SEMNER ALIMASI LKRETMDE SINIF RETMENLERNN UYGULAYACAI REHBERLK PROGRAMLARININ GELTRLMES GZLEM Gzlem, birey hakknda daha tam

ve realist bir anlay kazanmak, durumunu ve gelimesini kavramak iin eitli zaman ve etkinlikler iinde kiinin yeter bir sre gzetlenip, tipik ve anlaml davranmlarn sistemli bir ekilde kaydetme iidir. Rehberlik ve Psikolojik Danmada gzlem, rencinin davrannn oyun alan, i yeri, snf, arkada ve aile evresi gibi, yaad deiik ortamlarda izlenerek grlenlerin yazlmas ve bu grlenlerden yararlanlarak bir yargya varlmas demektir. ki ekilde gzlem yaplabilir: 1- Rastlantsal gzlem 2- Dzenli gzlem.

1- Rastlantsal Gzlem : nceden saptanm bir ama ve plan olmakszn, gzlemcinin rencide
grd tipik ve anlaml davranmlar sistematik olarak kaydetmesi iidir. Bu tr bir gzlem iin; her bir renciye ait gzlem kayt fii tutulur yada bir defter dzenlenir. Uygulamada pratiklik asndan, defterin her bir sayfasn, snfn tm iin snf retmeni bir defter tutarak, defterin her bir sayfasn bir rencisine ayrp gzlemlerine kaydedebilir.

2- Dzenli Gzlem : Nelerin, niin, ne zaman, nerede, kim tarafndan ve nasl gzleneceinin
nceden planlanmas sonucu gerekletirilen gzlemdir. Dzenli gzlem, nceden saptanm bir ama ve plana bal olarak yaplr. UYGULAMA AMACI : 1- Okul Rehberlik Hizmetlerinde kullanlan dier bireyi tanma tekniklerinden elde edilecek verilere destek salamak. 2- Psikolojik danmaya ihtiya duyan ya da zel eitim gerektiren rencileri tespit etmek. 3- rencinin, yaad ve ulaabildii her yerdeki bilisel, duygusal ve devimsel tepkilerini deerlendirerek, onun geliim dzeyi hakknda fikir edinebilmek. 4- renciyi, dier rencilerden ayrt eden, gzlenen renciye zg tipik ve anlaml davranmlarn saptayarak onun ie yarar bir portresini ortaya karmak. UYULMASI GEREKEN LKELER : Gzlem verilerinin geerliliini ve gvenirliliini arttrmak iin, gzlem srasnda mutlaka unlara uyulmaldr.

1- Gzlemci ya da snf retmeni, gzledii renciye gzlediini sezdirmemelidir. Snf, arkada, 2345aile, oyun ortam gibi doal ortamlarda ve gzlediini kendisine sezdirmeden gzlem ii yaplmaldr. Gzlemci ya da gzlemi yapan retmen kendi duygu, dnce, tavr ve eilimlerinin farknda olmal ve bunlar gzlemlerine kartrmamaldr. Gzlem, mutlak suretle objektif yaplmaldr. Gzlemden elde edilen sonular ya da veriler zaman geirilmeden ve yorumlanmadan hemen not edilmelidir. Yorum ve kanaat ayrca yaplmal ve bunun yorum veya kanaat olduuna iaret edilmelidir. Gzlemci, gzledii her davranm yazmak yerine, sadece kii iin belirleyici ve anlaml davranmlar not almaldr. Gzlem sonularnn doruluu, imkanlar lsnde dier teknik ve aralarla denetlenmelidir. UYGULAMA :

Psikolojik Danma ve Rehberlik hizmetlerinde genel olarak dzenli gzlem kullanlr. Ancak, snf retmeni rastlantsal olarak ta rencisinde grd tipik ve anlaml davranmlar not etmelidir. Snf retmeni ya da gzlemci, evet, bazen, hayr ya da var, yok biimlerinde cevaplandrlabilecek sorularla oluturulan gzlem formunu, rencisini yeter bir sre gzledikten sonra (rnein 4 ay sonra) doldurur. ster rastlantsal olsun, ister dzenli gzlem yaplsn; uygulama sonunda gzlemci gzlemledii kiiyi ortaya koyabilen tipik ve anlaml davranmlar tespit edebilmelidir. Gzlem fii ya da gzlem formundan yola klarak ve gzlemlerini de dikkate alarak gzlemci, elde ettii verileri yorumlamal ve bireyin eitli ynleri hakknda baz genellemelere ulamaldr. Gzlemleri sonucunda, Psikolojik Danmaya ihtiyac olduunu veya zel eitim gerektirdiini dnd rencisi varsa, okul uzman rehber retmenlerine yada Rehberlik Aratrma Merkezi ne bavurarak bunlarn bireysel grmeye alnmas salanmaldr. Gzlemcinin yorum ve kanaatlerinde bulunduu gzlem fileri veya gzlem formu ilgili rencinin toplu dosyasnda saklanmal, zet bilgi ve yorumlar dosyaya ilenmelidir. GZLEM Gzlem yapann ad soyad : Mezun olduu okul : Ka yldr retmen : Ka yldr bu okulda : Ka yldr bu snfn ret : Snf mevcudu : .......... Kz ..... Erkek ...... GZLEM FORMU Gzlenenin ad soyad Ya Sre Yer No DAVRANIMLAR 1-Dier ocuklarla oynuyor mu? 2- Genel olarak grupla beraber oynar m? 3- Arkadalar onunla oynamay severler mi? 4- Bir grubun lideri olduu grlr m? 5- Bir oyunda srann kendisine gelmesini sabrla bekleyebilir mi? 6- Arkadalaryla bararak m konuur? 7- Arkadalar ile konuurken ekimser mi davranr? 8- Arkadalar ile konuurken akalar m? 9- akalarn sonu kavga yada tatsz bir durumla biter mi? 10- Arkadalarn gldrecek fkra anlatmay sever mi? 11- En ufak bir grltc olay karsnda hemen kahkahay basar m? 12- Arkadalarnn davranlarn taklit ederek onlarla alay eder mi? 13- Arkadalarnn hatalarn hemen ikayet eder mi? 14- Oyun ya da grup almalarnda mzklk yapar m? 15- Snf iinde herhangi bir akran grubunun ve ya etenin yesi midir? 16- Liderlik yapt grlr m? 17- Bakalarn kr krne iledii grlr m?( ) 18- almalarda kendi katks grlr m? ( ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ) : : : : : : HAYIR ( ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ) BAZEN ( ( ( ( ( ( ( ( ) ) ) ) ) ) ) ) EVET Snf

