alio
non
fibi
LIBER
offcrtur quado
non opotct:ant quoo non tunc fed aUae opo:tet.Siue cum id offcrtur quoo nufq^ i nunq penit''
debuit: fiuccumelcctio^a fibiciufdc^ gcneris rc^ t^
to
potcft inucniri,Sed
apoftolue
cai co
nonficutcaininquit:quicx maligno
crat 7 occidit
fun:7 cui"
rci
g:a
loqbatunquidci^fuit.^Tlonne pcep
tu fcelus
i
occiditcum:q:opcra iUiue
intdUgi proptcrca
maUgna
necando
f:e:ct poft
verbuj
buius dcfpiciee:quoD non dubi tandum cft potuifTc ccgnofci figno a liquo attcftante vifibiU:i boc idco fc
cifletdcue: q:
aiit fe
ipfu.Qdoeefaduntquinondci
fcd
malacratopera eiue:
fzie
cfm
domiima ad
^i
cain.
t boc
-Quarc
triftis
aufaas
cnim
rcctcautdiuida9:ftati in fo^ib^pccca
tij
adcrit.T^eccafti^quicfcc.ad te
B6i
cdvfto
cimn tu dominabcr/s
illioe.
3nbacadmoniti6equa5 deue^tuUt ad cain:ilUid quoo dictii cft iinc ii rec rc offcrae rccte aut non diuidae pccca
Ili:q:nonelucctcurrvndefit dictu^:
bumanae
curarc ia c:cdut.
multoB fefue pepcrit ciue obfcu:ita8: tam dittina^ fcnptura^ quifc^ trac tntor fum fidci rcgulam td conaf q:
poncre."Recte quippe offcrtu:
fac:ifici
facriftcandum e.TlO"
* rccte diuidi
boc
tur:dum n difcemdt'rcctc vel loca vel tcmpo:3:velre9 ipk quc ofFcrunt':uel qui olTcrt ucl cui offcrtur: vfbi quib"
pcarguedo introgauit
lua.-^Quia
dicee.
-Quare
ad
vcfccndii difti-ibuitu:
q6 oblatu e:
dtfcrcti
cnim
f:i
q6
non
ibi
fcdaUbi opottet.Siuccum
bat 7 boc a:gucb3t.Tla5 boibus qui bu8 abfcdditd eco: aUeriu8:ec pofie;
XV
ambiguum r proifua Jcma
mfttfia maUgfiirate Tua^ in
v^tro illa
qua fedo
ronc rcddra
g
domita 1
t>ictaconocrtif: ut fbdita
merito
imaito
fratcrdifpliccrettcumectiniuft'
non
rcctcdiuidedorboccnonrccte uiuen
do:i: tdignoe cuius
approbaref obla
flem iuftu? gra
odilTet ondit.Tlon
daqe
eiu8:ncc ejrbibcae
mebra tua
mldato facto iufto % bono. Ouiefcc inquit. ad tc mi^ oneriio cC 1 tu dtiabcris illi'. "W^i f^i8.'2lbfit<
tcn^ finc
iniquitarie
conuczfio
b^ado
fcd quiefcedofrenatuz.ttu
uiu8
cafti:ttideindeaddidit:quiefce.
cnim pcc ad te
dotninabcri8illiu9:utcu5 fo:infccu8
p^ate
.n.conucrfiociueitnidrlabcrie ilU\
l^otquidemitainrclligt^ad ipfiiboi
talc aliqaid in
eodcm dtuino
libro et
tribuerc dcbci
cp peccat.ticc cft
cnim ralubria peitctt tie medicin3:t tenie ^cd^o non inco grua. vt vhi ait ad tc cnim conuerfio ciue non fubaodiatur aivSr, fit prccl pietis ridel? non predicetis mo. Xoc
lin
(c
ipde
illa
i maritue.um cnim
ii
dijriftcteiemultiplicans mftiplicabo
triftitiae
fi
id fibi
addidit:i
rondcfcndcnoo|pofucrit:fed pcitl
cidcti.Scd
W pcccato itellipfpcupif
6 qua didt apre: caro concupifdt aduerfuo fpum:i cu ios carnia fructibue i inuidiam com
gcndam
v>;orcm:aio
came
rcgcnrif
memorat:qua rtiqjcain ftimulaba^ 7 acccndcbatur in frarrie cprum: bii fubaoditur erit.i.ad tc cnim conuerfi
oeiuecrit^Ttodominaberis ilirpot
foam odio biiit.Sanada funt bcc fic noftra:non ficut aliena damnanda.
cnim comota fuerit p9 ipa camaf^quam pcccm ap pcllat apra ubidicit:ncgo opcro ill5
quidc5
ita intelligi.Co5
ficutp
fcd
quoo
bitat
me pcccatij:qua par
rc; ai ct
uitatie.OLuomodo autem
rit
fignificauc
cb:ift*
ocdfue
LIBER
moe bom(ne8:quo2um
it
cetib"
condt
poffentetpiurieciuiratee.-^Sed pc:riu
manicbeum
me recolo.
prfnct
Otterofucritvtcammrer
bominu^
^deifmi
icre
bibiftouamefitfcriptura
slibiFq didt edificata^
ab vno bote d
q> viri
iutatem:co tepoze
quo n plue
boc eft fecundum bominem viuentia feozfum autem 5liozum dei id eft boi num fecundum dcum viucnciu; gene rationce contcjccnf vfcp ad diluuiu^: vbi ambarum fodetatum difcrctio p cretioc^ nazzaf:difcretio qiiide <p aba
nj feperari gcncrationee comemoraf
vniuB
ipfe
ffictdc
quatuot
id
eft
vd potiue UC9
fuifle
poflca q^ frai
fratrcm occidit
vidcntur i terra
caimaltcriue
aiit
qui vo
primue
f ipfe cain t
deada^tpro
illo
que
fra^ occidit.
Scd
h
parti confideranc
to:cm facre buiue biftorie nccd^c ba buifTc noiare:fcd eoe foloe quoe ope
rie fufccpti ratio poftulabat.
fitii
ge 1
qppc fcriptorie ilUue fuit fpue fanctue id agebat: p fucceffioea certarti gcncrationum cx rno boic^
"Propo pcr qu
boiee octo q:
ilUomnium
uaftarionc
tem
enocbtnon
iftu
cft
qui
dem confcqucne
vt
pmum
filiuj
T prenunciarentur oia q 6
cu
gcnutlte crcdarar.Tlccp.n.
boc cjreo
cognouilTc
dcbanmrefrefutura:itavi;nec6 aUa
focietace
Vjwrcm fua:quafi tuc fe tlli primitue co"cumbedo mifcuiffet.llam i de ipo pauc oium ad3:ii tac folum bocdcm
eftquadoconccptuecftcain quc^pzi
mogcnitumvi(iefbiiifTe:vcrum
poftcriue
ctil
t
cimueciuitate:quactfei
de fatie
tterfarie
cnfet: vt
cadcm
fcriptnra cogncuit
quit
annozum quoe illi boiee v():erunt cS mcmo2at ita includat: vt dicac dc illo de quo loqucbatut t gcnuit ftlioe i fi
liae:? fucriif 6cq dice illiue vel illiue
quoe vipit anni tot i moJtuue eft:nu quid qz eofde filioe i filiae non noiat Cdeo intcllige non dcbcmue pcr ta mf
toe annoe quibue tunc in
fcculi
argumcnto:
buf
XV
dm
i\x
fuit:a
quo a
infidclium quifpia
cj:
ipa
nu
1 iudei.Scd
cti
mcrofitatc
annorum nobis
vijcilTe tiic
ingcrat
am
cft
^i
ifle filius
qucfti6em:qua
boics fcrip
primua
tum cft
in auctoritatibus noftris: ct
nome
c(l:q:
cius impofitum
quando natus
boc ncget ee crcdcndum. 3ta quippe non crcdunt ctiam magnitudmcs coj
tux conflitui
ta9:qucnibilcft aliudq'
tiic fuilTc
qf
multitudo aliquo
colligata:fed
cum
bois familia
nuncfunt.UndcrnobiUlTimus co^ virgilius de ingenti lapidc qucm in a g:orum limitc infipm vir fojtis illo rum tcmporum pugnans t rapuit:t
cucurrit 1 intozfit 1 immifir.Uij:
inq't lccti bie fq: cezuicc
lia
illil
vt T conftitucrct: 1
conftttttrc
nomcn
fl5ircnt.0.u
primogeniti fui
imponcc
ribusmundi:anteiUud nobile
gnitucime plerut^ incrcdulos
dilTa
nongctos
'inatucpdiluuiu/Scddecorpozii
i
ma
ap
bumanu:
ut cct
Vficonlhtucrcturnonvna ki plurk ciiiitates.Q.uod cp boc conqci faalli me pot:qz ep vno abraam n multo a
pliusquadringeris anis numaofitas
bebraiccgcntis tanta procreata c:uti
fi
littore
irt
lgcntem:vtfiinoflrorumdenriti
mo
cjc
cgypto:fe>:cc
iuuetutis^vtomittam^gcnte idumco
ifracU
corpo:a
ncpos abra
.
fcminc ipfius
tcmpozibus
ta,
'
bomo
q^to
antcdiluuium:Tdcampliore boano
rumcorporuj
forma.ci;:.
magi9 magifcp prctcrit fccK c^ccurfua minora copo:a natura ferre tdlatur.
fepc carminc fuifle conqucflum:
LIBER
rfi
ma v>ero vbi illc qui natue cfl cnocb: n moriu** fed cp deo placucrit traflat''
el narraturcade diflbnatia
rum: inucnta plcruncp olTa quoniam diuturna funt ctia multo poftcriojib'
fccuUe produnt:anno;^
aiit
eque
in
numctofi
veire iq:
fuperioubus quincp dcccntum annis ait^ gigncrct eum qui ibi cdmcmoui
tu8
cft
ftUum atcp
ita in
fuma
fimilis
confonantia.Uijritcnimanos antey
tranffcrreturPjvtrofcpcodiccs trece
deti" narrata
crcdim^^quato
iple:
fcd
naru vitaru diuturnitatce quae cj:p ti non fum^^bodic brc crcdiitur inco gnita nobis loca:cur no buiflc credat' 7 rpa.2(n vo eft crcdibile alicubi elTc quoo bic non eft:7 icrcdibile aliqii fu tlTe quoo nunc non cH'
t>c diffcrcntia q ini bebrcoe 7
ftroe codicca videniT
dilTonare.c.)C.
gcnuit i
ftbi
ma vniuerfi numci
nona
filq
occurnt.
fum 3n fola
gcneratione.i. in annie
aiit
lamecb
matufale patrie
noe:
fumma
no annoro numeri
^ in nolbie co
minus
vcro
bj in bebrcie
q> tn n:i6:poflca
cum genucrit:
g^ in
triginta
apUue in dfde
dctractis ref
cft.
i:
boiee tl longcuoe
fuifTc
diC
>eannis matufalcm:cuiu9
ctas.j:
fctiant.n.am ipfe
bo pnm" adam an
vi)ci(Tc
g^gignerctfiUumc^eappellatus fetb
duccntos triginta
rriginta
annoe
rcpit'
u fcpringcntoe
cp vniuerfitatte
cr banc ailt difcrcpa tta bcbie n:o^ c):o:imr qua tuoMJcdm annos vipifle pofl diluuiu
illa
vtriC
fumma conco:dat:ac
terratuncfueratfoloeocto boicein
arcac]ritumcommcmo:cteuafiflrc di
dcindcpcrconfcquercBgcncratios I
tcq^gignat^quigigni comemoratur:
luui^:inquibuemafufalcmnon
fait^
minue
ririfle apiid
Sccundumcodiccscnimmos matu
falcm cnim priufq> gigne:ct iUum quc vocauit lamccb:vtrit annos cetti ft)ca
gita fcpte:dciii ipfc
lo natue
cfl^et
mucnitur centum anos:fed poflcaq^e gcnitue: idc ipfe centum min" q' i bc
brcie inucniuntur i nae.iHtq? tta bic
vniucrfitas co
noc
vi):it
fonat.3nfcj:taautC5gcnc:atfonc nuf
g^ vtrio^ codices difcrq^ant.
octogttaocto:^
fif fiunt
Jn
fcpti
giuta^n^.lDieaddiiturTcjcccnti noe
QyARTVSDECIMVS
qnotodae imodHaaiafAcmm
ercf
natus^ad coftitu
multtplicari
purantur.Oiuia
qut
cii vij^ffet
annos ccti
boics ta logeuos
q^
fcnbicur fuilTe n
crdmt.c.p^.
ma
n
cp.n.uUo modoftaudicndi:
(fputant alitannos ilftpibus computatos.i. tantc breuitaris vt u
um.^J^zoptcrqSnnulli 7
tara non
fi
cii
intra
na.
cii
nu8 ann"
deUtaj
Tlolcntcs de
qui in ea
lingua
ma^
e.
lat fcriptura
fcptu
tuiflfcraut
fc
nbi nibtl
mcntiri:iudcoa Vcro
lcj:
dum nobis in
uidcnt (y
mo requiefceret.>equa re
aiit
libro vt
fac: triginta
tum
tn
caridecics
fiverumeftq6demimao anno;t
ilj:):.intcrpretibus
in
annus
implet':7 diei
quadrantem^pi
bi
vnus
dics adqcitur:adde
LIBER
erii
cn03 que gcnuit fctb:dcccet noue agebat annos quando cj: lUo narue e
fiiius cius caina:
refcmntur antiqui:pcrfuflfemnt
ncc fcfu3deipmdee]t:iflimant:ta
guii
li
fibi
cjri
quoe
fpadum
tpig tuc
and vocatu:? il
tiiracentamnonagjnt3.t deinccpa
per omnee gcncrationce in quib" bo minuj anni comcmo:antur antc dilu
dece (int
midentifl'imoondit.0.uodariq' faci
uium:nullu9
ucnitunqui cm
ccntum anno^
gcnucrit filium:
fufpicio-l^otcramus
ce:te
non multo ampliue gcnucmt annori fc^caginta i quod cjccrefcit fu iff^c rcfcrantur:quia nemo inquiunt 6
fcd qui minia ctate
trigita:
fuiflc re
ccntum
annomm
pc:imr qri
nt
fi
tertiii
poteft gigncre
fi
Sed
biicomittamue^cjfortan^eetqii crca
nuncupabant.
tunc
dticiiit cp
Ut aiit
ii
alitcr
fit
annum
pamu
fuifle
fuiflc coputatii
icrcdibile:a
facmm
rie rcpit'cgrptio9
non du
proptcr initia tempomj accidifle aibi tratu9 cil.illq qppe inquit cftatc dcf
o^magieq^.lioc.interptiifit fcqucda
auctoritae.c.jri^.
de quo fupiue
fupra di;cimu9:lunet^
fineeomm
boc
al^s
quidam no dcftmcntce
fide facre
bu
dum
inuidcamauaoritat^: fibiabftuUflc
XV
at utaitcr
difci:-:
negligentcr dercnbo
cgf pti ptolomcuB co3 ad boc op' afci uerat: ipfam rcritatcm gcntibua alci
gcnia ifluidilTc^t comunicato iftud tc
fcciflfc
cjaftimctfibicfledifccndumquot
lis
mi
b:c
boinum tribus
ifracl figillari,
confilio.quis
non uidcat
cjd j?
quifcp boinu^
Sj
abfit
potuiflectcdattincodicibuB
ti8
poft natii
q*
comeozand"
nimi
illo9
dagcntibusvcritatc
di)ccrit:cum
vbi defucnit:vt
rii
fumma ?co:dct
boc
vijcifTc
cd
fccit io
nucrofinVmoa annos
(f coa breuifl"imos
atiquoa
primum dc
bibliotbeca
nucupabat:i boc
ptolomci dcfcribi
primit'
ifta ccpcjiit:
tunc a-'
codice vno.f.
fcripto:i8 crro:.^Scd
dc vita
diu
vixif^c rccipcrc
infidcm nollct:ad
fil^s
didit
ba^
bileiiinttcnitctatcm:cofdecp poftgei
uigintiquatuot anni8
fumma non co
t08
filios vt
ctatu:uttamcnnumero:ii
'Q.uoo aute in
fccit:
(cj:ta.
fi^auda^et
gcncrationc id n
fumma con^'
tcrtia:
boc in prima:fccunda:
illum dco
qaarta:qttinta:fcptimacp gcncratioe
inueitur: vidctur babcre
poftulauit:quia
boc ipfum e quoo magis mottcc fccifle ctt^ rcs qttam dicim** non feat vbinon po''
vijiiffc ifracl
quanda ii di
illa
ratione:apttd bcbrco8
tcly gcnuilTet
a^
div^
babentium i codicibua grccis t latini9:alitcr in be eft ifta de ccntum anis p brcis vbi no
numcro:ii
aliter fe
crcnt ncccfle
clc
bibliocbcca hi
LIBER
tiduo
musquoBVtifpcircuitus
in i[[o^
coficitfor*-
boinnm vita
proli)cilTimft
c6
potaros.Sejccentcfimo
nempe anno
lamccb complcn da reftituuntu: ad fuma quc in codici bu9 Ptrifcp non difcrcpat.Si enim ce tum feptuaginta annoe ppi puberta tis maturitarcm decc i fcpte volcbat
lcnt:t poft genitum
intclligi:ficut nibil addcrc:it3 nibil
noefcriptumeftfactumelTe diluuiu.
ano vi''
minim"
vnum noHrum
traberc
babebat.^Tanriir q'p
tcm idoncam
^p^
pc annus
eius
fi
autm
putarcmus ca
me
quo pacto
aliter
iila
1 poftca detrabi occultarctur iduf tria:cum i illic vbi nccclTc non fucrat non quide^ de ccnium annis: vcrunia mcn de quantocuncp numc:o prius 6 tracto poft:ddito tatc quid fterct.Sj
quolibet iflud accipiatur:fiue credat'
ita clTe factum:fiue
poftremo
rinullo
ita:fiue
mcnfe feprimo; fepnma i f icefima die menfis fuper mdtes ara racb.^lqua autcm minucbatur vfq^ ad vndccimum mcnfem. 3n vndccio aut menfe pnma die mcnfie apparue
fcs erant:t3lcs
ucrfum aliquid in vtrifcp codicib" iuc nitur:qri quidcm ad fidcm rcrum gef tani vtrutp cc non pOfcft;verum ei (i gue potius crcdatur:vit e (n aliam p i
terpretes facta tranflario.Tlam in
cj''
qmppe
n potcrat.^lut fi pars
omnium
ta^
bufda etiam codicibus grecis tribus 1 vno latino i vno et fp"o inter fe co^
fentietib^^inucnt' e matufaUl kj: anis
ante
dduutum fuilTe
defunctus.
t)cparilitateannof:qui bifde
concurrerunt.cpi^.
erro:;quiconiectur3falfaita vultaf^
truerefcKptdrarufide:vtalibi dcHru
dt.'Pro:fus
tat''
ct
breues
duodecim
XV
mcnfes
ftt
lanms AdditiQ
pro{)to- cur
di
in
manus
non binas
concubitu ptinuiflc.c.]cv.
y nojetosrquantoa
poft
poft
eii filiua
oc
du
gene
nunc uiuut boics fep tuaginta rroctoginta:ucl non multo amptius dc (^b" et dictii cft.t ampli"
ti:'!
quanro9
et
annos aconcumbcndiope
duo^
eorum
nume
bu9 modig
vitc totius
foluitur.2lut.n.tanto fcri
codiccs bebrc
09 iucnitur t nzog^nccp de bac autiq longcuitatcdiflTentit:? fi quid babet ita diuc:fum:ptuerum ce vtrmcp no poflrit:rcru gcftaru^ fidcs ab ca lijjua
genitifil^
maio annofita3:aut quoi magis uideo cfle crcdibilc:ii bic prio-' c6mcmo:ati funt:fcd quoa
o:do pofccbat vt
peruci-'
fuccefllonis
lciJtibus vbicp
gcntium prcrto
fiv.no
quo rurfus ad abraaj videmug cfl^c pcruentum:ac dciii uf^ ad certum articulum tcmporis:qu3n
rctur ad noe:a
in plurimis
c)C
cft
nemo.Tlon
mo
oium
ada^
putanda
fcnfuB
ejciftio.
e.Tlct^.n.
nato
dijciflet
confcntaneus vcritati 1 p
libcrtatc
deum:nifi
aW
dicercuoluilTccredcndum cft.Undc
mcrito non folum bcbreis: vcrum ec
ipfig
quadam
c?(ct
pcrcgri-'
ab impqg
terrena^
gaudcntibus;
pmus
LIBER
em ada^
alic
quomo
a
con
runrur gcnerationee
de catn:
de
quem gcnuit non ada i ei" fuc cclTtonc qucm frater occidU: t oppcl lauir nome illius fctb diccns ut fcrip
illo
non genuerit coiugatus. Ouando q^ demetdeipfoUgitur igcnutt filios 7 fiUas:t fuerut dce dics fetb duodc
citngcntiannitmozruuscft^at^
nec
ita
lu c.Sufcitaair.n.mibi dcue
fcmeaU
ud pro
abcl:
qucm occidit
feriee
cain.
u5
gcncrationa una
Jlcpcrbocnon apparetomnio:utrii
qui nominatur gcnttus
ipfc fucrit pri
cims,tcB
mogenirus:immo vero quoniam crc dtbtle non e(l patrce lUos ctate ta^ 15 ga auc impubcs fuilTe:aut coniugtb"
caruifTc vcl fetibus:ncc tUoe
cii
eo^ ftU-'
os
crcdibilee.
c:quando gcnuiteii
tioiubue
in cclcftie
tj3a
prtme
non q que
fetb
non qutde t:tcin funt ani pue ei*: iam gcnuerat alioe:'? vtrti folos
quo
1 ftlta6:quota fuerit tfta^^ les ciuo quis prcfumat aiTcrcre:fi cul pam tcmeritaris euirat.^"f)oruit qppc adam diuinitus admonitus dice poH ea^ fetb natus e.Sufcttauit cni^ mi^
ilTc ftltos
auteinquit gcnuitiacob.urnondi
)cit
luia
rc
bi dcus
qti tdX
fanc
non pofrci.>cindc fcquituz.3acob autcm gcnuit iudam 7 fratrcs eius. Tlunqutd tudas pnmogenitus fuit;; 3ud33inquttgenuitpbareei jaraj. Tleciltorumgeminorum altqute fuic primogenirus iude:fed antc lUos lam
tres genuerat.os itacp tenuii in or^
fctb quincp
1 du^
fm bebrcos quinc^
atcpindequointendcrat pcrueniret.
]c
XV
fuiflc comemoratos: pcr quo8 ordo fuccedcntium Qencntbni ad noe pfiarcbam ducereturme ferie
no nccef
non crant iam fo:oM:9:t non folii iU6 ut fieret nuUa nccelTttag elTet^vcruj et
(i
fierer
ncfaa elTct.Tla
ft
nepotes pri^
miimdio
fin
pulucre r p^
vnusbd
coniu
togis eiu9
ejc
viri
latere^mariu femi
gnenoo multiplicar^: ncc clTent vlli boies nifi qui q: illis duobus nari fu
ilTentuiri foro:c8 fuas coniugcs acce
bibcnte^tJabitaeftcnimro ictilTima
caritati8:t}t
clTct vtilis
gibu8:t patcr i focer i auuculu6:it 1 fo:o: eiu9 eifdcmcommuibus filijs tmatcrTamitatfocrus.^dencp in^ fe filg eo:um non folum cfTcnt fie8 at (pconiuge9:verumctiam confobrinf quiatfratumfilq.OmnesautC5 ifte ncccfTitudie9 que vni bomini trcs bo mineg connectcbant^nouej connecte''
retfielTcntinfinguli9fingulc:vt vn"
at
c^
rnuain
wa
multasbabcret^fed
t
titi''
gu[e fpargcrentur
finguloa ac
fic
ad
jodalem vitam diligcnn" colliganda^ plurime plurimos obtinercnt. patcr quippetfoccrduarujfut nccelTitudi num noia.Ut ergo alium quifcp beat
patrem
aliu foceru:numcrofiu9 fe ca
ricas poirigit.Utrunc^
autem vnos
tfiliab'*
dcorum multo
fic
adamclTecogcbatur:ifilq8
rum fnifoidcp
cultorcs
ft
obferuari
cernimus: vt eriam
pcrucrfis lcgib'
t focrus i ma
al^
ter.OLue
cera n
(i
in m:imoniiJ primis
tcmpo:ibu9 omninolicueftt:ficadvfc
tur quafi
duas
tcne-'
eflet fo:o::
vp3::boinum numero fociaf^ pinquitas augeretur.Scd boc vnde ficrct tiic ii erat.qn nifi fles i fototes
e;: illie
dicatur.Sienimefliniquil auiditate
LIBHt
quantocftimquiualibidinc concubc
di fubuertd limite^ mo:}^; ;:pe:ti
ati
fait
fibile
regenerationie fignum
ficbat:
moe
p lcgcs
tamen deo ctiam ilbe annquiflK boiee non tacet quoo 7 in duo bu9 priinia fiibus cbiuit 1 noe poft
boftiae dco lcgitur
probibuiKinondum ^ibucrat
proptcr vicinitatcm bojrcbatur
n':7
diluuium
qDficbatfUjconrobrina pcncci
cupictes:
ger-'
crificiu5
dijiifis
t)eduobu6C):vno genttoic^crca
tie
nondum
longe pofitam c
rurfus
mfimonq
vinculo coilig3re:et;
Um crgo
cfTct
ada^ utriufcp gc
ptict
fobrinarum^bibitaefTc coniugia:iil
duitatum
in genere mottalid
condidit ciuitatcm
.f.fi
percgrinantc^
bie 7
numeru8
quando natua
efl fiuc
a patre fiue
um.nocb
quoniam
dit
quem inten^
illc
1 appetit fincm."p>o:ro
fctb \i
genuemo
prctatttrrcfurrectio^tcnoe filiueei*
bomo:fedcommuneperbibetur
in
iila
cfle
XV
fcmincTli fk 6
tllos
icuiusnominc
cogiiominauit eozu^
nome ada.
appcllatam
vt tamcn adani
nibil
k-'
fpcraturampliueq^quodin boc
pretatur rcfurrcctio:cum
fit
bomo:ut boc n
polTc
onum
dicat
fcorfum commcmoiatarum
filio
paier quid de
non nubet neq^ vpzca du^ cent.Tlon enim crit ibi gencratio:cu5
rcgcncratio.Ouare t
intucndum efl.
illuc pcrdu):erit
boc non
cj^
in
0.uid fignatum fit i abel i fetb t eno8:quodapparctad cbriflumtco pu8 cius.i.ccclcfiam pertinere.c.jcvi^.
c
efl filius:^
in bi3 autC3
que propagantc):
quoufcp protcnaunt'
Sic enimlegicur.Zlt)atufjbcl gcnuit lamccb.trumpfit ibilamccb duas vjcorea.llomcn vni ada: i nomcn fe
felb:tpepe:itadaiabel: biccrat pat
fidc refuiTCCti
duobus nacp illis boi'' bus abcl qui iniprctat' luct": i cC fic
moa
iub.il:bic
figurat'.
Sella auicm pepcrit i ipfa tubalcain 1 erat crarius i mellcato cramti i fe;
ri.
bomo qui fperauit inuocare nomcn domini dci. Spe cni^ falui facti fum'*
air
Soro: autem
tubalcain
nocma.
gcncrati
omnee
non
quid
duarum mariius
fperat.-^Si autem quoo non vi6 mu3fperamu8:pcrp3ticniiam grpec timus.Tlant qui8 vacare boc q^(ti^ met ab alritudinc facramcnri/ Tlu(|d enim abel non fpcrauit inuocazc nom
dtii dei:cuiu8 facrificiii
eft:
faiptura
tam
nom dfii
dequo dictum cft.Sufciiautt cim mibi deu8 femcn aliud pro abel.'ur
illiue
efle
comue:
gcnerarionum
LliitR
efl
tioie prcfigurata
diTatio.Oue quidej
capite noftro:
commcmozatus cp3:tu9
boicmidcfl
tie:fcd
bomtnum
foctctatcmrq
fclicita-'
tcrrcnc
dom"
cjcouuruj
flutcm
populum qui fecundum cUction^ gzc muocauitnomcndomini dci:boccft quoo pcr aliii propbcta dcm cft:apr8
dc boc populo inteUigit ad dei gratia
pcrtincre.t erit omnie quicuncp iuo
affaracopcrtroianoeozigine ducut:
ipfuinquoddiciturinominauit
nicn ciue.icnos
no-'
quoo
intcrprctaiur
roma.^mitatue nancp
po^'
nomen dni
fcipfo
dci:fati8 oflcndi
non in
diacur
at bomo.2X)alcdictu8 ciitm
pulue bebrcorum.
t>c eo q> cain fucccfTio
octaua ab
adam gencrationc
tcrie
inucnitur.c.jc):.
fcculi labc-'
bcatitudinie fcinpitcrnc.
3cetaUquie:fiboc intcndebat
fcripto: bui" biftozie
i
co'meoz3
die gcncrationibue
ejc
rurfue con
n
tidis
3lm7ifta^pagocuiu6cpatcr
fetb in ca gencrattoe
b^ dedica
ciuita''
natU9 cftcnocb:qui intcrptafdcdt catio:fcd ipfc eft lUe tranflat" qui pla^'
lo
intendcbatin gcncratioi
b^cj: cain:-!
tum
eft
fumptumcft:fedrcparatumcftc)c
19
cft
fctb
boium fecudtt
bomo:
7 confumauit omnia opcra fua. Sed buius cnocb tranftatio nof^c dedica^
XV
cbriftum fecundum camem qui eft fu per omnia dcus bcncdictus in fccula:
vero
fupcmebicrufalcmfabricatorat^ re
gcnerato::cum tota progmics cai di^ luuiofit delcia.^Unde vidcri pot in eo
nitos fnifte
daitid vtria^ communc cft: ^uis dct ciwtas babcat t iam bic multa ciuiil milia:quc ab opcrc generadi fc abftic
ant.Scd bj ctiam ilb duca nonnul^ lo9 iHi fimilc9:c^ imitatione quadaj
I5
dem oidinc generationum:primofgc' commemoatosXur crgo tam paud funt.-^Tlon cnim vfcp ad di
luuium
tot efTc
potucmnt non
vacari
crrantC9.3ld
ncj erat
ccpemnt
gcncratiocs
gcncrando
cobibent.
funtanni.Tlam
tcm
dem fummi boni qui dcus eft.^boc tfi nemo fccifte ante diluuium rcperit':
quando quidcm etiam
ipfe cnocb fep timus ab adam:qui tranflatus refcrt elTc non mo2tuus:gcuit ftlios 1 filias
po:c ufqj ad diluuium non generauc mnt.^0.tta tadcm caufa qui bcc fcrip
fit
it
gencrationcs
commcmo:arc nolu-'
fld
ma
tufalcm per
quem generationum mc
ceti4nquagitafc|;.Utcrgo
iftu niie;;
ep
currit
nos vacarct a fctibus.na fi non intcn dcbat auctoi libri buius aliqucm ad
que necclTario perducet fcricm gcne^ rationum:ficut in iirqui uciunt de (H ne fctb:intendebat pucnirc ad noc:q
rurfus oido nccelVarius fcquecur:
mcincrit cu qucrerc
fit:antiquos illos
qd
boc mouctttr quo crcdcndum bomincs per ta mX tos annos a gignmdis filqs ccflTare potuilTc duobus modis iftam foluta
cflc
opus
tc
oc
filijs
adii fcp
dcbat aucto:
libri potaat perueni: fic ad noc in gcncrationibus fetb. "Ibroi^ dc irt gencrationibus cain (i non occu
rit
quem peri''
LIBER
mifli9 primogcniris
ti
p co9 4 cdmcofa
vfc^addiluuiumnoncqualie nurae
ri
anoB pubcrc9 babilcfcp ad gignendum facti fueritivt 02do ge ncrationum pcr primogcnitos curre rct:7 vfcp ad diluuium ad numezum
ab adaj vfcp ad lamecb: decim" noe. t idco non vnue filiue lamccb fic iti
cctcriefupcriu9:fedplure9 cdmemo-'
rati funt:quia inccrrii fucrat
annomm
Oiuauis
quie
ct
vt p:optci aliqua
fccrctioicm
ad lamccb 7 cius
gcncrationuj
ci
fifl^er.Scd
quoquomodo fe babeat
(i
comcmoare cc
illud
filc
riit.-potTiUacflccaufacurno ozdo
merati funt
boib"
ii
fit
ta
ki\icct
c&^
dcm
filq
ciuiras
fui:condidit:longclatcq3 regnarc
potucrit:'? rcgeo
quos
ctXc
quicuncp
'bocum
rcgil
primue
catum.3ldduntur cnim trc9 filq i V'' na fili3.CI;:orc9 aurcm aliud poflfunt fignificare:non boc quod nunc cdmc dandum vidcrur. Tlunc enim dc gc^ nerarionibu9 loquimunillc vcro vn6 fmr gcnirc racirum cfl.O.uoniam cr'^ go Iqrdcnario numcro predicatur vfi
cftmcmo:abirille dccalogug: profec^
to
potuitipfccain^fccundue cius
filiu9
cnocb
in
que gcnuir cnocb:qua:tu9 manibclqucj gJuirirad^cfnt^matufacl que gcnuic manibcl.fcjrtus lamccb qucm gcnuit marufacbqui cft fcptim" ab ada p ca^
conditacflciuitae:tcrtiu6. ^rad
rranfgreditdcnarium:tranfgrcfl"ionc
lcgig ac
quoo templum a^
bulatorium
ri
co:dacio
proptcr bc
confi
potilTimu fuc
quodam it^
lc):iflet."p)otuit
gcnieg ergo
mccb
fu
cii
diluuiii.'vtip
pcccatum
fignificarur:
Tipfcnumcr"
in arca fucrunt
quc5 pcrderct
iueirct.
a fcmina daudirurra quo icjru inittu^ facrum c pcccari pcr quod omnce mo
qu5
rimur.ommiflu5
eft
autem vt i vo
rcfiftcrct (c
numerofitatis
annorum
inter''
pofita:per
XVI
pcrct a ipfo
adam dinumcratio tcm po:um:quam voluit faccrc qui bec fcripfit in ciuitatc tcrrcna: tang' cam deu9 (ic c6memo:arct vt non compu
taret.Scd quare binc zcditur ad
iiti^
rccapitulationcm:poftcaq> comemo-'
ratu9
cft filius
fctb
bomo
qni
fpcra-^
(ntimcturci i in patriarcbarum i in
uit inuocarc
nomcn domini
dci nifi
cft:
ppi
qificoportcbatiftaeduae ^poncci^
uitatc8:vn3
p bomicida vf^ ad
boici^
mrtiplicatae.Tlam tcrquatcmifqua
tcr terni
VTcoiib" fuis
ipfum faciunt.lDie
ira fe bit-'
bomicidium confirci':
c6mi)Cta
bu^
fupcrne ciuitatie
cft
vnitas
nondum
cnocb:
c|
boc eft
filiue pofrtlTiot
vfo^ ad diluuium fit cotinuata narra tio:comcmozato ailt cnoe q fuit fiii*
fctb
bcat
rcdirum.c.jgci.
nomcn:in ciiMtatc tcrrcna quc in cius nominc condita cft.-^tJe bie eft cnim 6 quibus cantatur in pfalmo:iuocabiJt
nomina co:um in tcrrie ipforum^^pf quoo fcquitur coe quoo in alio pfal^
cuiue noic
illum fincm dc
illud gen" atj
dclet':
quo
illa
locut"
fum.doncc
oliua fruc
cum vcro
tu9
filiue fctb vnue comcmoza fuiffct cno8:nondum vfq3 ad dilu uium additie cetcrie^articulus ^dam
ciu9 1
nominis non rcquirat. Bcatua nomen domini fpc9 non refpc^it in uanitatee i ifa
boinu qua dic fccit dcue adam ad imagincm dci fccit illfim:mafcultJ 1 fcmina fccit coe:! bcncdi^rit illos: r cognominauitnomen comj ada:qu3 dicfccitiUoe.O,uodmibividcturad
difcut :at
ad
ici
inci
difcretoe
propos
ct
debitce fmcs:
LIBER
tulationeeicadam:c^cuiu6o:igie da
fcruabant.Sic eim
rum
no
fcd rcpo^alccarnalcinfimum
bo
pena:ifti0
ercmo:fcmpiterno bonorqucad
in gia:vt
ej:
forum irc^ruperna ciuitas difcat que percgrinatur i terris non fide liberta'' tearbitrqfui:fcdfpcrct inuocarc no
flb fluaris:nuIIo
nis.^ta
enimbonafit^ibcnc
malc:bcnc
Ic
fcilicet
amarit
t
odinc cuftodito:ma
lau
aiJt02dinepcrtu:b3to.OLUoo
eo (^cft^Tabonopotdccliare vtfad
bon"
ifta creafti.Tlil
nolh-u c
cis nifi
ipfc
rl
aliud jp
il--
rucrunt.c^
lo q6 non e ipfe amer':malc amari no pot.Tlam 7amo2 ipfco:dinatcaman d" e:quo bcne amatur quoo amandu c:vt bcne fit in nobie virtus qua uiui tur bcnc.Undc mibi vidcrur cp diffi^
Oc itaq? Itbcro
volomis arbi
trio:gencratioe buana^jgrcdie
te atcp crefccnte facra eft pmij^tio:-! in
cbrifti ciui
iquitatc partidpata
fafio
qda
vtriufq?
con
mc
cariratc.
"bu
ciaimieiqd malo a fcjru fcmico clm rurfus inucnit no quide illo mo quo ab inirio.tlon cnim cuiufq etiaj
tunc fallada feducte
illc
iusigiturcarirarisboc
cft dilcctiois
fcminc pcrfu
aferunr pcccarii vim^fed ab inino q prauis moribus fucrant in trcna ciui tatc.i.in fcrrigcnarum focictate ama^'
te fiint
T amo:i6 o:dine pturbato dcum filq dci ncglexcrut:^ filias boinum dilcjce rnt^qb" duob" noibus fatis ciuitas v rracp difccrnirur.Tlccp cim i illi non crat filq boinum pcr natura^fj aliud
filqs
dd ciuibue
fdlicet peg:i
nantis in hoc
amorc fpcciofarum
inilTe
mficrij
bonum
dei
quidcm donu
cft; f^
prop
caproe earudcm
coniugia cj:^
bus gigatcs
n
fut crcati.c.jqcig.
lum bonum Wdearur bonis. ^eferto ita itac^ magno bono t bono;j^po:
Capfus
eft factus ad bonum minimuj non bonis propriu? fj bonis malifcp comuncacftc filgdei filiarumboin
3lm
dd
boinum fil^
dei.qdcm
dicti
XVI
Q^um qonenoe
i
tranfeunKr cotnmemojatam:
tcrtio
bui^opw Ubro niqmm" ifoluta: vtia poffint angcli cum fps fint cozpotdii coirc cum fcminia. Scriptum c etiij.
<iui facit angelos fuos fpe.i.eos qut natura fpiritue funt fmt cffc angeloa
fuo8:iiungenoo eia
oflficiii
boic9nuncupat08:cadem fcriptu^
tcftis c(l.Tl3
ra fznctA locuplcrifnma
T de ioannc fcriptum
cft.ccc mitto
njjciandi.
nome lati
mricrib"
non folum
uidcri
c^ multic^
fc
cj:pcrticfrcnt:dcquorum fidcdubifa
cofirmanr: ftlua
ambo
parcntcs eiua
earum appetifTc ac pcrcgiiTc co cubitum:'? quofdl democs quosdu^ fio8 galli nuncupannbanc alTiduc im miiditia i ictm i cfficerc pfcs talcfcp aflcucranttrt boc ncgarc impudcntic wdcatur.Tlon binc aliquid audco te
bus:-!
mcrcdiffmire:vtrU5ali(iB fpeclemcn
to acrco cojporati.nam boc ekmcntiJ
ttiim
co
mcrux ig: giganrcs nafci:7 pnufg' fi'' Ig dci qui 1 angcli dci dicri funt:fiUa^ bus bominum boc eft fccundum bo^ mine uiucntiti mifccrcnt^filg.f.fctb fi liabus cain.Tlam t canonica fcriptu^ ra fk. lo4f:in quo libro bcc lcgim":ctt iu9 vba ifta funt.r factum eft poft^ ccperut bomines mulri fieri fupcr tcr ram:i filie nate funt illie:vidcntc6 an
gcli dei filia9
trum.Si enim dcus angelis pcccanti bus no pcpercit fcd carccribus caligi
nis infcri rctrudcns tradidit in iudici
fibi vjcozc^ cj: omnibua quae elcgcrant.t dipt doin" dcus. Tlon pcrmancbit fpu9 mcue in boib* bis in ctcmum:|>ptcr q6 caro fiit. ^ riit autcm dies comm ccntum viginti 9nni.5igantc8 autcm erant fupcr tcr
fumpfcrunt
ci
ra in diebus illi9.t
ret filq dei
fibi:illi
p''
illud
ca intra
ad filias
boinii i gceraret
primum
LIDER
fatia
diebue
fuiffc
gigan
08 dcorum nrcrpretarue cfl. Utraep flurem uerum cftTlam 7 filq dci erat fub quo parrc fuorum pamt ec fzcs e
rant fil^ dcorum:quontam a dqe gei
(i
erant:cum quibus
etia ipfi
dq
crat:
pe fcripture buius c
etia fpeciofoo
c5
fil^ ejrcelfi
gigantee
atit
diSuQ illi9.tport itlud:cum trraret ftlq dei ad filiae boium. rgo 7 ante
iilliediebueipoftillud.O.uoo
air
atic
rar
7 generabat
ribi:fatis oftendir c^
filq dci:
deo
poflet inrerprerari
OLuamuie bocin bcbreo ceperbibea tur ambiguum:vt ftlq dci 7 ftlq deo; .Omirramus ig: c
q> earum oc non daruir pambus:a ^" ad noB aucfae Vcracium (crip
fuienrcof
propagadi n
crypbc nuncupantunco
culta origo
b' vf5
fi
turaru5
ccrtifl^ima
7 notifl"ima
atit
fucccf''
fionepuenit.3nbis
apocrypbia
qua fpccflcntco fuig poftcris cobcrcdce ctnof bono^ jum:^ fub dco p:c fzcQ filtoii.Tlo aSt illos ita fuifTc angeloe dci vt bomice non cflent: ficut putant quidam:fed
re
dii!
nomcn
dci in
fi
mul
bofce proculdubio
fuilTe fcriprura
({>
Of vidcntee ange
nUa e canoica aucfae.Scrip' quidcm nonnuUa diuia cnocb il'' lum feprimum ab adam negarc non pofl^umue^cum boc in cpiftola canoi^ ca iudae aprus dicat.S^ fruftra no funt in eo canone fcriptura:um:q' f ua batur in tcmplo bebrei popuU fuccc
la falfa
fiflc
ii
U dei filiaa
bone funt fiip quae eft n dij:it doniinue deue non pcrmancbit fpOs mctte in bominibus bie in eternum: propter q6 caro funt.Spue dci quip
boiniT quia
dcntium
diligcnria facerdorum.
ur
fuf''
elcgerant:moj: adiunctum
pcctefideiiudicaiafunt:necvtra bcc
cflcnr
ri:non
pc
filq
dci:fcd
di^'
cuntur noic narurc non grarie:dicunt' 7 carodcfert02e9fpiritue:7 defercdo dcfcrti.t feptuaginta quidem intc:p tc3:7 angeloe dci dijccriit ifloe 7 fili'' oedei:quodquidcmetiamn6 babct omnes codices.nam quidam nifi ftU'' 09 dei non babcnt.3lquila autc qucj
inteprctemiodeiceterie antcponont:
ipfiu6cflecrcdcnda:ficut
muUa
fub
nominibue apofloIo:u5 ab
auctorirare canO''
apocrypborum ab
non angclos
fiU''
funt.3g:fccddufcriptura8 canoicas
XVI
mXm giga^
ne
ftracrediturTurfactumdTc diluoioj:
boB
funci bac
tale
gen' motis
tuc
fiic
mo:tem.Ucruntamen nullu9 co rum a diluuio mo:tuu9 eft:quo9 6 fe mine fctb propagatoe fancta fcriptu'' racomcmorat.Sicautcm diuiniru
diluuq caufa narratur.Uiden9 iquit
cbritudinee vcrum ctia magnitudics 1 fomtadines cozpozii n magnipede^ das ee fapicnti:qui fpualibue arc^ im
bominum
fupcr tcrram 1 q
fir
maligna fupcr omne9 diee: cogita uit q: fedt boiem fupcr tcrram:t rc^
cogitauit 7 dipt dcu9.C)clebo
mendans
It
nominati:qui ab
fuerunt fta
ele
boiem que kd 3 facie terre:ab boic uftp ad pecu^:^ a rcpetentib" vf^ ad volatilia celi:quia iratu9 fum quonia fcci co9.
Jbciraddqincdmutabile traquil
litatenira inflamatidc^tubat.c.]:):^.
turofi:fciente9
git
prelium.Tlon b09
rciam:pierot
<luointclligcndo
<f6eie qut
ci**
vigiti ani.c.;;|:ii^.
peccato.ogitatio
tatio:mut3darum re:um
UoDautdiptdcu9:e2untd{c9
tllorum centd viginti anni:ti
fic
fit
li9 ratto.Tlccp.n.ficut
cuiufq'
fstcti
poft
bec boice
t09
ccntti vigiti
ano9 viucdi no
ta prdcicntia.Scd
bu9 oio rebu9 tam fi)ca fentctia q> ccr fi non vtatur fcrip
tura talibu9 uerbi9:noti
fequodimo
iueiamtts.
S5 intdligen
do e boc deum dijc (Tc cum circa fincj quingento:um annorum elTct noe. id
cftqu3dringent09 0ctoginta vitcan^ noeagcretquogmote fuo fcriptura
ejrerceat
quae
gcntc9
ma
fe
pmam partcm
plcruncp fignifican^:
noc
3c
rum
volatiliunt^ dcnuntiat
dinemfuturecladi9cffatu::non aian
tibue ratidis e)cpenibu9
tang' 1 ipfa
bominum pcritttroro^^b'
UBER
peccftuermt iniamr'e)ctttam.
ftcat.Qu3cun(p.n.veitcti8 quadratf
fUbit.;t cetcra que in ciufdc arcc co''
O.uodarcaquanoeiufTue
cerc {n
ficct.^jcvu
eflfa''
:?lm)^ero^noeboi{ullotric
ribue:'!
bcbreozum alicfd de cbrilTo propbetamm. t fte n quidcm p6t:ut 7 nobie quifpil: t a lius alio e^onat bcc aptiuerdum tri cfl q dicunmr ad banc dc qua lotfm dci duitatem in boc feculo maligno tany in diluuio peregrinante oina re^ fcranmr fi ab cius fcnfu qui ifta con'
libri9
mu8 negantcm in
^"
qi
cjcdeipreccptoinarcam ingrcfTa
Jbio figura
'
fitfaluapcrlignuminquo pcpendit
mcdiatoj dci n boinum
(cfus.Tlam i menfure
,'
nibus gmtibu9
congrcgatur:
bomo cbrifi''
fi
ipfe longitudi
'
gnificantcorpue
bumanum
incuius
efl
i rcritare ad
bomincs pienunciame
noe p"*
I vcnturus:? f po:i9 Idgimdo a ^ticc vfcp ad veftigi'' a fej:ic8 tin bj q latitudo q e ab vno latc: v{o^ ad altemm latU8:7 dedes
vcnit.1:)umani quippc co
fit
alicnu.
fupcri^
tanmm q altituoo:cuiu9
l
altitiidinia
camcrata:vt ab imo
fu:fti
vcrfus
ttia
\ tiarie
1
t ilb
tria
tu9 a dcjrtera in
in
fide6:fpc3:carita9: pofTuntct
dcjitaamin dccics
q>
alwe a
rerra.
conucniennuB rrcs
gelicc: tricen3:fqcagena:ccntena:vtin
g?
illii
veictcB
jfngrcdiunmrqjinde facralncnta m inardtquibue credcntce inqtiantur. t<ydc ligni9 quadratis fieri iubct':
vndiqp flabilcm vttam {aactoiH (iffii
mdiu8 fccundum fidcm duitans buius intcUisi t dtci pordt "boc ctiam dc cetcris que bic ejqjong'' da funt dijccrim quia t fi non vno dif
li8:tfiquid
reruntur
XVI
i&earcaatcpdiluoioncc
illis cfle
nis
sffcrilt
pa
volumina
titate
ad tcmpus non potuilTc capcrc arce ilU" quan-' aiaUum gcneza taj muUa i vtro
c^ciguii.-^Oiciit
05: aut
mun
tmmo
allcgojicis fignificationibus biceeq^ rendam:aut ccontrario bcc omnino gefta non e(Te:fed foUa elTe ucrbom^
(}nquagita:trigita altitudinis;nec
gitarc
cc
aUud tm
ce in fuperionb'': itcn
eft
nequa-'
ri
ad propbetia cccfiepcrriercO.uis
perucrfus ianitcr fcnptoa
.n.nifiiiite
au
e(Te
lia
tanra religionei
fcnprum
e di fapic
iliic
runt:geomecrica cubica
tuilTc:
po
ubi
krc afl^euerant^quis
equali
numcro poflent pcraqj fcruari; ilut vo de' q'^ptcr reparando gcnus fua'' da prccepit:co mo illa quo inftitucrac reftttuetc non valcbat.-' Oui vcro non
c(Tegcfta:fcd folae
immenfas urbcs
faiifc
conf
ref
fignificartda^s
trucca3:ncc acccnduntccncurn
annos
nattimagniifierinonpotuifle dtlu^
aiaint altilTimos montcs quindcci cu
qutbus arca lUa efl fabncaca.lTtfi i'o: te Upis lapidi adbcrc: poccft fola cal
ce ptuncru3:vt murus p rot mtUa cif cumagarur: i lignum Ugno per fufcu dincs cpyros cUuos gutcj buumtnis
aqua crcfcenoo tranfccderct:^p tcr olf mpi vcrtice montis fupra qul pcrbibentur nubcs non polTe conrccn dcre:q7 tam fublimie q' cclum fit:ut n
bitts
ibi fit aer iiTe cralTioi ubi vcnti ncbu^'
lc
omnium clcmcntozum
terram ibi elTc potuifle.
ig: vfc^
3n foztc
nc^
nd poteft adbeicre: vr fabncarctur ar ca non curuis fcd rcctts lincts Idgc U tcqp pozrccta:qua nuUus in marc mic tit conatus bominum fcd lcucr vndi cumvcneritnaturaUozdinc ponde^ magifcp diuU^uidetia q> btiana pru
dcntia natantc^ gubcrnec nc incurrac
ad
illa
ccU fpacia
tc:rid c;calta
corcndunt:cu
ifti
menfozca 1 pefozcs
trie
ftmisbcftioli8:nonfolumqu3lc9
fiit
clcmcntorum aquas
pbibcant fu
locuftc:fca:abci:mufcc deicp
LIBER
rtiJmcri In
arca
putan
qui
c difftnitusrcDj
boc
impcraretdcuetpriue admoncndiff
quos becmoucnt:fic acctpicndum ec quoo dictu3 e que rcptant fup tcrra: vt necclTe non fucrit confcruari i arca quc poiTunt in aquie uiucrernon folii
ficut
credendum prctcr carnce aliqua ali^ meta ee pofucrunt:que omnibue cen ueiret.-'Tlouim''.n:q' multa aialia (Jb'*
caro cibue c frugibus pomifc^ vcfca
t'7 majcie fico atcp
caHaneie.^luid
ad rcparandum gcnue
illa
dici.
iulhte ct
fuerut ficutin
domibue ce cofu
diifinito clTe
uerur:ftncvllonumcro
potuifTe. 2lut
fi
mrflerium
facratilTi^
viucrcntdiuina
fi
factliratc
donaret: ni
ra eriam in veriratc
implcri:nifi ut
vt pafccrentnr et
retantimyftcrij coucirct.
ad prcfignandam ecclefiam
ta;multiplicatarcmm fignagefta^:
mfifucritcontcntiofuenemo pcrmit
ritur
ita ec
.f.
illic
crededa
cfl:
ftnt
quc
fcjru ca:et.
1b:cfcriptii
fculus 1 fcmina crunt.JUia fiit quip-' pc que dc quibufcp rcbue fine concu''
bitu ita nafcuntur: vt poftca
mundic^ 1 immn didonccccrtumpemeniatur adfinc: ita cius vnitatie quadam compagine contincntur: vt gc boc vno manifcftif nmo:etiam de cctcrie que obfcurius aliquanto dicta ftit 1 difficiliue agno fci qucunt dubitari fae non fit. <lue
clcfiam rcpulannt:
cf(e
concum
quif^
vcl
dume audc''
bant 1 gcncrent:ficut mufcc. illia vo in quibue nibil fit mane i fcminc fic
apce. 3 poro que fic babcnt fejru: vt non beanr fcrum ficutmuli-z mulc: mirii fi ibi fiicriir.ac non potiue paje tfs co:um ibi fuifle fuffeccrit: cquini*
vidcliccf atqj
fllia
riclittcrifcp
afininum gen":-!
(i
qiia
quc comimoe divfi gcncris genue aliquod gignunt. Sed 7fi boc ad myflcrium pcrtincbat:ibi aant^bj enim 1 boc gcnue mafculum 1 fcmi-'
funt
fignificarc aliquid: 1 ipfum aliqnid ad prcfigurandam ccclefiam pertinc^ rcjfam vfcp ad bunc artimlum pcr-'
ductus
liber idc
ciaudcndue c(t vt a^
nam.SoUtcrmouerc nonnulloe^gc
ncraefcarumquciUicbaberc potant
bomincifi uiucntieict
p"*
fecundum dcum
diluuiu ct
XVI
ddnccpsmrebu8confqUOTribo9
quiranir.
rc
nuda
3urel^aogafhmdedui
tate dei liber dcimufTqct'.
fibus
t velata tcgminibus.
viucntium
f
opera fucrit fa
7|i
ftium ^curatis
fce uetiigia ciui
teUigetcr aducrtcns
n agnofcat i cbri
tatisvtrumco^
tinuata fint:an
cbrift'*:interp:ctat'noiatu9.0.uio
itacurrentibus
impietatie intc:
rupta tpib"
vt nullua
ita
bominu
veri
quetibue inuenire
diffidlc cft.propter
filqs
/Cbam porro qui intcrpraat calUd": mcdiu9 noe fiUue tang' fe abvcrocp
difccmeo:i intcr uirticp ;mane6:ncc
in pmitqs ifraelitaru^ ncc in pUnitu^
ii
fpu fapicntie
folet
fj
^
;p
bcre^
noe duoe
S5 bec
vfuj
poft
fu-'
aprt.Opor
cft:fi-'
turum.Uri fdim eft ctiam iUud vt fiU um fuum mcdium boc cft primogei to minorem vUimocp maiozem: qui peccauerat in patrem:non in ipfo fed
in fiUo eius fuo ncpote malcdicct bis
in
imprudctc
becico''
fuis
.banaam
adiungit beiicdictioncm
duo:um ma
1 iftantius prcdicantur: t ab aducrfa rio mota qucfUo difccndi cjdftit occa fio.Ouamuis non folum qui funt ap
iilTimefeparati:vcruntomnes
quim
cbanaam
duf
dcus iapbcfzba
diceuiuunt:iiabfurdepofrunt vidcri
oomibus
fcm:ftcut tpfa
ftgarati."f>3frtone cjp
demnoczvinecplantatio:? cf dus
que iUius
bominie
LIBER
ituditate fignificata
ti annunciat^fi
tnebriattts
cftidcpaiTusdbTnudA
renoo:7makageoo
talibus ergo dicnl
rtt
cognofcctie eo9.3dco
cbam
filio
mo
cum
eft
yo
mo
cft
addidit fcrip
oftendit:
tura in
g a fuc camie gcntc i domcfticie fan guinie fui vticp iudeie fucrat cruccm
quoquo nu^
paltio
moztccppaffurue.lDacpalTione cbri
foria in fono tm voda reprobi an^ nunciant.non.n.y aniicilt itcUigut. fibi adt m itiozi boic bfit tam granoc
fti
qua fignificabatur
pofu
fui
cnu
vfii operuerutnuditatcmpatris
dam.n.mo
in palTionc
cft
nobie factum
fignificat
pientiue bominibus.lDuiue
i fa rd figu/
nunciauit
ria
tcmpotcquo babitat iapbct in domibue fcm i malue fi-atcr in me dio co:um tranfacta cclcbrat eccUiia: non adbuc profpcctat futuram. Sed malus fratcr in filio fuo id eft in opc^
co.f.ia^
boc eft interiue id egcrut.T^cc fcripm rc fccrcta diumc idagam" vt pofTum' aUue alio magie min' vc congruct
vcnitamcnfiderzccrtn tencntce rica fincaliqua prcfigurationc futuroru
gcftaat5pfcript3:nccpnifi adcbriftn
cft:
fratrum
vtiit*
dci e ec
bono:u:ciiadc)ccrcitationcm patien^
tic:vr3d|fcaii f.iptcntic fcicntc:
obuefilqsnoeatcpvnoinmcdio
co''
fed
i gaudc
ruj matcdicto: deinccpe vfcp ad abra am de iuftorum aUquo:u5 qui pic dc-'
cp
qua dicit propbcta.Dinea domini fa baotb domue ifrael cft.t bibit dc vi no ciu6:fiuc illc cali]c bic intclligamr dc quo dianpotcrtfe bibc calicc que^
rgo bibirur"
fcat a
fii:7
fuiflccrcdiderun:fjfide8
cdmcmora
ma
prepbctica
patcr
(i
ficri
pot
tta
fignificat paffionem:fiue
frucme
vincc:boc poriue
ficamm
c(i:qp
funtciucedus quicquidbic
dicitur
XVI
ad boc dintur
vt tlU q: comparatioe
fancoiaquegeftanarrantur ali^dct
fignificarc
puranda funt:fcd^pter
i\^
et
ncpoics duo.Sed iftum gigantcj aut po(\ nepotc9 fuo9 natoe gcnuit: aut
ficri
fcoifu^ dc illo^p
mcmbra fut
cminentiam fcriptura locuta cft:quando i qde rcgnuj ciaQ cdmeo ratum cft:cuius initium erat ilb nobt
liflfimababflonciuitae^t que
iujcta
teraincompaginibua 0!ganotu:que
fiue
n peicutiuntur acancntibus^fedcacj
pcrculTarefonantbia conncctaniur: 3ta in propbetica biftosia dicuntur 7
flliqua
dc
que
quodam
modo religentur.
bcgenerationibue triumfiUoruj
noe.c.iq.
cft:quode^bac occafioc
perftrinj:it:
quod mirabilitcr dilatauit ninus bcU magnc cuius riuitatis nomcn cx illius nomie
dcriuatum
in
19
filijs
g
cedu
ncratione9 crgo
inccpe intucndc:?
vidct';atte)ccdu e
filiozu
noe 5
dt
eft:vt
q6 de bie
buic operi:quo
cbam mcdq
ftltj
noc:fcd in ftU
pcr tempora^curfua
flutcm
oridit''.
epte
filio
(i
commcmozari a minio
eft
voat*
ri
iapbet:cwiu9
filq
octo noia
duo
c)c
bu9
Iq
pria
eft
flltero.fiunt itaqj
omnce quideci. Ji
mcdij
filtj
rcditur
ad
aUii
eft
noe qua-'
ft
tur mcfrem:7
lio:^nepotee duo
cj:
nepote vno:fit
vclot dc fey
criflTe
orum fumma vndcci. OLuib" cnomc ratie rcdif tany ad caput:i oJXbue
autcm gcnuit nemrotb:bic ccpit clTc gigaefupcrterri.tJiccrat gigae vea
to: contra
gcne cdmemotator
quc
dnm. t factum
initium regni
3nde ite:um ad cbanaan zditur i qiio mediue noc fiUos malcdict' c cbam: 1 quos geuit vnderim noiaf. bdnde vf5 ad quoB fines puencrint c6mco:a tis quibufdam ciuitatib" o:.31c p boc
filqe
ciu9babflon:oreg9rcbad cballne tn tcrra fcnnaar.^c terra illa ertjt af^ (ar.i edificauit niniucj i iobotb dui^
tatcm:! calctb i dafem intcr medioj
LIBER
mo exoiu
iit
nanatlo.
comiozm filq
(ey.
filqe
noc:id 1
rcquirimue.Sicenim lcgitur.tfcm
natus
c(t:t ipfi patri
bus
fttis
noe f
m gcnera^
q6
tcrra p'
diIuuiu.Un6 col
porius
fmt
filtj
fcd
ab
as gcntcs
tiic fuiflTc^ri
boice.
nam i p
i
quinrus in progc(H'to:um
fcric repcri
U8 cum
te
faiffcnt
commcmorari filq
tur.Bc5 quippc
it
gm
arf3j:at.31rf3j:at gcnuit
cayna.iay
nan gcnuit fala.Sala gcnuit bcber. Tlon itaqj fruftra ipfc primus c noia
tu3 in progcnic vcnictitc de ky.t pre^
latus
cft
fuam in i
bubue
fuis
i in gcnribus fuie.^aj vc
ro in filqe
ctiam
quintus ne
traditur
poG:nifi quia
vcrum
cfl q>
oftcndi.ZDcfracmgcnuitcos qoidi^
cuntur Iudi'n:7 codcj mooo cctere vf cp ad feprcm gcntce.^t cnumcraris 5
bcbcraeo9:cum 1
o^
pinio:vt cx
eflc
cft q>
quaj lingua^ folue ifracl populue po tuit obtincrc:in quo dci ciuitae i i (i
ctie pcrcgrinata c\i:iin
i in gcribus fuis. propterea ergo multojij filq non fiic comcmo:ari:quia in getibue altjs naf ccndo 9cccflc:ijt:ipfi ailt gentcs face:e
in rcgionibue fuis
omnibue
cjc
fa^
cj;^
cramcnto adumbrara.^girur
priue fcpnominanturdcindc
filq fej
ririt:vtcufiI^iapbctocto enumeret':
vno
potcm.Srcpejrilloitidcm proncpos
2dgn'unmr:cum
filg fej
nomincffij:
3lb
natus
eft
atqj inde
abnepoe quiebe
filioe:
duorum tm
quid
poftcritae attcptur.-^Tlu^
no
nakebantar
minis rcddcne^quia in diebue inquit eiu9 diuifa cft terra. "boc autcm quid
fit
na
tudcflqcbebcrgeait duodcci
filioe:
t^ babflonis.c.iiq.
XVI
iHe ge
difpocbaturaltituooquc dicraeftvf
qj in celu:fiue vniug turris cius quaj prccipuam moUebanfinter aUas^fiue
tame
ad iUud tpu9
qn
vm litigua
vt dici
miUu
ca
mo^
in terra
in plagig
cli):itboprojnmofuo:vcnite faciam"
latcrea
pcr
t coquam"
t imi
funt
crat
illis
illia
cuiuflibct
adv
moUs cjctoUerct:
quanoo montca
foB.(Q,uando
tranfccndcrct vniuci
quantacuncp
ter
copo^
rarelario.<Cuta uczacp
via
moU
boinum.t dijcit domin** dcu9:ecce gcnus vnum % labiam vnu omnium:t boc incboaucrunt facc;'r unc non deficiant cj: illie omnia:quc^
ucrunt
conari
fiierint faccre:venite
dominum.
noiinuU''
am
i dcfcede
tC9 confundamug ibi liuguam comm Vt non audiat vnufquifcp v>occ proji'' mi fui.t difpcrfit eo9 domin" in fup facicm omni9 rerre i cefTaucnit cdifi cantce ciuitatc i turrij. 'Propter boc
efteriaminUbroiob:vbi fcriptiiein
gigas
ifte
vcna''
tcrre.3fta ciui
eft
confufio:ipfa
gnificatur boc
io::nifi
f dfi; qua
ZDcrito
impia
fignificata fupcrbia.
ncbrotb
fuilTc illiug
condito:c3
qaoo
air.
loqucrctur
tum:ibi
taculum rcgni:cpui9
rit v^o^ in
non fuc
tantd
ab co
perba cogitabatimpictas.Tlanimia
LIBER
(c nifi ei
cu
mu8 coopcrarq.
Cualis
itelligcda
fit
reci p linguas
locutto
qu
boc modis
occultia nobifcp
fecit.
icomprc
benfibilibus
p
i^e dercenfione domtni ad confiin dendl lingua edificatiii turn.cv.
