SDFSDFGGFD

B CNG THNG
BO CO
THNG MI IN T
VIT NAM
2009
LU
Ti liu ny do Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin, B Cng Thng ch tr bin son. Nhng quan im v nhn nh a ra trong Bo co tng hp t kt qu iu tra kho st v khng phn nh quan im chnh thc ca B Cng Thng. Mi trch dn thng tin t ti liu ny phi nu r ngun Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009 ca B Cng Thng. Ton vn Bo co c ng ln website chnh thc ca B Cng Thng ti a ch www.moit.gov.vn
LI GII THIU
Sau bn nm trin khai K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010 c Th tng Chnh ph ph duyt ti Quyt nh s 222/2005/Q-TTg ngy 15/9/2009 (Quyt nh 222), thng mi in t Vit Nam c s pht trin mnh v cht v ang tng bc i vo cuc sng, gp phn tch cc cho s pht trin chung ca t nc. chun b trin khai cc hot ng trong nm cui thc hin Quyt nh 222 v lm c s cho vic xy dng Quyt nh ca Th tng Chnh ph v K hoch pht trin thng mi in t Vit Nam giai on 5 nm tip theo 2011-2015, trong nm 2009 B Cng Thng tin hnh iu tra, kho st tnh hnh ng dng thng mi in t ti hn 2000 doanh nghip trn c nc. Trn c s s liu thu thp c, B Cng Thng tin hnh phn tch, tng hp v a ra nhng nh gi ton din v hin trng ng dng thng mi in t ca doanh nghip Vit Nam nm 2009. Bn cnh , Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009 cng tp trung phn tch, nh gi tnh hnh thc hin mt s nhim v quan trng c ra ti Quyt nh 222, bao gm xy dng v thc thi chnh sch php lut v thng mi in t, cung cp dch v cng trc tuyn, o to trc tuyn, ng thi so snh kt qu trin khai nm 2009 vi cc nm trc. Chng ti hy vng rng, cng vi Bo co Thng mi in t nhng nm trc, Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009 s l ti liu hu ch i vi cc doanh nghip, cc nh u t, cc c quan qun l v tt c bn c, nhng c nhn v ang quan tm ti lnh vc thng mi in t. Thay mt B Cng Thng, ti xin gi li cm n chn thnh n cc c quan, t chc, doanh nghip v chuyn gia nhit tnh h tr, phi hp v cung cp thng tin trong qu trnh bin son Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009. Chng ti mong nhn c nhiu kin gp , ph bnh ca Qu c gi Bo co Thng mi in t hng nm ngy cng hon thin v tr thnh mt ti liu c ch cho cc c quan hoch nh chnh sch v doanh nghip, cc cn b nghin cu, ging dy, sinh vin v ng o cc i tng c quan tm khc. Xin trn trng cm n Qu c gi. H Ni, thng 02 nm 2010
PGS. TS. L Danh Vnh Th trng B Cng Thng
Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009
TNG QUAN
Cuc khng hong kinh t ti chnh th gii c tc ng mnh ti nn kinh t Vit Nam trong nm 2009. Ngoi ra, thin tai, l lt xy ra trn nhiu vng trong c nc nh hng tiu cc n tc pht trin kinh t v i sng ca mt b phn ngi dn. Trc tnh hnh , Chnh ph ban hnh nhiu chnh sch, gii php mnh m v quyt lit nhm ngn chn suy thoi, duy tr tng trng kinh t, m bo an sinh x hi. Vi s h tr ca Nh nc, cc doanh nghip cng rt n lc n nh sn xut, kinh doanh, m rng th trng ni a v tm kim th trng mi. Kt qu nm 2009, vi s phn u ca cc doanh nghip, cc c quan nh nc v ton th nhn dn, nn kinh t Vit Nam vn duy tr c s pht trin n nh vi tc tng trng GDP t 5,32%.1 Trong bi cnh kh khn ca nm 2009, thng mi in t (TMT) khng nh c vai tr quan trng ca mnh nh l mt cng c gip doanh nghip Vit Nam ct gim chi ph, nng cao nng lc cnh tranh trong mt mi trng cnh tranh ton cu ngy cng gay gt. Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009 c xy dng trn c s nh gi tnh hnh trin khai chnh sch v php lut v TMT, cng nh hin trng ng dng TMT ca cc doanh nghip trong nm 2009. Bn cnh Bo co cng tng hp, phn tch, nhn nh v vic trin khai mt s gii php quan trng nhm thc hin K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010, bao gm cung cp dch v cng trc tuyn v o to trc tuyn. Trn c s , Bo co xut mt s kin ngh nhm trin khai tt hn cc hot ng v TMT trong nm 2010, ng thi t nn mng cho vic xy dng K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2011-2015. Phn tng quan ny s im li nhng nt ni bt ca TMT Vit Nam nm 2009, nhm gip Qu c gi nm bt mt cch chnh xc v thc trng ca lnh vc ny sau bn nm trin khai K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010.
I. NG DNG THNG MI IN T CA DOANH NGHIP T KT QU TT

Kt qu iu tra ca B Cng Thng vi 2.004 doanh nghip trn c nc trong nm 2009 cho thy, gn nh 100% cc doanh nghip t chc trin khai ng dng TMT nhiu quy m v mc khc nhau. Vic ng dng TMT mang li hiu qu cao cho doanh nghip. Theo kt qu kho st, 100% doanh nghip tham gia kho st trang b my tnh v trung bnh mi doanh nghip c 25,8 my tnh. C 98% doanh nghip kt ni Internet di nhiu hnh thc khc nhau, trong 96% l kt ni bng bng thng rng (ADSL) v ng truyn ring (leased line). Cc doanh nghip cng ch trng ti vic khai thc ng dng c bn ca TMT l th in t (email) vi 86% doanh nghip s dng email cho mc ch kinh doanh, trong t l s dng ca cc doanh nghip ln l 95%, doanh nghip nh v va l 78%.
Thng co bo ch v s liu thng k kinh t - x hi nm 2009 ca Tng cc Thng k.
iii
im ni bt trong ng dng TMT nm 2009 l t l s dng cc phn mm phc v cho hot ng sn xut, kinh doanh c xu hng tng. Ngoi 92% doanh nghip s dng phn mm k ton, cc doanh nghip cng mnh dn u t, trin khai nhiu phn mm chuyn dng khc nh qun l nhn s (43%), qun l chui cung ng (32%), qun l khch hng (27%), v.v... Vic trin khai nhng phn mm ny gp phn ti u ha hot ng v nng cao hiu qu sn xut, kinh doanh ca doanh nghip. Bn cnh , n nay phn ln doanh nghip cng ch v s dng nhng dch v cng trc tuyn do cc c quan nh nc cung cp. Hiu qu ca vic ng dng TMT nm 2009 rt r nt. Vi chi ph u t cho TMT v CNTT ch chim khong 5% tng chi ph, nhng trung bnh 33% doanh thu ca doanh nghip l t cc n t hng qua phng tin in t v doanh nghip cng dnh bnh qun 28% chi ph mua hng cho vic t hng qua cc knh in t.
II. THNG MI IN T PHT TRIN RNG KHP CC A PHNG TRN C NC

Sau bn nm trin khai K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010, TMT khng ch cn tp trung ti hai thnh ph ln l H Ni v thnh ph H Ch Minh m pht trin rng khp c nc. Ti cuc iu tra nm 2009 ca B Cng Thng, c 53% trn tng s 2.004 doanh nghip tham gia l doanh nghip cc a phng khc ngoi thnh ph H Ch Minh v H Ni. Kt qu cho thy, n nay 100% doanh nghip ti cc a phng tham gia kho st trang b my tnh, mi doanh nghip c trung bnh 21,5 my tnh v c 10,3 nhn vin c mt my tnh. Hu ht cc doanh nghip a phng cng u c kt ni Internet, ch yu s dng hnh thc bng thng rng ADSL, ch cn khong 2% s dng hnh thc kt ni qua quay s. Kt qu iu tra cng cho thy ch cn 2% doanh nghip cha kt ni Internet. Vic b tr cn b chuyn trch v TMT cng c cc doanh nghip ti a phng quan tm vi 27% doanh nghip b tr cn b chuyn trch v TMT. Vn bo v thng tin c nhn ca khch hng cng c cc doanh nghip a phng tng bc quan tm. Cng vi vic ng dng TMT trong doanh nghip ngy cng tng, cc c quan qun l nh nc ti a phng cng rt quan tm, ch trng ti vn qun l nh nc v TMT. Vi s phi hp, hng dn ca B Cng Thng trong vic trin khai Quyt nh 222 ca Th tng Chnh ph v K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010, n nay c 58/63 tnh v thnh ph trc thuc Trung ng ph duyt K hoch pht trin thng mi in t ca a phng. Hu ht cc S Cng Thng trn c nc cng quan tm b tr cn b chuyn trch v TMT gip S trin khai cc hot ng trong lnh vc ny. Cc a phng cng phi hp cht ch vi B Cng Thng, Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam t chc nhiu hnh thc tuyn truyn, ph bin, o to v TMT cho doanh nghip, cn b qun l nh nc v nhn dn. Ring B Cng Thng t nm 2006-2009 t chc gn 200 kha tp hun, o to v TMT cho cc a phng, trong trn 90% l cho cc tnh, thnh ph khc ngoi H Ni v thnh ph H Ch Minh.
iv
Vi trnh pht trin khng ng u gia cc a phng, vng min, vic TMT pht trin u khp trn c nc cho thy cc doanh nghip, c quan qun l nh nc ti cc a phng nhn thc c tm quan trng ca ng dng TMT i vi pht trin kinh t ca a phng.
III. DCH V CNG TRC TUYN TIP TC C BC PHT TRIN TCH CC

