Bölüm 6

Tüketici Tercihi Teorisi

David Begg, Stanley Fischer and Rudiger Dornbusch, Economics,

6th Edition, McGraw-Hill, 2000
Power Point presentation by Peter Smith
Tüketici tercihinde 4 ana unsur

■ Tüketici geliri

■ Malların fiyatları

■ Tüketici tercihleri

■ Tüketicilerin faydalarını maximize

edecekleri varsayımı

6.2
Bütçe doğrusu
Bir öğrencinin £50 luk
bütçesini yemek ve filmlere 6
harcadığını varsayalım. 5 A
■ Gelir ve fiyatlar 4 B G
tüketicinin alabileceği C

film
3
mal bileşimini belirler. D
2
■ Bütçe doğrusu E
1
tüketicinin F
alabilecekleri ile 0
0 2 4 6 8 10 12
alamayacaklarını
ayırmaktadır. yemek
Yemeklerin fiyatı £5;
Filmlerin fiyatı £10.
6.3
 Tüketici Tercihi Modeli
■ Tüketicinin çoğu
aza tercih ettiğini
varsayalım.
Film miktarı

■ “a” noktasıyla
kıyaslandığında:
c – “c” yi tercih etmek
a isteyecektir
– fakat “b” noktasına
b göre “a” yı tercih
edecektir.
Yemek miktarı

6.4
 Tüketici Tercihi Modeli (2)
■ “a” baskın alanda bütün
noktalara tercih edilir.
■ Fakat tüketici istenilen
İstanilen
Film miktarı

alandaki noktaları “a” ya

alan
tercih edebilir.
d ■ “d” ve “e” noktaları “a” ile
c
karşılaştırıldığınıda bir
a maldan fazla diğer maldan
az içermektedir.
b
Baskın e
alan

Yemek miktarı

6.5
 Tüketici Tercihi Modeli (3)
■ U2U2 kayıtsızlık eğrisi aynı
faydayı sağlayan tüm
tüketim gruplarını gösterir.
U2 – Kayıtsızlık eğrileri
Film miktarı

negatif eğimlidir.
– Kayıtsızlık eğrileri
kesişemezler.

U2

Yemek miktarı

6.6
 Tüketici tercihi
Faydanın maximum olduğu yer bütçe
doğrusu ile kayıtsızlık eğrisinin ■ Seçim noktası C dir.
birleştirilmesiyle bullunur. ■ Bütçe doğrusunun
U3 kayıtsızlık eğrisine teğet
U
U1 2
Film miktarı

olduğu nokta
B ■ B ve E noktaları da tercih
edilebilir.
C ■ Fakat daha az fayda
U3 vermektedir,
E ■ Daha düşük bir kayıtsızlık
BL U U2
1 eğrisinde olduğu için.
Yemek miktarı

6.7
Gelirin Değişimi

■ Tüketicinin gelirindeki değişiklik

bütçe doğrusunu kaydırır.
■ Eğimini değiştirmeden

6.8
Normal mallar
Eğer iki malda NORMAL
BL1 U2 MAL ise, gelir deki bir artış
U1
film

yeni bir seçim noktasına

neden olur, C':
BL0
Her iki mal için de telep
C' edilen miktar artmaktadır

C
U2
U1

yemek
6.9
Bir düşük (adi) mal ve bir normal
mal
Yemekler düşük mal olduğunda
BL1 gelirdeki artış tüketiciyi C den C‘
U2
U1 taşır.
film

Yemeklerin mikatrı düşer

BL0 C' ve filmlerin miktarı artar.

U2
C
U1

yemek
6.10
Fiyat değişikliğinde ayarlama

■ Bir malın fiyatındaki artış bütçe

doğrusunu kaydırır.
– Eğimini değiştirir

– Nisbi (göreceli) fiyatları gösterir.

6.11
Yemeklerin fiyatındaki artış (1)
Yemek fiyatındaki artış bütçe
doğrusunu BL0 den BL1 kaydırır.
film

BL0
BL1

yemek
Fiyattaki artış satın alma gücünü düşürür.
6.12
 Yemeklerin fiyatındaki artış (2)

U2 Tüketici C noktasından
U1 Yeni noktası olan E ye
film

hareket eder.

E U2
U1
BL1
BL0
yemek
Değişik noktalardaki bu tür noktaları izlememiz bize
talep eğrisini ortaya çıkaracaktır.
6.13
Fiyat Değişimlerine İntibak
■ Fiyat Değişimlerine İntibak iki etkiden
oluşur :
■ İKAME ETKİSİ
– Nisbi (göreceli) fiyatlardaki bir
değişikliğin sonucu yapılan ayarlama
■ GELİR ETKİSİ
– Reel gelirdeki bir değişikliğin sonucu
yapılan ayarlama

6.14
 Gelir ve ikame etkileri
H ■ tüketici C den E ye
U2
U1 hareket eder
film

D ■ Varsayımsal bütçe
C doğrusu HH yeni
U2 fiyatların eğimini alır
E
U1 ve eski kayıtsızlık
H
eğrisine teğettir.
BL1 BL0
yemek

6.15
 İkame etkisi
H
U2 ■ İKAME ETKİSİ U2U2
U1
film

üzerinde C den D ye
D
C dir.
U2 – Herzaman negatiftir
E
H U1 – Fiyat artışı talep

BL1 azalışına sebep olur.

BL0
yemek

6.16
 Gelir etkisi
H ■ GELİR ETKİSİ D den E
U2
U1 ye dir.
film

– Sabit nisbi fiyatlarla

D
reel gelirin düşmesini
C
gösterir.
E U2 – Pozitif veya negatif
H U1 olabilir.
BL1 BL0 – Malın normal veya adi
Yemek mal olmasına bağlıdır.

6.17