Lnda: Matematik

Tema:Trekndshi

Gjimnazi Gjon Buzuku Shkencat natyrore

Prizren

Punoi:Elona Shatri Mentor:Nimete VRENEZI

Nentor 2012

Gjimnazi Gjon Buzuku Shkencat Natyrore

Lnda:Matematik

Tema:Trekndshi

Nxnesja:Elona SHATRI

Mentor:prof. Nimete VRENEZI

Abstrakte
Nj ndr problemet e zakonshme matematikore sht pr t gjetur kndet qe mbyllin brinjet e nj trekndshi ,koordinatat e kulmeve,gjatsit e brinjve, siperfaqen e tij, etj. Duke i pasur te njohura disa t dhna . Objektivat T zgjedhim trekndshin duke prdorur formulat e kosinusit T zgjedhim trekndshin duke perdorur formulat e sinusit T gjejm siperfaqen e trekndshit T gjinden gjatsit e brinjve pikprerjet dhe ekuacionet e tyre T gjinden kndet e brendshme dhe ato t jashtme T gjinden medianat,ortoqendra dhe ekuacionet e tyre T gjinden lartsit pika e rndimit dhe ekuaconet e tyre

Prmbajtja

1. Njohje me trekendeshin.. 2. Formulat e kosinusit per trekendesh............................................... 3. Formulat e sinusit per trekendesh. 4. Formulat e Heros per syprinen e trekendeshit. 5. Simetralja e brinjes ,kendit ,lartesit, mediana.

6. Shembuj....

Njohja me trekendshin Trekendshi ka tri kulme qe shenohen me A,B dhe C ,tri brinj q shnohen me a,b dhe c. Ka tri knde , dhe shuma e kndeve te brendshme eshte 180 pra ++=180.

Trekendeshat i klasifikojme sipas :

Brinjeve

trekendeshi barabrinjes (kur gjatesia e brinjeve eshte e barabarte dhe secili kend I brendshem eshte 60) trekendesh barakrahesh (dy brinje kane kende te barabarta) trekendeshi brinjendryshem (te tre kendet dhe brinjet e ndryshme)

Kendeve

trekendeshi kendedrejte (njeri kend eshte 90) trekendeshi kendegjere (me nje kend me te madh se 90 trekendeshi kendengushte (me tri kende me te vogla se 90)

2. Formulat e kosinusit per trekendesh

Kur kemi te dhene tri brinjet ,ne mund te gjejme kendet e trekendeshit me formulat e meposhtme:

Ose forma tjeter :

Sh.1.0. Gjeni gjatesine e brinjes se trete ,nese jane te dhena: a) a=1 , b=2 , =30 b) a=3 , c=4 , =60 c) b=5 , c=10 , =30 Zhvillim I detyres

a) a=1 , b=2 , =30

http://.mash.dept.shef.ac.uk/Resources/eb-sinecostri.pdf

b) a=3 , c=4 , =60

=13

c) b=5 , c=10 , =30

2. Formulat e sinusit per trekendesh Ne mund te perdorim formulat e sinusit per te gjetur nje brinje, kur jane te dhena dy te tjera dhe kendi mes brinjes se panjohur dhe njeres brinje te njohur.

Ku R sht rrezja e rrethit t jashtashkruar. Sh1.1. Supozojme se jan dhn tri brinjt e trekndshit si n vijim: a=5 , b=7 dhe c=10 .Gjeni kndin

Sh3.Jan dhn c=8 , b=12 dhe kendi mes brinjs s panjohur dhe njers brinj t njohur sht =30 ,t gjinden dy kendet tjera.