Otcrattilldquando facutec
bomo:d angclis
intelligiquod
dns
fii
videreciuiutem? turrimqus
cdificfiucrttnt filq
boinum boc e fi
:
ad imaginem noflram^nefas cfl crco'' readimaginem angelotum bomincj factum: vt eandcm cfTe imaginem an^
gelorum i dei.<6t idco
rccte
i((ic
(ccanda boiej
intei
viuens
te
quid trin{
quoo
preter v(i
mirabilitcr
eiu3
feccrunt dq:aut
ad imagincm dco
inteiligi r:(
nn
^poteflaliquidignozarefedad
vidcre t cognofcere dicirar:
dcri
ttp**
pater
dijccrii
ad
fiiium et
quoo ui
crgo ui^
coQnofci facit.Tlon
illa
fic
confundamu9
ibi
iinguam eo^u^:
debatur
duittiG
vidcri fccit
quando
qaantum dif''
ret inteUigi:
venirc ad
efl
dcu8 ad iUam ciuiiatcm ddcedif re:quia defcendcrunt angdi cius in 4 bu0 babitat:vt quoD adiunctum efl 1 dijcir dominas dcDS ccce gcnue vno
ligi
cozum
curia fuper
1 labiu vno 6ia i cetera:ac ddndc ad ditum vcnite n defccndcntcs confcda mu6 ibi linguam co:u5 rccapitulatio fit demonftrans qucmadmodum fac
mouentur tang ad fontcm vitc: vt y non babent ej: fdpfis capiant q: ipfa: 'Xidcoc9:u5flabi(iseflifle mot^quo vcniunt qui non zecedunt.Tlcc fic io4
tur angclis dcus
qutd
agc
tntclligfturangelisdictum:
nifi
quia
dcns nobi8:fcd incffabiii fuo modo: nobis autcm boc idicatur noflro mo do.i>d quippc fubiimio: ante fuum
factum(ocutio:ipfius fui factieftim
fcd
foni
cooperatotcs
XVI
fflnct{e:nob{9
fcic
tia.Oiiido adtecnosaUquidtaUb
Cttriois
dcleta
ft:
alTiduc rcddcnda c ro in
potucrinnfi repa
ra in vtrocp
p mu
Suntautcm
co^>otalibu9 vocibus corpozis fefui. 3llad fanc quoo dictum efl t nunc n
dcficicnt q: illie
queda ta longc pofire a cotincntib' i'' ri9:vt ad ea9 nira vidcatur natare po tuifTebcfliarii.<luoo fi bomics eas
captas fccd aduejrcmt:! eo
mo vbi bi
rint faccre:non
nandi fludio
fieri
potuifTe incredibilc
a comminantibus did:
totac^ OC rrbe
qacmadmo
dumaitquidam.Tlo arma qrpedict kqnHiBic czgo accipt endum eH tmap di)Ccrit.Tlonnc oia de
ficient cj: illiarquc conati fucrint
oagincm
hcci
primam quando dijrit dcu9 p:oducat tcrra animam uiuam multo clarius apparet:non tam rcparandotum aia^
lium caufa:^' fignifiicandarum varia^
eddidimue particulam id cft nc: x>t di ceremua nonnequoniam roccm pro nundatis fcrtbcre non poflum^pne non:t^ ni nifi fcribcre foIcmu8.t il lis igimr tnbus bominib" noc filqs:
fcptuagitatrea vcl potius vt ro decla^
quo
tranfite
gcntea^toti''
3lnc)C|pagineadavcl filio^tnoe
clTc
ccpcrunt:
Ucritur et vt:o q:
potius et
illo
filqs
noc^vf
rima8nouimu9.tbominc9 quidc^
mulriplicato gcncrc
ct ipfi cjititcrat
bumano ad infu
po
tui(Tcqui8ambigat:r
dumfitqucdamonffruofa boinogc ncra qoc gentiu^ nanat bifloria:ficut perbibcntur quidam Vnum babe ocu
verfas
cfTc
ufc^ fcjcus
namra^:-! dgctcra
ma^
cocundo t gignerc et
emiffo bali^
dqoeflio6oigencrebc(Ka;j
e:quc (ub cura
bominum non
(\akm'cf ter^
tantummodo fufccpto 7
tii
UBER
quoe pygmcos a cubita
octauutn a natiuitate
grect vocat:
babensplantasitineisbinos tanta modo digitos fircs i man''. Si aliq gcns talis cfTct:iUi curiofc atq^ mira"
bili addcretttr
1 funt mirabilis celeritatieiquoe fcio pocbs rocant:q7 per el^ii in ira iaceu''
tc9 refupini tibza fe pedu|)tcgat:quor
biflorie.Tlum igitur i(
tum proptcr bcc ncgabimus c^ vno illo qui pnmus creatus e cfTc ^paga
tfi.'2ndrogyni
in
bueris
ditos nuncupanng^uis
mufiuopictafuntc^
dcpropta
capita
quibus
certum
fic
6 c]fnoccpbali6:quorncaniHa
meliore
tit
boc e a maf-'
au^ ipfc larrat" magis beftias q> if>6i^ nc9 pficctVSed qm gcnera boinum q
dicuntu:
c(Tc:cflc czcdc
ri
fuetudo prcualuir.Tlam
nemo vn^
e nccclTc.Uc
rum
bomo
poiis
fo:mam
fmc fdn
vim: qualibei;
il"
qUatuo: manus:venter autem vnus 7 pcdcd duo ficut vni bomini: i tan^
diu
ui;:it
ut multos ad
cnm vidcnduj
nullue
hddium dubitaucrit.2tppa:ec
lis
7 quid fit ipfa raritatc mi^abile.-Oiua autcm rd rcdditur 6 monftruofis apud noe bominti partubue: taX dc
comnium:qui
bus
cozporil
ab
qucm prce
pulcbritudinem:quarum
infpicere
partiii
nd pet:
q quinis
digitis
manibus 7 pedibus nafci bdines no'' uimus:? bcc lcuio: c(l ^ illa diflitia:
f5
tii
ncfcircm'
(ent
illi
ii
boies
cfTc fcd
bcf^ :pof
boc fcccrit.3ta
riatur:fcit ilU
rfi
mato: diucrfitas o
6 fua cmiofitate gKa bdinu aliquas nobis impunita vanitatc mcntiri.Sed (i bo mincsfantdcquibus iUamira con^
bilto:ia'
tes:velut getcs
quid cgeritcuius op
fcriptafunt:quid
fi
^pfca de^voluit
XVI
nos patrt
minu3
perfecti opifids
puta
ramu9
terri9
fi
rcmus erraflTcmon itacp nobis videri 05 abfurdumrvtqueadmodcm in fin gulia quibufcp gentibue quedim mo
ftra fint
eozum
bcncdicti^
onc9
in
pcrfeueraflfe
monftratur:
mape
i
nerc
gcntium.<lu3propter vt iftam
qucf''
dcmflisfoidomibus babitaret.
ibe gcnerationc fc5 in cuius^gcnie
funt.
generatio^
ab ipfo ky.vt
boc ergo
cflTe
fcriptura diuina
vl^
monflraflret:ad patriaecbam
fem
comme
fi-'
conuqra
ccli
terra fufpefa
fit:
cundecp locum
1 mcdium^TCjcbocopinanturaltera
tcrrcparteque infracft babitationc
lium gcnuiffet:quacocp
certe
Ubi
Tlcc atte
dunt ctiam fi figura conglobata 1 ro tunda mundue cflc credatur:fiue ali^ quaronemonftreturnon tamcneflTc confcqttcnsVtctiamcjrilla partc ab aquarum con^cric nuda fit tcrra. t>c inde ctiam fi nuda (iv.ncap boc ftatim neaf(c cfCc vt bomtce babcat qm nul
lo
pbalecb:
cfl tcrra.
na:
num:pcr quos
ucniri:ficut
ad abraam pcf
qd ciu9
prcdictacomplcntur.Tlimifq? abfur
aliquoe bomines
illi coilncctcbantur an di luuium per quos pcruenitur adnoe: gcncrationibos que propagatc funt
ex
illo
adaj
filio
miflrenctiamiUtcq:vno
primo
Scm
LIBER
filius
uium.c
)rat
am.fiunt icacp anni a dilunio vf^ ad abraam miile fcptuaginta t duo fecdi
filia9:T
cctcroe-.diccno
tionum o:dinc ptinete:qui pertcndit ad abraam:i quot annoa poftmodo vijccritantimans ciifilio8 filiafc^ gea tfic:vt intelligamus vnde potuerit po puli acrcfcere:nc in paucio qui cdmc^ mozantur bominibus occupati puai
lucnbcfitcmue vndetania fpacia ler
dum vulgatam cdicioncm:boc cfi vni pretum feptuaginta duojum. 3u bc^ breis autem codicibue longc paudo ree annoe pcrbibcnt inucmri:dcqui^ busrationcmautnulla^ autdtfficilli
fcptuagintaduabus gcntibus
ci^
tcmpore quo erat illie labium V'' num:id eft loqucla vn3:tunc iaj gcrt*
illo
raium atcp regnoiu^ rcplcri potucrit dcgcncrcfcm:marimcproptcr alTyri o:um rcgnum: vnde ninue illc o:icnta
lium dominato: vfcpquaq^
populo:j2.
latilTi
bumanumalicnatujfiuinc acultuvl
dci:ita vt in folis idis gcncrarionib"
mumac
ftcrie
fundarifTimum
rcgnumqo
dc fcminc fem pcr arfajrat: t tendunt ad abraaj. Scd ab illa fupcrbia edili cande turria vfcp ad ccluj^qua impia
fignificatur clatio:tcrrcna apparuit ci
Utra
an du
noc
fucrit
an
latucrit:
quoro anno
vite
fuegc
obue
fil^e
nucritfiliumbocoidinc mcmoiaduj
tantummodo ponimu9:utetnume;t annorum a tranfacto diluuio vfqs ad abraam colligamue:'? prcter illa in 4
bu9
cogit ncccffitae immo2ari:brcuif
alia curfinq3
tiam
tangamue.Sccundo
i%i
poft diluuium fcm cum cflct ce-' annoe gcnuit arfa)car.3rfapat au tem cum cflct ccntum tngintaciuincp
anno
dominum: non eft diiudicatio facilis, fortaffis cnim quod profccto cftcrC dibilius:? in filijs duorum illo^ tani tunc anrcquam babylonia ccpilTet
inftirui:fucrunt conrcmptozea
fitijs
dci:'j; i
ni
anno^umgcnuitcbaynl. ^Huicii
centum
ro
gcuit
rrigira
et ipe fala
cet
totidem
fe crcdcndum c(\.Qi quidcm T quan do dictum eft omnce dccUnaucrui fif inntilce facii funr:n6 cft qui faciat bo num non cft ufcp ad vnum:in vtrocp
7 ferucb ccntum 7 trigmta:-! gcnuit nacborT nacbo: feptuagintanoucm t gcnmt tbazam.Xbara autc^
fcptU''
XVI
dei,
Tlam
prc^
tiusdebaitappcllarilingua
fuit
illa
quc
profpepic fa
telligcndum
ca tale
uocaretur pbalccb
diaifio:quia tunc
d natus cftquando
cft
id cftjipfo
tempore:vt boc
fit
dicbus eius diuifa tcrra cft.Tlam ni(i adbuc bcbcr t>iuerct;quando lingua^
nuncupata e:r i
potuit pcrmancrc.
fuifTc p:ia
t io
crededa c ipa
comuis: quo
multiplicatio
fuerunt.nam ante diluuiii vm erat U^ gua:i: tamen omncs pretcr vnaj noe
bancpcnamdTcdebuit populus dci Tlec frOftra linguam iftam boc e qua tenoit abraam. Tlcc in omncs filios
tranfmittcrc potuit:fcd in eos tantuj
quando mcrito
elatiozis ipictatis
impiotum
dd populum coalef
1 ftirpcm
cbrif-'
confufionis
pellataeft
nomen
antCB
ti
dci tcftamcnta
omnium lingua remanct. Unde ficut fupra me moaui ca cepiflet cnumcrari filq fej:
bcber vbi ea que antea
qui finguli getes fingulas proctea:ut
abraam.Ouaproptcr ctiam (i no
denter ocpzcfTom
primus commemotaf beber:cum fit abnepos ipfius boc c(l ab illo quint**
inueniatur epttus.O,uia crgo
i
aliquod pi
eius
communi9:t'dco 6
tio.um cnim legitur vnam fuifTc lin guam primitus omnium:-! antc onc8
filios
inccps bebrea
eft
nancupata.
diftingui
Xunc e
ab alqs
nim opuB
linguis
crat
cam
ab
illo
nomine proprio:
ficut alic qj
tp
vocatefutnominibus proprijs.-Qua
pbctaru nonfola
fermonibus
fuis:
do autem erat vna:nibil aliud 7 bna na ligdia vd bumana locutio vocabi lurquafolavniucrfumgcnus bomi
rerum etiam in
littcris facris
cufto
diuitauctozitas. "profectoitac^
cum
num
loquebatur. Oiperitaliquis.Si
ftlij
lingua
it
illa
in dicbus pbalecb
beber diuifa e
dubi^
illa
tetrapcrlingua8:ideft
bomiuesqu^
tationcubircmanfitnon ibifuit
pcn.Tque factacftrautationeligua;^:
LIBER
quid aliud occixnit nifi 'j' in buiufmo dtgenrercmanritacuiua noie nome acccpit 1 boc iuftitie gcntia buiua no
lcpntur.^lltoqain
quomodo
fi
gen^
paruum
tcs facere
comcmozat'
c:
qn quidcm
tpe
quo
nat'' e
pbakcb
di
quomodo potucrut
facc pomilTc bebe: i
fi
fingulas gcntcs
fili" ei"
pbalecb:
fuum icctan
fuilTe
na'
vrta lingua
eft
vna
ta vfj ad
donec magn"
ppfe
filq
modo
igitur
omnce
fi
rati funt
fingulae gerce:
bcbcr i pbalccb Un
guba non
probabili''
fcccrit
eozum:deindc
quod gigas
illc
ncmrotb
diusrpoftrcmo
filq
U9:poftremo
ejrccllcntiam
dominationie 7 copozie
ncat
bc
tium at5 linguarum.lSbalccb autcm proptcrca comcmorat" e;non cp getcj feccrir.na cadcm ipfa eft cius gene be
brca cadcqj lingua:fcd propter ipua
infigne q? in diebue ciue tcrra diuifa
affur afTyr^:^
cj:
bebcr bcbrei:par
ita vt
bominc9
doctiffimi atiquift^imaa
biftoziae pcrfcrutantee:nec
oium fed
gcntium
aliquantarii
cjc iftis
ozigincs
potucrint rcperire.Tla
ejrozti
Imguarum:
atcp
Ocbacdiuiriogcntium.Tlon cnimqi
bcbcr
fcjct' cd:
oia confidcret':plura
mu
idcononpotucruntadidcm tcmpus
conucnircviucndo.^boc cnimconti''
n 4
do
non
foluj ia natoa
etab
illo azricfo
rpia
filiomm noe:4 co
noticia cius
ba^
fiiilTcnt noib**
nequag putandu
qp
co fue
quo commcmojati
XVI
preualebant:quetn
cbaldo:p: i vcnerit
incfopotamia i
ibarc
admodu pcr cctcras gcnrcs. Utta ig! domuG erat de qua uat* e abra am i qua vnius vcri dd cnlC: i quan
to crcdibile e in qua
ia fola ct
bttauit in cbarra.Xacctur
autcm dc
vno filio
lang'
bebrea
lingua rcmanrcrarrg^uis
filiu
ara
filq
fui:i fa'
fil^
nurum fuam
7
du)cit
vjrozcm
abram
alicnis ie
1 in nationes aliae
poflerts dc^
aquap
diluuiu^
vm oorrC noc
rcmmf^at ad
vriretin tcrraitt cbanaan:^ vcit cbarram i babitauit ibi.Tlufi}' bic nominatus e nacboz:-!: vpz eiua mcl cba.Sed inuenimue poftca cum fer-' uum fuum mirrcrcr abraa^ ad accipi
in
rum
enda^
lie
cnumeratis
numcrie:
in
fupra gcncrarionib" ab
adam u(op ad
to 1
annomm
1 expofita diluuq
caufa: priufq? dcus ad noc D::bc aut generationce noc:ita et bfc enumeratia gcncrationtbua ab il^ lo qui eft appellarus fcm ftlio noc vf^
inctpcrct dc arca fabzicanda loqui
braccyifledercgione cbaldcoziij:
(c
mefopotamia vbt
comcozauit quan
ciXy
fcriptura
ii
docjcgcntecbaldcozuj
fuiepro''
ad abraant:dcindc infignie
fimilitcr
arriculus
filiue ei":
qua natus
in rcgioe
poeciuecomcmozanrunq' cosdujcc rir fccu^iCur puramue: nifi fottc g? a patcrna i fratcrna pietatc defiucrat i
fupcrflirioni adbcfcrat cbaldcoru5:ct
cbaIdco!um.t fumpfcrunt abram r nacboz fibi vpzc9:nomcn mulicria a abra farai:-? nomcn mulicrie nacbor melcba filia aram.^fte ara p: mclcbc
fuit^ipatcricfcbc^quc icfcba crcdit"
ipfa eflc criam fara vjcor abrac.
ifczi
bitur iudirb
gcs
'Oloc ro
iflet:fic ei
grarione tbare
i
taru5.2ludiat
dominue
noftcr vcrbit
etrorepucrifui^Trcfcram tibiverita
tem de populo qui babitat iuj;ta mo tana bac:7noft e^ibitmcndacium dt oic fcrui tui.lDec enim piogcnica ppr
LIBER
eft
potamta:quui noluerunt fequi deos patrd fuo qui fuerut in terra cbal6
paretu
q
jtit
que^cognoueruntt proiecerunt eos a facie dcomm fuom:T fugerunt imc fopotamia; n babitauerunt ibi die9
multo8.)t>i;citc^ illis
rerum geftarum te
e.
deus eozu; vt qc
i
rit
qmppe
poft
cjcqc
fraj
riitaeftindifTolubilid queftio.
loquitur.t
abram queadmodum locutus e ilU deu8:t abi^t cum illo lotb.^lbraa au te erat quincp i fcpmagita anno^ ct)
cjrirct
dcu8.
t>e anis rbare qui i cbarra vite
te-'
vm
dTc
fi
6 cbana^
pu8
impleuit.c.^iili.
qnq? anos ia incipiunt mdicari ad a'' braa factc promifTides dci:qp ita fcrip
tii
djn''
bram
de
illa
mefopotamic
ciaitAte.
bos
dics vi^
4 fuerut ani
anno8
mu4ntd:ac per boc pater due 4 eum feptuagefimo anno fuo gcnuerat age bat vt dicva e centefima i quadragcfi md T quitu; annum.Tlon ergo inde
poft mozte pzis.i.p" duccntos quincp
Vipt tbarc in cbarra^qm non legiwr quoto ano vitc fuc in cbarra venerit: 1 abfurdd c eiriftimare in ifta ^ic gcnc
rationuvbi diligen^
egref''
loco^guifiois
commcmojamr
vijrcrit: burfolT numcru ano:^ virc no comedatu efle mcmo:ic.0.uod cni; quouida quos
quotannoaquifcp
cum fcpmagefimo
dd e mo:e fuo fcriptura redifle ad tc^' pu8 quoo iam narratio illa tranfic
rat:ficut fupcriue cu filios filio^z
noe
numcro
ano:;^ vitc
fuifte
fuc
neminem cotinet.
C>c tpe^milTioms
abzacqua fum
T crat inquit omnis tcrra labiu; vnd T poj: vna omnibuB.O.uomodo cigo
im
fm foas ^cntcQ i fm
rant
fi
fllud
czu omnibu8:m'ft quia ad quodiam tranfierat recapitulan do cft pniucrfa narratio;' Sic crgo t bic cum cct dcm i fuerunt d(c3 tbare
in cbarra qticp t ducenti anni
foas lingaae c
tmp* pcrrft^st
qcioisitrtunci.
tjt
in poft
i moi^
^mortuoeeftpater cios coUocauit iUum in teria bac:in qua voe nunc bi tatie 1 pfce ueftri:non ait poftq' mor
tuos cft pater eioe
cjcijt
tuus
cft
de cbana:fcd
patc: ciue bfc
eft
miferatwpriuadetbareid quod in cboatum fueratcomplcietur.ftdixit inquit dite ad abram q:i de terra tua
Tcetcra.^Poftquedei rcrbii
fbiiigit'.
illo
lotb.Jlbraj
qnada
itaq?
boc factum
agcb-^t
cftquandopatcreiuacentefimii qua
patcrcius
eft
dc cbarra:
potiue natue
brid'' fit
gfic
i
eflct
me
et
iam fue rei cepit eJTe poflcflb:. Ouod aiitiaj in mcfopotamia cdftituto boc e ii egrcnb dc terra cbaldconi di^it 6 us cp dc terra tua 1 6 cognatide tua 1 de domo piie tui:non vt corpua iii e^ceret quod iam fecerat:fed vt aium aocUeret 02. Tlon eni5 ejacrat indea nimo fed fpejcdeundiT dcfiderio tc
ncbafqfpcsTdcfidcrid deo iubcnte 0c iuuantc i illo obediete fucrat apu^
tadii.Tld fanc incrcdibr: cpftiaf:cuni
pofteafccutuacrtctnacbor
p^mfu
tuncabraprcceptiidrii impleuiflc*ot
cu5 fara cdiugc foa i lotb filio fratri
fuie;:iretdccbarra.
poft
cft: vbi
go
C)cicr9t
abram
egref
fue
eft
3lmpfidcradeftpmifl"idc6dci
factc
(ncbarra:nondemonftratq7fit fcum
poftcaq* looutue
cft
efle
ni que^pbctica prenuciauitauctas:
ad totum
illud
LIBER
9i 8bram:cj: de tcrra tuc t ie cegna rione tua i dc domo p:t6 tai:n uade i
icrraquatibidemoftraucro:? fadas;
tei
Umiuseminebat.cjn^.
ciuitas
r tdem rps eminetia erit rt" gna gcnriuj: i ^b" terrigenaru^ boc cft (odct3B boinum boicm viucntiu:fub diiatu angcloroj
^m
maledicam malcdicciee
tur in
tc
rc:7 biidiccii
rcj: ille
mn'
quod
fignificatur
quam
tibidemonftraucrotfacia^tein gcn
tem magnam^altam vo longe prcftan tiotem non dc camali fcd 6 fpirituali feminc:p q6 p: cft non vniue gcntis ifraclirice fcd omnium gcntium que fi
dcitriue
fa afia
alrcram dua2um:plcriq?
ailt in tcrrii
vcftigiaconfcquuntur.O.6^ t bcncdiccnf
tribue toic.lDanc^imlTi
arbitratur cufcbius fep
omnce:afia:curopa:tafrica:q6 non
cquali diuifione feccrut. Tlanqj
ifta
flfianuncupatur.ameridie perwiete
vfq; ad fcptcntrionem pcruenit euro
te:atcp
abram:qm
fcripturc cotradici
ri
pot
pa vcro a feptetrione v(c0 ad occiden iri africa ab occicknte vft^ ad meridiem.Unde vidcntur orbe; dimi
din duc tcnrcuropa 7 africa: ali6 )?o
illc
ej:qt
6 cbarra.
Sj
due
co anno fca e
ifta
promilTio:i3 vtiqj
in
cbana co
p:e fuo
6morabaf abra.
abrae
cum
eet in
mefopo
tamia
pri\iCq>
babitarett cbarra.'
S5
no
1 inde profcctio:no fo lumquia cufcbius icbzonicis ab 5no buiue promilTionie computat 1 oftc'' dit poft quadringcntos 1 triginta an
babitatio cius
im ba
nos cprum clTc dc cjrpto^qn lcj: da^ ta: vcrum ctia; quia id commcmorat
apoftolDs paulus.
ciuiraris
noml
cft.i.confufio.
3bt aurem
t>e
XVI
v>:o:em accepcrat:grauitcr
afflic^
q'
crat ann'
<h mtto
credibili"
boc pbaraonc f
ri
ce afftictoib"
magnis
fuifTc
pmifTu.
ct
&efccefTionclotb'r abrae:q
falua caritate coplacuit.c.p;.
illi
eft
uerfo
ig:
abra ep cgypto
lo^
co vn vener4t:tu nc loib
ffis fiU
quadragcfimo
fiis fut
us ab ilb
in lerra
fooomo:u
falua ca
Tquito
piia fui
cii
lotb fiUo
ritate difcelTit:0iuitC8
quippe facti
1 fara coniugc: t prejrit i tcrra cbana^ an 7 penxenit vftp ad ffcbem: vbi rur
fu8 diuinum accepit oraculum: de
ita fcripttt5 eft.t
perant^qmb'
intcr fe hjrantib'' co
m5
appamit dris abzac 1 dipt illi icmini tuo dabo tcrra bac.
Tlibilbicdeillofcmine ei^milTu^e.
i
j:aconfurgere."p>roindcboc maliip''
caucnris abrae uerba
ifta fdt ad lotb. Tlon fit ri^a inter mc i tc:i intcr paf'' tores meos i tuo8:q: omnes nos fra
quo
p: factus
illo
cft
omnium gentium:
fed de
folo de
ifracliticcgetis.^lbboccnim fcmine
tcrraillapolTelTaeft.
trcs
terra antc
tccfi:difccdc
Si tu
finiftra
ego
de3:tra3:vel
tu in de]ct:am:cgo
ii
cuflodira^qzabraanovjcoje fua
di;:erat:fed fo:o:em.c.^i^.
eiTe
niftra^.tJincfortalTis cffecta
dl jntcr
bomincs
i
iii''
indc
diuidat:mino: eligat.
nouato deo abraa^fect'' e iiin bitauit in bcremo:atp in ire in cgyp'' tofamis necef\"itate compulfus e:vbi
cadep
f:
cius
nc-'
i lotb:necelTna
v^o;cm
tacuit
non
tc fuflentande
coidie:'^
mittes dco:t Vt
tomcauerepoteratnon cauerct:ma^
gis tentarct deum q^ fperarct in deo.
ne 1 afticd i
Dc qua re p"
calumniante faofld
ma
qua tu uidcs
vf3
i
feculu 1 (uii
frc:fi
LIBER
tibidabo
qua pater factus e oium getio: no eOt dcter apparet:1botcft.n.vidc2iad boc pcrtincre:^ facijm fcmcn tuum tanq arcnam tcrrc:quod ca locutione dcm
cftquam grcd dicont bypcrbolcn: q ma^ troptca cft non propria quo tri
cam 1 femini tuo vfcp in fccolum:po^ tcfl moue iinlb9:fi vfcp in feculum i
tdligant in ctimo.Bi a6t in feculum boc loco fic accipiant qucadmodum
fidclitcr tcncm^^initiii futozi fcculi
fi
ncpriti8 02diri:nibiIco9
nfi cjcpulfi funt ifraelitc
mouebit qz
dc bicrofoly^
riuitatib"
fcrip*
mie^mancnttamcninalqe
ire
cbanaa:7 vfj
illa
fine
macbot
it vni
fit:
vfa rcrra
ca a cbrifTiiis inbitatur
qn id quod dicitur longe efl amplius q> quod co dicto fignificatur. <luie e nim non ridcat:' fit icomparabilitcr amplioz arene numcrue:^ potcft cffc 6itt boinir ab ipfo adam vfcp ad imi^ num feculi.^QLuanto crgo magie q> fe mcn abr3e:non folum q6 pcrtinet ad ifraeliticam gcntcm:vcrtl ctiam q& fu
lurii cft
ctipfumfemeneabrac.
t>e fupcratifl ab abraa bofhb" fo^' domo:^:qri lotb de capriuiiate cripu
it:t
eft.c^.
Oc rnfo^^mifTioie acccpto mi
grauitabraamT manfiti
alio
mam
4
abra c
coparatioc
i
muItitud!nie:tpio:;2 profecto
pauds
1 ipfi pauci
faciant inocrabilc
tcrre.
Sanc
autem ncc arena terre."p>roifi qt non tantum gcne ifraclitica fcd vniucrfoj fcmcn abrac:vbi eft cjcprefTa ^mifTio non fccundum camcm fcd fccundum fpiritum plurimozum filio:um: con'
gruentiue arcnemulotudini compa^'
ratur potcft bic intclltgi rt itcrctw p
oomo^:nibilcp
fpoliozii auferrc
vo^
Bcd
qoc
infcribitOr
ad bcbreoe:
quam plurce pauU apoftoli cffe ditt: quidam vao ncgant:mulca <? magna
confcripta funt.3bi qOippe
ue facta promin'io. Scd idco dipm' non cuidcnrer app3reat:qoia i illi^ ue gcntie vniue multitudo que fccun dom cimem nata cft cj: abraam: per eiue ncpotcm iacob in tantum creuit f t pcnc omnce partce ozbie impleuc
g'
primo ap
anie offcrf dco toto oibe tcrra;j:iplct tp ilUid q6 longc poft boc factum per
XVI
fllucefceabudrebud qoeiUieumbris
prenotabantttr.
ei
pro
ftel
m mnltiplianda
dens iuftifiatue
ftitutu9.c.;:^iq.
ne
co-'
banc vt bcres
fis
eius.Ubi
dc": 21^
adbuc i pputio
Xiamtcfqcvbiidniadabra
am
vi(a.0.m cd d protectiocj
dpc mibi iuuenca trima:t apram tri mam 7 arietem trimtJm: t wrturan 1 colUmbam.Jlcccpir aot ille bec om
nia diuifit illa mediait pofuii ca con^
tra
diuifit.-etdcfcenderiJtficut fcriptum
beredcm.otinuocp
bcrea.-ri illc
illi
|milTus
cfl
reznaculue
kd qui de ipo
ir''
abraamfueratejritur^^mrfufcp fcmc
indcrabilciificotarena terref^ ficut
Jleilc celi:i?bi
ad abraam.Sci
arenam ^rcnifi qa t
iftam coparatione in
in
ec fifc^ diat:
Icnnquia ncc omnes eas videri pofTc credcndu e.Tlam quanto quifq? acu^
tiuo inwetur:tanto pluree videt.
Uri
fi
trims
in fcnecta
generatioe coucrtet
buc. Tlonduin
n.imp\cti funtpcccitj cp
amo:rcof rf
ad oc^
adbuc.u autem
e
ia fol erat
afu:facta
ftellaru
numcrucoprebedilTc i pfcripfifte iac tanmrficut aratue t cudopus;? (i cf elq funt:cos libri buiua cocenit aoc^
tozitas.lDic fane illa ftiia ponit'cuiu8
apfemcmimt^prcrdcigzam comen
danda.redidit.abraadco i reputa^
tucilliadiuftitiarne circancifio gfia
rcfgctitefc^ incircucifas
fti
ad abraam diccns:femi."a mo dabo t ram bac a flumic cgypti vfqj ad fluin magnuj eupbrate:ccnco6 1 cencjeos:
t cetbmoneos t cctbcoa:^ pcrc^eos trapbaimrTamozrcos t canancos: t euoB tgergcfcos t iebufcos. "bcc 6
nia in uifu faaa diuinitus atc^ dicta (onf.dc quibuo fingulis cnuclate dif
fercre
ris
ad fidc cbri^
buiua
noflc
Quoo
crgo fatis
qS abra
vt
eft
crcdidiflTc
LIBER-
cfCc
\\\i
etema
feltcJtatc
defccndentesfapercotpotaque diui^
fa crat:ri boni
flcris
inta il
quam crcdiderat
aliqua fimilitu''
no^
00 adbiberetur:qua eius mod'' agno fcerur.Sicut no cft virginis maric dif fidcntia op ait:quomodo fict iftud qiit virum non cognofco.Ouoo cnim fu' turum cflc cma crat:modum quo fic rct iquircbat. t boc cuj qticfilTct au
diuit fpirit" fanctus fupcrucniet in tc:
viritts sltilTimi
tenebrofus
fum g? pauo: irruit i abraam i timor magnus fignificat circa buius fccuU fincm magna pcrturbati
oneactribulationefutura fideUuj:^
qdtis diptincuangcUo.rit.n.tunc
rribulatio
obumbrabit tibi.Dci
cft
de tribus
afrligcnt
pulo
ifracl
apcrtifl^ime
iujo lcgis p capra cade plcbs et pcccatV futa per ariete eade pUbs ctiarcgnatur3:queanimalia propfca
fita fb*
dem
quadringcntos annos
nis pnuciatii
cft
popul" fue
fint infignes
orticuli tcmpo:u ab ada vfcp ad noe: 1 indc v^o^ ad abraa:? indc uf^ ad da uid:qoi rcprobato faule primus in rc
modii.n.
fcripriJ e
omncs
gno
ratc
gcntis ifracliticceft
domini volii
in feruitutem redigent
OQ'.i affligcnt
qifi i^c
numerus
e:ri
cadcm afflicrione
aliudconucnien
coplctus
rius
ifta fignificcnt
dubirauerim fpualcs
typos
pre-'
^ptcr numcri plenitudincm: yuis ali quanto amplius firit:fiue cj: boc tcm
Iumbc.t idco dictfim cft aues aute^ non iiviiCii quoniam carnales intcr fe
diuiduntur:fpiritualc8 autej nlfo
fiue a ncgociofis conucrfationib'
po:ecdputcnfquo
brae fiue
cy,
ifta
^mittcbata^
eft
quo natue
ifaac^ptcr
mo
bo
turtur.fiuc
coluba.Utracp
ramcn
cgypto quadri
ita
populo
cui t
o i
XVI
du^debacconcttbinacrimcn abrae. Ufu8 eft ea quippe ad generanda^^^ lem non ad erplendam libidinem:nec
infultana fed potius obediens piugi:
mf
que fue fteribtati credidit efte folatiu^ (i fecundo andllc vterum quonia na^'
tura non poterat voluntate faccrct fu
vrquanoo
pzi fuo
natus
cft
centcnario
9nno9:cum iaj ej: i\ii9 quadringcntie T tgita:quadrigeti i quicp rcmanent: quos deae quadngentos voluit noia re.t cctera que fequuntur in verbie p nundantcd dci:nunu9 dubitaucnt ad ifraeliticum populum pcrtinere. 0.6
vcro
um^teoiurequo dicit apoftolu9 fi^ militer 1 Vir non babet potcftare; cot potis fui fed mulier.vtcns mulier ad pariendtf q: altcra quoo non potcrat
qc fcipfo.Tlulla cft bic cupido lafciuic
nira nec{tic
citqrit''.
ad occafum flamma facta e:i ccce for na]c fumabunda 1 lampadce ignis q
tranftttunt pe:
ftcat
diie fteri
fuperbiret:T
media diuifa
cim
illa:figni
iam
amato:cm
i
DO8
fl5
ee carnale9.Sicut
necvoluptatcmfuafcdvoluntate
illi
U9 implcuifte:acccpinc nec
ccflTiftc
petifTe:ac^
Uq occafum
.
id eft
propinquante iam
occafu^.i.
finc (ecnliXic
ad folis
ad ip
fu
iam
cnim cccc ancilla tua i manib" tu is: werc ea quo fibi placucrit.O vin
3lit
viriliter
p igne
vtenKm feminie:j>iuge
tepe^
abraam
cbanaan proprie mamfeftat:et nominat in ca vndecij gente9 a flumi ne cgypti vfcp ad flum magnil eupbe
hoc
eft
nilo:fed a
ditintcregfptumipaleftina^ vbieft
ciuitas ryrocura.
in
Oft bcc nat" cft ifmacl ej: agar quo putare poft^ct ipletil q6
it
quam eade fa
tc:
3lm
filio|j
a^
illeerit
br3e:vmu9 dc agar 3ncilla:al& us de fara libcra:de (jb" in libro fupe rio!eiamdi)nmu9.0aooaute attict
adre3geft3;:nuUo
flpparuitddominus 7di)ritilli.go
modo cft
infcren^
fum
LIBEBI
cutus
c(i illi
pt ad abraam
nome d*
dc
biturnomtuuadbncabraa:fed
erit
U6 1 femini eius poft illum dem ifma el autem ecce audiui te.cce bcnedijri
genteszT rcges
e)c te
efi
eum 1 ampliabo
i multiplicabo
illu^
ualdc.buodccimgentcs gcnerabit:-!
gene-'
vt fij t de" 1 femini tuo pofl tc.t da bo tibi 1 fcmini tuo poft tc tcrram iti qua incola e9:ocm tcna cbanaan in
polTeiTione efna:7 ero
)citdcu9
fld
illt
dabo iUum in magna gcnte^.Xcftain tum autcm meii ftatua ad ifaac:que3 parict tibi fara in tcmpozc boc ad an^' nuj fequente.lDic jtpertioiapromilTa
funt dc vocatione gcntiuj
filo
i
ifaaci. in
dcu9.t di^
promifl*tot9:quo fignificaturgJa
abraam.Xo
autcj teftain
teinprogcme9fua9:tboccft
tefta-'
non natura:quia de fcne i de anu fte rilipromittiturfilius. Ouaui9 enim 1 naturalem procreationi9:e)ccurfum dcuo opcretunubitamcn euidens <y
pu9dcicftvitiata7ceflante natura:i
bi euidentiue intelligitur g2a.t quia
bocnonpergenerationem fedperre gcnerationem futurum erat:ideo ntic impcrata eft circuncifio quando 6 fa^'
ra promtffus eftfilius.^tq^omncs
ri
alienigena
de fcminc tuo:arcunrtonc
circuncidetur:7
vcmaculus dom"* tue 1 emptitiu9.t crit tcftamcntuj mcu 1 qui non fuerit circuncifua mafcul":
perrincrc tcfta
circucifio ii%ni
vctuftatccjrutanaturaj reno''
camem
preputq
illa
octauo die:interibitanim3
de
quia teftamentum
dijrit
meum
difTtpauit.t
dcus ad abraam.
bratur nouum.-Quid
dicitur
Sara vjro: tua non appellabitur no^ mcn ciu9 far3i:fed fara crit nomcn c
ius.Bencdica aute
illa?
occultatio.^tquid
ritur
aliud
quoo di-'
i dabo
tibi cj:
nouu5
nifi
\ictcm
cft
rcuclatio.' "Ri
fuaabraecpiltatio
irri^io
illa in
gratulanti9:fi
cidit
gcnnum ej: co criit;7 pro abraaj fuper farie^ fuam i ridt: 1 di)rif in animo fuo diccng.Si miT?!
ncBii rcgce
ftli":
diffidcntis.Ucrba quo<p ciiie animo fuo:fi mibi ccntum an" nos babenti nafcetur fih'u9: i ^i fara annotujnonaginta pariet: nonfunt
XVII
Si que vo mouct quoo dictum cft:7 dabo tibi et knxini tuo poft tc tcrram iu qua tu in cola ee:omncm terzam cbanaan i pof fefTioncm cternam.quomodo iccipii tur iplctu fiue adbuc ejcpectctur iplen dum:cu5 ponfclTio quccuncp tcrrcna etcrna cuilibct gcnti dTe non polTit: fciat cternu, a noftria interpretari q5 grcci appcllant aeomon:quoo a fccu^
culo dcriuatu cft.Jlcon quippc grccc
pellatur.
Omnia
caro (icut
\>cfti3
vc"
terafcct.Xcftatu
cft
ergo a feculo
mo:
tcmo:ieo9 qui tranfgrcdiuntur prc ccpta dd.u cnim \cx cuidcntio: port
ca data
fiti-r
non cft lcj: ncc prcuaricatio: quo pac to in pfalmo quod lcgitur vcrum cft: prcuaricato:e9 cj:iftimaui omncs pcc cato:c8 tc;re:nifi quia omnce lcgis ali
cuiua prcuaricatc funt rci:qui aliquo
pcccato tencntur obftricti.Ouaobrc5
fi
feculum nuncupatur.
Scd nou
funt
ciia5 paruuli
nelon
gratiam remilTi
peccato:c9:
oniQ pcccato^jncccnarilconfitemun
profecto eo
aguntunvt breui ctiam tpe tranfeant.2lcmon autcm quod dicif aut non babet finem:aut vfcp i bttiu3
feculo
modo quo fi
que t pa
radifodatacftagnoicunturvt rcmj
fit
fecolitcnditurfinem.
rtrunq3
bemafculoquifioctauo dicnon
fuerit circuncifue pcrit aia eius:
terrc:!!
vbi
cft:ncc preuaricatio.
quia
Xcm potmouequointelligio^
po:tcat
primum dd dilfipatum
tii
eftteftamcn
quod
bic dictuj
cft
maf
camcm prc
anima il
bcc
octauo die
interibit
fit:qui
lfldcgencrcfuo:quia tcftamentii
mc
non anima il
dd
circundfionc intdligi
fccundum communcj gcncrie bumai o:iginc5 omnce in illo vno tcftameu'' tujdcidifTipaucmnKin quo omncs
peccaucmnt.UDulta quippc appellan
turtcftamenta deicjrccptis illiaduo
de illo tcftamcnto
tio pcrtinc poffit
dictil
cuiue diflTpa-'
ad pamulii.Si aute
quifq>
t nouo:quod licj Xcftamcn^ tum aute^ primuj quoo factu; eft ad bomicj primuj profccto ilbd e.Ctaa
bu9 magnis
vetere
dictu^dTccontcndir-cfinca tcftamc
tU5
oerit
liquc5
fcrip''
intclligi:
tcftamcnra^t
qui
ccclefiafticus
ap'
q:
I5
ii
LIBER
gigncrc:ficut
nulb
tcrire incircundft
animam
paruuli:ni
fionginalis obligationepcccati.
ru$
mi commendat apoftolus:^ ad boc fuilTe cozpus emortu um : quoniam non ejc omni femina fed e^ ca cui cfTct adbuc aliquod part
cndi tcmpus eptrcmu: gencrarc ipfct
illa etatc
no
pofTct:
mun'
fc
3lct3ig:promilTionc
tamag^
denrilTim r dicca c
tium pofui
na tic^ lucida ad abraa:cui cut p:cm multa rd gcn tc i augcbo tc valdc i po-'
gcntes:7 rcges c^ibuni c%
tibic); fara filiu^:
cmoztuum cozpuseiucintcUtgeredc bcmusrno ad omnia. Tlam fencctus viui non ia; cadaucr cft monui. 0.ui
uie
ifta
qucftio:q5
nam in te
te:T
illii
dabo
T
biidica
crit in
ns.Scd proptcrca mibi vidctur ilU qua; fecuii fumus qonis boius folu
tio prefcrcnda:
ccmim"
reddi:
cj: illo
deiceps
ficut
abraam
initio
"zfa
rai:fed ftcut
nos ccs ab
vocaut
adbuctadmuiuebant
ncctutis.
vt ccntu anni
patrcj
t>c trib" viris vel angelis:! (Jb"
ad
farc noneft
nominum bc
fcriptii e
in epra
i Xem deus apparoit abrac ad quercii mebre i tJib" virie quos dubirandum non cftangclos fuilTe:^ uis quidam epftimcnt vnu; in cis fu ifCc ciominum cbriftuj: afrerentcs cu ctiam antc indumentum carnis fuilTe vifibile: ce c{de dminc poteftatis inui^
fibilis
inco2p02aIi8 icommutjbilifc^
et
mor
ctiam ftcrilis 7
dcftituta:
non pcr
fi
propf
q6
e fj pcr aliquid
q6
fibi
fbditu e.
quod iam parerc non pofTct:ct (i ikii Uq non fuilTet.*Ji>o:ro fi fcmina ita fit
proucctiotis ctatis vt eifolita mulic^
ix
eft.Deruntii
quem
diflct
fuilTe
cbriftum:qui
rum adbuc
fluant: dc iuncne
pmic
potcft: de feniorc
non poteft^q^uis ad
cutus.fic
riri
ftabantfupcreo:^ vides^currit
XVII
obttiam
illia
fcvtfoooitedclentunciiadbuc abra
am ad vnumloqueturdnj
appcllaa'
vt dicerctur abraa:
^intcrcedcnanefiriuftum cd ipioin
critinmagnamgcncem imultam:et
benediccntur in co omitcs gentea tcr
fodomia perdcrct illoe utc^ duos fic fnfccpit lotb vt etiam ipk i coUoquio fuo CU5 illia finjuUriccr dominu^ ap^
pellarct.Tlam cuj eis pluraliter
fet ccci
dijrif
mtc^ promiiTa fdc:gcn9 ifracl fcciidu carncm:'Z des gcntea fccundum ftde.
!^i lotb a fo Jomis libewto:3t5 cif
domini
decliuate in
domum
dc
cclefti igite
pucri
\>eftri:i cetcra
poftcacumitalcgitur. t tcnuerunt
angeli
pfdptia:'! dc abimelccb
eiuB.t
g?
eo
e
non
potuit.c.):;:;:.
dominus
t faccum
Oftbancpiomifl*ionemliber
to 6 fodois lotb:'? veiece ignco
Saluam
jreris
fac
imbrcdecclo:cotailUrcgio ipieciui^
tacis in
mafculos
cancam cortfuccudinem
alio:t
pucr tuus
rerpoitditdominu9:cum
in
duobus fum fa
cft
an
cii
cicm tu35
"^
eetera.Unde mfco
cre
t
quia non
dibilius q> i
abraam in
trib"
i lotb
duobue
tur:cfi35
viria
dominum jguofccbartt
tft
fale
quoddam
condimcntu:quo
licct
tan^'
bomi
dominum
ficuc eflc
Jndc rurfus abraa; fccii in gcraria a pud rcge ciuitatis lUiua abymclccb: qo in egypto de coniitgc fcccrat cicp -'
tacta
fif:
tate
illis
obiurganti
in
tre fuo foro: erat abrae:dc quo propi quaeiuscrat: tanteautcm pulcbritu
LIBER
fldamari.
fec ifaac f
m promfJVioncj nato:cu
u:
tus
inditum.c.w:>;i.
abraam conftftim
e.>i):crat
cum fuilTct
Oftbccnat^cabrac fm^mtY
Tioncm dci dc fara fiUus:cuncp
dand"
nanq3 iUide":cude
gaudto:rilcrat
trcs vitos
i
iuncatcm cdiugis noUcc imptc: i iuac vocabitur tibi icmen.iic ccrte ibi fcqY
flc
Tmatenquandopcrillos
oi. jtUum
iit
gau^
q^ rt
m
tn
fueilkctfigaudqfuuitame plencfi^ dei non fuit.pofl ab eode^ aiigelo et in fide confirmata i. ): boc crgo pu
cr
tiinae
aplue quid
fic
tn tiaac
voca
rifu
illc
sdirndtncJum opprobrwm; f^adcc lcbrandu gaudiu pcrticbacnaco ifaac 1 co nome vocaco.Sara monftrauit. 2\ii quippf;nfu mibi fccit dcus.-QLui cuncp enim audierit congaudebu mi^
bi.Sedpolxaliquantuicpus
de
la f
anctlla
camis bt
fcmcn abrac
in
ilaac vocaniur
boc iii
cbnftum uo
fideUtcr
m aptum ttjtamenta
gent.
fignificatur
quidahpoiuitnon
tcUectii crt
fpcratus.
Sictn
guram
Dc obcdientia f fidc
1 de mo:tc (mx.j:p^.
i
abrac:quap
obtuUc qui
femcn:co^i
qucm dicium
comcmojarc
85 dc imolando dilcctilTimo
fecuftn notitia proferenda
cum
idem
addu;c:(t.
^utus non pe
non dco.
pcrcit:fed
quta ifaac oc
e
nd oportcbat^pofteaq^
probibitu8:quiserat
patcr cu
ariea
fcrire
tlle
figniftcatiuo
XVII
quado
ftbi
illo
figurabatur ni
promiiVus
Bi mi^
antey immolaretur fpints iuiiicis cozonatu8.^S;d diui. pcrangelumverbapoiius aodiam". 3it quippc fcriptura.t cj:tcdit abra
icfus cbriftua
annoium centum nafcetur fiUus:T fi fara aimo^ nonaginta paricf." Xttc cmif agru^abraiiquo fepcUuitvp
bi rc.XiJc ergo
^m narratione
ftepbani
Uautdifitiecceego.
ciag
dij:it:ne
qul i(iAC
id eft
nunc
fdri feci.Tlecp
quadragita
quadragefimo anno
cnnio poii
vitc
patns fuuc^
abraam nomen loci iUius do minaB viiiv.vt dicatur bodie in mon tc dominua apparuit. Sicut dictii cft nuc fciui:pro eo quod eft nunc fciri fc ci:ita bic dominue vidit pro co qo cft dominua apparuit:boc eft vidcri k fc
cit.t vocauit angclus
mo:tem m:is fuc^ut auce^ cam ducet:qn ab eius patre i meiopo tamiam feruus milTus efl:quid aliud demonllratum c\\ cum eidcj feruo di ptabraamiponem.inum tuajfubfc mo2C mco i adiurabo te pcr diim dc
domini abral
fiias ujco
fecundo dc celo dicee. "Pcr mcmctip fuj iuraui dicit dominus.-' propter q6
fecifti
r>eo:um
verbii boc:T
ifaac de filiabus cbana dominuin ceU -r domina terre iii carnc que cj: illo fcmo:e trabe batur fuilTe vcnturum^Tlunquid bec parua funt prenunciata indicia vc^
nifi
mco
pUcabo femcn tuum ficut ftcllas cdi: 1 tinq> arcna que eft iujrra labiu, ma ris. t bcreditate polTidebit femen tu um auitates aduerfariomm fuo:um: 1 bcnedicentur in fcmine tuo omnce
gcntes tcrrc:q: obaudifti vocemeam. "bocmodo c illa de rocationc gcntiu
C
ritatis:que compleri
fto;
videmus
in cbri
q?
abral
quo
Uidautfibirult:q?abr9amp'*
mo:tefarecctbura
du>:it vj;0''
enim pio
remiUbi abfit vt
incontinentil fufpi
au
i
cmur:preferti in illa
niU jpmii
confirmatio r infidelium
qucdam
mortua e ccn rcfimo T vicefimo a fcptimo anno vi-' le fae:centefimo aute i tricefuno fcpti
crcpatio.^^Port bec fara
i arcnam terre
fi
de probarilTuna
tcncrctur.'
55 profec
LIBER
I
to
(i
in ricro rcbec
inclufts
qd indicauehtdiui
eius
(i
refponfio.c.j:j:j:v.
4p
Jlmc):bocqueadmodiippof
fosabraeciuitatie dci pcu::ac
anno:ftvi''
ci
pe t v;ro:e8 abrac i concubic (t appel Utc fara vcro nuny dicta eft abrae cd
cubinarfcd vpo:
tpaVideam\2lprimoig:
tcifaac vfqj
ti
m.
Tlm i quando
ad fcjcagcftmu^ quo
na
abraam ogar cgfptiamancillamfuam.poft decem annogq^babitauerarabram interra cbanaan:-! dedit eam abram fuo vito vjcorem. t>e cctbura aurem quam p* obitum fare accepii fic legitur.Jldqci aiB autem abrajm allu.npfit V^o^cm cui nomen cctbura.cce ambe dicun
apprcbendit farai
vjco:
illidcumrogantirtparerct
quefterlie erat:concclTinct
vpr a*
gefticbant gemini
adbuc
in vtcro e
(09 indud.
Qua molcftia
cti
agere^
rii^
dominum intcrrogauii:
accepiKp
ri.bcditmtem abraam omncm fcu'' fum fuum ifaac filio fuo:7 filtje cocu^ binarum fuarum deditabram dona; 7 diaifit eoe ab ifaac filio fuo adbuc
fe
fum due gentce in vtcro tuo (mt: t duo populi de vcntre tuo fcparabun^ T popuiue populum fupcrabit:^ ma iorfcruietmino:i.<luodpaulus apo ftolus magnu3 vult inielligi g:arie do
cumctii quia iidum
illis
bonis mcriris
eligitur
minor.ma
ergononnullamuncrafilq concubia
ncciudcicarnalesrquiaprcf ifaacnul
luscftbcree^tnonqutfilqcarnis bi
filq dei:feo filg
promift^ionis dcputati
tur in fcminc:dc
flc
moj
de bac re dicere aliquid latiue inftitu opie ro non fmit.vnde i in altje iaj muita di>;imu8i0.uod autem dictu^ e maio: feruiei minori:nemo fcre nof trorum alitcr intellcj:it:quam mtio:e populum iudeorum minori populo cbriftiano fcruituru. t rcucra g^uis
ti
vult in
iiiis
idumcorum q nata cft dc m duo nomina erant:nam i efa u vocabatur i edom:vnde i idumci:
in gcntc
io:e cui
boc
uidcri poffit
implcmm:q:poftca
fue
multarum
gentiuj p*
mirtore id
obiium coniugie iterum coningaii:6'' monftrareturnon cfle pcccatum.t mortuus e abraa cu eet anno^ cctnj; fcptnagintadnq$.3nno^ ergo fepru
agitaqnqj ifaac dcreliquit filiium:qttc
ccntenarius genuit.
XVII
ccp;tctira9co!fci!o tfctqua
lealiquotienspatcms acccpat
dc qoo o:aculo 1'ic fcriptii e. f acta cft aiit famee fupcr terra: prctcr famcm
quc prms
Jlbqr
facra
crt
in
t?mpo:c abrac.
vidctur fe
aiit ifaic
pc
lo
vt babeai aliquid
vita
i mo:ib'
fit
tccum 7 benedicam te.Xibi enim i fe miiii tuo dabo omncm tcrram banc. rftaruam iuramcntum mcuj qaod iuraui abrac patri tuo: t mftiplicabo
femcn tuum
fcmini tuo
ficut ftcUae celi.t
quifpia
quo
dabo
tuus vocem mcaj 7 cuftodiuir prccep ta mca: i mandata mea i iuftificatio ne9 mcas:^ lcgirima mca. 3ftc pSiar^
eft quia k contict dd non crcdat:vcrum etiaj molro magis vitupcrandus quia non crcdit cum fe
nus Uudandus
cba ncc vxoii bibait alia? nec aliqua cencabinamifed poftcritatc duo:om
gcmino:um
cj:
dco.q
no:ifcp obedietic:fi
alienos:fe
citC0
dicet
taccrq3V)C02em.ratenim
propin
prcfigurantur.c.):;r^vq.
qua^patcrnoT matcrno
Scdctiaipfaab
cp vj:o! cnTct
fanguine.
alienigenis cognitol
maioris
tamen iftum pat:i eiue prcferre dcbc mustquia ifte nullam feminam prd vnam coniugcm noucrar. rant cni^ proculdubio patcrnc fidci t obedicrie
merita potio2a. in
tranffunditur in mino:em:c;:pacto et
placito intcr illos:eo q? lcnricula
qoe
immo
tm vi proptcr
illu^
bona que fc
g>
obaudiuit
tmadacamea
tur.Ualcbciiediccrcfilium
maioum
LIBER
dicif:
bo
nem|>mifTam petentemaiorce;:pauc
kit ifaac:7 aliuj
fe
quidam inrerprerati
fine
funt: finc
fiue
pro
alio b/idij:iflc
dolo.Siue autem
dolo
fim^
agnofdt.ZDiratur i quis
pcrcuncratunnec tamcn
clTe
fe
cft
in
if-'
conqueritunimmo
confcfti^ rcuc
bo
magno f^cramc
dolue
fim-'
autem bcnedictio qualie eft.'cce i quit odo: hlq mei tanq> odor agri ple
fa
dictionem.Oui6ergo inquit venat' eft mibi venatione i itulit mibi^t mi ducAui de omnibus antcquam lu vei
re6/t benedi)cieu5 1 benedictus
fir.
ni:quem bcnedi j:it dominiis.i dct tf bi dcus de rojc celi 7 dc pinguedinc i^ remuUitudincm frumenti avinv.i^
tanttibigentcsoradotcnt
te princi''
^uisnonbic
malcdictioncm potT
cxpectareiirati^fibecnon ftpcrnaiti
fpiratione fcd terrcno
mo:e
gereretV
terra
celitu6:
tui. Q.\ii
malcdt
nims.Si ejccutiantur
lumiaifj buic opi
malcdtctes
crit
t qui beiicdi-'
iplenda vo
bcnedictienibus repleatu;.Sc
mod" modcrateim
in
ifaac.t pcr
&emffTione iacob
in
mefopotamij:
06 iudcoiOm cbriftus ab lUa bencdi'' citur vclut a nefciente:quia t ea ab cid ipfe ncfcitur. 4)do:e nominia cbriili
ficut agcr
am ad accipienda
ipfius femini
vi^oic.idc vifionc
.c.nVfi^'
benedictio de ro:c
boc
cft
de uer
pulomm:
coUigit
tamiaivt
ibi
ducat v%ou:
paw
mcnti r vini:boc
multitudo
quam
frumentum i vinum in facra^ mento corpotis cius % fanguinis cC, i feruiont gentes ipfitm adozant
principe9.3pfe c dris frarria fui:quia
ftie tibi
vj:oze
de filiabus laban
fzis
matzis
XVII
lapide quc
iUum in
mcolatus
tui
ritulumitfupcrfiiditolcum in cacu^
mineciu8:tvocattitiacob nomeloci
illius
domus
pcr efau.
pertinct.Tlcc
vri^
cfl ifide
in andlle filio^quod
filqs
fururum crat
filtjs
de um.necp enim adorauit cundem lapi dem ^ci ei facrificauit^fj quonia cbrif ti nomen a cbrifmate eft id eft ab vnc
rione:profccto figuratum cft binc ali^
idacm
illa bfi
quid quod ad
magnum
pertincat
fa-'
cramcnrum.Scalam rcro
iftam itelU
ad vnum qui9 name(Tctillorum.Q.'ioo nuncdccla ratum cft:cum pro pbcticc a p5e bndi dfiicobii o: d i eris in conarcgario nc gcntium:^ dct tibi bcncdictionem
flbrae pitris tui."C>erflCGn9 itacp
i
fct
quodolu9nonc:quia
Wderat
mc^
i angclos dci
pro
bominis.-jberreritergoiacob imefo
crt i cbarram i in venit in loca 1 domiuit ibi.Occidcrat d? fol i ftlp et lapidibug loci 7 pofuit ad caput fuum T dormiuit in loco illo r fdnia'' uir. t eccc fcala ftibilita fupcr terraj cu!U3 cflput Dcrrin(^cb3t ad celum: T nc^cli dd afccndfbant i dcfccndebat
fccru9
fit
filios
C3:;t
nulla
indicat fcripiura
venerat:fcd
per illam
-
iUam:^ didr. go fum dcus abraam patrig tui:T dcus ifaactnoli timerc:f-' ram inqua dormis fupcr cam tibi da bo illam i fcmini tuo.r crir fcme tu
nullap
ii
fu
bibebat^acccpitetia^ilUm
caimi
coto
te in omni via reducam te in terraj non tederelinqua do^ que tcca locut" fii. t
fuam de qua fi^ lio9 ipfa fiircipet marito dcdit: quoo ctiamm2iorfoM!ciu9 quauis pcpif
elTet ftcrili9:ancillam
fet
imitata:quoniam multiplicarc^lc
boc fa
muit 1
bicntfi
dixitiq^
tnbiriocus bic: no
cft
po:tacceli.
fcnt:q0ccorpori8
vizi fui
babebanr
LIBER
Ugirimam potefhtem
>
filiu fuii
niamtuncccntumtrigintA anno:um
dcmfublimatu9.3acobautcm ctiam
ifracl ficut
pauloante
di;ci
rocabato::
c^rillo
vo cius iacob rrigira noue.O-ucm cum acccpifTe r:iccfimo anno fuo ucl amplius conftct V}:oiey quomodo potuit pcr noucm annos
erat iacob:filiu9
fi
Ig iofcpb^fj
noue
fed et
nifc
quo pacto
nepotcs in
co;t
illie
non folum
filq
fcptuagitaqumc^
fiit
cuj
ualae
iudci.-t
tri
benedictionem ab
butus noinis
tpofitio bii
iufdcm macbir
galaad nc
pos manafTc proncpoe iofepb. 3bie 1 que gcnuit epbrcm al'.M- fiU" iofcpb
id
cfl
fanctorum omnium.Xetigttpoiro
li
il
ibi cfl et
idcm angelus
baretb
ncpoa
tudinc5 fcmo:i9:etIqj
modo clau
vcnit iacob in
e;;
codcm po
rum
^ noac$ anno um i^
cgfptum qfi cum in fcpruagintaquincp bominibus fcrip tura commemorat:non vnus dice vf vnue annu9:fcd totum illud efi rcm^ pu9 g^diu vif:it iofcpb: pcr quc^ facrii
troitue lacob in
<ludcufcptuagCtaq'ncp anfabas
cgf ptii narretur ingrcfVu9: cu plcricp ej: ciQ qui comemoantur tpc poftcri^
:ifuntgemti.c.;:l.
cadcm
fcriprura
fic
loquirur i babita
cgfp
1 vijcir annoG cenrum 7 deccm i vidit iofcpb manafTee t ephrcm filioB vfcjj
in terriam gencrationem. 3pfc
efi illc
cum
XVII
neptem:7proncpotfm. t>cmdefe4^ rur.t filij macbir filq mattafTc: nati funtfuprafemo: iofepb.tbic illc ipk eft nepoe manafTe: pronepoa io^ fepb.Sei pluralitcr appcllati funt fi^
cut fcriptura confueuit:que
<lui9
donccveniantquerepofiia funtet:et
ipfe erii ejrpectatio genriu^.
vnam ^
i
Slligans
afinc
advitempullumfuum
<7
cilitio
pluraliter filq:etiam
fi
non
fint
v^
no ampliu3.ur ergo
proncpotcs:qui nullo
ipfiua iofepb
fanguincvucamictumfuu^. fuluio'' cuU eius a vino i dcntes candidto:cs lacte.^pofui bcc aducrfus manicbe
modo putandt
funtiam faiffe rricefimonono anno proauifuiiofpeb^quandoad eum in cgyptum iacob patc: eius aducnit/ 31 lud aute eH quod fallit minus ifta dili cni intucntc6:qm fcriptu^ eft:bcc au tcm nomina filiomm iiracl 4 intraue
riJt in
ius elucet:vbi i
cft
egyptu^
fir
t)ocenimdtctu5 cftqjfimulcu^
quia
computantur fcptuagintaquincp: no
fed poteftas in mo:tcm nomine lcdisi 'Q.uam potcftatcm in cuangclio ipfe prcdtcat:diccns potcftatcm babeo po nendi animam mcam:? poteftate ba^ bco iteru5 (amcndi ca^.flcmo ea^ tol lit a meifcd ego ca^ pono a mc ipfo et iteru^fumo cam.Siclco frcmuit (ic
egyptum ingreflfue eft ipfe^fcd vt dijci totum tcmpus babetur eius igrcflus quovipitiofepbperquemeiua vidc^
turingreflfue.
de
rcfuci ccttde
cius adiunctum
cft.
0,mQ fufcitabit
nifi
eai^boc
eft
fe ipfe fofcitautt;qui
etiam dc co:po:c
bebcnedicttonequajtn iudamfi
lium fuum
l
ptomifit.c.)cli.
-6itur^pfpopul5
cbrifti
cbriftianiJi
ci6:i
genus mortis boc eft fublimitas cru-' vno vcrbo iiuclUgitur quod ait
oomifti:eulgclifta cjrpdit vbidicit:ti
carnem
in
abrae fcmi
remoto efau qui e et edom occurrit ia cob qui eft T irraeLSi in fcmine ifiael
ipfiua remotis cctcris occurrit iudas
ipfe furre^it.
laoat ivino:idcftmundatapcccari9
in fangutnc fuo cuius fanguinie facta
fuos benedicet:
queadmo
dum iudam
propbetice bencdi^erit
filq
pa
no
eiU9:6
quo
canit pfaUnue:
i calijc tu7
LIBER
cft.
t dcntcs ap6
flc
aprm paruuli: verba falicet nutrietia: nondum idonci folido dbo. 3pe i^^
cft in
tcmponbue mof ft i icfu naue cj: itt rcgtl quof qdc fa^ i ff cramcnto betur t mcrito.c.^Ug.
>c
iudici):tt3
quo
ifracl
ab ilb
ftirpc dcftie
videndo
iofepb
t>e
filtjs
cii
paruulora
3ctit
addomuregiaingetiapericra peunt
dcopparatcpueit:nutrirufq?
tat"
cob:figura prcbuerflntduoru;
7adop
filia
to
femine efB
ia^
cob:fcd potius
tum figura
in
oium regum fuit:in tantum pueit virum vt ipfc illam gentem,mirabilit' multiplicatam cj: duriftVmo i graif fimo qi ibi fercbat iugo fcruitutie e]C traberct:immopereu}deu9 quiboc
promifezat abraclbrius quippe t% i-'
iorfertt{ctminori:itafactumeft ctiaj
duobus fili;e iofcpb. Tlam maior geftit typum iudco:um:cbriftiano:u5 utcm mino:. O.U08 cu; benedicerct icob:manum dcrreram poncns fup minorem qucm babcbat ad finiftra^: finiftra ^o fup maioze que^ bebat ad
dcictcram graue uifum cft patri coruj corrigcn <r admonuit patrem uelut
ciu8 crrojem:i quie
de tcrra madian
ocdde
diuinif
pbaraonis
refiftetes
illate
magos.
Xoc
mote pcc*
maioroftendens.Jltillc
rum:
vlcera: grando:locufta:tenebrei
nus noluit:fcd dipt.Scio fili mi fcio. t bic eritin populu?: i bic ejraltabi
tunfed frater cius minor maior
illo
quoe plagis
mari rubro
{jcntium.ftiajbicduoilla promilTa
bue
contincri
mare viam fccit. "bos aut in fequetc in fe rcdicns rnda fummcrfit.t>cinde pcranosquadragita ducemoffc dci
populus pcr defcrtum actus e:quado tabcrnaculum teftimonq nuncnpati^
c:rbi de' facrific^s fiitura
prenunni
tcrribi''
dum fidcm*
fuiflct in
monte multum
XVII
ftirpc rciccca
Dauid
fucccfTit in
vt cyitii
eft
6 c^yp
defcrto
quagcfimo dic poft cclcbratu, pafcba perouiaimmolatioucm. OLue vfq^a dco tf pu9 cbrifti cft.-prcmuiciae cum
pcr victima palTioni de boc
mundo
cuangeUfta
fic
commc
dc celo
i
ab abraam fumpfit
c)co:diu:ci et
ncm n:a5 i primi prefigurati facti me moriam reuocaret:q: t legis tllc labu
lc digi.to dei fcripte
mu
reicruntur.
Ocfuc
to
nauc:i>
nbram.i io
populo
duobus mir^
pnma lingua inucnia cft id c bcbrca. 21 pucritia nancp bomo inciptt bqui
poft tnfantiam:quc
quod
ctas
fari
non tam
etatcm
g proptcr pcccata
bantur gentiu^
ruiit
diluuio.Oaot^^.n.quiftp cqui
rccozdctur infantiam.
to^curfu
bu8 gcntibus 7 toto ozbe tatarum op cbrifti adacni" in camc:7 non vcteris
legis obferuationc.fcd cuangclq fidcs
facnt impletur3.uiu9 rei prcfigma rio facta cfticp nS mof fc9 q lcge ppfo acccpcrat in montc ftna:fcd iefus axi ctiam nomcn dco prccipiente mutatu
fucratvocaretfiefu6:populum iterri
promilTiont9 introdujrit. Xcmporib'*
iugum:7app3ruitabundantia pecca torum: regni terrmi furrcjrit epsidi uj vbt n dcfaerdt vin fpualcs quo^ i
turture t
columba figurati
cft
"^
facra
mentum.
toctcmpo:ibu0
ipphm^x.pmS*
LIBER
cte funt
ligctifl
magis
vel ccrre
no
min'*
prcnunciandis futuris
q' prcreriris
tica feciiducar^
fecudum
<^8
ad rc^
quia ea tpa quc ad propbe tiam non ambigitur pcrrincrc ira fiJt
tai.-^^cino
gnd diuid ha" e fmis:nuttc ab eodej rejno quantnm rufcepro opcn fuffice
vidct':ccrcra
quefcquunt atrigamue.
ccpit:'? dctiiceps
buius
ira (i
t>oc ita(0
cl
propberare
ifracl
potucro
ftilo
populus
babyloia
f:fut
dicancc ca quc
mittrim.
dcm'
tftnurarct":
torum rp9 eft propbetani. 0.uaui5 cnim 1 ipfum iioe pstriarcbam in cu^
iu3 dicbua vniucrfa
ta e;7 aiios fupra
tez:o
de rcrra cbrnaan:quam
in
pof
d:(uu!o defe
Tlprecedcntelibro diVim" ab
inttio
dicrj que pcrtincnr ad ciuitatej dci rc gnunq3 cclorum non immcrito poffit
abraam promilTionum
promifTae.CInam
dei
duas
rcs fuiffe
muB
tinuUos coru id
Ugim"
nfi''
cup3roe:ficutabraam:ficutmo)*fcm:
ctum
quo ccpit^pbc^
magnam:aliam vero longcprcftanri-' e:cm non decarnalt':fed de fpiriruaU' femine:per quod parer eft non vnius
gentis ifraclirice:fed
vnptinrcgcm^dc cuius
oporrcrct.
cetcri ftirpe
(ic
omnium
gcnrio
facccdcrentquotifcpiUos ^ucccic
qacddcieiue
rcftigia
ronfcquunrur.
xiue igit'
a propbetie fint
Ctucd promitti cepit bie vbis.t bti diccnrur in tc omncs tnbus tcrrc. t
deinccpe
altjs
t nafcendo
(ixcccdctibuQ {ui
ifta
mc
multie
admodd
tedio''
currcrcr tpa:ft
XVI
pol^idenclo cimmtcs
idmfArioia:'^
ceperat:i^
plcamationecbrifti
fiierat iplctur*.
ctregcs
patribue
abraam
ifaacee
tur.ci^.
vm
q
Uocircafic oracfailb diuina
ad abram
alia figna
ifaac
i iacob:qcuncp
liis
rdca^pbetica in facris
populum
ce5 ief
per
beremum duceret
facte
du
gn cpe propbctic pti; ptinct ad gente carnis abrae^panim vero ad illud fc men illius in qao bcncdtcutur omncs
gentcs cobcrcdcs cbrifti pcr teftamcn
c;:pugnari9 gentibua
tumnouii:3dpolVidendd vuacicma
regnucp celof .'p>arttm crgo ad
acilla
1 mortuus
cbanaan:^ a flumic egyp ti vfo^ ad flumen magnum eupbratc populua illc diiaretur:nec tam adbuc propbctabaturfuturum (ei ejcpccca
batur implcndum.3mpUtnm eftatic perdauidtfilium cius falomoncm: cuiua regnum tanto quanto promif-'
quc in fcruitutcm gcncrat ad tcrrena^ bicrufaUm:quc fc:uit cii filqs fuie: p tim vero ad Uberam ciuitatc^ dci td e vera biciufale; i eie:na m cclie:cuius fil^ omneo fccundii deu; viuentcs pc
regrinanturinccrri9:fed
funtm
pcrtinere
eis
in''
li^
aUqu3 ad cclcftc^^nonnuUa ad
milTionis recnndumcarnem:bocc_it
terra
quod dico.iDiiTus
abraefucr3tpft.tucn:vtmbil6in fup
quo terrena illa dci promilTio cS plcrctur: nifi vt in cadcm tcrra quan' tum ad profperitatcm attinct ttmpo''
clTct
tcrminu gcne permanct bebrca ii dni dei fui legibus obediret.S; qtn
aUquid agnofceretur:ad
i^
dcu9 nouerat boc eam nonelTe factu ramivfus cft et tpalibus pcnis ad q:^
crcendoe in ca paucos fidclcs fuo6:ec
dics vcniunt
admoncndos qui poftca futuri ezant in omnibus getibus quas pcr eos ad
moncri opo:tcbat:in quibus altcram
promilTione reuclato nouo teftamcto
LIBER
egypiiqm
ipfi non pcrmanfmjnr i te Ramcnromcot^icgoneglej:! cosdic dns :quia boc eft teftamentum mcum
gehcra^TOijqoodad bwrufalcj
raj-altcruj
libe"*
q6 conflicuam domuiifrael
lc6 dtcit
p" diC8
il
dominue:dabo
lcgcs
mcaf
i
quod co modo
arbitrantor:ita
bam
um:'i
crunt mtbi in
de plcbem:bicm
fue tbi
ricie
omnui
figniftcatioibue
effc
inuoluta
tripartita
totiibonum.ild vrrdcp vo
boc
qm potuerunt lUic de
fia
tum fa-'
quc
ita dtcunll'
lomon
falcm
lcftis
rcj: cdificat
illud
nobiUfTimuj
vt rcb"
tie fiue
bumanitue
dubitct
tempium.ticc cnim t
m tcrrea bicru^
cc
vcluti
fm biflo2i.im
cj;
contingcriit 7
quie
ridelie
non
fi
tffc
mamtcr
gcnue propbctic
pa<^tum
atcf^
vnocp
com
fpuitualcm :cuocct
polVu:aut ab co
comijrrum in
libris vcre
ribus canonici6:quibu9
rc:;:.
gcftaroj
facrae:vtquod
bifto:icc
prcdicrum completunqj lcgitur m 1'ei ne abrae fccundum camcm:ctiflm i (ii ncabracfecundum fidcm quidimple
clcfie
pcrueit
primu9
obiinuii: vt
na bieruralcm diuturna
ficana at^ prcnuncians
fupcrnam
bac
bipartita
non
rcgnuncp muratu^ cft pcr faccrdotcm cundeq3 rcge nouii ac fcmpiternum: quiecbrift^iefue.Tlam tbdi facer
dote reprobato fubfttturue in dic mi^
rationcreferaturifcderunt fola
duo
XVI
Ita ct poftcrioje
fecmiitiU
ktm cft
ri conttenientcr
^pbcwre aliud n
videcar cu cogratu
dit
Utionem fua dno funditgcuUansrqn quide5 eundem puerum 'natu i abUc tatum deo reddidit eade^ pictate qua
voucracDicit eni^ pfirmatu e coz
me
um m dominoit
in deo
locu
meo.DiUtatum efl fupe: inimi C03 meo9 09 mcum;letata fum in fa^ lucari tuo:qm non efl factus ficut do minua i non eft iuflue ficut dcu9 nof
tcr:
qua fupbi alicnatvt cadant:q biiilcs iplei vc furgac q6 majcic bym" nus ifte pfonuit.-^Tlifi ^fq' forte dtctB
ta3:a
fj
no
cft
riari
vulc
q6
ait:
ar
cicct
infirmi
pantbus
mfta
mulca in
fitqs infvr
Ouaute
ifta
infirmacaclt.bominus mo;ti
reducit.Oommug paupcre^ faat i di tac:bumttiat i e;:^lcat.!5urcttac a ter ra paupcrem:t 6 iicrco:e erigic inope
uc codocec eu3 cu p^inc^pibus populi:
mueUfed tres mares i duas fcmias. >cindc in illo populo cum adbuc nc mo rcgnaret qo in c;ccrcmo pofuic ad
vtrcutcm rcgibus noftris: '7c>;alcauit
eis:
votum
ti,
vouenti:'? bcnedtces
fi
non^''
pbccabac
O.m non in virtutc potcns cft vir: dommus infirmufacit aduerfariu fu^
um:dominus fanctus:Tlon griefprtt
dcs in prudetia iaa:i n grietur poces
i
cunda:dtcac
qo canco
cft
ante ic fc4>pbe
pte m:i9 agno-'
co:
mcum
diio;
potetia fua:*:
in
ii
grtct' gftcif
diues
diuitijs
fuis.Sed
boc
grtat'intellige
fcire
ftiiia
in
mcdio terre.Oris
afcendit ice
1 epUatii eft co:nu mcum i dco mco. Ucrc conftrmacu cft co: i cornu vcrc e^aUatum:quia non in fe fcd in diio deo fuo.i^tUtatt) e fup inimicos me 09 09 mcum:quia i tn anguftqs prcf
furarii
co:nu
cbriiti fui.
in pcoibus aUigatt9.Xctata
fum incjc
que
3ta ne verbabcc vmus putabunt effc mulicrcule:de nato l'ibt ftlio gratulan
ti9.Xantu3 ne mee bointi a luce vita'
tis
ffmeon
ftcut in
cuangeUo
lcgtf fencjc
ma
auerfa cll:vt
um in pacc quomam
fia lctata
viderunt oculi
ia
ium i
LIBER
non eH fanctufl
fioir domtnu9:T
nf
ett
quta t i ipfis
i iuftificae. Tlo
fit
ni^
no erat da
nouum
tcftamentutn
ri
ad
multum efu
ejccat
qm dcu9
fc
magniloquium de o:e veftro: fcicnriarum dominue ipfe i ncmo fcit quod ipe fcit:qifi qui putat
jiUqwd
ertc
cum
nibil ftt:feipfu3 fc
firmatacft.lDictotum
quod propbe
dd ad babyloniam
domino
pcrtincntibue:
kh
((
fcptcnarium:quo
cft
vniuerfa ccclcfie
glozianribua: e% quibue
ifraclitc rcrrene
cj
fignificata pcrfecrio."proptcr
quoo r
fcribit
criam carnalce
bicru
vtdic prua
nitudincm
fcrtberc.
bue dcue qui folue e iuft" i iuftificas 1 fuam volcntcs conftitueze.i. vetut a fc fibi pararam non ab ilb impertita: iurtiric dei non funt fubiecri. jracp qj fupcrbi fc dc fuo purantce non de dci
polTc pUccrc dco:qui
cft
in
tc fctus
dcoe
fcientia
omnibug gcnf ib" dd ciuirae ariq^ i( pcr qucm ca fci^ fccunda ccr-' nimus o^irctur.iTcmim' eria que mf
ftltje
rum
ta in
crat
nunc inftrmata
quicucp
filij
bicru^'
vanc funt (i
falc tciTcnsm:qtfi
libcrc
Tlunc vo
oncB fuae. Ouae adinuerionce pura^ m^^nifivtfupbicadat Tbumilee fur gatr^lDae quippc adtucntioee cjrcdrur
difcne.Srcue
porcnriii infirmat" e:et
fitt
infirmi prccincti
virtutc.
3nfirma
ta
po
carc
dono
modiue pofTitinrcUigicofdcm viuifi quos mozrificaucrit. 3denim ve lut rcpctiuit addcndo dcducit ad infc
(i
atq^ adiuforio
cbrifto:que
eft i
quo^j irema
dd
fcdee^falubrircr vtiq;
mo
TMcni panibue inquit minoiatifunt: 1 cfurientes tranfierdttcrrra. Oni ft tnrclligcndi plcni panibue:nifi tjdem
ipfiquafi potctce.i.ifraelitc^qb" crcdi
ta funt cloquia dci.^Sed in
ciUefilc!
rificant'a
ra.XDoztuicnim
ccequ6
Oeinde fe
ipoe vi^
eo pptb &"
nue quidcm
fum:cft q>
cj:
quomodo cofde
maictibus miotcs
XVI
boc ds
dictum
:ni(t
eft
quo
vi
quincj:illi9e(Tcntpotcnribud quozo
infirmat'
eft arc"
tjmnoftramin dco apoftolua dijit abfconditam.Tlam qui proprio filio non pcpercit:fcd pro nobia oibus tra
diditcnriftomooovtic^ momficauit
cu.fitquiarcfufcitauit
cua mouuis
tum voncrct:nifi qui ab illo accipcret quod voucreret.Scquitur.t bcncdi ptannos iuftirvtcum illo.f.fincfine viuat:cui dictu e.t anni tui non dcfi
cicnt.3bi
cnim
feunt;imopcrcunt.2lntcq>enim vcni
ant non funt:cum antcm vcnerint no
crunt:quia
paupcrea
fit
facit
cum fuo finc vcniunt. "bo rum ant duum.i.dans voium voucn
ti:i
vt fciamus
q6 fcqiiit audiam^.l^u
bumi
facimu9:alterum quod
cum
ipfo adtutore
vir.Dominue infirmum
(ciiicct
aducrfarium ctus:illum
qui nc
mcliue
factu9
q>
eft
dc
illo intciro:^
bominivoucnriinuidct: 1
valcat implere
rcfiftit
paupcr cu diucs
cer.vt eiua
dicrii eft di^
ambiguo greco
aducrfarium
fufcitauit
tam
crat ipftU9
fit:
1 vincctur a nobisrfcd
eft uir.
ruptione^.Tlcc illud ab
alicnabo
non
tutefua potcns
itcUigunfpcrfccutorce iudei.