Cung cp dch v cng trc tuyn l mt nhim v quan trng c ra ti Quyt nh 222, theo Th tng Chnh ph yu cu: n nm 2010 cc c quan chnh ph phi a ht dch v cng ln mng, trong u tin cc dch v: thu in t, hi quan in t, cc th tc xut nhp khu in t, th tc lin quan ti u t v ng k kinh doanh in t, cc loi giy php thng mi chuyn ngnh, v.v.... Sau bn nm thc hin Quyt nh 222, cc B, ngnh, a phng tch cc trin khai vic cung cp dch v cng trc tuyn c lin quan n thng mi v t c nhiu kt qu tch cc. n nay c mt s dch v cng trc tuyn c cung cp mc 3 nh th tc cp chng nhn xut x in t (eC/O) ca B Cng Thng, th tc hi quan in t th im ca B Ti chnh, v.v... Trn ton quc, 18 a phng trin khai cung cp dch v cng trc tuyn mc 3, trong c nhiu dch v lin quan n thng mi nh cp giy php ng k kinh doanh, giy php thnh lp vn phng i din, giy php thnh lp doanh nghip c vn u t nc ngoi, v.v... T thng 10 nm 2005, B Ti chnh bt u trin khai th im th tc hi quan in t gm 02 giai on: th im hp t thng 10/2005-11/2009 v th im m rng t thng 12/200912/2011. Mc tiu l tng bc ci cch hot ng nghip v hi quan theo hng ph hp vi chun mc hi quan quc t, chuyn i t th tc hi quan th cng sang th tc hi quan in t v tng kt rt kinh nghim hon thin quy trnh th tc hi quan in t. Sau khi kt thc giai on th im hp, B Ti chnh thit lp v nh hnh c m hnh th tc hi quan in t hot ng thng sut ti a bn Cc Hi quan thnh ph H Ch Minh v Cc Hi quan Hi Phng, mang li li ch kinh t r rt cho doanh nghip v Nh nc do tit kim c thi gian, nhn lc, chi ph. Trn c s , t cui nm 2009 B Ti chnh trin khai th im m rng th tc hi quan in t. B Cng Thng l c quan i tin phong trong vic cung cp cc dch v cng trc tuyn h tr hot ng thng mi ca doanh nghip. Ngay t u nm 2006, B Thng mi (nay l B Cng Thng) trin khai H thng cp chng nhn xut x in t (eCoSys) cp chng nhn xut x (C/O) cho doanh nghip. n nay, eCoSys c trin khai ton din trn c nc, tt c doanh nghip c nhu cu cp C/O cho hng ha xut khu c th gi n ngh cp C/O qua h thng cp C/O in t ti cc t chc cp C/O thuc B Cng Thng v Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam (VCCI) m khng cn phi trc tip n lm th tc nh trc kia. n ht thng 11 nm 2009, c trn 1.200 doanh nghip tham gia eCoSys vi tng s C/O in t khai bo qua mng t trn 70.000 b.
Bn cnh , thc hin Quyt nh s 30/Q-TTg ngy 10 thng 01 nm 2007 ca Th tng Chnh ph v vic ph duyt n n gin ha th tc hnh chnh trn cc lnh vc qun l nh nc giai on 2007-2010, hin nay cc B ngnh v a phng cng v ang y mnh vic cung cp trc tuyn nhiu dch v cng khc. Hu ht dch v cng ca cc B, ngnh c cung cp trc tuyn mc 2.
IV. O TO TRC TUYN HNH THNH V PHT TRIN

Mc d l lnh vc mi, nhng o to trc tuyn (e-learning) c bc pht trin kh nhanh trong thi gian gn y. Vi nhng u th r rt nh khng b hn ch v thi gian, a im hc, o to trc tuyn to ra mt mi trng thun li cho hc vin, c bit hc vin l cn b, nhn vin ca cc t chc, doanh nghip c th tham gia cc kha hc trc tuyn trn mng m khng nh hng ti cng vic. Kt qu iu tra ca B Cng Thng nm 2009 cho thy o to trc tuyn c ng dng kh ph bin trong cc c s o to bc i hc v cao ng. Nhiu doanh nghip ln v mt s c quan nh nc cng bt u trin khai ng dng o to trc tuyn. Mt s doanh nghip kinh doanh dch v o to trc tuyn ra i phc v cho nhu cu ngy cng tng i vi hnh thc o to hin i ny. Theo kt qu kho st ca B Cng Thng ti 62 trng i hc v cao ng, 37 trng ang trin khai ng dng o to trc tuyn, 7 trng c k hoch trin khai o to trc tuyn v khng c trng no khng quan tm ti o to trc tuyn. Tuy nhin, ch c 9 trng trin khai o to trc tuyn trn 3 nm, 28 trng cn li trin khai trong thi gian di 3 nm. Hu ht cc trng mi dng mc chia s qua mng my tnh cc ti liu hc tp, nghin cu c s ha. Mt s trng bt u a phn mm qun l hc tp vo h thng o to trc tuyn qun l vic dy v hc trc tuyn. Bn cnh cc c s o to, cc doanh nghip v c quan qun l nh nc cng bt u trin khai ng dng o to trc tuyn, c bit l cc t chc ln, c quy m hot ng rng v c nhu cu cao v o to, nng cao trnh nghip v cho cn b, nhn vin nh B Thng tin v Truyn thng, B Ti chnh, Tp on FPT, Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam (VNPT), Ngn hng K thng Vit Nam, v.v... Vi nhiu u im vt tri, c th b sung mt cch tch cc cho hnh thc o to truyn thng, d bo o to trc tuyn s c bc pht trin mnh m trong giai on ti.
V. MUA BN HNG HA V DCH V QUA INTERNET DN TR NN QUEN THUC VI MT B PHN NGI TIU DNG TI CC TH LN
Trong thi gian gn y, cng vi vic pht trin mnh m ca Internet v TMT, cc hnh thc mua bn qua Internet tng bc pht trin v dn tr nn quen thuc i vi mt b phn ngi tiu dng, c bit l gii nhn vin vn phng, sinh vin ti cc th ln.
vi
Hnh thc mua bn qua Internet ph bin nht hin nay l mua bn hng ha v dch v qua cc website TMT. n nay, c rt nhiu doanh nghip t chc bn hng ha v dch v qua website TMT, i u l cc doanh nghip thuc lnh vc hng khng, du lch, siu th bn hng tng hp, v.v... Cho n cui nm 2009, vic mua bn qua cc website TMT tr nn kh ph bin i vi mt s loi hng ha, dch v nh v my bay, in t, in thoi di ng, my tnh, sch, tour du lch, phng khch sn, nc hoa, hoa ti, v.v... Phng thc thanh ton v giao hng cng c cc doanh nghip thc hin rt linh hot, p ng hu ht cc yu cu ca ngi mua t thanh ton trc tuyn, chuyn khon sau khi t hng cho n thanh ton khi nhn hng. Bn cnh cc website TMT chuyn dng, trong thi gian gn y cng xut hin nhiu mng x hi vi s lng thnh vin tham gia ln n hng trm ngn ngi. Vi s lng ngi tham gia ln, nhng mng x hi ny ang tr thnh th trng thc s cho cc nh kinh doanh. Nhiu doanh nghip v c nhn c nhng hnh thc u t ph hp nm bt mng th trng tim nng ny nh lp ch (topic) v thu v tr c nh cho ch bn hng hoc qung co dch v. Ngi bn trc tip trao i, giao dch vi khch hng trn topic v thc hin vic bn hng ha v dch v qua nhiu phng thc rt linh hot v c ngi tiu dng chp nhn. Vi tnh hnh pht trin nh trn, hot ng mua bn hng ha v dch v trc tuyn tr thnh mt xu hng thc s v chc chn s c s tng trng mnh m trong giai on sp ti khi thanh ton in t tr nn ph bin v quen thuc vi ngi tiu dng.
vii
MC LC
LI GII THIU TNG QUAN I III
CHNG I: TNH HNH XY DNG V THC THI CHNH SCH, PHP LUT V THNG MI IN T 1
I. H THNG CHNH SCH, PHP LUT V THNG MI IN T 3 1. Cc chnh sch lin quan n CNTT v TMT 3 2. Tnh hnh trin khai K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006 -2010 (Quyt nh s 222/2005/Q-TTg) 5 3. H thng php lut v TMT 8 II. TNH HNH TRIN KHAI PHP LUT V THNG MI IN T 1. Qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet 2. Ch k s v dch v chng thc ch k s 3. Qung co qua th in t, tin nhn v chng th in t, tin nhn rc 4. Cung cp thng tin v giao kt hp ng trn website TMT 5. Ti sn o 6. An ton, an ninh trong giao dch v x l vi phm 15 15 18 23 29 32 36
III. MT S THCH THC TRONG HOT NG THC THI PHP LUT V THNG MI IN T 42 1. Nhiu vn bn php lut cha thc s i vo cuc sng 42 2. Cng tc tuyn truyn, ph bin cn nhiu bt cp 43 3. thc thi hnh ca ngi dn cha cao 43 4. C ch gim st, ch ti cha mnh 43 5. Thiu c ch gii quyt tranh chp 44
CHNG II: CUNG CP TRC TUYN DCH V CNG

