Professional Documents
Culture Documents
MATEMATYKA
POZIOM PODSTAWOWY
MAJ 2011
Zadanie 1. (01) Obszar standardw Wykorzystanie i tworzenie informacji Zadanie 2. (01) Wykorzystanie Wykonanie oblicze procentowych i interpretowanie reprezentacji Zadanie 3. (01) Wykorzystanie i tworzenie informacji Rozoenie wielomianu na czynniki z zastosowaniem wyczenia wsplnego czynnika poza nawias B B Opis wymaga Wykorzystanie pojcia wartoci bezwzgldnej Poprawna odpowied (1 p.) C
Zadanie 4. (01) Modelowanie matematyczne Zadanie 5. (01) Wykorzystanie Rozwizanie rwnania liniowego i interpretowanie reprezentacji i sprawdzenie czy rozwizanie naley do danego przedziau Zadanie 6. (01) Wykorzystanie Sprawdzenie, ktre z podanych liczb i interpretowanie reprezentacji speniaj nierwno i wybranie z nich najmniejszej Zadanie 7. (01) Wykorzystanie Zinterpretowanie rozwizania i interpretowanie reprezentacji nierwnoci kwadratowej i liniowej na osi liczbowej Zadanie 8. (01) Wykorzystanie Wykorzystanie definicji logarytmu i interpretowanie reprezentacji B C B D Rozwizanie ukadu rwna D
Zadanie 9. (01) Wykorzystanie Okrelenie funkcji za pomoc wzoru i interpretowanie reprezentacji i interpretowanie wykresw funkcji kwadratowych Zadanie 10. (01) Wykorzystanie Obliczenie miejsca zerowego funkcji i interpretowanie reprezentacji liniowej Zadanie 11. (01) Wykorzystanie Zastosowanie wzory na n-ty wyraz cigu i interpretowanie reprezentacji geometrycznego Zadanie 12. (01) Uycie i tworzenie strategii Zastosowanie wzoru na n-ty wyraz cigu arytmetycznego C D D A
Zadanie 13. (01) Wykorzystanie Wyznaczenie wartoci pozostaych i interpretowanie reprezentacji funkcji tego samego kta ostrego, gdy dana jest warto jednej z nich Zadanie 14. (01) Wykorzystanie Zastosowanie prostych zwizkw midzy i interpretowanie reprezentacji funkcjami trygonometrycznymi kta ostrego Zadanie 15. (01) Uycie i tworzenie strategii Znalezienie zwizkw miarowych w przestrzeni C B A
Zadanie 16. (01) Wykorzystanie Skorzystanie ze zwizkw midzy ktem i interpretowanie reprezentacji rodkowym i ktem wpisanym Zadanie 17. (01) Uycie i tworzenie strategii Znalezienie zwizkw miarowych w figurach paskich A B
Zadanie 18. (01) Wykorzystanie Zbadanie rwnolegoci i prostopadoci i interpretowanie reprezentacji prostych na podstawie ich rwna kierunkowych Zadanie 19. (01) Wykorzystanie Posuenie si rwnaniem okrgu i interpretowanie reprezentacji (x a )2 + ( y b )2 = r 2 i sprawdzanie czy dana prosta jest styczn Zadanie 20. (01) Wyznaczenie zwizkw miarowych Wykorzystanie i interpretowanie reprezentacji w szecianie Zadanie 21. (01) Wykorzystanie Wyznaczenie zwizkw miarowych i interpretowanie reprezentacji w bryach obrotowych Zadanie 22. (01) Modelowanie matematyczne Zastosowanie twierdzenia znanego jako klasyczna definicja prawdopodobiestwa do obliczenia prawdopodobiestwa zdarzenia B D B C
II sposb rozwizania (realizacja pierwszego etapu) Wyznaczamy posta kanoniczn trjmianu kwadratowego 3x 2 10 x + 3 i zapisujemy nierwno w postaci, np. 2 10 2 64 10 64 3 x 0 , std 3 x 0 6 36 6 12 a nastpnie
przeksztacamy nierwno, tak by jej lewa strona bya zapisana w postaci iloczynowej 10 8 10 8 3 x x + 0 6 6 6 6 1 3 ( x 3) x 0 3 albo przeksztacamy nierwno do postaci rwnowanej, korzystajc z wasnoci wartoci bezwzgldnej 10 64 x 6 36
Drugi etap rozwizania:
2
10 8 6 6
1 1 1 x 3 lub , 3 lub x , 3 . 3 3 3