Jn quo
potcnri.i fuaifjin
ra crgo fufcitatos
uites
t" e
ille
cft
fupra
omncs
ille
di
dicium 1 iuftiriam
p8uper:T dc
fupra
vt fcdeat
inops
1 faccrc iu i mcdio tcrrc. Tlo parua qc parte itcUtgit 1 (cit dominii qui intelUgit 1 (cit boc a domino fibi
daritvt intcUigat 1 fciat d6inii.0.uid
populi:^''
r fcdem
>ij;crant.n.potentc9 illi.ccc
no9
rc
liquimu9 onia 1
fccuti
fumu9
tc.^boc
vii
iufticia
LlbER
deo ad quod rcfcrt' preccptd carirasefl de co:de puro t confcicntia bona t fio non ficta.lboi
propbetatocflinbis verbisancquo
x finis
prccepti id cft
ro
ifta
i tonuit:
lus tcftatur
deo
e.
5ace
ig: iudicio
cfl
t
qrtrcma
1 iuflitii
mcdio
tus
e.
"Jbrozfus
in ortreie
dnscbrifT^^iindevcnturus efladvi
uos't mozruoe iudicandos.Tla (fs af
cendit ficut dicit aprus nifi qui
dim cfl
in
mcdio
tcrrc.-'
-Quoo fi non
boc prcccp''
dcf-'
ad vtrofcp bomines
pcrtinet:7
me
fpiriru fanrto
quc tn boc a^
cfTct
cum
car
minatus
ne pluat
cf\
ne non
fecit:-? ^ic
liip
ludiriu^rin
medio
mibi vidctur
diccret
bac quippc vira fua quifcp tcrrl circo fertrqua moziete bominc rccipir tcrra commum'6:rcfurgcnti f rir^ reditura. Jbroindc in medio tcrre.i.cij ania nof
tra iflo tcrrcno dauditur co:poze:faci
bunturqueinmeliuevrdcrcrius
me
c: (J
pcrfeuera
vfcp
fmcm
gcfilitrriuc
bonum
fiuc malu^.^j^er
co
i iuf titii 1 i mcdio irc.n danabiVcu? iudi^ cabuntorcjtrcma irc. tdat inquit
virtutcm rcgibus nof!rie:vt
ergo pafeucrantcr
noncos
virtti
iudicandofondcmncf. >9fri3
te
qt
qua c arnc
i i illo
fanguine
cbzifti fui.
O.uomodo cbriflus
cbzifKfui.-d
cpltabit coznii
quod i pfalmo
>cu8 au
tcm rep nofler ante fecula operatus c falutcm in medio tcrre:vt domin" te^
fu3 accipiatur dcus noiler qui
tc fecula:q: per
efl an-'
coznu
dt cbrifhi8.bzi
fai:fictitif''
ipfum facta funt fcra: noftram i medio ta re:cum vcrbu caro factum c: i tcrrco babitauit in co:po:e.bcinde podcAgf
opcratus
e falute
XVII
pofTumus
dicc:
06 tn
totu
un." c cbrirtus.
Opbni
quo quide
domu ftdelcm: i
i
filqe:
uc
tranfibircoramcbriftomco omnib"'
dicbue.rcrirquifupcrerir
dicens:3acra
nouum
ftcrilie
babcrct
cbrifto facerdotiu
domo
donj
rui
manducarcpane. Tlone ut
djcaturiftampropbcrtaubi faccrdo
rt;
tium quod
fccundil
aaron
inflicutu
futrataufcrcndij.c.v.
pleta.
dboccuidettU9adipfu
faccrdote miffus loqt'
13^1'
dci:
mutatio e in Samuelc fuiffc cd Oang' cim no cffct 6 alia rribu Samud.qj quc cofhrura fucrar a do
tiara
bo
cuius quide
nome
officio minirterioqj
onc^pbcta.Sicfcriptucft. t uenit
bomo dei ad
dommus:
"bcU t
dijrir.
"bcc dicit
mutatio quc p
fu
'RcuclaDS rcuclatus
fum
rcftarfi
flddomumpatris tui:cum
7
clTent in
ad
nouii^pbctiaram
ucrbo.id
fctliccr
omnib'' fccp
facro fignificans:
q6
triaifraelmibifaccrdotib fugi:ut af
ccndcrent ad altare
ucrbo ad
VxM
faccrdore dicrii
cft
p
fa
mcu n
incedcret
propbcram.Tlamfucrunc portca
ccrdorcs ccgaicrc2l:.ron:ficut
t dcdi
Sa
quo
rc
cfcam.t tu quid
rcfpcjrifti
mccfummcumtinfacrificium mcii
impudcnti oculo:-!
glorificafti filios
ifta
afi
prcdiaa
cbriftii
opoi
omnid
facrificij in ifrael in
confpcciu
bat.Ouis aiit niic ftdeli oculo bcc in tues no uidcat cfTc cdplctaiquddo 4
tcplii:
tranfiburcorammeufcp incrcrnum. r nunc bec dirir diia: Tlcquag': fcd glorificarcs meglonficabo: % q fpcr
nir
qbus
me fpemct'.ccc dics
ucniut:t
c)c
urdcfcminc 3aron oidinaretur in dci fuct at lcgc mandatii.Ouod 7 bic comcmoratii cftillo iimc ^ppbcta:
tcrminabofcmetuiitfcmen domus patris tui:7 no erit tibi fenior in do mo mca omnib" dicbus:-! uiru qrrcr
bccdidtdominusdcus
ifraei:diri:
domue tua i domus patris rui trafi bunr cora tnc ufq? incrcrnti. r nunc
dicitdiis: Tlcquaq'. f^ glorificantcs
minabo
tibi
ab
alrari
mco:ur dcfidat
oculi etus
meglonficabo:'7
cj
me fgnit fpcrnct.
LIBER
-Ouod eim nomimt domd parris cC no eii dc^p.mo parrc dicercrfed dc il lo 2laron qui primus facerdos e i<ti
turu3:decuia9^gcntccetcri fequcre
tur fupcriora dcmonftratrubt ait "Rc
mibtfacerdotefidelcquioma
corde meo i quc
fa c etema
i
qite
fiit
anima inca
fa
dat;'r cdtficabo ei
domd
fidclcm.3p
i fupenu bicrufalcm.
dijrit
t mco dnibuf
cduerfabit';
uclatue
cti
dicbus. Xranfibit
raonis:!:
dc
domo
2la
gi,
i ill
a cgf p tia.
clcct''
domus patzis tui tranfibiit cora mein etcmti. 0:6 aiit ait coram cbrifto mco trifibit; 6 ipfa uticp domo intcUigcdii c:non de
ron:dijci
domus
tua i
illo
mc
c
crgo ftirpc
(c
ifto
loco
dijcit
futunJ
fiiif
diarorat^faluator.^omus crgo
itclligi
nd ut cent
ultcri''
facerdorce.
0.6
iamuidcnrusipIcru.Uigilct fiidc6:p
fto fiJt rc9:ccrnucur;rcncntur;
dc morte ad
uita:
omnib" dte
fini feculi
ait
i uidc
buscjbuspcragit^ufcpin
dcu9:qui 6ii quc i corde
buiusiftamortalis.Ottodautej
mco i quc i
tuum
cnt
ii
tibi fcnior
dicbuG:^
flltari
uirii
nbiab
anima inca fiit faciat:nd arbttremur babere anima ded cum fit conditor animc:fcd ita boc dc dco tropicc nS
proprie didf:ficutmanu3 tpedes
fluataiaeius.ccedic9 ^prcniiciati
funria ucneriit; nuU" faccrdos e
fm
aUa corporis mebra.t nc feoiduni boc crcdat' bomo t camis bui' effi
gic factus a(e
ordine3laron.tquicuncpcj: 'ge
nc e bo:cii uidcrcr
facrificiti cbriftia
quas
utii:^
bo
citurdeo;fubumbraai9r(i tuani
tcgc me;ut intcUigat
norc illa magnu ee fiibtractu: defici unt oculi cius T dcliuic aia dus rabc mcroris.lbropric aiir ad bui" domi
TDclicuibccdtccbiturqS
nct:':
bomics de
ill
ineifabilinatura^nd^pr^sfcd tran
(Utis rcni uocabulis ifta dici.Ouod
fct^tur pri
uero adiiigiiur;t
crit
fupcrcrit in
domo tua ucniet adorare ei: nd ^pc dicit'dc domo buius bcli^fed illius
3larddcquaufcpadaductu cbrifti bomincs remanferiit:dc quo gcnere etianiic ufq; nS dcfot.Tlam de illa domo buius "beli iam fupradictum
crat.toisqu(fupcrcritdomu6 tue
decidet ingladio
gmiqSucnictfiipduos filiog tuos Opbiii T l^biiiccs.Oicuno moriet' ambo.^boccrgo fignii facta e muta di f.'.ccrdotij dc domo buius: quo (i gno ffg :i:fiCi3tiie mur.in.1u faccrdoti um doinus Jlaron.iDoi s q'ppe fdi orii buius figiiificauit morte no bo
minti fcd ipf;u3 faccrdotq dcfilqs
uironi.Ouomd
er
go
3
ia
q fupcr
ci; fi il
crit
domo
lud
geflfit
t fofcitabo
go
fi
de
illis
predcftinatis reliqugs
xvn
que cgo dedcro:c3ro mea
fcciidii
ipfe.panis
crgo
electi
quia de
lcgit intclligaf.
intelligiif efTe
Breuia
i falubric
licetranfTimctamccredat: i iplef
in co
quod
bic ifk
bomo dd ptinno
nifi
me i par tem facerciorii tui maducare panem. 3p(c cft obulus argenti:quia i breue eft 1 eloquiii domini e babitantis in corde credeti8:<luia eim dijccrat itt periuedcdiftcfedomuiaaron cibos
bumili3:qua duitur.3acta dc uictimie ucteris teftameti:ubi
dcdi
ait
fiimo
domui pzie
i
rui oia
q fut filioruj
faccrdoti qui
t dcua
e:
Tlecp eim
ifrael
ordinem aaron ad boc ueniebat boica ad te plduraltaredei:ut facadote adora rcnt.Oiuid e aiit q> ait obolo argeti:
in illo faccrdotio fccundu
nifi brcuitate vbi fidei: 6 quo come morat aptua dictu ucrbii cofumans 7 brcuiaf facict dominue fup terra^: ^rgcntu aut pro eloquio poni pfal miflatcfti8cftubicanit'.loquia do
nouo tcftamto
facficiu
cbnfuaojj.
)c iudatco faccrdotio
i rcgno: q
di in eternu dicatunftatura nd
pma
Um
quomodo cdfidimue
in libris
(i
cducnire dia
illis
uenmra
prciicta funt:
oru
ta
collocari
bonore cj nullue
e.
3ac
abicctue ee
g^tulunciicp
boc ipfum quod ibi diuinit'' dictu eft domus tua i domus piis tui tra
fibunt cora
mc inctcmii
fuifte
cffccium
ba
il
lud facerdoriii
illi
mutatum: i qo
eft
faccrdoa
cbrift'*
domui promift^um
ncc fpcrari
bominu bo
ui
-Quauie ndnulli
boc
quadoeictemiraspromina
ipfi
eft:nof
bo
ftiam
ducare pane:cri3
genua
umbra mafu
dtc facerdos
LIBER
"Regnu qiwcp
frto
modo
cril faulie
fed prcparauerat rcgnu cius i quo fi gura rcgni dTct ctcrni.3dco add: dit:
icctuec:futurircgmeratumbram c Krniratc mafuri. Olcwn 4ppc iUud t{tio unctua eit ab co cbrifmate cbri
fhjeedicoisrmfftice accipicndum
1 ndc rcgnii tuii nS ftabit tibi.Stetit crgo 1 ftabit quod i tllo fignificaru^ c.Scd nd buic ftabit:quia nd inctcr nu ipfc fuerat regnaturue nec^gcice
ri
magnn facrameniu
intcUigcndd
cft
eft.
Ouod in co
tantu ucncratue
ipfc
noui^
figurabatur
deanimo
ciue
qucbarur aufcrrct.Tlc
autquafincfciatubifit ita dcus bo mmanfibiqucrit^fcdpcr bomincm morc bommii loquiturquia i (ic lo qucndo noe qucrit.Tlon folii ci$ dco patriueriietiaipfi quocp unigmito
ciue
(J
uenit querere
la
quod
pcricrat:
cffc
mdumentii ciue
fic
artrecraucrit
cjrti
uft^adeo
muit.Jta eim fcriptii e: i pcuffit cor dauid fupcr eii:quia abftulit pcnnu
eiue. Uiri aiit d cum illocrantutfaulcmin manus fuae tradini intcrimeret fuadcbat: no mi
m"
<luc
diccrct:
lam cblamfdie
quc
fllqs
oiidet.UiiilatiaUguaboc uer
fatis
1 flcqrit dicif^qd
fignificet.4liu3g7
apemi
cbrifto
do
finc
e quid addiramairo
quo
q6
famucl:quoniam nd
fcruafti
ab
ifraele
camali cap.v^.
mandatu mcii quod mandauit tibi dominue:qucadmodii nunc paraue ratdominuercgnutuii ufcp ictcmu
fuperifracl:inuncrcgniiruu nd
fta
Urfus
tia:-!
pcccauit faul
rurfus famuel
ait lUi in
p iobcdie v
domini:
bo dni:quia
fprcuifti uerbij
ri
fpreuit te diis: ut
fis rejc
fuper ifra
dominus
elTc in
principcm fup
populii fuum:quia
nd cuftodifti quc
mandautt
el.tmrfu6^eodempccc3to cii id cdfiterctur faul i ucniam prccaretur rogaretcp famuclcm ut reuerrcrcfcu iUo ad placandu deum:non rcuertar
inquittecu:quia fprcutfti ucrbii
drli:
1 fprcuit te dominus ut nd
fis
rer fu
1 boc poftca
perifracl.tconucrtit famuclfaciej
ti.Tlccp ci5 eu
pcccatu^ ee nefciebat:
XVll
diploidis
ecclcfic
dc
manu tua
x dabic
dcu:dc qua rc
cfTe
dubito itcUigcndu^
duo:in
ifracl
tebit cij:quonia
analla:7
ad hbcra pertincnte^.
gcnera
dominus
tua bodic
pnmunt fimul
ut no
fis rcj:
cram:uelutabraa3adbuc adbcrcrct
ancilU:doncc ilcnlte pcr dci granam
fccudata cUimarct ct)ce ancilta i
ciu8:propter pcccatum
filiii
rcgniiabifracl dc
manu
quidcm
falo
fcim'*
duo
fuiffc
quia nullus de
uid:vii
naturus^-zrefpiciamusad
cprtus
e fccundii
ftirpc da came mc
illa
ges tota
acbaldciseet ingcntiuaft^noncfub
ucrfa:atcp tranfbta.Scd boc q'd
fsulc
ipfi
cii fi
diator dci i
boium bo
c brift"
iefus.
ad
cet:
tak
alic^d
cominandii
dauid
fucrit
fiiius
pctius cdminandu^
tua:
cuius crat
falomon.lboftrcmo
e:
niic intcr fc
domin'
rcgnii
ab
ifra
dc
tua qo
ab ifracL"p)opuU crgo
ifracl
i(^'.
pcrfonafiguratcgcrebat
bomo
qui populus rcgnii fucrat amiflurus cbnfto icfu domino noftro per
tcftamentii
nouu
quideus fub pfona faulis lUius rcgniTpopuUfiguragcrcnns cidcm regno populoqs minatus e:etcma at (p imutabiUs figmficata e:p boc qd
adiunctii i:i no' co'ucrtetur nccp peni
icbit
no
rcgnaturo.Dc quo cii dicitur 1 dabit illudjjjrimo tuo ad camis cognatio ncmidrcfcnT.^pifracl cim cbriftus
fccundii came: vnde i faul.O.uod ue
cu:quonia non e
ficut
bomo ut
pmanct.
fic
boie^.
dcm
Ubi eim
cntia
Ugitur
op cii pcnitcat
muta
imurabiU prcfct
ac
bono fupcr te:ut quia illc bo nus e ideo fitfupcr tciujrta illud ali ud propbcticii.boncc pona omncs i
imicoB tuos fub pcdibus tuis. 3^
abftulit cbriftus.-Cluauis fucrit
manetc dmma.Ubi crgo no pc nitcrc dicitur:nd mutare inteUigitur. I^rorfue infolubiUuidcmus per bcc
ucrbaprolaradimnituBfuilTc fnioj:
ifta diuifionc popuU ifracl i omni no pcrpctua.Xiuicocp dm ad cbriftu
de
ri
erat:
quodda
indc:crant inde
fccundum
dci prcfci
buma
mar
tot
tf res quorii
pnor ftcpbanus;ide
LIBER
cbriltopcrrcucratinillo:
nu^
crunt
cu cie
ifraclitis
dm immici ufcp in
bu(u9 cfle pcrfiftut: kd in finem diuifione quc bic prcnociata e pcrpC'' tuo pcrmancbar.Tlibilcim |deft tc
uite
domd:tcmpldillud
fcilicct orcclletif-'
c.u5
aiit ide
quiftp rra^
ad cbriftii:aufcret'uclame.XMi'' mutatur
i^
domue:
ncqj p tatdtcpue
fc
madaflc cuiqua
da-'
duce fupcr
pro
nie
ifracl
^jrauditiir
cum:t
ciJ
offet^
populd med ifracht cra tccum i dni'' bu9 quibu9 igrcdicbarie: i ejrrermi'
naui 6c9 iimicoe tuos a
fcci tc
facic tua:
ad pugna contra populii dci to-' domtnue fupcr coe t cofufi fnt: 1 offendcnat coram ifracl atcp fupe^
nuit
rati
funt:anumpfit lapidem
unum t
lum 7 inbabitabit
citus crit ultra:-!
iquttatis
nc^crquodcftlatinelapie adiutorq.
ribi
dabo
ti-'
dibu9 inimids
t\xie:i ndciauit
lapis ille adiutorq mcdictae cft fal^ uatori6:perquem tranfcundumcfl a mafcpbatuetercadnoua:ideab in^
tcntioncqu3cj:pcctabat'icarnali rc^
bi
1 dormies cd patribue
tabo fcme rud poft
ficabit
tc
(ii(d^
4 crit de
uctrc
edi''
gnobcatitudo
tionc
cj:pe^
ctatur
rcgno
celo:;t
bcatitudo ucrif^
mibi domd nomini mco:7 di'' rigam tbrondciue ufq? inctcmd. '' go cro illi i patre: i ipfc crit mibi i
filid.t
fi
darguailldinvirgauiro:^Tin
bu8
filiord
im
qf nullatenu9 in
i
falomonc fcd
cbrifto.c.viq.
ait meam nd
fidclie erit
plenilTimc inucniiitur
monftradii:
i
mu^
qua duiinitus
putatinfalomoncfuifl^c completam
xvif
(alotnontentplailladnobik ftrupt:
fto
colc''
re-'
dominadifumpfitcrordiu^ubi bap''
tijatus a ioanne co dcmonftlzc cepit
agnofci a difcipuli8:q ea no
folii
ma^
i no au^
ccpit:
quod
binc
regum
cotingit:nifi ut
aiJr
deberem" ambigerc:
quocp
fatis eluccat
ifta
no
ce
ipfii
qucn
fiicrit
4 fa^ ctue e eic femine dauid fccundum car^" ncm iam uidcremue ifta compleri:nc
cbrifto
no
domino
noftro
pphctin
dies tui
pfigiiat:que
ad eC patre
loquifdiccs tcritcuimpleti
i dormics
cii
parrib" tuis:
itan
at^
rc-'
up
t ipfi ufcpadco filium qucm loco ifto re^i dauidpmiflum lcgur mrcUigunt no fuiflc falomone:ureo qui^mifluf
ctanta
il
pparabo recjnum ei'.Ouo' m6cr^o|)prcrid q6 fcquir^bic edifi^ cabir mibi domii:iftc falomon pura^ bimrppbcrarue:i nd porius propd
id
manifcftattone declarato:
tui 1
^miffus^qui no
afi ficuc
plum
cdificauit
i paccm babuit
fm
fcd poft
nomefuum.Salomonquippe
paci''
dominum no-'
illo
domu domino H
ejrbibcbat.Unde dc
eria
proobcpns quodamodo
figura dclincar fururoru. tlam ptcr libros diuine biftorie ubi regnafle
bommib": qualcm illu edificare gaudcm''. 'buic cnim domui dicir apoftolue boc e fi'' dclibuB cbrifti.Xanplii enim dei fii' ctum c:quod eftie uoe.
delignis ^lapidib^^fcdd
narratur.pfalmue
etia
fcptuagcfim"
primus rtrulo nominis ci' ifcnpr" c: in quo ra multa dicutur quc oino ci coucnire no poflundomino aut cbri'''
fto aDcrtifTima pfpicuirare coucniut:
rcgno:??. libiif
natban^pbetateimiiftufcap.ij:.
f^pdq6
pfalmo.lpnnjitj.
in
iUo figura
erban
qualifunqj adumbrata
fir:in ifto
aut
tftis
que
in libro
jt IBER
ibi fimilia
comm:^ fn
ab eo.Tlon
dc
flagcllis dclicta
comm:
difpcrga
mifcricordia aurem
dijcit
mca no
ab
t iterii.Xuc
lc)9
locurua cs
afpectu
ft^
filqe cii!6:nd
de ipfo:f5
ab co
7 diriftirpofui adiutoriii fup electii 6 plebc mea. 3nueni dauid fci uu mcu: olco fancto
tuis
potete:7 cjraltaui
mco
vnjri
cii.XDanus
dm mea
aupi^
qo benc itcUectd tande ualct.Tlo cim cbrifti ipfius q6 e caput cccfie poffct tnucniri ulb peccata que opu9 clTet bumanie corrcctionibue femata mi''
fcricordia diuinitue cocrccri:fed
t
cC
c,
in eo:
3dco
facie
dici{:in
ipfiuB^-zcoequiodenmteii fugabo.
tclligamu9 dcipfo
didquodimoq
(i
t ucntas mea 7
cii ipfo:-! in
mea
nominc meo
ejraltabitur
faulc
inquit fauk
dd me pcrfcquaie.-^C^cid
nocebo
(nuocabitmcpatcrmcusce ru dcus meue i fufcepror falutie mec.t ego primogcnitu pona illii cjrcclfii apud
rcgc9 tcrre,3n eternu fcruabo
illi
inquit
ucritatc
mi''
fericordiammea:7tcftamcntii meuj
bo teftamenrd mcd-.n que ^ceddt dc Uibq9 meie nd reprobabo.Scmcliu^ raui in fancto mco fi dauid mcnrian
id encquaq' dauid metiar.Solcteim
fic
pona in fcruld fcculi (c mcnciiia:'? tbrond eiue ficut dice cc li.Otuc omnia dc domino iefu intcl^ ligdrar fub nominc dauidi^ptcr for^' mam femi qua dc feminc dautd idcj
fidele ipfi.t
tiatur:adidgit
manebit^Tfedcedugficutfcl
con-'
fpecm mcoit
ficur
regnomm
e
i
libro
rcgno
tcrrc-'
pofitd
c:
i rcgni gfam
ptincre,c.;c.
rcdargua illum
i in
Oftbcctatc pmiffionie
uali-'
Xactibue
ftoe
mfalomonccdpleta:ra5' id fperaret'
ncciucniret:muero in^t
repulifti et
tcr''
cbridB
XVII
quo
fubaudif fa^
cumeimcbrillidiccrcturdnes reges
mirfticoiUocbrirmate cofccrati rton foUi a regedauid Tdeinceps: fed ab
illo etil faulc
di
cicm tua:ficutalibi
uertts facie tua a
dicit'
ufcpquo
ideo
a''
me.Tlam
^da
codiccs bic
nd babet
aucrtis f^ auc:''
aueras mi^
ufo^
figurl
^pbc
opini^
u Iri''
gcnf
gcftabanqui
fm
mii tepu9:qn tn
illa e
cbriftii
iefum
et
illa fieri
tionem dei ueturus fuo tepore para'' batur.3ntcrcadu ille diffrt:quid fa''
ctum
fit
dj
uane incjt cdftituifti omnc9 filics bo'' minumrnifi dm eflet unus filius bo^
minisfubftariaifraehpcrque filium
ones
ci*
bominis libcrarctur
mW
ftlq
bdiuj:
fili)
omncs
uaneuticpcdftituticcntdcg
bo^
tranfcure8uiam:factu8e opprobrio
uicinis fuis ):altafti dejctcra inimi-'
conieiu8:iocudaftide8 timicoscos.
3lducrtifti adiutoriu ^ladtj
dm: t n
q6
dicitalius
C8 opitulat"
ei ibcllo.f^i(Toluiftieij
nitati fimiUa
et': pfiidifti
liberc
fllud tcnctcs
difpcfatione tcporali:
cbrifto
fperates.Ouomodo
aiit ifta
bd
q'
uiuct
i nS uidcbit
biftoria.
manu
ifcri^
Oui^
ifte nifi
dc fubftatia
illa ifrael
quo
anima
a mortuig ii
fuam ab
cap.jci.
babuit potcftatem
Oftbccaijtifta |>pbet3ta ad
nd morit":'! more ci ultra nd diiabitlf Sic cim uiuit i nd uidebit morte: ut tamc mortuus fuerit:fcd aiam fuam erucritde manu inferi:q! jjpter quo^ rundl folueda pcccatorum uicula ad
LIBER
(fcin.i
dcfcedcrat.ruiraut poteftatc
illc
que
qua in cuigclio dicif:potcfta^ babco ponedi antma mca}:^ po-' tcftatc babeo item fumendi cam.
ilb dc
tciit
cim
cbrifli quib''cr''
rcli^
intclligc^
aptaiur mcmeto
diTc
opprobrtj fe:^
fcrui dci nticu^
vba
ifla
c6petiit
graucs
btitlitatce pcrfc^
curionii
rccor^
ita
>5if3tcfua.ZDcmor
meomultaru5cntiii:q6 aprobauc^
nlf im'm!ci f(iidric:q6 crprobaueriit
c6mufationecbriftitui:utnJC)c pf6a
finu
meo
mu!tariigcnriii:boce
interioribus
dca
fint
1110:52.
ifraclifaru
d dcfidcra^
meis
ifraclite:
4ppe
ifta
domine:
celfi^
ur
fcripta teporc
quo
ifte
ftiit
ctban: dc
pfalm* accepit:
mea reddas
p boc
tudinem
quam iurafh'
autcm
dauid in ucri'
talia potueriic
n6 diccrct-ubi funt
ritatc fua:nifi co?t
mifcrarioncs tac
tate tua.-^Si
iudcie affigncm"
pfona
ir\
fe
^pbe^
intd''
n6 p eum rerrcna
carnaliftp fcIiritaQ
^^
pbcram crprobrafTe
cbrifti:cma fcriptura
uofar:qtT)
illis
pafTioncm
comutationcm
crprobrara
irraclitis:
qi cu eorti
y cbrifli comurarione
incternum
dci
^ciid
fequi/ubipfalm"
ctio drii
ifte pcludit':
biidi
crcdidcriTt in
fllie in
p rcftametii nouum
di-'
fiat ftat
umucrfo
ucruftarc manefibus: ut io
populo
carurmcmcrodiTc opprobrq fuoru tuoriT^quia n6fOs obliuifcere fcd po tius miferantc domino 1 ipfi p" boc
neri:fiue
i illis
q latcbat in reltameto
xvn
maifeacprirtcrecemumrad
raris
n fcmitic
cbriftu:
(lu)ccrunt.c.riQ.
cogrmf.Scncdtaio quippc dni dauid 1X0 ad aliqd tftnpus quafdicb" falonionts apparuitrfed i-'
cteriiil
Oc ta magnu boniJc^rqiiis
qfpii purabit
i
tn
pa^
fpcrada
e:i
qua
ccrrilTima fpc
cofir-'
cc rcgni
falomonie
id cc coplcrii.-TSa^
i
dtcitTiat fiat.^llms
eim fpd e
itcrario.
i
"boc crgo
ccUeri pdicationc
comcdat.
S5
cii
buic
dauid
ait
fo rcgitop Ubro:
po^
vn ad
iftu
lc
iri^
nd apponer
fiUue in^^
cutus C8
quii.3o
longin^
aiit p"
paululu ait.Tlunc
ferui tui ufcp
ripc 1 bcnedic
ic
fi
ppfm mcu
ibi
ifracL
rcgcs ce cc'
ad cbnfia p quc futuracrat domus a* cterna^cadecpdom^dci.CJomue cim dauid propt gcnus dauid: dom' aiit
cius duccrctur
dct eade 7 ipfa pzopr tcplii dei:de bo''
Ua cj: quo^gcnica
minibue facru
bitct inctcmii
no'
dc bpidib^^ubi ba-'
inucniiitur iUic
ppfus cu dco n in dco ruo:7 dcus cui pplb ati^ in ppfo fuo:
ita
pacie
buit:qui.)rl.rcgnauit
ut dcu8
fit
iplcns
clco
ppfue plcnue
oia in
omnibue
ipfc in
uerbiB
minus
itacp cu^
narban dictum fit: 1 enunciauit tibi dfis quonia domS cdificabie ipfi:po'' ftea dictii c in ucrbte dauid: quoniaj tu dri9 omnipotee dcue ifracl rcue-'
lafti
iuflibctregis altcri^.Tlon
orii tn rara
fiicrit
nc boftibue
cdifi''
caboribi.^banccimdomti t noe c-' dificamus bcnc uiucdo:7 dcue ut bti uinam" opitulafio.Ouia nifi dns c'
dificaucritdomii:inuanii laborauc^
riit cdiftcatce
tcbofttlce
no formidaret incurfue.
ifle
Xome
crgo
ca.uiu6 dom"
cii
ue^
ncrirulria dcdic3tio:riic
ftcr illud
bic
qd t
nifcp debct'in
matrcbtcmfalc Ubcra;
ppfe tfrael:boc eim
ubi
crit ucracitcr
crirultra:^ no apponct ftU" inqtarie cii:ficut ab iirio a dtcb* 4^ bus confhmi iudicce fupcr populutn
duceda c.
bumiliare
tncumifracl.
pfalmomm.cjrii^.
Rocurrerc
igit"'
p rpa duirare
i
6i:pmo
libra futuri
terrena
LIBER
fcil^
bicrufalc5
Kgnanitdauid.rat
cft.
fiJeU uolurarcdlc)cit:cac^
dco
3ln onia q in pfalmis dc cbrifto n cccTia pcopbetatur: ad contcjrtum
fuo
rci
magnc
Unc
il qrpcctari
libri
mc ui6o ut
apcria
oisfcj-e^pbctiaeius in pfalmis
cft;
boc loco
bm"
4d i
quosccntuquiquagitalibcr
cotinct:
quepfalmo^zuocam^^n
^l^ue non''
boc
aatio poftularc^g^uis
uno
fcccri
ptcnotat"
i
Oia
titulis
ipfi*
fuiffc
an^'
fpiritu
cbnftu
di)ccrit
cetcfimufnonus
nec
dris
domino mco fcdc a dgcrris mcis^do'' pona iimicos tuos fcabcllu pcdd tao^.t certc ide pfalmus nc babct
in titulo ipfius d3uid:fcd ipfi dauid:
ficut plurimi.
mbil (itqbd rcfragct' fi ti oia fufTra-' gatur: ne morc ccnrond ad re qua vo^ lumus tag^ ucrficulos dccerpac ui-'
cius opi tri'' buunt:cucp aliquos pnotaflc etiam nominib" aliorii ali^d qo ad rcm p^
t quinquagita pfalmos
ut i quocii^ pfalmo polTit oftedi: qc' ponedus c rot^^qd q^ti opis (ii i aiio^ ni 1 nta uolumia i quib" boc fccim'
farisindicar.Xegarergoilla^ uolu^
tineatfiguraribu9:cctero9 aut
nulli''
bominie nomc
fitione qfuiQ
in titulis
babcrc uo-'
bifle:ficutciuarietatis buiusdifpo^
(ci''
latebrofam no tn
imnc
drls infpirauit.Tlcc
boc
n<)
j>pbetaru qui longe poft dauid rcgis tepora fucrut:quibufda pfalmis ico
librolcgiifinfcripta^tq ibi dicutur
uelut ab eis dici uidctur.Tlecp
cij
no
^pbc^
tropi^
cc mifceant':q
xvn
cbHftil
ut dicut ollendut:t
qc ocio rcftant
qrponeda quc i cis minus intclligiit. Oualc illud e in eode pfalmop libro
vcritatc.Jludi
tuum
dcprccabiitur
omncs
filic
diuitcs
iu''
rcgis
gla-'
dium tuu circa femur tuii potetilTie. Spccic tua -r pulcbritudine tu3:inte''
dcprofperc:^ccde:T rcgna."f>roptcr
veritate i manfuetudine i iuftitia: et
poft
titia
ea:pimc ciue
1 crultationc^adduccmr
itcplii
dducct
a'
te
gittetucacutepotetiiTimc^pprifub
cadet in corda iimico:^ regie.
tcrram.ZDcmorcs
p>roptcrca
nominietui
Scdes
dirc
iufti-'
dfic:iomnigcnerationc i progenic.
tua dcus
fcculo^j fccub:uirga
popuU
c6fitcburur ttbi
d^ deus tu"
olco cjrultanois
c:
c^
Scdcs tua
de"
fecula fcculo^jt:
vga
fil?
vnpt
te
qualtbct
fit
ptidpib" tui8:cbriftii
cbnftia''
dcucuius fcdcs
vnctii a
vifibili fj
fecula fcculo:;^ ct
niQ.hi
fiit ci5
participcs
ci":c]c
quoiji
dco vticp
no
dia
fit ifta
regia:ficut i
matc.-^-Q.uis
eim
ta rudis c
bac reli''
ei"
de
illa
didt':ctuita8
alio
fama
e fion fpualiter:q6
nome larinc
inrcr'
pretatii e fpcculatio.
Spccubt' entm
futuri fcculi
ce
no
m6 fpualitcr vii
multa
pre filqs
aboli babflon q
cj:
in
q fagirte
et
oniiigcntiiigcncratione Ubcraf: i a
mo no^pric f^
ei
c|
tropicc po-'
fubditus
rcgnat proptcr
iuftitia in^
vcritate
i manfuetiidine i
dittino
pdTimo rcge ad optimii rege id eft a diabolo tranfit ad cbriftu.*p>ropt q6 ei didf:obliuifcere pptm tuu i cJomii pzie tui. uius duitatie ipie pordo ft ifraclite fola came no ftdc:iimici ct ipft magni buiue rcgis dufc^ rcginc
LIBER
iimicoQ tuos
firabellji
pedu
tnop,'. (c^
quos
ruc8
no
uidlt in
came.Undc per
dicit ipc rcp
ctiiufdaj
ft:
pfalmi^pbctia
tucs
igitur
crcdit':
medccdfradicriombus
populi:cdfti''
Ucriiboc q6 fcquiiur
ej:
no
fion
ris obcdiuit
luorii:
infC''
que nd cognouit cbriftus pre^' fentia corporali:in que tame cbrifli fibi annuciatu crcdit:ut merito 6 illo diccrct i obaudif u auria obcdiiit mi^
gcntin
clar
eft
ut nS folu ifiidelit n
licifcr:fed ctia
impudetcr
ncgct'.
fion mif'
i:ii\e ing'
pc
puT additis
diti6:ciuit39
ucris
fccundu camc peperit cbriftu: qii in folis illis ifraelirie fuit.Jnde quippc
paulopoft
dicit '}a<
quod adiugitur tu cs
faccrdos
inct-'
ejc
mclcbifedcc:
in illa
facrifi^
mck
rcfcrut"'
omne omne
cd''
quepaulo obfcurius
pofita fut:que
inoftrie
notii
in
eode pfalmo
tcrrafutprepofiriprindpes: ca cSfi^
tcanfci populi concurrctes ad ca
feffione
^culdubio
lo^
quomodo
man' mcas T pcdcs mcoe: dinumerauaut omnia ofla mca.3pfi ucro cdfidcra-'
cbriftusloquifdicfs.fodcrut
uenitTinfpcjtcnirme.-quib^uticp
bis in
v''
mmifeaiffimis conaenire,
cmcc corpus
fignificauit ejctc^
tum manibus
eoc0
pcdibufq3 confids:'?
mo fe fpccraculii cdfidcranribuf
mea^t fuper 0.uc
fifcua''
cdfpidcribu9prebuifl*e.3ldden9 etii
3cut cril
ccrdoe
C illo
cbrift"
ucftcm
mcam
mifcnit fortcm.
propbcfia
queadmoda iplcra
XVII
rectc
a-'
quc no trafacta crcdim" fed prefentia comcmunficut t codcm pfalmo legutur tanto ante predicta ita nuc cjcbibita iam toto orbe tcrra^ rumccmutur.3bicimpaulopoft di^
illa
tim co 1
ui adt
citur.comemorabijtur t coucrrentur
ciusfacrustradiroriudas.-^Ouia er^
go facmri erant quod moUebantur: id eft occifuri erant eum: oftendee ik los uana malitia fruftra occifuros iC farrectura.fic adiecit hac ucrfum xe"
lut dicerct.Ouid agitis
uamV O.uod
crit.
Tlunquid qui dormit no adtjcietut rcfurgat.-'^! t^mi tam magnii ncfas no impunc facturos c6fcquennbu8
indicat uerfibus diccs.
tdm bomo
cal''
pacis
mee
in
quo
riJr.Tla
c]C
4d e aliud q6 in pfalmo
ccpi:-! cirarrcjri
itio
panes mco8:ampliauirfnpcr mc
caneum
fliit
fuu:id e conculcautt
mc.Xu
fomnii
cepit:
qm drius
fuf-'
inquit
fufcita
dor^
ittc
fomnus
7 cjrcidio
fundit''
.ib
cradica^
rcfur^
mors
ect:i:
euigilatio zfurrectio:
qua
Tla
dccbiifto
fic
oportuit^pbetari.-'
ircnm tcporanca
1 i quadragefimo multo
diatoris
manifeftius
difciplina:c):ccpto g'
n6 correctis
fer^'
idofteditunubiejrpfona eiufde
me^
more
nanitur que futura ^pbctabantur: quonia que ucntura erant iam i prc^
deftinationc
t prefcictia
dci uelut
fa-'
uatquadouiuos 7mortuo8 iudica^ bit.Tlam domtnus ipfc icfus iftii ip^ fum tradirore fuum pcr pancm por-' rectum oftcndcns apoftolis buc etii uerfum pfalmibuius comcmorauit 7 in fe dirit implctii.tQui cdcbat pa^" ncs mcos ampliauit fupcr me calra-' ncumfuu.OLuodaiitaitinquo fpc
raut:n6 congruit capiti fcd corpori.
iniquitate
bqucbaf
dijrcrat
unus
i
ejr
uo^
fc
mcbro:;^
fuorum tranffcrre pcrfona:7 fibi trv" buerc quod e illorum: quia caputet corpue unus e cbriftus.Undc iliud c
LIBER
diceretur.XaliB c
ifta
uita mortaliii:
tlla
mibi
fe
ut ncc
ipfe
dominus alitcr ab
epV
rifti9.Se(ta<:pdij:itfpcraflrc:q6 tunc
retnifipcrmortcnu
bcpfalmo.lp^iij.fnquo fudcorii
^tinajc ifideUtas declaraf cap. jci^.
qn
(pc
cbri
ce
no
rant.^dcoquclejCTi^pbctc anniicia
d ut iudci
ta manifeftis bu''
ua
uaba que
pofut
eis
il-'
cundatum e
cfcitin
cor
mcum: i
cjnikauit
memoramm e quod in
tuit.ibcdcrunt in cfcam
firi
cuigclio pa-'
mca
rcq
mcam fcl: i i
acenii.
tuelutpofl:talccomuiuiu5 cpulaf-'
cp fibi buiufccmodi cjrbibitas moj:
i''
tum timm
uidcrc corruprtone.<luif
carncm
cada^
do
mati
fejragcfimuffeptimus pfalm'.
Ouid
mortie.Oiuid apcrti'
miru ft
celcftia
no
fufpiciut:qui ut in
dtccrcrur.^Cjcus
rim faluos
facicndi:
domtnue
minis
e icfus
quod
intcrprctatur
morum.^ftadcpfalmisbocc dc^-'
pbcria rcgis dauid fatie dicta ftnt ut
aUquismodoe
q
fortaflfe
fit.
rimfaluijfarictpopulti
catis
fuum
a pec
illa
rc
firmiora
me ptermififfc ul*
nd qucrant.
ft
miiTioncm qua fanguis cius cffufus c no uttq3 oportuit cii dc bac uita ejc
irus alios babcre
uf
cjriftimat
fak
ucl in cis
eftcap.;c^.
xvn
terrma
crgo
fi
fermonc
illius ucri
(mv. i
te
lemrdiuirio
fciem'
Si cnim
li
tus.-quia 1 delicta eC tata pictate fu pcrata funt per falubcrrima pcnitedi bumilitate:ut prorfus itcr C09 fitdc
iuftu3efiUu9dei;fufcipienllum i
cum dc manu
contranoruj.
quib' ipfeait.Bcati
quorum
rcmifTe
fiit
nim ei refpcctus
uit
fcrmonibus
iUi".
bonis initqe
ma
cim lUos maUria eoru. Jn eccfafti co aut fides gcntiii futura predidmr
ifto
modo. IDifcrcrc
noftri
domina
mc t
deinceps
mcmora
i
ficut
nobi9:ira
Um canonica.^Prouerbia^iSccraftce:
anticum canticoru. 2llq ucro duo quoni unas fapientia altcr ccclefiafti CU8 dicituripropter eloquq nonuUa fimilitudme ut falomonis dicanmr
obtinuit c6fuetudo:n6 autcj ec ipfi*
nodcusprctcrtedominc.tJ.inc fub
optandi 1 prccadi fpcm
propbmam
tama
ctoritatem
quitUB reccpit
Oiuorum
in-
quos fabmonis
cflecoftat
i iu
cms
c6memoratuz
diccntcs
ircumuenia
nobis:
noft:i9:T
lcgis:
^
tti
im
in
proucrbns
lcgitur uiros
impiof
i infi
mat
in
nos pcccata
fc
difcipline noftrc.
promittit
i fi
i
lium da
nobis
niam diftlmilis eft atqs uita illius: i immutate uie cius.Xan^ nugaccs e ftimati fumus ab illo i abftinet fe a
uijs noftns quafi
fcrt
etia
dominus
ab imadit^s.
pro
patrem
LIBER
flludicodelibroquod <aan pcrftri j:iinu6 ciJ agcrcmus de ftertli qiie pe pcrit fcptemo nifi dc cbrifto i caKa
noluifh:corpus
fliit
pfedfti
mibi qa
pro illis omnibus facrificqs 1 obla nonibus corpus cius ofFertur i par
riciparibus miniftratur.Tlam iftum
cdfueuit
Sapicaa edificaiiit fibi domu i fuffulfit columnaa (ep te : Cmobuit fuas uictimas: mifcalt In craterc uino fuum^T parauit mcn fam fu9.2Difit fcruos fuos couocas cum ejrccllcri predtcationc ai cratere
diccn8.0.ui6 cflin^ipiis diucrtatad
mumc^ commedacno
fapcre
cama
lcs cpulas uoluptatis fatis illud ofte dit ubi aii.ZDelius e irc in
domum
luctus
bitc uinS
te
me. t inopibue fcnfu dixit. Ucnice ^manducatcdcmeis panibus^T bi quod mjfcui uobie.tDic ccr
accnofcimue dei fapicntiam^boc e
patri coeternam
i
tcs
cbrifti:
Ue
ucrbum
ginali
atcro uir
iquitcuius rc^cadoldccm'.
tui
corpus
1 principcs
manc comcdunt. Sc
filius igc
mebra
nuoru^tprincipcstuii tcmporc co
medunt i forrimdiuc i no
ftulririam
in cofufio
etiaj
fecundd ordine
XOd
uo
infir
7 fupcrbiam 7 tcmcritatc
abudarc.bzilhi5 aut<
caflcquia ficutdicitapoflolus:
pm
goiitus.l^ridpcsilliusciuitatis
nc manducatcs id
cft
gmam:quiand
qcfpcctant oppornt
fcculo
felf
cft
bo
no
fallacis beati
cdfufionc:q: n eos
fpcs
6 qua
dicit
apoftolus.fpcs
guinc
fuo.-^^d
cim facriftciii
in
fucceffit
omnibus
illis facrificijs
uctcris tcfta
nienri:quc
immolabatur
umbra
illaj
futuri.^lbropter
XVil
que
Koboa rc]c iuda filius Salemonts. 7 i famaria 3croboa rc;: ifroc l feru^ Saloinonis.irtcii uoluillct "Roboa
tang7 tf rannidcm diuifc prig iUi" bcl
Xa
bpfc(:j:^bibit"eppru9 pugnarc
fratnb" fuis diccte dco pcr ^pbcti
cii
fc
Salomoncm:
cap.;:j:i,
fi
tcripo(l
Salomoncj
rcges
utracp
pacata coqVuit: no
ei^
cbriflii
t ad eccfiam p
iTpirai
puli partee:g:
mUoa
u
Ib'
idolatecnc cuflodu.c.;c;:g.
eiue
'Roboam
dco uindi
qui pjtn
fuccciVit
regnii
cante diuifus e.^Promde tnbus dccc quaa acccpit 3eroboa feruua Salo monie rcj: cis i famaria pftitut^.-^pc
ccm^milTo
rcgno datoq^^baue
teplii dei
raf:timuitneucnicndoad
qo erat i
na
ge
iribubua 3udc
tiueiucdufutt:feducaet'ab eo ppfs
remafc
3uac nomc fau:quia ipfa crat tnb* undc Dauid:Bcniamin ucro rnbus
altcra
tamedinocclTauitdcusno
rcge:uci
li
ad
idc^
fuit
rcgnu
ficut dijci
ptines
etia fuccclTorcs
ipfii
ipietatis
crar:unde
argucrc p ^pberas.Tlaibie;ctitcnit7magni U
li
imitatorcs pprmqj
iudi uocabarum boc nominc difccr ncbanturab i(r^cl:q> appeilabantur propric dcccm tnbus babctcs fuum rcgem.llamtnbuelleui quonia fa ccrdotaliB fuit:dci no rcgnii fcruuio ma-ipata tcrtia dccima numcrabat'. ^ofcpb cjppe unus cj: duodccij filgs
ifrael:n6 unificutcctcrifmgulas: f^
inligncfcpjjpbetc:
ctia mirabilia
multa
fcccriit: "Dclias
bclilTc" dif
do
minc^pbcrastuosoccideriJnaUaria
tuafutfodcrunt^tcgorclict^^fum fo
lu9 1 qucnit aiain mca. "Rcfponfum
c(liUiccc:fepteminiIia uiro^:
q'
non
LIBER
Xcmqj in regno
fuda pertinc
poftrcmifucruttuel
quoe
circa
tcm
t ad bierufalcm ctiafucccdcn tfum regum tcporibus no defucrunt propbcrc:ficut dco placcbateos mit
pus
natinit.iti9 cbrifli
cuangdica
ditbifloriacap.jrjciiq.
tcrc uel
populo
fimili plcctcrcntur.
ibi
nd parua
tamcn
rc
fi
bus^Taducrfiratibue prcmebat-:7
flffligcb.itur
fic
cacognirione mon(lrauit:,pprcr
qo
nd folii q:rcrnie:uerum
ipfcdominus
fld
ctia inrcr fc
ddV
ait. lcj: i ^pbcrcufcp 3oanne.Scd iflorii quinq^ ;pphc tario cp cuagdio nobis nora e: ubi i ipfa utrgo mat dtii anre 3oannc pro
gcns
illa
a cbaldcia
i
dcbellaribue
nd
folu fubuerrcrct'
cj:
(c
dibue fuis:fcdcri3m
parrc tranffcrrct'
pri"
illa
i
mapma fui
tiam iudci rcprobi n accipiiit: acccpe runt aiit q' cjc cie inumcrabilcs cuan
gclio crcdidcriit:Xiiccim ucrc ifracl
i duo diuifionc illa:q p Sa muclcmjjpbcraSauli rcgi cfmuta
tcrras afTrriozt:
diuifus e
bilis
pnjiaata.ZDalacbia ucro
:?lg
iudci
rimiciusinalicnigcnarum dcgcrcnt
tcrrie:nd
mulrirudinc^pbcrariit pcrp.iuci: et
babuittamcn dcinccpe du
q auctoritatc canoniris ob
tincrcr.)c quo:;tpdci9q
ccckfiiiq^
ad
cbriftu
bicm
cC princt:ndnulla mibi in
nc btic
oncrcmue.
dcdmus octauus.
>cpropbctts
i^
apud iudcos
xvni
tu duarn qua:^
dci
netetifta pcrc-'
Odctasigitufquequ.^cpmo:''
talitj
grina cjrortu
diffufj
p terras: 7
bccv
tti
ruquaciflibctdiucrritattb'' unius
t cupidttacee fuaa
pfcrut^t liuorc
ftbi
pniciofilTimo
a-'
me
quod
nd e in idipfumyiduerrum
fcipfa plc^
uoluminib' decem prionbus kci:t:>c bac uero mca qua modo co"memo:a-' nitnpAnitapmi^iont: dccimum fe^ queribus quatuor libria ambara e digeftus crortus.Dcindepcurfue ab boininc primo ufi^ ad diluuiti libro
magne
fuerint admirationi
uno:qui
uici:
abraam
ad
rcgij
ferttidecimi
factum
came filu^torie
quoufcp decimuJVcprimus
libertcditur:folauidef in mediofti^
locucurriflcdciciuit38:ci5in
tct''
boc (c
fimul
gcncrc
bumano ficut ab
fcci:ut
iitio
boc ideo
ad au6
e):
uirgine nmaitatc
inquo
ciui-'
qud
ill6
ik
quc dei
procurres
diftin^'
confcfli fuir.
Rc
fus
ad
i
rcuc-'
gnacercracetcrofc|5:gc6uelut appe^
dtccs ifto?idij:cri.Tlinus crgo ia
luminc
fedinumbracucurrcrit. Tlunc
ago
ctia
qo inccrmifcrauideo
illa
cfTc
factendum:
ute):abraeteporibu9
cucurrerit
quomodo
quancS
fatis ^4iidctur
ttingam:ttt
ad modaparuumraquotile vndccunc^
LII3ER
do dd ciuirate^currat.T^ea aiitquaf
;ppi coparatione auitaris utriufq^ i^
anfiquo tpe
rcnc
tct
fcilicet
celcftis
conditi
af-'
mcmorantur.
abraa
fcciidi
rcges crat
apud
afff^
O.u3ui0 atbcnicfes
grccia plurimii
rios ninus:
apud
ficy onios
cccrops.
claruifTefatcafctia falufti"
romanus
Jbrimi
aiitillic
atbenicnftii iqt
lonia^mifttcidcuecjrillo
babf magnam
rcgem
am^
futura gcntc:!
tiii
bridictionc^afTfrq quartii
to fuerut minoree
tii
q>
fama
feriitV
tcrra:;^ orbc:atbcnicfiii
eo?2.
facta
femiramide:q ab iUo
flufa fiUii
intYccta pbibct'
majrimie cclcbratur.3ta
fc^
cerc uirtus tara babet':quatu ca ucr-' bis potuerc ejrtollcrc pclara ingenia.
pbis gloria:q'
iperiii:nuUu
mo Ubro dirim".5iUii
porro nini ct
riuatoapzcuccabulo
Sicfonio;?!
telcrion.
initia
atit
niuii uocant.
tiic
fufum. auippeubi nin' re>: beli fili^ usuniucrfa afia que totiusozbifad
rcgnum
tcnebat
ibi
Ouo regnate
ufcpadco
eii
numerii
ad magni^
dc
r
i^
ei
primitus
quoe
tfi
de ^jmilTioc
nario
efatt
(it nat":t'
ipi ifaac
fcpgc
3^
braam crgo
09
co rcgno
apud
c.
cbalde-'
fintedtti.c.i^.
nini tcporib"
natus
Scd quo^
fijt
nobif
p grcc09 ad lari^
ctia ipfi
Uim
no9acdct'deadromano9<^
te ppti
ci"
pii fiUus
lis
g^''
romani i originig boc debcm" ubi o-' pus c afTfrioB mcmorarcrcgcs: ut apparcatqueadmo^ babylonia qua-' ft^maromaciipegrinain boc mu''
tate rimari fiit:ob
antiqui^
abrac dc fara piuge: q ftcri-' 1 anuB ta fpem proUs amifcrat. quintus crat rcj; a^
funt
filtj
XVIII
ttitie
comoda i Uas
ibi
fnftifuent:biic bonO''
rcgnatibus apud
pitali crie
iffe
bomincm diccret.
)e teporibue iacob
i filq
cius
io-'
fcpb.c.iiq.
fgnatibue
etia
afTyrioijt
dccimo
uarro
rcfcrt.
"Rcgnatibus porro
mefappo
tradif:fi
ir:ac nci
ct
ccpbifos a quibufda
oaauie regib" armamitre aflTyTiortj: ficf onio^ kucippo:-! pmo argiuora 3nacbo dcus locutus ead ifaac: ato^ tpfi quocp eade q patri etus duo illa
|mifit:rcminifalicct eius tcrracba^
tii
cft
gc
abrae
cj
e ap-'
pcllatus
minoB fuoa anno^ ccnni t uiginti. -Quo^ minor iacob pcrrincns ad ci'' uitate dci dc qua fcnbim' maiore u-'
ticp
bclionue
nonus
filius
a(Tf rqs t
pboro^
fi''
ncus inacbi
fecudus rcgnarct
lioB:quo:;t
argiui9:lcucippo
mercatonb"
in egyptii trjnfcutibus
bucpmancte.^bistcporib^grccia fU
pboroneo argolico
orum quibufda
tuti9.1>bcgou3
clarior e facta
tii
frat
buiuo pbo^
ronciiuniorcucetmortuus ad cius
fepukru templii e
colcrcf ut deu9:t
conftitutii in
ci
quado qc biiilitate qua ptulit fubitmatus e cu triginta annoni ect: quonia fomnia rcgis diuinc ircrpta''
iofcpb
tus:prenuci3uit fcpte ubcrtatis anof
fiituro9:quorti abtidanna ppcllcnre
quo
boucs
imolaret'.
redo
loca
riit:quia
pfccerat
cuitt
quam
dfie
male amanti
uarf tepora p
mmfcs
atcp
annos^^d
raict.lDccinconouamiratur rudcs
deii ee fctn
aiitannofcptcannorufTcnliii iacob
in cgvptii
liti:age9
cii onibus fuig ucntt ad fK anos ccntu 7 trigita (ic itcV
fiuc uoluenit.
Tlaj i
eft
e]C
cam
ctbiopia
bteiuftecpimpaaucrit:
multa
UBER
duobus famia.
quc cg)*ptq fezapirt noiatu diuino bonorc colue^ runt capitulum quintum.
t>c
api'
ue apud
tegc a:giuo2t:
tuus
pie crgo
rq:
no
cg^ptioril fcd
i
aigiuoru mortuus e
cgypto.
39
tcporib"
re)c
argiuo?t apis
mortuu3
oium
ct
facillima ro'ne5
ia
farcopbagum
fcpul-'
tepliv
dragintafcpteciimoritu:u8
filios fu''
cius
cetcrftructu:uelutforofapi9 uf fora-'
pis pmordcidc una Ua ut ficri aflblct comutata fcrapis dictus e. onflitU''
tu e ctia de
illo
ut cjfquis
eii fuiflc
bo''
cx iuda 7 du): de fcmonbu9 cius:do'' nec uenia't q repoi ita fiit ei:7 ipfc crit
cxpcctatio gentiii.Tlcgnarc argo
cc
t qm fcrc ioibue
tfis
admonerc
uidcret'
uarro ciriftiat ut boics eos fuifle ta-' ccret'.3llcaut que mirabili uanitatc dcccptacgvptusici" bonorc ddit^s
affluctibus alcbat:qm cd fine farco-'
O;utbonoreorcgnice7
illiidc^
trum boucs
lujccrit.
pbago
qfft
co-'
loris riufde
boc
e albis
(^bufda
ma^
^gnariF
afl*rrioru
q'ddam 7
.id
daodcclo
Tlocfmmagnueratdcmonib"
e^
bcrmafco 7 undccio ficyonio^ plcmineo:7argi6adbuc tvanetc ar-' go:mortuus e iofepb i egypto ano:;*
centu 7dccc:poflcuiu9 morte ppfus
dei mirabiltt crcfccs manfit
i
cgypto
q6 icim
fctu ia cojpozalif
fcpb
nomg fucrjr.Jbcinde q:
corporib'' ucris:boc
fif tis
dcmoncs figurif
animalibus co^
facillimc pofl^ut
nibus afrligcbat
tn diuinitus
cipientibno c;cbibcrc.
fccadm
XVIIl
i^
quo
cflc
uao
tamc
fak
mcrcuno
prcfcrit tpc:quc9
li
7quorum
fit
c6(bt
orca rcligio.c.n^.
i ficyonqf
qui-'
ta cdtulcrir
fe
duodecim^ortbopor^Tcriafus
p quc ppfus
(k cjrerccri opoi^
cupataemultonifane opcrti inucn-' triv.t tato^diuius dea crcdtta: q^to minus origo ciue inoruit.Oucdcim
dccapiteiouis nata
fabulie
cantt':
pocris et
fapietie do''
no
oftcndtf qui
ei"
appltcandii.Ouanqjcgygiusipe
fuenr:cuiu9 reponb" ct diluuiu
ma^
i
magnus
fuiffe
aftrologuf dicitl
illud
maximti quo
lit ntfi
in azca cflc
la''
pofuenit^q^getiumnccgrcca nec
rina nouit biflona.fed
cutus altirudincm
tame mai"
g^
celi
uentfTe uideat'.
ZDulta quocp
alia
no coucnit. Tlam
ntbtl fibi
cj:
ad cecrope regc
rcgnatc
quo
ogf
cbrc
egypto
reponb^.Tloftri
aiit
q'
nica fczipfcrrit
pus cufcbius
p" biczo"
3n c6mx mclacomice
cj
7 pborbas
rcjc
ftlius co:p
poft patrcm
regif
t''
argiuo:^
poftannosamplius q> trccetosiam fcciido argiuo^t pboronco rcgezgna-' teogygq diluuiu3 fuiflc comcmorat:
fed quolibet tcpore fucrit ia
tamcmi^
a^'
dppe i
divfis auctori''
bus
ipfam ucl
inftflurara
fci
matafiliaeiu9:q6uulgariorce
et l!c
lam ciuitatcm.
LIBER
ci'
pabibeat .c.ij:.
dd
uiari^
cem
2m ut atbcne uocarcnrur
ccrtc
q6
fatis
nomc
illtc
a mtncrua e q g:cce
idicat.
Ca
a
c
moucn3f.t
mifit
ad apolUncm
ddpbicu rcirar3tu:qutd ircltigedu cp fct quidue facicndij. 3Uc refpddit of olca mincrul figaarct.unda ncptunii 1 (f cet m ciuiti potcftate q: cuius no^
mincpoti^^duordeo^rquoruj fijna
illa
Xtamcmarcusuarrofi uuU
fabulofis aducrfus dcoe fidcm
oru^dignttateindignii ali^dfcnnar:
q:
quo
>nje:mos
dm eis
mcin
cifde locis
nome.cp mars
<^
grcccarcs did''
multirudic
bcmicidq crimine rcus ficrct: duodccim dqs inco pago fec fentcttis abfolums t.t q: ubi pa^ ris numcri ffiie fui(Tcnt:prcpdi abfo^
tar.cti
iudicatib"
fcminarij.mincrua
Xuc
ncpti
^*
lutio danatidi
folebat.Sed ptra
iftl
nu8
q multo
qm fpargcre btius
quaflibct
aquas
noiemartisTpagiquafi marris
pa'"
cfTe
gum
ulrcnus
fcrrct fuf^
dcltcct
uel
matema
atbcniaf
tatora
cppborumqua
nibil
babuit grecia
7 mincrua 7 uenerc:q pro mab au'' rco adipifccdo apud iudice pmdoi 6
pulcbritudinis ercellctia ccnaffc na:''
rant^-T
dc
lcctiturfcuucrisfcu
nd fabulofaj
uo'
1 alieatis
fil^s
a noib" matruin
nomincpotius
illa ciuitas
uocarciur
xvni
co''
cndu;n
auctori'"
populum
rC
vro
(cripfit
nao fucccnbrccecropiarutaijt noftri cufebiu3 1 bicrony^mua adbuccodcj cccropc pmanetc diluuiil fuit quod
appellatum
ubi
efl
apud
at bcnicfcs
quarto cricbtboio.
tcporibue ithfucnit: q ab
naue dinumcratur.cxq.
cgirptoedu):crit:tiefunauc(^ cidem
p
uc:p
cgfpto ufcp
capitulu
rcprC
dijs
di''
iftit uta
Ocautdilumuncqua^ad
falfis
mcmoria
moy fcs
cjc
cgfpto
tcporc cccropia
uiaafccnfumatq^defccnfumfic
itcv'
mar3tU6:apud argiuos triopas. -' ducto aut ppfo i montc fina diuiras
acccptiitradiditlcge:q6 uctus
dirit'
prctatunutab eis fignificari dicant boics qui ^ptcr aque iundarioncm fumma montiu pcriucriit:7 rurfus c-' adem refidetc ad ima zdierut.lDif te''
poribua dionyfiii quicria liber patcr
dictus r.T poft morfc dcus babirus:
no
fit
prius
cius
qua putabat
aialc:poftca fpiritnalc.
dicic
"bos
aiit
ludos ut
inftitucrttt oracu''
lo fut ciu8
admoiri.3n
africa
uo
ny:
nonim centn t
ipre^pbctaflTef
cricbrboniue
d ludos pmus
iiiitinv.
ftguras obferoati^
neceitantumfcdcriam minerue:ubi
LIBER
pmiu ufctorib"
olcu poneh&iqp
ms
tcplo
ba-'
uulcanitmincrucg^ambo unu
pucr draconc iuolutus:4 eu^
cauit magnii furum:'! propt
bebantatbeni6:crpofitu8 inuctus c
fignifi''
boc
co-'
ig-'
paretcs ciuf
fci'pcdon7mip.o8:quo9magis
ftdcm mulierc
cjcc-'
fili^
g ifta
dcfignat biftoria.
ilti
Scd
li-'
in ucracibus
dcmdes
dclectct ipu''
:o8.0.uo8
tii
dcof
vndc ludi
ficret
placadis
numi^
colut:t cu dc
illis
bcc ncgatab
omni
lu''
nibus
ctia falfia
co^
criminib". iDis
teporibus bcrculcs
in fyria
babcbac'
illc
do8
bis
ctia
ubi tur^
clarus.Scdnimirualius non
dc
pitcr agiifiqi
falfis
fi
fapietcr ncgant': ct
quo fupra locuti fumus. Sccrctiorc qppc biftoria plures fuiffc dicutur:ct
libcri
fabula catat
tam bominii
cft
cri^
tii
mcn cpnuminii
falfo
falfum: delcctari
cnminc crimen
ucrum.
numcrat:itcrqueantcafri ncccm no
bcr-'
Oualiu
incc^
fint co tepore
quo bcbrcia
iudiccs
p^
llis^cum ca uirtute
c^c ccpcrunt.c.jciq.
que filiii pbibcnt fuilTe ncptiii cj: m:c filia epapbi.Ucru no crcdatur boc ftupru ppctraffc ncptunus:nc d^
libya
flccufcnt':fcd poctis
Oftmorteicfu nauc ppfe def babuin^bus teporib'' apud cos i bumilitatcf labo;t^ co?J pcccatis: i profpcrita-'
iudiccs
altcrnaucnit
tcscdfolationii^jptcrmifcrationedi:
"bis teporib" fabulc factcfiit de trip^ toleo
q*
i tbcatzis tribua
tur ifta:ut
(it
nq
regie atbcniefium:cui'
annis icfus nauc mortuus rcpitluul^ canue n minc:ua parctcs fuiflc dicii^
tur. Scd qifi
labfrintbo:
quo cu
ccrbero cp
pbrijco
a"
rieteuolauciiit.>cgorgoneq' fuerit
crinita ferpetibus:'! afpicietcs cducr^
rcpcllunt
fabu''
banc opinionc
xvra
in indiarqui
filio
iaro
(ibi
no lam
uircute
nobdes
y ftiro2C.3lU'
edipo;qui monlirutn
fpbinga diccbant
bcrum 1 uinctxi ndnuUi 1 occifum iti pugna a pcrfco:ncc ubi fuerit fcpul^
tus taccnt.t tamc cius uclut dci no^ mincpcr immundos dcmoncs bac' cbanaUa facra:uel poiius facrilegia funtinftituta.Dc quoru^ rabiofa lu:^ pirudmcpofttammulios annos (ic
fcnarus erubuit: ut in urbc
clTe
prccipitiopcrirccompulcrit.
tco
bc
an-'
qucm
nccauit
ba cules
q> fiU'
tcf
rc fttczit.-proptcr
quod cadcne
in ter"
romana
brummarcue uarro 6
rri
populi
roma^
andromcda poflea
tffe
gcute
finit
ex occafionc biftoriaruj
g^funtmortuiificcos in celum
opprobrtjs
numinum afFijrcpo-'
crum ganymcdcm q6
ncfas
rc)c
tan^
r idem tcmporis
intcruaUuj
danacs per imbrcm aurcum appctif' fcconcubitum:ubi inrcUigitur pudi'' citia mulicris auro fui(Tc comipta:q
illis
cj:titcruntpoetequietiam
tbc
magni boico
tcmponbus
qucm
flut
fma ab alqe i
de iouc
dici
uer" dcus
clcmcta.Siitaut i pn''
aparib" 1 poreftatib"
atoris 7
uoliirare crc^
(i
nd
mcndatiaque tamen
et
qd dc uno uao deo itcr multa uana t falfa cecincnit:colcdo cu iUo alioa q dt) n ft;eifcp erbibedo famulfltii q
uni ticu debet deo:non
ei utic^j rite
bcc de
illo
punircdcbucruni.Tluncucrono fo^
feruicrunnccafabulofodco:}^ fuoru
no' fiit:
ddccorc
cv c[ao:^ miero
fuiffc
pbibeforpbe":
q-uie or'
tris agcrctur:ipfo8
dcos potius
ira''
non
fu-'
quo ifanis
facris
uf po^
qucm
e
cum
uoabat
p.tio
io
1 eius
fiU'
mcUccrres pcif
mcnta
tamcn
fic
dcus
o^
crcditus ut
alq boics
bcllauii
callor
LIBEK
dcu8
ilUs filucflris
ftiit.
i>c
03 rclato:cuiu3 focq
lucrcs ee conucrfi.c.p?i.
acccpit.c.)cv.
Os art troianii
bellil
diuinod
r ea tpa rcgnii
aglmcnou:?
finitu c argi^
ao?t:tranfbtaad mycenae:vtt
ejcortu e
rcgnu lau^
bonoresmortuis boiVdetu'' lcmnt.Xroia vo euerfa t e^ccidio ilb ufqucquac^ catato pucrifc^ notilTio: qo 1 magnitudic fui i fcripto^ e^cl
letibus liguis ifignif difTamatii at(p
iam latino
Motq: quo
diutuma ejcpofitionc de
i
cbrifto
j: quib"
ncbaf:ubi erat
uiccfim" i tcrtius
ad fuoB non
uolucrcs
fu''
lampares:cu
uiderint
rce:di eii
altj
pmus laurctii
picus ec
^d fcntiat taliii
negat boiem
deo:;t culto^
fuinfe:
de quo t
i ita^'
lia ipfc
rcgnauerint
uirgili' notiori''
mat:c]bu8 ncc deus ut putat factus biianareuocarcnatura f ipfepotuic ur ccrtc a iouc fuo rcgc tang cclicola
nouiti'* ipctrauit.
idocile i di(Q^
ccaiiitiifulade()cdeandl6ge a
te
ruf(rcctutu8ioris:3urea perbibcnt
illo
fub rege
fiicre
fecula.Scd bcc po
ctica
afpgsKt co
(i
quo pe
fi''
cimc^ n
taq gia^
fatie
fupaduolare:
fi
aiitaUcnigenas utde
mo aialiiiagri fcciidaretur^qo ab
nominc
bet
ftercus dictii
e: vnde
cT
i biic cj''
uibua
ictib"
ad
caufa
cti
tii
fatumii appellarc
c biic
ftiilTe
uoluerinnccrtu
fiuc ftercutiii
ftercen
boium
cdmut.i-'
fcccruc dcii.l^icti
liu
i
quocp
taUii dcoi^
numemm
rcccpcrot:
nd min"
icrcdibiUa:
dc
laurcntumregemfecundu.ctiam
ifte
focios
xvni
quo(^ul](T:feinbcftias
mutamtrt^c
itcni
ad
fe rcdiret:ncc
tn in cis mcnte
apukius
in libris
quos afmi
luposit
cii
nribus kria p
illius regi^
fciutacccpto ucncno
bumano animo
quedadcmocritucu
crificio
guftaflet
de fa^
QM
b
tiii
crcdeda
fit
6 trafformatdib'q
mu^
refti-'
figura^pria
^cautfrafdtauttainufitata:
ut mcrito nd crcdat'. ^irmiflTe
crcdcndu
arcadia talc
7 ioui Ifcco;
fiucpreftado:nccdcmde9alicid opa'
ri
mfi^pfcr bac i lupos boim mutatio^ nem Q' ea nifi ui diuina fieri no puta^
an^
uitio
ma
q6
tllc
nome
apparct
illoruj
iftepi.