Por ketu mund t ndodh nj kompliim sepse jan dy knd qe kan sinusin 0.75 : 180-48.6=131.4 N rastin e par kndet e trekndshit jan kto : =30 , =48.6 dhe =180--=101.4 dhe n rastin e dyt kemi: =30 , =131.4 dhe =180--=18.6

4.Formulat e Heros per syprinen e trekendeshit

Formula e cila na jep syprinn e trekndshit sht

Ose

Kur kemi t dhna dy brinj dhe kndin t cilin e formojn mes vete formulat pr syprin jan kto :

N rastin kur nuk kemi t dhn asnjrin prej kndeve ather syprinn e trekndshit e njehsojm me ann e formulave te Heros:

Sh1.3. Jan dhene brinjet te njehsohet syprina e trekndshit:

GJEOMETRI ANALITIKE
Simetralja e brinjs Simetralja e brinjs s trekndshit sht drejtza normale me brinjn e cila kalon npr mesin e saj. sht e njohur se t tre simetralet e brinjve t trekndshit kalojn npr nj pik dhe kjo pik sht qendra e rrethit t jashtashkruar.

Lartsia Lartsi e trkndshit sht drejtza q kalon npr nj kulm t trkndshit dhe sht normale me brinjn prballe tij, t tre lartsit trekndshit priten n nj pik e cila quhet ortoqendr.

Simetralja e kndit Simetrale e kndit t brendshm t trekndshit sht drejtza e cila kalon npr kulmin e trekndshit dhe kndin e ndan n dy pjes t barabarta. Tre simetralet e kndeve poashtu priten n nj pik e cila paraqet qendrn e rrethit t brendashkruar i cili i prek t tre brinjt n nj pik.

Mediana Median ose vij e rndimit sht drejtza e cila kalon npr kulmin e trekndshit dhe mesin e brinjs prball tij, vrtetohet se t gjitha medianat priten n nj pik e cila paraqet qendrn e rndimit t trekndshit.

Shembuj

Sh2.1.T gjendet syprina e trekndshit ns jan t dhna kulmet e trekendshit: A(4,2) ,B(-2,5) dhe C(1,-4) Zhvillim

Sh2.2.Te gjinden ekuacionet e brinjve t t njejtit trekndsh: Gjejme ekuacionin e drejtzes qe permban brinjen AB : A(4,2) ,B(-2,5)

AB:

Gjejme ekuacionin e drejtzes qe permban brinjen BC : B(-2,5) , C(1,-4) BC: Dhe ekuacionin e drejtzes qe permban brinjn CA: C(1,-4) , A(4,2) CA :

Sh2.3.Te gjendet gjatesia e brinjve te trekndshit : Zhvillim Pt t gjetur gjatesin e brinjeve perdorim formulat per percaktimin e distancave mes dy pikave ne kete rast mes pikave te kulmeve: A(4,2) dhe B(-2,5)

Brinja mes kulmeve C(1,-4) dhe B(-2,5)

=20.22 Dhe brinja mes kulmeve C(1,-4) dhe A(4,2)

Sh2.4.T gjenden medianat dhe ekuacionet e tyre

Mediana e cila bashkon piken e mesit te brinjes AC dhe kulmin B Pika e mesit te brinjes AC eshte Ekuacioni I medians eshte B :4x+3y-7=0

Mediana e cila bashkon piken e mesit te brinjes AB dhe kalon kulmin C

Pika e mesit te brinjes eshte Ekuacioni I brinjes boshtin x. sepse ekuacioni I drejtzes qe bart brinjen AB eshte paralele me

Mediana e cila bashkon piken e mesit te brinjes BC dhe kulmin A Pika e mesit te brinjes BC eshte Ekuacioni I drejtzes qe bart medianen eshte :

Qendra e rendimit te trekendeshit eshte pika ku priten medianat (vijat e rendimit) kjo pike gjendet nepermes sistemit te ekuacioneve te medianave:

4x+3y-7=0

Nga ketu gjejme x=13.14 dhe y=-2.04 pra P(13.14 , -2.04)

Sh.2.5.T gjinden lartsit dhe ekuacionet e drejtzave q bartin kto lartsi :

Lartsia kulmin A(4,2) Lartsia :

gjendet duke gjetur drejtzen e cila eshte normale ne drejtzen BC dhe permban

gjendet duke gjetur drejtzen e cila eshte normale ne drejtzen AC dhe permban

kulmin B(-2,5) Lartsia : gjendet duke gjetur drejtzen e cila eshte normale ne drejtzen AB dhe permban

kulmin C(1,-4)