gdy: zrealizuje pierwszy etap rozwizania i na tym poprzestanie lub bdnie zapisze zbir rozwiza nierwnoci, np. 1 o obliczy lub poda pierwiastki trjmianu kwadratowego x = , x = 3 i na tym 3 poprzestanie lub bdnie zapisze zbir rozwiza nierwnoci o zaznaczy na wykresie miejsca zerowe funkcji f ( x ) = 3 x 2 10 x + 3 i na tym poprzestanie lub bdnie zapisze zbir rozwiza nierwnoci 1 o rozoy trjmian kwadratowy na czynniki liniowe, np. 3 x ( x 3) i na 3 tym poprzestanie lub bdnie rozwie nierwno 10 8 o zapisze nierwno x i na tym poprzestanie lub bdnie zapisze 6 6 zbir rozwiza nierwnoci albo realizujc pierwszy etap, popeni bd (ale otrzyma dwa rne pierwiastki) i konsekwentnie do tego rozwie nierwno, np. o popeni bd rachunkowy przy obliczaniu wyrnika lub pierwiastkw trjmianu kwadratowego i konsekwentnie do popenionego bdu rozwie nierwno 10 o bdnie zapisze rwnania wynikajce ze wzorw Vitea, np.: x1 + x2 = 3 10 i x1 x2 = 1 lub x1 + x2 = i x1 x2 = 1 i konsekwentnie do popenionego 3 bdu rozwie nierwno
10 8 i konsekwentnie do popenionego 6 6
gdy: poda zbir rozwiza nierwnoci: albo sporzdzi ilustracj geometryczn (o liczbowa, wykres) i zapisze zbir rozwiza 1 nierwnoci w postaci: x , x 3 3 albo poda zbir rozwiza nierwnoci w postaci graficznej z poprawnie zaznaczonymi kocami przedziaw
1 3
3 x
1 1 1 , 3 lub x , 3 lub x 3 , 3 3 3
Uwaga
1 i x2 = 3 i zapisze np. 3
1 x , 3 , popeniajc tym samym bd przy przepisywaniu jednego z pierwiastkw, to za 3 takie rozwizanie otrzymuje 2 punkty.
Rozumowanie i argumentacja
I sposb rozwizania
a 2 + 2ab + b 2 = 1 . 2 Poniewa a 2 + b 2 = 7 , wic 2ab + 7 = 1 . Std mamy, e ab = 3 i a 2b2 = ( ab ) = 9 . Stosujc wzory skrconego mnoenia, zapisujemy wyraenie a 4 + b 4 = 31 w postaci:
(a
II sposb rozwizania
(a
+ b2 ) 2a 2b2 = 31
2
49 2a 2b2 = 31 a 2b 2 = 9 .
gdy: albo
korzystajc z zaoe obliczy, e ab = 3 i na tym poprzestanie lub dalej popenia bdy przeksztaci tez w sposb rwnowany do postaci a 2b2 = 9 i na tym poprzestanie lub dalej popenia bdy
Tak jak w sposobie I obliczamy, e ab = 3 . Korzystamy ze wzoru dwumianowego Newtona: 4 2 ( a + b ) = a 4 + 4a3b + 6a 2b2 + 4ab3 + b4 = a 4 + 4ab ( a 2 + b 2 ) + 6 ( ab ) + b 4 =
= a 4 + b 4 + 4 ( 3) 7 + 6 ( 3) = a 4 + b 4 84 + 54 = a 4 + b 4 30
2
Std a 4 + b4 = 31 .
Schemat oceniania III sposobu rozwizania Zdajcy otrzymuje .............................................................................................................1 pkt
gdy albo
poda lub obliczy warto wyraenia ab = 3 i na tym poprzestanie lub dalej popeni bdy wykorzysta wzr dwumianowy 4 2 4 2 2 ( a + b ) = a + 4ab ( a + b ) + 6 ( ab ) + b4 . Newtona i zapisze np.
1 13 a = 2 b = 1 + 13 2
lub
1 + 13 a = 2 b = 1 13 2
I sposb Podstawiamy b = 1 a do rwnania a 2 + b 2 = 7 , std otrzymujemy rwnanie 2 a 2 + (1 a ) = 7 , ktre jest rwnowane rwnaniu 2a 2 2a 6 = 0 , czyli a2 a 3 = 0 . Obliczamy = 13 oraz 1 13 a = 2 b = 1 + 13 2 II sposb 1 1 + x, b = x. 2 2 1 13 13 13 13 Wtedy a 2 + b 2 = + 2 x 2 = 7 , std 2 x 2 = , czyli x 2 = , wic x = , x= . 2 2 2 2 4 Std otrzymujemy: Oznaczamy: a = 1 13 a = 2 b = 1 + 13 2 1 + 13 a = 2 b = 1 13 2 1 + 13 a = 2 b = 1 13 2
lub
lub
III sposb Obliczamy ab = 3 tak jak w I sposobie rozwizania. Mamy zatem ukad rwna: a + b = 1 ab = 3 Std otrzymujemy: 1 13 a = 2 b = 1 + 13 2 1 + 13 a = 2 b = 1 13 2
lub
10
1 13 1 13 = + + = 2 2 2 2 13 13 + 2 = 2 2 1 13 169 248 = + 3 + = = 31 8 4 8 8 1 1 = 2 + 12 2 2
4 2 2 4
1 13 31 7 13 49 + 14 13 + 13 62 + 14 13 31 + 7 13 = = = albo a 4 = 2 = 4 4 2 2 oraz
4 2 2 2 2 1 13 1 13 1 2 13 + 13 14 2 13 7 13 4 b = = = 2 = 2 = 2 = 4 4 2
49 14 13 + 13 62 14 13 31 7 13 = = = albo 4 4 2
1 + 13 31 + 7 13 b = 2 = 2
4
Zatem a 4 + b 4 =
31 + 7 13 31 7 13 + = 31 . 2 2
1 13 1 + 13 1 + 13 lub a2 = , lub b1 = , 2 2 2
11
Odczytanie z wykresu funkcji: zbioru wartoci oraz maksymalnego przedziau, w ktrym funkcja maleje
Odczytujemy z wykresu zbir wartoci funkcji: 2, 3 . Zapisujemy przedzia maksymalnej dugoci, w ktrym funkcja jest malejca: 2, 2 .