"Romaos
occulta
fiit
lupcos
cj:
mfftcriof ucluti
fane
dcmones naturas
dc qualib''
aliqd
fcmicdicitcyortoa.Sed dciftatanta
ludiftcatioc
ci
talc faciiJi
qo f5 fpe tcnus q a >5o deo funt crcata cdmutanut uideat ec q6 nd fiit: Tld
itacp foUi animii:fcd ncc corp" (Jdcttt
ftiani
agc debcat:qn
ficri
miracula
nifi
aflcnitV
cjd
dicem'
ullarationccredidcrimdcmonii arte
<luod
quod ctia
rcrii
cogi-'
tando
biliii
fiuc
fomniado p
fires
inumcra
fit:
impio?2
eifidci paffib"
que p
dilcctio''
gcnera
tfi
uariat':'! cii
corp" nd
ne opcrafi
corpo^t
miza
cclcritate
fomaf
mu9.0LU3roq'ppc in bcc ima poiC'' ftatedemonii maiorc uidcm^^tato tc^ nacius mcdiatorieinbcrcndurp quc
quo
fc
icffabili
dcimisad fumma cofcedinC.Qi.n. nd ec crcdcda:no dcfut et niic 4 eiufmdi qucda f ccrtilTima au^
dijrerim" ea
difle
pduri:itautcorporca ipfa
uf et cjrptos
fc
ce afleucrct.Tliij
7 nos
audicbamus
ptiti
taliadcquadaregideillarii
ubi
uidcri pofl^ct
LIBER
falfa
capduaefiit:acrcpetefuppofifc ito
credutur ce couerfi. Ctb aut diomc^
di9
i
lUud p cafcu
ccrct
i
domo
fua fumct: t
Uf
tri
tepln
cp
aqua roftrie
atfcriit
i afp
dormicna:^
gunt:t
nuUo
mo potcrat
cii
cnigcnae pfcquiifrmiradii no e
uclut cuigiUne
di''
demonuinftictu:quopitcrcidcft ad
dcii factii
cflTc
fal
muUof co^
ut narrauit factu
ei
fuifl^c
copertu
e:
que tfi
fua fomnia uidebatur. 3n-' 1 aUud fc domui fue p nocte^ req*efccret uidifle ueniente ad antcq' fe qucda pbilofopbii fibi notifl^imu fibiq3 cjpofuifle qucdaj platonica q
dicauit
Ol6 eo tpe cncas litaUa ucncrit: quo lapidon iude;: pfulcbat bcbrds cap.we
domo ciu3
tcnti
cifle
ncgauerat:n6
inqt:fcd
me fe
uigiti nauib"
qbua
qo altcr
uidit
aiitiudq:labdonfuit.ZDortuo aute
latio rcgnauit
C
cjciftiarcm" fuif-'
boic9 dicuntu:
dcmoib'*
madatiiq^
arcades
i
lupoe
caf
breo:;^ iudcj:
fieri
potu'
earu;
e.)iomedeas
gcn''
1 cnea qm qri mortu" e ti copuit: deo fibi feccriit btini. Sabini ctia rcgcm
fuu pmii jcantbii fiue ut aU(^ appcllit
>:antbiii retulerut
uolucrc9 quadoquide
credo
fuifl^e
fuppofitag: ficut
rcgig
ccr''
fi-'
ua^ cpbigenia
lia.lleqj
miflTig
agamcnoie
mo
eii
P''
pdicatpatriaUberaflrc.l^efponfii ei;
tiic
ii
buiufmoi
dcmu
fe
prit;f5 q:
occidiflct.
cfuppofita^
ccrua ce
facile cog-'
geUg maUg^T^
ci9
aucs occuUe q: a
latio^
no de creufs
XVIII
ibi
aiJt
qui
rcgriauicrfcd dc buina latim filia qai poftbumumencagdicirur babuilTc: a(Tyriorum aurcm uiccruno i nono enco 1 mcLatbo acbenieufium fqrto'" dcamo.Judice aurcm bcbreom bclf
proftratus
te
q*
niicupat'dco
fldditus.2llqfaneuolucnJteii
fcrtbere occifti:fcd
fumptum
apud
iudicea.c^
meorata
no coparuilTc dij:'' criit:ncc cj: cius uocabulo appcllatii monte:fcd ab adueru auiii dicfiiaue-' tinii.l^oft buc no e dcus factus i Ix^ tio nifi romulus cc'ditor rome.Jntcr iftu aute i illii rcpcriutur rcgcs duo: quo?tpinuseutuirgiladcum ucrfn
eloquar prorimus ilk procas troia^
ia quo-'
famucL
filuiog:
5lb
illo igic'
mcdos
cjp^
ceperut
quos cognominabat
ab co
(j fili"
cetcris fubfccutis
paruo cotcnt"
tpa c6putetur."P>roca8
regnauit
ffts fui
tlia
anreamuUti.porro amuUus
numttorieftUa reanoie:qucctia
q> ifinics
erpofitos lupa
ad mar''
fi^
et ipe.ljc.rc^ i^
teeriflintacptiac:utuidel3i6o lupa
ctcdat admouiflc ubcra puuUs:q:
gnauit anos
ftU" cius
falomon rcp
qua
Uos dni fui martis agnouu.Ouauis nd dcfint 4 dicancii ejrpoiti uagtctcs iacereta ncfcio qua mcretricc pmti fu
iflecoUcctos^Tpmas
ei" fuxilTc
htino^
fj
albano^t rcges
ma''
Sa^
ci"
roboa^flS
bpa^
illc
diuifus c:i
figuteptcffuoffigulof:gcfbkcepc:t.
ab ei^acca
ad arguedii boiej
)eregib'' bttj:quo?t
pmus
cncaa
t duodccim' auetin" dq
l
fuerat
Stiiipoftcncaquededfcccrat
fera
undccimregesbabuit quoru^
3muUo fucccflit
f:
a^
LIBER
potc:egnau;'r.
muUa ccciniflTe.cpaq.
e
quo
e^ccbi^
as rcgnauit in iudc3.c.j:j:g.
cry
Sibyl^
Usaiituarro^ditplurcs
dc cbriflo manifefta
non queda
filia babylonis: p qua dco placuit orbe dcbellarc rVa^: 7 i una focietate rcipublice Icguq3 p^
latinis
cofcripfit: q ctii nos pus i latina lingua ucrfib" m.ilc 7 no" ftinbus tcgim" p ncfcio
p"*
cogno^'
fortcs
q no
facilc cedcret:^
uimus.Tla uir
clarifTim" flactian"
facillic faciidic
et^conful fuir;bd
tecp doctrinc:cii
mf'
pu8
dc cbrifto loqremur
fupare.Tla
qri
quo
fa^
da
fc
loco
crum:no
rii
rudcs adbuc ad
iliud
icfus:cbriftos:rbcu:70s:forer:
CLi
mapmij
at
C0 uniucrfalcdtluuiij:cii in arca
noc
iftii fenfum quem dijcimus reddur fic coe qutda latinus crritibus ucrfib'
fi^'
rotam
*Rom3 ucro tot gcntce orietie 7 occi-' dcntis quas iperio romano fubditas
ccrnim'*
gnii rcir fudore madcflcr. cclo rct aduenier p fccla furur".Sciliccr i car^ ne prefes at iudiccr orbe.Unde dcu^
no ea
celeritate ac fclicitatcp
domuit:qm paularim
dibrabafiuenir.
in crefccdo ro-'
buftaecae^bellicofae quaquauerfii
Xemporc
icrif
quo
ga5a.pjrcr ^ras ignis ponriicp po^ lucp.Jnquires terri poitas cffriger a^'
uerni facrozt
fj ci^ ciicrc luj: libca
n3ue:deidead tepus
ca:^
quo auc
i
erat
iuda cu
fllq
pc
iu8nomeeratacba:uelficut
tant
(^
pu^
ei fuccclTit
e?ecbia8:que coftat
xvm
flbinitio.Tlomtircbua boim
fub^'
uaticinia fibyllc^q^uis
no cjrpmat cu^
ipc pofuit:cgo
ius.Sed q fingulatim
arbitratus fu
coiiicti ce
poncda: raq
t mba
unu
fit^lijtu
nibus
iccftis
borc9:taitarcucpcbao3 moftrabit
ra debifce6.t cora bic dno regea
t'"
(i-'
neatosfputos.babituoad ucrbcra
fimplicit factii dorfii:?
ftenfadunu.l^rocidctccclo ignifcp
cipies taccbir.ne
7 fulfuris amnif.Jn
tuit
ille
degrccoutcuc^traflarisibinon po^
fefuB occurre q ht
cii lie
rona fpineacoronct.Sd
fi i
1 ad
tatc
firij
grC''
vba
p^
picns gcs
no
itcUcjcifti: ludc''
fnie
corona^
ciit tc^
0.ui^
borridti
fcl
mifcuifti.Xempli vo
uclii fcindet":-!
ncbrofa nimts
trtb" boris:
i mortc
no lcgam'
de
fcd
cif''
t ttic ab
locis ipfa
fit
poftra rccordemur et
icfus cbift'
reuocatus oftefo.3fta
lactari" carpti
cii
grccc^boc
diat'n6 latinc-^t
fiit
ucrfus uinginti
7 fepre qui numcruf quadrarii rema'' rium folidii reddit.Xna eim tcr du'' cta fiiit noue:^ ipfa noue fi ter ducat'
ut q: laro
una
ferte
ft
con^
m altu figura
cofurgat ad
ddnccps ea
fcriptorcs fcruarc
tame no ne^
grc
romuli
cbnrtus dei
fili"
faluaro!;fipma6 Izaf
3n quo
0.6
noiemyfticeintclligttcbriftue: eo q?
i
pcc^
ductefut:idccpromur mortu'
diui-'
no bonorc donatus
c
e.c.^jriiq.
tbalea
milcfius fuifrepbibet'unus de
fcpte f3piettbu6:c| poft tbcologof po''
ctas
cmu
cft:
q6clatincf3pien9:ptdetepus dcccj
trib"
U ifzact
LIBER
iudca
duab"
illis
dturue c capriuus l babylonia ppruf iudeo^cucrfa bierufale i rcplo illo a falomonc coftrucro. 3ncrcparc6 cim
bic
no
cos^pbctcdetnicfranb^t
bicremiaa qui
cr
ipicrarib''
rufalc.ZDortuu romulo c6 1
coparuiflcr:i
ipfe
nc
3''
numcrit defmiuit
riffimu e rcrulcre
romani.Od
ufqj
anof co
cctcroB
cj
fcnbit
ufebius
quo
captiu"* dci
fiir
ppte in ba^
ia cjrpolirif
bylonia rcnebat^.^bi
nores^q-uisnodtitffcrbucrarac
nicnfi9:cbilon laccdemoni^^pcriadr"
coritbi" cleobolus lindi" bias pticnc^
quacitas.Scd
er
fi
pollenora tpa
dc-'
UB.Oca
poetas tbcologos
genc^
rauitcquedalaudabiliapftabat bo^
nodcftircrtJr.OLuin er fimulacris
uerercs
Tlibil
attinct
monimcnro^z qo ad Uas
tibus imudis in
co^ cordcdcmonib"
dccipierib":
ii
fallacia
quoqj oracula
urbanio^
iti
quaf da legce atbcniefibus ddifTc pbibet'. Xbalcs uero pbf ficus fuit:-! fuoruj
poftcrie rclinqucriit:nifi q^fold
corudefalfoninumiuobfcquiii tuf
pitcr agererl^Rcgnauir dcinde
p''
anajrimadcr t a^
cla''
numa
pura^
romnlii;<lui
cti illl
ciuirarc
quo cc
dcoc ^fccro falfop numcroft-' tarc municnda:m cade turba refcrri mortuus ipe no mcruit taq' ita pura^
uerir
Ob
quocp a diiaru
ft z'gio
Ubczari.c.j:p7i.
rcgnatc
regni manafle a
fibfllamrcfcrunt.
iudco^
cis
ej:
ad
Ouipbicmrucrintregnarc apud romanos tardnio pHfco:ap6 bcbrc^ 08 3cdccbia:cu bierufalecapra e rcm-' plumqj fubuerfum.c.;:j:r.
r
tm pmaceptafiidamia:7
quaq-^grcdi cdificado
larnq3
altare cS^
ftnictiic.3ncurfatib"aiit boflib"nc^
ualucriit. Jbi-'
opus
e ufqj
ad
dariii.
T^er ide
rcpus
fiir
i
q confcripra canone
fcripturaru (udci
rcccpiflic diciit'.fli
xvm
ibario ergo rcgc pcrfarui iplcris fcp^
ufqj
iudcis foluta
liberi ce
ccpc^
mt.Uf(^ad boctps^pbetasbabuit
ifrael:q'
quc''
pmo
tcpore
aptiffi''
o'i^
abraam^cui^miffioes
mc
aliqua po-'
fiturii^mifi
ruperiore:q6 ia uidco
6cteporib*^pbcta;t
quo^
ora^
ctii fcribenriii
getiumtcacccincrutrqnromao^i
re^'
fere defuilTent
co^
ge^'
ut pofl'um''
fiiere
nd
gcntiii: qfi
aufcm fcriptura
aduertciaceriora paululii
rc
manifcftius^pbcricacddcbat q
gcnnbus imperaret.
)e bis
ojic rcgis
cfia icro-'
fuit.
boamrcgeifraclcSpcofdedics
nctratur.Scd
aliq'd
inde fumcndii
e:
ponitrquo^
tbicei:n:a,pmilTioncponcndu5.
eritiquitinlocoquodicriic eis
^ppbctafle ploquit.
f non
(i-'
ipfi
deuocat/onepprigcntiuqui pus nS
ptinebat ad dciiretia apofloli itcllerc^
adiugit'
iofcl;
o^i''
p boc
7dirir.tcdgrcgabiitur
ftlq
iuda
1 filq
ifrael in id
jpfum:? poncnt
fjbi
pc
rc
principatii
unum 7 afcencicnt
a fra.
tsicct.
"bocfiadbucuclimus cxrponcrc:e!o^
qutj propbetia obtundctur fapor.
LIBER
duo aU parierf9:unu8
q: iudcie alrtr
ciitur
ucs;i
ciitur
pricipa-'
quib" biccefaias^que^pteadc^pbc
tie
agnofcarur
ifracUtas
cbri^
faia8 crgo
iiufta
rra^'
fibunr:idc^pbcrarcft3t'dices.Ouo^
nia dicb" multis fcdcbutfilij ifracl ncrcgc:finc pricipc:fincfacrificto:
fi^
fi^
^pbcra
no uideat niic
fuic
pon" diccrcf.Scd^pt ronc opis rer-' minadi unii6 mulris boc loco pona.
ce iudcoc.'
Scd dd
adiugat au''
loquce eccc
cralrabit''
diamu8.r poftca iquir fucrrerur fi^ Iq ifracl:7 inquiret drim dcii fuum:t dauid rcgc fuiI:T ftupcfcer i dno 7 iit
bonie cC
ifla
i
iquirirclligcrpucrmcue: 7
Oueadmodum
eft
4 factus e ficut dicir aptus cj: fcmine dauid fecundu carne. Ibrcnunciauit
iftc^pbctactiafriodie cbrifti rcfur^
rcctione futura:ficut ea ^pbcrica
al-'
bitur ab boibue fpcs tua: 1 gfa tua ab boib":it3 mirabiifur gctes mulrc fup cti:7 cotincbiit rcges os fuii: qni quib" no e anniiciatii dc illo uidcbut 7 q no audicriit itclliget.t)ric qs cre^ diditaudiruinfo: Tbracbiu diii cui
reuebtii
e.-'
Snniiciauim" cora^
^itihi.
illo:
utifirmue urradijrirerra
c fpcs
illi
Tlo
eii
7 nd babcbat fpcm ncq^ dccore:fed fpc9 ci" fine bonorc dcficies p dibus boibu9.t)omo i plaga pofitug 1 id^
cns
gni
ferrc infirmitate:
quonia aucrfa
paia iquit
ut iuocee dcu
tuii ifracl:
fpum:7 anniiciaf i boib" cbriftii fmi. t alio loco.3n illa die iquit refufci^ tabo tabcmaculii dauid q6 cccidit: 1 icdificabo q cecideriit ei': % dcftructa
ci^rcfufcitabo^Trcedificabo ca ficut
e^pt pec
li-'
dicefeculi:itautqcquirat
mc
rcfidui
boim 1 6c5
Oeeur oucs errauimus."bomo i uia fua crrauir: 7 dris tradidir illii^ pcccaris niis: ec ipfc|)prcr qo afflictus e non apcruit
uoreciusfanarifum".
ecclcfia
Saiae ^pbeta no
libro dix"
odecim^pbcia;t:q^pterea di"
ncrationcm
ci"
ds
ii3rrabit.-'-Quonii
xviii
t dicct.Uenitc afcc^
ia^'
m3Ugno9^fepulturadu8:i
cic
^mortceiua:quoniaiiquitatcn6
drls uultpurgare eu dc
dcritis ,p peccato
fion^ceda
icj::
pUga.Si dc
biti9fcmclongcuu.tdii3 uult
ferrc
m^
longinquu. prcdi-'
locii
i
lucc
ccna ifte^pbera t
ncquag'
te
iadc.dv
cipeifrael:tcgrelTuscrabiitio t
q6
tradita c
ad mortem
Biaciua.titcriiquos cftimat^e.iip^
fe
ad
ftliof
gJC
^amucrodeeccfia qo feqmt'audia' mua.lctareiquitftenlisqno parif: erumpe i clama q no piuris quonii multi ftlq defertc magia y ciua que b; uiru.bilata bcu tabcmaculi tui: 1 palos caubriJ tuarii figc.Tloli par-'
ccrerprolonga funiculoa tuoa: t pa^'
lo8 tuoB c6forta.3ldbuc i dqrtram t
finiftra ptc cj:tcde:t
bonorc noia drii dei fui crur.quonia nac magnifi'' cabiiur ufcp ad fumii trc. 3on39 aut ^pbcta no ta fmonc cp fua quadam
ge fuo in uirtutc diiut
i
ciue
morte t
refurrcctio-'
ni?uoccclam3ret.Ut4dei5 cjrccpt^e
uctre beluio:t die
^o
rcdditue: nifi
fcme
tuii
bcrcdi^
iu''
ut fignificarct cbriftii
dc^fudo ifemi
tabitgcntc9:tciuitatc0
dcfcrtae
dicttioidituru.-^Jobcloiaq propbc^
tat multi9 uerbi9 copellit cj:poni: ut
babitabis.Tle tiea9
qm cofufa e9: nc
ce:qm p^ opprobr^
a^ fucrearie q: e)cprobrata
deu9
uocaftcetera.Cle;tiftafati8:t
cis
mco
i
fufficcz
ar^
filq uzi
bitronquiaitafuntapcrta ut ctiam
intclligcrccogaturinimici inuiti.
u:e
bus
t iuucne9 uu uifa uidcbiit. t quide feruoe mcoe tancillae mca9 i dic^ illi9 dfunda de fpiritu mco.
Gac i abdia
nau t abacuc dc
fa<
Jcht^Q pphcta cbriftu i figura ponc9 cuiufda magni montis bcc loquit'.rit idicb'' nouifTi^
lurc
pcriantur.c.jcjcp'.
LIBER
dfcot tpfi:ncc
nniiciatispaccm.clcbr3tuda dic9
ronymi qfippbctauamt
ia noii
micbca:
dfumarijecdfumprue:ablani
2lfccndit
di
efi.
infufftat in
ab
ifcris
infuflfliiucrir
^uos
nc>
alicnos uero
codicib' cbrcnico^i
rccolit fanctS
cdtinctunncc
oportct j^rcrcatur
ci'
dics
fcf\i ira
fpualitcr inouatur:
tit
in
3 nobis.Jlbdias qrii ad
attincromniiii brcuilTun"
fcriptu:a
uctuftate trafirc
^pbcraruj
.f.
Ioq't
cfau
uniue cr duob'' jcmis filqs ifaac nc^ porib" abrac maiorts illius rcproba^
ti."f>o;2o
fi
idumca
mo locutiois quo
6
ct
aductu
c}
futurus fucrat
irclli^
giturdicc-rrefpondit dfie ad
di):it:fcribe uifu^
mc
fcquafqui
ibit:fi
lcgit ca:q:
adbuc uifio ad
paulopoft i
dcfendar
fine ipfius
ej:
^pbcrie i
diio
af''
montc fion ut
rc-'
uc
gnum.Jlpparetquippe idce co"p[etiJ cum faluari cr montcfion id i q: iw dca credetce in cbriftu: qui prtnpuc
agnofcutur apoftoli afccnderut ut
fcndcrent
d''
1 cantico
i
cdtinctur.c.;c^x9
Tlorationcailtfuaciicantico
cuinifi drio cbrifto dicit:diic
i timui:diiccd^
brarum:T
fidenui opa tua i cxpaui.-Cluid cij boc c nif'. pcognite nouc ac rcperinc
falutis
Ouoscofcquetercrprcffit addcndo
bominii
incff^abilis
amiratio,
fion iudca
XDona
3n mcdio duop aialiii cognofccris: 4dcnifiautimcdio duo^j tcftame^ toni aur i medio duof latroml: auc i mcdio moyri i bclic cii co i monte
fcrmocinatiii.^Jbii
cognofccris
quis no ftdelis agnof' cat.Tlaum ucro^jpbcta imo p illum dcus errcrminabo iquit fculptilia et
cdflatilia
fe traffigurauczit
cii
memor cris^^d e nifi cp iudcof dequop gcrc fiiit: magna ira iiwbati crucifigcrcnt
XVIII
cbrfftunllc miTcricordic
mcmor dtjrit
f^
ut faluctur
pat ignofce illia q: ncfciut cjd faciut/ >cu8 dc tbcmau ucnict: i factus dc'
tua falus:
monre ubrofo n codcnfo. O.uod bic dictu e ic tbcman ucniet:alq ircrj3ta^ rifut ab auftro ufab africo: p quod fignificafmcridics id e fauor carita^'
tisTfplcdorueriraria.IDonte uero
boce ugurur
^\>^
fccptra diritdiis:bocc
commiaberis
flumib"
fermo'i''
umbrofilarq^codcnfumig^uia mrris
moie
bue
boim corda^quib"
klAixc
cov
qucretis cjrcrcear.^nde
ibi cti
(J
uenit;cu5
ifclligit
'mmt.Opti\iit cclos
quid
e nifi q?
pfalmo
et dtcit':e):alta:
uoccfua.-^^ln^funditascordis
ni:quid
biia''
gloriatua.Splcndorcius ut lumeti
mt:(^d
e nifi
fama dus
credetcs illu^
Cucd
adt
fubaudiedii e uo'
q:po^
cc dcdit:boc e
q6 dipm" q6 d uidae^
^diet i capu
aii
pcdcs
cCaA l nifi q6
Stc
tit 1 terra comota c:4d nifi qp ad fub'' ucnicndd fletini fra comota c ad at^
ibiit
boc
no
c mi^tus i 1
triri fiit
fccit
pprue pcnitetcfXo^
uioletia boccft
montcs
uim
moru fuo^
ibut.tJijrerat
eim
fuis:
q dico uobis
ecominado
builia
bis boice:7
furoredeqrics gctce: q:
collidcs.
coe
q'
k cralrat uindicando
ppK
rifti in falute
mirabi^
c.^xritaftiuinculaufcpad collu.
q no
fiit
in iurc
:om3no
C
bona
ut uinciarur pedcs
copcdcs
":t col
flumi^
lBitorqucdue."f>rccidifti
imbona:pdditmaU:dc qwb"
diat'
LIBER
ii
direpifli uicula
mea.t boc
ftu'
mtuj
canticii
paupabfconfcpoteteseimqda
deorii coucnicbat
iu''
q placet i ci'*
7 facta mirati:T
cfurietce
codiccsbabcrcgaudcbotn dco
icfu
meo:g' bi q uoletce id latic pone: no'' mcn ipfu nd pofuen5t:quod efl nobif
amicitius 7 dulcius nominare.
)e cbriflo i uoatidegctiii:q bie^
timorccon^
rcmias i fopbonias^pbcrico
funt prefari.c.;gqctg.
fpiJitu
o'e8
turbaretur.Obfcruaui -rcjrpa^
uit uetcr
meo:p.titroiuittrcmor
ofTamca: n fubt' me turbata i babitudo mea. 3ntcdit in ca q dicebat: i ipfe fua eft
effii''
b
fic
minonbus
ndnulla
rcgnantc
7 ccteri:de
quo^
fcriptis
debat:?
membniagiiouitat^
ad coe
perti^
ufc^adquitti
in a^ifis
mefem
tapttuitatis: lic
aiJt
iucnitlSopboiae
unuf
t
demtnorib^adiiigifei.TlamTipfc
dieb' iofic^pbctafrc
fe dicit:fed
quo^
ctia
a pptb maligno carnalis cognationif fue;nd percgi inate in bac tcrra: nccp
fupcrna patria requiretc. Ouoniant
ficue iquitnd affcret fruct":?
ufcp
rcmia0ndfoliianctmartq:ucru
tar^nq
babucriitquitiirege.^pfeeimqn
illa
teporib":qucm romani
cfl
no enic
natiuitates
uineie. ZDcntiet"
opus
nd faciet efca. i>cfcccnit ab efca oucs:!: no fuperftit i prcfcpi'' buB bouce.Uidit ea gcnte q cbrifluj
oliue 7 capi
zat.T^ropbetas crgodecbrifto
mias:fpu9
inq't
captus e i pcccaris
def 1 drim n:m cbnltii i paffti ccp i nd qctimabifaltcr ad eii q iucntt dnc uia prudetic t dedit ea iacob puero nobis.3te alio loco bic dc" mc" iqt
fuo^iifracldilccto fuo."f>ofl bcc in
tcrrie uifue e:i
in^'
cH boibus cducrfai"
deo
cft.lDoc teflimoniii
falutarimeo.C>omine de"
itatuitpedes
uirt"
mea
mcos
in cdfiimatione^.
mie
de quo
xvm
1 fttfdtabo dauid germen ia.^:i re^ gnabit rq: i fapies erit:-: (oikt ittdi^'
citt
iuftitia
iu frajti dieb"
ifrscl
illfe
fal^
uabitur iuda:7
babitabit cofi^
q
i
^^1X1:1^006^01116^6 uocabiit
tio
eum
Tlipfa porro captiuitatc ba-'
bflonie danicl i e^ecbiel^pbc
tflucrutpus.alq.f.duo o: propbctis maiorib^.^luoi^tdanielctil tempus
q futura
fuerat:-! el
noc impletaj
ccrnim^ific !ocutus
c.^omtede" me^ 1 rcfugiii meu i die malo?j: ad te gcntes ueniet ab c]ctremo terrc i di^
cent.Ucremedaciacolueriitpzes
fimulacra:'?
na
diffiniuit
anno;t:
q6
no
co"putando moftrarc: i ab
al^s
nos.i^c pfatc vo
(ic
locut" e. Ui-'
dcbam iquit in uifionc noctis. i eccc cum nubibus ccli filius bois ucnies
erat:-! ufcp
ad
3n
ipfi
ucnitit ia^
domu
ppetua:quc no
1 i futurii:quia
iudiciii
meu
ut cogre
aflumpfit:propter
quam forml
fui
regna.
t ite^t.
i
cxt''
qua factus c bomo etiam fcruus dei didtur idcm dci filiu8:fic cum ppbc^
tando preniiciat cx pcrfona dci pus. tfufcitaboinqtfupcr pecora mea paftorcm unum:qui pafcat ca fcruii
terrc:T adorabit
t paulopoft.Xiic
inqt tranfucrtam
cC ut ocs
ipfc
inuocct nomcn diii:'! feruiant ei fub uno iugo.3 ftntb' fluminu ctbiopie
affcret
minus
mibi
boftias.i
illo
dic
no
pfii"
quas
ipic egifti
abstcprauitatcsiiurietue i ianon
adqdce ut magnificeris fup montc^ fanctii meu. t fubrclinqua i te ppfm manfuctii i bumile:-?: ucrebiitur i no mine drii 4 rcliqui fuerit ifrael. "be
fiitrcliq*c:dcquib'* alibijjpbctat":
me* dauid princcps in mcdio corum:cgo dontinus locutus fum.t alio toco: 1 rcx inquit unus crit omnibus im^ pcrans i nd crunt ultra doe gcntes ncc diuidenfampliuB in duo rcgna:
necp pollucnf ultra in idolis fuie^ab
ominationibus
fuis:
i in cunctis
fuis: in
ini^
q6
dc uniucrfis fedibus
apfus
etia
comcmorat.Si
fuerit nu''
mcrus
arcna maiis:
qppe i cbrifto
LIBER
padorunuscritomnfum eorum.
Dctriu^pbctaruuaticmioid cft nggci 53cbarie t malacbie.c.;c)C]cv.
r
bumanc nufcric
quodaitimd
iuflitic:
ftccam profundiratem
7 flculcm:ubi nd
ftat trcs minorcs ^pbctc:
^pbctauctiit
i
funt flucnta
fed iniquitatie
fine captiuiratis
Ucu in
flggeusr^acbarias :mabcbiaB.O.uo^
me de lacu mific 7 de
ftri
i eccfam bac apti'* dne ep^ crcituii.Jldbuc unum modicu e: 7 c" go comouebo cclii i terram i mare i aridam:-? oce gentce moucbo:! ueni
ru aggcus
cbriftii
breuitafc^pbetar.1:>ec dicit
Aicit
^^
apcrtifnmccf pfona dti. Ilon e mibi uoliitas in uobi6:7 munue nd fufcipiamdcmanu uefTra. 2lb ortu eim folieufc^ ad occafum magnii e
tim fpcrafm
fine
compleda. ZDouit
mco oblatio miida^quia magnu; no' mcn meum in getibus dicit domius.
"boc facrificium pcr faccrdotiii
in
cbri''
ciJ
omni
Jtamouea dnce
gentes
fcqui'
cafum dco
ficiii
uideam" offcrri.Sacri''
uidcmus ad ftde.3amucro q6
bu6:dc nouifTimo ciu6
aurc
iudco:;:.
quibue dicrum
eft:
ucntu.Uttimdcfidcrarue
It
cet
cji''
ai
dilectii efle
credetibu6. 5acbari^
ae de cbrifto i de
ftlia
nd e mibi uoliitae i uobi8:nec accipi^ am de manibue uzis munue: cc^iiKc negarc nd prit: qui adbuc c^peccant alium cbriflum:cum boc q6 propbc' tatum legunt i implctii uidct: iplcrt nd potcrit nifi per ipfum. Dicic cnim
paulopofl cj: perfona dei dc
ftamcntum
paci8:7dediei timore ut
7a
facic
tatte crit
boc qri
factii
bulabitmecii:7multo8 ab iiquitate
cducrtct:quonia labia faccrdoris
ftodient fcientia:7 lege inqrent
crx"
dominuB cbriftus in itinere iu-' mcnto buiue gencris utcrctuni eua-' gclio lcgit^ubi 7 bec propbctia cdme^
moratur.ejcpartcquantum illi loco fufficcre uifum c.2llio loco ad iftum
cbriftum in fpiritu propbetic loqucs
6 orc
diii
diii
dipotetie e.
angclus dictus
e cbriftus iefue.
Sic
cnim fcruue proprer formam fcrui t qua uenit ad boics:fic angclus^prcr cuangcliii quod miciauit bomtnib^
Tlam fi grcce
euangcliii
oe:de (acu in quo nS e aqua.Ouid p bunc bcum uclit iutelligi polTunt di^
xvm
cce sngelii men mitti: t profpictet uiamantcfacumea:7fubico uenteti templnfod dns que uoe querttisxt
angelus tcftameriqucuos uultte: ec^
cc ucnict dicit
unufquifc^ ad pro^iruifuum.
dnm; t a^
nimaduerritdomintte:? audiuit:et
fcripfii
librum memorie
confpectu
domind t rcuere^
1 quis
aut quis
aduetum.lbrimii
fctlicct
dequo
ait.
nomeeiu8:pcriftum librum fignifi^ camm e teflametd noud. j^cmc^ q6 fequit^fludiaitms.^terdt mibididc dominus dipotcns in die quam ego
facio in acquifitone:! cligam eosfic
gelio:foluitetempliboci tn triduo
refufcitabo illud.Secundu uero ubi
ard^
ficutclibantt8:t con^
Cuod
omnes
iudeos fccundd
cbrifln que-'
fcripturas
quas legunt
1 incedet illos diee qui aduenict dicit dominus omnipotens:'? nd derelin^ quetur eorum radijc ncc^ fermenmm
torictur uobis timcnribus
eo^ quequc^
nomcn
fteruntiuoluerut^uenifTenon agno'
ucrunt:e]ccecari
i
pcnnis
c
i
1 ejmltabitia
ficut uitu''
licjcuinculis rcfoluri.tcdculcabiti8
ait
quo cgo facio. dicit dominus omnipotens. "bic efl qui dicitur dies
iudic4:dc quo fuo loco
erit
fi
deus uolu''
tumubifepitema:nouetU8 ubi tpa^ liafdt^mifTa:que^magno bic ba^ bcntcs plurimi iftrmi:-! dco uew ta^"
lidrerdmercedeferuiete9:qii uident
loquemur uberiue.
libris
^eefdra i macbabeomm
cw^i.
p Ofl bos
trcs
abddare mrbatur."p)iopfea etnaj <f ide^pbcta:ut noui tcflameti bearimdine que no nifi bonis dabif:
eis ipios
^pbctas aggcu:
uimte
fcripfit ctia
appellat' bcftcr.uiu8
qi abuU''
utmus fupplicltes ante faciediii dni-' poteri8.t ndc uoe bearificatis alic''
no6ctreedificafde8(tfaddt iniqua:
quofdam
o:ta quefli''
onequidamplius
ualeret in rebus:
aduerfarifdtdeoet falui
facri funt.
LIBER
impcrarenidcm tn
terti' ueriiatc
fup
quidetbalcepoftquc
cctcri
fuerunt
dc fontibus ifracl i de litterie q toto orbcmanarct^pberie flumc crupit. Soli igitur ilU tbcologi poctc or^ pbeus^linue^mufe' 17 h quie alius a^ pud grccoe fuitbis propbcns bcbrc-'
:
babc^
mus:anni8 rcpcriutur priorce. Scd ucc ipfi ueru tbcologu noftrii moyfe:
qui unu
deii
ucrum
ucracircr predi^
i
canonc prima
fiir:reporc
aucrontans prcucnut.
ad mortcm pio
grauilTi^
i mala
vndc fapicntii
dum e nd quide
t
grccia
f;
barbaiis
moirrcn
aii
fcrc
paucncriin pbilofo
pbigcntiunondumcrar: qui boc ct nomfc uocaretur:q6 ccpita famio py tbajora^qni co teporcquo iudeoruj
foluraec3ptmita9:ccpit cprellcrc ai^
tp cognofci.IDulto crgo
tum i fanctis Ubrie moyfcn crudituj omni fapiena:cgvptio;::tucutiq; qii ibi natuB cr^a filia pbaraoms adop^
tatue atcp nurritus cna Ubcralit edu
magie
ccte^
catu8cft.Scdnccfapietia cgfprioru
fapientil
antcccdcre poruit
magtfteromniuquituc marimecU''
rucrunt tcncns in ea pajrc q moralia
braa^^pbcta
cfle
ctia plato
fuiffc prodit':
mue rcgnare
ccpit argiuie:
4 pri-' quando
fiaddjmusctiafupcriorcsq nondii
pbilofopbi uocabaturfcptem (aUcct
fapiercs: Jc dcidc pbfficoe qui tbalc^
ti fucccfrcriit:in
pcrfcruranda narura
canon^ptcrnimia
ri
rcccpit
ue^'
rcriiftudiii ciue
frilicct
imitati.2lnarimadp
uetuftatc:ne
p occafioneco:^ falfa
7 anarimcnc t
anawgoram
ris infcrcntur.c.j:;:;cviq.
aliofcp ndnulloe
mue
grandc
di''
porumantiquitatc preccdut:
quldo
XVIII
que prophcta quoc^ nS immcrito di^ j:criin.Si quidc ipfa arca qua fccit: i itiqiia ca fuia euafitrpropbctia nio^ tcrnpoi-u fuit. <luid cnocb fcptimus ab adimiTlonc cda in Ctinonica eph
apXi iudc propbctaflc pdicatur:'quO''
fus illof no
efle
apparct,
t)c bcbraicis
liis
q nilqua
fuc
li-
Sue;pprietztc no fttcrunt.c.)qTri)c.
quod
uidcbat"'
^Jueris.TlamT^fcruturqueda que
ipfo^ clTe dic3tur:ab
fenfu paffim
cie
dei
moffcs
coftituit
nomie profcriitunquando
cotinct:
grammatoifagogos
(j
quideinipfabiftcriarcguiudcr rc^
Uarum inductores uX
introductorcs
caf
igilf
dc i^
bu6 eicU fcripturc canonicc credim": comcmoratur plurima que ibi no ej:^ plicantur:-! dicntur i libris alqs iuc niri quoe ^pbcte fcripferoKT alicubi eorumquoc^^pbetarnnoia no ta^ ccnturncctiiiueniuturicanonc quc
ppfus dei rccepitXuius
caufa
rei
:
uUa fc
inicjtatc
actauerir:quadoncccgyptU8 iuenit
qucfolctfalfo-rinanitcr dc
fateor:
fuarum
fpus rcuc^
ficut^pbctas infpirarioe
di-'
ita fu^
feantcqualittcrasnoflcnt^ide
anre-'
tan^ ipfis^ifta vo
u-'
qua ifis co Ufifl*et:cafcp ibi doruiflct. 3pfa porro corum mcmorabilis do^
ctrifia
nifi
ad
rcligiois
cuftodit"'
canon:prctcr que
i qua auctoritatc fi qua iam etia fub nominc ucroru propbcta;^ fcripta^'' fcrntur:nec ad ipfam copia fcietie ua^
quod
a''
ad pbiIofopbiaatrinct:q
ti:circa
fe
docerc
lent.0.uoniamutnJco;tfiitt quorii
cfl*e
no
adbibcturftdcs:ma)amcbis
quib'*
giftum uocaucrnnt:in
auf''
modi fliidia
clarucrut.-^longc quidc;
LIBER
falfifl
ifaac;
ccrcra
fccularib" liia:
q fiue uera
fi-'
ue
momcnri
uiuamus.
a(Tcrunt
quo
rccte bcatccp
magnua
aftrologus fratcr
fcntionibus:? canonica^
apud cccl'ia
cdcordia faipturarum.c.^li.
mcrcurius.
u
>e cgf ptio^
tc:q
lia
dbuf
adifta^grclTifumu8:qui no uidcnf
laboralTc
i
sfcnbii anno:um.c.)cl.
pfump
cj:
rentquo uiucndti elTet acco'modate ad bcaritudinccapcflicnda^cur dilVcn'' fcrunt % a magiftrio difcipuU % trcr it
c6difapuU:nifi quia ut boics btianis
fcnfibus n buanis rarionarionib" irta
quo cg^ptus
dit:amplius
annorum
milia
dium gloriandi:quo
cntior
litteras
magiftra
cft
ifide didiccrunt.Tlon
cim pa:uu3
q'
boc^didit:
quod a litrerarii etia diuinarii ucri-' tatc n6 dilTonat. um d^ ab ipfo p^ mo bomine q appcUatus e adam no^' dum fej: anno^ milia coplcatunquo modo non i^i ridcdi porius y refcl''
lendi funr:qut de fpario repo^j raj di^
dogmari8 70pinioni8 inuetor tii ut nonuUos uretia co:^ plurimos fuilTc c6ceda5:quo8 a fuis doctorib'' XiXki
di focqs
quo v\ qua
no ducit
i
ad bearimdinc pueniarur:buman.i fe
porrigirif'elicitas:ridiuma
qui''
bus no
figitur
ifcr fc
fruftra
facraium lirtcrarum
aUqua ratione difl^cnriat. Uno no immcriro cuj iUa fc:ibaet eis dcii uf p cos locurp no pauci i fcbolie af
i
(p gymnafqsUrigiofis difputaridib"
garruli fcd
agris attp
urtibus cuj
ufqucquac^ P cercra6:cii legur boies docnffimos quojt nuUiuf coreneda uidcarur auctoritaszitcr fc dc rebus
gcftis
ab
craris n:e
memoria rcmo^
iv\^
carum reUgionc ee oporterct: ncc tii ita pauci ut corum nd fit mi:anda cq^'
fenfio.Tlccp
n:c
ii-'
XVIII
quie (nuenerit
iter
quos cucta q
(cn^
bona ad
2lltj pu-'
anima i corpus
flddetcs.5l(q fenfib"
longu e.O.ui0 auc fectc cuiuflibct au ctor (k e in bac lacedcmomcolfl ciui^ tatc approbatu8:ut cetcritprobarcnt' 4 diuerfa t aduerfa fcnfcrat. Tlonne apud atbenas 7 epicurci clarebat affcrcntcs rcs
cjs
noptincreitftoici^cotraria
tC8:cas rcgi ntcp munirt
dqs adiuto-'
fit
lapidcm
ardcnte':
pu i a^ lias^bandas acrcapicdas^alias im^ probandas rcpudtadafqj curauic: ac no pafl^im finc ullo iudirio confijfccp babuitingrcmiojuo tot cdiroucrfi^ 36 bofm diflcdctiii:nd dcagria i dc'
mib" uf quaciiqj pccuniaria rdne:fed dc bis rcb' quib" aut mifcre uiuitur
aut bcatc-^t ubi
fi
ncgans
uticp
tuncadc 1
fticti
mf^
Tlone ibi ariftippus in uoluptatc cor poris fummii bonii ponene: ibi anti^ ftbcncs uirtutc animi potius botem
Sabylonqppeitcrpretafcdfijfio q6 nos ia di]cif(c meminim'*. Tlcc inierc diabolo rcgi cC q> cdirar^s itcr fe ri^
jrenf crrorib^^quos mcrito
multcua^
uero
pprus:gesilb:illaauita8: illarcfpu^
blica:illi ifraclitc
md pfeudo ^pbetaf
licetiA cdfttdc-'
fc
caucris^pbctispari
rtit:f5
diccbatcerempublica:7adfua ifc^
fectam fcctanda difcipuloe cogrcga''
cdcordcB inter
aicp in
nuUo
ab
bat.^Tlcmpepalamiconfpicuai no^
tiJTima porticu:in gfmnaftje^ac
tis
auaorcs.
pua^
catcruatim:T
bortur: i in locis
mudoe:ipfum aut unum alqj ortii C:al^ ucro inifiii nd babcical^ itcrituni:alij fcmp fiituni: alq ntcnte
rabilce
diuina:alij fortuitui cafib" agi. 2llq
dcum
locut'' cft
eft fa-'
fapuit ct uirit.3bi
^bibitum
bcfti''
fcmpcr.3llq coftitucntes
corporc
utroc^.
nd bomicidium facic9:nd furabcris: 1 cetcra buiufmdi nd bcc ora biiana fed diuina oracula fudcriit. Onic^d pbilofopbi quidam intcr falfa q opi'' natt funt uerum uidere potucrimi et
LIBER
laboriofie difputattonibiiB
pmadcre
ad-"
a-'
bcrc i bibliotbcca
ccrat.lDae
ci
qui nobilifTima
fc^
mohri
(6t:qp
ni''
more
bomf
pro-'
bo6 ptincribus rebus:qu3ui8 ncfcie^ tcs ad quein fincm 7 quona mo cent ifta omnia refercnda: ^jpbcricis boc
e diuinie uocib':quaui6 pcr boica in
illa ciuitatc
grcce.<luorum itcrprcptio
ditur fanc
ut.l)C]c.
culcata ut
ppfo comedaia fnt:n6 aj-' gumentationum conccrtarionib*' in^ no bominie ingc niu f^ dci
cognofccret.
tam mirabilc ac ftupenduj planccp diuinu i eorum uerbis fuifte c6fcnfum:utcitadbocopu6 fcpara' tim finguli fcdcrint:ita cim co;2 fidc^
ptolcmcoplacuitcjrplorarc: in nullo
fignificaret
tundcm
fllfcr
U2lerct:7 in
ab altcro
difcreparet^f, fag'
cetiterpre8:ita
q6 6ne8
bebrco
te
in
grccum doquium
tranfla''
cc:cnt.c.jclg'.
modo
comcndaret' auctoritas:
crcditurie
quadocpgenbus^futura
cffcctum.
duittbabcrc.Tlapoft
cedonie qui cria
c mirificcntilTuna
magnus cognoiatus
i)e auctoritate.ljq:. intcrprctum:
minimccp diutur^ nam potenria qua uniuerfam afiam Immo penc totu orbem partim ui et
9rmi8:partim terrorc fubegcrat. qii
inter cctera orictis regna etil
ingrclTus obtinuit.o
tcs cius cu
n
cra
ffmmacbu8.tbcodotion:ficutet ilU
e itcrprctatio cuius aucror
no
appa-'
cgf ptus:quo;t
tOB
ej:
pmu8
(ic
rccipit
aliqua
ocs quoe
regia
illc
adduycrat fubiugatoa
tcmplildrii
tn^
tc-'
tcmponbus
prcfbyrer bicronymus:
trium
xvm
linguam pentus:^ no
bcbreo
cjcgreco fcd
cj:
m latmum eloquiu
cafcle co^
lit^
ad capita uerfuum
fdmnt
fignaucrunt.t
muUi codices
grc
i mul^ c6tcndit:tme cciYc chrifii totbominumauctoritatiab cla^aro tuncpoiitificciadboc tautum opua elecfomm ncminem iudicat prcfcrcn^ dum: quia i (i nd in cis unus appa^ ruilTctrps finedubitationc dminua:
fa
fut: fiue
abfe
fum cjqjlicare
quc codicibus
monftretur.
infpcctis
nifi ufrif-
nequcut rcpe
more bominii contuUfTent ut quod placuiflet omnib" boc mane ra:nullueei& anus iterpres dcbait antcponi.um uero tantu i eis fignii
.Ijrjc.docti
tucamur
akud in 4d pcr
i
be-
nd e apud
iftoe fj
infpicfes
boc p
p iUoe pro-
cj:
bebrea
uc-'
nd
inqualibctalialinguaiterprcs e
maluit
fpus
dicerc:fic
aufficongrueno
propbctica
eflc
^pbetas^Jfto eim
alia per
modo aUa p efaii: bicrcmia:aUa pcr aUum atc^ aUum propbctam:uclaUtcr eadcm ^
runKidem ipfe crat i fepfuagita uins quado illa funt icerprctatt. Oui pro^ fccto auctoriratc diuina t aUud dicc
pofuif:fanqua^pbcta
rct:-!
illc
bunc ac pex xWu dif.it xt ao\ait,Qm.'' quid porro apud utrofc^ tnucnitur:
pcrutrofqucdiccreuoluitunus atc^
utrunque
idem
fpiritus.fcd ita ut
illi
prcccderet
boc ipfum
aU'tcr:ut
(i
nd eadcm
infel^
cciUositerprerando.Ouiaficut
paci8
ilf
unus
fuit:fic
% i i^iQ nd fecum
aUquid addcre:ctiam ut
uno
binc oftendcrcfnd
illo
opere fcruitute
unus apparuii.
<luid intcUigendum fit de niniuita"
be^
cmcndadospurarut* fiit detrabcrc quod hc nd babebant a.ly^.pofucriJt:fed tanromodo addiderunt que in hcbre 18 inucnta apud.lw. nd erant: eaquc fignie quibufdam in flcUamm modu factia:3d capita eorandem uerfuum
ncc tame aufi
brci
l^iom
potuifTcutrncptuiKdicia propbeta
LIBE
quimifiusfucrattcrrcrc comiiiatide
imminetis
die
quadragefimo
(i
ant quadragcfimo
cocordce.Undcctiacgo
ipfi
p mco mo'
cp.ljcj;.
no
mc qrit" quid
bcbrcis i
gc poftcn" itcrprctati
f ucriJt:q6 tri
-iliud
dicae
pc
ad
re ptiuei et:
in unii
quc aucroritatc utcndii putaui: quo^ niam urraquc una atquc diuia c. S5 iaqrcftit utpoJTumue cjrcquamur.
O.uod p"
ufcp
iftaurarionc tcpU
^pbe
ad-'
alti'
cxir^-dc
ab
m ^baret'
cjrccdat: ficut
Oftcaq^geeiudacaccpitribje
|)pbctae:proculdubio dctcrior
profd^
doinfcrmtriduofuturiiqui domin*
quo fe fpcra'
eomniupropbct3r6.<luaproptcr
per
illa ciuitate rcctc
(i
pct
pemtentiamtutquaUs
fuetat
iam no
factum c in cccfia gcntium:cuiu6 illa niniuc figuram gerebat: fiuc per.j:l, dic9 fiue pcr triduum idem ipfc dgni'' ficatu9ccbriftu9.t>cr quadraginta
fciUcet q: tot diea pcrcgit ca
domue
iftiue
nouifTimc pUieq^
difdpur
afccdit
i
moucbo 6nc3
ratue
ciicrie
getee:-! ucnict
dcfidc
fcp''
gctibue.
Ouo loco
rC
q>
aUud
getibu6:id e botce
6 6 quib" ipc
clccris
iefus in
potcris iucnirc:iUud
afceficne
boc i
q6
genrium:domus dci cdificatur p tc' ftamcnrum nouum lapidib" uiuif:lo' gcglorifior q- icmplum illud fuitqi aregcfalcmoncconftrucrum c 1 p'
captiuitarcm inftauramm. "(broprer
mm
cj:
illo tcm^'
mrtis cUdib'
XVIIl
afftictaeabalienigcnis re^OfiipMcp
rofnam6:ncb3cag3ci,ppbctia
'flon
iitla
poflttt:quod
ifte
ariftobol' fuit.
ui
t pd-
multo cim poft aducnietc alc^:^ andro fubiugata c:<\h t ii nulta facta
e uaftatio:quoniam
tifc)::quicrudelitcrin
fuos rcgnafle
cuius defecuta
non funt
aufi
c):
ta
gii
im"
cokndii
filius:
popofcitaujciltd.Xuciaroma fubiu'
gaueratafricaTgrcciailateq^ etalqs
quod
dri
egyptum
quodammd
Ibcruerncrat
magnftudtne fregcrat
atq) inde
uspbiladclpbu9beniuolctifl"ime idc
dunifitrpcr
antc narram:ut.l):^.intcrprctu
uilia:tariiqj fc
turas babcrcmue.bcindc
bcllis
cotriti fut
cj:pli'
uerat:ut
ci
mutadus
reipublice
ftat''
quo
rcgcretVcgib" imincrct.lbdpciuf
fuppU
cisf^iureuictohs^iadfacta ficto^
quo
nifi
itrarc;nd
ucncrator f^ ut ^pbana^
cbabcusdictuscftanctocbi ditcibus
pulfis
omni idolatrie
cotami-'
cum a
roma^
noriicfleccperut."f>oftcacafrius etia
"bic ecia
annos ferc quinquagita:i quib'' tame paj: no fuit^qmis aliqua et profpcrc gclTerint:pmu8 apud cos a^' riftobolua aflfumpto diadcmatc i xtx
cos anno3
ctia
^pbe^
qui re)c e poflKt dici princcpe a pri^^ cipatu impcradi:-! duj: eo q? fit ducto
n.
gentium.Tlon crgo
pnnccps
CT-
iudets ufq^
cjccrcitus.Scd
nd cdtinuo quicunc^
LIBE
ille
caircpo(itucr3t:q6 noao^milTu dl
tcftamto:ut ipe cct cypectatio getiu.
ficri aut n pofiet ut q^pcctaret getca
rcnturoculieottneuidcat:7 dorfuj
eorujfcmpcrincurua.T^roindc
fcripturis
cum
cttucturn:ficdi ccmim^cjrpectariut
veiat ad faciedu iudiciu
tetie: nifi
i
mis
ri
crcdut:c6plet in cis
claritare
po
fue
rit
quas
ccci lcgdt:nifi
^9
fcrtc dijrc^
^U9
crcdcret
i eii
cu ucit ad
dccbrifto^qucfibfllcnoieut' alioru;
difperridc
ficut
iu^'
profcnitunfiqucfuntquend j^tinit ad populum iudcorum.Tlobif quide illc fufficiut qnc dc morum inimico^
dcorumpcromncegcntcs
rat propbctatum.c.j:ln.
fuc
quos agnofci^ mus^pterboctcftimonid q6 nobis inuiti pcrbibcnneofdcm codiccs ba^ bendo 3t(p fcruado per oncs gcntcs: ctia ipfos ce difpfos quaquaucrfum
codicibus profcriitur
cbrifticccfiadiUtat''.
in
p-'
meuf
demonftrauit mibi
clc
iimicis mcis.
7 i uiztutc tua.
eccfic
i
rius
quantn ad en predicandn
faris uifuj
ddit:id e
no e in eis perdidit q
fut iu'
mirabilitcr
dei:^uisdcuicri7opprt(Ti fucrint a
cum cum
fuo
rc
fldcelum.3udeiadtqui
occidc-'
(i
cuj
tcftimonio fcripturard
tcrra
fua tan^'
rumodo
n6 ubicp dTcnt:^fcrto
Ouadoquide ubic^ no defiit p fcrip'' tnrasfuasteftimonionobis fut pcr ^pbctias nos no fin)afl*c de cbrifto
quas plurimi eo^ confidcrates: t an palTionc 7 marimc p' cius refurrccti''
onc crcdidcrut in cu^dcquib" pdictn e.Si fucrit numcrus filio;* ifrael fic
arcnamarie:rcliqefalue
fict.
ftterint cjrtra
gcnus
4 ad
ccleftis ciuita-'
conforrid pucnrint.c.):lvq.
ctcri
uero
c]ccccti
xvm
illopproCcartofic faaarulittcrarum
fidc9
p ipfum ones
in dei auitatcm:
lecepmavlcgifalujd^pbetanc 6
rtttad cumulii
cfon'^
a nobis cdmemorari
fi
pot no
g? necelTariuB fit ct
dcfitrfed
eflcconfictc.3deonibilc firmiu9
ad
couinccndoe quoflibct alienoe: (i de bac re contcnderint noftrofcp fulcic' do9 fi recte fapucrint:^' ut diuina p-'
dicta dc cbzifto ea proferatur:
p malos
que
in
cria
pkntem
fcim'*
eja'-'
iudco;;tcodicibu9
auulfi9
fiit
fcripta.Q.uib"'
ri
agnofccbat
foj(TecofcfTo0.Tlccipfos iudeos
pagatio
ifracl ee cepit
reprobato ciuf
j^ropbcriaaggeiquadi^t maio''
fratrcmaiore.l^opuluseim re uera
quideipprusfpriediccrct' null^air
dei q p^
fuit.bomincs
fed focietatc
aitt
quofda no tcrM:na
cclefti
ad ucros ifraclitaf
cdomu9dcimaiorf9
rie^q fuerit illa
e glo^ et
gcribue
fuiffc
ncgarc non
prtt.
^ma:ligm'9
mctal^
de facto t mirabili uizo iob:4 ncc idi-' gena nec^felf tus id e aducna populi
ifraelfuii:fcde;cgere
^pbC
tia
idumea genu
yquoeiminftauratiic:nun9' ofte^
ditur tantam gloriam babuiflc ytaj
Oui
diuino
iuftitil
(ic
laudatur cIoquio:ut qo ad
oftcnditur
fuifl*e
temporu cocqaci^^ Oiue tcpora ciu9 quauig no inuenia-' mu9 in cbroniaf:coUigimu9 tame cx libro eiu9 quc pro fui merito ifraeli^
te in auctoritate canonica rcccperut: tcrtia gcncrationc poftcriore fuitfe q
d bomo fuorum
no
ultimum c^cidium qo factuj e a romanie:ficut ea quc fupra funt comemorata tcftantur.t)cc autc do^ mus ad nouii pertincn9 tcftamcntn: tanto uricp maioris eft glorie quato
meliores iunt lapides uiui:quib'' crc"
ufcp ad
Sj
ad
fpirituale
bierofolyml.0.uod ne
c: nift'
minicoceflum fuiflccrcdcndii
eloquio propbcrico
queadmodum
ut una c^cc^
qui co
fi''
nobis ucniiTc
nuciat'' e
HBBR
q fuezat
quod dictu e dabo paccm i loco i(lo: nifi dabo pace in loco que rtgnifiicat locud ifle.Ouia quodamodo oia fi^ gnificaria uidetur carum rcrum quaf
ftgnificar fuflincre
pctra
de qua boc e
dictii fignifi^
cabatuticpcbrirtum.XOaiore ita<p
mari utricp incbfi renb" indifcre^ tenatanudonecpueniatur ad litius ubi mali fcgrcgetur 9 bonis: i in bo' nis tang in teplo fuo fit deus dia tn dibus.t^roinde uoce noc agnofdm" ciue ipleri qui loquebaf in pfalmo at a^ diccbat.^lnniiciaui t locutus fum mulriplicari funt fupcr numero. "boc
in
fitndc
e^quoprimdp os
pcurforis
an''
roc apparcbit
maior co
dcdicabitur
coctt'9 gc''
p os proprid
^muf
aduetus ei" nodum crat defideratu oibus gcnttbue.Tb' cim qucm debe
bantdcfiderarefcicbat:i
qucno
crc^
norat08:illittcraro8:utc{cquid
mag^
und:quo ma''
dc ciictis gctibus.
de
tolcrando^ malo^
nos in
rum
preberet eprmplum.
Scminato
cffc
dijcic
mortuua
c:rcfurrept:pafrionc ofkrt"
qui uocati
ucncrdt ut dc conuiuio
clcctis
^qccretur: fcd de
dtmonflra^
dcns quid fuftincre^ ucritatc: rcfuz'' reaionequidfpcrarci cternitatc dc^ bcamu8:ejxcpta r.lritudie facramcti
1 bi quado
replcnt cccrias^quos
tay
tcrra.t):.
dies
domus buiu9:quat
ibi
tuncapparebitquandoquifquis
erit fcper erit.
aducnietis in cos
crcdiderant tunc
mapmc
nccef''
qua
hoc
fignificas
clectt6.c.]di)c
inde fm
illa^pbetia:ei: fion
xvm
biemfaU:a fccundtt dni ipfius cbrifi
predicta:ubi port rcfurrectione ftupc^
fidce catbolica roboret.c.li.
knfa
dijrit cis
quoiiiim
(ic
fcriptum e:i
(ic
oporte^
batcbriftumpatiircfurgcrea mor^
tais dic tcrria:!: prcdicari in ciua
niinc paticntiam
nc
doctne
quafi poflct
tionc b:c
i
ulla corrcp'
fionisidiffcretcrbabuitpbos
mometaqpa^pofuitifua
fupucnietis
i i
potcftatc:
uos:?
i
eririe tcftcs
mibi
hierufaleii
i
1 ufcp
ab bic^
at^'
rufaUdiffuditeccriatcuiniudca
alias getc3 fcminata
mcbrig
cbrifti
c cia anntjcian''
i acccndcrat
tia
mcrc C08
no ecnr.igne cmtntis ardcbat. >crti'' C0 p ipfos no folu qui eu ntc paftio ne T poft rcfurrecrione fua uidcrant
zaudieratiuc^etpoft obitu corum
Utatit
fiue
doctrina
cii
p poftcros
eorii inter
borredas pcrfc
boc diaboUts
i
ci
uarqs uirturib'*:i
fpiritus
fancrimu^
coTolario ut nd frlgat'aduerfis:c]Kr^
qui^co^rcdcptiouccrucifijcus
cbriftiano
cft:
mco^
ueriit
aiam mca.t>inc
i iUud apU
fpcgaudetc8:itribulatide paticntcs.
Tlam 1 id quod ait ide doctor qcucp uolut pie uiucrc i cbrifto pfccutioncj
patiiitur:nuUi8 putandurn
cft
didefiocr
dcerfc
LIBER
apc
pri''
no
fcuicririb''
viicte.c tran^
majrimc.no
ti^
monb" cru^'
3ln cardedii
tis
fit
q6
(Jda putaniplc^
cbri^
int'*
mggis dolct
p maloe
fupercfTc prcrcr
undccima q
fit
in ipfo
anticbrifti tcpore
futura.clg.
Roindenccillud^dctcmepu^
to ee dicedu:fiue crcdedu
q6 ii
cbrifhani|>ptcrco^ dincnfidce
fitarc cogut':-?
bc
i
mulri malcdici
ct
bif
iucniut matcria
bbfpbcmadi cbzifti-'
ipfi
anu nomcn:q'a 7
quoquomodo
tiamatraiano:0.uortfl5 ab antoio:
Ouinta a fcuero:
Sejcta^ a
mmmi"
4 uotuti
ifeflare
cbrifto
vc-'
nuUo
i
ncq5
cjppc
feid i
banc
cor^
corporibus
cgypro^ qm dece
pp^s
dei.
fucnit
dibus.Undc
illa
uo):c:fccundu mul-'
putat
uidc
Tlon dm ait i corpe mco.Sed rurfuf quonia cogirarur immurabilia diuia ^mifTa 7 quod air apfus nouir diis q
funr ciu8:quo6 cim prcfciuit 7 prcdc^
atur
mdede plagcqua
egypttj
dum
boftilid
ftinauitcoformcsfien imaginis
fui:ej: cis
filq
rc gcfta
cgirp-'
fcq-'
igcniofc
illa
figu^
in
quonia,
pirc
ne qua
aliqfi
ad
dc carirare
cicfcedir
qua cos
no^
fallit.Ouid
fiit
dm
boc
fcnriut dicruri
cruci-'
alio:}r.
ibcniqj
magne
fijrus e.-^^n
fituri.-^Si
po-'
atditatcpfundut:quatisdc fua
tionc dolorib' cruciauerar.Sic
fcculo
i i
pdi-'
boc
te-'
ipfu ca
illa
folii
putcflppctitU7 0cafu:qdagct6
xvm
4 poftcj^ cbriftus
afcedit
i
cclu
bic
fratrib"
ifta uidifieincucfater
lapidat^eiubiucob^fratioanis gU''
dio trucidAt' e:ubi apfus petr' ut oc
ciderct iclurus
audtuimus.-^-Cluid
ne
ita
ti p angelu
cj
libcrat'';
iam quicuit:ut fugietcs idc non^ nulli ufqj ad romana oppida pucnc'
(i tfi
rint.lDec atcp
ri
quo
no
uidct" ee difflniedus
fiam.Sed rurfus
nouiffimaj
neroncuidet'ordicndu:cuad nerois
tpa
iter
atrocilTimas pfecutiocg de 4^
e
bu9 nimis
longu cucta
diccre:eccrta
(i
crcfcedo pucnent.-'
O-tiod
cj
zegib'*
bc
ab
ct p'
afccn^
lam
guct
rant
dcce.-^iln ipfe
no
e cccra^ pfccu^
eii itcrficict
fpu oris
fui:
i cuacuabit
crit.importune onino.Si
ci^
lius q^
militiacp
puarus
e.-^Ut
omitca q
apud cu:f5
t)omine
fi
a pfcnte qucficrut
multis apprebefis ut torqucrct p to^ rii die pmu9 e tort" i uirguf itcr un^
fcntabis regnii
fu
embcfce timuifTcf.
qc orc ucritati9
audiamus.Ouos
tii
ali^
ad
gibus:7
nd e
co^ dcmon^
tboru3
no
nccclTariii.
ma:
>ctemporcnouilTimc pfccutiois
occuUo.cli^.
LIBER
da
ali^d
cmn de au
digi^
u:m
Oui
fiiiae:minicftnoca reprcflbs
dco:p.
ipfof :qui uf
ipulfue e
i(l
min" fingcrct dcmonu refpofis quoe tiqf dco8 colat:definitu cfie ^to tpc
dco dicunt
dif-'
mafura cffa rcligio cbriftiana. um cim uidcret ncc t ot tatifcp pfccurioni^ bu8 eapotuifTc c6fumi:f^ bis porius
inc:emcta mira fumpfifle: cjrcogita^
finiflV.Xalcm
annorum
menfura
cfle finjcerucc.liig.
trnautmalefiria
colcrcf cbtifti
nome p trecetoe fcjra^ mc^ moratonumeroano^:finemoia fu^ mcret ftne.O boim corda docto;t: o
ginta quicp ano6.t)cidc coplcto
CgcniaUatardignflcrcdcifta dc cbri''
fto:q credc
c atcp buiufmdi multa coUi' gere;fi nddii anu8 ifte rrafiflct que diutnatio fiaa^mifir.t dccepta uanitas crcdidtt.u vo c;: quo nois
cbrifticultuspciueicarnc prcfetia:
nd uulrie
cbriftti: qp
eius
nd didiccrittf? ab
ipfo inocente
rii
ei'
1 p apro8 inftirutus e ari aliquor an^ no8 anni trcceri fqcaginraquicp cdple ti finr (jd aliud qrimus vndc ifta fal^
fitasrcfeUat^Ureimicbnfti
tate
nariui-'
il^
fuie:
fui.'
ifane
poftrcmoetcffufione fanguinis
triqribabcrcccpit:4)culdubiotuc in^
notuirpdusprefcnriaj corporalcm
docrrina i religio cbriftiana:id e po^
muduer^d
fecit
Cnocce cbri^
ftus
utcu ficdiligeretpcfr'.-1^cfpddc^
igiffibiipfi i fi prit inteUigat: ilU fupna gratia factu ee:ut^pter efttam uita cbriftiJ diligerct miidue^qua gsa facroeftut^ptcretcmam uitam ab
ant
^pbctia
illa pccflerat:
illo
mari ofcp ad maze:^ a flumie ufc ad imioB orbis tcrrc.Sj qm priufq' cet pafl^ue 1 rfurrejriflct a motuis^nddu
fidcs dibu8 fucrat dcfi'nita:i rdurrec^
paricnda cbri^
ftumdiligcretpctru8.>eindeifti d^
fiitrqui pfitifta prcdiccrc:nec piit
rioncquippecbriftidefinitacft.
fic
Tl^
lo-'
fluerrczc ita
quirur diccne.^am
1 uni fceleri magico quo puer ut dnt anniculus occifus: i dilaniat* ritu
fta
XVIII
purautrmagicis arrib"
pctri. ibaulo''
quado
ad uerbii ipfius pctri quida mcdicus ab utcro mzis ita claudue ut ab alqs
portarcr':-!
fcc6da:boc e teftamcntu
fuit Iq;
i
nouum.
f fna
uet'*.
ad porta
rcpli
ubi ftipem
monte
pererct ponerct':in
crcdtdcrur.2lcdcindca[iJ9arcp altjs
acccffibus crcdcnriiicrcuiteccria.3lc
cj:
quo annus
qri
fumpfir iniriu:fcilicct
miffug
ab btcrufalc.3bi ergo ej:ortu9 buiuf no^ minis cultu9:ut in iefum cbrifta qui amdfipxs fucrat t refurrejrcrat crc
fuo penitcntia:fed
tii
incipictibus
cfpusfanctueideftpcridus maias.
Tlumcratis deidc cofulibus
cofulatu
.cccljr.
bominum
bonorq i euriciani. "f^orro fcqucri anno cum fof iu acccpifler bo^ noriu9 cofule maUiti rbeodo^: qn ia
fccundii illud oracula
dcmonum
aut
e(Tc
i ardr
alias tcrraro
fir:
no
fuir ncccfle
i
i fa^ guincm fttietce iudcos ufc^ ad mo:te p ueritate ccrtare no armata porctia:
tarii puenirct atcp Cter frcmctea
pquircre.3nrcrim q6 fcimus
tc norifl"ima
ciuira-'
emincrifl"ima cartba^
fjpotetiorcpotctiappararct. "bocfi
bonorq quartodccimo
nuUis magicis
artib''
Br
qito ufcp
ad
ad boc tcpua p.j:j:j:Scrc an^ no9 (Js u6 uideat q^tii creucrit culruf
nois
cb!iftt:pfcrri poftcag'
fiit
buius noi9
chriiti
accedercfta^
mulri
eoict
ta
cbriftiani
facri:4
caquc
iam malcficiti illud fcccrat pctrus: e)c ipfo anno qucredu c: qri trcceti ferv
ginta quicp copleri fut.IDortuus
cft
numcro inanem
pbaue^
ma
giftcrcbrift' in doctrina
q ad uitam
noftcr.
fpum
fa^
mag:
Scd
claudam"
7 q^rum
biic libro^bucufq?
faris uifii e
prcdicaribus crcdidcrfit.
Xunc itacp
diflcretcs
llratcf:(|9
dcmo'
nois
illius
LIBER
ad
finc
p^
^ptcr quod appctcda funt cercra: ip^ fum autcm proptcr fcipfum.t iliad
que peregrinafi
terra: falfoa
ipfa
fit
cu
tri
ficitur
Jlmbc
5inem ergo boni nunc didmus: non quo confumatur ut no ftt: fed quo p^ ut plcnum fit : 1 fincm mali no quo cfle definar.fcd quoufqj no^
iHi funt
ufbonis
magi9parit'affligutur:diucrf3 fidc:
diucrfa fpc:diucrfo amorcrdonec ul^
dequibusinucniendisatc^ita
timo iudido
fcparet':'?
papiat unaq^
diflereda
ell.
dijci
ticin
funt:nec
rantes modisrnature
Umcs
in tantuj
bonorum poneret
tripartita uclut
t octo fcctas
1 malorom.^ qua
ce
generalium diftributionc
fcctarum
ueritatem
marcuB uarro
libro dc pbilofopbia
UO-nj^TO
deciuitatisuttt
tammultam dogmatum
diligentcr
ufcp terrene
fci^
uertit:ut
licefrcelcftisd
bitie finib" dei-
poflent:adbiben6
quafdam
diffe
dco difputadu:
pri"
breuitcroftendaminde oportet
inci'"
ej:poned
ra-
buiue terminadi
fine induflriit
urarteuiuendi:qucuirfU9 dicitar 1
qul
ue^'
ipfa
boc e
aut
finib^enimmalorii
et
fe
aut uni'
ct
4luam
que-'
ftionemmarimaintetione ucrfantcs
conatifuntiucnireqd
efficiat
boiem
nli
brorum itcgritae:?
icoliii-
XIX
p3ru9 urmagna
bommu
fperiurur
rum duodcrim
fociu5 cui dj
fcctarii:profccto
aut
ppi
luptae:quico:utrun^:primjl nature
itA fiit
i
boc vellc qo
fibi.
Q.uo
po''
circa.j:y.futcoru4propterfc tantd^
dnoderim
fcctc "Pcr
banc
diffiak
gcminanf: ad^
dira differeria
ej:
academicis nouis:t
fiutquadragintaocto.3ll3rd quippc
vigintiquatuor vnanquaq? fccrarum
poteft cjf(^
fic
tcncrc ac defendere ut
ccrta:qucadmodu ftoid defcnderdt: cp bominis bond quo bcatus cflet in animi tannimodo virtute cofifteret.
"potcft ali" vt incertam:
triam
ficri
filios
pcrcarc:quoru ncutrum
qucmadmo"
Tlam
ratio
potus fu^
propagcf.d vcro
prcfert' vir-
tuti ipfa
apperifprop^ fcipfam^virt''
id e
^eafdcm
domine uoluprari:q'^ nuUo modo bccdiceda fir viuua. Scd rame er ifta boiribilif rurpirudo babuir quofda pbilofopboe patro' no6 1 dcfcnforce fuos.Uirtuti porbi virrua fcruir
uis
diffcrentia
bomince
aurociofamdiligant viram:ficut hi
4 tantdmodo
ftudije doctrincuacaze
primanaturc:aliae ter
tam:fic bi
cj
ad duo
nume
vidcliat
ifta-'
"ba de varronis
LIBER
cjrplicaf.
utru
fit
ncc nc dubitandi}:boc e ut id
ftt:
cfle
ucru5:an
ita
tcrum:quos a plaroneinftirutofufc^ ad polemoncm qui ab illo quart" ei" fcbolam tatuit quc acadcmia e dicta
babuiffe cerra dogmata uult uidcri: 7 ob boc diftinguit ab acadcmicif no uie qbu9 inccrta funt oia: qd pbilo^
fortc fit:falfum
tamc utcrqj
illa
fectct'
cnim
ct
qucadbibcturcjibabitu
quis
illo
forepolcmonis^camcp (ectam
ita
id eft
dquiucrum
libct ci
bonum: quod-'
atcp (cc
ft-
tandum.i>cnicp
funtqcumbona
nalia fcqucrcntur:
uirturcm: al^
'RemO''
quo
cynici
quc numeni multiplicaucrc fcctaro: quas idco rcmoucdas putat:quia no in cis e fmis boni.Tlec^ cim c):iftimat
flppdbbitur.3ta
pbilofopbiqrniddifcerniitur a ccfis
diceda
diuer^
Tlam
bonorum i malo^:
(it.
ad boc aliquid interelTct: prefccro idcm babitus cundcmfinc fequi cogcrct:t diucrfue babituf cunde fcqui
db
fini(.
fincmnofincrct.
autem beatum
nifi finis
facit:ipfc e
boni
Oijomo
no fecte f^ qones
boni finem
fociali uita
nulla pbilofopbic
fcctn diceda
e.um
ergo qucritur dc
(it
utro tcncnda
amici fui
fapieti
ut
bcatuf
Tl
trib"
queadmouj
afTume'
manis ncgodofo:tcrtio
dournoaffumcndofocio ad buiua
participatione boni:no proptcr fcip^
gc
fit
boru potiu9
cligendo:
no
finis
boni
ut
cil'
babctc6troucrfiam:fcd quid
rat
borum
affe-
fuo gaudct.