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ( ( ( ) ) ) )

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ( ( ( ) ) ) )

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )

19- zerine ald bir ii zamannda yapar m? 20- Balad bir ii sonuna kadar srdrebilir mi? 21- Bakalarna yardm etmeyi sever mi? 22- Gerektiinde bakalarndan yardm almay kabul eder mi? 23- Kendinin olan bir ara-gereci bakalaryla paylamay sever mi? 24- Arkadalar onda olmayan ara-gereci vermede gnll davranrlar m? 25- Bakalar onunla almaktan zevk alr m? 26- Bakalarnn iten yapm olduu eletirileri kabul eder mi ? 27- Arkadalarnn kendisiyle alay etmesinden ikayeti olur mu? 28- Bakalarnn yaptn kk grr m? 29- Bakalarn yaptklarn krar ya da bozar m? 30- Snf tartmalarnda kolaylkla fkeleniyor mu? 31- Snfta bir ey datlrken ilk nce almak iin hemen yerinden frlar m? 32- Bir grup iinde almas istendiinde bu grup iinde almayacan syledii olur mu? 33- Tre d davranmlar grnyor mu? 34- Herhangi bir eyde ar gitme, sigara ime gibi alkanlklar grlyor mu? 35- Snfn dzenine ve disiplinine uymad grlyor mu?

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ( ( ( ) ) ) )

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ( ( ( ) ) ) )

( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ) ( ( ( ( ) ) ) )

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

( ) ( ) ( ) ( ) ( )

Snf retmeninin renciye ilikin genel kans ve nerileri: CANAVAR KARPUZLAR Ama: rencilerin korkularn nemli bir ksmnn bilgi eksikliinden kaynaklandn kavramalarna yardmc olmak. Dzey: Birinci snf ve st. SRE 1- Aadaki hikayeyi rencilere okuyarak etkinlii balatn. (Bir zamanlar, her yerden uzak bir kyde yaayan insanlarn byk bir korkular varm. Bu insanlar korkutan yakn evrede bulunan canavarlarm. Aslnda canavar diye korktuklar byk karpuzlarm. Kyde kimse karpuzun ne olduunu bilmiyormu. Herkes karpuzlarla ilgili korkun hikayeler anlatyor, bylece karpuzlar giderek daha fazla korkutucu hale geliyormu. Kimse karpuzlarn yanna gitmeye cesaret edemiyormu. Gel zaman git zaman, karpuzun ne olduunu bilen bir yabancnn yolu bu kye dm. Bakm ki btn kyller karpuzlardan korkuyor, bundan yararlanmak istemi. Btn kyly yanna toplam ve onlar bu beladan kurtaracan sylemi. Bir bak alm, kylden kendini izlemelerini istemi canavarlarn yanna giderek onlar paralam, kanlarn aktm, hatta onlar bir gzel yemi. Bu olay halk arasnda hemen yaylm. Halk canavarlardan kurtulduuna seviniyormu ama bir canavar bile yiyen, gaddar ve zalim yabancdan daha fazla korkmaya balam. Bu kez herkes onun canavarlar nasl ldrdn onlar nasl yediini anlatmaya balam. Ksa srede yabanc kyn tek hakimi durumuna gelmi, bir dedii iki edilmiyormu. Kylnn her eylerini ellerinden alyor onlara eziyet ediyormu. Bu durum devam ederken, kk Ahmet, okula gidebilmesi iin ok uzak bir ehirde yaayan amcasnn yanna gnderilmi. nk bu kyde okul yokmu. Ahmet kyden okula giden ilk kii olacakm. Ahmet ehirde okula balam, okumay renmi. Bir gn evde kitaplarn kartrrken canavarlarn resmiyle karlam. nce ok korkmu, sonra resmin altn okumaya balam ve canavar diye bildii eylerin aslnda karpuz olduunu ve insanlarn ok houna giden bir yiyecek olduunu renmi. Yaz tatilinde kyne dndnde bunu herkese anlatm. Hatta gidip bir karpuz keserek bunu yemi ve kyllere de ikram ederek onlarn da karpuzu tatmalarn salam. Bunun zerine kyller kendilerinin korkularndan faydalanarak kar salayan, onlara eziyet eden yabancy kyden kovmular. Karpuzlar da yle sevmiler ki; karpuz yetitiriciliine balamlar. Bu gn hala o ky civarn en iyi karpuzlarn yetitirmekte ve kyller bununla gurur duymaktadrlar.