Schemat oceniania Zdajcy otrzymuje............................................................................................................. 1 pkt
gdy: zapisze zbir wartoci funkcji f : 2, 3 i na tym poprzestanie albo zapisze zbir wartoci funkcji f : 2, 3 i bdnie zapisze przedzia maksymalnej dugoci, w ktrym ta funkcja jest malejca albo zapisze przedzia maksymalnej dugoci, w ktrym funkcja f jest malejca: 2, 2 i na tym poprzestanie albo zapisze przedzia maksymalnej dugoci, w ktrym funkcja f jest malejca, np.: 2, 2 i bdnie zapisze zbir wartoci funkcji f .
Zdajcy otrzymuje............................................................................................................. 2 pkt
2, 3
Uwagi 1. Zdajcy moe zapisa przedzia maksymalnej dugoci, w ktrym funkcja f jest malejca, w postaci 2 x 2 lub x 2, 2 , lub x 2 , 2 ) , lub x ( 2 , 2 , lub x ( 2,2 ) .
2. Zdajcy moe zapisa zbir wartoci funkcji f, w postaci 2 y 3 lub x 2,3 . 3. Zdajcy moe zapisa przedzia maksymalnej dugoci, w ktrym funkcja f jest malejca, w postaci 2,0 0,2 . 4. Nie akceptujemy, jeeli zdajcy zapisze przedzia maksymalnej dugoci, w ktrym funkcja f jest malejca, w postaci {2,2} .
12
Modelowanie matematyczne
Zastosowanie wzorw na n-ty wyraz cigu arytmetycznego lub wykorzystanie wasnoci trzech kolejnych wyrazw tego cigu
I sposb rozwizania
Liczby x, y, 19 w podanej kolejnoci tworz cig arytmetyczny, std 2 y = x + 19 . Zapisujemy wic ukad rwna 2 y = x + 19 x + y = 8 ktrego rozwizaniem jest x = 1 i y = 9 .
Schemat oceniania I sposobu rozwizania Zdajcy otrzymuje .............................................................................................................1 pkt
gdy wykorzysta wasnoci cigu arytmetycznego i zapisze rwnanie np. 2 y = x + 19 i na tym poprzestanie lub dalej popenia bdy.
Zdajcy otrzymuje .............................................................................................................2 pkt
gdy obliczy: x = 1 i y = 9 .
Uwaga Zdajcy moe jako rozwizanie poda cig ( 1, 9, 19 ) i wtedy rwnie otrzymuje 2 punkty. II sposb rozwizania Liczby x, y, 19 w podanej kolejnoci tworz cig arytmetyczny. Niech r bdzie rnic tego cigu i x = a1 , y = a2 = a1 + r , 19 = a3 = a1 + 2r . Otrzymujemy ukad rwna a1 + a1 + r = 8 a1 + 2r = 19
gdy wprowadzi oznaczenia x = a1 , y = a2 = a1 + r i zapisze rwnanie a1 + 2r = 19 i na tym poprzestanie lub dalej popenia bdy.
Zdajcy otrzymuje .............................................................................................................2 pkt
gdy obliczy: x = 1 i y = 9 .
13
Wprowadzamy oznaczenia x = a1 , y = a2 , 19 = a3 . Obliczamy: S3 = x + y + 19 = 8 + 19 = 27 . Korzystajc ze wzoru na sum trzech pocztkowych wyrazw cigu arytmetycznego, a + 19 otrzymujemy 1 3 = 27 . 2 Std a1 = 1 , zatem x = 1 , y = 9 . Schemat oceniania III sposobu rozwizania Zdajcy otrzymuje............................................................................................................. 1 pkt a +a gdy wprowadzi oznaczenia x = a1 , y = a2 , 19 = a3 i zapisze rwnanie 1 3 3 = 27 i na tym 2 poprzestanie lub dalej popenia bdy. Zdajcy otrzymuje............................................................................................................. 2 pkt gdy obliczy: x = 1 i y = 9 .