I. KHI QUT 1. Dch v cng 2. Cung cp trc tuyn dch v cng 3. Tnh hnh cung cp trc tuyn dch v cng ti cc B, ngnh, a phng
45
47 47 47 48
viii
II. TNH HNH CUNG CP TRC TUYN DCH V CNG LIN QUAN N THNG MI TI MT S B, NGNH V A PHNG 53 1. B Cng Thng 53 2. B Ti chnh 57 3. B K hoch v u t 62 4. Thnh ph H Ch Minh 64 III. N N GIN HA TH TC HNH CHNH TRN CC LNH VC QUN L NH NC GIAI ON 2007-2010 65 1. Th tc hnh chnh 65 2. n n gin ha th tc hnh chnh trn cc lnh vc qun l nh nc giai on 2007-2010 66 3. C s d liu quc gia v th tc hnh chnh 67 IV. TRIN KHAI C CH MT CA QUC GIA 1. Khi qut 2. C ch mt ca ASEAN 3. C ch mt ca quc gia 68 68 68 69
CHNG III: O TO TRC TUYN

I. KHI QUT TNH HNH O TO TRC TUYN TI VIT NAM 1. Tnh hnh trin khai o to trc tuyn ti cc c s o to 2. Tnh hnh trin khai o to trc tuyn ti cc c quan hnh chnh nh nc 3. Tnh hnh trin khai o to trc tuyn ti cc doanh nghip II. MT S M HNH CUNG CP V NG DNG O TO TRC TUYN 1. Mt s m hnh cung cp dch v o to trc tuyn 2. Mt s m hnh ng dng o to trc tuyn hiu qu
73
75 77 82 83 86 86 90
III. MT S NHN XT I VI VIC TRIN KHAI O TO TRC TUYN TRONG TNG LAI 95 1. Tim nng v thch thc i vi vic trin khai o to trc tuyn 95 2. Mt s lu 96
CHNG IV: TNH HNH NG DNG THNG MI IN T TRONG DOANH NGHIP 99