2- Aadaki sorular snfa ynelterek grup etkileimini balatn. a- Sizce kyllerin karpuzlardan korkmasnn nedeni nedir? b- Kye gelen yabancnn kyllerin bilgisizliklerinden kar salamaya almas uygun bir davran mdr? Niin? c- Sizin de bilgisizlikten kaynaklanan korkularnz oldu mu? Neler? Bunlar nasl yendiniz? VERML DERS ALIMA YOLLARI Sevgili arkadalar; Sizlere ders almayla ilgili baz bilgiler vermek istiyorum. Ders alrken bu ksa prensiplere uyarsanz size faydal olacana inanyorum. alma becerisi, renme amacyla belirli tekniklerin etkili bir biimde kullanlmas olarak tanmlanabilir. retmen sadece renme ortamn etkili bir biimde oluturabilir. renciye renme srecinde rehber olabilir. Ancak anlaml ve kalc renme gerekte rencinin kendi abalar ve katksyla mmkndr. renci kendi renme srecinde en fazla sorumlulua sahip olan kiidir. ALIMA ORTAMINA LKN DZENLEMELER Derse mutlaka masada veya sandalyede oturarak almalsnz. Koltukta oturarak veya uzanarak almak gevemeyi salad iin renmeyi gletirir. ok scak veya ok souk bir ortamda almamal, alma odas iyi havalandrlm olmaldr. Kirli hava gerginlie yol aar ve ba arsna neden olduu iin renmeyi gletirir. alma masasnn karsnda asl poster, resim vb eyler dikkati datan en nemli faktrlerdendir. alma odas sessiz olmaldr. Mzik dinleyerek, TV seyrederek, ders almak verimi drr. almaya rast gele yerlerde almak yerine ayn keyi kullanmakta yarar vardr. Burada ama, belli bir alma alan ile alma davran arasnda artl refleks oluturmaktr. alma masasnn banda eer renci hayal kurmaya balamsa ortam terk edip tekrar dikkatini toplayncaya kadar alma ortamna dnmesinde yarar vardr. Masaya oturmak almaya balamak iin uyarc grevi grr. Zihninizi snavla veya gelecekle ilgili endieler kaplarsa Bu dnceler benim almam kolaylatracak m? Bana yardmc oluyor mu? Amacma hizmet ediyor mu? diye kendinize sorun hayr diye cevap verirseniz, bunlar bir yana brakn ve almaya koyulun. DERS ALIMA SRECNDE AGIDAK NOKTALARA DKKAT ETMEK NEM TAIMAKTADIR.

ok heyecanl olduunuz anlarda, rnein biriyle tarttktan sonra ders almaya oturmaynz. Uykusuz ve yorgun olduunuzda ders almaktan kann. Yemek saatlerinden hemen nce ve hemen sonra ders almaya balamayn. Ortalama 45-50 dakikalk almalardan sonra 10 dakikalk dinlenme sresi brakmak yeterlidir. Zorunlu olmadka bir dersi altktan sonra bu derse yakn zellikteki bir baka derse almaya geilmemelidir.

NEDEN PLANLI OLARAK ALIMAK ZORUNDAYIZ? Aada bir ok renci tarafndan ska dile getirilen baz problemler sralanmtr. Bu problemleri dikkatli bir biimde okuyun ve sizin iin geerli olanlar zerinde dnn. Ders almak iin yeterli zaman bulamyorum. Ders almak iin zamanm bir trl ayarlayamyorum. Zaman bazen ok bazen az geliyor. Ders almaktan dier sosyal etkinliklere zaman ayramyorum. Snav zaman kendimi ok skm hissediyorum. Tm zamanm snava harcamam gerektiini dnyorum. Okulda baarl olmak bana ok zor geliyor. O kadar dersin altndan nasl kalkacam bilemiyorum.