Uwaga Jeeli zdajcy zapisze x = 1 i y = 9 bez oblicze i nie uzasadni, e jest to jedyne rozwizanie, to otrzymuje 1 punkt. Zadanie 28. (02)
Sprowadzamy wyraenie
sin cos + = 2 do wsplnego mianownika i otrzymujemy cos sin tosamoci sin 2 + cos 2 = 1 , otrzymujemy
sin 2 + cos 2 = 2 . Korzystajc z sin cos 1 1 = 2 , a std sin cos = . sin cos 2
Schemat oceniania I sposobu rozwizania Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................ 1 pkt gdy: sin cos sprowadzi wyraenie + = 2 do wsplnego mianownika i na tym cos sin poprzestanie lub dalej popenia bdy. albo sin cos doprowadzi wyraenie + = 2 do postaci sin 2 + cos 2 = 2sin cos cos sin i na tym poprzestanie lub dalej popenia bdy. Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................ 2 pkt 1 gdy obliczy, e sin cos = . 2
14
II sposb rozwizania Rysujemy trjkt prostoktny, w ktrym oznaczamy dugoci przyprostoktnych a i b oraz a b zaznaczamy kt ostry taki, e sin = lub cos = . c c
Korzystajc z twierdzenia Pitagorasa, wyznaczamy dugo przeciwprostoktnej: c 2 = a 2 + b 2 . a 2 + b2 c2 a b sin cos = 2 . Std =2. + = 2 , wic + = 2 , czyli Poniewa b a cos sin a b a b a b 1 Poniewa sin cos = 2 , to sin cos = . c 2
III sposb rozwizania Rysujemy trjkt prostoktny, w ktrym oznaczamy dugoci przyprostoktnych a i b oraz a b zaznaczamy kt ostry taki, e sin = lub cos = . c c
sin cos Poniewa + = 2 , wic otrzymujemy kolejno: cos sin a 2 + b2 a b + =2 , = 2 , a 2 + b 2 = 2ab , b a ab std ( a b ) = 0 , wic a = b . Zatem = 45 =
2
15
gdy narysuje trjkt prostoktny o przyprostoktnych dugoci a i b, zaznaczy w tym trjkcie kt i zapisze: a b a 2 + b2 = 2 i na tym zakoczy lub dalej popenia bdy sin = , cos = i c c a b albo a b sin = , cos = i a 2 + b 2 = 2a b i na tym zakoczy lub dalej popenia bdy. c c
Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................ 2 pkt
1 . 2
Uwaga Zdajcy moe take odczyta z tablic przyblione wartoci funkcji trygonometrycznych i obliczy: sin 45 cos 45 0,7071 0,7071 0, 4999 0,5 . Nie akceptujemy innych przyblie. IV sposb rozwizania sin cos 1 Wyraenie + = 2 zapisujemy w postaci tg + =2. tg cos sin Std tg 2 2tg + 1 = 0 .
2 2 1 = . 2 2 2
1 . 2
V sposb rozwizania Zauwaamy, e suma liczby i jej odwrotnoci jest rwna 2 wtedy i tylko wtedy, gdy ta liczba sin 2 2 1 jest rwna 1. Zatem tg = = 1 i std = 45 , a wic sin 45 cos 45 = = . cos 2 2 2
16
gdy zapisze, e suma liczby i jej odwrotnoci jest rwna 2 wtedy i tylko wtedy, gdy ta liczba sin jest rwna 1, zapisze tg = 1 lub = 1 i na tym zakoczy lub dalej popenia bdy. cos
Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................2 pkt
1 . 2
Uwaga Jeeli zdajcy w V sposobie rozwizania zapisze bez uzasadnienia: sin tg = 1 lub = 1 lub = 45 i na tym zakoczy lub dalej popenia bdy, cos to otrzymuje 0 punktw. 1 sin tg = 1 lub = 1 lub = 45 i poprawnie obliczy sin cos = , to otrzymuje cos 2 1 punkt. Zadania 29. (02)
Rozumowanie i argumentacja
I sposb rozwizania
Niech to to Podobnie,
CED = .
Poniewa trjkt
DCE
jest
rwnoramienny i
EC = CD , EAB = ,
EDC =
CED = . Zatem
DCE = 180 2 .
poniewa
rwnoramienny
AEB =
Std 180 2 + 180 2 = 180 , czyli 2 + 2 = 180 + = 90 . Zatem AED = 180 CED AEB = 180 = 180 ( + ) = 90 .