I. THNG TIN CHUNG 1. Quy m cuc iu tra 2. Mu phiu iu tra v ngi in phiu 101 101 101 Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009 ix
3. Phn b doanh nghip tham gia cuc iu tra II. MC SN SNG CHO THNG MI IN T 1. S dng my tnh trong doanh nghip 2. Kt ni v ng dng Internet trong doanh nghip 3. o to v b tr cn b chuyn trch TMT trong doanh nghip III. TNH HNH NG DNG THNG MI IN T 1. ng dng phn mm tc nghip TMT trong doanh nghip 2. Tham gia sn giao dch TMT 3. Trang thng tin in t (website) 4. Dch v cng trc tuyn 5. Nhn n t hng qua cc phng tin in t 6. t hng qua cc phng tin in t IV. NH GI CA DOANH NGHIP V NG DNG THNG MI IN T 1. Chi ph ng dng CNTT v TMT 2. Hiu qu 3. Tr ngi 4. xut ca doanh nghip V. MT S LNH VC NG DNG THNG MI IN T NI BT 1. Tuyn dng trc tuyn 2. Qung co trn mng x hi
102 105 106 109 112 116 116 119 123 126 128 129 129 129 131 132 133 134 134 140
KHUYN NGH
I. I VI CC C QUAN QUN L NH NC 1. H tr mnh m cc doanh nghip ng dng TMT 2. Tip tc y mnh tuyn truyn, ph bin v TMT 3. Tng cng thc thi php lut v TMT II. I VI CC DOANH NGHIP 1. y mnh hn na ng dng TMT nhm nng cao nng lc cnh tranh 2. Nng cao nhn thc v TMT v thc tun th php lut III. I VI NGI TIU DNG
151
153 153 154 154 154 154 155 155
PH LC
157
MC LC BNG
Bng I.1: Khung chnh sch lin quan n TMT Bng I.2: Khung php l c bn cho giao dch in t ti Vit Nam Bng I.3: Cc vn bn khc lin quan ti CNTT v TMT Bng I.4: Cc vn bn lin quan ti vn qun l Internet 4 9 11 15
Bng II.1: Xp hng mc cung cp thng tin trn trang thng tin in t ca cc B, c quan ngang B 50 Bng II.2: S lng dch v cng trc tuyn cc mc c cung cp theo tng a phng 51 Bng II.3: S liu thng k v th tc hi quan in t Bng III.1: T l tham gia kho st v o to trc tuyn phn theo i tng Bng III.2: Hnh thc trin khai o to trc tuyn ti cc c s o to Bng III.3: Thi gian trin khai o to trc tuyn ti cc c s o to Bng III.4: Hiu qu trin khai ng dng o to trc tuyn ti cc c s o to Bng III.5: Hiu qu trin khai ng dng o to trc tuyn ti cc doanh nghip Bng IV.1: T l tr li phiu qua cc nm 59 76 79 79 80 85 101
Bng IV.2: Phn b a bn hot ng theo quy m ca cc doanh nghip c iu tra 105 Bng IV.3: Phn b my tnh trong doanh nghip theo lnh vc hot ng Bng IV.4: Phn b my tnh trong doanh nghip theo quy m Bng IV.5: Hnh thc truy cp Internet theo quy m ca doanh nghip Bng IV.6: Cc bin php bo mt c doanh nghip s dng Bng IV.7: Tnh hnh s dng cc phn mm chuyn dng theo quy m doanh nghip Bng IV.8: Tnh hnh s dng cc phn mm chuyn dng theo a bn hot ng Bng IV.9: T l doanh nghip tham gia mt s sn giao dch TMT nm 2009 Bng IV.10: Tnh hnh s hu v s xy dng website ca doanh nghip theo lnh vc Bng IV.11: Tnh hnh cp nht website ca doanh nghip theo quy m Bng IV.12: Tnh hnh doanh nghip s dng cc dch v cng trc tuyn nm 2009 108 108 110 111 118 118 120 125 126 127
xi
Bng IV.13: Nhn n t hng qua cc phng tin in t trong doanh nghip nm 2009 128 Bng IV.14: t hng qua cc phng tin in t trong doanh nghip nm 2009 129
Bng IV.15: c tnh ca doanh nghip v doanh thu t TMT qua cc nm 2005-2009 131 Bng IV.16: xut ca doanh nghip Bng IV.17: Danh sch mt s website doanh nghip c tuyn dng trc tip Bng IV.18: Cc dch v h tr khch hng ca cc cng vic lm trc tuyn Bng IV.19: Thun li ca cng vic lm trc tuyn Bng IV.20: Kt qu bnh chn website tuyn dng - vic lm nm 2009 Bng IV.21: Bo gi qung co hin th trn Yahoo! 360 Plus v www.5giay.vn Bng IV.22: Thng k lng truy cp hng thng ca Yahoo! Vit Nam 133 134 135 135 139 143 144
xii
MC LC HNH
Hnh I.1: M hnh h thng PKI quc gia 21 Hnh I.2: Kt qu cuc thm d i vi cc nh cung cp dch v ni dung v hot ng gi tin nhn rc 28 Hnh I.3: Thng k ca VNISA v cc hnh thc tn cng Internet 37
Hnh II.1: Tnh hnh xy dng trang thng tin in t ca cc B, ngnh v cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng 49 Hnh II.2: M hnh h thng eCoSys Hnh II.3: M hnh h thng eCoSys trong tng lai Hnh II.4: S thng quan hng ha Hnh II.5: S quy trnh th tc hi quan in t Hnh II.6: Quy trnh tham gia d n Np h s khai thu qua mng Hnh II.7: M hnh h thng u thu trc tuyn Hnh II.8: M hnh hot ng ca C ch mt ca quc gia Vit Nam Hnh III.1: Tnh hnh ng dng o to trc tuyn ti mt s trng i hc v cao ng Hnh III.2: Cc m hnh hc tp Hnh III.3: Tnh hnh trin khai o to trc tuyn ti cc doanh nghip Hnh III.4: M hnh h thng o to trc tuyn ca Cng ty Tr tu nhn to AI Hnh III.5: M hnh VietnamLearning Hnh III.6: H thng hc trc tuyn ca trng i hc Ngoi thng ti a ch http://elearning.ftu.edu.vn/ Hnh III.7: Lp hc o v ging ng o ca TOPICA Hnh IV.1: T l ngi in phiu phn theo cp bc trong doanh nghip Hnh IV.2: Quy m ca cc doanh nghip c iu tra Hnh IV.3: Quy m doanh nghip tham gia cuc iu tra qua cc nm Hnh IV.4: Lnh vc hot ng ca cc doanh nghip c iu tra Hnh IV.5: a bn hot ng ca cc doanh nghip c iu tra 55 57 58 59 62 63 70 77 82 84 87 88 92 93 102 103 103 104 105
xiii
Hnh IV.6: Phn b my tnh trong doanh nghip qua cc nm Hnh IV.7: T l my tnh phn b theo a bn hot ng ca doanh nghip c iu tra Hnh IV.8: Phn b my tnh trong doanh nghip theo a bn hot ng Hnh IV.9: Hnh thc truy cp Internet ca doanh nghip nm 2009 Hnh IV.10: Tnh hnh ng dng email trong kinh doanh ca doanh nghip Hnh IV.11: Tnh hnh s dng cc bin php bo mt theo quy m ca doanh nghip Hnh IV.12: T l doanh nghip c cn b chuyn trch TMT qua cc nm Hnh IV.13: Phn b doanh nghip c cn b chuyn trch TMT theo lnh vc hot ng Hnh IV.14: Hnh thc o to CNTT v TMT cho nhn vin ca doanh nghip qua cc nm Hnh IV.15: Hnh thc o to phn b theo quy m doanh nghip Hnh IV.16: Phn b doanh nghip khng c bt k hnh thc o to no theo a phng
106 107 109 109 111 112 113 113 114 115 115
Hnh IV.17: Tnh hnh s dng cc phn mm ph thng trong doanh nghip nm 2009 116 Hnh IV.18: Tnh hnh s dng cc phn mm chuyn dng trong doanh nghip nm 2009 Hnh IV.19: T l doanh nghip tham gia sn giao dch TMT qua cc nm Hnh IV.20: Doanh nghip tham gia sn giao dch TMT theo quy m nm 2009 Hnh IV.21: nh gi ca doanh nghip v hiu qu tham gia sn giao dch TMT 118 119 120 122
Hnh IV.22: Hiu qu tham gia sn nh gi theo t l cn b chuyn trch v TMT ca doanh nghip 122 Hnh IV.23: T l doanh nghip s hu v s xy dng website qua cc nm Hnh IV.24: Tnh hnh xy dng website ca doanh nghip qua cc giai on Hnh IV.25: Tnh hnh s hu v s xy dng website ca doanh nghip theo a bn Hnh IV.26: Tnh hnh cp nht website ca doanh nghip qua cc nm Hnh IV.27: Tnh hnh s dng cc dch v cng trc tuyn theo cn b chuyn trch TMT 123 124 124 126 128
Hnh IV.28: Cc hng mc trong u t cho CNTT v TMT ca doanh nghip nm 2009 130
xiv
Hnh IV.29: So snh u t, doanh thu v chi ph t hng qua cc phng tin in t ca doanh nghip nm 2009 130 Hnh IV.30: Doanh nghip nh gi v tc dng ca TMT i vi hot ng kinh doanh 131 Hnh IV.31: Doanh nghip nh gi v cc tr ngi i vi vic ng dng TMT Hnh IV.32: Ch s cu vic lm trc tuyn ca doanh nghip Hnh IV.33: Kt qu bnh chn website tuyn dng - vic lm nm 2008 Hnh IV.34: Cc mng x hi c a chung nht Vit Nam thi k hu Yahoo! 360o Hnh IV.35: Minh ha mt s mu qung co hin th Hnh IV.36: Minh ha video clip qung co trn YouTube 132 136 139 141 142 148
xv
MC LC HP
Hp I.1: Nguyn tc qun l, cung cp v s dng thng tin in t c quy nh trong Ngh nh s 97/2008/N-CP 17 Hp I.2: Hnh lang php l cho ch k s v dch v chng thc ch k s Hp I.3: Tnh hnh trin khai dch v ch k s ti Vit Nam Hp I.4: M hnh PKI theo Ngh nh s 26/2007/N-CP Hp I.5: CA chuyn dng ca B Ti chnh Hp I.6: Nguyn tc gi th in t qung co v tin nhn qung co Hp I.7: iu kin cung cp dch v qung co bng th in t v tin nhn Hp I.8: Tng hp thng tin v ng dy x l tin nhn rc ca cc doanh nghip di ng Hp I.9: Hnh ng ngn chn tin nhn rc ca mt doanh nghip di ng Hp I.10: Mt trng hp x l vi phm v tin nhn rc 18 19 20 22 24 25 26 27 29
Hp I.11: Thng t s 09/2008/TT-BCT v cung cp thng tin v giao kt hp ng trn website thng mi in t 30 Hp I.12: Kt qu r sot mc tun th Thng t s 09/2008/TT-BCT ca 50 website TMT thng 11/2008 31 Hp I.13: Quy nh lin quan n tn min trong mt s Lut Hp I.14: Ti sn o - Th trng giao dch hot Hp I.15: Quan im ca chuyn gia mt s B, ngnh v vn ti sn o 33 35 35
Hp I.16: Mt s iu trong Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s lin quan n ti phm cng ngh cao 38 Hp I.17: Hai iu mi b sung trong Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s lin quan n ti phm cng ngh cao 40 Hp II.1: Li ch ca vic cung cp trc tuyn dch v cng Hp II.2: Qu trnh trin khai h thng eCoSys Hp II.3: Cc giai on trin khai n 30 Hp II.4: Kt qu ca cng tc trin khai C ch mt ca ASEAN nm 2009 48 55 66 69
xvi
Hp II.5: Chc nng ca C ch mt ca quc gia Vit Nam Hp II.6: Li ch ca vic trin khai C ch mt ca quc gia Hp III.1: Khi nim o to trc tuyn Hp III.2: Mt s hi tho chuyn mn lin quan n lnh vc o to trc tuyn Hp III.3: o to trc tuyn ti i hc Cng nghip thnh ph H Ch Minh
69 71 76 78 80
Hp III.4: o to thc s qun tr kinh doanh p dng hnh thc o to trc tuyn ti Trung tm Hp tc quc t v o to v chuyn giao cng ngh, i hc Bch khoa H Ni 81 Hp III.5: Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin, B Cng Thng nghin cu trin khai o to trc tuyn 83 Hp III.6: H thng o to trc tuyn ACC ca Tp on FPT Hp III.7: Gii thiu b sn phm phc v o to trc tuyn ca NCS Hp III.8: Gii thiu mt s m ngun m ng dng trong o to trc tuyn Hp III.9: Techcombank vi chng trnh o to trc tuyn Hp IV.1: Gii thiu cc phn mm SCM, CRM v ERP Hp IV.2: Gii thiu v cng ty Alibaba Hp IV.3: Mt s chnh sch thu ht khch hng ca cc cng vic lm trc tuyn Hp IV.4: nh gi hiu qu ca qung co hin th trn Facebook ca mt s doanh nghip Hp IV.5: Cch tnh ph qung co hin th trn Facebook Hp IV.6: Chin dch qung co ca Baomoi Mobi trn Facebook Hp IV.7: Quy nh u gi topic dnh ca www.muare.vn 86 90 91 94 117 121 137 142 144 145 146
xvii
DANH MC T VIT TT
ADSL AFACT AKFTA APEC ATA ATM B2B B2C BKIS C/O eC/O C2C CNTT CP Ecombiz EcomViet eCoSys ECVN EDI EDIFACT ng thu bao s khng i xng (Asymmetric Digital Subscriber Line) Hi ng Chu - Thi Bnh Dng v thun li ha thng mi v kinh doanh in t (Asia Pacific Council for Trade and Electronic Business) Hip nh v Khu mu dch t do ASEAN - Hn Quc (ASEAN - Korea Free Trade Area) Din n Hp tc kinh t Chu - Thi Bnh Dng (Asia - Pacific Economic Cooperation) Lin minh cc t chc cp chng nhn website thng mi in t uy tn Chu - Thi Bnh Dng (Asia - Pacific Trustmark Alliance) My rt tin t ng (Automatic Teller Machine) Giao dch thng mi in t gia doanh nghip vi doanh nghip (Business to Business) Giao dch thng mi in t gia doanh nghip vi c nhn (Business to Consumer) Trung tm an ninh mng i hc Bch khoa H Ni (Bach Khoa Internet Security) Chng nhn xut x (Certificate of Origin) Chng nhn xut x in t (Electronic Certificate of Origin) Giao dch thng mi in t gia c nhn vi c nhn (Consumer to Consumer) Cng ngh thng tin Nh cung cp dch v ni dung (Content Provider) Din n Trin lm Thng mi in t Vit Nam Trung tm Pht trin Thng mi in t Vit Nam H thng cp chng nhn xut x in t (E-Certificate of Origin System) Cng thng mi in t quc gia Trao i d liu in t (Electronic Data Interchange) Trao i d liu in t trong hnh chnh, thng mi v vn ti (Electronic Data Interchange For Administration, Commerce, and Transport)
xviii
ERP EVN FTA G2B GDP GO GTA IATA ICANN IP ISP IXP MSQL OECD OSP PAA PKI PNTR POS SEOM TMT UBND UN/ CEFACT
Gii php hoch nh ngun lc doanh nghip (Enterprise Resources Planning) Tp on in lc Vit Nam (Electricity of Vietnam) Hip nh Khu vc thng mi t do (Free Trade Area) Giao dch thng mi in t gia chnh ph vi doanh nghip (Government to Business) Tng sn phm ni a (Gross Domestic Product) Tr chi trc tuyn (Game Online) Lin minh cc t chc cp chng nhn website thng mi in t uy tn ton cu (Global Trustmark Alliance) Hip hi Vn ti Hng khng quc t (International Air Traffic Association) T chc tn min quc t (Internet Corporation for Assigned Names and Numbers) Giao thc Internet (Internet Protocol) Nh cung cp dch v Internet (Internet Service Provider) Dch v kt ni Internet (Internet Provider) M s qun l T chc Hp tc v Pht trin Kinh t (Organisation for Economic Co-operation and Development) Nh cung cp dch v trc tuyn (Online Service Provider) Lin minh Thng mi in t Chu - Thi Bnh Dng (Pan Asian e-Commerce Alliance) H tng m kha cng cng (Public Key Infrastructure) Quy ch thng mi bnh thng vnh vin (Permanent Normal Trade Relations) im bn hng chp nhn thanh ton th (Point of Sales) Hi ngh cc Quan chc Kinh t cp cao (Senior Economic Officials' Meeting) Thng mi in t y ban nhn dn T chc H tr thng mi v thng mi in t ca Lin hp quc (United Nations Centre for Trade Facilitation and Electronic Business)
xix
UNCITRAL UNCTAD VCCI VNCERT VNNIC VNPT VOV VTC VTV WTO XML
U ban Lin hp quc v Lut Thng mi quc t (United Nations Conference on International Trade Law) C quan Lin hp quc v Thng mi v Pht trin (United Nations Conference on Trade and Development) Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam (Vietnam Chamber of Commerce and Industry) Trung tm ng cu khn cp my tnh Vit Nam (Vietnam Computer Emergency Response Team) Trung tm Internet Vit Nam Tp on bu chnh vin thng Vit Nam (Vietnam Posts and Telecommunications Group) i Ting ni Vit Nam i truyn hnh K thut s Vit Nam i Truyn hnh Vit Nam T chc Thng mi th gii (World Trade Organization) Ngn ng nh du m rng (Extensible Markup Language)
xx
CHNG I
TNH HNH XY DNG V THC THI CHNH SCH, PHP LUT V THNG MI IN T
I. H thng chnh sch, php lut v Thng mi in t II. Tnh hnh trin khai php lut v Thng mi in t III. Mt s thch thc trong hot ng thc thi php lut v Thng mi in t
CHNG I
TNH HNH XY DNG V THC THI CHNH SCH, PHP LUT V THNG MI IN T
I. H THNG CHNH SCH, PHP LUT V THNG MI IN T
Ngy 29/11/2005, Lut Giao dch in t c Quc hi kha XI, k hp th 8 thng qua v c hiu lc t ngy 01/3/2006. c xy dng da trn cu trc v ni dung ca Lut mu UNCITRAL v TMT, Lut ny l vin gch u tin t nn mng cho ton b h thng php lut TMT Vit Nam, hng ti thit lp mt khung chnh sch - php l ton din cho cc giao dch in t trong mi lnh vc ca i sng x hi, t giao dch hnh chnh, dn s cho n hot ng kinh doanh, thng mi. Vic ban hnh Lut Giao dch in t m ra mt giai on mi cho TMT Vit Nam, nh du vic TMT chnh thc c php lut tha nhn v bt u pht trin mnh m trn tt c mi kha cnh. Bo co Thng mi in t 2009 s dnh mt chng tng kt tnh hnh xy dng v thc thi chnh sch, php lut v TMT trong bn nm qua, k t khi Lut Giao dch in t c ban hnh.
1. Cc chnh sch lin quan n CNTT v TMT