Yukardaki problemlerde ortak nokta zamann kt kullanlmas ve bunun sonucunda ortaya kan ders stresi ve baarszlk durumudur. Bu durumdaki bir renci derse zamannda balamak yerine ertelemeyi tercih eder. Bitirilmesi gereken dersin yada devin olduu dncesi onu zihinsel olarak yormaya balar. renci bu durumun etkisiyle daha abuk sinirlenmeye ve sabrsz olmaya balar. Artk zaman azl ve yaplacak almalarn fazlal nedeniyle bu panik ierisinde derslerini bitirmeye alr. Byle bir ortamda yaplan alma etkili olmayaca iin renci baarsz olur. Zaman iyi kullanan renciler genellikle hem ders almaya hem de ders d etkinliklere dengeli olarak zaman ayrabilirler. Bir renci olarak alma plan yaptnzda ilgi ve ihtiyacnza hitap eden her trl etkinlik iin yeterli zamannzn olduunu greceksiniz. Bir rencinin haftada ortalama 10-15 saat ders almas gerektiini dnrsek, okul ve alma saatleri dnda kalan zaman, sosyal ve dier ders d etkinlikler iin fazlasyla yeterli olmaktadr. Plan yapma sreci bile renciye bir gven ve motivasyon salar. nk hangi gn ve saatte ne yaplmas gerektiini plan zerinde aka grebilir. HAFTALIK ALIMA PLANI NASIL HAZIRLANIR? Ders alma alkanlklarnz gzden geirin. Derslerle ilgili yaplacak almalarn (dev, okuma, snav vb...) listesini yapn. Derslerle ilgili almalar plana yerletirin ve ders d etkinliklerinizi dengeli bir biimde planlayn. Ne zamanlar ders almay tercih edersiniz? Haftalk alma plann hafta sonu yapmanz ve gelecek 7 gnlk sreyi kapsamas uygun olur. Snav zaman yada yetimesi gereken bir dev olduu zaman almaya ayrlan zamann sresi biraz daha artabilir. Planda alma saatleri yerletirilirken sadece okuma, yazma yada dev yazmak yerine ayrntl olarak hangi derse alacan yada hangi devin yaplacan yazmalsnz. Bylece plana baktnz zaman bir hafta boyunca hangi ders iin neleri yapmanz gerektiini grebilirsiniz. Ayrca haftalk plannzda bo zamanlar brakmak yararl olur. Bu zamanlar gerekirse bitirilmemi almalar iin kullanabilirsiniz. ETKL OKUMA BECERLER VE NOT ALMA Anlaml okuma, zihnin srekli ve aktif olarak bu srece katlmn gerektirir. Hem okuma hem de dinleme srecinde zihnin daima aktif olmas gerekmektedir. Eer okunan metinde anlamn bilmediimiz ok kelime varsa, o metni anlamamz gleir. Bu nedenle metinde geen kelimelerin anlam bilinmelidir. yi bir okuyucu hzl ve akc bir ekilde okuduunu anlayp anlamadn zihninde kontrol ederek okumaya devam eder. Okurken metnin nemli blmlerinin altn izmek okuyucuyu aktif klar. nk okuyucu metindeki nemli noktalar ve dnceleri srekli tarar ve karar verir. Not alma, okunan metni daha kalc hale getirmek iin kullanlan etkili bir yntemdir. Aktif katlmay, uyank kalmay, dikkati renilen konuda tutmay ve unutmay en aza indirmeyi salar. Not almann en nemli yararlarndan biri de renciye, kendi anlad biimde rendiklerini kaydetme imkan salamasdr. RENMEDE DNLEMENN YER nsan iletiiminin yaklak %90 szeldir. Dinlenilen konunun %20-25i ancak birka saat sonrasnda hatrlanabilir. Ancak etkin dinleme becerilerine sahip olduumuzda bu oran nemli lde arttrlabilir. OLUMSUZ DNLEME ALIKANLIKLARI Anlatlan konuya ilgi gstermeme. retmene kar olumsuz tutum. Yarm dinleme veya dinliyormu gibi grnme. Anlatlan her eyi not almaya alma. Pasif dinleme.

ETKL DNLEME ALIKANLIKLARI Olumlu tutum iinde dinleme. Aktif dinleme. Szel olmayan mesajlar dikkate alma. nemli bilgiye iaret eden ipularna dikkat etme. Not alma. Ders iin n hazrlk yapma. SINAVLAR Okulda ama snavlardan yksek not almak m? Yoksa retilenleri anlaml olarak renmek mi olmal? Snavlarda baarl olmann temel koullar dzenli ve planl bir ekilde almaktr. Snav hazrl uzun bir zamana dalmal, snavdan hemen nce birka saatlik almayla yetinilmemelidir. Nitekim snav hazrln son ana brakma ve skk alma sonuta; 1234 renilenler arasnda bant kurulmasn renilenlerin kalclnn en aza inmesine Dikkatin dalmasna Kkl renmenin yerine yzeysel renmenin gereklemesine neden olur.

Snava kadar ilenen tm konular gzden geirilmelidir. Gemi snav sorular gzden geirilmelidir. Snav ncesinde yatmadan nce bir tekrar yaplmaldr. Sabah kalktnzda bir tekrar daha yaptnzda hatrlayamama gibi bir duruma dmezsiniz. SIRADA MISINIZ?

Ama: rencilerin bakalarnn haklarna saygl olma konusundaki duyarllklarn arttrmalarna yardmc olmak. Dzey: lkretim birinci snf ve st. Materyal: Her renci iin birer adet eker yada ikolata. SRE 1- rencilerden masann nnde sra halinde dizilmelerini isteyin. 2- Yannzda getirdiiniz ekerleri rencilerin grebilecei bir yere koyduktan sonra aadaki talimat verin. ocuklar, birazdan hepinize yeter mi bilmiyorum ama sizlere eker datacam. imdi benim birka dakikalk iim var. Sizden istediim kesinlikle sessiz olmanz ve sray bozmamanz aksi taktirde iimi yapamam. Tekrar ediyorum sessiz olmanz benim iin ok nemli. 3- Talimat verdikten sonra siz yannzda gtrdnz bir dosya ile megul oluyormu gibi grnn. Bu arada daha nceden, snfn haberi olmadan anlaacanz renci grevlerini yapmaya balayacaktr. Bu rencinin grevi: en arkadan balayarak yava yava arkadalarnn nlerine geerek ilerlemektir. Bu srada siz iinizle megul grnecek olanlarla ilgilenmeyeceksiniz (fiziksel bir kavga olmadka). 4- Be dakika sonra btn rencilere ekerlerini datn ve snfa aadakilere benzer sorular ynelterek grup etkileimini balatn. a- Arkadalarnzn nnze gemesi nasl bir davrant? b- Onlardan etkilenerek bakalar da sray bozdu mu? Niin ? c- Arkadalarnz nnze getiinde neler hissettiniz? Byle bir durumda ne yapmalsnz? d- Daha nce bakalarnn sizin hakknza sayg gstermedii bir yaantnz olmu muydu? Nasl olmutu? Ne hissetmitiniz? Ne taptnz? Sonucu var m? e- Sizin bakalarnn hakkn inediiniz bir yaantnz oldu mu? Nasl oldu? Ne hissetmitiniz? Karnzdaki insann ne hissettiini tahmin ediyor musunuz? Karnzdaki insann size tepkisi ne oldu? OLSAYDIM