Ndrsa ortoqendra sht pikprerja e ketyre lartsive pra formohet sistemi I ekuacioneve lineare me dy t panjohura

Kur e zgjedhim sistemin del qe pika ku priten keto drejtza qe bartin lartesit e trekendeshit eshte Q(4,2) Sh.2.6.Gjeni kndet q formojn mes vete brinjt :

AB:

BC:

CA : ku k-ja paraqet koeficientin kendor k=tg

Kndin mes brinjs AB dhe CA sht kndi : dhe kendi I jashtem Kndin mes brinjs AB dhe BC sht kndi : ndersa keni I jashtem Kndin mes brinjs AB dhe BC sht kndi : dhe kendi I jashtem

Sh.2.7.T gjenden simetralet e kndeve q formojne brinjt e trekndshit :

a) AB: x+2y-8=0 dhe BC: x+y+1=0 b) BC: x+y+1=0 dhe AC: 2x-y-6=0 c) AB: x+2y-8=0 dhe AC: 2x-y-6=0

Formulat per te gjetur simetralen e kendit eshte :

a) b) c)

Shembuj

Sh2.1.T gjendet syprina e trekndshit ns jan t dhna kulmet e trekendshit: A(4,2) ,B(-2,5) dhe C(1,-4) Zhvillim

Sh2.2.Te gjinden ekuacionet e brinjve t t njejtit trekndsh: Gjejme ekuacionin e drejtzes qe permban brinjen AB : A(4,6) , B(-1,5)

AB:

Gjejme ekuacionin e drejtzes qe permban brinjen BC : B(-1,5) , C(2,3) BC: Dhe ekuacionin e drejtzes qe permban brinjn CA: C(2,3) , A(4,6) CA :

Sh2.3.Te gjendet gjatesia e brinjve te trekndshit : Zhvillim Pt t gjetur gjatesin e brinjeve perdorim formulat per percaktimin e distancave mes dy pikave ne kete rast mes pikave te kulmeve: A(4,6) , B(-1,5)

Brinja mes kulmeve B(-1,5) , C(2,3)

Dhe brinja mes kulmeve C(2,3) , A(4,6)

Sh2.4.T gjenden medianat dhe ekuacionet e tyre

Mediana e cila bashkon piken e mesit te brinjes AC dhe kulmin B Pika e mesit te brinjes AC eshte Ekuacioni I medians eshte B :

x+8y-39=0

Mediana e cila bashkon piken e mesit te brinjes AB dhe kalon kulmin C Pika e mesit te brinjes eshte Ekuacioni I brinjes Mediana e cila bashkon piken e mesit te brinjes BC dhe kulmin A Pika e mesit te brinjes BC eshte Ekuacioni I drejtzes qe bart medianen eshte :

Sh.2.5.T gjinden lartsit dhe ekuacionet e drejtzave q bartin kto lartsi :

Lartsia kulmin A(4,6) Lartsia :

gjendet duke gjetur drejtzen e cila eshte normale ne drejtzen BC dhe permban

gjendet duke gjetur drejtzen e cila eshte normale ne drejtzen AC dhe permban

kulmin B(-1,5) Lartsia : gjendet duke gjetur drejtzen e cila eshte normale ne drejtzen AB dhe permban

kulmin C(2,3)

Sh.2.6.Gjeni kndet q formojn mes vete brinjt :

Kndin mes brinjs AB dhe CA sht kndi : dhe kendi I jashtem Kndin mes brinjs AB dhe BC sht kndi : ndersa keni I jashtem

Kndin mes brinjs AB dhe BC sht kndi : dhe kendi I jashtem

Sh.2.7.T gjenden simetralet e kndeve q formojne brinjt e trekndeshit:

AB: BC: CA :

dhe BC: dhe CA : dhe AB:

Formulat per te gjetur simetralen e kendit eshte :