3tcmciiqucrit'dcacadcmici9 nouie
quib" inccrtA funt oia:ut;2
ita fint rcf
babendf in cjbus pbilofopbando c: an ficut alqs pbilofopbis placuit ccr tag cas babercdcbcamus: noqritur
quid
in fine
ad cofcqucndum ucl rcrincndum fincm boni:id in ifta qone ucrfat'. f i^ nis cim boni cum ad cuj quifcp pucnerit:prorinos fadt bcatum.
3n ccio
boni fecrando
fit:
(cd dc
tpfius ucritatc
ZDuIti
XIX
qmppeiquoUbctborumutn
fit
uiaerc
quo
bomo beatu9
errare.2llia e igitur
uidclturaliquado
prcferiitur: ut
nd
i bonoro:
mta:decunctatione academicorii:
oitegeneribus:ociofo:actuofo:e)C
dacrcdatur:quaremarid numcrum
triplu redddt:
i ad
illis
duodcdm
fectas
rc
troquemodificato.Ouo^tnullae in
perueniut. Ej:
autcm quatuor
uoluptate
quadcbono;j7malo;j fmibus
ro bas quatuor adbibcs
dif'
bus
tres
uarro
tollit:
fcilj
pufaiur.'p>roindequonumarc'' uar^
differetias:
impro''
naturc i uo
ideej;uitafociali:cpacademici8
ui8:ej:cynici9:e)ciftouite generc
no
tri^
luptatcm
tria faccrc
duo
(cilicet
dn figillati ap^
octo perucnit:i
(i
de fectado
qucflione:i ideo
mrta
ei
cande fut:ad
duodccim in quib'
queriturqoid
bonum
bominis:
quo afTccuto fit be.itus:ut cic eis una ueram ccteras falfas oftendat eftc rc
ucrtitur.Tlam remoto
dctrabuiur: i
illo tripartito
bif
nonagintafoc rc^
difTercntia
e)c
mancnt.^Rcmota uero
am quod qc acadcmicis
ideuigitiquatuor.
uita
nouis adbi^
quocp
>e trib" fcctis fijmd bois
quod
bonum
diffi^
T duodecim fut
fcretia
reltque
quas
ifla dif-'
qucretib"
did
no funt babcndc.
atcp fcctandu
dercconatur."f)rimdquia
ri8:nddei:fcd bominis
fummum
duo^
triplicatur:
tprima na^
uirtuti
duo ee qceda
LIBER
3nima:longc(p
pp
T fcipfa:'!
ccteris
que bomine
ii
ammafolafitbotr.o:ut(tafit
ci
cor'
facitbcatuntbonis.Ubiucroipfa
ciu8 funt cuiu8 funt.3c pcr
cft:qua[ibctbonafintmulta:n bona
bomo "r
cquus:
fedfolu8bomoc:idco tamcn cquca diriturg' aliquo modo fe babcat ad cquB.Jln corpus folu fit bomo ali'' quo modo (c babcna ad anima:ficut poculumadpotioncm, Tloneim calix
boc ncc du6 iam bona dtccnda funncii malc utcnti utilia cflc nd pelTunt. "bcc cf go uita bominis quc uirtutc t al^e a nimi 'Zcorporie bonis fmc quibus ee
ndpoteftfruitur.bcata cffc
dicit.
Si
1 potio quam
cdtinct
c&lij:
fimul
tii
clTc
uirtus
accomodai".
corpu9:fednmulutrunqjfit bomo:
cuius
fit
pars una
fiue
anima Huc co
bi
maquoduirtu9:quoniam nd dnis
uita fcd fapie9 uita uirtua c.t
tame
pdc
uUa
virtute
clTc
gas uocamu8:quo^ fiue de)cter fiuc pars fit bigaro:unil ucro eo;t quoquomodo fc babeat ad altcm bi^
no
gas non dicimu9:fcd ambos fimul. "bozn aute triil boc cligit tertium: bo
mineqj ncc anima fola ncc corpuf fo^ lum fcd animam fimul 7 corpiis cflc
flrbitratur proindc fummo bonum bomini9 quo fitbcatue : q: utriuf(p rci bonis conftarc didtii anime fcil^ icorporie.^cp bocprima illa na^
SHnteimbcctante doctnnam
fine
p boc ncc rirru6:quc vtiquc dicitur, Benc ant currcrc:pulcbntm dTc cor^ porc:uiribu8 prcualercin gentibuf 1
cctcra buiufmodi talia funt ut 1 viif (inc his cfTc pofTit:'! ipfa fme uiztutc. 3onafdttame:7fecunddifto8 ctiaj ipfa^ptcr fdpfam diligitur uirt" vnf
'
fociaIem:qucamico?tbona^ptcr fc
ipfa diligat ficat fua:cifque
cadcm uirtus
crat fcd
tri
id cft ar9
agedc uitc:cll
finc illa
prop^
i
fe^
acceperitprimanaturc:que
domo
eiua
crant:ctiam qn cis
adbuc
oibuf
1 libcri:'? quicunque
domcftici:fiue iloco
cft ficut
ubidomus
ctia kipfii
urbs
c ut fdt bi
cantur:fiue in
quas eis
fiue
ccli
i
focietae
bumana
coniugit:
ipfo
dcos quos
1 qucdaminora fineccfTirafpoftulat
^ptcrmaioraueladipifceda uftcne
dacontcncns.Omniumaot bonoro
uel aninu ucl corporie nibil fibi uir^
volct amicos clTc bomii fapteti:quof noB familiariue angelos dicim". C>e bonof aurcm 7 econtrario malo? um finib" ncgat uUo modo d dubitadd:
XIX
in utrifque:fiue in
uirtute:fiuc
i
pmis
nflturc:fiuc
quicqtiam
1 a feipfis
beati
mira uamtatc
betbabituivictu:in bis
pbctur.)c tribu9 porro
quos
uerosputdtqualitcrquifc^ pbilofo'
illis
uitc ge^
bos ucritas p^pbc tam diccntc.Tlouit dns cogitationcs bominu quoniam uanc funt.3lut fic
uolueriJt.3rrifit
neribusiocioforacfuoro:'!
quod cj: v
d''
boc
eij
ucrcrcs
uarroaflerit.3ntiocbo auctorc
cero in plurtbus
ma^
ci^
uite
buius rmfcrias
i fuorqucm fanc
ftiiffc
lametatus
inorrc
filte
cofobtiouc de
ftoicum: q a^
ficut potuit.-^Scd
quatum
cadcmicum mirabileni uult uidcri. Scd quid ad noa qui potiua dc rcb**
ipie
iudicaredcbcmus^ypro magno
no fub inciT^ cafibuf ftuctuet.-^Ouif cimdolorcontrariu9 uoluptati: qu< inquietudo cotraria quieti:in corpus
fapietis caderc nS poteft.-' ZDcbroru^
ccrtc
)c fummo bono i
quid
fummo malo
in (c
fopbostqui
fummum bonum
dc
fibicflcdi)ccruf.c.iig.
torporactardit9.tquid
borume
rogata refpondcatracprimii dc
fini^
quod nequcat in carnc fapicntis irru'' ere/Statu^ quocp corporig atcp motus:cddccecc9atquc congructcs fuc
c{d fcntiat;:ef'
eflc
fummuj
ma
aliqua
bonum
nobis
e:ni(i crcdetes
dcdtt:qu3 nos ab
ncm
uita
fi-
zintellcctii.^Sedqualis quaturctJcp
cflc
putaucrut:
i
utroqj
ucra et
ponetcs
ficacius
m virrutcfiue
tarc fimul
utroqucfiuc i uolup^
fiuc
i quktc:fiue i virtute:
LIBER
moribue
firo
ali'cna:uno fuo
bono ppo'
pifcat.-^O-uod in
moribuftp
fiucilla
tcmus
fpiri-'
fumu9:9Ut
6icz dc bi9
Ouid
demonu
patiutur tcur'
fpiritu ccdamuG: ct ad pcrpctrandii peccatum noftra co^ fcnfioncpcrtrabamur. Jlbfit autcm ut quandiu in boc bcllo intcftino fumus:iamno8 beatitudincm ad qua; uincedo uolumus pemenircadcptos
tum fuccubcntc
cucnire
ritatig in
boc malix in bac uita fapicti no poflc.-^i^cindc pcrccptio.re bac carnc qualis i g^ta cfl:
in ueraci libro
cfl^ccrcdamus.^tqui^
bcat
cft
ufq=iadeo
ba^
gilantia fua
uatanimaT deprimit
bitatio
teiTcna inba'
ut in
cr-'
boc modo rccte latini appellat el qua gren uocant ormen:quia ipfa primis bonis nature dcputat nonc ipc e quo gernmr ctiam infanoro illi mot* mi-' fe:abiks.t facta que borrcm^tquad
perucrtitur fcnfu9
:
no9 in mali9:ucl i nobis ce mala tc-ftamr.3pfacimdocctno9malii cflc ad pcccandu c6fentire:bonuq; ec ad peccandu no cofcntirc libidini. 3Uud tamc malii cui noa nd cSfentirc pru
dentia docetfadt tepcratia. Tlec pru^'
ratiocp fopitur.
iter pri^
omnino
T ipra
man3ture:quoniaciu9doctrina po^
te.Ouidiuflina:cuiu9mumt8
cuic^ tribucrc:vndc
fit
fua
in ipfo
bomie
ki interio:ib'
pcratia noiat':
quida iuflu9 ordo naturc:ut aia fubdatur dco 1 animc caro:9c p boc dco 1 anima i caro.-^Tlonnc dcmonfh-at t eo fe adbuc opere laborarcponus q in buiu9 operi9 iam fine requicfccrc:'
fubditur
minus
nullum
cft
uitium
cum
ficut dicit a^
fi^
minus !</ nimcfubditur caro:quato magis nd' ucrfus fpiritiicocHpifcir.O.uadiu CK go nobis ineft infirmiras: bccpcftis: bic Ltnguorquomodo nos iam fal^ uos^^finddum faluos:quomd t.^m
gitarionibus cdcipit:T taro
bcaroa
illa finali
nome e forrirudo in
quataciJc^ fapK
fpirita
malo bu^
ro^
bonis boc
pbilofopbi
XIX
miror qua
frortte
mala no
fi
ee conte^
cl3tTt:quibu8 htctnr
ranta fucrint:
malis
afi
cfle co''
tusautfuperbicftupore
minibu6:btc
fe
in bis
bo^
ct
fa^'
a kipda
fieri
beatos putatibu9:ut
picnscorumboce qualem
uanirate defcribont: etiam
mirabili
cecctur:
iquit:
(i
m.ilis.
crte
cjd
aliud t3lium
ma!orum
dici
aut cogi:
cum quo
fibi
propter que dids efle fugienda an io bcatam dicis quia licct tibi ab bif ma lis morte reccdcrc' Xiuid (i ergo i eis
aliquo diuino tcncrczis iudicio:nec
mittereris mori:ncc un^ fine
fincrcrie.-^Tlcmpe
tiic
p
ee
illis
faltem mifcram
Tlon
igit
^pta
ctia
Si bcata c mancatur in
propter
ifta
ea.
Si
uero
mifera no
eft:
quia
(i
cito relinquitur:
(it
mala fngitur ab ca:quo' modo e beata^2lut quomodo ifta no funt mala^que uincut fortitudtnif bo num:eandcmcp fortitudinem no fo
quandoquidem
fempitcrna
eismalis^quecoguntbomine
fccun-'
bcata
Sed fi
fugieda
dum ipfos ctiam (&picnte:(ibimct au ferre q? bomo e:cum dicat t acra di"
cant banc eflc nature primi
qua prcmitur banc fagicndam fatcn^ tur.Ouid igitur caufe e.' cur n6 etiaj
mifcra fracta fupcrbic ccruice fatcatV
amicus ut
cfle
ille
patictia:an
pert-mit.-'
po Tlon enim
boc fedflct
entertulifl*ct.Ubie
fortitudo/IVm^
peccflit:nempefuccubuit:
ncmpe
uf-'
queappetat.XDagna ois e in eis ma^ lis quibus ifte nature uindt' fcnfus: quo mor9 omnif modo omnibus ui'
ribus conatibufc^ uitatur:i
ita
uind
no
iam
bcata.-'
quc
uitam mircram fugiendlq^ faciebat; Ouaproptcr etia ipfi qui mala ifta cc
cofeflTi funt:ficttt
tum: (i no potucrit aliunde corirgc:: ab ipfo bomine fibimct inferaf. ZDa gna uis e in ete mali9:quc forritudic
faddt bomic(dam:fi tamcn adbuc di ccnda c fortitudo:que ita bis malis
uinciturutbomincque
ficut uiztus
quide loquntur:
mo
LIBER
nopoflfitperpaticntiamcuftodirc
f^
ipfainrupcrcogaturoccidcrc. ibcbet
fumue quc
paticnrer tolcrarc
dtbc
aliddc.Secun^
fibiipfi inferrc
no folum mala:fcd intolcrabilia etia mala cfTciquc boc eii ppcti-arc com^ pellunt.Uita igitur que ifto?t ta ma-' gnorum tam grauiscp maloijj aut p'
mifur oncribus aut fubiacct cafibuf:
nullo
conanmr falfiffi^
ta^
modo
beata dicerctur:
uicti
U boics
malis fgra-
ucfcetibusfumfibimorte ingcrunt:
ccdilt infeh'citati:ita uicti ccrtis ratio^
fummi boni
bicnibilccrtcmcliusatc^ utilius in
fut
Uod autcm focialem uitam cc uoliItfapientc6:nos multo am approbamus. Tlam rndc ifla dei ciuitas de qua buius operis cccc iam vndc nonumdccimum librti ucr' famus in manibus: ucl mcboarctur
q
plius
C)cortu:ueI pirogrcdcrctur cjrcurfu:
cffc
quc nifi in eis quibus ucj-a ine pictas no poflonno fe profitentur boc
(i
no
bomincs pa tianturtnquibue funt. Tlcque enim mcndaces funt ucre uirtutes: utboc profitcatur:fed ut uita bumana quc
tofrtantiebuiusfeculi maculis
co''
bui*
cnumcrarc
ualcat.^
Ouis
cjcidimarc
quc nodum falua cftf Undc t aptUs paulus nd dc bominibus imprudeti^ bus: impatietibue: intcmpcratibus
miferiam uidi:nati
filtj
alia cura.
Ouid iridcm
1 iniquis:
tcs
fecundum uc
ait.
ram pietatcm
ejrpccf amus.Sicut
crgo fpc
ffllu(:ita
fumus:?
ficut falutcj:
bcatitudincm
nofle
XIX
qui ufta
qm'bus iudicant
tcftiu
infidqs
'
amariora quato
eft
dul-'
cum
(Clmd cum
quccur i cn qucrif
ccrrifllJmas
mirifl*e
nocens:
(cc\l
cruciatiinoccns^luit^ inccrto
(c nefcitur.-^Jlc
quipalameft aducrfarius facilc ca^ uendo uitarc poffis: bocucro occultum:intcftinum ac domcfticu
poJTci
maU:
no folum q:iftit:uerum criam oppri'' mit antcquam profpiccre atcp cyplo' rarc potueris.li^roptcr q6 diuia uop
1*113:7
mifcria ut % tortum
i innocetem
oc
inimiri
cum magno
quia t
fi
torfcrat.Sicnimfccundum iftorum
fapicntia delcgcritqc
quifquc tam
foms
(it
ut c'
bac uita
ftige:
quo animo
ut prouido
fus
pcrferat: uel
cofilio
tam
uigilas
caueaf:quc aduer^
eum molitur amidtia fimulata: corum tamen bominum pcrfidorum malacumcoscfle pefllimos cjrpcrit': (i ipfe bonus c grauiter ejccrudcf nc^
cclic e:fiue
femp mali
i
ftterint
t (c bo'
no9
fin]cerint:riuc
ifta
malitia cx bo'
fi4pies:an
nd
audcbit,-*
^cdc
ad
(ocic
bit
ille
plane.onftringit cim c^ i
bocofficiapcrtrabic
bumana
ta8:qu3
defei-crc
guunturuidoloris
pleriit^ fuperati
1 de (c
ccntcs.
falfa cdfcfl"i
etiam puniiimr in
duitates
a piculis nug'/
noccntes:
Ouod
non mortc
puni''
uerttas latct,c.vt.
ttiminn impanitA
tcs:-:
(int
^deflc cuptcn''
LIBER
dicc ncfctcte ta
quamuis ucra obicccrint:a iu^ danatur. "bec toi i lan mala dcputat cfle pcccata.Tlo cim
fccit
bcc
Unguamfuamdomitisgcntibue per paccm (ocietatis imponerct:pcr qi^ nd dccfl"ct imo i abildarct cri^m itcr^ prctumcopia.Ucrumc.Sedboc g' muUie 7 ygrandtbue bcUis: quanra ftrage bominum:qu3ta cffufiocbumani fangttinie comparato e; Q.ni'' buB tranfacri6:no c tamc ccrundcm
malorii finita mifcria. O-uauis rim
qua
di-'
rimusmifcriaccrtebominis: 7fi no
malitia fapientia.Sn ucro nccclTitatc
ncfciedi arquc iudicandi torquct ifon
no
c]c'
tcrcnationcg^cdtraquasfcmp bclla
gcfta funt 1 gcrutur:
tri
ctiaj ipfa
im^
tcs^punitifontce^iparueilligpno c
rcu8:fin6fitinfuper7 bcatus.^-Clua
to confideratius
i bomic dignius i
ifta ncceflritate
bominem agnofrit in
camquc mifcriam
fapit clamat
in fc
odin i
(i
pie
qua foric
no
(c
bomme
bcllo^:
mcminit:muUo magis
quia
nifi iufta cflcnt:ct
dolcbit tufto''
gcreda n emt,
drindc ad
3niquit9 rim partis aducrfc iufta bclb ingcrir gcrcda fapicn:q ini^rss
maior e tanto pericuUa pknior.Jn quo primti linguaru, di^ ucrfitas bomincm alicnat ab bomic. Tlam fi duo fibimet iuiccm fiat obui' 9m:nccp prctcrirc fed fimul ce aliqua
gerics quato
fa''
mut3etdiucrfigencrie:5cu
botes
illi
fint
fcntiiit itcr fc
|>ptcr folam
linguarum
aUco.
igno^
uitaeino folum
iu^m ucrum
etiatn
tamo
XIX
in
haias
ria
af/ligaf
rirTgit:ut credat' uf amicue ce q iimi'' cus e:ur timicue q amicus e: (jd nos cefolat ibacbumauafocietatc crro''
mortuos quoa
ud
a bonia
mutoa dilcctio vcrojt bouoro cp amicorti quos q^to plures t i plu^ ribtts locis babcmus: tato longi" la-'
riufip mcruimu9:ne quid cis cotigat malidctatismalo^ aggcrib" buius fcculi.^Tlon cim tantummodo foliciti
fumus
nc famc:ncbelli8: ne morbia:
morib" lapfos:boc e in ipfa anima mortuoa audire fea uidcrc maUem". <lua ingeri matcria mab^ plcna cft tcrra:proptcr quod fcriptu e Tluncid no tcntario e uita bumana fupcr ter tam.-^^tpropterquod ipfe dominu9 ait:uemiklo a fcandalis. t itcrum. <luoniam abodauit inquit ini(^tis refrigefcet cantas multof ;: quo fit ut bonie amide mortuie gratukmur:i tamc mors co^ no cdtriftct: ipfa nos ccrrius cdfolctun quoniam
.
in pfidia maliti^
am:nequitii<:p murentur.
t qn
i
ifta
tlll
co'fingiJt:tantoutiqucplur3 q^to
uantunurinvtroc^ pericUtatur.
bcamicitiaangcIo;^q bominiiit
no'
lOortuos 4ppc mallcmus audirc:quaui9 7 boc finedoloreaudire no poflTcm^.Ouo^ rameimnoBuitappter amicitie fo^ cialie folacia dclcctabat vnb fieri p6t ut eorum mors nobis nulli ingcrat
quitaliafcntit aducrtcre.^
mrtos
i
fibi
cidataffectttomnium
bumanardnc
fic
de u^ anima
ri
cim
ct
bumano corde qua^ uulnus aut ulcus:cut fanado adbi^ bcntur officiore cofolationcs. Tld 5
luctus quida in
fi
vitc:^ aUquado fatbanas ficut legi^ mus tranffiguratfein angdum luaf ad tentandos cos quos ita ucl crudi^ riopus e:urdccipi iuflum cft:magna
dcimircricordianeccfTariae: nequif-
(c
jjptcrca
limicos.^fcuimagnadd
dia ifU e nccefTarta
nifi
mifcriccr''
magnc biianc
LIBER
ctis finis e id I
uera ^fcctio.c.jn.
fimulattonc falUf.
ciui
tatc qui
C
dcos
fibi
amicoB
cc di]cerunt
reb'
mor^
demoncs malignos
incidiflfc ccrtif'
fimu crquib" tota ipfa ciuitas fubdif cternij cum ds babitura fuppliciu^.
)c
facri^
Scd tnc e
lcgqs^quib^coscolendosrtcic ludia
ribus
taliti
tantoriJcp
ckdccof :
fatis
ucrauirtusrquadotomniabona 4'' bue utitur bcnc:7 quicqd i bono ufu bono:;^ i maloruj facit: i klphm ad eum fincm refcrt:ubi nobis taUs i ri tap9j:erit:qttameUorrmaiorcc no
pofl"it'4luaproptcr pofTunnie dicre
ab
cis
fincsbonoriincftrorum
c(fe
paccm:
no^'
i
ficut
ctcmam dirimus
ifta
uitam:prefer^
rim quia
bis cH
dc qua
opcrofiHKma difputatio:
uni'
fanctodiciturpfalmo.lauda bicm^
faicm drim:lauda
dd fummicp cultorcs ab c
boc dm loco
infirmita''
deum ruum
fion.
orum
cis
porra??
fccuri fik.3n
<lui
1 dicbus matignis
tudo no
u^
cft
dcfidcnofcrucriorcqucraf.3bi crut
cim naturc muncratboc e qucnature ixoftre ab omnio naturaru? crcfttorc donatunno folo bena ucro ctia fcm''
piternatno foliiin animo qui fanabiif
iam in illam nuUus inrrabit: ncc ab uUue c^ibit.^c per boc fincs ciuf eam dcbcmus bic intclUgcrc paccm: qua uolumus dcmonftrare fmalcm'
TliJm 1 ipfius duitarie mffticu^ no^
mcn id c bierufalcm:quod
ut antc ii
pcrfapicntiamcrumetiami corpore
quod
rcfurrectionc renouabitur.^bi
bis rebus
uirtutcs
ucl ma''
buiusubi
criteius
fummu bonum
Tldc
facti:
nuUus aducrfarius
fini6:qui
inquictet.
3pfa c
quo
in fan^
ctcr'-
cttficarioncm:fincmucro vitam
bcatitudo
illi
qaifamiliaritatcmno babcnt ci
ineimmortalitarcm:ucletia fccundo
XIX
fidemnoflrivppterpmas mfcrminfl^
bilca iinpio^:qui utitp inctema
ciari
ab alqs fcparaucrinKcucis
cHi^ pacis fpcric tcncar:nd
ipfis c6-
cm^
bui'
no porcrot:
nifi
etiam
uijrerint
qd
ut
inetcmn:profccto
in
finis ciuitatis
intcndunt.^proindc tatroncs
ipfi
ucbcmecms 7 tutius
infefti fint
pad
crema in pace dicedus e;ut ab omnibus faciU' polTit itcUigi.Xantum e cnim pacis
paj: in iiitj eremd:uel uitd
rum.Scd ^d unus
mribus i confcios
li
fit
tam prcpoUcl
ita
caucns ut nul
poftrcmopolTitmclius inucniri.
bc
quo
(i
t prcualcns quibus potucrit oppnfis t ejctinctis prcdas agat cum cis ccrte quos occidcre nS potcft:? quos uulc latercquodfadt:quatcncunquc umbram pacis tenet.3n domo aute fua cu uxorc cum ftti)8 1 (i quos atios il'
lic
e: ct
cis
qwppe ad
nutii
obtcmpcraiibus
ifi
mbuscllcara.
fine
dubio delcctatur.Tlam
ita necciTe fit
non
fiai idignat':corripit:uidicat:
7 donC
Ouod et bellantid
fcuitia oncfc^
fue pace
(i
ctiam kaien''
nifi
do cdponit:quam fcntit ce nd polTc: cuidam principio quod ipfe i do' cadcm domefti''
(i
of'
bu^
manas naturac^ cdmune utcil que intucf^agnofcii.Sicut cim nemo equigauda-cnolit:itanemo c ^pa^ ccm babcre nolit Ouandoquidem
.
ut (k ei feruirct que^
fuc fcruirc
admodumfibidomi
uo^
co-'
*ripfi
tna.
bellandocupiBtpcrucnirc.TLam ^d
aliud e uictoria:nifi fubiectio rcpug^
cum
(i
nantium.-^Ouodcumfiientpaj;
crtr.
facerc
ab
fadamus
a'
bomo
mrilucnit.
ncmo autcm beUum padficado.llaj 1 iUi qui paccm in qua funt pcrturba
riuolut:nopaccmoderut:fcdca pro
arbitrio fuo cupiunt comutari.
critfingutari6:vtc):bacdnomcn
Tlon
fmone
LIBER
nuUis
filtJB
uraUuderetpamulisrucl
fturni:apc3:fed ut leone3:uulpe3:a4'
graciiufculis imperarct:
nuUo amici
fclicior
U:noctue.<luc eim
coUoquio
tate blanditur.-^Oiuis
no
gcnu-'
qua
tcpebat bumu8:nibil
aUud
q>
pacem
'Quanto magis bomo fertur quoda modo nature fuc legibus ad incundl
forictatem pacemcp cum bominibus quantum in ipfo cft omnibus obti'' nendam:cum ctiam maU pro pacc fu
uolebat in
demmcbria obtcmperitibue
ipcra^
fc
paccm uel amando ucl timendo con-' fentiant.^Sic cnim fupcrbia perucrfc
bocfipacemquiinfua
pace
ini''
quorum in paris ccJparatione iufto/ mm:iUc uidct nec pacem efle dicenda
qui nouit pponcre recta prauis i or^
dinata pcmcrfie. Ouod
aiit ctiam eft pcrucrfuiboc ncceflc e ut in aUqua et
e talis
no
aUqua i cum aUqua rcram partc pacatum fit:in quib" e ucl cx quibue
}:
ret'cacu8:pamberculce laudarctur.
pen-'
XaUs ergo bo
iUcparteb3buitfcritati3:na7 fcmi^
ferus dictua e:gcnus^priu
quadam
oiiturbabitcami8pacem
uerfitas:'? idco eft
ifta pcr''
molcfta.Ucmnta''
et
Oiue
(i
mokftqs eius
e)ccUifa
XIX
dilTcflcrif.g^diu
brorum no e ftne quadl partui pacc quod rcm3nct.t tdco adbuc cft qui
pedeat;-! g? tcrrcnum corpus
i
pa^: cor
tcrraj
cft
mortalie ordinata
fidc
fub ctcma
le
quodamodo
q:mv
domuo
ordinata im-
no
rccedit:urcii tcnct
ordinata ipc
ciuiii.
cam:uel
randiobediedicp pcordia
paj: rcon'
iaicc^
dco i
quc
rcrii
nd fiit. Xraquillita
tandiu quafi
tumuUtur
corum paccm
legib"
particu^
mo
ilU"
fummi
nuUa e.Ucrotamequia meritoiufte^ que miferi fiit:in ea quoquc ipfa fua mifcria preter ordine eflc nS poflunt nd quidem coniiicti beatis^fed ab cis tamcn ordinis lcgc (ciancti. Ouicuj finc perturbatione nd fint:rebo9 qui' bus funt qultaciic^ congrucntia co'
aptant.Jlc per boc
c in cis
ordinis
ri
Ouia 1 (i de
mantis
aialia
tn
fa^
rt
dc
eis
or-'
mortuo:^ camc8 ab alqs aialib' dc uozentureafdc lcgcs p cijcta diffufas ad falute gcncris cuiufip mortalium
cogrua cogruie
pactficatcs:
beant.ZDiferiorcs autcm
cii
pap
quaqua^
do adminiftratur.uin aiit dolet ej: qua pflrte dolmt paas pturbatio fca c:nulbucroadbucp.ij:ein qua ncc
dolor urit:ncc cdpago ipfa
diflbluit'.
Sicut ergo
poteft:fic e
qucdam
no
cflc
C)epaceuniucrfali:q
itcr
bcl''
lo:beUum uero
aUqua pace
non potcft:non fccundu^ id quod bcl lum c(l:(ed fccundum id quod ab cis
ucl in
geritur:
3j:itaqjcorpori8 eordinata
tepcratura partio.
funt:quod nuUo
modo cflcnt
non
pip aie
ir''
LIBER
natiira c
natura in qua nuUu bonu fit nd pot. "pvromde ncc tpfius dbboli natura !'
quanttt natura e
fitao
manum:dcdit bominibus qucda bc na buic uitc cdgrua:id c pacc tcpora^ lcm pro modulo mortalis uitc: i ipfa
falutcticolflitatcacfocictatc fui
gc
ncris^tqucqucbuicpadurtuedc uf
rccopcradc funtncceflaria ficut ea q aptc ac cduenietcr adiaccnt fcnftbus:
luj: ifta uifibili8:3urc
tate
no
no
iiUeftinnatura non
eum
i
fubtrabit
pcna: ncc
libue paci
tie rectc
mortalium accommoda^
uit:fcdm3lum quod ilie commifit. Tlcqj cnim toto aufert quod nature
dedit:fcdaliquid3dimit: aliquid
rc-'
riam 1 bonore in
ad fru^
et
cndumdco tprorimo
autem pcrpczam
sccipiaf^becamittat.
in deo.
Omi
in
Tlam qui peccat peior c fi lctatur damno cquitatig. <lu( ucro crud-
fi>c
dflmntjfaUins.ftquoniam cquita acfalus utruncpbonum c:bont'quc 9 mimionc dolcndum e potiue q> lctan'' dum: fi tame nd fit cdpenfatio melio'' ris.ZDcUore autem animi equitas
g^corpdris fanitae. "(^rofecto cStic
nietiuainiufhisdolctin fupplicio
Ictatua
defcrti
cft
uitur.c^iig.
ciuitiu terrcna:i
celcfti aiit
riuitatc refcrtur
ad fructo pacis
eter^
in dclicto.
in
boni
pcccato
uolun^
tatis malc:ita
dolor
amiflli
boni in
fupplido:tcfli9 e
film dolct
7 copiam
q: aliquibue reliquqe
pads id
dolct:
quibusfrtut natura fibi amica fcr. "boc autcm^in cjrtrcmo fupplicio rc^
cte fit ut iiqui
t impo
naturalifi
bo^
prodcft:quam
inter fe
quemcdtcpfcriitbenignifllimti brgi^
torem.>cu8ergonaturar6 omniuj
fapicntiflimus cdditor
iuftifllmus
ftigiut
omamcto^
btt-'
dolorcm^tpacemanime di proprcr
ej:pUnda8 indigenrias appcririoncm
ttiajrimiiinftituitmortalcgenus
XIX
fu''
cem:qu3
fibicociliatur aia
pa i corpus.
incft:
bumane.Unde aptus
aiit fuie
Scdq'abominirationali9 aia
totubocqo babetcdmunecu
bcJl^f;
imperandi obedicndicp
ei^
aiiquidcontcplcturtfccundum boc
aliquid agat ut
fit ei
concordia cobabitantiii.3mpcrlt
ordinata cogni^
fed
fecudu
eam cognitione
uita morefcp
flu
bumane mentis
ifirmi'
tatem
incur^
)c libertatc naturali: n
cui" pria ca pcccatu e:q:
fuitutc
corpore mortali
a nS per fpcci-' omnc pacem uel cor^ cm:ac per boc porisuelanim.: uel fimul corporis n anime refcrt ad illam pacem: quc bominimortaliecudeo immortali:
ifto:
peregrinatur
bd male uo'
alten"
luntatie ct
ii
nd c macipiiJ
bo'
utcifitordinataiftdefub eterna
lc^
onem^]cimi docet magifter dcu8:in quibus bomo trta iucnit que dtligat
deiJ:fcipfum:Tpropmui:atcpiWe
diligcdo
i
fe
mincm
pccori.3nde primi
iufti
pafto
nd erat qui
rc9 pcconi
magis
ftitutifiit:utdcu9ctia
infinuaret
bominibus
a
projci^
quibue
potucrit:-:
boc
fibi
noeiuftuspcccatum
filq
uindic3ret.
mcruit:
non
natura.Origoautuocabuli fcruorii
latina lingua inde crcdifducta:^? bi occidi a uictorib'*
orum
LIBER
pcccari merito
nS e.TUm t
m iuftoj
Uodrca
cria
fi
babucrdt
fcr^
geriturbcllumr^peccaro ccontrario
noftri: fic
quidc^
adminiftrabatdomcfticapace^ut
fm
bumiliaturemcndaspeccatft vX
niens.Xcftis c
captiuitarc pofitus peccata fua
pu''
dc
cata
eflecam
nome
fit:
peccatB e:ut
bo bomini caditiois
fit nifi
ui-'
do-'
culo fubdercf:q6 no
deo iudi^
defi'
cc
rsmen
ftetcordamortaliii:utalia9 omitt5
libido ipfa dominandi.
domo pcr
i^
'bomintbus
domi^
(^ licito:quantum focietae
bumana
urili-'
nanti^buB.TluUue
ai)t
natura in qua
condidittfer-'
concedit:pro
tare:utpadunde
diflfiUcrat coaptef.
no
e innocerie parccdo
con^
malum
grauius indriaf.
cfTct: nibil
cfle
no pnt a dMe liberi fierufuam feruirute ipfi quoda^ modo liberi faciant non timore fub dolo fed feruiedo dilecrioe fideli: do^ nec trafeat iniquitae t euacuet' inis principatus t poteftaB bumanart fit deu9 omnia in omnibus.
tate fuire:ut fdlicet
ej:cmplo:Ouiaigituromni8
domus
omnis pare ad
rc
utadpaccm
i^e equo iure doifiinandi.c.^L
imperandi
XIX
ii
fittutqrlcgeciuitatts prcccpra
paci accom^
eo:iJ
fub
ci''
% xii difcodia.c.p^g.
ui''
dita ptincre ad alium corpus:ad aliii animu 3nque ipfo corpore ad aliil ct
uuntc]cfide:p3ccm terrena tp
buiu3 teporalis
rebus comodif'
quo
tcndit in dcu:fed
quibue fuften^
tctur
clefti6
3ccirco reruj
ncccflariarii: utriP'
c^e bominibus
fidelibus
infide^
ad alios alia cetera. autem ctuitas unum dcu; fo colcndum noflct : cicp tantiimodo femiendum (eraitate illa quc grcce b tria dicituHT non nifi dco dcbetur: fi
fecunditatc;:?
lu
deli pietate cenfcret:factum eft ut reli
fuus^pn"; mul^
gionis legcs
poflet baberc
q no
tif.in
appc
ab ca
iras
de rebus
queda copofitio uolutatum.iuita8 autem ceteftis uf potius pars eius: q in bac pcrcgnnatur mortalitate i ui^ uit ej: fide:ctiam ifta pace ncccfleeft u
taf:donec ipfa cui talie pajcncceflTaria
grinatur in terra:ej:
ciucs cuocat:at(^ In
dum a^'
pud
omnibus getib' omnibus linguif percgrina colligit focietatcm: non cu rans quicquid in moribus lcgibus : t
ftitutifcp
diuerfum eft:quibu0
paj: i^
one redeptionie i
ciuitaris
eorum rcfcindcns
ncc dcftmens:
imo
fut obtempcrarc
no dubitat.Ut quo-'
ipfa mortalitaeifer
fincm tcrrc^
nisim cdmunis
cft
LIBER"
ciuitas in
grinamur a dtio:qua falua arc^ cem de quibufda rcbus quas ncquc fcnfu neque racionc pcipimu6:ncquc nobif
p fcriptura canonica clarucriJt:nec p ttflcs quibus no crcdm abfurdum c tn n:am noritia pcruencrDtifiitc iufls
rcprebcnfione dubitamus.
tyc babitu
9m.c.ja)c
n moribae
ppri cbrifli'
ccnda
fit
ordmariflTima
frilicet
atque
n
ucndi
uicem
in
deo:quo co ucntfi
fuerit
no
ifta
fecte
uolutari.lDancpacedum pcrcgrfnat' C ftdc babet atque cf. bac ftde iufle ui^
dogmata pmutazc
ad''
ii
ad illa paccm adipifcenda ffert qcquid bonarn acrionii gertt erga dc^
uit:cu
nibil
um 1 pro):imu:quonil uits
ttrique focialie e.
ciuitaris
uite ilU"
gc
pofTit i quolibct vitam co^ duccrc: i ad fcmpitema prcmia puentre:intcre tamc 4d amore teneat ucritaris^quid
offtcio caritaris
dla;
impcdat. Tlcc
fic
4f'
quam de academtcis nouif uar ro adbibuit:quib' funt incerta onia onino duitas dci tale dubitationein
tany demcnria detcflatur babcns dc rcbusquissmenteac ratione coprc bendit:etia ii paruam ^pter corpus corruptibile quod aggrauat anima^:
quonia ficut dicit apfus cf partc
mu8:tameccrri(Tim3
^ciltii:
nd cogitet prorinti:nec iic ac mofus:utcontepUrionend rcquiac dci.3n odo nd iners uacatio delccta:
debet:fed aui in(|fitio aut inuerio uz" rirati6:n t ea ^fque^fidat
uenerit tencat
{&
actionc vcro
cniiio^
bue p corpus
mifcrabiUue
anim''
utimi:quoniam
bacvita:fiucporcria:quonia omnia rana fub fole:fcd opue ipfum quod pcrcundcm bonoreurporentia fit:fi
rccte
fallif
qui
nd^
eis
purat
atquc vtiMi
fiitid e
ut ad eaj fa^
mris 1 uetcrtbus 7noui8 quas cano nicas appeUamue^vndefides ipfa co cepta c:er qua iufhis viuinp qui finc
dubitattonc ambulam'* quadiu pcrc''
dcome:vndeiam fupcriue difputa uimue.T^ropt quod ait aptue. pif copatum qui dcfiderat bonum opue
dcfiderat.xponae uoluit quid
ftt
XlX
epifcoparusrquta
erit
dia in dibuf e^
eo^ gcrcns.
ftetio e.
rgo epifcopin
i(n
fm
difTinirides fcipionis
q in
dercpolTumu9filicerc:ut itclligat
fe cpifcopo^cj prcclTe dilcjtcrit
no
nd pro
mana refp.c^.
q
Uaproptcrnuceloc^ut ^po-'
tero breuitcr ac dilucide ej^pc"
fi
fi
ita
tcncaturatqucadminiftrefut decet:
tamcindcccrcrappetirur. -Ouaobrcj
ociiifancrBquerit carirae uerirarie:
pud dcerone
uti
nuy
nccclTitas cari^
rempublica
tAti9.0.uamfarcinafi nullueipoit:
percipicde arque intaedemcindii cft
romana. Brcuiter cim rcmpublica diflfinit ee rem ppfi. Oxie diffinirio (i ucra i:nanq> fuit w'
fiiifTe
^ptcr
refpu.
omni mo vcrirarie
primat ifta
dclcctari defcre'
op-^
mulritu''
dafnefubrrabafillafuauiraet
necelTitas.
cdmu^
boc
e:
cdfmfum:difpurado
cjrplicar:pci
O.uod
ciucd fancto^
fint.c.;cjc.
buiud
rite
nd pofle.Ubi ergo
Oamobrcmfummfibonficiui
fit iiuftc:
nec
tatig dei cum paj; fit etcma at^ quc pfccra no p qua mortalcs tran^
qua immorralcs manear nibil aduer* fi oimodo paricdo 4f e qui illam uiri
ucl bcarifTima ncgcr:ucl ieius cdpara
a^'
quod de iuftxric fonte manaucrit: fal^ fumcp ecquoda quibufdam nd recte fenrietibufdici folet:id ie ius quod ci qui pUis pc utilc e.Oiuocirca ubi n
cueraiuftitia:iuri9cdfenfu fodarus
cerus
nec
pptiis iu]cra
fdpionis difTinirione
ufum
rcfcrar
ad
illius finc
qucm
dili-'
Ane
i magna
que nomine digna nd e:ac pcr boc fi no e 4 cdfmfu nd fociatus c iuris:nd c aute
puli^fcd qualifcoq^ multitudinis
ppti
nd e nd ee republi''
fudi
LIBER
caicfi (1iflributt.<ltKigttur
iufhtiae
quibominHmultitudine populil
fa-
bominisfq ip(d bomine dc ucro tol^ lit:7 tmudia dcmonibus fubdtt/lDoc no ecuitpfu3diftribuerc.2ln q fun^
dcuttlitatcquiddicam^cuiue comu'
cct'':
dum
aufert cius 3
nficuparur.^Quauis
atteda8:ncc utiliras
dm
fit
fi
diligcntcr
ulla uiucntiii
9quofactu6e:7maltgni8
rimc ac fortifTimc i cifdcm
iuflitia.t
feruit
fpi''
qui impic uiuut:ficut uiuit ois 4 dco no fcruit feruitcp dcmonibua: tanto
inagie impi^s q^to magis
ftbicii fint
dc re
riuoliit.Xameqdde
iuria conlenftt
iniuflitia
flare augericp
ppXm cuius
bomince boibuB dominatibus fcrui'' ant: quam tame iniuflitia nifi fcqualf
impcriofa ciuitas cuius e
fpublica:n6
quo iuftiria no c.Si rim diciit no imddig fpiritib": fj dqs bonis atcp fanctis i fua rcpu. femifTc
romanos
magna
iuflitie
rc^
cam
poffe^juincqs impe
iS
utif ftiit":
dcmo
nimio
7 pro
cu aliquid rc-
nibus
fcruiffc
romanos:
ctc fit:id e
melius babe-
a natura fumptunobilc e;ccmplo at^ que diad c.ur igftur deus bomini; animus corpori impcrar.ratio Itbidi cctcrifqj uitiofis animi partib'.-' "jMa^
nc bocejrcmplo
fatis
bcc
ci
tata
co''
minatione prcccpit.
edoctu
e:
^buf''
3ln ucr"
(it
deo 4de5
dco fubdita
tcrifcp
imperat
co
libidini ce^
uitijs.Quapropter ubi
in
bomo
efl
fcr-
deo no fcrutt:quid
cfTc
putadum
adbuc qucrcrctcfs
ifte
dcuf
refpo'
no
iuflitia:proculdubio ncc in
cctu:quicj:talibuscoflat bominib".
iV
efl
iuris
illc
confcnfue:
XIX
dicitocdfu^canl^tUisiuftc iudicaci^
buf:mcrico
fit
iik punit^.Uidcrit
4d
eccfia^
aut fortaffc ua
us que uarro
rcmanoruj
Quiod
tri
io
"bic tn iudcoe
dit:que
ipfc deufl
que dociilTimus pbdrum acernmus inimic'' etta p coru oracula quos deoe putat: dcumi^ni porpbfrius confitetur.
l^uis cbriilianoru
diccs. Sacrificas
dqs eradicabtt' nifidiio cm. Sed ad manifeftiora ucniam": t audiam'' ^ mflgnu dcii dicac ee iudeo:^.3tcm ad
ca q itcrrogauit apoUine
dd
mclius:!
i ifti ftic: uc
aii
g>til
fatis e ide
generatore:i
rege
oia:que crcm^
ius
lati^
ipfanumina pbo::efcnt.'Q.uo
naitcrpretata funtpona.3ntcrrogati
ic[i
poHec
facti bonorat bebrd.XflU oracub dd fui apoUinif la magnii dcti ce bcbreo porpbTHue
lii
dirit:uteti i ipfa
numina pborrcf
c|d ipfe por''
magis poteris i aqua tprctTis Uis fcribcre:aut inflane penas leucs p acra nt auie uolarc g^
:
cat.n ergo
pbfn^nd pcrborrucnfrfacrificans
no formidauerit. jbidc
etia bona dc cbrifto pbtie iftc: quafi obUcuetUTdcqua pauloaiite locud
femelpoilutercuocestpieu):orie fen
fo:pgatquomodouultinambus
fal^
mors
intcrfe
digncque
budaucrinc.bcnic^caquaaU^d mi^
rabileacc^ icrcdibilcplafur^^^piczopi
^ no
cflc
cc
ftianos aiii
deorum
LIBER
<luonta3
no ctil deu noucritcbriftu:? io p ea faluus cc no pofTit:ncc iftojt medact'-' loquop dcmona laqucos uitare ucl
folucre.Tlos aut necp apoUine uitu-'
pcrantccbriftii:ncq3bccate pofTuin"
fcmp
du9
alioijt
ilU"
mortalitatidonafar-zbac cbriftianof
cccbriftianos qi mficbriftiani
colcreerratce.JnKfogitib" aut
in^
ab co;t
crui porcftatc
ii
potcriit. 3ftc
quit.ur ergo danatus e.^oraculo rcf pondit dca corp" qdc dcbiUtatib' tor
mcntie fcmp oppofitu e:aia aut pio' ru cclcfti fedi ifidcf.3lla uero aia alqf
talib"
aducrfuf
bccatcattp
animab"
uitupcrct auc
ambo coUaudec.O.6 fi
demones
uitftrcm".ii ucro eo
ille ui'
naa dqe
ifte
^^
uero
pi"
fcncianc:
boim:c)c co
eif factlc
pccpfcp ptculii.
bec3te:cu dicat
quas anrc^
ejr
erpona:priuf
cSaiio
llTc
fili
ab ipuris demonib"
ita fu-
qucrofifacaUtdedit
cbrift" cbriftia'
Utni uolcns
quomo
polTirtt iterclu^
dant uia
fic
falutis ctcrnei
qua quifque
cbriftian^.-^Sue
lie
milleformi
fcnciiic
quo bcat^.-^Sed iam ipfiuo crroris cis audiam^.Sut incjt fpus tcrrcniminimi loco rcwcno quo dam:malo^ demonii potcftati fubic
cti:ab bis fapicics bebrco:}2^
du
lii
quorum
un"
tu 4 utrijcp crcdidcrit
3lc
trl
apolUnis oracula q fupius dtcra ftit: ab bis ergo bcbrci dcmonibue pcffi'
mis 1 mioribus
ncrari aut
fpiritib"
ucrabat
rc-'
uc
quifds
no fit.S5
fotinianus beretic"
4 titumo boiem
magie cclcftcs deos: apli* aufc uencrati deu patre."bcc aurc in^ quit T d^ j3cipiDt:T i fupcriorib" ofte dimus qucadmodu aiaducrtcre ad
XIX
deumonettillaim^at cole ub(que. Ueru idoctt i ipte nature:qbu8 uere f5tu no pceffitadns dona obtiererne
(p babcre iouia imortalta notioncj:
fedgentia:quodeuidetcr in pfatmo
feptuaginta itcrpretcs pofuerdt
dicc''
quidc dcmo-'
noaudieted^zdeos^diuinos uiroe: deoa quide6c8 recufaucrurr^bibitof aat dcmoncs no folii nullis odqa ifc
qui:f5 et rcuercri dclcgcriit.t>eu aute
nibus^bibitd
ec:celcftib"
aututoni'
bu8 urali4bu8
facnficariec pmiffd:
fimularcd
fe
cole ea fola
p q denfado
nobis
cft
dcdfole^credatcc quifpiicuifaczifi'
ita ce itellige
rcpit'.
ratur
r.6
ad
ip^
predicauit
ded pfcm 7 quib" morib" fii colcdus dijrit. OLuibus pccpris^pbetici libri
plcni
fiit
(i
tam in qua lcge fcriptd e. Sacrificas d^s cradicabit':nifi dtio tantd.^uid opus e i bac ciu8 lcge dufc^ ^pbetis debacremuliapquirerc:imo no p^
quirerc^Tlon eim obftrufa
fdt:fcd apta
m laudat'
Scd
cbri''
ud
in
ra:3
ftianietmcrat: auttantiicaluniatur
quatil uolut
i crebra collige:?
bac
tat
difputaiione
pinafiquafi cuiq?
queturpia:quededccoraerga dcorti
obfequiii
i
deu ue?t i
fummu facrificari
uc
tbeatria agcbatur
teplif
i
Tattcdeqlcgarurdicatl^audiaf
clcfq8:ucl
tclltge
rii.
ec^
diad ab
doCTifti'
ubi
i ubi mina
fit
mo'
mi prcdicat:audiat':timcat': implcaf:
nc inobedieics cradicatio cofcquaf.
Sacrificas dqs cradicabif in^t: nifi
0.uis
aiii
dipt buic uf
ifpirauit:
dcmonee ab bebreis
g
illc
coli
odcrint
que coluenit
dtiotantd.Tlonqno rd cgcatalicu' iu8:fed q: nobis e^edit ut rc8 dus fimus.lDuiccimcanifin facris littc^
ris bcb:eoe.i>i)ri drio dcus mcus cs tu:quonia bono;t mco^t no cgef."bu
rionemortaliucncramur i amam":
facnficari uetat Jronaa i^Uge fua
qua
ob
librif ptecedetib"
difputauim".
i
dicabirur.tncquif^putarct demo
^cfTsturad
mbus
quos
brafiiturioffercbatiucLn:?
didt
mimos ufminorce^ne
1 1 fcripturia no bebrcoru
facrificef ce preceptn:q:
LIBER
faris
uiTum e
afpfi-'
nonullaptulim^r-riabuic opi
de qua
prcccde"
^m
uf ipfum nd
dcu8 iparct unus t fumm": nc cui^ facrificct'nifi fibi tatu:7 p boc dibuf boibus ad C3ndc ptinctibus ciuitatc; atc^ dco obcdictib^ianimus cr corpi:
i
di|:crim
reruquas
ifta
cdcordicdmunione
fociat"<luodalltdeifto
ppb t
de
fide
di-'
qopcrat'pd(lcctione:qua
ligit dcii ficut
bomo
parua
quacU'
vX magn^ tenuerut:? de
alia
muficutfcipfum.Ubicrgo nd e ifta iuftitia:^fccto nd c cct' bominil iurif c6(en(ix n urilitatis cdmunionc focia'
tus.4D.aod
ft
dcus obcdieti
nift
fibi:
boc i illa
pu.c:q:rcspprinde:ubi
ius nd
cft>
popu^
folu
nd e ucra
rcligio.c.jr^v.
romanos
q
f
ali
litcr
md::uelut
fi
dicaf po^
dcus
uiti-
pccpit nullo
md
iperat.Tlamquarcorporisatqj
que ppfus
titudinis
funt intueda q
dili-'
mul
dcmonib" corrtipcnribue
ui-
nd pccoru fcd rationahii c:e eo:^! quc diligit cdmunide cdcordifociar^errl abfurdc pprsna^ cupat':r3to uxio^ mclior quato i mcli' oiibue tatocp dcterior quaro e in dc
aturaru:T
tcrioribus cdcors.Sccundu
ifta diffi
nitione
tcs co
1 rcs ciue
dilcpcrit
n quib*
fiit.Sicut
XIX
ftncmadquemrcfcrtuntamc
tata e
q'ppc
eft:
mu8
quo
cffu;a]cbccortio:quorumfidc8 finc
bebrcoi^t.Bcatus ppfe
opcribus mrrcua
ftdce
c:fcd
pro dQ
quo
ab iHo alicname c deo. 6itigit tamcctiam ipfc quandam pa cem fua no improbandirqua quidcj
imperar.idco ncccffaria
efl
iuftie talis
q> ipcrcfinequa^
uit^a
liberatur:ur
grinetur."p>roprer
qua ira pcr fidcm dei populus apud bac inrerim pcrc^ quod i apXat nm^
boc loco ifirmitatig ct benc c6fl;gcrt: fme boftibus talib" uictia fubditifcp
dominati:rnde fi no
ccrtc bbili locutioe
facili
opationc
c ogi''
aut uolatili
moniiiteccfamutorarctpro rcgibuf
ciu6 atcp fublimib^raddcns t diccns
impera^pUna paj: no
rcfifttft
e;quifl
illa
ut quicta i tranquilla uita agam" cd omni pictatc i caritatc. f propbeta biercmias ctim ppfo uctcri dci uctitu
illa
umpbantur
ram prcnnctarct
captiuirate:
diui-
tionibuB dc quib'
omnibus idiuinis
ifta
patic
tiafcruictes:monuittipfe ut oraref'
pro
illa
dice8:quia
pace cius
cft
paj:
quig
ita
cico dimitte
ccffe
ne^
c.
babeaKnifi
bomo clatu6:ncc vo
qui gratia largtmr
fcriptii cft
magnu8
>cpflccfcruictiudco:cur pfecta
traquillitas
i
pcr iuftitia
it
pot
bominibu8:proptcr quod
flpprebendi.c.j:j:vi}.
dcu8 fupcrbis
dat
rcfiftit
bumilib" au tcj
p
illo
3tr
aflt
cum
dcli iullitia
am'mu9
pap vt
iufti''
folatium miferie
dim'9
tta
ftt
LIBER
i cuius adipifccde caufa ba bcnda e ifta iuftitia quonil fjnata im mortalirarc arquc incorruptione na"
rcfcrcda
turauitia
no babcbit:ncc unicuique roftru utab alio ufa fcipfo quicqua rcpugnabitmo opus crit ut ratio ui^ tije quc nulla eriit ipcrcf.fcd ipcrabit dtus bominiranimus corpori;tataqj obcdicdi ibi crit fuauitas i facilitas:
quata uiuedi rcanadique
fclicitae:^
boa
autcm
fincs
bonorum
maloru^^illos
quoniam
bo''
pcriudiciumrranfibunt adillos
boc
illic
in
omnib" bommib"
atcp
tum
crir:T idco
de ciii
iTi8:uel
omnircmpore dcim
libro dcroyfii''
fit ej:it*
im'
iudicct:in
boc tamcn
difputan'
ad
&3 Ul;
timiiudtcci dei
fcmpucrna:quc etiam fc
dicitur: quia nec anima
cunda mors
quodipfedona
ucrit locuturi:
alie-'
nataerit:neccorpue quodetcrnis
do
cumc^
ri
aflcrtu'
aducrfuB im^
pios 7 incfedvL^
lo8:tang' in edi
ficri
nia diuina
mci-iroqucrirurficutpa):in
bonon
q6
uclqujlcbcllum
ccontrario
in finibus
maloru^
poflTit intclligi.
Dcrum 4
uidebit
ni-'
corraucnirc cona^ ad boc ut aut aliud ftgnificarc cotcu'' dant:quod adbibctur tcfttmontu? dc
litrcris facris:aur
omnino
diuinirug
pum pcrniriofumqj
bil aliud
q^ cfTc
fit '
eflc
dicrum ncgcnr.Tlam
morraliii qui
nullii onfti'
inter fe
rerum aduer-
mo ce
cum
ea ficut dca
Ouod
igitur
funrinrcllcjrcrir^ia
fummoac
uc:o
ci"c
cogttiiri
cft
dicra efle
aducrfa
carum
q6
cc>tcn
quando
tiofifl^imcdcfendcrcmoIiatur.OLUod
i fenfum
XX
m
cflfe
ultimuj
diemdicim^^ideftnouifTimu tepus.
morc knctarum
te^'
tr^
cur tulV
nifi
ille
porc:ncmo qui
illas
bo-
aatcum
ia^
noni plena n ucra feliritas:'? omniu^ no nifi malorum digna % fumina in'
fcliciffls
timum uriiouirnmu^quia-rnunc
dicat^Tabbnmanigmerie
dicauit^dimitteedeparadifot a
ni pcccati pcrpctratorcs.
qri angelie
rii
apparebit,
initio iu^
lig'
t)euarictate rcru bumanarii c\x\ no pot dici dedTe iudiciii dci g^uis nc
3mmo
etti
qucant inucftigari.c.q.
pcccatibus no pcpcit:quo
UncailtTmala cquo
anitr.o
fcrredifcimu8:qucpatiiirur et
n in tcrris n
dv
boni:7malan6magnipcdcrc q adi' pifciitur 1 mali.3lc pcr bcc ctia i bis rebus i quibus no apparct diuina iu'
ftitia:falutaris e diuina docrrina.Tlc
Ucru
rc^
7 fi ncmo
pcccaffet:n6 fine
bono
fdmus
ci5
quo
iudicio dci
Ui paup^mal'
illc fit
diucs.
ramratsonalem pfcueraniiflunc fibi domino fuo cobcrentcm in cterna be atitudine rctinerct.^udicat ctia no fo
dcatque^
ri dcbuifl^e
fuis pditis
morib" crucia
triftctur
lum
uniucrfalircr de gencrc
dcmonu
pmoiin-
dcbuiflcpfuadct:c):eardciudicio
no
autiniqtateiudicis prcfl^us^aut
fa[fif fccle-
obrutus tcftmionijs.Scotrario
ueni
ct uidicatus
nc torqueatur prccatunnec
iiuftc utt
ifultcr.^mpius op^
que
(8
^ fu^
bac uits
fiue
rapiatur:'!
dt
fe diutiflfimc tnfupcr
minib''
fublimcfbonoribue: i boiej
mircatur.Sicuteim aitapfue: no
altbi ifcrutabtlia
colligit.-^O.uis
bro dc iUie
\x\
qua ficut
faccr
LIBEK
pfalmuseloqu^fbouanitaci UmHiQ
factue c:7 dice
ei" ftcut
mpe falomon
rcj: ifracl
(|
fapierifrtmua
bicrufa''
abn
ptcrcnt
4 rejnauit i
irt
lcm:librD
uocat
ccclcfiaftcs
n a iu^
bona ifla
lia
facmrii canonc
cjrorfus
e.Uaniras uanitart
di]citccclefiaftf8:uanitas uanttarti ct
quinoeratalTecuturibonsctema q
beat09 f8ciut;bi6 teporalib" fdccipe
6i loborc fuo
q iaborat fob
folc^
t cii cj: bac friia conccterct cctera:cd mcmoras cronas crrorcfquc buius
uite:i cuanefcctes iterea teporti lap'
bu6 uclpro
fnis qutbufciiqs
uf qua^
ncrur i ea
eril
rerii
dcplorar quodam6:q'
cum
fit
a^
Tlik uero qnado no folti i malo func boni T i bono m9li:quod uidctur tiu''
ftum:ueru
et
bundaria
plcnTcp t malis
ueniilr:^ bonia
ifcruiabilia
fiiJt
capite
ipfi'':7
rri
fhiltuf
(tcnebns ambH'ct:t!nus
inc urrat urique
i
omnibuf
biles
folcfignificaeuidclicaea
mata que
quoiudiciodeueiftaurfaciat f
finaKapud que
nm
ma fapieria:fummflq3iuftitia:nulla i^
firmit9s:nulla temeritae:nulla iiqut^
tas^falubriter
tri
difcunus no magtii^
quc facta
e fupcr tcrrl:
quia
fiit tfti
nd
uenerimue:cuiu9
tepiis iam i^pnc dicif diee iudicii: et ahquado diee domini niJcupat': non
fccic
buc
merf8:at
tti i
bac rc
ius
ufbona acqut'reda:urmala
uirl''
da uancffcndo
comunia difputuit.c.i$.
trafcunria: fc d pptcr futurBiudiciu:pcrquod cnit bonis bona 1 malie mala fine fine mafKra.
>eniq;
ifte
ftc
pclufit
XIX
cuftodt:boc ednis
ucrera i
feruare q>
temporum.
cufto''
qtn
torid
qui boc no
c nibil
feculidcclaraur.c.v.
rcmanens
in fimilttudine uanitarif.<luia
omne
<
"Rgo
ipfc fsluator
i
ca obiurgS'
boc opue
id e
rcr ciuirarce
omni dcfpccfo:id e in omniet qui cotcmptibilia bic uidef: lidsonccuidctquia dcus t ipfum
ttidccneceamdetpicif.ncc
iudicat prctcrit.
eum cum
cericiuitaii.lBmein4cdico uobis q:
tcrre
fodomoruj remifl^ius
crit in dic
ittdici) 97 tibi.t^ic
cuideritTimc pdtcac
Qb ad difrcredo dc nouin^mo
dicto
ia
cU ueteris teftimonia^lat"
gencrati6e:T
codcmnabut
q>
ea:
Uiusttaq^ ulttmi
iudicij dci
a finibuB
lomonis:T
falomon bic
rcfur^
U3 rri anrcponcda fiit digniratc:quo'' niam illa ucta pconia fiii nouo:5t.Tlo ua igifponcda funt priu8:q ut firmi
)uasbocloco
rcs difcimus;iclTe
iudicium: 1 cuni
moriuorum
ue^bemus
ucccrtb'
afTumetur i uetera.^n
in no-'
mortuis
finc
codcmnabut:4a
ej:
quia
ipforuj co^
lege
i p^
loco
nouum pertinet
tcftametum:
eft
tri'
1 teftimonium
loquact:3dbibuir fimilirudine 6
tico
bct:bocea lcgcT^pbcria.Tbrius
tur ipfa. caufa ponenda i:i poftea
Ilc9 inrroducedi
"buc
'ripfe iefus
cba
minatindtbonufcmec
flgcr autc e btc
filius
bois:
ftu9
mundu6:bonii fcmcn
(lrane;faibamc{teruditu6 in rcgno
aucebtf(int^[^regni:5i5am'a
autcm
LIBER
fi!tj
runtncqua.3nimicu9 aute 4 (c
feculi
minauitcfl:ediabolu9.ZDefTis uero
odcdm
^''umario
lifut.Sfaitcrgo coUigutur
n igr.i coburuntur:
tiorti:
fic crit C
cdfumfl''
mor^
be fuoe:7 colligct de
fcandaU:^ eoe
c}
faciiit iiquitatcm:ei:
:
mittetcoBicammdiffuis.^bicritrtc''
Xuc iufti
fulgc^
^T
modumaniman:aregencraraep
cio ita
fi''
bunt ficut fol i rcgno pfis co;^^ -Qui babctaurce audiedi audiat.t)ic cjde
tudiciu ufdic indic^ no' nomiauit: f^
magtg ad
tep"
Jlmeiquitdico uobia
fuis
U09 qui
cii
(ecnti eftis
me:
boie
regcncrfl^
tionc
(cdcrit filiue
m fedc ma
icftatis fuc
pu9 du8 e:fiuc ad e^ddiii terrcnc bie rufalcm:quU i dc tllo cti loquit' plc^
riiq? (ic
magno
loquat^iita
utdignofdnd pof
dipt.Sicgom
etjcio dc''
fitdino:nificflquc3pud trcs
rc fimili^
euagc
monia^filq ucftri
quo
ci)ciunt.'3dco
lifta9:mattbeti:marciitloca:dc bac
quouiain
diaa funr.m^fe
dU cdfc:af.
fuper
duodeam fedes
fciTuros ce ait
obfcuriu9:alf
duodecim folos boice cii illo iudica^' turoe dcbcmue putare. >uodenario (|ppc numero uniucrfa qda fignifica^ ta e multitudo iudicatid ^ptcr duas ptc6 numcri fcptenan^: quo plcriicp fignificat'uniucrfufl9:q duc ptcs id e tria 1 quatuor altera p altcrl multi plicate duodccim fut uf fnciat. Tlam quatuor tcr i tria quatcr duodccim fut:i (i qua alia bui" duodcnartj niie ri q ad boc ualeat ratio rcpenf.3llio
quin quonia iu loco traditori9
Jlpoftolus paulus
que ad una re
i
pemnctia
diciitur
c9ntur.4luod
tulu6edcfinefccuU."p>roindcia
bic
ill6
mdc
co.tunc fcdebit fu
ccgrcga''
Uboramt:ubi ad iudicandu
babcbit qui^fccto
cii al(J9
fanrtis
ad
buf aii
.
numcrp iudicii
ca
fc
pertin dcmdftrat
dis
ftatuct
quideoucs a dcptrif
dit:it.Tlcfciti9
rg: bis
XIX
% dcdiftif mibi maduca j:fjriui 1 dediftiB mibi bibcrCbofpcs era ct coUcgiftie mcTludus a coopuiftis mc.^nfirm^.t mfitaftis mc.^n carce 'ra:7ucnifti0 ad mc.Xoc rcfpondc
riai etj
:
buteiiun:idicetce.>ommcqii uidi^
ratnunccftrquando mortui aadiit uoccm filq dcui qui audicrint uiucn Sicut cnim pater babct uitam in fc
metipfo:fic dedit i
in
filio
vidim'
babcre uitaj
nuduj .t coopuim" te^Ouado aut te ifirmum uidim'* aut i carcerc 1 uenim^ad tc;
bofpite:'? collegim" te.^3lut
di'
fzi-
cft.t)dncquippc ut diftingucret
bu6
tncia minimis:mibifcciftL9.Xuc
corporum fcd aiiimarum eft. t)&bit cnim 1 anime morrcm fuam in impictatc atquc pcccatie:fccundum qua^
bis cnumerat:g?
feciffe
rincq dejctcros
mortcm funt mortui:de quibue idtj dominue ait.Sine mortuoe fcpelirc mortuos fuo8:ut (ciiicct in aia mor'
tui i corpore mortuof fcpeliret.lbrop ter iftos ergo impictate i miquttate i anima mortuo6:ucnit inquit bora i nuc cft:quando mortui audient uoce
uiderint
fui6 no e factu:fibi
no
fuiflTe ref-
filqdci^iquiaudicrint uiucnt.
dai
tn uita eterna.
Joancd uero
i
euageli''
rcfurrcaione
m fmcj
pfcueraucrir.
mortuo^t futurii pdi^ifle iudiciii.o cim dijcttVct ncq^ cim pat iudicat que^ g^^fed 6c iudicii dcdit filio:ut oce bo^
nonficctfiliu ficut bonorificat patrc:
Tlecfecitbicullamdiffercntia boiio"
rum
audireuocetftiueiuiuercad uitam
pietati6 ejcipicratie mortct^anfeiido.
3lmcamedicouobi6:qi ^ uerbum meii audit i cicdit ei ^ mifit mc:bab5 uita etcma:'!: in iudiciii no ucnict:fed a morte tranfit in uitam.cce bic di'' ^t fuoe etiam fidclcs in iudicum no
>cqua morte aitapoftolua paulue. rgo dc8 mortui funt:i pro omnib" mortuu6eunu6:utqutuiuiit rt iam fibi uiuant: fed ci qui proipfie mor' tuue et rcfurrept.Omnce itaqj mo
tuiftit
ipeccatiencmincprorfue cjc
luntatcaddirie:ur(gnorandourfcie-
teram ftabunt:nifi quia boc loco iudiciumpro damnationc pofuiujn talccnimmdicium non uenient qui
audiunt ucrbum ciaQii credunt ei 4
do ncc facicndo quod iuftum i pro omnibue uiuis mortuie uiuue mor' tuue cft uni}3:id cft nullum babcne
ilUum niifit.
tcr peccata
noHrr.i
rcfurrcjcic
^pter
LIBER
^iflificattonenofiramrutcredetes in
dicio:quado
omnc6
c|in
c% ipictatc
monumctis n proccdcnt.
prima rcfurrcctionc quc nuc c pcrti^ iKrc poflumua.Sd banc eim primaj
no
cicr
mo)c lo
Tlon dipt queadmodu m ^ma:? <\ni audicrint uiuct.Tlon cim omncs ut'' aent:ca uita quc kiMcex quonia beata e fola uita diceda e. Tla utiqj no fine qualicunc^ uita pofVcnt audire: i dc
i
e.
c^:^ptcrquodinpfalmofcripttt5
fccc^
d vo
maU
4 no uiuenquia
mdicio facerequiafilius
"bic oftedic g in ca
bomims
c.
tur.Zl5aladppecgeriit:quonia male
uijxrat:malc aut uircrut:
cja
cmc \xcnicx.
filius
iudi^
iprima
que nuc
finc
bominie
c.
|:criit:aut
gcncrationce dcquib'
cut"
iam fupra
lo-
fum:unaquc
fict
i
fccundii fidc c
que
fcciidu car^
bona fcccriJt i
rcfurrectionc uitcqui
ncm q
ucro mala egczut i refurrcctionc iudi'' cq. iDoc c illud iudiciu quod pauloan
pro damnatioe pofucrat di^ cena Oui uerbu meum audit i credit ci qui miiii mc:babct uita cterna: tiniudiciiin6ucnict:fed tranfibit a
ficut niic
i rcfurrectioncs duc: una pma q nuc e:i e animarii:q ucnj morte fccunda no pcrmittit: alia rc i fcciida quc nSc no e:fcd in fine fccult
uilTimu:ita fut
futurac:necantmariifcdcorpor6
e:
morte
in uitam:id c pertincdo
ad
pti''
trafitur
fcciidam mortc:alioe
cam
uita;
que
mortc anima;;^ ad uita uirtutu:in da-' nationc no ueict qua fignificauit sp' pcllarionc iudicq.Sicut ctia i boc lo^ co ubi ait.Oui ucro mala cgcrfit i re
furrcctione iudicq id c danatidif.^Rc
no babct mortcm.