Ama: rencilerin benlik alglarn gelitirmelerine yardmc olmak. Dzey: nc snf ve st. Materyal: Her renci iin birer adet FORM 1. SRE 1- rencilere formlar datarak doldurmalarn isteyin (ilk rnei siz verebilirsiniz). 2- Formlar tamamlandktan sonra rencilerden cevaplarn snfla paylamalarn isteyin. 3- Snfa aadaki sorular ynelterek grup etkileimini balatn. a- Kendinizle ilgili yeni bir eyler rendiniz mi? Neler? b- Arkadalarnzla ilgili yeni bir eyler rendiniz mi? Neler? c- Cevaplandrmakta zorlandnz sorular oldu mu? Hangileri? Niin? 1- Bir hayvan olsaydm ...................... olmak isterdim. nk...................................................................................................... 2- Bir ku olsaydm ....................... olmak isterdim. nk...................................................................................................... 3- Bir bcek olsaydm .......................... olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 4- Bir iek olsaydm ...................... olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 5- Bir aa olsaydm ....................... olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 6- Bir ev eyas olsaydm ....................... olmak isterdim. nk...................................................................................................... 7- Bir mzik aleti olsaydm ........................ olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 8- Bir bina olsaydm ............................ olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 9- Bir tat olsaydm ............................. olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 10- Bir cadde olsaydm ........................... olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 11- Bir ehir olsaydm ......................... olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 12- Bir lke olsaydm ......................... olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 13- Bir oyun olsaydm ......................... olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 14- Bir ders olsaydm ............................ olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 15- Bir TV program olsaydm ........................... olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 16- Bir kitap olsaydm ............................... olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 17 Bir yiyecek olsaydm .......................... olmak isterdim. nk ..................................................................................................... 18-Bir renk olsaydm ................................ olmak isterdim. nk .....................................................................................................

ADIM ADIM HEDEFE Ama : rencilerin ana hedeflere ulamada ara hedeflerin nemini kavramalarna yardmc olmak. Dzey : Altnc snf ve st. Materyal : Her renci iin drder adet bo kat. SRE 1- rencilere katlar datn. 2- rencilerden eitli hedef rneklerini vermelerini isteyin. 3- rneklerden birini tahtaya yazarak, bu hedefe ulamak iin srayla neleri gerekletirmeleri gerektiini dnmelerini isteyin. Verilen cevaplar tahtaya aadaki rnektekine benzer biimde yazn. Ana Hedef : Tarih dersinde verilen dnem devini tamamlamak. 1. 2. 3. 4. 5. adm : devin ne olduunu ve verilmesi gereken tarihi tam olarak anlamak. adm : Ktphaneye gidip gerekli kaynaklar almak. adm : Kaynaklardan ilgili konular hakknda gerekli notlar almak. adm : devi raporlatrmak. adm : devi retmene teslim etmek.

4- rencilerden, ayn ilemi, eitsel, mesleki, kiisel ve sosyal birer hedef belirleyerek,
ellerindeki katlar zerinde kendilerinin gerekletirmesini isteyin. 5- rencilerin cevaplama ilemi bittikten sonra, bunlar grupla paylamalarn isteyin. 6- Aadakilere benzer sorular gruba ynelterek grup etkileimini balatn. Ara hedefleri belirlerken glk ektiniz mi? Neden? Ara hedeflerden birisine ulalamamas ne gibi sonular dourur? rnekleyebilir misiniz? Ana hedeflerinize ulaabilmek iin ara hedefler belirliyor musunuz? Belirlemiyorsanz bundan sonra bunu yapmay dnyor musunuz? GELN MESLEK SEELM

Ama : rencilerin deiik meslekleri tanmalarna yardmc olmak. Dzey : Drdnc snf ve st Materyal : Her renci iin birer adet FORM 1 ve FORM 2 SRE 1- rencilere FORM 1leri datn ve aklamalar dikkatle okuyarak doldurmalarn isteyin. 2- Formlarn doldurulmas tamamlandktan sonra rencilere aadakine benzer sorular yneltin.

lk defa karlatnz meslek var myd? Hangileri? Hakknda daha ok ihtiya duyduunuz meslekler hangileri? Bu bilgileri nereden salayacanz biliyor musunuz? Bildiiniz ama listede yer almayan meslekler var m? Hangileri?

3- FORM 2leri datn ve rencilerden bunlar doldurmalarn isteyin. 4- Aadakine benzer sorular gruba ynelterek grup etkileimini balatn. Son olarak belirlediiniz iki meslein hounuza giden ynleri nelerdir?

Son olarak belirlediiniz iki meslee girmeyi neden istiyorsunuz? Bu mesleklere uygun olduunu dndnz yetenekleriniz ve becerileriniz neler? Bu mesleklerde gelecekte i bulma imkan konusunda ne dnyorsunuz?