Schemat oceniania I sposobu rozwizania Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................1 pkt
gdy napisze zalenoci midzy miarami ktw w trjktach rwnoramiennych ABE i DCE, np. DCE = 180 2 i ABE = 180 2 i na tym zakoczy lub dalej popenia bdy.
Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................2 pkt
AED = 90 .
17
II sposb rozwizania
A Niech Trjkty
AEB = CED = i
B s rwnoramienne. Zatem
EDC = CED =
AEB =
DCE
ABE
oraz
EAB = .
Dorysowujemy w danym trapezie odcinek EF rwnolegy do podstaw trapezu ABCD. Kty naprzemianlege CDE i DEF maj rwne miary, zatem EDC = DEF = . Analogicznie Zatem Std
EAB = AEF = . BEC = 180 = 2 + 2 , wic + = 90 . AED = 90 , co koczy dowd.
gdy napisze, e trjkty DCE i ABE s rwnoramienne, dorysuje odcinek EF rwnolegy do podstaw trapezu ABCD i zapisze, e EDC = DEF = i EAB = AEF = .
Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................ 2 pkt
18
180
90
2 90 2
90
A Niech
ABC = , std
BCD = 180 .
Poniewa CE = CD i EB = BA , wic trjkty DCE i ABE s rwnoramienne. Zatem 180 = 90 oraz EDC = CED = . 2 2 2 Dorysowujemy w danym trapezie odcinek EF rwnolegy do podstaw trapezu ABCD, wic AEB = EAB = EDC = AED = CED = AEF + DEF =
AEB =
EAB =
AEF = 90
DEF = 90
= 90 .
gdy napisze, e trjkty DCE i ABE s rwnoramienne i przyjmie, e dorysuje odcinek e AEB = EF EAB = rwnolegy do 180 AEF = i 2 podstaw EDC = trapezu CED = ABCD DEF =
ABC = ,
i .
zapisze,
19
IV sposb rozwizania
Poniewa
EC = CD ,
CED = .
Podobnie,
poniewa
trjkt
jest
rwnoramienny,
BAD = 180 .
gdy zapisze zalenoci midzy miarami ktw w trjktach rwnoramiennych ABE i DCE, np. EDC = CED = oraz AEB = EAB = i zapisze, e ADC + BAD = 180 .
Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................ 2 pkt
AED = 90 .
Uwaga Jeeli zdajcy przyjmie dodatkowe zaoenia o trapezie ABCD, przez co rozwaa tylko szczeglny przypadek, np. ABC = 90 lub DEC = 45 , to za cae rozwizanie otrzymuje 0 punktw.
20
I sposb rozwizania (metoda klasyczna) Zdarzeniami elementarnymi s wszystkie pary ( a , b ) liczb z podanego zbioru. Jest to model
klasyczny. Obliczamy liczb wszystkich zdarze elementarnych: = 72 . Obliczamy liczb zdarze elementarnych sprzyjajcych zdarzeniu A polegajcym na otrzymaniu liczb, ktrych suma jest podzielna przez 3, np. wypisujc je i zliczajc: A = {(1,2 ) , (1,5) , ( 2,1) , ( 2,4 ) , ( 2,7 ) , ( 3,3) , ( 3,6 ) , ( 4,2 ) , ( 4,5)( 5,1) , ( 5,4 ) , ( 5,7 ) , ( 6,3) , ( 6,6 ) , ( 7,2 ) , ( 7,5)}, czyli A = 16 Obliczamy prawdopodobiestwo zdarzenia A: P( A) = 16 . 49
II sposb rozwizania (metoda tabeli) Zdarzeniami elementarnymi s wszystkie pary ( a , b ) liczb z podanego zbioru. Jest to model
X X X X X X
X X X X X X
Obliczamy liczb wszystkich zdarze elementarnych: = 72 . Zliczamy oznaczone krzyykami zdarzenia elementarne sprzyjajce zdarzeniu A: A = 16 . Obliczamy prawdopodobiestwo zdarzenia A: P( A) = 16 . 49
Schemat oceniania I i II sposobu rozwizania Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................1 pkt gdy obliczy liczb wszystkich moliwych zdarze elementarnych: = 7 2 = 49
21
Rysujemy drzewo, uwzgldniajc tylko istotne gazie. Prawdopodobiestwo na kadym 1 odcinku tego drzewa jest rwne . 7
1 7
1 7
1 7
1 7
1 7
1 7
1 7
1
1 7
7
1 7
1 4 7 2 5 3 6
5 1 4 7
6 2 5
tylko
istotne
gazie
zapisujemy
na
nich
2 7
3 7
2 7
{3, 6}
2 7
{1, 4, 7}
2 7
{2,5}
3 7
{3, 6}
{2,5}
{1, 4, 7}
22