Trong h thng chnh sch, cc chin lc, n, k hoch tng th, quy hoch pht trin ngnh trung hn v di hn do Th tng Chnh ph hoc cc B, ngnh ban hnh c vai tr c bit quan trng. Nhng vn bn ny gp phn to nn khung chnh sch chung v cc nh hng v m cho s pht trin ca tng lnh vc i sng x hi. K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010 ph duyt ti Quyt nh s 222/2005/Q-TTg ca Th tng Chnh ph l k hoch di hn, v m u tin ca Vit Nam v TMT, t ra mc tiu, l trnh v gii php mang tnh tng th nhm thc y ng dng TMT trn phm vi ton quc trong giai on 5 nm. Bn cnh K hoch tng th v TMT giai on 2006-2010, trong thi gian qua, khung chnh sch lin quan n TMT cng lin tip c b sung nhng chng trnh v n quy m quc gia, t quy hoch h tng vin thng - Internet cho n pht trin ngun nhn lc CNTT v thc y ng dng CNTT trong cc c quan nh nc. Vi mc tiu xy dng mt x hi thng tin hin i trn c s h tng cng ngh tin tin, nhng chnh sch ny ang gp phn h tr v thc y s pht trin ca TMT ti Vit Nam.
Bng I.1: Khung chnh sch lin quan n TMT Ngy 29/07/2005 Tn vn bn Quyt nh s 191/2005/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt n h tr doanh nghip ng dng CNTT phc v hi nhp v pht trin giai on 2005-2010 Quyt nh s 219/2005/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt Chin lc pht trin thng tin n nm 2010 Quyt nh s 222/2005/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010 Quyt nh s 246/2005/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt Chin lc pht trin CNTT v truyn thng Vit Nam n 2010 v nh hng n nm 2020 Quyt nh s 32/2006/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt Quy hoch pht trin Vin thng v Internet Vit Nam n nm 2010 Quyt nh s 112/2006/Q-TTg ca Th tng Chnh ph v vic ph duyt n pht trin ngnh Ngn hng Vit Nam n nm 2010 v nh hng n nm 2020 Ch th s 14/2006/CT-BTM ca B Thng mi v vic trin khai K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010 Quyt nh s 40/2006/Q-BTM ca B Thng mi v vic ban hnh K hoch tng th ng dng v pht trin CNTT ngnh thng mi n nm 2010 Quyt nh s 291/2006/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt n thanh ton khng dng tin mt giai on 2006-2010 v nh hng n nm 2020 ti Vit Nam Quyt nh s 51/2007/Q-TTg ca Th tng Chnh ph v vic ph duyt Chng trnh pht trin cng nghip phn mm Vit Nam n nm 2010 Quyt nh s 55/2007/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt Danh mc cc ngnh cng nghip u tin, ngnh cng nghip mi nhn giai on 2007-2010, tm nhn n nm 2020 v mt s chnh sch khuyn khch pht trin Quyt nh s 56/2007/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt Chng trnh pht trin Cng nghip ni dung s Vit Nam n nm 2010
09/09/2005
15/09/2005
06/10/2005
07/02/2006
24/05/2006
06/12/2006
29/12/2006
29/12/2006
12/04/2007
23/04/2007
03/05/2007
28/05/2007
Quyt nh s 75/2007/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt K hoch tng th pht trin cng nghip in t Vit Nam n nm 2010 v tm nhn n nm 2020 Ch th s 07/CT-BBCVT ca B Bu chnh Vin thng v nh hng Chin lc pht trin Cng ngh thng tin v Truyn thng Vit Nam giai on 2011-2020 (gi tt l Chin lc Ct cnh) Quyt nh s 05/2007/Q-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng ph duyt Quy hoch pht trin ngun nhn lc cng ngh thng tin Vit Nam n nm 2020 Quyt nh s 43/2008/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt K hoch ng dng cng ngh thng tin trong hot ng ca cc c quan nh nc Quyt nh 48/2009/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt K hoch ng dng cng ngh thng tin trong hot ng ca c quan nh nc giai on 2009-2010 Quyt nh 50/2009/Q-TTg ca Th tng Chnh ph v vic ban hnh Quy ch qun l Chng trnh pht trin cng nghip phn mm v Chng trnh pht trin cng nghip ni dung s Vit Nam Quyt nh 698/Q-TTg ca Th tng Chnh ph v vic ph duyt K hoch tng th pht trin ngun nhn lc cng ngh thng tin n nm 2015 v nh hng n nm 2020
07/07/2007
26/10/2007
24/03/2008
31/03/2009
03/04/2009
01/06/2009
2. Tnh hnh trin khai K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010 (Quyt nh 222)
2.1. Tuyn truyn, ph bin v o to
Trin khai Quyt nh 222, hot ng tuyn truyn, ph bin v TMT pht trin mnh m c v chiu rng ln chiu su. Cc c quan qun l nh nc, cc t chc x hi ngh nghip cng nh c quan thng tin i chng v cc doanh nghip lun ch trng cng tc tuyn truyn, ph bin cho x hi v TMT. Cc s kin ln cng nh cc cuc thi, gii thng lin quan n TMT c t chc thng xuyn nh Gii Cp vng TMT ca Hi Tin hc Vit Nam, Gii Sao khu ca Hip hi phn mm Vit Nam, Chng trnh tng s, Chng trnh xp hng doanh nghip TMT uy tn, Din n trin lm TMT Vit Nam (Ecombiz) ca B Cng Thng phi hp vi Hip hi Thng mi in t Vit Nam. Hot ng o to cho cc cn b qun l nh nc v doanh nghip v TMT c trin khai mt cch kh bi bn thng qua nhiu hnh thc nh hi tho, tp hun, trao i. T nm 2006-2009, B Cng Thng cng vi s phi hp, h tr ca cc S Cng Thng, Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam v cc n v khc t chc gn 200 kha tp hun v qun l nh nc cng nh k nng ng dng TMT trong kinh doanh cho cc doanh nghip ti nhiu a phng trn c nc.
o to chnh quy v TMT tip tc c cc c s o to quan tm y mnh. Nm 2008, B Cng Thng tin hnh iu tra, kho st v tnh hnh o to TMT ti cc trng i hc v cao ng trn c nc. Kt qu cho thy, trong s 108 trng tham gia kho st c 49 trng trin khai hot ng o to v TMT, gm 30 trng i hc v 19 trng cao ng. Trong , 2 trng thnh lp khoa TMT, 11 trng thnh lp b mn TMT. Mt s trng i hc c k hoch u t su cho o to TMT vi vic hon thin gio trnh v h tng cng ngh phc v cho o to, gn o to vi thc tin kinh doanh ca doanh nghip v nhu cu x hi.
2.2. Xy dng v thc thi php lut v TMT