FORM 1 Aada baz meslekler verilmitir. Her meslei okuduktan sonra, karsndaki seeneklerden, sizin iin uygun olann altna + iareti koyunuz. Daha Fazla Bilgiye htiyacm Var Meslekler Holanrm Eczac Tezgahtar Matbaac Subay Polis Matematiki Mimar naat Mhendisi Orman Mhendisi Hostes Fizyoterapist Di Hekimi Di Teknisyeni Mfetti Bro Yneticisi Telefon Operatr Ziraat Mhendisi Pilot Veteriner Hemire Diyetisyen Gazeteci TV Muhabiri Spiker Biyolog Kimyager Fiziki retmen Doktor Elektrik Mhendisi Makine Mhendisi Endstri Mhendisi Tekstil Mhendisi Pilot Berber/Kuafr Marangoz Elektrik Teknisyeni Psikolojik Holanmam Emin Deilim

Danman Psikolog Sosyal almac Mzisyen Ressam Heykeltra Seyahat Ajan Turist Rehberi Dekoratr Modac ifti lahiyat Bankac Yazar Muhasebeci Ktphaneci Arkeolog Jeolog Kasiyer Desinatr Tercman Borsa Uzman Sekreter Bilgisayar Programcs Bilgisayar Operatr Bilgisayar Mhendisi Animatr Sosyolog Antropolog Avukat Savc/Hakim ofr Pazarlamac FORM 2 A. Aaya en fazla ilgi duyduunuz ve ilerde girmeyi dnebileceiniz 10 meslei yaznz. 1234B. imdi bu mesleklerden yeteneklerinize ve becerilerinize en uygun olduunu dndnz alt tanesini sein ve bunlar aaya yaznz. 12. . C. Bu kez, yukardaki alt meslekten yapmay en fazla istediiniz drt tanesini seerek bunlar aaya yaznz. 123-

4D. Son olarak bu drt meslekten, en fazla ilgi duyduunuz, yetenek ve becerilerinize en uygun olan ve yapmay en ok istediiniz iki tanesini seerek aaya yaznz. 1ERGENLK AINDA PSKOLOJK VE FZYOLOJK GELMELER Ergenlik dnemi, biyolojik, psikolojik, zihinsel ve sosyal adan bir gelime ve olgunlamann yer ald, ocukluktan erikinlie gei dnemidir. Sosyo-ekonomik koullarla salk ve beslenmenin ergenliin balama yan byk lde etkiledii grlr. klimde ergenliin balangcnda etkili bir baka faktrdr. Ilman blgelerde, olgunlama daha erken balamaktadr. lkemizde, kzlarda ortalama olarak 10-12, erkeklerde 12-14 yalar arasnda balar. Gente kendi beden yapsna, deime ve gelimelere ilikin birbirine kart, eliik deerlendirmeler ve dnceler ortaya kar. Bir yandan beden yapsnn, yznn irkinletiini kabul edip, kayg duyar, sklp zlr. Hatta utanr, iine kapanr, evreden uzaklar. Gencin kendine zg olarak oluturduu irkinlik ve gzellik kavram kayg ve endieyle nee ve sevin arasnda gidip gelen duygulanm deimeleri yaratr. Genlik anda irkinlik ve gzellik kavramlarnn olumasnda ocukluk a yaantlar ve ailenin tutumu nemli rol oynar. Gen kendisini gzel olarak grp deerlendiriyorsa btn bu baklarn gzelliini izlemek iin kendi zerinde toplandn bakalarnn kendisine hayran olduklarn, bu hayranln trl mimik jest ve szcklerle ak ve dolayl olarak anlattklarn sanr. Ayna karsnda saatlerce makyaj yapan, giyinip sslenen gen kz, salarn tarayan delikanl hep bakalarnn olas beeni, vg yada yergisini tasarlar. Genlik anda beden lleri, imanlk yada zayflk da nemli bir iletiim sorunu olarak ortaya kar. zellikle kzlar modann ve deien gzellik llerinin etkisi altnda gzel grnmek, kilo vermek iin aba sarf ederler,yemeden imeden kesilir, bedensel gelimeleri iin gerekli besinleri almaktan saknrlar. Bu durum ocukluk andaki saplant ve takntlarn etkisi altnda besinlerin tmyle kesilmesi, ar zayflama ve isalg bezlerinde ortaya kan bozukluklarla birlikte anorexia adl ciddi bir hastala dnebilir. Genlik, abartlm, abuk ve kolay deien duygulanm ve cokularla yaanr. Gen kaygdan mutlulua, sevinten skntya, kzgnlktan taknla deien eitli duygulanm ve oku durumlarndan kaynaklanan iletiimler kurar. Bir bakasnn tatl ve yumuak bak, glmseme, bir iki vg szc onu mutlu eder. Ask bir yz, rseleyici bir iki szck onu kaygnn, kzgnln, umutsuzluun derinliklerine srkler. lgi ve sevgiyle iletiim kurduu insanlara kar bir sre sonra kin ve nefret duyar. Genlik ana zg duygulanm ve cokular, alg, dikkat, bellek, dnme, mantk gibi bilisel ilerinde olumsuz ynde etkiler. Baar, alma, yaratclk verim der. Bilisel alandaki bu olumsuz deime, erinlik ve onu izleyen bir iki yl iinde grlen okul baarszl ve kazalarn temel nedeni olarak kabul edilmitir. Gencin toplumdaki rol ve yer salamas ve kimliini bulmas zdeleme sreciyle gerekleir. Bilindii ocukluk anda anne ve zellikle baba bakalarndan daha farkl alglanp deerlendirilirler. Onlar d gcyle ve gerek d bir grle stn varlklar olarak kabul edilirler. ocuk genlik ana yaklatka, anne-babann dokunulmazl azalr, bakalaryla karlatrlp gereki olarak deerlendirilir. Kendisini evrenin merkezinde etkin ve gl gren gen anne- babasn etkisiz, gsz ve yetersiz grmeye balar. Belleindeki anne-baba imgesinin silinmesi gencin onlara duyduu gveni azaltr. Hatta onlar eletirir, kmser. zdeleme sreci iinde gen zerklik ve sorumluluk arasndaki dengeyi korumaya alr. Kimliini, kiiliini kazandn sanan, anne-babasn, yakn evresini srekli eletiren, kmseyen gen kendisi ve evresiyle ilgili tm kararlarda bamsz ve zgr olmak ister. Buna karlk iinde bulunduu ailede, evrede kendisine den sorumluluklar yklenmez yada zorla yklenip srkler. Giyeceine, yiyeceine eve gidi geli saatine bakalarnn karmasn istemeyen gen istedii zaman yemein hazr olmasna kzp fkelenirken, sofrann kurulmasna, bakkaldan te-beri alnmasna, yardmc olmaz. Alabildiine bamsz ve zgr yaamak iin her trl abay gsterirken ailenin ekonomik durumunu grmezlikten gelir. almak baarl olmak gibi sorumluluklarn unutur. zdeleme sreci iinde gencin ard arda kurup srdrd iletiimler denedii roller, kulland davran kalplar birbiriyle atr ve karrsa kimlik gelimesi bozulur. Gen kendi kimliini alglayamaz. Kendi kimliine yabanc kalr. Bu duruma kimlik bunalm ad verilir.