Schemat oceniania III i IV sposobu rozwizania Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................1 pkt gdy: narysuje pene drzewo i przynajmniej na jednej gazi opisze prawdopodobiestwo albo narysuje drzewo tylko z istotnymi gaziami. Zdajcy otrzymuje ............................................................................................................2 pkt 16 gdy obliczy prawdopodobiestwo zdarzenia A: P( A) = . 49 Uwagi 1. Jeli zdajcy rozwie zadanie do koca i otrzyma P ( A) > 1 , to otrzymuje za cae rozwizanie 0 punktw. 2. Jeeli zdajcy opuci przez nieuwag w rozwizaniu niektre gazie i konsekwentnie obliczy prawdopodobiestwo, to za cae rozwizanie otrzymuje 1 punkt. 3. Jeeli zdajcy poprawnie obliczy prawdopodobiestwo i bdnie skrci uamek, np. 16 4 P( A) = = , to otrzymuje 2 punkty. 49 7 Zadanie 31. (04)
I sposb rozwizania Wyznaczamy wspczynnik kierunkowy m prostej prostopadej do prostej o rwnaniu 1 y = 2x 3 : m = . 2 Zapisujemy rwnanie prostej prostopadej do stycznej i przechodzcej przez punkt S = ( 3, 7 ) :
23
Schemat oceniania I sposobu rozwizania Rozwizanie, w ktrym postp jest niewielki, ale konieczny na drodze do penego rozwizania zadania .......................................................................................................... 1 pkt Zapisanie wspczynnika kierunkowego prostej prostopadej do prostej o rwnaniu 1 y = 2 x 3 , np. m = . 2 Rozwizanie, w ktrym jest istotny postp ..................................................................... 2 pkt y = 2x 3 Zapisanie ukad rwna 1 17 y = 2 x + 2 Pokonanie zasadniczych trudnoci zadania .................................................................... 3 pkt Przeksztacenie ukadu rwna do rwnania z jedn niewiadom, np. 1 17 1 3 17 x + = 2 x 3 lub y = y + . 2 2 4 4 2 Rozwizanie pene ............................................................................................................. 4 pkt 23 31 Obliczenie wsprzdnych punktu stycznoci: , . 5 5 Uwaga Jeli zdajcy zapisa ukad rwna liniowych i odgad jego rozwizanie, to otrzymuje 4 punkty II sposb rozwizania Obliczamy odlego d rodka okrgu S = (3,7) od prostej y = 2 x 3 : 673 4 . d= = 4 +1 5 Punkt P = ( x, 2 x 3) jest punktem stycznoci okrgu o rodku w punkcie
S = (3,7)
16 =0 5
23 4 = 0 , std x = . 5 5 23 31 Zatem punkt stycznoci ma wsprzdne: P = , . 5 5 Schemat oceniania II sposobu rozwizania Rozwizanie, w ktrym postp jest niewielki, ale konieczny na drodze do penego rozwizania zadania .......................................................................................................... 1 pkt 673 4 obliczenie odlegoci punktu S od danej prostej d = = 4 +1 5 albo
Rozwizujemy rwnanie 5 x 2 46 x + 105 zapisanie dugoci odcinka PS : PS = ( x 3) 2 + (2 x 10)2 .
Rozwizanie, w ktrym jest istotny postp ..................................................................... 2 pkt y = 2x 3 Zapisanie ukad rwna, np. 4 2 2 ( x 3) + ( y 7 ) = 5
24
Pokonanie zasadniczych trudnoci zadania.....................................................................3 pkt 4 5 x 2 46 x + 105 = 0 Zapisanie rwnania z jedn niewiadom, np. 5 4 . albo ( x 3) 2 + (2 x 10) 2 = 5 Rozwizanie pene ..............................................................................................................4 pkt 23 31 Obliczenie wsprzdnych punktu P stycznoci: , . 5 5 III sposb rozwizania Punkt P = ( x, y ) jest punktem stycznoci okrgu o rodku S = (3,7) i prostej y = 2 x 3 .