n cui nm 2009, khung php l cho TMT Vit Nam tng i hon thin vi nn tng chnh l nhng vn bn quy phm php lut thuc h thng Lut Giao dch in t v Lut Cng ngh thng tin (chi tit xem ti Phn II).
2.3. Cung cp dch v cng trc tuyn

Tnh n cui nm 2009, hu ht cc B, ngnh v 60 trn tng s 63 y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng c trang thng tin in t (website) giao tip vi cng dn v cc t chc trong x hi. Phn ln cc website ny cung cp trc tuyn nhng dch v cng c bn nh cung cp thng tin v hot ng ca t chc, ph bin vn bn quy phm php lut, quy trnh th tc hnh chnh cng v tng tc vi t chc, c nhn qua website. 18 tnh, thnh ph trong c nc trin khai cung cp trc tuyn mc 3, trong c cc dch v cng lin quan n thng mi nh cp giy chng nhn ng k kinh doanh, giy chng nhn u t, giy php thnh lp vn phng i din, ng k thu, ng k con du, v.v... Cc dch v cng trc tuyn c ngha quan trng i vi hot ng thng mi ang c cc B, ngnh tch cc trin khai nh dch v th tc hi quan in t, th tc cp chng nhn xut x in t, th tc khai, np thu in t v ng dng TMT trong mua sm Chnh ph (chi tit xem ti Chng II).
2.4. Pht trin cng ngh h tr TMT

2.4.1. Ban hnh cc tiu chun lin quan n TMT Trong hai nm 2008-2009, B Thng tin v Truyn thng ban hnh mt s tiu chun lin quan n lnh vc CNTT v TMT phc v cng tc tch hp d liu, truy cp thng tin, c t d liu, v danh mc tiu chun ng dng CNTT trong c quan nh nc. B Cng Thng ban hnh Quy chun k thut quc gia v trao i d liu in t trong cp chng nhn xut x in t. Ngoi ra, nhiu doanh nghip thuc khi ngn hng - ti chnh cng ng dng mt s tiu chun trong lnh vc trao i thng tin, thanh ton th, chuyn tin quc t, thanh ton lin ngn hng v tch hp h thng (nh cc tiu chun XML, ISO 8583, SWIFT, v.v). 2.4.2. Thanh ton in t Trong cc nm gn y, thanh ton in t ti Vit Nam c s pht trin nhanh chng. tm quc gia, ngy 18 thng 11 nm 2008, Ngn hng Nh nc Vit Nam chnh thc a
vo vn hnh H thng thanh ton in t lin ngn hng giai on II. T Qu 2 nm 2009, H thng thanh ton in t lin ngn hng giai on II c trin khai trn ton quc. Dch v thanh ton th cng pht trin kh mnh m. n ht nm 2009, 45 t chc ngn hng pht hnh trn 21 triu th thanh ton vi doanh s th tnh theo ni t t 25.000 t ng v ngoi t t 2 t la M. Ton h thng ngn hng lp t v a vo s dng hn 9.500 my ATM, s lng my POS t khong 33.000 chic.2 Hin nay, Ngn hng Nh nc ang hon thin c s php l y mnh pht trin cc phng tin, dch v thanh ton mi. H thng thanh ton ca hai lin minh th ln nht c nc l Banknetvn v Smartlink vi trn 90% th trng th ton quc c kt ni lin thng. Sp ti h thng thanh ton th ca VNBC v ANZ cng s c kt ni vo h thng Banknetvn - Smartlink thnh mt h thng thanh ton th thng nht. Hu ht cc dch v thanh ton in t ti Vit Nam c xy dng da trn nn cng ngh ngn hng li (core banking) c chuyn giao t nc ngoi. M hnh cng thanh ton in t (payment gateway) c nhiu t chc ngn hng - ti chnh xy dng v s dng. S pht trin mnh m ca cc phng tin thanh ton mi, hin i to iu kin cho ngi tiu dng c th mua sm hng ha, dch v, thanh ton ha n mt cch d dng nhanh chng thng qua Internet, ATM, POS, in thoi di ng, qua gp phn thc y TMT pht trin.3 2.4.3. Mng kinh doanh in t trong mt s ngnh c quy m kinh t ln Ti Vit Nam, nhiu doanh nghip thuc cc ngnh c quy m kinh t ln ang ch trng u t vo i mi cng ngh nhm tng nng sut, cht lng, nng cao hiu qu sn xut kinh doanh. Nhiu tp on, tng cng ty, doanh nghip kinh t hng u thuc cc ngnh, lnh vc nh in lc, vin thng, du kh, thp, dt may tng bc hng ti vic xy dng, pht trin cc m hnh kinh doanh s dng phng tin in t (mng kinh doanh in t). 2.4.4. Hot ng chuyn giao cng ngh h tr pht trin TMT Hot ng chuyn giao cng ngh h tr pht trin TMT phc v cng tc qun l v iu hnh ang c cc doanh nghip quan tm. i u trong vic u t mua sm cng ngh h tr pht trin TMT l cc doanh nghip hot ng trong lnh vc ti chnh - ngn hng, giao thng - vn ti, sn xut - phn phi - bn l.
2.5. Hp tc quc t v TMT