Gen kiiliinin gerek snrlarn izemez. Gerekle d kolayca ayramaz. Btn duygu ve dncelerinin benzersiz, tek kendisine zg olduunu dnr. Kendisinin btn duygular en youn biimde yaadn kayglarnn, aclarnn ve skntlarnn derin ve sonsuz, neesinin, sevincinin, sevgisinin, umudunun aydnlk ve parlak; dncelerinin doru ve kesin olduuna inanr. Bakalarnn kendisini anlamadn ve dinlemediini dnr. Gencin kendisini yar d, yar masal ve yk kahraman gibi deerlendirmesi onda lmszlk duygusu yaratr. Gence gre lm bakalar iin sz konusu olan, kendisi iin beklenilmeyen dnlmeyen ac bir sondur. Bu an nemli sorunlarndan bir tanesi de, gencin toplumsallamas, iinde yaad toplumun yesi olarak, o toplumda yer ve rol almak iin aba harcamasdr. Kukusuz bu aba da genlik ana zg ruhsal durum etkili olabilecei gibi toplumsallama srecinde ortaya kan engeller, gelime ve atmalarda gencin ruhsal durumunu etkiler. Kiinin iinde doup yaad, byyp gelitii toplumun bir yesi olmasna toplumsallama denir. Bu sre iinde, doup yaad toplumun dilini, dinini, gelenek ve greneklerini, kltrel deerlerini, ortak amalarn tanr, onlar renir ve benimser. zdeleme srecinde gen kendi kendisini ve ana-baba genci bir ynden ocuk gibi deerlendirirken, dier ynden byk bir insan gibi grmek ister. Bu elikili deerlendirme ana-baba ve gen arasnda ciddi srtmelere ve atmalara yol aar. zdeleme srecinde gen kendi kendisini ynetmeye baka bir deyile zerk bamsz olmaya alr. Evden kopar, evreye ynelir, arkadalaryla birlikte olmak ister. Aileden uzaklama, evreden etkilenme arkada ilikisiyle balar. evrede kendini anlayan, seven, destekleyen yatlarn bulur. Onlarn giyimiyle, dnceleriyle, davranlaryla kyaslamalar yapar. zdeleme bir kimlik arama srecidir. Kimlik baka insanlarla etkileim ve iletiim sonucu elde edileceinden, gen arkada gruplar iinde salad uyumla farkl rolleri dener. Bu rollere ilikin davranlar yapar. Bylece grup gence kimlik ve toplumsal evre kazandrr. - Evde ana babasndan anlay grmeyen, onlarla atma iinde olan gen evde bulamad gveni arkada evresinde arar. Onlardan ayr kalmamak iin kendisine aykr gelen dnce, tutum, davran ve eylemleri bile benimser. - Genlerin salkl geliebilmeleri iin onlarla srekli iliki iinde olmak, zelliklerini bilmek kiiliklerine sevgi ve sayg gstermek yeterlidir. Genlerle iletiimin salkl bir ekilde kurulup srdrlebilmesi iin yetikin kuan aadaki ilkelere uymas istenilen amaca ulatrr. - Yetikin kuak genci nce bir insan olarak kabul edip, ona sevgisini ve sayg duyduunu gstermeli. - Genlik ana zg biyolojik, ruhsal, toplumsal deime ve gelimeleri, bunlarn gencin davranlarn ve dncelerini ne ekilde etkilediini bilip genlik ann frtnal ve zor bir dnem olduu unutulmamaldr. - Gencin duygulanm deiiklikleri ve dlemlerinden kaynaklanan davranlar karsnda serin kanl olunmal, krc, sert, ykc davranlarda bulunulmamaldr. - Genci denetlemek, engellemek ya da dl vermek iin tutarl davranlmaldr. - Aileyle ilgili konularda, sorunlarda ve alnacak kararlarda gencin dnce ve nerileri alnmaldr. - Genlerle yaplan konuma ve tartmalarda onlar korkutarak ve yldrarak kesilmemelidir. - Gencin tutum ve davranlarna yn verirken Benim genliimde, diye balayan konuma ve tlerden kanlmaldr. - Gence bol bol t vermek yerine rnek davranlar gsterilmelidir. KARAR VERME Ama : rencilerin karar verme becerilerini gelitirmelerine yardmc olmak. Dzey : Drdnc snf ve st. Materyal : 1- Posterletirilmi FORM 1 2- Her renci iin birer adet FORM 2 SRE

(Bir nceki hafta rencilere FORM 2leri datn ve doldurarak bu etkinlik saatine getirmelerini isteyin.) 12345Posteri tahtaya asn. Karar vermenin anlam ve insan hayatndaki nemi ile ilgili bilgi verin. Posterde yer alan her basama rneklerle ksaca aklayn. Gnll rencilerin bir nceki hafta datlan formlardaki bilgilerini snfla paylamalarn isteyin. Aadakine benzer sorular snfa ynelterek grup etkileimini balatn. * Daha nce yanl kararlar verdiniz mi? Niin? * Bu yntem sizce faydal mdr? Daha nce karar verirken bu yntemi kullanyor muydunuz? Bundan sonra kullanmay dnyor musunuz?