( x 3)2 + ( y 7)2 = r 2 Zapisujemy ukad rwna: y = 2x 3 Przeksztacamy ukad rwna do rwnania kwadratowego z niewiadom x: ( x 3) 2 + (2 x 10) 2 = r 2 5 x 2 46 x + 109 r 2 = 0 . Zapisujemy warunek = 0 , dla ktrego okrg ma jeden punkt wsplny z prost y = 2 x 3 i obliczamy r 2 : 64 16 = 64 + 20r 2 , 20r 2 64 = 0 , 20r 2 = 64 , r 2 = = . 20 5 Rozwizujemy rwnanie: 16 5 x 2 46 x + 109 = 0 5 4 5 x 2 46 x + 105 = 0 5 23 x= . 5 23 31 Zatem punkt stycznoci ma wsprzdne: P = , . 5 5 Schemat oceniania III sposobu rozwizania Rozwizanie, w ktrym postp jest niewielki, ale konieczny na drodze do penego rozwizania zadania...........................................................................................................1 pkt Zapisanie ukadu rwna i warunku pozwalajcego wyznaczy promie okrgu: ( x 3)2 + ( y 7)2 = r 2 y = 2x 3 Rozwizanie, w ktrym jest istotny postp......................................................................2 pkt Przeksztacenie ukadu do rwnania z jedn niewiadom 5 x 2 46 x + 109 r 2 = 0 , zapisanie 16 warunku = 0 i obliczenie r 2 : r 2 = . 5 Pokonanie zasadniczych trudnoci zadania.....................................................................3 pkt 4 Zapisanie rwnania kwadratowego, np. 5 x 2 46 x + 105 = 0 . 5 Rozwizanie pene ..............................................................................................................4 pkt 23 31 Obliczenie wsprzdnych punktu stycznoci: P = , . 5 5
25
Uwaga Jeli zdajcy popeni bd rachunkowy, przeksztacajc ukad rwna do rwnania kwadratowego, rozwiza to rwnanie i otrzyma dwa punkty stycznoci, to za cae rozwizanie otrzymuje 2 punkty. Zadanie 32. (05)
Modelowanie matematyczne
Rozwizanie zadania umieszczonego w kontekcie praktycznym, prowadzcego do rwnania kwadratowego z jedn niewiadom
I sposb rozwizania Niech x oznacza liczb dni wdrwki, y liczb kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst. Drog przebyt przez turyst opisujemy rwnaniem x y = 112 . Turysta moe przeznaczy na wdrwk o 3 dni wicej, idc kadego dnia o 12 km mniej, wwczas zapisujemy rwnanie: ( x + 3) ( y 12 ) = 112 .
x y = 112 Zapisujemy ukad rwna, np. ( x + 3) ( y 12 ) = 112 Z pierwszego rwnania wyznaczamy 112 112 x= y= y x podstawiamy do drugiego rwnania i rozwizujemy 112 112 ( x + 3) 12 = 112 + 3 ( y 12 ) = 112 x y Przeksztacamy to rwnanie do rwnania Przeksztacamy to rwnanie do rwnania kwadratowego, np. x 2 + 3x 28 = 0 . kwadratowego, np. y 2 12 y 448 = 0 = 9 + 112 = 121 = 112 = 144 + 1792 = 1936 = 442 3 11 12 44 x1 = = 7 sprzeczne z za. x > 0 = 16 sprzeczne z za. y > 0 y1 = 2 2 3 + 11 12 + 44 x2 = =4 y2 = = 28 2 2 112 Odp.: Turysta przechodzi dziennie 28 km. = 28 Obliczamy y: y = 4 Odp.: Turysta przechodzi dziennie 28 km.
II sposb rozwizania Niech x oznacza liczb dni wdrwki, y liczb kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst. Drog przebyt przez turyst opisujemy rwnaniem x y = 112 . Turysta moe przeznaczy na wdrwk o 3 dni wicej, idc kadego dnia o 12 km mniej, wwczas zapisujemy rwnanie: ( x + 3) ( y 12 ) = 112 .
x y = 112 Zapisujemy ukad rwna, np. ( x + 3) ( y 12 ) = 112 x y = 112 Std otrzymujemy kolejno x y 12 x + 3 y 36 = 112
26
W rwnaniu 12 x + 3 y 36 = 0 obie strony dzielimy przez ( 3) . Otrzymujemy 4 x y + 12 = 0 , std wyznaczamy y = 4 x + 12 1 x = y 3 4 podstawiamy do rwnania pierwszego i rozwizujemy x ( 4 x + 12 ) = 112 1 y 3 y = 112 2 4 4 x + 12 x 112 = 0 2 1 2 x + 3x 28 = 0 y 3 y 112 = 0 2 4 = 9 + 112 = 121 = 11 y 2 12 y 448 = 0 3 11 x1 = = 7 sprzeczne z za. x > 0 = 144 + 1792 = 1936 = 442 2 12 44 3 + 11 = 16 sprzeczne z za. y > 0 y1 = x2 = =4 2 2 Obliczamy y: y = 4 4 + 12 = 28 12 + 44 y2 = = 28 2 Odp.: Turysta przechodzi dziennie 28 km. Odp.: Turysta przechodzi dziennie 28 km.
Schemat oceniania I i II sposobu rozwizania Rozwizanie, w ktrym postp jest niewielki, ale konieczny na drodze do penego rozwizania zadania ......................................................................................................... 1 pkt Zapisanie zalenoci midzy przebyt drog, liczb dni wdrwki oraz liczb kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst, np.: ( x + 3) ( y 12 ) = 112 albo x y = 112 . Rozwizanie, w ktrym jest istotny postp .................................................................... 2 pkt Zapisanie ukadu rwna z niewiadomymi x i y odpowiednio: liczb dni wdrwki i liczb x y = 112 kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst, np. ( x + 3) ( y 12 ) = 112 Pokonanie zasadniczych trudnoci zadania ................................................................... 3 pkt Zapisanie rwnania z jedn niewiadom x lub y, np: 112 112 lub x ( 4 x + 12 ) = 112 , + 3 ( y 12 ) = 112 , lub ( x + 3) 12 = 112 x y
1 lub y 3 y = 112 4
Uwaga Zdajcy nie musi zapisywa ukadu rwna, moe bezporednio zapisa rwnanie z jedn niewiadom.