)c duab" rcfurrectionib'' 1 6 mil'
lc
ftt:i:
qd dc cie
rdnabilif feriat'.c.vq.
furgat crgo in
^ma 4 no uult
fccDda
refurrcrtionedanari.Uenitcrgo bo'
ra 1 niic c:qii mortui audict uocc filq
dci:T
c|
bie
duab" rcfurrccticnibus
i
eo libro
locutus
audicrint uiuet id c
danati'
di^
4 dicifapocalypfie co modo
oncm no
ucnict:que fccuda
mors
fam
quc corportt futuracrcfurrectionem prccipitabntur:qut t pma quc anima rum c no rcfurgftnt.Ucniet ciy bora: ubi no ait n nnc ctquia i fine fcculi f rit:boc c in ultimo a mvpxnd dei i^y
uidi
nuitdraconeillumfcrpmte antiqua
XIX
mr
4 fpuales
fiit
illumabfJTo.-Tdiufit
-r
ftgnauif
cbiliaftas
06
uerb6euerbocj:pnm.etc6:no9 poffu
doncc finiatur miKe anni.^Poft bec o portet cu folui brcui teporc. t uidi
fcdcs:'! fedctcs fupcr
autc?
asn iudicium
tcfti^
dafij e
illisrif
m& occifoii^pptet
queadmodti bcc fc:iptura acripicnda fit iam dcbemu3 oftcndcrc. 2lit ipfc dns noftcr icfue cbriftus.llcmo pdt itroire in domii fonis i uafa ci* eripcrc:nifipriu9 alligaucntforte
:
dia-
bolum uolc8
intcUigtfortc:c{a ipfcgs
captiuu^;
fi-
quoe
illc i
diuer
ipicranb" poffidebat.
bic fortis: |ipfcrc9
fcciida
more no
cis
Ut ergo alligarct
uidit
ifte
apfue
apocalypfi angclu 5
annis
cclo dcfccndecc
7catenaimanufua.ttcnuit inquit
draconeilldfapciiteantiquii q co^^ nominat diabolL'9 1 fatbanae:^ alli''
gauit
illu millc
numero annojr
ficri
milie permoti
anis^boc e potcftatc;
modo
fabbattfmum
miliii
ex
1 magni illius
citatc
pcccati mcrito
buiuf
fcli'
tfta
agicu: id
unu8
apud
mtl^
an-'
norum milib'*
uuntunfecuturo dcide fabbato quod nd babet ucrpcra:rcquie fcilicet fanc torum quc no babcr ftne:ut buiuf mi
lianj tanq>dicinoai((ima
quatur uclat fabbari (eptim" i annie millc poftrcmia ad boc (ciUcet fabba-
parte:quc
tum celcbrandu
refurgetib' fancti'8.
tolcrabilie
i
md
fi
quo pars
illo
fabba'
numcro no'
credcrctur.Tlanoe boc
ctia fiiimus
opinatialiquado.Gedcucos tjtunc
rcrurrorerint dicat imoderatilTimis
lcnan^cjppe
4bu8
tcm
in altitudinc furgar
i folida
ftat:
LIBER
millc runt.f^orro
fil
mndicruercdc poteftatc tcncbrard: 7 traffcrrc i rcgno filq daritatis fut: ficut didt apruB.Tli fcducc illn gef
ctia
fj
fccu^
quodam''
nibil
noc t fecn trabcrc t eterna pena: no pdtftinatas i ttcma uita cjs ftdc
moueat:
q^ fcpc dia'' illoe et (edacit:
modoapoftolusaitrquafi
ba'
ari
lis ignorar.-^Tlec
bolus
t
4 ia rcgencrati
fam dicto e.fiddis bominis tot'' mfi^ du9 diuiriarum erquanto magif mil^
cim dris 4
denar^ quadratureV
prcfcne mdcf.d
tri
tcftamenttfui:ucrbiquod mandauit
in millc gencratieee:id e
illu
no
futur
'
omnce. Bt
inquit
abfffo: ut
bolwm iabyflfum
fignificata c
quo nomine
no feducat getcs
cj;
quib' conftat
multitudo inumerabilis
ibi
ante noit
tequam eet catia.Tlccp cim dicrum c ut no fcduccrct alique:fed ut no fedu cerct inquit iam gcnfce:in ^bus eccle
fiam proculdubio
itelUgi uotuit:
tp
do-
ft
dco:ucr6
quod remanet dc (cjao die qui co^i ej: mille anni6:aut ani omnee qutbuf
ddceps boc fcculo pagcndii c.Tlec (ic acdpicndfi c quod ait ut no feduccrct gentcs donec ftniitur millc ani:quafi
poflca
fit
t^calligatiotTcrfolutione dtaboli.c,viq.
fcducru2U6
esxQ
durapt
gc-'
cc
XcUufitinquifrfignauitfup
cii:ut
iam no
fcduccrct gcntcs
clauflrocp^bibitos.Sedauttlla lo^
curioncdictiicque in fcrtpmris
cut oculi nof^riad
ali''
donccfiniiturmillcani.laufit fup
epi:
id e ueritu tr3fgrcdi.Signauitant
q6
oc
lum
pcrtineat
ad partcm
4 "O pcrtineat.t)oc cjppc i fcculo ifto prorfas latct:qt 1 4 uidct' ftarc:utrii fit cafurus:? 4 tiidet' iacc-'
diaboli:?
rc:utrtj
fit
ad dtim deo fu^:aut certc iiie e orda ucrbo^.t claufit i fignamt ftt
percBdonecfiniarurmille anni. Cth
ucroitcrpofoitutnofcduccrctii gc' tcsitafebabet:utab butue ordinis
intdlt''
fic
bibcturai(pcobibcf:quiB ptincntes
gcndduelutfipofladdCTcf:ut
babcret tora fcntcria.
fe
t claufit
ct
dm
XIX
millr.t
iam nS
boc in' quii oportet cu folui brcui tcpozcSi boc e diabolo ligari 1 includi eccfiam
nopofTefcduccrc:becergo
tio eiu8 ut polTif/2lbfit.
erit folu-'
no permitti ererccrc tota tetationem qua poteft:ul' ui uf dolo ad feduccn-' doe boics in partc fuam cogcdo uio'
lcnter frauduletcrucfalledo.
fi
O.uod
Tlunq^ enim
ab illo
1c de qua
fidclee deijccret
1 ne credcret
ipcdiet.
Tlam
foluedu8ediabolus:ficute^ quo
inftituta bic fait
1 cnt omni
tepore:i
quibus
ei
belligeradB
fuis uticp
e:ttt
nd
eius potcn-
minus
bri
ufus
cu ncc oi''
oppugnatione
proficcreni: in eis
qui
funte):parteipfiueanigauit:ne g^ta
poflcteffiJdendoet e)ccrccdo malitil
amcn.
nouilTimit iudiciuj
princt:quodnuc|iptaea cdmcmora'
fidc pictatia
bic
lutu8:ur abfumctc
dd ciuitas fuperauerit:cu
gentigloriafui redcptorisiadiutorif:
libcratori9:afpiciat.3n cora fane qui
aUigatf ut
alligatio:p
boc inter'
fumud no6:quado quidc ad iUo9 probadoa tatus foluct-inimicu^: cuj quo noe Lgato tane ptculis dimica'' mue.''0.uaui6 1 boc tcporie iterual-'
1 fortc9 fuilTc atq^
quofda cbrifti militcs ta prudetcs cfTc no dubiu c:ut
fi
{0
ctia
tac
ifta
mortalitatc uiucrent
eiu9 alligatio e
nd pof
quado
ent fol-'
06
alli'
quo
LIBER
ccpit ccckfii
nanoncs alias aliAfq? dihtm: f; rtnc ctia fit 1 fict ufoj^ ad tmirtu fccuU quo c foluedue:qui3 1 boics nuc ab infi^
dclititciquaipfccos poffidebat cS^
ucrtiituradfidctufcp iu
cuic^ fidelium
illu
fincm
fortcm aindit
ctil
no
ligatit:id
quado ab illo tAnq> uas duf cripitur: 7 abf flTus ubi iclufus e no i cis c6(ap
ta c qri
fiit
niiq'
ufartibuf
7 tolcrlrcr fcrat;flc fi
do
ctiam
illi
nd
ftniat
trat in
cripi'
ii09:inquoru quotidieuclutiabyflb
cccis
at
nifi
7 profudis cordibua includat'. Otrum aurcm etiam illis ultimis tri' bu9 annis i fcic mcnfibu9:qfi folutuf
fide^
ordo
fir^
ipfa
rc:;? diui''
O.uomodo cnim
intrat in
iripiat: nift
flabitqueddiaumc: quis
ma
aufcr
rc.Sicut
ifta
fcntctia:utcredamu9
IjCjciguo tc
clTc
populo cbriftiano: fed cum ci9 qui iam cbri-' ftianircpertifucrintdiabolu pugna^ taro.q: quiba^ ctia fi uictialid fecuti cii fucrint: no eos ad prcdeftinatum:
porc ncminc acceJTurum
ccfluros:binccogitandiic:nd folum
niet:fed
criit
quos bonos fidclcs illud tepus iuc^ nonuUof cril qui foiif dbuc
adiuulrc dd gratia p fcriptuza^s
cdfidcratione:in
quibus 7
alia 7fini8
abacapocalypfim
fcd
cj:
fcripfit:i epXa.
fua
adcrcdcnduquodno crcdcblt
no
fi
fiitu^
no
erat q:
nobis.Tlam
fi
fuiffcnt
<luod
crcdc-
nobis:mafiflrcntutic0 nobifcii.Sj
ita
cnit:proptcrca
prcccfl^iflc
crcdibilc e nullos
ds e eius aIligftrio:ut 7
ligati
7 foluti
c)q3oIiariofequcrerur:quoniadc bac
rc cft dicto.^Quis intrabit in
forri9
domum
priu
utuafa cius
cripiat: nifi
ipfis nafci
eos s
alligaueritfortcm.
tionislauacrfiquoaique
md
pduct.
ia
Ouidfitrcgnijfancto;tcflm cbrifto
Cuod
fi
diA
millc
annos:7
in
quo difccntatur
bolo uafa
dema
tcgnoctcmo.cjci.
XX
TlteradomiUcannisUgatuee
3lho
foluit
iUe
mi
^
fine
m6 aiit re^
intrat nifi
rcgno dc quo
no
mo longe
quide ipari
ia nunc rcgnarcnt c illo fancti cius quibus aitrcccc cgo uobifcu fum ufc^
lUe qui facit.2lc p boc ubi utnicp gc nus cfl.ecclcfia e(t quaUs nunc c.Ubi aute lUud folti crit:ecclcfta cft quaUa tunc erit:quando malus in ea no crit rgo ccclcfia i nunc cfl rcgnti cbnfti
fum
etia
cii tllo
crta
tdc re
regnumuc ccloru.tla aticp ifto tcpo remrcgnodci cruditur fcriba illccj profcrt dc tbcfauro fuo noua i ucte ra de quo fupra locuti fumue. t oe
ccclcfia collccturi funt ji^ania
q^uis in ccclcfia
crcfcat.^Re'
gnanc cni
ait
apoftolus.
mclTo
fto
rc8
illi
tzitico
fimul cre
cft in
frit
fcerc ufc^
ad mcfTc.OLuod c;:poncnd
au
c6
Ubus
in
ccU8."p)oftrcmo
lUo rcgnant q co
tpfi ctia ftnt
m6
funt
rcgno cius: ut
lumationc fccuU. XDittcc fiUus bots angclos fuos:-? coUtgcnt de rcgno a"
oia fcadala.Tluncfd dcrcgno lUo ubi
rcgnii
rcc;ntj
cbnfti^cjui ut
tbt itnt
doncc coUigantur
dc rc
nuUa ftit fcadala.^ C>e ifto ago rcgno eiu8 quod cfi ccclcfia bic colltgentur.
3ce didt.Oui folucrit unii dc mada^'
tia ifli8
gno
minimis i docuerit
i
fic
ftc
boics
aiit fcccrit
docucit magn'
doncc ucniatur ad
rcgno cclorij:t q non facic man data quc doccr.boc cft cni folue:non
fcruarc:n6 faccrc:i
docec:fcdtftii
lUii
eft:U
qui facic i
fic
minimiI:iUum magnii:
uiteporcfoUii:mo^rccapttulac!o
in tUis
qd
1 cdtinuo fccutus adiungit: Dico cnt uobis:quta nift abundaucnt tufttna ucftra fuper fcibarij i pbarifco:u:id
e(l
ccclcfia
utaga
fup
iuftitia
doccc.t^cfcribieeni^pbanfeie aUo
loco dicit:quonta dicantinS
Tltfi
dtcitlautcdictunuUu accipicndti
me
dictu
cft:
i
que
cclo:
LIBER
t quc foIueKtfs m
populus infidcUocotrartus fidcUp pulo 1 ciuitatt oei.3mago uero eius Dmulano eius mtbt utdcturtn ets \'ci t icct boibus qui uelut fide^fttentur 1 infidelitcr uiuunt.^mgunt cnim (c
cflc
:t
fct
millc anisraic
fibi
martyra nondu
corporibus
atcmot
dus
glorioftflime auitatts:
tuorum fepantur ab cccUfiatquc nuc cft ctia rcgnum cbnfti. Jllioquin ncc
adaltarcDcicoriimcmoriaficrct in
quc de rcgno
ci'
q
(i.
fccuU coliigcnda
t qui
flit
funt
q'
bcftiam
non adoranc
comunione co:poi
^deffcnt ad
is cbriftirncc ali(}d
q6
dus
bapttfmit in piculis
finiatur bcc uita:
apoftolusmc fitis
lugti ducentcs
currcre:nc (inc
illo
cti
inftdclibus/Tlon adorant
cmm id
fcilt
ncc ad rccdciliationc
tia
cft
4a fidclea
etia dcfuncti
membra
nc:in
bif
ciu9 funt.^Cuanuis crgo cij fuis cor poribus nondii:i3 tamen coni aic rc gnant ca illo:du idi mtllc anni dccur runt.Undc tn boc code libro i alibi
mo
talitatcmucntcs:fuiedefijcti regnjc
cti
quodimodo
butc
lcgitur.Bcari mortui 4
domino
mo
riuntur.21modo
ctia ia
didt fpiritus
cbrifto
Oj5
apoftolus mortuus
cbriftus
dics ucnerirquo
1 corporii rc
furrccrio:no
ad
uira dc
monumcnrts
diat. Do-'
mortuos
tca
more
ad
ccclefia
<luod ucro
fc($tur:t
nd
quo
rrifi
nec
t
ad uita dc morre
manu fua:fim(liter i de
tuis debem'* accipcrc
.
uiuis i
mot
carnis
cft:i
morre fecundi
ipa rar
i(U beftia ^uis fit diligcntius rcqui^ rendit:non tamen abborret a fidc re
cta: utipfa ipta ciuitae itcUigatur:
nc trafibtt.Seqi'eni 1
rcctio
bet in
XX
cdjpk e aute ^ticeps d* ^noroluamorteqin peaatis eft re uiuirdnueru ettsm in eo q6 reui|;erit pmflnet.3ii bie in^t fecunda mors
pticeps a**
c.O.6
autecudi):ilTctmiltis fccuda
mors
f;
rcgna
no be tpotcfUte.t) ergo
in relicfs
ifto
to
q5
mille
<\(cp
annos
uocat:quanttkuc^ in eo
eof ui^'
reuiui^
^ptermffticiicbrifma:ficoe6 facer
ilU''
qua eii
fic
4bu8 apoftoUie
pcir"
piebs
b:er.
tranfeunter
cbnltum : dicedo
cft
'dutdrefpodedufitcis cfputant
refurrectoe^
patrif
fi
ad
fola corpora:
nd
etia
ad aias
f
ptinere.
X.^q.
dict
quocp in corporib" prima futura elTe cdtendut.0.uoru eni eii cade mcSunt coru eH refurgeXadunt aute corpo^ ra morienda:na a cadendo cadauera nikupant.Tld ergo animani inc{unt
refurrecrio pdt eiTe:fed corporu.
perfe
quendaeccleftadetfolutus^pe fine
fecuU diabolue icitabit.
..^i^.
Sj
Xcum
ftniri
fuerintin^tmil
le ani:foUiet'
fatbanae dc cuilo
no
fecundii e;:tcriore
boiem
uric^
nee que funt in quatuor aguf terre <6og et magog i trabct eas in belli}:
quorii
numerue
eft
ut barcna marif.
3ldbocergotuncfcducct:ut inboc
beUii trabat.Tla et antea
b**
modis qui
abulemue.t)inc (H i illud
ni.t^cceni
erit
nouilTima pcrfecutio
4 cadut: et ideo putant refurrectione ad copo ra nd ad aias prinerc:4a corpo:u cft cadere:cur nd audiunt non recedatis ab ilio ne cadatis^t fuo drio flat aui
nifi
quam
cadit:et
4 putat fe
(lare uideat
ne ca^
dat.t^uto cni
cafus
iltc
ab uniuerfa diaboU ciuit3te:quat3cu op erit uttacp fup terza.Scntce 4ppe quas appcUat gog et magog nd fic funtaccipicndetanyfmtalt4 maUi
:
aUqua ptc terra:{t barbari cdfticuti fiue quod quidam fufpicant' getas i
LIDER
maflagcraf pp
effe fuppliciil
qd
me maledicti t
mano
m igne mitte
qua no
cclum
an
ct
gog
magog.OLuoru
intcrpretatione no'"
gog icctum:
ma
cft
^jccdic de
gog dctcctii:tan' domue ci ipfequi domo.6cnte9 crgo funt in qbusdiaboluuelutm abyllb fupi'
itclligcbjmus tnclufii:? ipfc d:
illtd
cuius firmitatc
illi
crucijbunt ardcn
tifTimo 5clo:quoia
no potuaiitattra
bcrciptc9anticl:nfhfacto9 cbruW:
ipfe
ait ignis
cj
cdcdet eoe.
ftiit
t boc
7 proccdcs ut
fancti mfu-'
tcctum:illc dctcctii.Si
aurem
bono
pofitii e
ubi lcgitu:
jclus
domu9
trario
imalo ubidicit
cludttTquodamo tcgttur mimicua quan do m apcrtii odium dc opto eruptu re fuur.Ouod ucro att 7 dcfccndcriit fupcr tcrrc latttudincm i cmjccrunt
anriquu9:'7 dc tecto ipfc erunt
:
fi
ccclc
caltra
fjnctoium
:
ct
dilccram ciui^
itcr
tatcm
funt
non
uticp
ad
unum locum
ons
fui:
igncj
fint callra
factorum
ftt ntfi
ct dilccta ctuitaf
critipiorum:!cd illud
qb
fmA c5
cum
bcc no
cbrifti ecclcfia
:
to^
poprcfurrcct6epaffu:t funt.
ac
p boc
ubicii
crit:
anticbrilH
qo
fignificatii
inumcradi
fint
.Cj:v.
ipft cti
fu
tunboc
cft
m angullia tribulatoie ar
tabitur.urgcbit:co'cluoct:nccmilttt3
fuadcferct:quocabuloell ppcUata
caflrorum.
tura cft flb aricbnflo:ficut iam dipmus:qa i m boc Ubro fupcnuf t apud danicle propbcra pofitii clh trt bu8 anie t fc);mciifibu9 e:if. <luod tepus quauie cjciguu utrii ad annoe
mtllcptmcat:cjbu6 7dtabolu
dicit
ligatii
eifde anis
bocpuii
fpactii lubaddat':
.
dc celo i cof
..j:ug.
mcriro abtgif
0.uu fi
cum
de comcdtlTe memorat''.
diabolus aUigan:profccto
XX
doloribus ac la
cipuc^rccutoeregnabunc:mab tata
uincentc8:qntinocrttdiabolu8 aUi
gatU9:ut eo8 pfc^ oibus uiribue pof
lit.0.ud CTgo
le
ifta fcriptuia eifdc
rcgnaucrunt
recepri9 ia
ct
mil
fcilic;
imo2taUbu9
rcgnct.li>roi''
occifonipeius martjrio
et
que runc
cpture
cii
cbrifto.^Si
puu
^fccutoid buiuf
in mille a
ad ilUtd
feculti
ubi morf nS
cii
tranfeatlO.uocirca
cbnfto rc
cu di^lTct fa
finiti fiKrit
O.uia
fuo
filio dci:i3
diabolo nd
dia fua:(fto
pu8 ncc ad
anie
cft
ad cu
mille
pticrc:fed fupadditti et
cfTc
e^ra
fa
Ugato etta p trc8 iUos anoe ac femtf fem rcgnabunt.T^emanet igitur cum audimus faccrdotes dci et cbnfti rc gnabunt cii co miUc annie: ct cii ftni ti fucrint miUc anni foluct' fatbanas de cuftodia fua:aut non rcgni buiu9 fanctOi^ireUigamue anos millc finizi
fed uincult
cdputandii
credaiuncogemur
aui
tai fanctos tn iUa pfecutde regnatu^ ro9 nd dTe cu cbrifto.Sed cja audcat duere cii illo tunc non regnatura fua
quof
^lij:ita
mebra:quado
ei
ma^e atcp
foitifTie
erit
coberebiit:etquo teporequanto
trium anoium
ct fc^
me
ndcedenti:utodenfiorcorona mar''
tyrq.Jlut n,ppter tribnlatides
paffuri funt
cdfequcns
erit
annis in
bu8
landis fue
cii
cbrifto
no regnalTe
di
capmict raUa
cne
littcris
(i
fcpc rcpcriunrur
fa
et iUi
quorti ataf
quts aducrtat.
auctor buius
ptcr
oc
t>c danatione dtaboli
cti
tcfu
et^
fuis:?
cbnfto:quadopatt'cbatpfecurtonein
ct ipfi
nd cratquofcbri
Oftbacautepfccutdts nouif
ftme cdmemoranone brcuircr
md aucrfanduin
^cdcertcaie
uictrices gbrioftfTuno
LiDtK
lo
autcqiu
e(t utte
uniufcuiufq; 4<1
fiue fcci^Tj.
fta^
gnu
iffiis
a fulfurierquo et bdtia c
c):cruciabiftur dicac
pfcudo^pbcta
UgipotcritUbcrtnquo
angclorii
fcriptc funt
taiitue
numcruB adcrit:quaturbo
fcitari. Tld oim: fed fuigK
ifta
minDadcrif:utctuitafua4f<p abl''
gclo
ftbi
fumuf.
adbtbito audiat
crit
q6 czit in fccunda
rat
rcfurrectoe
mortu
fingulop.Scriptura ucro
intclligi:ct
unum
ap
aUue
iRcSt liber
cft
quo
intellgcoa
quit tbronu
magnu^ ct cadidum i (c
mala cuncta
in
ud mcmoni rcuoccittur
tU9. Tld ait uidi tbronii magnum ct cadidum ct fcdcnte fup co:et ab eiuf facie fugit cclum et tcrra: quonia no
tdc faccBm e id
ct
efl
turut flccufct ucl ejccufct (dx cofiam atq? itamfimulocs ctfinguU iudice lur. Q.ue nimiru uio diuina Ubri no
ati^
cfTct
de uiuis
tbrono fcdcnte:a cuma fa^ rie fugit ccl, ct tcrra:fed po(ka. 'J^er
fe dijrit in
tc oftcndat
cft
(j
Bcto
celum
ct bcc terra: quido indpiet cc lum nouum cfTe ct tcna noua XOii
.
tatoe itacp
tiafibit bic
rcrum no oino
in intaita
q6 prctcricrat: uf pottus dtftulcrat.t gcbtbuit moztu 09 mare c{ in eo crannet moro et ifer nu6 rcddidcrunt mortuos quos i k bebant.'boc^cuUbbio priue faau e g> mortui cfTcnt iudicati:ct tame iU6
prius
dictii
tang^ ad (d rcdicne
dt.lDoc
cft
ergo q6
redifTe
cUjci
raapitulando ca ad t'd
q6
itcr
:
ai
cputejT)Ucarct'ipfeordo cdmodtus
ia dijcc
dt)d(Tct
aptus
fc
mortuog mare c^ i eo
crar
4e
uifc uniufcuiufcp
iudicati fot
:
mrtui ej:
cundum
{iptos:-!
dijrit clTc
more a infcmug reddiderilt mor tuos quos in fe bebant:m9^ addidit q6 pauloate pefucrat:et iudicati fiit
ct
finguli
fccundum faaa
fua.
locopriore
quoe mors
et infe
oftcndcrct
que
il
rcddtda-unt.
..)n?q.
iuJTiflct.^n
XX
b
facta
iudtcati func
rua.&3
fut
mortui quos
ma
cep6 boni fidelcs etfufo tUo prccio 10 redepti ^rtus mfcro8 ncfaiit :donec
etia rcccptie corpib''
rc e^bibuic
bona
recipiat
mcref.
fmguUfecundiifactafua:breutt fub
icat
more
boc
loco
pofitu ac
iu^cmct
liiquoniamo:tt6eftauccor
rti
cipiunt.
u ergo
etquoabic
q'
cbrift" in
corporc c6rticut06:fimul fi
rcfurrccturi fut lu
cria ipfoe
tnfcma^ uniucrfaq? fimul dano'' nti fociecate.lDoc eft cni q6 fupra cm cicnus poccupando ii di;ccrat:ctdia
bolue q fcduccbac eo5 milTue
ro obfcurius adiaxcrat dtcee
cft
dicado6
uitxc bonoe
et uita ucftra
m
ue be
m dco cii
cbrifto:ct
nd func icjt
iftc
qdi
aic
fpi
pdcftinawe^fignificat
ut fciai^r^
faUi
pouuf
tlf q
no pdt U-
corpuf
ufi
fcripti id cft
mortdlefedmortuii^g^uieeadc pau^
lo poft ecia mortalia corpora
ftc
p quo pniiaa
moi
tuo8 c^bibutt mare q' i eo ezant : id e e^bibuitboicsbocfcculu ^cocpico crant:qui nodii obtcrat. t mor6 ^ i
fernus
in
fe
tq't
a dno
cna cdnc
autc
m uitam ctemam
tra noua..j:viq.
rcddtdcnit mortuoe
quof
bebant.IDare cpbtbuit:
(ja ft
4 t
e
)ccelo
nouo 1
dc qua
ct terra
tra p:i
fi
nd
mois aut i^
eft.3fto
fem":f3 utnicp
eft.IDore ^pte:
q6 fupius poccupado
cclii ct
la di^
ctt
tcrra.Judicatia
ttquoe
ctti
fanccos
q'
ucturi cbrifti ce
(j fcripti nd funt in Ubro ui ctemu igne milTi6:q ignis cu iufmdi ct i qua mudi urrcrti pte futu ru6ftt:bomtnefcircarbitro: ncmtne
nifi forte
cuidiuin'
fpirit'
otidit.Xiic
ad ea
figura buiue
LIBER
ftis cft
pter
dip
cdflagratfSe
munda
q corpib"
ait
mare no
ardore
ficcct':an et ipfii
ucrtafin melius
nd
nouii et tcrrl
noua furura legim": de mari aute no uo ali^d mc ufpia lcgilTe nd recolo nifi q6 in boc code libzo rcpit tanq' mare mtzea cnftallo fimile . S; tunc nd dc ifto fine feculi loqoebaf: ncc ;p^
prie diplTe uidet' mare: fcd tanq'
cunt.Scd p iudicui dci qo ent nouif fimu p eiu8 filiii lerum cbnftu:ranta ciue et ti noua dc dci miicrc clanraa appcbit:ut nulb zmancat uefligia ue tuftati8:qii 4de corpora ad incorrup tde5 atcp imortaUtarc noua cjc UCTcrc comiprdc acmortaUtatco-alibunt. Tla boc de ifto rcporc accipc quo rc-'
gnat cii rcgno fuo mille anisripudcn
ticnimicmibiuidct:cu opniTinic di cat.2lbftcrgct dcus ocm lacbrfmam
M ^
iJS
ma
re.0.uaui8
fcerc:ac
tuit
et
ab ocuUs coru:ct mora la nd cnt nc cp luctus neq^ clamor ^lcd ncc dolor erit uUu8.0.uis eni ra fit abfurduf 'Z
obftinatiffuna cd teroe uefanus:^
quodimd uclate qo
:
de
illo
au
mare mortuos d crat i eo.^a cni riic nd crit boc fcculu uita mortaliu tur bulentum et proccllofum quod ma' rid nomine figurauit.
)c ecclcfie glorificatione finc finc
nultas
babcntc lacbrfmas
tius quato q'fcp
cft
dolorc6:cu po
fanctior ct fancti
fit
dcfiderq picnionrato
cius in
oran
dof\ctu8ubcri02.2lnndcftuo): cini
tatis
fupnc bicrufale^q
poftmortem..
c
.C.jiij::
mibi lacbnrmc mce panes die ac no cte.t lauabo p figuUe nocrcs lcctii
meii:lacbrfmi0 mcis
bo:ct gcmitus
ce
ftratii mcu nga meus no cft abfcddic'
ciuitatc inquit
magna
bicru
falc
te:et
ingcmifcunc
f^
gnadetbronodiccntc.cce tabcrna
culii dei cii
ipfi
fu
bdibu8:ct bitabit
cii
cs
a uita.Tldne
primitiaf fpi
critciieis^ctabftcrgetoej lacbrfma
flb
oculis totf.a
mors
ia
nd ent ne do
.
adoptdem
porifl fui.
cjrpcctatcs
rcdctdcmcor
piiulus
an ipfc apoftolue
(n tbrono:ecce
>e tt
cclc
itiftitia
XX
magna
flh'
eraf.ct
di ctu&.O.uando
ifto
mti more no cm t qn dicctiubi cft mors cotcnno rua:ubi cft mors aculcus ru
tcporcmifi
4
ri
(ja
t>oc unii ucro n larcatuos carifTimi unue dice apud dominii ficui mil
le ant:et
tardatdii9^mifTiifuu;ficutcjd3 tar
us.-^flculcua aute
mortie pcccani
cft.
<16
Tlunc ucro no
la
ciuirans
t
cpillo
noe nolene alique penrc:fcd oce ipe nitcnria c6ucrii.Ucnict autc dic) do mini ficut fur:tn quo ccli magno ipe
tu tranfcuzrcnt:clcmeta aute ardctia
rcfoluent:ettcrra ci quc in ipfa funt
mue
ucnras
nobie
no' cft.
t in boc ^de
lcgerts
cj:
libro cuius
m fan
m co funi
quo^
cum
bbore:majae qa
(ic
cade multie
mo
utdc
ctnoiuicrrafccundu^miira ipftue
ci:pcctamus:in
aCxd
qbue
luftitia inbttat.
mortu
cdmcmordns
faaii dcc
nccpcbmor:fed nccdolorullue:tan
talacefuntdtctadcfuturo fcculo
dc imormliiafcarc^
cfcrnitate facro
diluutti:uidct amonuilTc quodamd quatenue in ftnc fccuU iftti inunvjum pentunicfrecrcdamus. Tlicriilote
ni.Xunc
litterie
folum
i
ifta
q'
noii crunt:ut
nuUa dcbcamue
facrif
be
ici
qucrcre
ud
legere manifcila
quoe ut
quorti
ribccputauenmue oblcu^a.
locti ac (paciti
tunc aqua
cre-'
Ouid
netotusifteaeruetolueqo
poti" celoe uocat:fcd uticp
cclii
ucl
dtcio pdicare
imos
iftof
Ibl ei
tuna i
pctrue de boctudtcto
iiri
ratibumtdaquaLtate:atq3
cii
bocmd
por
aiit
pfeit.Ueiiicntinq'ttn nouiflimo
dtcijs
con
facice fucratdclcia
diluuio.Cui
ct
dtccntcB
ucrbo :po
etpdtiionis
bominum
iinpio:u."p>io
boc uo
etpcraquacoftttuta dci
cclt ct quc icrra id crt q niun dae pro co qut diluuto pcntt cfCide aqua :cpofuu6 cft:ipfe tgni noutlTio
indc qui
rclcruatin dieiudicq
et
pc:ditioni8
t<ni
die
iudu9
et ^clttoie
ipiop boiu5
LIBER
wrii:f uis
(n
p'
p ro
illo cclii
prefcntta fcciJ
dum operationcm
6:ct in
is
farbanc in
omi ut
mcdacibu
fit clTe
dtlecnoncm:
uehtatis
queadmodu
illis
ine
pri''
nuUi
uiuere potuerunt:
etde manifcftationc
dicmdni ndcfleuenturuin:nift: qucm rcfugiim uo adomino dcoquod ft dc ot bus tmpiis mcrtto dicipotcft:quaro magis de ifto Sed iu quo dci tcmplo
deus
ruina
ctii
fit
aticbrifli cutus
fdTurus
inccrtii cft.
Ucru tn
fubfquctur.cap.)c>:i.
tepli
q6 a ftlomde
rcgc cdftru
m
utdeo
Ultas
elTe
tri
cuangclicas apolteli
tempUi alicuius
cafcp fnas de
dmio
tlto iudicio
nd
ipfti prirtcipc:fcd
quoda
princn
Au uolut:rccriufc^
ci ficut in
mouea
fpi
inamicuidcftuclutamicus^ufaliqd
aliud
ifto
tan^ P noe milTa:quafi inftet duf do mini.Tle quts fcducar uUof uUo md: O.uoni nifi ucncrir rcfuga primii 1
rcuelatus fucritbdpeccatifiUus
rirus:cj
irc
0.6
id cft cjd
in
mora:quc ca
ftr
dibtd
dicirur
0.6
illoe fcire
lutr.r id
nos
banr;puenirc
fit
cii
Tld
mcoria
q>
adbuc
rcnt
ticja-nUaqucaddidif^etbunc
fteriu ini<itari9 opat':tatii
myftcri
my mo tcnec
U5 o^at':tatti c{
teneat doncc de
XX
CLaod (i fuiflcnt c)c nobis:
ueUbit'ilk(n^ua6.goprorrtt9 id
di):cru fatcor
% nobfs.
mc igtiozarerfufpiriocB
uel audire uei le^
Oui^
quam
iobanncs nouifTimam
dicit:e)C
da putant boc de
medio
ecclcfic
romano
ipcrio
malc optauerit cii fperarefctCTnum: ttt boc q6 dijnt ia cni mffteriii opai?
iniqtatie ncrone uoluent
itclligi:
3bu3 crgo
fic:aliu8
auic
fic
apoftoU
cui"
refurrcrturu et
non uc^ nictadumosetmottuos iudicados cbnnus;ntfi priue utncntad kduce do8 in antma mortuos aduci-fanus
cft:
ct
uiuum
iam ludicium
ab
illo
fuitcum crcdcrcmrc^nctu9:doncc
fuo tcpoi reuelef:etrcftituat'i rcgnu.
aitficutdictumeftfecundum opera
tioncm fatbane
gnis
ct
in
omni uizturc et
i
fi^
tanta pfuptio.^llud
tri
q6 ait apo
prodigqs mcndacq:ct
oinni
no
iperio creditdictu^tanquadictum
cj
cmnt fua
ambigi
fiKtantii
medio
fiiat
mcdio
rollat'
citeroperabuuj.0.uod
tuncrcucbbifiniquuB qucfignifica
ri anticb:iftw
figna
ip
cft:
nuUus
abigir:2tlq ueio
et
tt3opat'ini(}tati8:n6putantdictti ni
ft
ut
quod n6
illa
2in
quia
g;ta
ipfa ctiam
admcndactumpcnrabcnt
ntlt
magnu populii
faciat: ct
turo8:n6 ca poruilTc
tanta quanta nunq'
teftatc.Tl6 cni
diuinie ftc
boc
occultu.lDonariautcapoftolu fide^
acccpu pO'
cclo tgis ce
lcBUtinfidcquatenct tcnacitcr
uerent.dicedo
pfc''
quado dc
cii
4 moicnet
tcncat dbcc
tantis grcgi
dc mcdio
dio
fiait:id eft
donec ej:cat 6
mc
niic
qo
occultu cft.2ld
pbitafmata q
rcarbitrantquodaitin fua
fucrtjt
rat
bora cft:ct
fir
ti facti
ficut
audifhs
qf aricbnft''
ucnturus
niic
aute amicbnfti
q>
mul
iTia
Bcd^pnr
f
qbli
ft.Uii
cognofdm"
nou
dtcm
fii;fcduccnt cis
gnts
atcp prodigiis
qm fcduci mcrcbutur
LIBER
mo^
dcu9 opatoem errori9:ut crcdat me dacio.>cua cni mitter. tja de" diabo
lu
ifla face
morte mira
eni diccndu
quluig
ipfe faciat
intquo malignoc^
nd
pofTe:uc
dum
4 non crc
m tUo Ipa
feduccnfietfeducti
moriant etrcumtfcant. ducd fcmp cti donitno cnmuf no fic accipicndii cft tanq' in acrc nof dijtcrit fcmp cii domino cfTc mafurof
cniait ct ita
c}a
cultigrtjbus
ab
cne trif^iiurus
.Ucnicctqppc
itn cii
ibtt
obui3:nd nianai:fcd
domtno
man ifdlif
iudicatiJ.
fimc iudicaturtI:iiuf^i(Time
corpa fcpircrna:ubtctiq3
ciJillo fucri
mue.Scl
0.uid
rpiftola
ftimam"
tlloe
rus
c dii6:i
quo ciia cxi quos bic utuoe iueru ipfo puo fpacio ct patTu
docuerit.cap.^jcq.
dbicapo(lolu9tacuitde2rur
rectdc
cpfa
tdc dtcat:iu
qo fcmtnae nd
uiuiftca'
fratrcs ignorare de
ut nd cdtriftcmi (icut T
d fpcm
nd babet.Tla
ficrcdim" g icfus
mo:
fi
imor non
tuu9 e 1 rcfur:cj:it: ita t o e" cos qui oozmienit pcr icfti dducct cum co. iDoc cni uobie dtcimus i ucrbo drii:
q6 fcminae no
uiuificabiiu:
^a no8 uiuete9 cj reliqui fumus i ad uetu drii nd prcucnicmns cos qui ate
dormiertit:quonta ipc domitius
i
mfipriue monat.2lut
mus
iuf
bumam diuini
cc tn ccrra
futrcfurgctprimi.i^eindc nos ut
quosnddii dc
cbnfiue ucnicc
corpibus cgrcfToe
inuentct:ci
ncft
cti
ae:a:t
ita
fepcr
cti
dommo crimus.
rapti
iftis ucrbif apli 7 iHdc gc nd tcncri:quonia fui fti i nubib" nd utiq^ fcian t':qa ncc crtit i tcr
fuxma mo:tuoriJ quando ucnict do' minus cbriftuf uticp ad utuos tmoi
tuo9 iudtcados pclarifTtme
oftcdiit.
ra nccrcdctirfiuc nulla^rfue
mortc:fiuepaululii in acrc
c):piat'
Scd qucri
folct utrtJ
illt
quos
rtJ
bic ui
dc rcfuricctdc cor
Icqucrct':omc8
pfona
pouim adco:intbio8
^/v
ibilt in tcria
069
rcfurrec
pccfTcrtr.-ncc
admodii
luto
fit
in cincre
fit
q6 fit cinie
it
in
c):
dormitdnc ilb loco itdligerc poffim'* nifi morterquo oes nel dormiet ut rc
(uigaitifi ta mu\ti quoe in corpc iue
ucmftare qo
uctii9:it in
tcilaq6
loqui
mur.Ouo
aute
(it
furuni:
qo
mk p
turu6
cft
noftrc ratiunculc
uinbus
utcilcp cdii
furget.'Si
fto
ago
fanctos
Rcfurrcctoc^cfppe
cfTc in
cft
morruom fiururl
apU paricmur
anguftiaf:fi
pzms
paululu
tii
ante mojianf: ac p
boc ct
a tefurrcctoc
no crut
alieni g^
uolum" ut crcda no io dc bac re inanis c fidcs queadmodii fufa fir pfccre cdp bede nd u3lcm'.Ucrti iam ficut^mi fim" dc boc iudiao dci nouiffimo eti a5^pbcriciuetc6libriq6 pnuuciauc ritg^tii fatts cfle uidcbit dcbcm" oftc dc.<luc ficut arbitror nd tata mora
tct
cbriftiani cfTe
m'':^^
nza:ft
fi iftis
tamenullaXurautc nobis
icredibi
lcuideafillamultitudinc co:po:5s in
acrcquodimo
fcere:cii
fcidri:atep
ibi^tinus
apoftoluf
credam'
locutus.
X.)C)rig*
ra refurrecto^em:^ in mcbra
finc fine
uicmra tanta
bili
fclicirate
tlracp incj:tia
uclocitatercditu^ antidflimonj
q funt i tra."Rof
uc
cni
q abe
murimuncsifteo^moricntiiiin
tcr
racorporanorecident^fjficut iipfo
0.6 aure air rcrra ucro ipio^t cadct: bn itclligit dictu:corp3ucro ipioruj
ruinadanatdiscjccipict.^aucro ft6
bono^ rcfurrcctdc q6
q6
cras
aiiq'
fumcres uit3:id
boc
cris ej:animi9:
q6 crae
pe
antcq^
ifufrtauit
deue
factus cfTet
bo
in
diccrct:Xcrra aiata cs
quos
bic
umcf
congruc dc
purabit
quod
adtunjrit et lctabunrur
aiig'
mormo
ru:q6
morient' ubicucp
Banitatcmlo^
qua cdtitmo
co
ifto
J^IDXIK
a naq3 e
plcniffta faniras:
que non
quoridianie
mc
bumane Idgemin" q^
pn"
bonis.dciii tcrree
fic
pbeta
loq'tur.t>ec
vn.
xiiox.
cce
ego decliabo
et ut torrcns
Sjqih
cii
bumeros
portabiitur:
vtC
du fi quc macer
ego uoe
cofolaboi:ctinbicrufalc pfolabini.
corpord
cii
ftrijnf.uclut
qo npn dij:erat
f(GDt:f5
beiba cj:oricnt':
drii colcntib"
ct
cogno
fcenfm.in"
eu:ctccmia
lo
nouoactcrranoua iafupra
dij:c
inidign3tocuindict3:et uaftacoc^
iw.
noua:
et
i\
erut
me
iwmitt v\
a dtio.^n bono
debem"
accipe
fit.^bac uctq3
in prcccdcti
Ubro abundantcr
fujnu8.t)oc fiume
dicincjb*'
cos dcciinate
tantabtitudme poUicet: ut
^^mxi,
populd meil lctitia:et epiltabo i populo mco audict'i illa uo^ ftctus :ec (.ttcxji q di^iA ad illos carnales mille anos rcfcrre conanf.Xocutdcs autej rropicc^prqs^pbctico more mifcet ut ad fpiriruali irellectu itetio fob:ia
ne
et
iw bierufale ct lctabor
et
uUra nd
cil
q in
fltcp
S5
at.^i^ig^itia
influet:id dcclia
rc fc dicic
daind
etia infcriora
funi fatia
dij:cri
quo
uri
ad iUa
digrcfTi
quc no illa q femit cii filqs fuie: fj li bcra matrc noftia fccunclu apoftolu P\ etcma intelligam" in ccf^ubi poft la' borcs crunaruicurarijqj mortaliu^
.?
cofolabimurtang puuU
ei"
bumc^
hs
manus diii coletib" eu.0.uid e boc mfi manue diii diftinguetis cultorcs
fuos a coteptorib" fui6:dc db" fequc na cdtc]re6:ct cominabitur iqt contu
macib": Siuc ut ait aliue iterprcs
duf.Tlcc nic cdminabit
f^
\a.
nobis bcatitudo
ejrprcfrtt q"d
tl!.r
fufapict^ubiui-'
qd
nifi
ntic drir
minacitcrtncclficacitcr iplebut'.
cc
ucict:
AA
cumu eiu9ircddat l
et ut tcmpdUe
dat in
cti:ct
a domio: fiue
tn getce diucrfas:et ildginquae infu laa q nd audicrut nome ciu8:ncq5 ui dcrut a" gloria:et anuciacuros gtta;
dominu ds 4^U9
du8
in
gctibu6:ctadducturo8 fratref
eft
in fide fub
no incoucnictcr
accipi-'
mud.O.6 aute ait oem terra ct ocm camc in a" ignc et in gladio ludicari nd ena bic fpirituaUa itcUigam" ? fa
ct09:fcdtciTcno3atCpcarnalc9 dec|
ucbiculie.Ouc iu
bumana:
in fi
bu8 dictii cft:(^ tcrrena fapiunt: ct (x pc fc6m tcrra mo:9 ll:ct qualcs oio caw appdlant'a dno ubi didt:non p
mancbit fpiritus meue in boib" iftis quonia caro funt.O;6 ucro bic pofi'' tu cft multi uulncrah erilt a drio:ifto uulncrc fict mo29 fecunda. pbt ^de^ et ignid ct gladme ct uulnuB in bono
!iccipi.Tla ct
diffufa
crcdunt
tbi
dii9 tanq
offaentibue
mi9 in domo
clcfia:cr
a":
promifit ab ciq
acccpturt
dij:it
fibi faccrdotcs
1 1cuita8:q6 ntbilomi
grie
mittcreinmundu:ctoifefunti(liu8
nu8
ficri
guc diuerfe uclut ignie quado ucnic fpue fanctu8:et no ucni intft dne idc pace tnitte in tena fed gladiii i ^mo nidci d.cit fcriptura gbdiu bid acutn ^pter adc gcmina tcfbmeto^ duum
et in cantico cantico;^ catitate fe
cundu ordtne aaron^fcd ftcut oporte batitcftametonououbi fccundiior dine mdcbifcdccfumus faccrdcs cft cbrifhis:^ cuiufqj mcnro q6 ico gza
(iiuina cdruicnt faccrdotcs et (cuitas
clcgi:ficut
didc
amo
tfto
cd legiuf
uel
audimus
ultore
commu
comcmora
dc
ifta
quof
:
di
ab imtto noui tedamcti q: p:io falua toris aductu \x(cp ad ulnmii iudiciil: dcquo nuncagimus pduces finiKq^ fcrmone.Tlarrat naq? diccrc domiuj (c m'ucre:ut cdgregct oce Qmsieaiq^
uentuiae
et
cee p propbcta ucl dc dno dices ipfc ^pbera.Oud cni cclii nouu^ et tcrra noua cora memancbitdicitdnuf:ftc ftabit nomen ucftriT ct femcn ucftni
cterit
mcnfis
cj:
uifuras
ei"
gloria
Oes
pfpcu
mco
LIBER
bofignificatucftcos dciabuntur
cjrtra
fumro6."f>roptaquod i drius
cf''
mc.Ucrmie coruj
igma coru no qrtigucf et crunt uifui oi cami.2)d boc iltc^ pbcta tci-mmauit Ubrumadq6 tmi nabiffcailu.OLuida fanc no itcrpta ti fum mcbra boiu5:fcd cfldaucrfl ui-'
no
morict':ct
bus cdtrarius
cft
lUc ingtcftus
6 quo
domi
putant tgredi ut
roru:p cadaucra
fignificatce fcuicntc
nifi
ca^
ad illos potius uclut cgrc p fciam qua illos cognitun ftit bo ni:c|a id q6 cjrtra cftcognituri funt 0.ui cni crunt in penis cjd agaif itus
di
in
illo
tormcta:nifi fortc ^i
cj
foris
ab cif
ia
dictum
de" crit
eo pofuilTc
illoe itcrprcrce
q6 boiu^
i illo
Se
t
ertmanifcftucft.Tlc(pcni cjfquadic
men
fcilicct
fup
nd futura8:fcd ex poriore pre^ fcrti de quo fcia facta eft urcrcp fcj:* accipif.Ueru q6 ad rc mapc ptincc
cu et i bonie o: ucnict ois c3ro:da qc oi gencrcboiu^populuQ illc pftabu.
manct.Tlome ucro de qtio niic p bunc cfaia dtctt e. Tlo mecternudabitci6:ctmt eis mcria c):mcfe;et fabbatd cx fabbaro: ran^
fcmc cius
in ipfo
luna
c)c
utrunqj
erunnciJ
cjc
b;8 ubzie uc
ibi
quido
in
bonis caro
ct in
marmem
tcnbus et teporaUbus in tlla luia no ua fepircrna rraftbunt.^n pems autc maionS ct icjrfinguibir ignis ct uiua^
ciffimus ucrmie ab alqe aicp altjs a^
Utcr arqj aUrer
eft cjrpofttus.
2ilq
qp
q6
ma rctulaiittalq^prie ad corp^^igne:
ucrmc ucro
btUus
effc
futurum
cfic
ludicuim dcclaratur.
tropicc
ad aiam:q6
credi
dtf-'
''
fcrcnria
nd cft buins repons difpura rc.i^e ludicio nac^ ultio quo ficr dtip tiobononvctmalo^:boc uolumci''
fufccpim^rdc ipfie ucro
plci'C
prcmqf
e.
ct
corpio
1 ad
malo?t cofpiaat
cutonc
anticbriftf.ct
dc iudicio dci re
.L.fp9
gnocjjfancrorum.
XX
d
Snicldcboculno miido
murarc
te
fic
m manu ciue
7dim<dm
pricipatu,
pori8
et ludicui fcdcbit ct
du ul^ m
quoda tcgc lu
cj
magnuudo rcgii q
lub oi cclo
fiit cfl
pcrani
cj
bcc
boie
itelligit
pnncipaiue
icjt
ccobcdicnt.t)ucufq3
uil"
ca
inqtaduniidea(\itibu6:'Z ucntatc^
mea imutata tfl fupcr mc:ct ucrbum in corde mco c6fcruaui:Quatuor il^
la
ab
illo
audi
tanq> co
bcrtie
cj:poncntc
(ic
loquit. t)e
1
coucnicnra id
fcccr t:qui
'
l^
.'
cmdi
ob
(e.uld i ufq}
m fe
de bcflia quarra q
et
rcne erat p oi
ci
ntndum^dcncc uliimo
giiii
bc(Via:tanbif apliu6:defC6
fcrrei
dccc q crac
m capi
in
q uf dormitane bcc lcgit dubitjrc no (mi tur.Xepue qppc ct tcpora ct dimidi um rcpon6;unum iuum cfVc cr duof
accipiat fancti ('cmpitc:num
ct
te ciu9:ef
fit
dcaltcro
q6
afcedit ctc^cuf
:
dimidiumiacpboctrce annos
ct
pnonbue
tria
cornua
quo
fcmi(Ve.ct.i
numcro
dicrii
poftcnus
i
crat ocuU:et
fu6
ci"
pofito dilu:cfcit;aUquido
fciptune
pua
ue
numci um dicta
pu6 puemt:'7
grcn
ita
a bcbrci
dem qd
dij.ic
fludicntcdcinuo lubiungcns: i
ic(f
id c
illc
quo
qucficrat: rcfpodic
ct
Sic crgo dicfa funt tcpora tang' dicc rent duo tcpora.Ucrcn mc fane fate cr nc m dcce rcgibus quoa fanq" dc'' ce boice uidaur inucntume incbri
ftu6 forrc faUamur:jtq3 ua illc tnopi na us aducniJf:iioncj:if}cnnbus toc rcgbus morbcromano. <luio ciin finumcro i(Vo dtnario uniucrfitas rc gu figniftcata clV:poft quos illc uciu
r' c(t:iicut
U3:4 lupabit
mtUcnano cctcnano:fc^
tc
bi ucrfus
nano:figmficatplcmq3untuciritai;'X
LIDER-
fllqs atcp alqe numcne quoe nuc co memorarc no i necclVe.ilUo locoidi dank!.t cm m^c cepue cribuUtois
eft
quafno
futc c%
e (ag
rcrra ufq^
mutabie
ipfc
illofaUiabitpo^ulustu": oiacjiuet'*
fuerit
ce^i
91
rcnpt" hbro
utte.
t mulci doz
mienciu
m cd
bant
e^
icui claritae
porpbfriue cu pietate bebrconi lou daret g magnue ct uerue 1 ipfie nu' minibue tembirab eia coUtur deue:
cbnftianoe ob boc arguit majrie
ftul
iUi fencentie
locus lUe
fi
miUimue de rcfurrcctoc diitajrat cor^ poru mortuoru.Tla qui ilUc dicti fiic cfTein monumai8:ipfi bic dormietcf
in tcrre agcrc:ucl ficut aUi .nurpreca
ti
titicetui ep oracutdeof fuo^tiq^ i^ miido dicunt d pitu^.^cce i Uttens pietatie bcbreo;^ di deo que cofitete tato pbibfopbo edi ipfa numia per borrcfcunt:opa manuti tua;t funtcc
L:ipfi pibiit.Tlu^d c\h ccU
pibiirmiJ
funt
diau e(l:ita bic e^urgent. >ic ibi q bona fecerunc in rcfuircctOL) ui te:c{ aute mala egerunt m rerurrcccto
cedcnc
due cui* iid^ celi fupior pe eft 1 tuti^ or no pibit.Si bec fiiia toui difplicct cuiue ut pbibfopb" bic fcribit uclut
grauione auccoricatie oraculo i cbri
ftiano^ credulitate culpat':cur non
fi
ne iudicu:ita i
illo
loco bt in utia ei
m-7 b in opprobrui i in
ibipofitii fu
cofufionc^
qf
cuj
bcbreof :in quoril librie piilTume irt ucnirVporro fi in illa fapictia iudeo"
r li
domiientui m ten e agere. "Poii cim dliquado fcnptura pro oibue mrtos "p>roptercat abracdicui eftpatrcm
dco^quoc^
uana
uoctbue prcdicet:
incbriftiano'
legifcekie clTepituroe^curufc^adco
eft ifta fallacia:ut
multaru
ni fidc ucl itcr cetcta ucl pre ccterie 6 teftcnfboc q^iea miidue crediifperj turu8:quo utiq? nifipcunte cdipire
danuU propbcte
nd poffunt. t i HiQ q'de facrie q pzo prie noftre funt non bcb reie nobifc^
cdcB id eft in euigcUcie 7 apoftolicie
librie Ugit^iptcnt ftgura bui"
mudi
1 terra
ftit
tua
m fine dierum.
dauiticie
legifmiidue
traftt:U:git ccUi
ttaftbunt.Sedpatoq'
prcrit tranfit
Jn pfalmie
quc de
fine
iudicio^pbctanf.
X.nv^.
iudicio dtcu
1 q mii
Ulta de nouiffimo
tur
i
di
pcrilTe
dicta
cj
feuntcr 1 ftricti."t3oc
tame cft q6 6
fi
nebuiuefecuUeagtiiVimcdiciu ubi
mmu ipio}z.t
co
XX
uenut diesdniutfuninquocdi
ipetu tranfcurrent: elements
ardetta.refotuet': t
ait
magno
aute
inrqi ipfa
effe
intelligif dictum.Jbe''
ma
file
o^
ucniet:deu6 noftcr i
non
itelli^ pituri
circuitu
dus
tcpcftas
ualida.Sduo
illi
cab ii
celij
popolti fuum.dgrcgaie
eiu8u|difponuntteftamcntum cius
fup facrificia^lDoc nos 6 drio noftro
iefa cbrifto itclligiu8:quedc
repofitosrfaluis
fupioribue
et in
fua itcgrttatc
manendbm: in quora
<j
ramus
clTc
bilius
illos
q6 potetl mulco^ba^ 1 alitcr inteUigi:magi9 offcdit celos dte manfuro6:fi tame flel
:
iudicadus
iny mai
i
ucl cu tropica
fit
fcftus ucnict
1 no
fiUbit: id eft
uoce
q6 eft credibilius : ucl in ifto uno ccb futuru fit utic^ mirabiltus
q^
la face duces
us cum uenifTet occultus antc iudi^ ce filuit quando ficut ouis ad immo landum ductus cft:*! ficut agnus co
ra todente
fc fuit
fine
uocc.OLuead^
modum deillopcrcfaia
legimus^^
faia^pbcta
rale ali^d
tracrarcmud
ccmitlTlon cnt di^nabanmr de apo ftoli petri locutoe quc ucbemter odc
runt:bcbreoru dcfcnde pictate
ne totus
dco^'
ut
q6 dictum cft
li
pcribunt cu
foli ce
infimi periturifunt:qucadmoduin
illa
quafi pofTit
furftl.-^Omod
apoftolia cpiftola
cipitur
a toto parf ac
au popu
mii
tantilmo fubaudiat'aduoca
dus:quauis folacius cufuts cet! ps una picrit.Scd qa boc q6 dijd no di gnabunt'nc uel apoftoli petri appzo
bet fenfum:ucl tatam cocedit
cdfla''
bit id e
itclligat' in eis cj
ca
illo
4
i
gratoinouilTimcquatudicimus ua^
(uifTc diluuitl
4 itullis ac{s nullis di mia totum genus bumanii pire con tcdunt.^fleftat ut dicat q^ ^pterea d^
no bic ifdligamus
rapict
acra:fcd
itl^
LIBER
qbue
dcfccitdat
ad iud^ciu
facicndii
mundatio.
X.
.)fvq.
i autc utrdt^ OS
p
"kopbcta malacbicl fiuc mala
cbias q i angclus diaus
cft: c|
dudicndu cft cd dicitur i tcrra: id c(l ftduocabit 1 fwrfum ut iftc fit fcnfus. 2{duocabit cclum furfd t tcrra aduo
cabit furfu:nibtl mclius
ligi cp
cpfhmo
itd
floinaera:fcdccludiau^ptcr aias:
rcrr^pptcr corpoza.Jbifccmac pozro
nonc funt fcripta rcccpta ab aliq'bus credif:Tla dc illo banc bcbiconi opi nionceedicit bicronpn" : iudiciti no uifl"tmum^pbctauitdiccn9. cccue
nit dicit diius oipoten6:t (^s fuftinc^
populo fuii qo eft nifi per iudiciii fc parc bonoe a malis tang oucs ab be die.i^cinde coucriio fcrmonie ad an
gelo9 facta c
:
birdieirroirusaue.^ilut
tcrir
cje
fcrrcpo
pgrcgatc
illi
iuftoa d".
i quaft bcr
cft.
i aurc qucri
filt
ci
cdgrcgaturi
ba lauanttum.t fedebit coflans t C mundane ficut aurum:7 ftcut argcii tum:t cmundabit ftltoe lcut:7 fiidec eos ficut auram i argerum : i ertinc domtno boftias offercnccs in iufticia t placebtt oco facnftciuj iuda i bte rufalc furut dicbus prifttnie:^ ftcuc i
nisprioribu9.tacccda aduoeiiu
dicio:'?
prcponenda
fi
di^
q> facri
facriftci
turant
ficium:3ut
fup facnficiain
ts intcUigitur
mer po
ra
ftcri dtcif
fecto ipfa
ficia
rc
non cimcnt dictc domtnus oipotcns. O.uonta cgo dominus fum dcus ue ftcr:T no mutor. j: bis que dicta \i
uidcmreuidciitius apperc in
dicio
itlo
lu"
ad fua
dc^rtcra cdftitucia
dictur'' c cbzi
rc potcrit ut afptciat
cum:quia tpfc
bcrba lauantium:? fedebitcoflans t cmundans ftcur aumm i ftcut argcn tum:? cmundabit ftlios lcui: i fiidet
eos ftcutaurum i argetii:qutd
itcUigcdii cft/i^tnc tale
aliiid
aUqutd i cin
fi
ritnam iudicantis.
>c propbctia malacbie qua oci iu
fS''
dludd
potinio qitod
fecuri:d
adiejdtaup
iuda ct
fi
(i
flit.tpUcebit dfio
facrtficiii
bicrufakm:ftcutdiebus pftinisct
cut anis priozibus
:
fruftra iudeos
fuozum
fiit.Sed
ctl
au^ i argctu:
86 offcreban
qfi j) pcccarie
prccipue
1 erunt dtio offcrctee boftiae in iufti tia : 1 placeb:t drio facrificitj luda ct
bierufale
:
flcprimitue offercbarufc^adco ut fa
ma
^ fuie offerre
pcccatis pri
ac p boc
po;ro i plcna
ipfi
mu:dcidcp pcpult. O.uapzopter q; poncre nos opoztct quomodo fit ac apicndti q6 dtctti e: ftcutdtcbus pftv'
pfectacp iuftitia
miidati fuerit
me 1 ficut anie
.n.tpe lUud
priozibus
:
fozrdffie
crunt
bominee
bofK
i biaufalcm
et
dcbcmus aaipcre:
dimilTt
fiit
atc^ tn
nd cjc bcbrcis tm:ftd q: alqs et genii bus c6gregata:ncc talequalis niicc: ubi fidt;:chmus quia peccatii no ba
bcmu6:noftpfoe fcducimus i ucritaf
in nobie
uno mcdiatozc i poft lauacru regene ratidie cjbufcp adbuc paruulie nco
miidus a fordc
ficut fcriptii e;
na iti
non eft p
uelut area
uentilationc: ita
:
p iudid
Oiuod
offcrtit
fi
dia pofle
i
omnino
fit
uie
feipfti
:
fcducat
ft
dtjrcrit fc
non bzc
fidc ui
pcccatii
id
fiit.,p
bums
coequadu: quaoo
fuertt:
tuc
mundabunrur
luftuta. 2lc
pcr
quomo idtebus
pftmis
iamepo:ibu9
tt
placuerat.a.x)cviq.
re
pori cdparandu
primi bo
"Rcctc
Oleneaiitdcus
tatc fua
tiic
i
oftedcreciui''
mince inparadtfoatepuancationci
inocetiflima fcUcitatc uijrcnit
itatp itcUigitur
.
ifta
cofuetudie
futura:
ftias
i
dijcit ftltoe
lcuioblatu:oe
no bo
boc
ta e
ficut
dtcbus
pcr boc
prio;ibu8.
LIBER
Cib
r
'.
in libria uetcrtatcftamcntici
non
qui et nunc uiuerc non immerito cre dif.urru nancp ignco raptue c 6 rc
pcrfona moftrct;
:
f^ ej:
qbufda
tcftimonqe
apparcat no oubie
cap.JT^g.
cbriftus
iudido
ft
crgo
g?
i nouis i uc
quc admadii ea piea intcllcjccrut id e pro pbete:i cjbus erat n ipfc moffce .Sic .n.cor patriJ conucrtct' ad filio8:cum
intelligat lcge id e iudci
:
tcnbus
liis
ce^bauimue: p
cclo ee
ue
ibi
itclligentiii
patru pducet'ad
intcllige
cum
tia ftliof ^T
dcue
cfte
ucnrurue^fdii;
dum in id q6 fenfcriJt
confeniilt
no cdfcqucntcr 7 p: c
i
ii\C
Ouaq'
in ucr
fiit
tcftatii
ita
qui^pbetice
ini
cp d:m6ftrandtiequeadmodiiiefu9
tamcn icfus
9 cor dei patris coucrfurus ad filiti cdoccndo q^pater diligat ftlium:ut i iudet que prtue odcrant etidcm dilt gant:(| noftcr e cbriftueaudeie enim nunc aucrfum cor bj dcueacbrifto
noftro:qr
non ftc apparer.'7 tamcn ad tllud ulri mum iudidum dominus dcus dtdt'
efTc
in.
tclligi
ta:
conuer
irt
go fum primus
i cgo in fcmpiier^
ad
^ipmum fuum:id
conucrtct belias
q'd meli''
cbriftum.'um
ct
.ii.fit ir\
U8 nofterformam
dignatus
cft
ferui accipiens: ce
nofta-pjrimue.^bcc
tuam fupcr babfloncm : ut aufercm femen cbaldcorum t locutue fum n cgo uocflui: adduj:i cti i ^fpcra fcd
.
fttt.n.qui terrcna
fapiunn
e;c
ficut iudei
quo
uitio
con
uitamdue. "^cccAiu ad mc i udite bec. Tlon a principio tn abfcondito locutus fu:qti ficbat ibi cra.t nunc dominus dcus mifu me:T fpua due.
Tlempc ipfccftquiloqucbaturficut
XX
dominus deus
dii8 de"
i nunc
mifu
me
ii
i fup
co q^
quem
me^
admodii apud cudcm^pbcta; lcgif: ficut ouis ad imolandum ductus e(\. Tlon enim ait ducctur: fcd pro eo q6 futurum erat preteriti tpie ucrbii po
fuit; TalTidue^pberia ftcloquitur.
ut
ca
fibi
fubqciant:aut fup
domum da
fpm
:
g:c i mifericordic.t)oc
uticp
^pbctam i
et
ccc cgo
ifcra
di
ad
t af
mc.ccc
picientad
mepro co cp infukauerunt
co plactii quafi fupcr
1 plangcnt fup
dolo
nifi cbriftu
loquetc
fcilicet
ouib^que
nancp in
pcrierunt domus
ifrael. 2lit
pc iudcos
funt
die
illa et
coe 4 acccpturi
cp
i
fpm
g:c
i mifericoidie :
cius
eil
domus
ifracl
lcntilTimum dilectidie
genere ouin
quo
no nd
et ia
fup ge
que priue bumilcm fuie paretibue tllufcrunt^q^uis 1 ipfi paretcs eoni tate ilU" impictatis auc^ torcs rcfurgctes uidebunt cii^fj puni endi ia5 non adbuc cozzigendi. Tlon itacp boc loco ipfi ttcUigcndi fiit: ubi dictu e 1 effunda fup domii dauid i
ce cognouerit
qo i pfalmo
lcgit'.
rue8
:
me
de contradictionibue popuU cdflitu ee me i caput gctiii.Utq fpoliauezat ifraelitae: qbufq? ifraclitc fcruierant
qii funr
i afpiciccad
ttfi
mc^
co
qp infultaueriit.fcd
de illo^ flirpc
illo
ucnicntee
reporc
crcdituri funt.
is
code
ret ifraelita^t.lDoc.n.
dice8:facia
uni cop
U08 ocadiftis cbriflum^q-uie pare corum boc fcccriit^fic ct ifii fc do lebunt fccifTc queadmodti qo fcccrtit illi cj: quoru flirpe dcfccndunt. 'Q.ua
tcs
criscapies.spoliacrgo
bonu:ranq' crcpta uafa
fom^dlligjto.3ce
forti
fcd
nd danabunt'cu impt^s
lii
p eude^pbeta diis
parentibus fuis^dolebiit
tanq' ipfi
LILER
feccrit
q6
lUifecerunr.Tlon igitur
do
uoletes quatcnu6accipicdufit:qt.r
pi oprer
le
aP
forma
fcrut cft
dicrum
qua
dUin^imus
bumiUimu
prcbutt: ipfi
q: bcbrco
ue bominie nomcn ad cum fignifica dum pofucrunrde cuiue gcnere eade fcrui forma fufccpta cft. Datus cd m
crucifi)nis
app^.B^ illa
ifuUatio
lj:j:.poncmalucrut:eiu9 uniucrfe
dcfuit pairioi.Tla T deteto
qui no
ciauit
calamo
18
in capite pcuflo:-:
imde^
fijc
nd
eft
ci''
n1i
prccifi: iid
fuoe pfccutores
cr
/go i^pbcticie
lii6
ad nouiiTimii iudi
ti
iudco8q'calamo quaffato pdita ite^ grttate:etUnofumariami(To lumine comparaii lunt.Tld cdtriuit:rtd eftij: it:q: pcpat cie qui nondii ucncrat e-
08 luduare
niatc lanc
eie
fed
ab
eis iudican.
3n ue
ludiciii
proiuUt:prcdiccnd
clTcnt:fitn lua
itx
do^ptcr ipfu
tclUgi:q: cr
fi
quando pumcndi
maligmtaicpcrUflcrcnt. "Rcfulfit
aducnrum tame
bominie mdica bu.Tla ctipfc pcr fue prefcntie mani feftatide5 nd ludicabit queq> f^ 6e lu
diciii
montc
ex^^^ncc
orbc fama
cft:
q:
ticc in fe
bd
tcrcipcifecmonbue
factii ncc
ftci
t i6 noti
ct
iudicaturus
bomo cft
irc
ludicat''.
quod
dais
dcuB
lo(^^
runtucldicunt:quando moneiur
pibit
in fcr
corpue acccpit.'
<luod
fumpfir
ita
fcriptiJcft.3acob pucr
me
af^
ue:fufcipiailUi:ifraclclccru6
illii
mc"
anima mea:dcdi
fpiriiuj
mcum
in
quod abfconditnqucrebamu8.t)occ(i no utffimii lucUciii quod ponct in tcrra cu ipfe ucncrtt de celo:cie quo iam ui^ dcmue impletum quod bic ulnmum
ra ludutti.^cce mamfcflani
fcret.Tlon
pofitumelt:ctinncminecu!8 gcnics
fperabuni."p>er
quc audictur forie uoj: ci". alamu quafTatum non contcgcret: et Imum fumigane non cjrtinguct : fed in ucn-'
tatc profcrct iudicium."Rtfulgcbit ct
ra ludiciii
ifracUfed
et in
frcndcntct tabcfcuni.'0.ui8
fperarer gcniee
i
quod
ibi
nomic fpatu
nimirum.l;:^. intcrprctcs
admoiure
XXI
i:cdebatur:illudebat':tcrucifigebftn
qn
pdiderunt qul
crucr.nuc fpe
:
in illo bic
iam
q>
dc
ctiia fclici
fanctorum.cap.primum.
t nc iu c
UZD
-^1^ lefumcbnflnm
diccm uiuoru; flcmortuorum
dnm nofbii; iu
futuru
eflc iudiciu:nt
qus icredu^ ^ " la animofitate fcu cecitatc non credit que ia ucritate fuam orbi demonftra 4 eifdcm littcris
ncfcio
flddcbitoe fies
ucrc terraru.3n
illo itac^
iudicio ucl
fit
omnium
ncreordinemalui:utpoflca difTcraj
defelicitatcfanctoijtquonia utrique
cii
renouationcm.
0.ue oia quidc uentura ee credendu efl:fcd qbu6 modis t quo ordic ucnt
flnt:magi9 tunc docebit ic^ ejrpietia:
cp
corporibu9 erut
et icredtbiliu9
ui
dct^ceicterniecruciatib^durare cor
pora:Q7 fine
nuc ad pfectu
bominum itelligetia
tameeoquo a
titudinepermancre.2lcperbcc
illam
cum
ualetc6fcqui.^f\io
cfTc incrcdi
bilcm dcmonftraucro:adiuuabit
me
dc m
felicitate iuf^
3n qbu6
ficut
dcu9 dtaaucrit
argumeta
fibi mifcri
rcfcllcnt'
bumana:q cotra
ordo ifle abborrct eloq'i9:ubi aliqui doc^dcm bonorn beatitudo priuf po nit:ut cf^ illud q bona feccrunt i rcfut rectione uitc:qui aute mala cgcrut in
refurrcaionem
iudicii.
Scd aliquan
bo
ic
fidci
do
0.ui ucro fccundu dcu fapi unt:oia quc icrcdibilia uidet bomint b^^et tame fcripturis fanctig quaruj
cotenilt.
.
gno
ciu9
omnia
fcandala:ct mittet in
caminum
gcbunt
ia ueritfl9 multis
modi9
afTcrta e c6
linef
rcgno patris
fui.
t iUud:fic
bcnt
^IHurel^ auguflinide
ciuitare dci libcr.^p.
Sed cgo
ii
tum qua
LIBJER
3ln polTintcorpora
cffe
m uftionc gif
undc puin
pcrpccua.cap.Q.
moitale (ddt^
t bec
Utd
igitur oflcndi
ti
eft tota eorii raiio : ut q6 cpp nS funt ncquag' cfTc pofTc arbirrcn
efi
catur incrcduli:po(Tc
bumana
in ctcrno
dolore facc:e
fit
mortis argumentii:cuuitepotiue
iudtcid.'tfi
fj
eniquerimus
utrii
femp
cft
uiucrc oc
qxp\o pfua
(i
O.uib'*
rcfpddebi
mortalia t utiqj
tUa ca
^a mortaliatq
cn in medi;s ignib'* ui
c:
ncmo ipunc cdtrcctat:iUof au no fola fme ulla fui kfione ibi elTe: nd pofTc^aut nolut cre^ dere (i cllenderc nd ualcm": aut fi ua lucrimus fuis ocufo demdftrare rcs
fed c;ra cJTc
quonia ftc cft aia cdnc)ca buic corpi uifiimiedoloribusccdatatcp difcc^ dat.XHuomam et ipfa cdpago mebro
rii
eft:
ut ca ui
ta
U corpori aia
eo
modo
cdncctcrur
nd
cja
fatis
boc
cfTc
jbroindc ctia
tecp
nd crucianf elcmctt6:quafi nd
fit
crcdibilius
ucgetari q^ cruciari ta
eft cni in igni''
libus rcbus.UJirabile
fed
mir*
do^necdolonb^^corporis carcre
mo
nolmtcm
2ln cofequce
fit
ut corporeii dolo
re fequafcamie itcrit^.cap.ig.
tenct in corporc.Sb utracp mortc cdmunitcr id babet ut quod non uuU anima de fuo corpore patia
:
nccmon
polTit:
non
pofTit:'?
turi boc
ccrius
eft
fdm''.''Tla
dc corptbus ^s
in cie dolcat
taU; efte
non quod
dcmonu utru
magnis
corporc maius
fit.