FORM 1 KARAR VERMENN BASAMAKLARI 1- Verilecek kararlar tanmlayn.

2- Karardan beklediiniz sonucu belirleyin.

3- Bilgi toplayn.

4- Seenekleri ve bu seeneklerin her birinin avantaj ve dezavantajlarn belirleyin.

5-Karar verin.

FORM 2 Farkna varsak da varmasak da hayatmz boyunca bir ok kararlar veriyoruz. Bir gn boyunca bile bir ok kk karar veririz. rnein; ne giyeceimiz, kata yatacamz, kiminle oynayacamz, televizyonda hangi program izleyeceimiz konularnda verdiimiz kararlar bu tr kararlarn sadece kk bir blmdr. Bugn sabahtan bu yana siz hangi kararlar verdiniz? ...................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ ........................................................................................................................... Bazen de byk kararlar vermemiz gerekebilir. rnein; bir probleminizi birisi ile paylap paylamamak ya da yaz tatilinizi nasl deerlendireceiniz gibi. imdiye kadar verdiiniz en byk karar neydi? ...................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................ ...........................................................................................................................

Bu gne kadar olduu gibi bundan sonra da kk byk bir ok karar vermek zorunda kalacaz. te size karar vermenizi kolaylatracak bir yntem! 1. Adm Karar vermede birinci adm, verilecek kararn ne olduunu aka tanmlamaktr. Aaya vermek zorunda olduunuz bir karar yazn. ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................... .......................................................................................................................................................

2. Adm Kararlar bir amaca ulamak iin verilir. imdi az nce belirttiiniz kararn sonucunda ulamak istediiniz amacn ne olduunu dnn ve bunu mmkn olduunca ayrntl bir biimde aaya yazn. ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ........................................................................................................ 3. Adm Salkl karar verebilmek iin en nemli koullardan birisi, verilecek kararla ilgili mmkn olduunca ok bilgi toplamaktr. Bu bilgileri kitaplardan, eitli kiilerle yapacanz grmelerden, gzlemlerinizden ya da baka yollardan edinebilirsiniz. Aaya kararnzla ilgili bilgi toplayabileceiniz kii ya da yerleri listeleyiniz. ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... .................................................................................................................... imdi bu bilgileri toplama zaman. Topladnz tm bilgileri aaya yaznz. ...................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ................................................................................ .......................................................................................................................................................

4. Adm KURALLAR Ama: 1- rencilerin okul kurallarn renmelerine yardmc olmak. 2- rencilerin kurallarn insan hayatndaki nemini kavramalarna yardmc olmak. Dzey: Beinci snf ve st. Materyal: 1- Her grup iin birer adet okulun kurallarn gsteren liste. 2- Her grup iin birer adet bo kat.

SRE 1- rencilere aadakine benzer sorular sorarak etkinlii balatn. Okulumuzun kurallarn biliyor musunuz? Bu kurallar niin var? Bu kurallar sizce adil mi? 2- Snf alt kiilik gruplara ayrn. Her grup iin birer sekreter belirleyin. Gruplara okul kurallarn ieren listeden birer tane datn. 3- Gruplardan okul kurallarn incelemelerini, bu kurallarn avantaj ve dezavantajlar zerinde tartmalarn isteyin. Sekreterlerin de grup tartmas sonucunda belirlenen avantaj ve dezavantajlarn kaydetmelerini isteyin. 4- Gruplarn belirledikleri listeleri snfla paylamalarn isteyin. 5- Aadakine benzer sorular snfa ynelterek grup etkileimini balatn. a- Okulumuzda kurallar olmasayd ne gibi sonular doard? b- Okul dnda da uyulmas gereken kurallar var mdr? rnekler verir misiniz? c- Toplumda kurallar olmasayd ne gibi sonular doard? d- Kurallara uymann douraca sonular nelerdir? e- Kurallara uymamann douraca sonular nelerdir? (Bu etkinlik iin okul mdr, bir polis, bir subay, bir itfaiyeci, bir ofr ya da baka bir meslek mensubunu snfa davet ederek, kendi mesleklerinde kurallara uymann nemi konusunda bir konuma yapmasn isteyebilirsiniz. renci velilerinden de bu konuda yararlanlabilir.) Artk elinizde vereceiniz kararla ilgili bir ok bilgi var. Bunlardan yola karak seenekleriniz, yani kararnzn neler olabilecei zerinde dnn ve tm seenekleri aadaki ilgili blme yazn. Her bir seenein zerinde tekrar dnerek, kararnz o ekilde vermenin olumlu ve olumsuz sonularn da karlarndaki ilgili blme yazn. Seenekler Olumlu Sonular Olumsuz Sonular

5. Adm imdi gerekli ilemleri tamamladnz. Artk karar verebilirsiniz. Her seenein dourabilecei sonular dikkate alarak bir karara varn ve kararnz aaya yazn. ............................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................

KAYNAK:Erkan,S..rnek Grup Rehberlii Etkinlikleri. Pegem A Yaynlar.(5. Bask) Ankara: 2002.