Hp tc quc t v TMT ng vai tr quan trng trong vic h tr TMT trong nc pht trin, hi nhp vi TMT th gii, gp phn thc y thng mi v nng cao sc cnh tranh ca doanh nghip. V hp tc a phng, trong nm 2009 Vit Nam tip tc tham gia tch cc vo cc hot ng v TMT ca APEC, ASEAN, UNCITRAL, UN/CEFACT, c bit trong cc vn lin quan n thng mi phi giy t, bo v d liu c nhn, cp chng nhn xut x in t, cp chng
2 3 Bo co ca Ngn hng Nh nc ngy 13/1/2010 v tnh hnh trin khai K hoch tng th pht trin thng mi in t theo Quyt nh s 222/2005/Q-TTg. Mt s nh hng pht trin CNTT Ngn hng Vit Nam, bo co ca Cc Cng ngh tin hc Ngn hng Nh nc Vit Nam ti Hi tho Banking Vietnam, TP. HCM ngy 10-11/12/2009.
nhn website TMT uy tn (Trustmark), thun li ha thng mi, ng dng chun trao i d liu in t. Trong khun kh hp tc APEC, thng 7 nm 2009 Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin t chc Hi tho Xy dng nng lc bo v d liu c nhn trong thng mi in t vi s tham gia ca cc chuyn gia v bo v d liu c nhn t cc c quan qun l nh nc v tp on ln thuc mt s nn kinh t thnh vin APEC nh Hoa K, Australia, Philippines, v.v V hp tc song phng, Vit Nam ch ng y mnh hot ng hp tc vi cc quc gia, vng lnh th c TMT pht trin nh Hoa K, Trung Quc, Hn Quc, i Loan, Nht Bn, v.v Thng 11 nm 2009, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin phi hp vi Cc Chnh sch Thng mi v Thng tin, B Kinh t, Thng mi v Cng nghip Nht Bn t chc Hi tho quc t v mi trng chnh sch php lut cho TMT Vit Nam - Nht Bn, ng thi thit lp c mt c ch trao i thng xuyn gia hai c quan v cc vn php l TMT. B Cng Thng cng tch cc h tr cc doanh nghip, Hip hi trong vic tham gia cc t chc quc t v TMT nh Lin minh TMT Chu - Thi Bnh Dng (PAA), Lin minh cc t chc cp chng nhn website TMT uy tn Chu - Thi Bnh Dng (ATA). Nm 2008, Trung tm pht trin TMT Vit Nam (Ecomviet) tr thnh thnh vin chnh thc ca ATA.
2.6. Cng tc t chc thc hin Quyt nh 222

K hoch tng th pht trin TMT giai on 2006-2010 t l trnh v ra nhng gii php mang tnh tng th nhm thc y ng dng TMT trn phm vi ton quc. Thc hin l trnh ny, cc tnh, thnh ph cng khn trng xy dng k hoch trin khai ng dng TMT ti a phng. Tnh n ht nm 2009, tt c cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng u xy dng k hoch pht trin TMT ca a phng, trong 58 tnh, thnh ph ph duyt k hoch v a vo trin khai. Nhiu a phng tch cc phi hp vi B Cng Thng t chc cc hot ng nhm thc hin nhng gii php ra trong k hoch pht trin TMT ca a phng mnh, trong tp trung vo cng tc tuyn truyn, ph bin v o to v TMT cho cc c quan qun l nh nc v doanh nghip, h tr doanh nghip ng dng v tham gia TMT. Hin nay, ngoi cc d n v thu in t, hi quan in t, thanh ton in t, nhiu d n khc c ra ti K hoch tng th ang c cc B, ngnh tch cc trin khai, bao gm: 1) D n Cung cp trc tuyn cc dch v cng ngnh thng mi giai on I; 2) D n Ph bin, tuyn truyn v TMT cho cng ng doanh nghip; 3) D n Xy dng mng kinh doanh in t cho mt s doanh nghip quy m ln; 4) D n ng dng thng mi in t trong mua sm Chnh ph vi d n th nghim Thit lp h thng mua sm in t ti Vit Nam.
3. H thng php lut v TMT