27
Rozwizanie zadania do koca lecz z usterkami, ktre jednak nie przekrelaj poprawnoci rozwizania (np. bdy rachunkowe) ...................................................... 4 pkt rozwizanie rwnania z niewiadom x bezbdnie i nie obliczenie liczby kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst albo rozwizanie rwnania z niewiadom x lub y z bdem rachunkowym i konsekwentne obliczenie liczby kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst. Rozwizanie pene ........................................................................................................... 5 pkt Obliczenie liczby kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst: 28 km. III sposb rozwizania Niech x oznacza liczb dni wdrwki, y liczb kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst. Liczb kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst opisujemy rwnaniem 112 y= . x Turysta moe przeznaczy na wdrwk o 3 dni wicej, idc kadego dnia o 12 km mniej, 112 112 wwczas zapisujemy rwnanie: = + 12 . x x+3 Przeksztacamy to rwnanie do postaci x 2 + 3x 28 = 0 . 3 11 = 7 sprzeczne z zaoeniem x > 0 Rozwizaniem rwnania s: x1 = 2 3 + 11 i x2 = =4 2 112 = 28 Obliczamy y: y = 4 Schemat oceniania III sposobu rozwizania Rozwizanie, w ktrym postp jest niewielki, ale konieczny na drodze do penego rozwizania zadania ........................................................................................................ 1 pkt Przyjcie oznacze: x - liczba dni wdrwki, y liczba kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst i zapisanie zalenoci, np. 112 y= x albo 112 y= + 12 . x+3 Pokonanie zasadniczych trudnoci zadania .................................................................. 3 pkt 112 112 Zapisanie rwnania z jedn niewiadom: = + 12 . x x+3 Rozwizanie zadania do koca lecz z usterkami, ktre jednak nie przekrelaj poprawnoci rozwizania (np. bdy rachunkowe) ...................................................... 4 pkt rozwizanie rwnania z niewiadom x bezbdnie i nie obliczenie liczby kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst albo rozwizanie rwnania z niewiadom x bdem rachunkowym i konsekwentne obliczenie liczby kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst, przy czym obliczona liczba kilometrw musi by wiksza od 12.
28
Rozwizanie pene ............................................................................................................ 5 pkt Obliczenie liczby kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst: 28 km. Uwagi 1. Jeeli zdajcy porwnuje wielkoci rnych typw, to otrzymuje 0 punktw. 2. Jeeli zdajcy odgadnie liczb kilometrw przebytych kadego dnia przez turyst i nie uzasadni, e jest to jedyne rozwizanie, to otrzymuje 1 punkt. Zadanie 33. (04)
H E
L F
M D A B
2
C K
AK =
2
5 . 4
2
1 5 3 Trjkt MAK jest trjktem prostoktnym, zatem MK = MA + AK = + = . 2 4 2 Analogicznie dla trjktw MEL i LGK obliczamy kwadraty dugoci bokw ML i KL: 3 2 2 ML = KL = . 2 2 2 2 Poniewa ML = KL = MK , wic trjkt KLM jest rwnoboczny.
2 2
3 3 3 , std P = 2 = 3. 4 8
Uwaga Zdajcy nie musi oblicza kwadratw dugoci bokw ML i KL. Wystarczy, e korzystajc z przystawania trjktw MAK , MEL , LGK uzasadni rwno bokw: ML = KL = MK .
29
Schemat oceniania Rozwizanie, w ktrym jest istotny postp ..................................................................... 2 pkt 5 2 Obliczenie kwadratu dugoci odcinka AK : AK = . 4 Pokonanie zasadniczych trudnoci zadania .................................................................... 3 pkt obliczenie kwadratw dugoci lub dugoci bokw trjkta KLM: 3 6 2 2 2 lub ML = KL = MK = i na tym poprzestanie lub ML = KL = MK = 2 2 dalej popeni bdy albo zauwaenie, e trjkt KLM jest rwnoboczny i obliczenie kwadratu dugoci jednego 3 2 z bokw tego trjkta, np. MK = . 2 Rozwizanie pene ............................................................................................................. 4 pkt 3 3. Obliczenie pola trjkta KLM : P = 8 Uwaga Akceptujemy rozwizanie, w ktrym zdajcy przyjmuje, e dugo krawdzi szecianu jest oznaczona liter l.