3pfequippe aius
ct rcgu'':
qti fc affligi
cruciatib' cdfite
tur.'0.6
(i
cdfitcntijr tcrrcnp
corpus
efTe
folidti fcilicetatc^
cdfpicuu nuUii
atc^ ut
uno potius id noie orplice nul la cfTc came que dolcrc pofTit:mo:t'cp no polTe 4d dicir' aliud: nifi q5 fenfu
ccc inucnra rce cft quc cum fcnfum doloris babcat immortalis cft. "boc
igimr crii tunc ctiam
in
corporibua
XXI
in animis
proptcr
lct
(i
fola ucl
do
U9 confideremusidolor qui diat^cor poria magia ad aiuma pcrtmct. 5lie cni eft dolcrc non corpori8:etia quan
pro fuo
modo
immortalitatc
illa
fi
quandam fuam
corpora
corpora do!o
non
do ci dolcndi caufa
exiftit
a corpore:
quia dolebunt.polTrcmo
cum ico
tia ct
fit
facmnt ut animc
dolcat:cur cis
amma
corpo
corporis fcfue
ct uita:ita et
rcm poflunt mortcm ucro mfcrrc no polTunt:mfi quia non ciTconfcqucns ut mortcm faciat qucd dolorcm fa^'
cit.um crgo
illis
ra dicimud
cH dolor corpo
ab anima eHc non pofTit. t>o let itacp anima cum corporc in co a"
niii
:c
locoubialiquidc6tigitutdolcat.C>o
lct ct
foU quanuis
\n corpore
fit:
cu;
corponbus dolorcm pofTc mfcr no mortcm ficut ipfa corpora dolc rc animas faciunt : quae tamcn non idco mori cogunt. Tlon cft igitur ne^ ccffariu futVmotJS argumctu dolor.
t>e naturalibus cjreplie
corpore incolumi.>olct
conftituta.
cij
"^
non in corporc
dolebat diucs
Tll utitp
quorum
ille
do
dicebaf.crucior in bacflama.
or
pusautc^neccpnimedolct: nccani matujfine anima dolct.Si crgo a do lorc argumcntum recte fumcrctur ad mortcm:ut idco mors polVit accidcrc quia potuit cccidcrc et dolor: magis
quidam notifTtmi
ficilie
mo
adanimammori
princreiad
quam
magie pcrtinct ct dolcrc.um illa ue ro que magie dolcrc poteft no pofTit mori:quid momcti aufcrt cur illa c5 pora quoniam in doloribue funt fu^'
fura:idco moritura ctia elTc credanC
i&i;:crunt quidam platonici
c)c
nonom
tcrrcif
'
atq3
ccamus no cfTe
nii
incredibile ut
bomi pu
\i^
pons mcmbn8:metuunt:cupiunt:do
lcntquc gaudcntquc.Scd conuicim'
imcnto ardc3nt:ct
animas fccundu ipfos ab oi etia cot poris labc purgatas dtra capiditm^ qua rurfus incipiunc in corpo:a uclle
rcucni.Ubi aute poteft
quippe cupiditas
fiuc
clTe
ab
illo
cupiditaf
~
QLuis cnim
dedit
nifi
frulTra
LIBER
ciB.^jccepto co dc
diji'
deccrptum iulTimue feruari: qd poftdicrutantum fpacium quanto fllia caro cocti quecuncp putrefceret
muf g'ignccadefcat:quo
ddutunocculcifrime
co'cipit.unq5
alia tctrarc
ab ignc
ic.nc
lam glcba
tagetib" fri
prolatiJ atq3
obbtum
ttibil
noftrum
co
q6
dum no appa
quod
t poft
annu
nifi cp
aliquantu corpulcn
cam utuam
ignie latcne
tie fictioris
etcotractiorie fuit.Oiuif
ifuditun
antc
fit
I
t;
'
'Q.uo queq;
fit
aqua ue pcrfunditur:t
fr
lucidue:
ciic
ill
cbcrnmuo
c
pruna
I eft.Tla cf
I dente
f
quauie
luci
J colore nitcfcant:congruii
ditunTla
\i
q6 iZum itaq3
ignie
lignie ardcat ut la
de indico iapide le
in noftrii
gcrcmue
fiuc
audircmue; i
pidce
ramcn non funt:ficut album et nigni quoni in lapldibue unum facit: altc
ni
in lignie clarue illoe clarificae^bec
ditcrmirarcmur.Ouaruuero rcruj
antc oculoe noftroe quoiidiana do^ cumenta ucrfant non gencrc minus
mirabili fcd ipfa afTiduitatc ualcfciic
ita
obfufcanti^cuinilliedcficerct nifi in
iftie
uiucret.Ouid
eft ct
in carbonib".
Tlo
nc mirada
ut
cj:
ipfa
que gemarum:qui
quantali
bircinum fangiiinem
uinci.
Scd
qui
no clTe cotenderit. Oiuie coe in ter:a bumida infoffoe ubi Kgna putrefce^
rcnt.-'
cum babcnt
itamiranturutbicfbuepnmu pote
tii ciue oftcndif .-Cluibue
aute
fi
ri
c!lc
corruptor ignis cf
dit fortalTe
cjrpia
no crcdiiraut
credut
miiantur.t fi
cctigcrit cjrpiri
XXI
fcd alTi
no miramur. ^luanta fint quc non rcctc agno fci qucanrct tamcn cade cfle non lit
abigutj:cap.r.
fcm eflc za
ucbcmen
ptore:quod
ter
cii
prtmu
uidi
rtJtamcn boics
t'nfidclcs:qui
bus
cti
ideqj
anulue admotus
dit:at(^ ut
illc
c(laltcri:cuq3 fufpc
pofiumus
nulus priori anulo cobcrcbat. 2\ccc( fit illi codc mo terii': accefl it ct quar
tU8.3a<^
fibi
mcris bilanc^cplliani
dici
p mutua conc^s
circuf
ejctti
poflumus ucluidcus:dcbe
notmplicatorujintrinfccua fed
<luod
ft
ftcn
ab
dcratanulortI.O.ui8illa uijlaptdis
nd
td
aUquid nd
fuiflc ucl
ri
futunl
nd
non
ftuperct
poccft. qiiq'dem
de qb" fitr nd poteft.lXo tcacp pcrgo pez pUiria quc mandata fuiit
Uttcris
q6 a
fratre
nd
mco fcucro
millcuitao
irc qi-'
qucadmodu
africc cti
batban''
cti
comea quonda
apud
c6
3lgrigcntintJ
fucrit
pcrbibcnt
i
cii
uiuarcturcpifcopus:ct)de protulerit
lapide et tenucnt fub argeto: fcrrtJcp
admotus
ignt uclut
aqua fluc
uclut
fcere:cu
ficut fb'
in ignc crepitarc.2-ipud
garamancas
dicbus uc nd
tcrmoucbatmantjqua tcncbatlapi
moucbatur:atquc
argcnco mcdio nibilcp paricnti conci
tatifl^tmo curfu ac rccurfu infra lapts
qucndafonce
bibatur:tafcruidti noctibus ut
nd
tl
gatur.Jn cpiro
altii
fonce
quo
facef
laptde.jOijci
uo
ri credidi.quid ctia
ponit ada
non uc Ugna
fcdmcrgt:ccq6cftmir.!bil:u3
in
tma ahquandm
pficse
fiicnt
m ad
aquc
fu
dia mittit
rurfus cmcrgcrc:qua Jo
madc
cognicos
ia dcftftius
magis
lUi
a cjbus ucniunt
coo
facil
ii;poma
qmdej:
et
nos q> miro md aqua fcrucfcentc qua fclcc ignts cjcti gui:ctoleo non fcrucfccntcj quo folj ignis accendi:quia inprdptu nobis c
lios babcnt:ut calcc
ad maturitaris
facicj
er in
uenire:lcd orc
morfuuc icmptata
fumum
uancfccre
LIDER
rencnris rtianil
(i
ucbcmcnriue
fldurcrc:proprer
quod ab
ignc
pmf uome
hpi
fingufrcddite rocm.Tlos
nd polTc co
fitercmui;co
m opibus
cfTc
fe
tamc rdcm apud nos nd fiuc rdc oipotcntc faccre undc animuB bumanuB mftrmue rdc; nd
tio uincit'.f i>:a
uwcrcSbilon
poteft reddere 1 in
inccrrum nobis
clTc
^i^ifniq> nuda
nos
crc^
no fACtoru
et tranfacco:?! fj
ma
acrorcfq^rarionie^quiciadtfta rcfpd
rarione
diuis
(i
poflfunt ifidcUs
irticj
noliit
nd
llis
pdt
et
taincn funt:t
ipfi
ratdi nature
(i
bcanc incrc
uidcnfcflc cdtr3ri8.0.uc
futurace
(icuc eo;j
dibilcs ficur
boc
e ufi niic
agim".Tlo
diccrcmuB
fimilitcr a
nobis
ardcatnccp abfumat^^doleatnecp
mo
jp
que futura cflc dicimua:ab infidcUb' ratio pofccret'.2lc pcr boc cti i raltb' opibus dci dcftciat ratio cordis 7 fer moni8bumani:ficutifland idcond funt:fic no idco ctta tlla ndenitiquo nia ratio dc utrifcp ab bomine nd po
teft
clTc ncfcircnt et ca
futura
rcddi.
rct q>
nolilt
bumano igcnio
modiftca
no
cfti
quoddam
ucneris
pbanu arc^
ibi
uo
ardentc:uc ca
nuUa ccpcflae nf
tlle
efl:
lycbnoB afbcftos id
luccma
incjrtinguibilis
nominata
eft.
futUijt e
(i
icreiluli rc
pta
illa
mir2culo:p ifirmab:m":fi
aiit
crcdamus 6
XXI
flppetat
4d e)cborreat:quo
iuitet'
nu
minc
ucl cogatur:uii
magicc artes ea
babcm" ncceflc omnia credc que biftoria cocinct gcntu:co ct ipfi intcr fe biftorici ficut ait uarro : qua
dij:i:n6
fi
md pofTcfTionc gloriant'cd fc
.
tranffi
cj:
induflria
p mf
tadiffcntiant^f^ca
fiuolumus credi mu9:que nd aducrfani libris quibuf non dubitamud optere nos crcdc.t>c bis aute miraculoru bcis nobis ad ea que fittura pcrfuadcre incredulis uolumus fatis iUa fufficiat: quc nos
poflfum^quocp cj:piri:7eof
teftef ido
.
faaa
eo:52,prima:q q^to
magis
mira-'
4 tantord miraculord
cffcctorcs etia
fi
ncoe no
bili
difficile eft
inucnirc
ibcifto
icjrtigui
rot
mccbancma
nd folu
in nullaB
coartamur an^
cni
pu3 3pitur.:Hddimu9
ad iftam lu
et
ccma
incjrtinguibilc et
bumanaro
magicaru
ftrtiii et
id cft
ipforii
manis artibus fmnt:ut ca qui ncfcidt opinent'cfTc diuin3:uii faad cfl ut in quoda ccplo lapidibus magncttbus i folo et i camcra^portdc magnitu^
dis pofiris fimulacrd fcrred acris
tibus
ilU
ta miracula:quc
ncgarc uolucrim**
luccma ucncris de
arcificc ficri ia
la
bumana molitacft:
et^ <f
pide afbcfto ab
pomifTc:fi
dipm"*
noflra
boies ilb
k etficada pre
uocat
fibi
feia
in
boc ibi prodigid -r appc bominibu9:7 diutiue pmaneret 3lliciunt'autcm dcmones ad inbabi tandd pcr crcaturas:quas nS ipfi fcd
tuerdt:ut cdgrucre
bomind fcnftbus
dcus
cddidit:dclcctabilib''
pro fua di
duras imurere
ocrfiratc diucrfis:
lapidd:bcrbaru lignoru:animalium
carminu:ritud.
ec dcfccndcrc
Ut aute
illicianf
ab
to
cft
facc
quc infi
ipi aflutifTinu
calliditatcfcducuncucl mfpirado co
aUa
rdcp ui
rciij ec
boiuj
iiigcnia:
qui ea
apparedo:co^
facidt: pluri^
mordcp doctorc6:Tlcc^
cni potuit ni
riprimdiUis doccntib^^difcicidcirc^
LIBJER
ieceteris quepigetrctc]ccre:cfb''
licet
Ouod in rebuB
mfiutdicamrbanccotu efTcnarma. Brcuie fane ifla efT ratio fateor fufficienfcp refponfto.Scd
deu9
torfitnaturaomniti:cur uoliitforti
ore noB reddcre :atione:quado alicjd
uclut.ipoflibile noltit creclcre.cifcp id
in
plcnu:cu
cft
proculdubio maiue
ctiam
ifti
mundue
ipfe
miraculum.-^Scd
tuit crcare
ofte
tcfli
q\xii
cifl
bus dicerenfi^fccto
ret':non folu5
puta
%e ct magicorum mtidanas
do
la
cis rerti
rnone
que ignottfTima aiud nos:uerum etia quc notifl^ima pofui. 3 lla ci5 que apud nos prc^ cos quo|s dc bis Itbros lcgimus nd bent teficy. T ab eia cdfcripta fut (j nd fiit diuuu tue docti:at(^ bumanitus falU forte
potuenit;l5cuicpfinereaa reprebefi
aliaru:q nccaialiafutr6nalia:nec ul
one nd crcdere.Tlaro nec ego uolo tc mere crcdi cucta que pofui : q: nec a
meipfo
ftt i
de
tllis
b5:propriaru
ifte
funt cfficacic
eft
naturani.Xota itacp ro
genrinti falem
cur agri^
in
aqua
tt tn
oleo frigida
)c
mag
natura cius.
foluere:
iltbocccpotiuecotianatura uidcf
aquc dcdit falem
torrcre aure igni
(junt falis
rapiat:de carne
buius namralis
calente utmaturefcere
poma com
qd fecundum
fuum fulgorcm u
dc
illo alio
4 cn fit
contrcctatib" fri
ejrtin
guat accefam:
difTimiiitcr
tame atcp
bc carbo
ftc
"becctdelapideafbel^o^quicii ignej
nulln bc3t^priii:acccpto tamc
(ic
nibus
ct
q^acccdcntc igne
ucrt3t'i
tet:
ar
cdtrariu:utdcl!gnt6 pulcberrie
dc(alieno:utnon poiTtte]rtigui.'bec
fragilcfquededurie: imputribtlcs dc
XXI
ptttribilibue
fiartt.
"bec ipa
qda cum
bnge aliter
tio
inftituta:uudc nec
illa
mttietqda c6 oib'* noui:7 alia pluria q buic libro iferere logii fuir. ibe bis
aute q pofut non q:gta:kd lectaipre^ de fdtc itlo ubi facics extiguut^ardcn
tee:ct
ttlis
natu
ns mirabilibus rcddcbatur:uidici
polTituie illanaturatiscll:rei buius
iftanatura cft:qmfcimus
carnis
ifla
bumane
acceduntur e;:tiucte :
ct
de pois
no
ec
natura.l^abcmus <\
fodomo^t forinfccue quafi ma^ turie:itrinfccus fumeis:na tcllcs aU quos idoncos a (^b" ut:^ ucra cHcnt
terre
illu cjde
fon
no
<\
iueni
<^ i
cpiro (lidifTc
fe diccr^:
no logc a gia
littcre fi
autem poftpeccatum:quatts i crtina buiue mortalitatis innotuit:ut ppC tc uita tenere non polTtt.Sic crgo ali
tcr q>
fodomitard no tantu
nobis nota c
iftituefi rcfurrccti
ctia ta
multi
one motuoru.
rit
3 qtn iftis
no crcdut
ut binc dubitarc
te
crc
ucrim:B3 16 etia ipfa pofui : quonil apud corii contra quos agimus bif-'
toricos legi:ut oflendere qualia
dcrent:non
torii:q futa e
dc
mul
l:iseoruq'doctifrtmiapudillo8 fue^
rtit aticjd
polTc
ficri
ut atttcr
fc
babeant quccp
ft in marci
cft
4 nobie
crede
quido
id
quod eo^
qc
rcs:^' pruie in
detcrminationc naturc
dea dicimus
meltor
et
clTc
eifdc uer^
1 bic pona.
3n
Tla
ftella
tus uefperugine
flppcllat
fcrtbit
bomcrus bcfperon
e;tiitiffe
pulcberrima diccne:iiaftor
portetii
quippe facict:quia
jdt
k factuni ce predt
tatum
ut mu''
promifit
taretcolo2e:magnitudine:figura:cur
fum:quod facium
ita
inotuit:atic{d
ab co q6 erat
notii:icipitce diucrfum.cap.viq.
3 autem propterea
fe
rcfpodent
uarro tantus auctor portctum no 3ppellaret:nifi cffccontra natura uidcretur.Omnia cjppcporfera ptra naturam dicimus eflefcdnon funt. Ouomodo e eim cotra naturaquod
ccrtc
fempcr arfuris nec unquam montu^ rie corporibus dicimm: quia buma
dci
fit
norum corporum
natura nouimus
ago
fit
ii
ptra naturi: f?
LIBER
cotra
portcnco^ nuerat muUitudtne : q bi ftozia getium corinetV Sed nik i boc uno atcedamue: q6 ad re dc qua agi
nCgtict, 0.uid iti dirpofitii e ab auc
fifolerentbomince mirari
nifi rara.
i
i ire : queadmodum
firmatii.
tn qri
facies:
uoluit
4 fnmo
codidit
:
regit ipcrio ac
Itella pceterte
po
ut
fimilcs cflcnt
no difca
cctcrif;
teftate
q6
ma
1 rurfus
nifi it fc difl^itcs
ccnt n difcc:
c miza
ordmcm
lcgcmc^
fi
mutauit.Xurbauit^^fecto tunc:
li
ul
Sed
mirabtUor cftco
tam fucrint canones aftrologorum quos uelut inerrabiti coputanone de pteritis ac futuris aftro?t monb"con
fcriptos babent:quos canoncs feque
fiderario dinimtlttudis:
quonia fimi
e;:|.'ofccrc
na
do
t tamen quonia q futr ra ipfa funt mira muUo ampU** admi ramur qii duos ita fimilce rcpimus:
ut
in ciB
quenter crrcm".
a uarrone
ideci^
:
foleipfum
ftetiffecu
boc adriodco
nauc:doncc
effe
non
trorfum
ad uinculo
addiri
boc
et
^digio pro
mouetur ejrcm
farta
rint
q6 fupiue cdmemoiaui
fiftcre
dijrilTe
uir
gilium:
fupi
longe aliud
q> eis
cognita e uerte at
us
ifcriufcp flupfTc
cii
q3 mutarc.Xcrra
ita uricp ut
caperct:i beUa|)^beiatranfeiite: ac
focris Utteris
lcgimus:
-r
rctro
eft.
Vcc
c^ccbia
mo comcorauimus 06 uo
:
iUic di
poma ci'
pof
turitatis includunt.
lis
aUud
q^ in
talis cft.cfcc a
cfnaturapbiianaful
ejcpcrietw co
XXI
boc.n.ucbementius cdmcndaductii
dris icfus
cii
mebra q boiej
fcandali
:
la longo
quos
uo
inflituit
muta
dcbiU introire
uita^g
duaf man"*
ct ig
b/itcj ire
igcbcnna
in igncj c;;ttngut
q monftra
bile:ubi
<lue rccolc i cdmeorare fi uelim bu iue opis qe erit finie.^ZDonftra fane dicta pbibet a moflrado qd aliquid fignificando dcmdHrct t ofteta ab
:
.
pcde bonii e
mquit claudii introi rc in uita ctcmaiq' duos pcdce babe tej mitri in gcbcnna ignis incjcringui
bilis:ubi ucrtnis coni
oiidcdo:'jr po:tcta
a portcdedo.i.futa
cp potto dicat
eo;;^
.t.
poilcdcdo:
t jpdi^a
ce
nd moritur:et non cpringuirur.Tlon alita ait 1 de of ulo.Sofui e tibi lufcvi itroirc i rcgnii dcig' duos oculos babeiitcm
ignie
mitti in
mtta dicedo aliqri i alidd ucrita icurrant. Tlobis tfi ifta q uclut co
rra natura
dicilt^^quo
fieri
mo:ebomiuu
natura
locutudcft
i
Tlon eni} piguir uno loco eadc^ ucr ba tcr diccrc.0.ue non tcrrcat ifta re pctitio: ct lUius pcnecdmmatio tam ucbcmcns orc diuino. Utru^ autcm eomj i^ne^ fcdicet ac ucrme qui uo lunt ad anime penas non ad corpo
riepcrtincrc:dicuntctia3uri dolore
olea ifitd
dolore urcnte
non
urpoftede:bocpdiceq5facturu8
de':
fi(
cougmcponi
de
potuiffc contediit.
Un
auit ee facturu^;
cultate
rc.
:
0.ui8 fcandalt jatur 1 cgo non uror undc3 criaj dobre : ucrmcj purat inrcUigcndum
illud apoltoli cft.
.
<luomodo
autejprenunnaucrit
mc
tincauellimcntuj
fic
in iUo
fup
nd
(iubitat:ignc uri
t>c
1 fi crcdibilius
furdu
e ibi
penaru^.cap.i):.
animedefutu^.
go
rii
facilfcpflio
p fuii^pbeta
de''
ui ad corpus dica urrucj} princre q^ ncumi: i id tm in iUts diuinc fcripfe ucrbis animi dolorcm:quomd confc
rictii igtiie
quee
ee itclU'git:etiam
(i
non dicatur
LIBER
ut corporc
fterili
fic
mi dolon
fj
ac
utcopolTintcorpora cruciari
quo
crit
modo
in co crit ctil
i
pcna fpintuum
7 ucrmie "Potuit breuiua dici uidic ta ipq.ur ago dictd c camts ipq:ni fi qi utroep.i.ignis m ucrmis pea erit carnie.' 3ut fi uidicta camie ppica.
.
malignoru5
fupplirio
frilicct
bominii attributus
cb:ifto. >ifccditc
1 demonu5 diccnte
a
me
maledicti in igne
efl
ctcmu q prc
dice uoluit:q:
boctboteuidicabifqo
fignificauitapra
paratUB
nifi
Pm came
dcmonibu9
uifii c;
:
imote fccundi:qua
mini.lig3t 4^0^
(\6
corpora
boibue
cuius
<luod ge
ucrme boc^pc
:
nu9 clcmcnri (i nibil ignc pcrpcri pof fet nS urcrct femi fact" i balnris. Ut
.n.urat prior urif:farircp
q6
patitur.
et
Si
mo:te p mira culu dipotentilTuni crcato:ie cui boc polTibile ce (\ ncgana quo fit qc^d in naturie oibus mirat ignorat.3pfe.n.
fiiptione in dolorc fine
radu opofa
c deu9
4 oi*
'" ''oc
mundo magna ct
me
meorauimus fcciKcadcq? ipfo mun do atq3 diii mapo miraculo inclufit. ligat crgo uniie duobus quifcp q6 placct: utrij i uerme i igne ad corp* ^pc:an ad animd traflato a corpoza
:
brie: i
tiic
crgo
(i
cie nulla
incor
erifti
do
accipicnrce
ej:
abus
fcimuf
moduB quo corponb^adbcret fpus 7 aialia fiunt omnino mims cft ncc
:
doncc ucniat q6 pfectue:dii tri nullo md illa corpora talia fiifa crcdamus
utnuUis ab ignc afficiant'doIo:ibu9.
2ln ignis gcbcnnalis
polTit
fi
cdprcbcndi ab boicpotcft
i boc ipc
(i
quando dicebatc:u
corpalis
cft
malignoa
fps.i.
dcmoncs
icor
3c occurrit qucrcre
fi
non
efl
erit
dcfidcrauit infudi
qualis digirus la
ani
5ari de
quo
id fibi ficri
poftubuit
'l^
tibi tn
icoperabili
Sic ergo incorporalis et illa flama qua e):arftt:et illa giutula qua popof
ctt:qualta funt it uiTa dormicnttu:
(i
uiculier^Tltlqd
tudtcadue e ce dcbc:q'
cdpcdib*
uein
incorpora
diu
fecit tide
ke
bfites
firitudine
corpo^j.Tlam
fime anofae
pedat:
cj
pmas
feroue
t ipfe bomo cii fpiritu no corporc fit in ta Ubue uifie ita fe tii tiic ftmilem
:
ucrbo aut
Ji
utdifccmcre oino
1 fcmi
no
pofrii
it ffagnu ignis
porcus ignis
corpo
4p
q
ra danatoru:aut i
boium n dcmonii
pe etcma ce no
ptit:
folida bomiim:area
moncs
tc6
aiit
(\(q> q:ti
uita corporalibus
fmieda cc
tormeia:g7ctto
ucladuUcriu:urfacrilcgui
libet
ucl
quod
aUud fcclue:n6
ipie logitudtnc:
iulWtie beat: ut
no
fint
catc>rum.cap.;:i.
raquaoccidit'q pbzcuis e
ei"
fuppli
i
3c atJt qutda
eortJ contra
defendim^ciuitate dei
putat.ut^ pcccatis
cium
lcgce efhmai: et
no
y en
(cpii
nu auferni de
focictate uiuentiii.-^Od
pamo
fcilicct
tpc pcrpctratis
pma
id un mora
4(0^ damnet
acma:
:
quafi
1111"
fuppUao prime mortis: boc eft 6 iila auiiaie imortali bomince fuppUao
fecttndc
elficitit
mortie auferrc.Sicut.n.non
ciuitatie
q^ta
.
mora
teporis
Ugee buius
ut in ea
dam
ad euis qe
ult"
nu uicula uerbera
ejnliu
talione ignominia
.
mor
morte (cmitati
jp
Oimd bozti c
mozula
qo i brcuc tps
danat^.Ouo crgo ueni cft incfunt q6 au cbztft" ucfter : in qua mcnfura mcnfifueritie:iea remaief uobie : fi
temporaUpcccaiti fuppUcio punitur
etcrno.-Tlec attcndui
tpiefpatiti:
g^tadcprcbendifppetratii:
talio.^
ntfi fortc
Jd
cni ait ut
boc
patiat' quilcp
non^pt equalc
maU
id cft
alicne fcmine
de iudicqe 1 c6dcnacioni
LIBER
: (t ludicatur i codenatur lufte: in eadem menfura rccipit:qiuie non boc quoddedit. 3u(lic>o.n.fccit:iudi
ffufte
danatione fece
Xatonta ^ie q>me ipunita nul la ucLnt clle peccara: tii 6c6 pe nas tmcdatiot adbibcri putat ucl bu marue iflaae lcgibue urdiutnie:fiue
bac uita
fuic p" mortc:fi
ritqo iniquu e
iuflue.
patif danattone
q6
in
aut parca
f bic cuic^:aut tra plectatlut btc ii co rigat.lDmc e D^ai rcis lUa fiiia ubi
:
>emagmrudinepuaricationi6 pmc:
ob qua
debcaf^
i carccccco:
dic nouilTi
tri iiicjr
r
qz
dura i in uidctbumanis:
fefui
uira retinq't:td c
cii
de
dccll
fapietie:quo
polTu
g^tti
nefjs in
inolcfccze
cj
boc in
alqe fub
:
cluit'fcclue
auc
danata:
cil
pcnae
nifi
mortc:ur
dcbttoq; fuppUcio
ntfi
mifertcozdi
ac
Tlccp cnij
:
e cii
<\a (i
luftc
danatidts
rc
dimcnti9:rurfu
fcrct' in luce in
Tloe uo et i bac qde uita mo taUcequafda peae purgatoztae cdfi tcmur:n6 cjb^affligut^quo?: uita ucl indc fif meUo: ucl poti" idc fitpaor:
fcd lUie funt purgarortc:
ti
q'
eie cocrci
tae ulttonis
coUigiic'.
plurcs qf in
rcf
illa fiit
ortendaf cjt}
(jp
ad
muln
cjride Itbe
cj
plectifur^ t jccrccdis
qic^maUalicjdalreriue iprobitarc
jCotra
opioncm
co|t
putatcriofis
maU aUc(d
:
9dbibcri.a.p9.
fcd
XXI
qoautd occulro iudido fieri S5 teporarias penas al4 (it bac uita tan tii:al9 poft mortezal^ et mlc et tunc:
uerutameantetudicioillud
oes
feuerifYi
Mu
matns co
mu nouiffimucp patiunf.Tle
niiit
in
aut uc
ccfTee:utipfipuuliperlauacru5 :cge
ncraiiis ab origiarpcccati
quo
folo
tenebanf uinculo
paticntcs:n6nulU
ia
ct
folutimala mria
incurfus fpiriiu
mortc
quod
turo feculo:id
no remittif remitti in fu cfl ne futuK feculi cter no fupplicio punianf ii fupra di^iuf> RarifTimi funt aute qui nulUe i bac uita fed tantu pofl ca pcnas lotlt. f u ifTe tame aliquos qui ufq^ ad decrcpi
in iflo
bac uiia
e^cludcntc finicrunt.
ta fcnectutc ne UuilTimaquidejfebii^
culam
<luod oe opus gratie dci erueiis nos de^foditatc uctens maU ad fufi
fccuU pertincat nouitaic.cap.)nt>.
t9:et ipfi
nouimus et audiuimus.
crutame
in
graui iugo
qo pofi
bumana coditio.cap.^q.
tota tetatio
cfl
fic
quid no
tcrra^^Tlo cni
pieniiaucliperiiia:que ufcpadeo fu
bocpign"
ad q6 pcnis adigunf ia penale cfl cis ut nonun^ ipfas pcnas p quas copel
Inf difcere:maUt ferre
q^ difce.0.ui8
dns 4 funi eiuf agunf bi fi^ no natura. Unicus cnt naiura da fiUus:^ptcr nos mifc:t cordia facius e bois fiUus:ut nos na
tificcmus.Tlouit eni
1 quoiquot
fpiriiu dci
nefcics
ppbctat quodam
cfl
tura
fili;
fcrunt ri'
mus
bois filq dei p ilU: g:a ftere 2)Dancn6 c{ppe illc imuiabilis:
a nobi8:t
5oroaflren;nec
ille
d boni ali(^d mo
magi
uanl
ftruofus rifus
portedii.Tla
uite
mcUuscomutfltuq^^pcccaiorcs
pticipatde amittamus: ct
mor^
quod
talcfcpfumus^ci^imojtflUtatis ctiu
ftitic
potiierui.2l ninocjppcrcgeafTfrioijt
cu
cfTet ipfe
in nacura
LIBJEK.
rumo bono eim mture boirate fcnie m^.Sicutenip uniiboie^ peccantei boc ta grauc malo deucnim": ita per unu boiem eundect; detl tuittficatem ad illiid bonii ta fublic ucniem'. Tlec quif^ fe dj ab ifto ad illd trafilTe cofi
demifi cu
erit.-nifi
ibi fuerit
in
quo caro
con
dl t fi quidcm
:
na p libc^
fdij:
rcctitudic
iqua
que pacc
cu deo
Cfcli)::et
boc quoqj
rab!lc:mcliu9
bu
aute;
iu6.ZDdiu8co"fligit"cippe ctiuiiqs:
q> cti f ne ulla cofUctionc
kj:
dominatur.
mclius
cft
inqua
bcllti
cn fpepacis et
ne:q' fine
uUa
ad
liberatois cogitatoe ca
ut
nonunqua
capeflcncla ordinatiffiaj
accedimur.
bta:t qucda fibi placedi alniudo rui nofa.Xuc itacp uicta uitia deputada
runt:cti dei amore uincunf:que nifi 5
us
fu
tpfe
nos dominationc
dtatore dci
cj
mc
non cis
refiftcndo permittcre.
factus
pticcpe motaUtatif no
faceret diuiiatis
ftrerut
nos pticipce
Sub 4bu8 gle kgib** oes rcgenera to^ beantur ctates.cap j:vi.
.
ru tanta
i
eft
dci mifericordta
cuiufqua
ipictatis errore: fj
magna
t
uUo
renifufubiacet car
nondu
ccv4a
ad gratia;
cofugitit
iii tranfilTe
uideat:nondu tn ca c pre
fi
(i
facra
meta mediatoi
in
is accepit:etta
OQ anis
banc a
U8 pcnitcdo ct ucbemctius pugnado pn" deo fubdita atcp ita carni ppofita mere u ict o rcs Quifquis crgo p c nae cupic cuade fepitnas non folum
.
XXI
{uftificrfi cbrifto
ra et
ciit
eft:
tanto
dior.;:tendaturcrgo acprofondaf
fos butus mifcricordic ufcp ad dana toe angelos
falte poft
trcmcduqj
iudicu}.Tlcqua9>
tti
ncgandii cfl:cna
multa atc^^U
%i quantitlibet
fccula libcrados./Cui
maloru al^s
grauiorcfiuc ipfius
ms
atc^ ar^
manam:icuad
fuetit
fe ifltetius
angclicam ucntum
no equalt molc
miferando porrigctcrt ad
uincit
>c bid
i
ncpe
dna ee manfurad.cap.jcv^.
da uerba per
uidco:t pacifice di
fputandu
cj
bominib"
quos
tuftilTtmus
iudc^dignos gcbe
fanctorumncmine pu
elTe.cap.]cvi9*
ne fupplicio tudicabit:uel4bufda eo
la nollunt credcre pena fepiterna fu^
cura:fcd poft ccrti teporie metae:pto
tantdamnandt)
r
in coUucutot
cuiufc^pcccatiquantitate longiorie
riu brcuioris cos inde cpftimant li^
bcradoe
Oua in remifcricotdior^
diabola
p meri
ilt
diuturniora fupplicia q:
cru
ciatib"
qui
clTc cp
digni funt:
ct^ptcr
majamc^pf
ab
ifiiQ
ad
illae atcp
ab
illis
ad
pcnas lucret i
falfae bcatitudince in
quibue Bcrumac fccurum boc eft finc timore ceitij fempif ni boni gau^
diii
mc faiictitati6:ut q
micis fuis
crar.tijc
qii
orabat
f ini-'
non
no bcrcnt.logc autc
alit iftoruj
ipfi finc
pcccato
mifericordia
n oret^ fuppiicibue fois qii nuUfi ccpcmnt b:c pcccatti.3lut uc:o dcus tunc C08 no cjcaudict tot t tatof
filios fuoe:qfi tn tata
co^
fanctitate
proptcrca uc
LIDER
ptnit
"bcc tn
cutfTe.Tla
go tepore cruciari:'! poHea de nuXoi bu6 erui.r^ magis ifti^ fe dicunt eflc
ubi Ugi^.Tluncid obliuifcet' mifercri deusraut ptinebit in
feratoes.^ra
ei**
tu
eft:^'
tue dfic
(i
qua abfcddtflt
rimettb"
rc:
ni
fitifTc
ab
ira
multa fc
e in(|unt:ut
oee indi
punianf fupplicio fcpi^no.S^ fi ut 15 gu urullu cfTe pmifcrit:^fecto ut pof fit boc fieri coticbit iu ira fua mifera tdea ruas:q6 eil pfalmus dicit no efTe
facturn.Tld cni ait affirmado coiine
bit:f5
m ttidclttate ut oibus
ftgnificarci qp
mitcrcat' :
quo
Ilcc
tflt tii cj
CD ancdtmebit ifrogatinimirit
boics
minatdem nd
ctTc
medaccgruif fit nc
monbus pollicc
tce.ilc
dcmonu ct cius
faullui
fine ul
polltcef.
6e bi0 ci
ipunirare
cium pcccaro^j
cuertcf fi
re^erint:f5
Xluacdminatdem^ptcrca ucracem putat:<ia boc pdipt dc" q> ucre digni eratpati:^uisbocndcet ipfe f&cta
rus.Tla
ct
fi
Xe ftir alq
ab crcmo fupplicio
bdibus^mirrenrcs:fcdrariimd cbrt
fltbaprilmateabluri6(ipncipcs fuic
corporis eiue:qudlibct
cticp bercft uel ipuiate
uijrcrtt:
non ignorabat
iqua
ii
acturo6:t
erat
tfi
abfoluie acdiffitceo;^
fuerit^ptcr
de ceb dcfcedu:ui
iiis
fi
quie
ci:
ipio
mi
nd continuit in
fupplicib'' pcct
manducaucrit
cdtnftatur^^q-to
ibe bis qui nd oibus f; cis tantii q apud catbolicoe fut regcncrati:etta ft
dma8:ut
poflcainmultacrina crroref^^ni''
pcrii indulgcntia polUcent,cap.;7:.
ueletnaf tiorepenaf:et
fmt orare^) eis 4 uon
qpof^
fe corrcfrcrint
XXI
maleuttefiicrifcatbolicus cbnWaf'"
bu9 bapufmns
cbrifU et etus
per
gnue malc mocnhbud poUtcent^rquts no fola fflcrameto f; re tpfa maduca uarnt corp" cbiifti \s\ ipfo corpe eiuf coHituti.Dc quodicit prueiun^pa nis unii corp" muUi fumus: ut etia fi podea in aliqua berefi ueletia i gc
tiliiJ
i
illi"
libcra
ri:quo igne
mali.
ultio iudtcio
punienmr
quc
intcrelcmoffnanjcrimina comittiit
ad danatots
c
utdiciu
ii
uocari
.c^.
corpe cbril^ id
catboUca
eccle
fia fupfcnit
baptifmu cbrifti t
cbrtfti
csueruntcorpus
n3:atC0
m morianf
madu
ranrnmo atfuros
illius
Ateur:non cis
q no fedt mi
merucritttn^pf ftdcifundametu
fal
andoa
f
efledi/finit.cap.Ra.
dcpkctaf:aurpoftaliquod
tep'* fiuc
puu fiue^li):u ab
Untaiit<}^ptcridq6fcriptii
cft
m fine
catbo
ecclefia
rarcfeclVedicmru:fiuc
dcpw
quib"
fiuc finiftris
danarur'': nifi
6quo
no
factaf.
dfii
oratde
^9
aiit edificaucrit
7 nos dimit
ilU
Cuifq"9 eni
qinedpcccauitdimirrit ignofcendo
peccani: pculdubio clemoffna facit.
uc di
a.Si
tit
^'
necp p: ucftcr c} in
mentit
bi9.rgo
iudiciii
quafi p igne. Dicut crgo cuiuflibj ttiu CAtbolica cbriftianii cbnftii b:e
in fundflmeco:q6
ni ptinct quod
apoftolus iacob";
fundimenc nuila
fi
fumrii fmc mifcncordia ci 4 nd fccit mifcricotdia.Tlec dipr domi nus inc{unt magna uel pua : f^ duntt
tct
fi
LIBER
t
'
ttod duniferitidWorbue.
3U^
boc
mine faUit dicit eis dcii no pepcilTe: i fic ab itlo fc cffc ii ipioe pdanatoe ut
cazccrib^caligiB ifcrni retrufi tradcrec'
ii
abut
fi
m fccula kcalo^.Ob U
itfl
cft:
hoc tantumo cuftodirc mcmincrint. ut qii ab eie ucnii petut <\ coe pecca
to qualicuc^ lefcrut: e^ corde dimit^
qu6 ab buiue
ikI
refpo
bit7idc8
claudcndus
ell.
nu futu:u
turdifcediteamemalcdicti in ignc;
Cotra opimone coru c| dicunt nec diaboli nec bominu malof ppetua
futura fupplicia.cap.^^i^.
eoru n6 fempcr
ibi
eriIt:quidcacccurdiaboUi8t ageU
ci" fcpcr tbi futuri ec
crcdat.2ln fone
dei
Iriia
quc
tn
cureulefiafcricncquiucrit
^fcrct':!
agclos ucra
boies fal
no qd deuf di
qo
d6
cft
iit
ficri cja
no p6t:n6 ajgiuncntari
poci''
Uis cruditi
aduerfus dcu^fjdino
du tepu8
cft
beacitudinepoflqualiacucp tquata
cn(0 fuppUcta qualibetciit^ i quanf
cuc^3gcii8iuidcrdt:r3 potruiderot
nti
cbtift^eodcipfoloco in unacadec^
fcntctia di^rcric utnic^ coplejrua
ibiit
tfti
:
ftc
in fuppUciii ctcmiiaufti
aute
a mc malcdicti in igne ctcrnn: <^ pat' cHdiabolo 1 agelis eiu6:fic c|ppc ori dit e^no igne diabolu i agcloa ei" ar
furo9.t
qp fcriptd e
i
tn uita
diur'nd:aututri>
itclltgi
:
par pa
apocalfpfi dia
Ita
boiuB
c{
uno
0:6 ibi
dictu c
ctcrn6:bic dictn
eft i
fecula fecuU) jz
fi
ru
nii
-Quibue uerbis
bcbit.
6tra cof fcnfii ^ in iudiao dei ot buB zde^pt fanctoru pccs putat efte
pazccndum.cap.^piq.
1 imobile:nuUd regreflo ad iufti tia uitacp fancroru diabolo i agebs ei" bituros: nift a fcriptuza quc nc"
fipa
XXI
forQaudi^:qui
ctfi
aducrfant* ccclc
ut^
cts c;cau
boics
clTc
no
c(a paflTuri
tan
nu4d
2ti
iifi eis id
cHpro
taliu dcfiicto
;
iZur ira
:
ntfi
c{a in
c{
dum
cflcnt in
corpe nd
fiit traflati
ad cbri
de pfectiffima
difTis
impc
bus paratus
liu3:eofq;
mc
ab illo ignc faciat alicnos. q i boc futuruj effc j5fumat:affirmaa ctia fanctos an gclosfimulctlfactis bdibus d tunc cqualcs criit agcrdci:^ danadis i a^
3ln erit
forfita qfq^
functis.Tlap:odcftictie
dbufda ucl
i
cbti
ftorcgcncratoriinccufcpadco uitat
non
clTc:
ncc
nemo
cfl.
fane fidei
diicit
ncmo
ufcpadco bcne ut
tale
mifcricordiam
dicturus
micis fuis
dc^bufdi
fiet
ut in
tunc
cis rcmittafnctp in
boc
fcculo neqj
ctfi
mdicio
etia
no i ifto
cruciadis^^^uis pfcct a
01 ^.Tlcic eni ^pterea
fsaitate
^ cis
no orat quef
rcmittcrcf in futuro.
5 co dictuj
fucrit
in gcnerc
bumano b; inimico6:quia
fzuctuofcTlam ut
i
rcfi
ucnitc biidicti
tepus
cft pcnitctie
ct
me malcdi
duboio 1
ignc ctnii
q'
patus
ifti
cft
quo cap
i
in fuppliciii ctcr
deniq^
dc altcfbus
ira ccrtacfTcn
ut
^ ft
illi
et nolTct:^ I3
adbuc
in
bac ui
in ei
fupplicio
fiJr
in fuppliciii di)citctcrnii:'?
p bumf p
nfiignc irc
rct g
ctt
diabolo:t3^
cis
rt
ora
ccr
quocp
uitfl
na.Tlcmo
cancnte
.
itacp
pfalmum
mhtoce
LIBER
7 ibunt idi in fupplidu etemuj i cra fiabunfiniecula feculorii: luermio eo^ nd morict':*! igms no cjrtiguctur 1 cetera buiufmodi:nd ti ego qf ipfa
fcnptura dina planiffime atc^ plcntf
limc zdarguit ac
rcfcllit.llinuiitc
p(i
ncKtad ipfosfiUos^miiTionis^quo
qp
pc in bac uita
cgcriit penuetia:
t loo
ones fuas: cotinuo fubiccit . t di^i imc ccpi.tJcc e imutatio dc):tcrc c^cel
fi.j:pofuit^fecto
cotincbit
i
quisncgabitq^dfispdijritineis fuif
qd dijcerit.Tluqd
bd
qucad"
ira fua
mifatocs fuas.^ta
7 dics cius
ira
ii
modii peccatorcs dcus nd foUi irat'*: ucru ctia mifcratus cuc rtat. ueituc
cni peccatorcs
duobus modi8:autfi
ficut
qua tn
cbli
boics puniantui:aut
ipfa
niniuue ut
iuftos rt iniuftoe: ac (k
no ptm^
anf.j^actu e ergo
fa cni cft
i:a
ZDajciccp
cdificata
nuc ccpi.lDcc e imutatio dc)cte c)ccelfi qm i bac ipfa eof uailTima uita quc ira dci e uafa mificordic mutat i mc
Iius:g7ui0
mcnibus
uitas in
domibus
:cuerfa eft
ci
^pbcta
factu
cdtnftatus:qa non
cft
mifcria
ira
adbuc i buius coiTuptois maneat ira er:4a nec in ipfa fua cotinec mifaatdcs fuas.um
ii^o
q6
rate ucniuru:factu e
q6
fucrat
6o
pfcienticpdictiirquonianoucrat q'p
crgo in
tici
mo copleat dini
illius
cl
dipt
ueritas:nd
ielligi:ubt
Utautc nouczint ifti m puerfii mifezi co:d6 quo ptineat qo fcnptum eft
^^luamuita mulritudo dulccdis tuc
diie
bus
ad
Uc
illa i
pioru tormeta^tcnde
itcUi^
glt ut manente in eis ira dci que etcr no eft pnuciata fuppUcio:nd contine
at dcus
qua abfcddifti ttmtibus tc^lcgar 1 q6 fcq'tur pfecifti aiit fpatibus ni fi qa iird rimore pcnani fuani fuam
:
uolunt
e
iuftiria c6ftituere:quc
iii
lcgc
bac ira fua mifcrato"cs fu 38:7 faciat cos no tanta quata digni
atrocitatccruci3ri:ut eaf
aliqii fini
nd
cft iuftiria
m fc naq;
fpcrantno inipfo:^
io abfcddif cis
ira 6i
nd
io cdfir
m fc
XXI
3uftiti3
iaftUmt fanccificAiS
fibi
errado bli
fuie
fuam iuflitil
iUos.ibeiisergoiijdcos tgcnriles
proptcr qul
te
dicit in pfalmo. 6ulla 1 uidete q* dulcie cf% dominus. c banc quidcm in bac pcrcgrinatdege
quos prcfciuit t predeflinautr confor mes fieri imaginis fil^ fui: omncs in
infideliutecoclufitutde amaritudie
infidelitatis fuc
penitcndo confufi
:et
ea poflca faturcmur
cum uidebimus
q6 fchp
cum tum
ficixticfl:i
implebitur
efl.Satiabor
gloria
ad dulcedine mifericordie dd credcn do conuerfi:clamaret illud i pfalmo. Ootamulta mulritudo duUedinif lue domtne:quam abfcondtfli rtmenbus te:perfecifliautefpcrantibus nonin
fe
fed in
uaforummifcricordiequtdcm omni
um:t eorum fciltcct quos q: gcnnb'' teorum quoe e]c iudcts prcddltauit:
uocautt:iuflificauit:g(ortficauu:non
efVe
do
apud catboii
queraturrqua
pcrficit
fperantibue in
quos
renati funt
non recedentcs
cri"
spolloltci}:concUifit eni
dcue omnes
dtam refpondeamus
ifh: fcd
etiam
et
in infidelitate utomnibue mifereat non idco dictum clt <g fit ncmine da^
iUisquinonfolumdiabolo
engelie cius ficut ncc
nc ipfis
quidem omnibua bominibua Ubera tioncmabctemo igne promtttunt: oerumdstantum quicbnl^ baptif
mateabluti:? corporie ctue t fagui
nis pazticipce facti funt:
quomodoU
\x\\
Scd contradtcu
cia
LIBER
cojporfofcparatipolTuntidcm pcrd
riorimmunditia.lujruziaudolom^fer
uttud::ueneficia:intmicicie:conrentio
iiesemuUtonc6:animofit3te8:dilTcn
rionee:bererc8:inuidic:ebrietate8:co
co uobie (icat
talia
prcdijci
:quoniam qut
quod in tllo cjrprimitur facramento. Scd mrfu9 ctiam ifti qui rcctc intclli gunt non dtcendum cum manducaze
corpue cbnfti qui
in
corporenoncft
pcrftioncm
cjc illius
corpo:i8 unitatc
bunt.Scd.quoniam falfa non cft:pzo fecto regnumdei non polTidebunt. t ii in rcgni dci polTcfrione nunqua
crunt etcrno fuppUrio tcnebuntur
labunturlibcrationcm quandoqj ab
etcrni ignc fupplui).
'primo quia dc
wtoicrabilc atc^
nit'
fit
quoniam non eft mcdius locue ubi non ftt in fupplicio: qui illo non fue
rit
omncs qut
bcrclcs impiae
condidertntejccuntcB dccatboUca ec
clefia:7
conftitucus in rcgno.-Q.uamobrc
tcfus bic cft panig
08
cp
ictdiflentifi illoe
hcichmbnB boc
icmpucrno.
etcrnum.quomodo
fit
accipicndu
merito qucntur
. t ab iftie quidcm quibu8 nunc rcfpondemu8 : bunc in tellectum auferunt illt quibus deide refportdedum cft.lDt funt autcm qui
:
oppugnator eius
quam
nilqua
banc liberatione5 ncc ommbus biiti bu8 facramenium baptifmatie i cor poris cbrifti:fcd folte catboliris qui
uie malc uiuenttb" pollicetur.0.uia
ca-'
ftituti
panis
de quo aitapoftolus.Unus unum corpus multi funiua <lui crgo eft in CIU8 corpons untta
quidcm
ucUit in
comu^
i
ntone
ecclcfie
catbolice perfeucrant
tuentee
pcrfe
tc id cft in
cbnfttanomm compagc
flitic
fiuc
7 per uite iniquttatcm ipfam uiam lu quod et0 cbnftue cft dcfcmnt forntcando:fiucaha6 immundi^
fkgitio^quas ncc apoftolusc^
tiae
ab buiue unitate
XXI
fiitc
quonia
illa
dd
breuiteriacobus apoftor.^i
ci9
no ba
cil:'
bcat:nunc{d
potmt fidcd
faluate
;6tqui0eftin4t)tdequodtcit apfto^
luB paulu8.3pfc aute faluue
erit: fic
tfte
eft i
eius
inqutramu9.t)unc
tii
nonefle cer
apoflolue p ditcctioncopcratur.>ilc
ctio aute ficut ipfc alibi dicit
tiflutiu eft:ne
malu no
tcntias
mittamue
eii
ri):a.Biunuf di
faluaze
cbrifti
i mebra
c|
pignifaluan:fiprius inuenezimus
q'd
man
in
'O.uod ut de
quid fii non facramento tenu6:fed le. uera,corpu8 cbnfti manducare: i ei'
fanguinebibere.^boccft eni in cbjifto
bet in cordc
cbriftii:
uc
ci
tarena
m3ncre:ut in
illo
maneat i
cbriftue.
Kindamenm bdb^
eifi
uidcac
eft
tamcn m co
taiia
madu
fundamcntii cb:iftu8:cut
nuntur. <luato magis
fi
prepo
falutaru
linv.i
q fe faciunt mebra merctricia malu iilud pcnitendo elTc deftite ad boc bonum reconciliationc
qucm poft
babuit imperantem
fiuc concedcnte:
redicrint.
fuam
ligit
mcretrice:eiq5 adberens
cfFicitu::ia
unum
corpus
fundamentu non
aute diligit
cbriftti:
quafi
p ignis
uftura.cap.jqcvi.
babct cbnftum.
ei
Si quis
49
babent iquiunt
cbriftiani
iftii
Si uero
naliter:fi
fi
car''
morbo concupifcentiarum
buicfundameto fupcdificauernt
bctpelTima
pula.T^ccta itacp fidee
pei-
g^ii
fti
Ilu8 eftfundamcntu:quaui8
poteft ergo
et iflc
fudamto babcre
LIBER
(ine illicicntcamorc
(hieeflfutulamctum:proptboc
fal^
t>clici38
quippe
buiufmodt amorcfqj terrcnos:43ptcr coiugaUm quidcmcopulam no cUm nabtlcs tribulattoie ignie epirct: ad que perticnt igncm:? o:bitate8 1 que caqp caUmitatcs quc aufcruc ber.^lc
per boc
ifia
ei
me makdiai in tgnc
cccr
qui ediftcauic
crit cdificato
damnofa:quia no babebitquod
rupeiedificauit:i:
eorum amilTidc cm
erit
auriT:argenctJ:Upidc6 prcctofoe.Sj
in
illti
baberc
g i(la
libcrrime profitcretur.
igncm dc qu dtctum
cil:Uc ta
Uidc
in apofloli uc:b[6
argcntum:lapided preciofoe.
nc ujcorc
dci
cft
Qm
(i
inqutt:cogitat
que func
ucric^
quomedo
placcat dco.
Uide aliil
<lui
eft:dtc9 cni
edificante Ugna:fenum:fUpuli.
manifeflabtf.i&ic8 cnim
domini 6
autcm opue
arierit:
p:o
bomince
iuftoe tenca^
tione mitcentur
tio
tnbulatoni8.tuniufcuiuf(^ op"*
fit
etcmue ignis.jn illum enim foli nouifnma i pcrpcwa damna^ :i(ie auccm dejaro prebat.&cd altos co^ fic probat uc
cdificiti
qualc
ignis^babicSicuiue opuf
fupcr cbrtftum
cfTe
(undAmcnm
pcrm3nfcut:permanctcnim quodcjf
cp cogitat quc funt dei quomodo pUi
ceat dco
ab
ei8
inucncnt
cdftructum :non
id cd
profecto 1 ad
cetcrifl
inei:ponidcte parattiuobisrcgnum
XXI
noadftnifh-l ubiflli
camte ad
:
camalcm
utitur uoluptatc
(cd ipia
pe ab
pliciu
illo
nit:no
pofi fanecorporismortcmrdonccad
nocte
irt
fccula fcculorum.
iHi*
illu
ucni.-itur
terit:q
'Qtui
me dignus
morce
et
camalitcnut
cbrifto^fi
tfltionis
fmum
i ftipula
adductusrp ignccritfaluus
amift"tonctantum nc^,
quiactcamm
cefleeft urat
k'o8:ftlia8
quippc ad
ifta
tnbulatoc;
ptincrc ctia
more
ipfa
camis qucde
ell:'Z
ut ad cius rcgnii obtincndum ctqj co bcrendum cis cofular.ucl boc i ete di ligat ^ mebra fiir cb:ifti:abfu ur tfta
dtlcctio rcpcriat' in lignis:fcno: et fti^
tcmporcfuo ab uno quocp fufccpta:polTunt t per fccurocs eccUfie quibus marryrcs co ronati funtn quas patiunt qcunquc jCbzifliani probantutrac^ cdificia ue lutigm3:t alia cofumunt cu ipfis cdt ficaroribu6:ftcbriftu m cie no iucni-' unt fundamcntu: alia finc ipfie fi iuc
fecundu cuiufqj
cdificiii
drra corii pfuafione q purar fibi nd obfurura pcccara in qmb' cti clc^ moffnae faceret pftitcnit.cap. pcvq.
r
niunt:c{a
licet
ctidano falui
criit: ipfi
nd
fccit
miicriior^
dta.0.ui ergo
fecit inq'unt
quauis
ri
probct utracp
ui]ccrit:cu mifcrtcozdia
futuru
cft
.
iudi(iti:ut
LIBER
damnatwc
ob
aliud
e;c
dubio no {nucnuntur eas facerc qui utta fuam ufc^ ad mortc quoridiano
iftimant
chriM
dexiroB t riniftros
efTe
aUos
fibi
in
mittct etcrnum.
Ut aute quotidiana
omnino non i quantacunque
flTant: qualiacog'
tcftem
lue
cl^
inquiut diee
quo a
cbnjlianid
emae credentcs fecuu dl uno omnia fwa diftribucret idigeti bus membris cbrifti:nifidefifte:cnt s talibus factis bitdo caritate quc non agit pcrpera: aliqd cis prodcffc non
tidie
porius
inci
quod
pcr tllam
non dimittatur cn
di
3ndignu
eft
cni uc
quod feqaitur fflccrecurcmus: ficut 1 no9 dimitrimue debitorib^noftrie. Tlon cnt ait dominus inquiunt: fi dt
miferitie peccata bominibu8:dimitt5 uobid pater quotidiana paruapecca ra:fedlimittet inquituobis peccata
non faciat qui facit in projcimu: cu; audiat dicente deum diliges pro jrimii tuum tanquam teipfum.Jtcm
in fe
audiat.XDiferereanimctue placens
deo.lDacelemofyna id
ceat
eft
ut deo pla^
clcmo
fi
quotidie ppetrenturrnec
uita difccdat
inmdius comutata
0.ui
fibi
prcfumunt.Sed bene q6 ifti dignaspro pcccaiie clemoffnft comonct eiTe facicdae. 'OLuonia (i di
ti fibi
pofle
eft
iicii&
'p>:opt boc
pec
t magnis:t quata
dcprecamur
e;:ai;di
na rcmilTio
fequcrcif:uiderct
k re dicc
p elcmoffnas cdpa re crcdam". J6 atJt dns 7 dejctris clc mofynas ab cis factas: i finiftris no
factas fc iputaturum cflfe prcdijrit: ut
cle-'
1 ncfaria quecp facta redittcr^. <Xi> fi abfurdifTimo i infanilTimS c diccre profcco fi qtteratur quc digne
tcria
mofyne ad ptiOradelcnda: non ad g pctua impunc comittcnda pcaata Xalcs auie dcmoffnas non dicendi
funtfaccre:quiuitamnolunt acofuc
tudine rcclcrum in mclius
fintelemoffncpropeccatis
deqbus
commuta
re.Ouia i in boc quod ait: quando uni (f minimis mcis no feciftia mibi
xxu
non (eccHiBioiiendit coe no facere et quido fe facere epflitnit.!8t eni cbri fiiano efurienh pane iinq> cbziflo da rent:profec(o fibipaneiuflitie quod
ipfe
domintca nominatur
dclct
quidem
quondianapeccatacil quottdiedici''
tur dtmtcce nobts dcbica nollra:
qua
ai
do
id
quod fcquit nd
folti dicit (}
pccca^
porrigit
qa dtdt
no quo uuit recedere ipunitus a cbri (lo.Xanto enim magia quifcp ^lcrit cbriflum:quanto magia diligic.quod improbat cbriflue. Tlam quid cuiq^ prodefl (f bapti^atur fi nd iuflificaf
Tlonnequidi):it nifiquis renatuf fu
erit
aic.
Si
bit in
nontimcndo
non multi curant iuflificari'Sicut er boc go a dicit fratii fuo fatue: qui dicit non ipfi fratemitati fcd peccato
na fcclcrafaccrcmusiucl pocetia qtia nd cimcremus bominu legcs^uraHu tia qua ipfos boics fallercmus: f; ut P illadifceremus nd putare nos elTc
rinepcLcacie:cciam
ft
criminibus
cffe
cerdotcs boc
nuit:ci iuffic
ctta
dommt no
t queadmodu
fuo fatue: id eft
ait
cnncp pcccaca:fcd
non
uinciturtniullitia:parn efttUiad
con boc
loquebatur
facere nifi
rcmedtuj re
OLuid cft crgo pcccata ucftra ntfi pcc cata ftnc q'bu8 ncc uos cftis qui tufti
ftcati
itcf
conciliationis adiungat.^bi
cnim fc^
al
^fanctificattcftie.Ubicrgotl
munus tuii ad
ta qudia
ni el\ elemoffnas quataflibctfaccre pro quocuncp fcelcrc:i in cdfuaudie fcclcni pmanere. Oratto uero quoti
ta.
dimitcuntur orantibue:
dictf ficut et
noftria.
quod ibi
mittimus dcbitorib'
nof di Sicni
bene non th
elTe
mintma pcccata fincquibua nonai am cft uitft iullorum aliter n remit tunturquanto magis multie et ma
gni8 criminibus inuoluti etiam
pcrpctrare
(i
alt
ea
oe
uitcnec
tam
dulgentiaconfcquunturfi adremit
male ut bie qui eam uiuot nibil pro ftt ad capeffcndum rcgnum ccbmm lazgttae cUmoffnarum quibue eti'
dominus.-fi aute
cata
mittet uobi8.2td
am
iuftommfuflcntflturinopia:
zfi
fufcipianc:ncc
3udici
beatitudine adipifcenda
fictar.nift
ipfa
fuf-'
(inc mifettcordia ilU 4 non fccic mifcricordia. Ucnire quip^ pe dcbet in mcntem etiam feraue ille cui debitori dominus fuu$ relapuit
um fucurum
XOi
rari
autcm
folco etii
apud uirgiUuj
deccm milia talentorum: que poftca iufTit ut redderet quu ipfe non mifet
tue
cft
ei
centu debe
intquitati9:ut et tpfi recipiant uoe t tabemacula eterna;cmue e H\a fimil lima.<lui rccipit propbetam in no^ minc propbete mercedcm propbete
quod
ait
ideapoftoius confequenter
miferi-'
accipict:ecquirecipitiulh)m tnnoie
iufti
mercedcm
clffioe
ttbi
quitantafanctitateuixerdt utaUos
is mertcie
mtfericor
i
memoree aUoe
pium iputane mcrcede fecundii gra ttam non fecundiS debicu. 3n eorum cippe numero efl apolTolus qut dicit. ibifcricordii cfecute fum utftdc
lis
id cl^ qui
"Prorfus caquam
prcditi;ut cis
mcredo
cfficit.S^
hbcrandie
finc fuffragio
fanccop fua
muUo
apUus
in eie fupcjcaltet
mifcncordia
rumcricte ipctrcncindulgentia:
iudicid.Tlcccri id
pucanduecft qfq
xxu
cam inde fatagermt ad eom
pterea
ulagine
fpem fzuctus
alienitemcritatc uaniin
btencne ftudiuproficiendi ad
fi
que ucl qualia fint delicta pro quibus ctii pmanetibus nec proueau uite melions affaptis
fcircntur
iterccffio fit
niam
inquireda
fe
ct
fperada fan
futumm cfTe quod ipfi uolunt . t)ac iticp rdpdfione icddita Itbmm ficut
promifimus taminamus.
ctof:ei8 fecura
tis
(5
obuoluerct
buuna
dci
berari:quo8 amicos
cilTct.Tlunc uero
ctia
fi
de
mamona
iniq^tas
du ucnialis
pcrfeuaet ignorat':modu8^fc
uigilantiue adbibctur
do 1 inftaiido
buius toa"
quc fit
opis ultim^dif
putationem de
ciuitatcdeieter
non mit
cdtinebit.<luc
ta
nacp beaticudie
qui putant
fic
intclligendD dTe
quod
bonl
nomen ac queadmodu fcriptum cfl tn euangelio jcgni ciue non crit ftnis
i
bo
mincs
liberent:alq
fe^genoe:alq
cm
non
poft iudiciu
nione quidam
cum uidcret
O.uaopi bomines
requeperennifrondcucrtitur: cade;
uidetur uizidicas pcrmancri:
dum
la
eo
(f omnce
il^o
modo ad liberatde;
aliaquenafcunturfacicm confcruat
opacitatis^fedemncsinca ciucsim-'
mortalceeruntadipifccr.cibue ccbo
efTeuiuendum:utintereo8 quift^re
periatur qui pro al^s inccrccfTun fdt
ad
ucl (cpa
peruenicntc:multiremaneant
minibue quod n\xnq> fancti angcli g didcmnt.facit boc deus oipoicnfTi mu8 eC pditor.^promifu cni ncc me tihpdnctquibus fide bic quoc^ face ret qp mulia fua cc non |)mif1'a ct pzo
mifTa ia
fecit.
Jpfc
tfl
pof
fibi
UDm.
rchnf in qiio nibfl tndtus
infttruit g
fpinms quibus
intelligetxtilddinec
fuc contciTiplationie
cp fut pfiititiatcp
adcmit arbi-rijU
beripoteftate:fin!ulprcuidcn6 quid
uinjat:quafanct3etfupna dicitnue
riutfate.3n
boni de
illis cft
iftau^
bitriucidcintcUcctMalinature
(t
tilbii
talc:ut
fi
ca pkirct angclos
ipfi fibi
ubcnorc
lactetur.
ad bc
ademitbac potc
ftarerpotetiusctmcliue cfTciudicas
ctia de
mab cffl n
ct
m
tie
Ulta cnC
fiiit
uolntatc det
ille
fapie
a fiimo
tlttcp uirtutiQ ut
dco atcp incdmurabili bono q bona oia codidit ini^tuta peccando mala
cafibiipfafccifret:quo ctia pcccato
fincs
muta
fuo
tefte
c5uincit'bona codita^
fe elTc
licet
lcnis
ratuerbig:areddat'iratu9:illi poti"
g> tpfc mutlt'':t cii
no equalc cdditori benu cflet profec to dcfmio dd tanquaj lumis fui ma ItJ aue cflfe no poffct. Tla ficutccci-'
tae oculi
uitiil ci!:et ide ipfti
quodlmd mutatu
in bis
que panunfinueniilttficut
mu
quodam
indicat
crea-'
ap6
feipfil
mancat ide
taiac pcr
boc et ipfo
4fiiit.>icifetil
cit in
uolutasdci qulfa
mebrie mcbzu;
cffet
capa^clumie.Tldentaliacaufa
uitiu eiue carcre luic:ita natura
frucbat-deo^optimam
cct ctiaj ipfo uitio:quo
tja
fc infticuta
t'6
quc do
cft
mifcra
ciu6:de qua dicit apfus.C^eus eft cnt d opafin nobie 7 uelle. Sicut ent itt ftitia dei nd folil qua ipfc iuftus c df: fcd tlla crd qul in boie c| ab ilio lU''
ftificar' faciv.fic et
potius
fum
cft bominu:fed ab illo dara Tll utiq? bomincs crant quibus ait cii
utde
dc
aUo
cordc ei".
fecit
boiem
(^dc^
Secimdtibanc uoluntatc quain dc* opcratur in bominibue : ctiam uellc dice:e quod non ipfe uult : fed fuos
id uolenree f^civ. iicutdicirur
8ial::fcd cclo
dign fifue
(i
coljcreret
cogno
auctori:miferii fimilit
ed defercrct
XXII
apofl:olo
pcognicos
cogno
^"
ui(Tedictueeft:q6tcut cognofcercf
cffecit.>e
ifu^iorib" librie
libro
uelle:
1 malti dormictiii
puluc:fme
eius
m opprobnu^
.
ab ilb
cdfufione ctcrna
t alio loco p
facti
fiunt:ficut
eude^pbcca.taccipictrcgnii
culiiictufcp in fccula
lo poft.^Rcgnu iquiC
k"
fcculo^.tpau
ci''
rcgnu
lepicer
nn.taUa qadboc
ptir.ena ilibro
tri
mus
illo
md locutoie dice
dicam"
uult dcus
:
uelle
4 ut uo
q^
uelint
ifii
facit.Sccundu uero
illa
bcc
fi
quc
icrcduli
putabat
ee
na cftr^fecto
paganof :tcfte et po
aiiquam
pcniat tepus
aii
quo
uoluic ut fierct
atc:^
q6
rcna
culii
difpo
fuir.dicim"
aute no ru
ecia
folii
dtra fapicntcs mildicj putat tcr'' bomino corpora ad cclcftebita nd poffe tranffcrri.cap.iig.
duidclicetboic6doctiatquc
fapicntco cdtra ui tantc aucto
fict fi de" uolueric:ri (ja de" no U3 uoliitate qui nd biiit tiic bebit:f; 4a id q6 cj: etnitate in ci' imutabili p
cimue
ritatis
ficut
quod m tctiio dc re
q
m"
eft.Tlam
cj:
bominibue deos
factos alTc^
q6 ^mifit abrac
diccs
feic
per
quod
^pbctarcfurgencquicrat inmonumetis.t q6 ait crit celii nouii cc tra noua:ct nd erui memozcs prioni:ncc
efccndet in cor ipfo^ : fcd letitiam ct
ra mancret.1:)cc
magna rd
fapicn
LIBER
t in celo hiantcs
tS tarrenu
rcctione
remu0:nobiT(p futuru
terrcniBCorperib^aiaftdisquoda ul
culo mirabdi necteremunnone mfto
forrius
argmneraremur ii credere re
indocn.Si rem
cufante8:etdiceremu8 naturl
ti
nepa
credibilc credideruruideant
lidi
y fit fto
incre
reo uincirctur.ttamcnplenaeter
boc uciq$
raucg;etatibu6am'mis:qutbu9 bec
quod incredi
mebra tcrrcna miro mo fant cdncjca et ipUcataXur ergo eode uolcte deo qui fccit boc aial no' potcrit terrenu;
corpus
in cdcfle
duo
icredibilia rc ^
corpue
attoUi^fi ani
mns
p boc
no corpori potuit alligari 2ln tare na particula ta epgua potuit aliquicl celefti corpore meltue apud fe tcne::
.
abo futura cffcpredipt.Unum duoru incredibilii) iii facmm dTeui^ demus utquoderat incredibilc crc
dcret
cft
credibile crcdidit
q6 fiTr incredibde
bile credcret
cu de re
fit:quia
ri
uidemus unum
quas
credidit
fi
confideretrincrcdibilior inuenitur
difciplis
3neruditos liberalibus
n ot
06 aios
cclefti
no quanm ad iftoni attin^ doctrinas ipoUtos no peritos gzamatica: no ar matos dtatcttca:n6 rbetorica iftatos
pifcaiores cbriftus
ad marc buius
fcculi
mi
fit:at(p ita ut q: oi
gcnere ta multos
quc tame
fttt
difte cn came.^ncredibilc c
mundti ze
qul ^di^
ta incredibile crcdid(lTe.3ncredibile e
mudo
f
credetes
n credBt.cap.v.
boies ignobils:infirmo8:pauci(Tio9
ipiros re ta incrcdtbdc tam elftcaciter
mUdo:ct
in illo cria
doais pfuaderc
XXII
fm co
gafi ccrnere.qS no iaaiiat vn (it hc tu;fi non crcddt tcJB.^Refurrectio chii (li 1 in celtt cu5 came qua refurre^it
i
cniiti.
c^B} mXd
itobiles:
fublimes:
videriit
doctieividilTedij:erdt:
tqd
di(f4marecurarijt:ei9 mnducredidif
fe
mi^ e:fed iftoa adbuc crcde nolle pdu^ e.Si mt vt vcra$ e:pauci0:ob
n
fcuri6minimi8:idocti3:c5fc
vidiflfe
colam'
dtj
nue
ptepcibilib" reftib'
diuinitae fcipfa
anie ia
tllo
vctcratis liie
at5 doctrini9:oiacp
antiquo
cj:
in
cuUa bominiS
fc
romu
annis
cu
illa
in celu afcedilTc
lo ita loc[f:q6
j:
att
quo
intclfi
pmWs
quos fuiflc no
V
V
tis
pf ti eludes
berib" m!ie:ad
vbu^
in cbrifti
no
6t q6
ficri
mo
eoB vmbrs trafiret ptiuo falute folerc rccipcr-r alia multa (lupeda in cbrifti
ii reciperct fabulap.Otuis autc ro^ mulujdeu nifi roma crcdidit:at5 id p^ 1 icipiesi XU5 dcmdc poftcris f ua re fuerat ncccffc qo acccperat a maio
rib";vt
cum
ifta fiftitide
lactequodl
geftaee?cedunt:eccctot icrcdibilia
b"
illie
-'
noianoo
q>
roma q
id
non amore
LIBER
1 fempitne coditoi ciuitatietii tri cum qm ab illo codita cft deo crc
diditif^ io
retum et confitendo:tant3 Q oibc^ Uc mariy^multitudine met^^ullue aut terro: reuocare non potuit: blanditie
nulle:^miiTionulla dcmouit:
f^
nec
pottue
eft
condenda q: cre
ia pftructa
i
didit
teplo
bec
fu'
t
cbriftii cdditoie
um vt pftrui poflj t
dcdicari:pofnit
fidcifundamtuj.^llailluflmado
efte
7 ipfiue mo:tie que pl" cctie formida tur.Tlecptucciuitaecbrifti g^uie ad buc pegrinaref in terrie:t hlet ta ma gnorum agmina ppfo^ aducrfoe im
pioe pcrfccutores fuoe pro tpali falu
tepugnauit:fedpotr vtobtinKctctc:
amaco iam
ri
tcmc qd falfum:
qucbantur:laniabantur: cruciabant':
-rmukiplicabanf. tlon cratcie
lute pugnare:nifi falutc^
^fa
pro faluato^
deu3
a
digniffime preccfterunt.q in
fic
a toto demonftrat
BUt q: codidit
roma in
cacp rcgnauit
fluditur:lcgitur:no qtfactu^eft
qo
i
ari
nullu bcllu (ukipi a ciuitate optia:ni aut pro ftdc aut pro falutc. 'OLuid autdtcatp falutevel intclligt quam falute^ vclit alio loco dcmonftrae fei
fi
fuifTct^pbct3tum:f5 q?
fit
reccpt"
de
quae
et ftuliifl'tmt
kn
oocet.
titit^cgcftate^ejctUo.viculis^verbcnb":
illa
f:u5 duo^t nutri;c: qo vidct quafi m.ignu5 ejimfCc poztcntu^.qnalc aut qitii e ad dcmoflradu^ dcuj.-^^erte.n.
metrij: fuit lupa illa f, beftia:ca
tfi
iiuKatibue aitt more ipfa pena e:q videtur a pcna finguloe vin^ dicarc. Deb^.n. coftituca fic ee ciuitae
celeritate.
vt ctcrna
ftr.
3tacp imllue
iiitit''
e rei
-z fi fi
quo mo:6 fi mo ncceflaria e vcjj et optan da pfcpc.iuit36 autc cti tolUt':delct': cjctiguicur.ftre e quodamo vt magnis
pubiicc naturaUe^vt bominis in
lee bo(C6dco6'dice.''tmorim3luic 5
getiu colet
du6
ro: quia
runt.-"Proinde
dignationi9:q ab animie
fi
opacitasoleer
cetcra^t a:bo?s
non
ficrct
polTc putabat^epfterc^co
buiufmodi
fingulo:u5lapfuo:tucp
foUofZDos
finga''
cft ciuitatie:
quippevtdicitnonbominum
lorum^f^vniucrfepena
XXII
infire
maltt;rot
q>
puUulatura
fcciidius
cd
in
martff
na rcpublicatenebantar. 3" quofuo fco laadant ab oibus t':ene reipublice riuibu3.3ed bi quo buic difpucatidi polTentobcdirc no video:vbi d: nulla
fufcipienducebellu:niftaut^ fi6aut
fangaie feref.legebanf.n.preconia
ccdntium|pbetaru:pcttrrebai ofteta
virtutii
t pfuadebat
vitae
noua pfue
tudine
ii
pro
faltttc.Tlcc oi
ifta
fi
in vnii fifpericu^
cocurrerit: vt tencri
ii
altcrufinealtcri^amiftione
polTjt:
mundo credc'^
4dritpotiu9 eligendu."p>rofectoeim
fagutini
(i
faluce eligent:fidee
tenondcnnunt.c.vig.
c
fac^
da
t factu e.
cii
Saf autc
tenerivfpotiuaactilripolTit fidcaute
pdita ad ea
difop
ucnire n polTit.OLuc
co
mundr:ad boc ut crederet mundus Oluifquis adbuc prodigia Vt crcdat t qrit:magnum e ipfc^digiii:qui mon-' do crcdcce n ciedicUc^ boc io diciit:
vt ^ec tdc
illa
miracfa fca
fuiffe
crcda
vrqqu.icp
OLSvtmund^icbriftu
ne.cvq.
(i
credet:vir
buma^
ceUim cum carnc fubiatus^ Ui^ tpib" eruditie t de quod fieri no pdt rcfpuctibus:fine vllis miracorni'
m.115 mirabiltcr mcrcdibilia crcdidit
mundue.-^JlnfortccredibiUa
fuilTe ct
fiitj'
ur ergo
quc nd ui
de cbrifto
lo^-'
cdplepo.Sut incrcdibU
rei
fcrme anis
aii
cjrculta: Vt
g-to
refpuet:
ipfi*
tpe
nimiam rcdarguit
clTe
i-'
cicezois^mariecp poftea
augullo atj
fidcUtate.lDoc
ad rcfeUendos
vanilTi
moUa mira^'
ccnfionc^tag^idqofierinon
tp miradb:quo cbriftus in cclum cu^ camc in qoa zcfurrerit afcendit:ncgaz non polTumus. 3n eifdem quippc ve-'
raciffimis Ubris cuncta fcripa fu
:t:
pftatia
mi
^retib'*
t prraciicetib' ta mrtie
taqj
magnie p
7 quc facta funt t proptcr quod cre^ dcndumfactafunnbecvt fidem facc rentinnomerunt:bccper fide quam
fecerunt
muUo
clarius innotefcunt:
LIBER
w acdim
Scd
mcnta
rmeoa'
claritatcil
Canon quippc facra:^ lfa;t:quc difTa mstu cflTc opo2tcbat:illa facit vbicp :e
citarirmemcric cuncto^ inbercrepo
tur labor.OLuae
Tquo
igno^
fit
q6 ei prcdixcrat 311** domeftic** cio8 qucm non admiferat illi vt falte vidcret cum primu^ fcctus cft:quo id
retur
facercnt:iratuf<p illum
domo abiccc^
rantibuB cercrie^mapmc
ciuitae:^
magna
tunnon
ta>)ta ca
fum.3rridcrc
medicum ipcritum
fidcUbus vndiccntur.
m
e
3rflculii
7 ibf
uiu9
ille
pifcopoambrofiopcr fomniumrcuc
dcpul^
fis rctcrib* tcnebris dic vidit.
3lp6
cartbagine^
ailt
qui^! noui
pi admo
ra
.'"Iboftea
dii paucilTimoB:falute5
q facta
cmno
tranficrunt:vt
cii nifi
confufi fatenlc
vicaric prcfectu:c:
ferro nlfo
md pofTe fanari.)C
me t fratrem mcum allipiuj nondum quidcm clcricostfed iaj deo feru:cntc9:vt erat cu? tota domo fua relif^filTimug ipfc fufccperat lapS
marinis
CU5 tunc babirabam^^curabatur a
dicie
t ad fc ampliu9 no accede:
4 tiic
mc
proprcr
fiftulae
quaa inumcro''
XXII
fttccucientibus
quantum ipfe
tnfpicies
mirabatunfuc curationis
finc f:uent':
uu9 elTe non poffet.Sed val6 abboze a fuis moribusivt bominibus quo;^
artificiofilTimamoperam: iduftriam:
diligentiam admirans in cicatricibua
re nil
uiter in codc
eiu3Videret:propter e^iguum
quod
di iam
eodc5 ale):andrino
alitcr infanabilis
Vt
vt equo
animo
mc
Oueres
dilataeinconfequentc diej.
k af
Sed CU5 abifTent illixj: meroze nimio domini tantus eft in domo illa e%oiC
dobt:v>t
tany
funeris plancttw
vij:
memozic faturninus
1 prefbf ter gelofus:ac diacoi cartba^ ginenfis ecclefie. in quibus erat i cj:
quibus folus
debito
crigentibu9.2ld
bra
tiir
in lectulo
componuntur. SoUiii
nodi Ugamentoru5:nudatur
infpicit
nominandus
aurelius:cu
quo
intentus inquirit.
rcfepecollocutifumu9:eu(^ val6mc
Scrutatur oculi9 :digitifcp cotrectat. Xctat denicp modis omnibu9: inueit firmilTimam cicatricem. 3ani lUa leti
lie
bant vifitarcnt:rogauit eos miferabi'' libus lacbrymis Vt manc dignarcnf clTc prefentes fuo funcri potiury do^
lori.Xantus cnim eum metus e^: pri^ oribus inuaferat peni9:vt fe inter mc
1 omnipotenti dco:que fufacfl om nium lacbrymanfibue gaud^3:non e committenda mci9 vcrb:9.ogitctur potius q^dicatur. 3ncadecartba^ ne innocentia rcligiofilTima fcmina 6
di
membzum vbi
liquanto diuttus
ti9 epcftis
vt inde
cffectu:
lacbrfma
rum:quibu0 gemitibus
at^ finguUib'
LIBER
domui
familiariflTimo
iccqpcr&M ad
c eftuaflf^^ma
onisvtvoueratabluinon
i
diflulifTct: ul''
baptifmatc ipfo n
folil
dolore q
trafolitDcruciabat:vc^et podagra^
caroiflre:ncc apliue q>
(et
c"
fanc qui
pcdes
doluiflfe
quis nouit^Tlos
ca poftea
i faniflfimam
0.uida;
bapti^a^
copcriitet
cali ifpcctioc
ab iformi pondc
gcitalii): cii
vcbcifj^qdadbibuilTcrcuratioia: co^
pics q^tu intclfi dat noflfc
rct'falu'*efTect''e:'r libcraras
vtracp
quo
cp
lut contcnene
magnum
illa
boc vbicut^ au direpotuerdt^Tlosautecum bocco piflrem^^iubcntc fancto cpo aurelio et Vt veniret cartbagincm fccim": qa>is
a
talib"
ia c]cbo:rcfccn:e
grande fecit cbriftue fanare cacro:q quatriduann mo:run fufcitauit.' "boc crgo cti audilTrt vebcmct ftomacba
rcr in
illa ciuicate
n vti
fic
da;ubediappellatu:vbi
aialio
afAictioe
Ute;bic ea i
me
abiite
pfbroe:
ab
cis
quas
fecuj
fo:te tunc
mionae amidfTimas
ibi
qui
dc^
vc)catio
audiat q
rtbi
tanta fa
audtctib*
mf
aute ab amico fuo tcrra facta 6 bicro folymis alata:vbi fcpultue cbrifT dic
tertio refurrcxit:cecp fufpendcrat
i
totum
cf ordinc
cu
iTumfucritindicarct.
fra
fict
cogitabat
ndiciTquendapodagricuic9
qua diuttuB
XXII
tn
cjb''
di
celongu^c.
t>ipponcnfequ3d3Vir'
oleo punj:ifrct:q pro
ginem (cio:cd
illa
boc au'"
afferrct.
ozans
pftJr tftiUaoerat
lacbzymae
OLuocujfuilTctallat^orauit^at? inh
abfcclTit.
viditowflit
dcmone caruifTe.
villa
ot q'ab bippdc
"Ratquidafcncrflorctius bip'
ponenfis n! bd:-! rdigiofus 1
fartoiis fc attc pafccbat.afu
paup q
la pdiderat:-!
vn
fibi emcrct:ri
bcbat.
voce vr
veffi
morri^rrriirim^mortuo^ad
noe
illoc
lie fuis
7 dbufda fcimoialib"
more
vd
bymnoe
illc tacit''
cantarccepcrunt.<luauoce iHequa^
(i
fllligar" flutaffirns
fit
di ciuhtu
cdpara
rcin6difpones:vtv)Cotdu9 qudpcf
fct d quo inducret cfTicerct.Sj coco9 conddens pifccm anulii aureo in vcn triculo dos inucnir: morcp mif aridc flcrus T rcligione pertcrritus: bdi eii
fecriturum
(lingula
ce dcnunrias:
(c
mbrfl
du9
rfi
noiabar: quc
apuraru
mmllam
dium o6
fllq
rcddidit diccs
dus mc
rcs veflierur.
3d aquas ribiliranaa
dcs
p illo i
o
ius
mcmojiam
vcnicbant
magnc mul
o:one fb-aucrant^S^uis
fana mente
titudints cdcurfns
7 occorfos. 3bi cc
portanic pigno
ca mulicr vr ad
epum
culnm
cdtrifl9ri:mcdidj qjcndu ee di
ra facra duccrct'o:auit:flo:cs
quos
fe
d "15
(coi;z
oJonib" q fugauit
demonc lum
ci
rcd
caf
dc.TtTcficpotuitoculu bpfuat^ pe
dete loco fuo rciiocaru ligauit oionc
facic9:ncc nifi p^.vg.diee putauit cfTe
reouires.
LIBER
colorric vicinum c:dufdcm loci ludll' epu8 ppro prcccdcntc atcp rcqucntc i
{udeisvIrimafuifTenefdretrque buic
^vlrimafuerunt.Tllnon mrtop^ct
ipfedcfuncfe.Sanarifnnt illicpco^
de5 martyrem et tres podagrid:
manu
8 iandiu labo:aucrat:
familiarilTi^
duo
mv fui mcdici
c|
ca fccarct vclUntiope
mo:
oc.Ubi vo fcas attigit reli^as repen te fanata e.Tlam dcinceps ea^ in fuo
corporc non inucnit.
({dadbiberct
doleaudiuit:7cuin
bocfedfTctdolorcontinuo pquieuic
8
c
tldur''
marryrie
quam
poffidius
illo
ip-'
cubmtrabcbanirota obtriuerunt:t
confcftim palpitauitej;piran8. iDunc
c,3dcm
fcpoftca
mo:bo
alio prcualcfcctc
ci 135
mo
tuu6
fic
i3ccbat:vt
poUiccs liga^
rcnt'. Opirulartonc
meo:ati martyria
et illcfus apparuit.
qucdam
quc caf
fait ibi
mcmo
codeanobapti
5anj.<lui
ctj
eu egrotate mfrta 7
ma
fe
fum c gcncro
orarct:vi dc"
ad mcmori
cccc pueri
darct
camplangcretur.Oui cum
domum
qddcalrariflorti
(p
ciJ
q6
occurrit tulit ci
iam
noj: cit
ad caput pofuit.Xc
eaproiccifTcnrcddira viree.
ibide
'Rilfue
dormittle.t cccc
vt crat apd
fct
dituculi}
clamai
ctarg
gcmeribus
di)cit:admi
um vcrba fuggcfl*it:vt
tyris olco
vi]cit i
accipe
eft:7reui0t.
Jtecpapudnos
virtri
bunirius eteufinusfupermemeriam
XXII
martjrq q
m Aiburbao aua
cii
cgnm"
ibi
dtitc cxaiatu
Ucbrymis
quo pofuit et q6 bic rctice non pofl^um^q^uis ad ca que boc op"* quoda
paruit.3n
dij:it fibi faiffc
iadeo
gfaifa: vt anulii
i^
anul'*
pofTimcomcmo:arcq fcict ^coldu^ bio plericp nio^ cum bcc lcgcttt doU
b:ct fub
gcmma lapidcm
rcnib''iuc''
tumbouis.t^ocalhgata quafiremc^
dio:ad
facti
fir
ne mafiflret:furge9 Vt
qua faeriital^
cii
que pcr bunc martyrl.i. gfiofilTimu^ ficpbanum facta funt in coloia calam
fi:T in noftra:plttrim{ conficicndi fiic
oio fu
nodis
anuluj
libri:ncc
fufpicata
fed
tm de quibus
qui
fie
quodamo
acccpiflcp
rcdtarcntur in populis.
ri
Jd nancp
fc
folucns^umC
tcmporibue frcquentariit ca non de^ bcre muko:um notitie degire, Tlon dii e aiit bicnntum ejc quo ap6 bippo
ncm
tis
ifta
meo:ia:T
mf
ft:
fi
V5
bellie
illi
na
cft
ipfi
nu
ca^
ee
am
fi-^
rcm
qttcrcntes latcre
no
ipfa
mcmo:ia prius
muUitudic fupant.
Uraliet qucco
iue ibi
itos
propt q6 oia
cii qtti
ifta
dicnntur a nobis in
cclii
afccndit in
rcfurrc^crat crcdidit:T 16
fiant:q:^
ifla fidc
fuit:
na
fo:tafle niic ee ia
Jttnt crgo et
in
quo mcdi
liguo
Vult:T
legimu9
inno^
rc fanata e:bo:tati
fumus
volcntc fu^
tefcttnt^necp
vtnon
c)ccidant
animo
LIBER
tundunrur.Tlam T vbi di%cnn'aeq nunc apud noe cfle ccpif.vt libeili co^
ali
rccitcn^
quidam
plurcfqucnonaflunt: vtncc
alfucrunt pol^ aliquot dic9
qui
furrcjcit
quod au^
crat
nuUum ar
vcl
hc
quod alqg prius dijccrat nunciatc9. ZDccp gaudcntc 7apud mcdco gra
tia9 agentc:ingzcditu: etiam ipfe
ccm quidcm
fratrcB
quomm
fcptcm
cum
ignobilcs
com;
ab da
tulitrtali
pcna fut
duo
fratcr t fo20!:paulue
i pal
mantc iam cogniti.CIenerunt aute ati pafcafcrmc dice.xv. t ecclcfiaj quo tidic ingredientce:in ca mcmo:ia glo^
martyris frcquera bant o:antce vt fibi iam placaref dc':
riofifTimi ftcpbani
fcrmonem rcdditum: narrationis ci" libellum in craftinum populo raitm d05 promifi.O-Uod cum cj: diiico pa
fcc dic tcrtio fic!Ct:in
trcmons
eotftj
i
in
Ucnit 7 pafca:
ia^
dominicomanccum
populusfre
fu9
fcjrus Vtriufcp
qucns prcfens cfTct:7 loci facti canccl los vbi martyrium crat idcm iuucnis
oranstencrct:7rcpentc proftratuse
difTo:mimota:aIrcram mcmbrigoni
7dojmicntifimillimu9 iacuit:non
tii
tremcns
ficut
ctiam pcr
fomnum folc
grarulandn:qd^
xxn
iHicctotiniS.Jnterhcc recimo co
fus
rum Ubello:de pfpcctu pptt eos abire prcccpi:t dc tota ipfa ca aliquanto di
ligcntiiw ccpcra difputarcccii cccc
cclTit
miraculia tantaiftapotctiafequctur.
mc
tfrts noucgratularionie
ucrfi func co qui
mc audtcbant: cegdt
ftetcratrad
quibua
fanctum
martyrem
o:a: perc)ccrat,Oiic
mop
(i
naa quare mirtyree tanti piit.^jp c fidc qua bec refurrectio prciiciiocci fut^ Siueenim deus ipfc pcr fc ipm miro modo quo rce tpalca operatur
at t
etcrnua:fiuc
p fuoa minifttoa ifta faci cadcm ipfa quc pcr miniftros fa^
fueritrndci[lc(lrepitu9
ingrcJTi
lct**
epritcrit
fantcom
tyriifpua^ficutpcrbominea adbuci
corporeconftitutoe:fiue
omnia
ifta
lacbrymis.
non
ad
inuifibilitcr imu^ i incorpo:abilitcr imperat o peretur:vt quc p martf rca ficri dicun
taneis o:anribu3
ficii cai
dolue
preuil vo^
ce cctne
luntatcm tam
cito
exiaiitim
camia
cantr.
in
quantum n:e
iit
aurca
vij: fcrrc
polTcnt.<iuid crat
ni(i ftdea cbrifti
cordccraltanriom
jp
martyree in marcyrca
c
cbrifti
nomine fiunt ei
i
cbiiftuj
Ui nifi haic
miracula.-'!
qua
prcdica
Jc fo:tc dictnri funt etiaj dco 9 fcciffe. Benez dcoa fuos mottuis iam bominibus comparare: adqciunt eri'' am fe babcrc dcoa c;e bominib' mo:
fuoB aliqua mira
tnciptunt
fi
cd carnc.^Tla r
ipfi
martyrca
bu
multoe quos
in
romulum; deorum
iuB
fidci
ma:ty:c9.i.buiu8
fidci tcftcs
numcmm
num
rcccptoe opinantur.
Scd
mundii irtimiciftimu t crudclifTimdj prulcrunt:cnc^ non zqpugnaio f^ mo riendo n'ccrot,"f>ro ifta fidc motui fi
qui bcc a dno ipetrarc piit:propte2
ctt
noftmm fdmue et martfrum: ncc tamen mi raculia quc pcr mcmoriam mirty" rom noftroram fiunt;ullo modo fiic
cundcnquc dcum
ct
LIBER
ofi''
magi pba
illa
noui
feculi:f in
co^ dij
vicri
funt a mait]r^
de^
non
Onrraqftmagnudridonij ro
cinato:c6
1 templa cdificaucruntt i ftatuerunt 9ra8;t faccrdotcs inftituerunt i facri ficisx feccrunt:no8 autcm martfribus
nortric
non tcmpla ficut dije: fcd me^ motiae Ucut bominibuB motuis quo rum apud deuj riuunt fpirituB fabri
camus.Tlcc ibi crigimUB
altaria in
unt:qm
flcr
tcrra
ab binc furfumucrfue e
fii*
4^
bu6
acra cclom:
m cdo.IDomti
immolamu9:ad quod facrificium fic bomincs dei qui mundum in ciue c5 felTionc vicerunr.fuo loco i oidinc no
minatunnontamena
ipfie facrificat^q^uis in
ficet
facerdotc qui
facrificat inuocatur.Jbeo
quippe non
mcmoua facri
ra
fit
acr
tcrtiue.-^Tlifi fo:tc
dP
piaz^ji
cbrifti:quod
virmtc:qua
et
tarc.-^Sialia q?
frena q volarc
fiit:ficut ft
ri
piit:i
qutb" 1 boics
aqua
pifccs
ita
fb tra viucrc
rcnum aial
rc
carpit
banc
vitam.-'
Oiua
fi
cum
pcrticat
ad
tra:in ^o
q6
tra
elcmefo viue
fi
cogat-ptiniio fuffoca
f rio.-'
ri
3n crat bic
natura
rczz:
if^ozt
argumtatioib" 6fiat.'Omit
to diccre
q6 ia in ttiodccimo
fo:ma
tii
libro
di''
jri^q-multfl
pcipuu
q cbtif
ficut plubn:7
ab
a:tifice acci
xxn
7vracciputqua[ttatecorpu8 baatm qoa fcrri in celum i eHe polTic in cdo
dipotenti artiftd contradf. Jam
iilad
eodcm elemento
i^cindc
rer
babitet viuificatum
w p"
quod iam di)a fupenueiet iftutn confiderantca atq^ cractanteQ ckmen torum o:diaem:quo pfidai ii inueiiit dimd quiddicant. Sic efl enimbinc
furfu verfus tetza prima;aqua hiiiC
acrrquartii celutvt
f:
qutd e
peiucntm''.Ouid.n.voliJtefle nubes
aquofae
oia
fit
aie natu''
ra.Tlam r
dijritiT
plato nullu.Si
quintum
eff^:
cctcris.Cum vero
fuperiit oia
nubi
i
3n terreo crgo quid facit corpo:c.-' Ju bac mole quid agit fubtilto: omnibV 3 boc pondcrc quid agit leuio oib*;' 3n bac tarditate qutd agit cclenor oi
bu9'3ta ne per buiua tam gccellcntis naturemcritumnonpotcrit etTici:vt corpus eias lcuciur in cday.i cu5 va
leat
ter
terrarum. qua^'
it
cc
1 terrae e cdlUtatUo.^poftremo
crt
ita
clemcntorum oio
dtlpoftt": vt fj
nunc natura co:pozum terreno;? dcprimcrc animas dco:fu:aliquo mo 1 aie leuarc furfum tcrrena corpora
fumtnu^ bcu:
cur
eft ipfe
ignie in terra.-^Secundunt
opponuntmarrfribue noftnacnonc
et ipfa
repi-'
banc quippc rdnein:ita ifta duo clcrn ta in locie proprqe imo ac fummo i'' 1 ignie clTe debuauit; vt queadm
gnuna
illud e
qo var:o commcmo:at:
fal
celo:ita
ad fuoe ludtcce nul lacius ptc ftillarc po^ialTc. Q,wq aq pond" e" cribrum tenutt.Ouia lot ca
aqua dc
tyberi^-z
buimue ignie in terra.Tlunc vo n fo-' lum in terrie verum ctiam fub fc:ris
ita e: vt cii cructet viicce
montiti:ptcr
iri
in rcrra
cade
qb m vfibue bdium i cffe igncj i in: 1 cum nafa vtdcmua ej: terra qii qui^ dcm 1 de lignis i de Upidtbus naltit:
q funt corpo:a Itnc dubttationc terrc-' na.Sed lUc inqumnc ignis eft cranql-'
lu9:purue:tnnopu8:fcmptiemus:tftc
dco qui
fccit
bunc mundum/Si 6
dco
mon:nunquid potcntior c angelo qui fcruit a quo faaue eft mund^.^Si crgo dcue minor vcl angclue X dcmo potuit pondue bumidi claTieti ftc fuf
pcndac:vt aquaru^ vidcatur inutata fuifte natura:ica nc dcus omniporea
qut ipfa c:eauit clemto tcrreo copori
aucem curbtdue:fuincu6: co:rupcibir aup co:rupto:.Tlec tamen cozrumpit montce m quibus tugiter eftuat cav''
nafcp tenarti.Ucn
c!to;ftt lUi tfte
dif
pgruat.
LIBER
fitftitorusrmultie cn't
in^untdcma
non ptbit:fi de
ipfa corpo:iB
quan
poderib' at^
titate ta5
05
fi
non cicborrcat
illam
ontra
mulfum q6 corpo:i3
curatura dcfccu
d fcrupuloftfTinie qre t
qua crcdim''
rcfurrectura
fidcj
camc
iam immortalitatc ec dcbcbit.-Bi aiit non redtbit:crgo pcrtbir:quo ig: inq'' unt:capillu6 capitis non pcribit. >c
macic q? vcl pingucdine
fimilitcr dif'
itfl
qucrendo
Vtrum
fint
litatee.Si.n.cqualitas
cojporu^
2\c p boc ii q6 crat rccipicndui: f^ ali cubi addcndum cft q.6 nd futt:7 alicO
bi pcrdcndum qo fuit.>c ipfis ctiam corruptionibus t dilapfidibus cdpo''
vrb5bontq6bicnonbiierunt imo''
lc co!poji9 ibi 9boitiui:fi
refurgent et
ipfi:9ut
fi
uolis >crfant:rn
menfura corpo rie quam nuncdcfuifTcvidcmuB .iccc d3t:atm in bac ctate morititur.Tlccp
cnim
dtcturi
ii
vcrtafi pf uercm:in auras aliud epbalctun fiuc bcflie fiucquos ignis abfdat:
ita
rcfurrec
turos:qui
longieruntocs
bic fuerunt
q* fucrunt
quicuncp
quafdam fcditatcs t vi^ accidam fiuc nafcanfun vbict monftruofos part' cti bozroje arcp ir
riftonc conimcmo!ant:7 rctjrunt quc na cuiufcg dcfotmitarie zfurrcfrio fit
foISdc paruulis
jmis qucrunt:vri
bic dcfuittfi
biiit.Si
t dc plorimis ma^
acccffuru
fit
illis
q6
cor-'
boc qOifcp :ccipictq6 bic autcm qaod ait apruc occur nos ocs t'n mcnfotam ctatie ple furos
nitudtnis
cbrilli:'? illud altcru?
nhm
di:m cbri
ftum
oifl
quos
raturos cfTcprcfurr.unt.
qucfffo
illa
Scdintbcc
difTiciihma prcponir':
t modus
rcgnociuseruntbumano^t corporo
fccra
xxn
4uippe pficifs eduaqtil tiW vijdt a UmentiBii eaq mades ofiderat det
mentft ruppUoit.Utru boc iUt redeat
Uidergodeinrandbusdictmt
fum^^nifi qt non in ea reforrec-'
mrifdtcorpotieejcigmtate qua
mor
animcbumaneautaltcmantes
ficuc
boc funt iUo dei opere miro atc^ celct rimo recepturi.3n (etetta quippe dni vbi ait apiUu0 capitis vii n pibit:di ctum c(t non dcfumrum cflc quod fu
it:n
elTe
q6 de^
mottuo pfccta
liqntneificutpotpbfriue finiimi^
fi^Qii ad eas
nun^ redire fateanf nS tn corpm bndo tmmo:tale fed corp* omne fugicndo.
3(n abottiui n ^tteat ad tfurrcctio
polTit.lDuc
ones: vt
nefiptinentadnde^ motuo^t.c.p^*
rone
fi
membra oia
(am funt latcnter in femtne:cum ctia^ nans nonnuUa adbuc dcfmt^ricut de^ tes ac fi qaid eiafmodi.Ja qua ratioe
vniufcuiufcp matcria indita co2po:ali
iam quodammodo vt ita dicam:inna tum clTe videmr quod nondu efl:imo quod Utet:fed accclTu tcmpotis crit f potiue apparebit.Jn boc crgo infans iam brcuis aut longus en:qut breuie bngufve futurus eft.Sccundum bac
rationempfccioirefurrectionc corc
ris dctrimeta cojporis
(i
ii
timcm':q: t
bumana quamuie inter uifce ra matema geftartint:aut f ones bu' mane anime recipiew rcfurgcntia cor
tia:ac morientia reliqueronr.n6
vfcp
nirent:neiUiquima)nmifiicrut min''
bfent aliquid in flatura q6 cis p~ fen
tenriam
nec ca-*
iuao
quo
poflet
vH addcret:q6 addcndd
efTe
miros
artifej: noffet.
refurgent.
3ln infates i ea
tisaccdtu.cpig.
fint rcfurrecturi
bi
5vti(pcbriff ineamefuracor
pozis in
tudineco:poti8:quabituri eranteta^
)rit
tempus
LIBER"
aurem
fomiationonquanritatis itclUgenda
eft f; etatie.^Rcfurgcnt itac^
demfto^coiporibus plurimum:cu5
ipfc nec capillu^ piturii efle promiftr.
tam
magni corpoicg'
Reftat ergo vt fua rcnpiar ^ftp mefu ra:quam vel babuit tn iuuentute etii
(i
fcnejc c
moiniuerffUerat biturue
fi
fotma^vbinccmcnriencc
quis in co cotpotie
ipfius cor''
ari c
intclligamu3
lUo labottoia co
pugnandu^.
fe^ni rcfufcitada at^
boc dercfur
e:(ic accipia''
3In
in
fuo
ma
cotpotum dictu
furaftntcotpotafeminarum moriua
rum.c.jcvg.
qul
t.iuy
vijt pfecti
cbrifti:
inmcfuracrarisplcnirudiius
boius
doctifl"imi
7 confotmcs imaginis
filq
Aci:ncc in
k%n fcmineo
lum virum
VtnJcp
fexiJ
bo
minc in dctrimcnta
ac
in
rctgerc grauiozis
cfle dictu
Umo: fcminam cp
no
dubi-'
ftaturc:fcdinmenfurametati9 pleni'
tudinis cbrifli.
tant.Tlo.n.Ubido
cft
ibi airq confufioie ca.Tlam priufq' pcccaflcnr nudi c' ranr:7nonconfunclcbanrur virTfei
<lu3h'8 intclligentia
(it
(co^ cdfo
na.jCotpoab" crgo
jcue fcmtneue:f5
mario ad imagincm
fil^ dei.c.jrn.
natura fcruabirur.Tlon
aut
viiiii (c
llud
ri
et
qd
confotmcs imaginis
nobis
potcft 1
itciri:vn
tamcn mcmbra fcminea:non acccm-' modata vfui vercrifj decoti nouo:^ non alliciatur afpicicntte prupifeti
quc nulla ni;fcd
c
dci laudctTapicniia
8t5 clcmcntia:qui 7
cir:7Ubcrauirflco:ruprionc
cir.Ur cnim cjrotdio gcncrie
ra femina ftercKcbriftum
accipi:ut
qucmadmodum illc no
nos
illi
bis motalitatc:ita
cffidamur
xxn
Im tanc propbctm opotcbat. Sopoi quippe ille viri mo:9 erat cbii
axitts ejranimis
irt
facto
*Roiffq6a(t9pru8 0ccurfuroo
no9 6c3
(ii
crucc pctidcntia
c6fidcrarcdcbemu8:qucitafe bab^.
O.ui
ift
1 4 ^^^^
tadTcnouimusquibaB cdificawrec
ckfia.Tlam boc etiam verbo fcriptu
ra vfa dl.vbi non lcgttYormauit aut
finj:it:fed cdificauit
dit fopcr
omncs alo8:Pt
atiimplerci
oia.t
ipfe dedit
eam in
eft
mulierej.
Onde 1 apoftolua
edificationcm dic
co:pori9 cbrifti:quod
ccclcfiaXrc
ficut vir:fed
eft:
opue
miniftcrq:
edificatione
W dc viro
vt autem
fieret
illo
vnitia cSmid^ti
vnitmm fidci t
modo fieret
cbnftus vt
cft.
in
virum pcrfectum
dui
mcnfuram cta no U
am ad
i illo
vxoi
quam
vcllct dcfuncti
ratej:a'tarc:crratis inquit
fcriptura9necpvirtutemdei.t
ndcicnm cum
de qua.n.
ncm tactum
fum
fac
aptus locuB
liennon boc
ctionc
eflct vt diccrei
mc intcrrogatie
non mu
qualc9
rectione
porecomplebuntur. O.uotidie
ccclefid:cui dicitur
tnci-'
angcli:
go diie futurae ncgauit cJTe in rcfur^ rcctioncnkminisnibi negauit: vbi talis qo vcrtebai' vt eam ncgato feja
mfiebri cclerioe
facilitatc diftbldcc (i
vnum co^p"
mfti fu
mu9.>ccuiu9 corporis
cdificationc
ibicdictiie.3ldpfiImatione5 fcomj
inopu9
miniftcrq icdificationecopo''
ea
ibi
nunc agtmu9:doncc occurramus 6e9 in vnitatem fidei n agnitione filij dei: in virum pcrfectum in menfuram cra
tig plenitudinia cbrifti
boc n
n ceterardoncc
intel
amtir in
eft
caput
cbriftu9:cj:
onem tactum
LIBEI?!
fttbminiflrattoid
recundum operatio''
mutabilitdtevertef. Otiattis
dne capillue
capitie vii
quod
oib''
fuia ^tib'*
Vticp
cuiq^ penturum q& naturalitcr ie:at: fcdquoddefotmenatum fuerat:non ob aliud:nifi vt binc quocp ori''
fit
derctur q>
pcnalie coditio
ifta
mot
taliu3:fic cflc
rcditurum:vt fcruata in
vi
tegritatcfubftanticfola fubftanticde
aliquacaj;
fi
qd
fe
rgo
formcnibil
in coipoze: firiutlt:ca
fueriit
eno:mit3te
unt:abbo::cntaut ab
illa
futura
felic
(i
naruralts
fbftantic
rol''
tamcn indcco:ae)ccrcmcnra
in
toto itcrum
bufve mecucndn: ne
qualea
(i
pofllet
lim"
in totum vae nulla (ai pcrdita pte rc' mearct.Ouapropter fi capilU toties
Omni6enimco:po:t9 pulcbritudoe partium congrucntia cum quada CO'^ lo:i6 fuauitate.Ubi autcm non epar tium congruenria:aut ideo ^d offedic
q: puii e:aut io q: p3r:aut io q: nimi um.proiii nulla crit defozmirae qua
facit incdgruetia ptiu^^vbi
ft co:rigcntur:t
ncm
quod minus
xxn
quodpluseft^' dcccf.miiie femati
iccjritat:edcrrabet:olori9
diciagloriofoift
vulnerum
in illa
im'
ft:
powfua
mcmbra
iufti
ful^cbunt
ritaa
chiifli
rcdditis
cam
tU9
ferrct
buman'
a fuis
ica
qii ille
debet attendi:vt
tamc eifdcm mebris apparcbunt.Oul uis itacp omnia que acciderut corpo" ri vitia tunc non erunt:n funt tamen deputanda vcl appeUanda vitia f; vir tutis indicia.Jlbfit autcm ut ad rcfuf
a
pcrditis
rcuc
aUmjncommmdtgenciaifj ea quact boc poterat poteftateXum aiJt aliqd ncn vidctunq^uie afl'it:a quibus alii
collapfum:uel
velmauraseft ej:balatum.
quc parifcr afTunt uidenr:ficut illam cbritatcmdicim^affuiffe nonvifam a quibits alia non vidcbant aorafia
grecc o::quod noftri interprctea latic
dicere non valentes
in libro gencfeoa
omnium crcatorie
mcns
q-'
fecrcca
oftium
iufti viri.ncc
-Qae
(i
cccitas
fuifl"et
qua quo
fit
ut nibil
mouene
ipacp pdicta
motu fe
ingrcdent':
piremo. "boc
tpfos
tet
aiit
rcpcnt in doctrinrs
t ducca
itineris
cerenturinquircrenr.
ter
modis difTipato
etiam queftio
ficilior
folucnda
cft
que dif
rc
furrcctione reddatur.
Si enim quifpt
am confcctue
mue.Tlon.n.deformitas
gnitae
erit:-!
in eis fed di
bominum q6 malum aliquoticns accidilTc i vctua tcftatur biftoria 7 niorum tpum infc
vefcatur cadaucribue
licia
queda
q^uis in corporc
n co:p6ri fed
virtutie
pulcbutudo
ful
totum
di
gebit.tlcc ideo
tamen fi aliqua mar-' tfribus amputata 1 ablata funtme^ bra:finc ipfiQ mcmbris crut in refuf''
rectionem
gcftum
fuifTc
uerfum:cum
ipfa macics
non
cft
faris indicct
detrtmcnta fuppUta
fint.
5am icac^ a
fibocdeccbit
nouofeculo:vtin
LIBEft-
dei:ft
citate.
)bcnouitatcco:po:i3 fpiritalie in
boirin
cf pit:ab illo
C9
alieimmredbibcndae rii fumpta cft. Sua vero lUi quc famca c)cinanierat:
flb
cadaueribue pcrqt^-tfir
cum co qd in
copo
rienouitatcjc^animaUe corpotisue
tuftate
re rcddctur.
pcrffTct
OLuamuie lU omnibua
vii
mutatum
rcfurgct inco:rupti''
Sj
invUisnaturelafcbrie rcmafiftct
proptcr fcnrcntiam vcritatie qua
velcafuaUquograui: vfinimico^
vUn aquas
nufy cc
fubtrabi
tum cftrcapillue
bitrabfurdum
capitis vcftri
non pt
difpcrfij:quantu5 ficripotcft
cft
vt putcmti9:cum c
finatunomnio nuUo
piUu9
in co capirie
modo
piUus bominia pcrire non po(Tit:tan taacarncsfamedcpafta^ atcp cofup taspcrircporuiflc. 0.uibue omnib'
pro n:o modulo cofidcratie atcptrac
non
pcribit:critcr
go
tam
non caro.uiu9 rci ejcpcrimcntu^ ba bcmue in noftrcpcnedcfomitate.Tlo cnim fccundum camcj^fcd vticp fectt-'
fpirirualib'':^^
tur:fiaUquiddemptum
ti
indece
t bomo fpuaUe
dcat aUam
kgcm in mcmbrie
eft
abfusdu^ ut ali
tfCy.vtiap
ri
fpirituale:quc fitautej t q> magna co porie fpualie gratia que nondu^ veit
centcnditur in ea qucn
iexperimentum:vereo: nctemcrari
fit
omncquod dc iUa
profen^eloq^uj.
Ucruntamcn q: fpei noftre gaudium proptcr dd Uudem non cft taccnduj: T dc inrimi ardcntie fanai me
mom
omnifc^ coraprio:7
miiTionis
(i
cqualee
aunt
angclis
at pofTu-
m't:t
it
mueiquirufitilludqo nonducj:pcr uticp digrie clocj ni ualcmua. Omit to cnim q audo fccit bomicm rcctu omitto uitd illa duoru coniugu in pa
i
mab
radift fcc^ndifatefclicc.quand*
tam
bu9 manifcfta
incipit
cft:i cti
quanta abun
i
pucris
imo qua
n definim": q
fit
nu boitatia
dci
qe
poterit c)cplicarc
ucl
Sj diuina guber
in ira
)emifcrqaacmar4bu8 bumano
genue mcrito primc prcuaricationis obnojriu cft: 7 a cjbue ncmo nifi pcr cbril^i gratiam liberatur.cap.JT:^.
non oino
dercrcnte danatoB:
fua mifc
bumani
probibirio i crudirio co
nafcimur tcncbzas
uigilant:': cotra
bos ipctus opponii tamcn etia bbop i clolop. Oiuid cnim fibi uolunr mulrtmods
tu::plcnc
mar
ple
na te(latur.<luidcnim aliud idicat borrcnda qucda profundirae ignoza tie cp qua omnis error cpftit:qui oee filioe adam rcncb:ofo quoda (ina fu
fcipit:ut
illa
dd lo'' qua
domaricp
gau
dia:difcordic:litc8:bellainfidie:izacu
die:inimicitie:fallacia:adulatio:frauf
quibus malie i boc fcculo uiuimu9. <luid cft cni quod cum laborc mcmi
nimu9:fine laborc obliuifdmur:cum
laborc difdmue:finc labore ncfcim": cumlaborcft:cnui:fine laborc icrtcs
furru:rapia:pcrfidia:fupcrbia:abirio
inuidcnria:bomicidia:patricidia:cru
dclitas: fcuitic: ncquitia: lupiria : petu
lari3:ipudcntia:ipudicitia:fornicario
fumu9.Tl6ne binc appct iquo uelut ponderc fuo procliuie i prona fit ui
riofa natura:?
rct'indigcar:dcfidiafcgniri3:pigriria:
opprcf
fione6innoccntiu:calunic:circuuct(o
<{
c(t
nc6;prcuaricat6c9:falfa tcftimonia:
pena
fit
S3
prctcr pucrilcs pc
iniqua iudiaa:uioleria:lar:octnia
ct
nae
(inc
qaibus
difci
quiccjdtaUumaloruinmcnte noue
a^i.utzi*m
tuunt
flgrorii
fccu:i.cd qutbufda
q6 noui
comunem
mu8:proucnrumoptimii frumeto;^
fluuiu impreuifus fugienttbus bdi
CS
mctue:quata calamitae ab orbitati^ buB atq^ luctu:a danis n danatoibue a dcccptionibue 7 mcndacije boium 8 fufpicionibus falfieiab omnibuf ui
olentis facinoribue
tnocenriue
ali''
fceleribue alie
quandoficue^cltuteisma^me deo
ifta finente
ni6:quado quidc ab
eie
t deprcdatio
ejcilia
da cabmitas:7alteriu8 defidcranda
felicitas.^aucro dc ipfo corporc.tot
eriftut
m
tis
mcdicorum cacta compjcbefa (inf.in quoni pluribus ac pcnc omnibus cti. am ipfa adtumeta 7 medicameta tor mctafunt:utboie9apcnaru5 ejririo
boc bomince ardor im manie^uturinamquoc^ bumanam uel ctia fuam bibcret:' Tldne ad boc fames uta camibue bominum abfti neic k nd poflenr.ncc inuetos bomi
perdu;rir fitietes
ibribue:alluuionibu8: corufcatione
mina
mo
qua
pUcet fepe
cdtaminauerit cdtagionc
etus 7 q'
nome accepit: quis uerbie c% fomniomm uifie g> (it inc[ magnue liccc falfa:um rcm
quoda
difccr
23biofum:ut a paretibue:coniugc:
lije^pcius
amba
fubiacef
ncqueamu6:animam mife:a fcn fufcp pe:turbet. <lua falfitate uifo;t ctiauigilantc8 inquibufda morbiG 7 uenciiie mifcrabtUue agitantur: g
uis muUimodauarietaiefaUacic bo mincsctiam fanos maUgnidcmor.ef nonnu^' decipiat taUbus uifis^cria (i co8 p bec ad fua traducere nd potuc
riit
7 1^ illo uulncrefiniuit banc uitam 0.uid uidctur fedetc fecuriue.-^i^c fel h iqua fedcbat cecidit bclifacerdos 7 mortuu6 eft.3g:icole imo uao oef boie6:quot et quantoe a cclo 7 terra
uel 3 gnitiofie dnimalibue cafus
fcnfue eoni
qaaXicacp pfuadcte
mc
XXII
la cdcupifccntia
itQprctatur
4p
mu8 nd ei confentiendo
fint perfect
futus :ne
fe
effundant:ne
quod bomicftmalum:
Tlc
tubu
q-'
aut q6
nd crunt oio uUa qucrcnda cft.i ad boc meUorca quofc^ in bis malis ad
iuuat gratia:ui quato fideliorc tato
ab bie que agcnda funtmetue reuo cet:ne in ea que agcnda no funt cupi do prcripitct:nc fup iracundia fol oc cidat:nc inimidcic prouocet ad rctri'' butionemalipro maloineabfozbcat
inboncfta uel imodcrata
triftitia^ne i
mee
fatiget:
ne temc-'
datum
eft
maius do
noe frangat : ne rc
granam
da
to
eft
nc
co
eo
utfio ucl
gitatio
daemiferiartipenascfle damnatu^.
Sicat aute boc ur fiunf nuUu dinii maius cffe donii:fic a nulb deo dari czcdendii cft : nifi ab illo quo t ipfi c{
boc bel
noftris fpercffacienda ui
diciit clTe
ait
Reter bcc aute mala buioe ut tc bonis malifcp cdia.babcnt i ca iufti etia ptoprios quofda laborcs
fuo8:quibu3 aducrfus
rin
uitia mititant
no
pofTe^iide
culifqj uerfanf.Jlliquando
cnim con
tfi
ce
citattus:aliquando rcmtlTtus:non
ma
ccnt
fi
natura noftra
LI13JE
ipeminact.7(c pcr boc etii iftc tuc confUctus in quo giclmnwir.t 6 qao noe uiccom nouifTima cupimus Itbe rirt:ad uitc buiua mala ^tinet qua;
tot untoiacp tcftimonio
malorum^
quoda ueUiti fonte manaze mundi ope nbus bencdiaoe largitus cft:a qbus
prepagatione:in prtmis
matio uero
tentia fui
fi
po
fam mifcria gcncrie bumani i qua budafiuf^riapumcntte qualib^ n cp multts ipUuerit bonie eiufde bo
nitas ciicta
primii bencdictione
bu6 pcragiTC tepora:ncc prorfus i co cf> creacc funt aliquatcus pmanebut. Sic ergo crcauit bomine dcu8:ut tlU addcrct ferttlitare quandi qua aUos
boies psopagajct: cogcncrans eis
nccefTitate.^luibus
cti
tc^a:uititi peccatipotuitauferi:
quo
tamen etia
in
nobie ipacta
cfl etia
necefTuae motis
fuifTctYi
nemo pcccafTct
cfl
;c
quo enij
bomo
bonorcpofitue poiica^ dc
pccoribue:fimili
bumai ma lij quod a parente trabit":-! bonu^ qd a crcante rribuif . 3n originaU malo duo funt:peccatD at^ fuppUciu;. 3n originaUbonoaUaduo p:opagatio t
uto atcp lotrente gencris
cofirinatio.Sed quantii ad prcfcnte
pcrtincf intctibnc nofTra: dc
Uquic cdparatus
ter gcnerat.Tlon in co
tamcn pcnitu
tacio
c^nctaeflqucdauclucfintiUa
nis in
mafquo
rituniidenoftraucnitaudacia idefl
peccftttj:aUcrD de iudicio dci ^id c fup
pIiciD:ii fatis dijcimuB
.
qua factua cH ad imagtncj dd. buicautepropagaroi ficdformatio non adbibcrcf:nc(: ipfa in fui generi3 formas modofcp procedcut.Sienij non cocubuifTet boiee: i nibilomin'' dcue ucUet iplcrc tcirae bominibue:
Tluncdc bo
finc cdmi^rtione
damna
marie i femincfic pofTet omnc8:con cumbcntes ucro nifi iUo crcante gene
rantee
cfTc
danando
d conciibit:ncc q
format deue.Tlec mt
xxu
toru t ediftdo;^ ad ^ mirabilta q> fhi
altquid:red
perucncrit:
quo in agucultura:quo
^feccrir.
in
nauigatde
numcros fuos
quc in fabncaroc quorunqj uaforu uel etia flatuaru i picturaru; uarietatc excogitaueric i ipleuczit:q i tbeatris mirabiUa fpcctacibu8:audic
tibus incrcdibiUa facicnda tcjcbibcn
1 mirabile eft:ut no
magnu^ boie q6 c
da mclica fit:in captcndis occidendis domandis irratdabiUbus aiannbus: quc 1 quanta repcritiaduerfus ipfos
boies tot gcncra ucncno;t:tot
armo
fedinquaUbetminutifTima mufcula
bcne confidczanti ftupore mcntis ige
rat:Uudccp pariatcreatoris.^pfe
tp aie
tta
bumane mente dedit:ubi raiio 1 inrclUgentia in infante fopita e quo damo quafi nulb fit e^itanda fciUc; atc^ e^ercenda etatis acccfTu: qua fti
fcientie capaj: artp
quoc medicamcnca atcp adiumeta pprcbc quocc9 dimenca i gule incirameca rcperinad indicadas i fuadedae ccgtcatdncs q
mozcaU cucnda
accp reparanda
doctune : i babif
perccptioni uentatis
i amoris
bont.
mu
<lua
modos ejccogica''
gicp nuUius
boni
ilU
^muUa
gnirionc
rerii
mundana:^
cogicara co
us fdmi atcp incommutabtUs umcat. .06 ctfi no faciat ipfa taUti bono!um
capacitas in nacura racionaU diuini
k ipleuenc quie poiTtt elo^: mape (i iieUmue nd accruaci cunccs cdgcrerc:fcd in finguUs imormijn
poftremo erro:ibue i
falficacib'
tUB inftituta:quancu
bile
ipfis
cicfendedis
cp
uocantun i
filqs
dc nacura mects
ta
ncreueritatis
fob
dei gratia
buinano ingenio
cum
tim uoluntaric.'t ta cjcccUes uis mc tis atcp rac6io:in bis ecia rebua quaf
fuplUtas imo i periculofas pemicio
fafqj apperinquanciibcnii beat
i
na
deueucrue i ftimus: ipo ca ctaqucfcatadmiftrateitfumma po teftaie fumacp babcncc iuftitia '.nti^ p:ofecto in bas mifci cas deddifTct^at que cjr bis p:crcr cos folcs qui libcra bunt in ctcmas efTcc icura:nifi nimis
gradc pcccatii i boie prio dc quo ccH
Ucftime
LIBER
ipfo
atcp
dicam.^
ncmo
ualuit inuenire
(i
riaiTinfizmiuarquantA dcibonitas
e qucrerc: cp
no
iti
cnepotutlTcni:tnicrioribu9 quocp
nuilii oftentat dec^
mebra dtfpofitatfpefc^
ipfa ac
fi
dificata:ut
me appenti quc ocutplacei: tpfi" me ti9 que ocul utitur pcrfcrretur arbi^ trio.Suntueroqucda; itapofita in
corpore:ut tsciimd dccore babcanc
bomo:
fcd crccta
nd
cf[e
etta
ufum
ficut
forma admonct cu^ que furfii funt fapc.pono mira mo btlttas que Ugue ac manibus attribu ta cft ad loquedu i fcnbcndum apta
in celil corporie
munimcnco
fed uirili
ornamcto
arcpcouenicns^Tadopcraartiil plu
cft
in bie
c{
rimaru offic.ortic^ c6plenda:ndne fa tis oftcdit quali anune ut ferutret ta lc ftt corpus adiuncni.OLuang' i de
tractts nccclTitatibud operadi: tta oi
dccoru:funt
aiit
ndnulla quo
facile in cdditione
reipddeat: ui
maior fic
cft
quippc
nccefl itae.tcpulcp
ueturu^
dccom.Catc
uiilitan9
numczos menfurarti cibus intcr (c (uncf a cdncjca funt i coapcata nofTe tnu8:quo0 fozfitan data opa in bi& quefortscminctbumana polTciiue
ftigare folcrtia.Oiuc uere tccta func
cut
uenarti atque
neruor^ i
ni:c nullus
minari pdi in ccli 1 terre 1 mart9 mt timoda 1 uarta pulcbrttudic:ecta ipi ue lucts tanta copta: lamcp mirabtli
fpccie in fole ac tuna 1 if dcnbue : in opacitanbue ncmord:in cotortbus 1
poccn.0.uta
ctfi
medico
odoiibud
rti:in
llorti:tn dtucrfitate
ac
mul
mulnformt fpecie
lot
tantatu^
in carnibuB
bumant9
facie
animantiu:
md 1
tet:numero8
dc qbue loquoncjb''
diciiT:
quoq^mane tam
XXll
a\tir.fine
tabitVum fumma
purpurcu:aliquado ccruUn
docijcp turbi>t':7
fit iiide
c.
porrodclccrabilitcr fpcctafctia
'dua; qui
difficuUate.-'0.ualccrir
maio: fuaui
ficienter
uiutfifatum:nuUi3 alimoni
nd
:
animale fcd
fpiri
quide carnis
fj finc
qd
uUa carnaU
ibc pcruicacia
borc qucfita.-Ouanta
in
multie rcb'
^grata
nocti8:auraru
blonda tcpcrics in
:
fruticibus T pccoribus
indumcnto^ omni comcmorarc quie polTu.^lDcc aurcm fola quc a mc uclur m qucnda aggeze
:
quam
t ad
pofl^iit
quibocquodiflie uidcrurabfurdu;
in fua :cfurrccnonc monft^zauinfidcW
fa
crcdidttmundu6:quodpredij:it de*
qui
crii
banc
re
mu
due
malcficqe cl
cum
laudc crcdcntiti ta
cftcnidcusqueficutiadiFi aUqucn
cns nec ccmeniorarc
fc
mc piget:
ccfne
porpbyrio attp
id o:3culis
dcoruj
laudamr: ut
fmt quc
t rcgcm uocarer
cnim
u:
fic
intclligciida
dum
crcdituMTcflrepicdijcir. urtiii
ira f cur
cft
non porius
credirurus faco
ficut
bommie nuUilomnino
fb'
brie
anrc prcdicrus
mundu6:non
cti
uitiu:ncc
quo
iaccar:ncccui ccdai:
pauciflrmiigamunrrqiu
bocmun
cft
do
q>
crcdirwus prcdicrus
ircdc
tbi
oluinquara
gp fi^cciofa cp ccrra
id
aUo
LilitK
uana cffe cofmptatinfurw faciant Uli dco cui tam magnum perbibcnt tcfti
monitittantam prorfus
ei
ufctilgra
incorruptibiUdipmuefuturo corf? fi anima bcata no c:it:nifi corpus oe cffugcrit.Scd il t binc i lib:o mcmo
rato quantu oportuit difputaui:uc;;s
bic
uiozcm faciunt iniuriam: fi alitcr di^ cunt elTc inccUigendamon ficut mun
du6 ea
crcdidit
quc crcditurum
ipfc
mcndctlibzoefuosiilorti oium
gifler plato:7 dicat
ti fint
ma
morituro9:quosincclcftibus corpo
rtbus
dijcit
crcdcndum no
quia
eft id
ca cffc factumm
dco.
tnclufo8.0.uibus tamcn
facri
deus a
quo
funt:quo pclTcnt cc
dc oipotcntia eiue quc tot 1 tanta fa cit icrcdibilia:ia multa di^nmus fi uo lunt inucnire quod oipotcne no pot babcnt proifus ego dica metirt non
cofilto
pre
titquod dicunt:quonia
eft ipolTibilc:
nd
cfTc crc
eii''
dcnda.SpcrrilTtmcquippciujrta
facturn
quod facturuj
clTc promifit.
de pbilofopbu:ubi dqe 3 fc
mifit dcu3
facrie ^^'
fic
no factus imottalitatcm:
quccrcdituruefTepredipt^qucm cre
dituriicflrelaudauitrqucm crcdituru
elTepromifit:quecrcdidiflciam ofte
dit:boc autc
ftrauit.
imortalcs
dilTolubilce
nd potcftis. Tld tn
facilitas
motuB^dcprcfcntie ualitudi
nuUo
mo
cdparanda cft imorialitati:in iibro.jtiq.fatis ut opinor oftendim" legant fupcrio:a opcris buius:qui at
illi
ftlium mc(i:quod matus cft uinculu^ ad ppcruitatcm ucftra:^ illa quibue cftis coUigati.St nd folti abfurdi fcd furdi non funt qui bec audiunt: non utic^ dubitant dqe facris ab ilb dco qui eos fcdt:fecundti platonc quod c ipolTibile fuiflc promiflu.0.ui cnim dicit uos quide imortales cfle no po
tcftts:fcd
O.uomodo porpbyrq
qua
bcaris animis
putamr corp"c(Te
dije
ca;iicm incorruptibile
:
taIe:fpirituaU rcfufcitabic
qui iurta
ftmamrquidicitfummii dcum
promififfc
e):uercntu:.cap.^>:vi.
pUtoncm
id
utnunquam corporibu
facturumpromifit.CLuidadbuc q6
promifit dcus quod deo promittcnri
credidit
xxu
facmru dfe clflmMtme.Tlon ergo
eff
(d
omne
i
ficre
non in eis
"Rujfue
cupidita
qua
aif.
pofuitocpUtone.Uirgiliusubi
et incipicnt in
corpoza uelle
anitrie nd rcdibunt i^icat itacp cum pbtonc porpbyrius redibunt ad ror pora:dicatplarocuporpbyTio nore dibunt ad mab:7 ad ca corpora rcdi re confcntient:tn quibue nuUa patti tU2 mala.^bcc itacp non eriit mii itU que promtfit dcue bcatas animae tn crcrnum ciun fua crana camc factiy
>
ii fa
bebunt:
6c contrarqs diffinitionibtts
ronia 7 porpbjTpcin quibus
fi
pla
um ut hiQ malia
tcrcp coluerunr.
carercnt
pie fideU
utac^
altericedeiet:aueritateneuter dcuia
fide
coi'
ponbua animae
etemum efTenon
tce
pofre.3deoenimdiptetiam fapienti
pUtone dtcunt eualiqu\d fimiU nobie erii dc mortuoni refurrccnde fenfifTc. ducid qutdc fic tigir i libria
dereptib.rulliue:utciilufifTe fortua
porpbyrio
dtfpurati
tium purgatifTimae animae ad bda na corpora rcdtturae: rurfue q6 ue-' rum uidit porpbyriue fi dcdiffj pla
toni:nunq' rcditurae ad miffriaa co:
ruptibtlia corporia
onibue cdgrucbir.labeo
dicir
ctia
duoa
uno
rifTcinuicc
inquodi
cdpito.
bcinde
animae fanctao:
ad corpora fua iufToe fuiflc roneai e: 1 cdfTituifTc intcr fc amiice fc cfTc uic
turoe^atcpita
cfTc fjcrii
ut no
ambo ut
g
doncc poftta
ralc rffurre
finguli
ununcp diccrcnr:puto
:
uidc
ut t
rcdirertt
fuific
narranit:
animc od corpora:
talircr uiuercnt:
-r
talia tccipcrcnt
immor
rcdduoe uite
ul'cri
nd co
md ut nd morcrcnt ur
buma
LIBER
quale futurn
ftt fi
ueru
ueli dice
bo
grcci
idecorpus
.
ct
ant
m cdiunctionc.^fte uazro
quidej
eria
fanctoruangclorij:non cnictiaj
fancti in dci
dd.Si crgo
comcmo^
q6
Ucct
fcmcl ad eadecorpo
que fupcrat ocm intcllcctii. O.uonia g' noftru quidcm fupcratndcft dubi
um:fi autefupcratet angclorii:utnec
ipfoe cjrcepiflc uidcatur qui ait
ra qucgenc2untaieredicmnt niiqua
omne
inicllccttJ:fecundum bocdicaicflede
bcmu9
nd ci9
i\
polTe:ut dilapfa
deue pacaru9 cfl ftcut dcu9 nouit nd ea nos fic poflumus nolTc:ncc uUi a^ gdi.Supcrat itacp ocm intellcctii nd
dubium
pe9 hcti:
cp prctcr
fuum.Sed
quia et
parrici
redeatquod fuerut. 0.ua propter plaro t porpbf nU9:uel poti U9 quicunc^ illos dtligilt a adbuc ui uunt:fi nobis c6fentiunt:etia (mctif
id rurfuo
fumma in nobie
ipfo
arc^ intcr
no0 1 ca
pro fuo
ficut ait
mmtie e^cellantXon
bie
fi
q6
bat.x^ parte
corpora zccepturas
qui
bu9
fineullo
malo
in
uiuat.Jlffumat ctia
crunt:7 apud
,.
pbctamu9:doncc umiat quod pcrfec tum cii. i uidemue nunc per fpccu' Iii in migmate:tunc aute facie ad faci
qb" atea fu
cmti dc
fc
C09 angcloe la cepimu9 pcrtinere:cu quibu9 nobi9 crit fancta atcp dulcifli ma de qua iam tot Itbroe fcripfutiu9 dei ciuiras ipfa cdi9. Sic funt ergo 3
geli noftri
cf
modii cbriftus dei cbriftug c nofta ^ci fuiitquia deii non rcliqucrunt noitri funt:quia fuos ciucs nos bcrc
XXII
in cehe
qui in
ita et
cclis eft.Sicut
cum
no0 uifu:i fumue: fcd nodu ita uidemu6:propter quod att apoHoluf quod pauloantcdip.Uidcmus nunc
per fpcculuincnigmatc: tuncaute fa
bque
Uidcmus
niincp fpe'
fidei
nobis
qua i ioannce a^
crimu6:quonia uidcbimus
aute dei manifcfta
culum in enigmate :tunc aurcm facic ad facicm.Tlunc fcio cj: pa:tc:nic au teCDgnofcamficut TCgo cogn.tus fii. Sicrgotnbac uita ubi bomirtu mi
rabiliupropbctiaita coparanda
illi
rurU'-'''
eft
mebromqualcnosbabemuB incor
pore: atq3
iilo nomine nijcupanuie O.uaproptcr cu a me qucritur: quid
illo
uitc qua fi puuli ad luuene: uidit tamcn bclifcus fauii fuu accipicnte^ muncra ubi ipfc no erat: ita nccum uencrit quod perfcctum cft nec iam
:
corporcfpizt
no dico quod
ia uidco:
kd dico
i
pfal''
fancti
corpus nunc utdcmue fole: luna: llcl lae:mare:ac terra:i que funt m ea ii
ad
gieji
ucrba propbctcTlo
nc cor
fus
cft
parua queflio
g fancti taiia
acccpifli
cj:
bebreo inrcrprctatus
p:cfbjtcr
i
homo
Si eni propbcta
gie^i
muncra qucdcditei naaman fyrus: quepropbcta mcmoratus a iepred formitate mundaucrat: quod fezuus ncqul domino fuo non uidcntc late^ fe fcciltc putaucrat quato magis m
:
du
tfto
abuudabiit : cu
:
dcus
etia
erit
oia in oibus
bcbunt tame
fuum.*?
fpirit"
ct itle
illi
oculi corpo:ci
ofFiciti
illo
inlocofuoc:unt:uteturq3 lUe
no folii (i oculos claudant:ucru3 ctia unde funt corpotc abfetcs.Xunc cni erit pczfcctu illud de quo loquens
oia
apoftolus:ej: paztc inquit fcim": et
1
ej:
propbctJ quia nocis indiguit utui dcret abfcnre: no eis ufus eft ad uidc da prcfcntij:que tamc fpizitu uiderc
polTct ctia
f^te
ucnerit
U illos
quod perfcctii
cuacuabitur quod
abfentia
ejcpartceft.t>cin,deut CiUomopoflTer
r^irf
;-
l.lUttH.
corporeuifuscftiincorporc uidcbi
que
femp uidcbutfcd urrii ui 7 p ocubs corporis cu cof ap ro9 bebunt indcqudiio eft.Qi ertim
fpiritu
dcbtJt
co
Jtio'
quantuj poffunt
qualce nuttc be
flsrnuncincft dimittis
tiwJ fecun<ju'ucrbu
ttwm in pace:quo
mpramcmorat''
natura:que
fi
c6tinet'loco: fj ubi
3llud
ctil
quod
ait
iob:ficutin cjrcmplatibus
queqcbe
um
in celo eflc
flitper propbeta:celum
brco funtinucnitur.tincamcmcaui
cum C
di^tpcamemcl. Oaiodquide
>:{(Tet:po(Tct
fidi
date cbnftus
intelligi^
quod nf
itaq?
pet.Uis
came in came uidebi f.Tliic uero pStidc accipi.3n came mea uidebo
per
dcii faluarore
quidl pbibenf ut
nc mea ero
qood
ait apoftolu9:facic
cogit ui
corpo:a
^ corpa:fcd
.
ut utdcat 1 incorporalia
ifla
forrafle
fucrit
uirrus
fld
bora etifl i iflo mettali corpe ocuf fancti uiri iob:quando ait fld dtd.Jn obauditu aurifl obaudicbl te prius: ittic auteoculue mcus uidct tc : p:op rerca dcfpep' ttiemetipfu t diflabui:-!
domini fpcculantcs
ad domutt fpi
cpftiaui
mc tcrra et cinere.0.uanuis
quod in
fcent.^idcquippcafccditurad dcu^:
quam cordis dTe conftat no corpis Sed quia fpiritale rorpus ncfcimus
quantoe babcbit acf cfTus:de rc qnip peic^pcna loquimunubi alqua que
alitct intcUigi
bimt.
ncqueat diuinani
ocotrrit
:
fcrip
boc in ifta qucfti oneunfamue.3llud eniquod kripm eft 1 uidcbir omnie caro falutarc dci:
ibi oculie uidcatur:
ruramm non
bis
fed fuccurrit
i
no
quod lcgiru: in
lib:o fapieric.
fic intcl
porcft ac (i
dicm
fucit.
:
t uidcbit
qai uric^
i
*ftatiocin3rio
omnis bomo
cbriflu dti
xxn
b
iXA
u(de
cut boice
ite:
poralia ut ncc
3 p corpue
mene
uale
ccrtiflTi
queamus:quam tamen
in ci6
pcr coi
ma^fecto
ccrtii cflct
p oculos corpo
md poile ut
Hnia
d.ri deii.S^
ifti
rocinatoe; a uera ro
porarcmotaoiambiguitatc cofpici^ mue.3ta quacuncp fpintuaLa tlla lu mina corporii noftroni circunferem'* incorporeii dcum oia rcgente aia pcr
corpo:a contuebimur.2tut crgo
illoe
fic
auerfud auero:utdicere au
ifla nefcire^ Tlii
beant in tata
mcti fimile:
no p cor
nqe
lc cft
pu9 poflfe ccmi corpoifllia.^Oiuando cnt fauus ille munera accepit: utic^
corpor.ilitct gcftu cft:quod
oftcndcrc.2lut
q6
cft
intcUtgcn
tame p:o
fpiatii ui^
dit.Sicute:goc6ftatuideri corpora
tanta crit potcntia fpi
ritualif corporie:ut corpc uidcatur
sb
fpiritue.^fpiritue cnicftdeu9.t>einde
qua nunc
uiuit in cor
cuncp
fpintuafcorporig oculi
no
Xunc enim
ucro uitae cii fint iuifibilee p corpus uidet.Tla undc uiucntia difce:nunus a nd uiucnbue corpora:nifi corpora fimul uitafc^ uideamue: quae nift g
flute
mo^
cogitatdce cordie:?
tiic
laue crit
unicuicp a dco.
noe
elTe
uifuroe
tVe
batocp perpctuo.cap.;:^.
no
gubcmate p corpora que ge llabimue i quc cdfpicim^quaquaue: fu oculoe du):cnmu9 clanlTima pfpi cuitate uidcamue:nd ficut nilc inuift
bilia dci
maLi:nuUii
latcbic
bonii
U dcfidia
tia
ti
crfl'i:bit:
nccp
uUa tndigcn
p ca quc facta
fjt itellecta co
ej:
Liborabit'ncfcio.3dmoneorctii
pteubiplueinobieualet
credimue
q^
fidee
qua
qua
qui bitant in
rcm
corpaliii fpee
fccula feculorum
Om
nia
membra
et uifcc:.i (ncorruptibir
A^IUCLK
p ufue nc
uarios i
motas
diftributa;
quonii tik no
fficiit
quanto magfs diccre:q' tamen fiituii fint nd eft ambtgcndti.^ltq; id etiam bcata illa ciuirae magnii in fe bonu^
uidcbitrquodnulli fupioriullue infc
rioz inuidcbinficut
plcna:cc:t3:fccura:fcpitmafelicifaf:
laudibu8dci.Ocs|pP^Uo quibue ii fum locutus : qui nunc tct barmonic coiporalis numcri non
nunc nd inuident
accepit: g^uisfit
unufquifcp
quod nd
latbunt:infrinfccu8tcj:trifecue pcr
cilcta
q ac-'
corpone difpodti: t
cit
ccteris
corpore uft
:cii
rcbuequcibimagne
cie
'
atcp mirabilca
oculue
cfTe
q* crt
digirus
mcbrum
ut:it(^cdnneatroriuBcamid pacata
t3t6c,fucceder.OLui
motue vllictaliuj
t
:
Qic itatp bebit donii alius aho minue:ut boc quoq^ donii beat
ciipago.
nccuelit ampliuB.Tlec io liberti arbi
triii
:
-
tri
dclcc
1 motue 7
^ decebit
ccne ericquicunc^
tu9
cere
ibi crit
a delectarde pcccadi ufque ad delectarione nd pcccandi indccltna' bile libertatc.Tla primu libcrti arbi
cft
ali(jd fpirirue
q6 ncc fpiritii
pofTit
dc
erit
tue
fcd
nullincgabit'digno:nolU defcrefidi
da munere: n
:
^
/
"
gno.Std
dcas natu
gnus.Ucra
ad^
ab
alio quifcp
pofTit
Scr
dittini
munc''
quo nd peccarc bd pofTcr: nouifTimo quo peccarc ii pofTet:atcp illud ad c6 paradii mcnni:boc ad reripiedii pmi
U5ptinet.S5dapcccauirifia natura
ciipccca:epotuit:largioreg:a libera
nifi
faticnt':cgo ero
quc
ab oibne bonefte dcfiderat:? ui T uictue i copia i gloria 1 bonor i pap i oia bona.Sic cni et iltud iectc intcUigif q6 ait apodolud
ctiqj
ta 7 ffllue
peccare
nd
polTir.Sicut
mi pria imo
crit
li
ttt fit
crit
nS mori:noui(Tinia
pofTc
amabif^finc fatiga
tde Iaudabit';boc
munue:bic affcct";
1 eqfati8:qud i fclidtatis.lla^
itcc
uticp pcccldo
picratcncc fclicitatc
fclicitaris
.
meritis
pmio:u
ctia
e
gradue bono
ccnu!mu&:uoliitatcm ucro
:u atq^ gloriaru ^s
idone^cogitau'
Ccnt
xxn
deu8 ipfc nunquid qu(a pcccare non babcu nc gandus cll.-'ric crgo illius ciuicatis 1 una in oibus i ifepabit in fingulis
dte fcpttmu i fancti eum quia in eo rcquicuit ab o( bu8 opcztbus fui8 quc incboauit de" facac: Oiee enim fcpiimue ctii nos ipfi enmu8:quido ciue fucrimuf bti
ihtnciipt dcu8
ficauif
uoluntas libcra:ab oi
mab libcrata
indcficicntct
1 iplcra
oi
bono:frum8
uulebimue qucnia^
ipfi cflc
dcue q6 nobie
uolut'
ingrata.Ouantu crgo
attinct
ad
fcicntia
rationalc^mcmor prctcrtto^
fuoru:quantu autcm ad
fl
etil malorii
ejrpicntia
TlaT
pcrrccti
plcni crimus
mo8
ncfcit:quo8 ipfc nd
panfus
cru oia
qn opa
Utcrgo fciccic maloru duc funt:una qua potcntii mcnris no larcnt:altcra qua cjcpcricntis fcnfibus mbcrct:aUc
qutppc fciuntur oia uina pcz fapierie
doctun3:alircr pcr iftpicntid pclTima
bona noftr.i:quado
gunt
9* noftra:cuc
no
fabbaco dicacur.
Oc opue
fcrutleiit
eo nd-facucie.prop^
in fignu incer
(}a
qbig c^ccbicle
cif
qud po
mcmorcs
de
dt
fancti prctcritoru
maloru. arebunc
porcria
(ci
U6.3pic
eru:li
erti
numcrue
etacii ueluci
rri
coputcnf q
m fcripcis uidcnt'c^fli
quc magna
in eie crit:
no folunt
2lUoc{n
fempiccma mifcna n
fi fc
laccbic.
miferos
fuilTe
nefcicun func:quo
md ftcut att
dommt
tico in
in
quonii fcptius iucnif .Ut pnma etaf tmq> prim" dies fit ab idi ufc^ ad di luuiu.decunda mdc ufcp ad abraa^: nd cquaUcacc ccporo:fcd numczo gc
ncrationii dcnaa qutppc babcrc rcpi
ad
fum
fmgulc dcnts
fld
ct
quaccrnie gcnerauo
m prunis opcribus
mundi
tranfmigractoncm in babflonum.
ub. lcgif .i^c rcquicuit dcus in die fe^ pnma ab oibud opcnbus fuis q tccic
Xcnia
LIBH^
quc pat pofuit m fua potcflate. p>oft banc ran^ in die fepiimo requufcct
dcu8:cu cundedic feptimil q6 noe eii mu6 i feipfo dcus facict rcquiefccrc.
>c
rftie
diligcntcr longii
difputare.lDcc
fcptima
crit
non
cm
fpiritus uc^
rum
cftfmis.'
domino
nimium cft mibi ignofcant.Q.uibus aufcm fat!8 cft:non mibi fed deo mc cum grariae pgratulaniee agat.6lo
zia
cto
cula feculorum.3men.
3turclq Jluguftim
opue de
ciuita
ucne
rt
l'