H thng lut v thng mi in t ti Vit Nam hin nay c hnh thnh da vo hai tr ct chnh l Lut Giao dch in t nm 2005 v Lut Cng ngh thng tin nm 2006. Lut Giao dch in t t nn tng php l c bn cho cc giao dch in t trong x hi bng vic tha nhn gi tr php l ca thng ip d liu, ng thi quy nh kh chi tit v ch k in t, mt yu t m bo tin cy ca thng ip d liu khi tin hnh giao dch. Lut Giao dch
in t ch yu iu chnh giao dch in t trong hot ng ca cc c quan nh nc v trong lnh vc dn s, kinh doanh, thng mi; trong khi Lut Cng ngh thng tin quy nh chung v hot ng ng dng v pht trin CNTT cng nhng bin php bo m h tng cng ngh cho cc hot ng ny. Kt hp vi nhau, hai Lut iu chnh mt cch tng i ton din nhng kha cnh lin quan n ng dng CNTT v TMT trong cc hot ng kinh t - x hi ti Vit Nam. Bng I.2: Khung php l c bn cho giao dch in t ti Vit Nam Lut 29/11/2005 29/06/2006 Lut Giao dch in t Lut Cng ngh thng tin Ngh nh hng dn lut 09/06/2006 Ngh nh s 57/2006/N-CP ca Chnh ph v Thng mi in t Ngh nh s 26/2007/N-CP ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh Lut Giao dch in t v Ch k s v Dch v chng thc ch k s Ngh nh s 27/2007/N-CP ca Chnh ph v Giao dch in t trong hot ng ti chnh Ngh nh s 35/2007/N-CP ca Chnh ph v Giao dch in t trong hot ng ngn hng Ngh nh s 64/2007/N-CP ca Chnh ph v ng dng cng ngh thng tin trong hot ng ca c quan nh nc Ngh nh s 90/2008/N-CP ca Chnh ph v chng th rc Ngh nh s 97/2008/N-CP ca Chnh ph v qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet X l vi phm 10/04/2007 Ngh nh s 63/2007/N-CP ca Chnh ph quy nh x pht vi phm hnh chnh trong lnh vc cng ngh thng tin Ngh nh s 06/2008/N-CP ca Chnh ph quy nh v x pht vi phm hnh chnh trong hot ng thng mi VB bn trn Lut GDT
15/02/2007
Lut GDT
23/02/2007 08/03/2007
Lut GDT Lut GDT Lut GDT v Lut CNTT Lut GDT v Lut CNTT Lut CNTT VB bn trn Lut CNTT Lut Thng mi
10/04/2007
13/08/2008
28/08/2008
16/01/2008
20/03/2009
Ngh nh s 28/2009/N-CP ca Chnh ph v vic quy nh x pht vi phm hnh chnh trong qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet
Lut CNTT
Thng t hng dn thi hnh mt s ni dung ca cc ngh nh 21/07/2008 Thng t s 09/2008/TT-BCT ca B Cng Thng hng dn Ngh nh Thng mi in t v cung cp thng tin v giao kt hp ng trn website thng mi in t Thng t s 78/2008/TT-BTC ca B Ti chnh hng dn thi hnh mt s ni dung ca Ngh nh s 27/2007/ N-CP v giao dch in t trong hot ng ti chnh Thng t s 05/2008/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng v vic hng dn mt s iu ca Ngh nh s 97/2008/N-CP ngy 28/8/2008 ca Chnh ph v qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet Thng t s 07/2008/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng v vic hng dn mt s ni dung v hot ng cung cp thng tin trn trang thng tin in t c nhn trong Ngh nh s 97/2008/N-CP ngy 28/8/2008 ca Chnh ph v qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet Thng t s 09/2008/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng hng dn v qun l v s dng ti nguyn Internet Thng t s 10/2008/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng quy nh v gii quyt tranh chp tn min quc gia Vit Nam .vn Thng t s 12/2008/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng hng dn thc hin mt s ni dung ca Ngh nh s 90/2008/N-CP ca Chnh ph v chng th rc Thng t s 03/2009/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng quy nh v m s qun l v mu giy chng nhn m s qun l i vi nh cung cp dch v qung co bng th in t; nh cung cp dch v qung co bng tin nhn; nh cung cp dch v tin nhn qua mng Internet Thng t s 50/2009/TT-BTC ca B Ti chnh v vic hng dn giao dch in t trn th trng chng khon
VB bn trn Ngh nh s 57/2006/N-CP Ngh nh s 27/2007/N-CP
15/09/2008
12/11/2008
Ngh nh s 97/2008/N-CP
18/12/2008
24/12/2008
Ngh nh s 97/2008/N-CP Ngh nh s 97/2008/N-CP Ngh nh s 90/2008/N-CP
24/12/2008
30/12/2008
02/03/2009
16/03/2009
10
31/07/2009
Thng t s 26/2009/TT-BTTTT quy nh v vic cung cp thng tin v m bo kh nng truy cp thun tin i vi trang thng tin in t ca c quan nh nc Thng t s 37/2009/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng quy nh v h s v th tc lin quan n cp php, ng k, cng nhn cc t chc cung cp dch v chng thc ch k s
14/12/2009
Ngh nh s 26/N-CP
Sau khi Lut Giao dch in t v Lut Cng ngh thng tin c ban hnh, by ngh nh hng dn ln lt ra i t nm 2006-2008, c bn nh hnh khung php l cho cc ng dng CNTT v TMT ti Vit Nam. Trong s by ngh nh ny, ba ngh nh hng dn Lut Giao dch in t trong cc lnh vc thng mi, ti chnh v ngn hng tp trung iu chnh cc kha cnh php l ca thng ip d liu trn nhng lnh vc ng dng c th. Bn ngh nh cn li quy nh cc vn chung v mi trng v h tng CNTT cho giao dch in t trong ton x hi, c th l vn ch k s, th rc, ng dng CNTT trong c quan nh nc, dch v Internet v thng tin in t trn Internet. Su trong s by ngh nh - vi cc ni dung quy nh v thng mi in t, giao dch in t trong hot ng ti chnh, ng dng CNTT trong c quan nh nc, dch v chng thc ch k s, th rc v dch v Internet - c chi tit ha thm bng cc vn bn ban hnh trong hai nm 2008-2009 (chi tit xem ti Bng I.2). Ngoi nhng vn bn trong h thng Lut Giao dch in t v Lut Cng ngh thng tin, khung php l cho TMT cn c b sung bi mt lot vn bn di lut, iu chnh c th tng kha cnh ca mi trng giao dch in t trn cc lnh vc h tng hoc ng dng c th. Tuy phm vi iu chnh hp hn, nhng cc vn bn ny cng gp phn hon thin v nng cao hiu qu cho h thng lut - chnh sch v giao dch in t, gp phn hng dn thc thi v trin khai php lut TMT trn mi phng din ca i sng x hi. Bng I.3: Cc vn bn khc lin quan ti CNTT v TMT Ngy 18/01/2006 Tn vn bn Quyt nh s 04/2006/Q-NHNN ca Ngn hng Nh nc v vic ban hnh Quy ch an ton, bo mt h thng cng ngh thng tin trong ngnh Ngn hng Ch th 10/2006/CT-TTg ca Th tng Chnh ph v vic gim vn bn giy t hnh chnh trong hot ng ca cc c quan hnh chnh nh nc Quyt nh s 13/2006/Q-BBCVT ca B Bu chnh Vin thng v chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca Trung tm ng cu khn cp my tnh Vit Nam (VNCERT)
23/03/2006
28/04/2006
11
01/06/2006
Thng t lin tch s 60/2006/TTLT-BVHTT-BBCVT-BCA ca B Vn ha Thng tin, B Bu chnh Vin thng v B Cng an v qun l tr chi trc tuyn Thng t s 03/2006/TT-BBCVT ca B Bu chnh Vin thng v x pht hnh chnh v khiu ni, t co v qun l, cung cp, s dng dch v Internet v tr chi trc tuyn Quyt nh s 169/2006/Q-TTg ca Th tng Chnh ph quy nh v vic u t, mua sm cc sn phm cng ngh thng tin ca cc c quan, t chc s dng ngun vn ngn sch nh nc Quyt nh s 35/2006/Q-NHNN ca Ngn hng Nh nc ban hnh quy nh v cc nguyn tc qun l ri ro trong hot ng ngn hng in t Quyt nh s 223/2006/Q-TTg ca Th tng Chnh ph sa i quy nh v vic u t, mua sm cc sn phm cng ngh thng tin ca cc c quan, t chc s dng ngun vn ngn sch nh nc Ch th s 04/2007/CT-TTg ca Th tng Chnh ph v vic tng cng bo h quyn tc gi i vi chng trnh my tnh Ch th s 03/2007/CT-BBCVT ca B Bu chnh Vin thng v vic tng cng m bo an ninh thng tin trn Internet Quyt nh s 18/2007/Q-BTC ca B Ti chnh v vic in, pht hnh, s dng v qun l v my bay in t Quyt nh s 05/2007/Q-BBCVT ca B Bu chnh Vin thng ban hnh quy nh v gii quyt khiu ni v hng dn gii quyt tranh chp gia ngi s dng dch v vi bn cung cp dch v bu chnh, chuyn pht, vin thng v Internet Quyt nh s 20/2007/Q-NHNN ca Ngn hng Nh nc ban hnh Quy ch pht hnh, thanh ton, s dng v cung cp dch v h tr hot ng th ngn hng Quyt nh s 20/2007/Q-BBCVT ca B Bu chnh Vin thng ban hnh mu quy ch chng thc ch k s Quyt nh s 52/2007/Q-BTC ca B Ti chnh ban hnh Quy nh v th im th tc hi quan in t Quyt nh s 706/2007/Q-BNV ca B Ni v cho php thnh lp Hip hi Thng mi in t Vit Nam
29/06/2006
17/07/2006
31/07/2006
04/10/2006
22/02/2007
23/02/2007
22/03/2007
05/04/2007
15/05/2007
19/06/2007
22/06/2007
25/06/2007
12
03/07/2007
Quyt nh s 32/2007/Q-NHNN ca Ngn hng Nh nc v hn mc s d i vi th tr trc v danh Quyt nh s 18/2007/Q-BTM ca B Thng mi v vic ban hnh Quy ch cp chng nhn xut x in t Ch th s 20/2007/CT-TTg ca Th tng Chnh ph v vic tr lng qua ti khon cho cc i tng hng lng t ngn sch nh nc Quyt nh s 1699/Q-TCHQ ca Tng cc Hi quan ban hnh Quy trnh th tc hi quan in t Quyt nh s 05/2007/Q-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng v vic ph duyt Quy hoch pht trin ngun nhn lc cng ngh thng tin Vit Nam n nm 2020 Quyt nh s 04/2008/Q-NHNN ca Ngn hng Nh nc v vic ban hnh Quy ch cp pht, qun l, s dng ch k s, chng th s v dch v chng thc ch k s ca Ngn hng Nh nc Quyt nh s 19/2008/Q-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng v vic ban hnh Quy nh p dng tiu chun v ng dng cng ngh thng tin trong c quan nh nc Quyt nh s 20/2008/Q-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng v Ban hnh Danh mc tiu chun v ng dng cng ngh thng tin trong c quan nh nc Cng vn s 1594/BTTTT-DCNTT ca B Thng tin v Truyn thng v vic hng dn xy dng K hoch ng dng cng ngh thng tin trong hot ng ca c quan nh nc giai on 2009-2010 Thng t lin tch s 43/2008/TTLT-BTC-BTTTT ca B Ti chnh v B Thng tin truyn thng v hng dn v s dng kinh ph chi ng dng cng ngh thng tin trong hot ng ca c quan nh nc Quyt nh s 891/Q-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng v vic quy nh chc nng, nhim v, quyn hn v c cu t chc ca Trung tm Chng thc ch k s quc gia Ch th s 05/2008/CT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng v y mnh pht trin cng nghip cng ngh thng tin Vit Nam Cng vn s 2967/BTTTT-Ttra ca B Thng tin v Truyn thng v vic tng cng ngn chn hack Online game v nhn tin la o
30/07/2007
24/08/2007
25/09/2007
26/10/2007
21/02/2008
09/04/2008
09/04/2008
22/05/2008
26/05/2008
13/06/2008
08/07/2008
17/09/2008
13
15/10/2008
Quyt nh s 37/2008/Q-BCT ca B Cng Thng v vic ban hnh H thng ch tiu thng k v lnh vc thng mi in t Quyt nh s 144/2008/Q-TTg ca Th tng Chnh ph v vic ban hnh Chng trnh iu tra thng k quc gia Quyt nh s 40/2008/Q-BCT ca B Cng Thng v vic ban hnh Quy ch qun l, s dng ch k s, chng th s v dch v chng thc ch k s. Cng vn s 3364/BTTTT-DCNTT ca B Thng tin v Truyn thng v vic hng dn xc nh gi tr phn mm Cng vn s 578/HQHN-NV ca Cc Hi quan thnh ph H Ni v th tc hi quan i vi phn mm nhp khu qua mng Internet Quyt nh s 2420/Q-BCT ca B Cng Thng ban hnh K hoch cung cp trc tuyn dch v cng do B Cng Thng qun l Quyt nh s 594/Q-TCT ca Tng cc Thu v vic ban hnh Quy ch ng dng Cng ngh thng tin trong hot ng ca ngnh Thu Cng vn s 4846/VPCP-TTT ca Vn phng Chnh ph v vic trin khai Bn ghi nh gia Vn phng Chnh ph Vit Nam vi B Hnh chnh v An ninh cng cng Hn Quc (MOU) v D n Trung tm Thng tin d liu in t Chnh ph Vit Nam trn Internet Quyt nh s 1830/Q-BTC ca B Ti chnh v vic thc hin th im ngi np thu np h s khai thu qua mng Internet Ch th s 04/CT-BTTT v ca B Thng tin v Truyn thng v vic tng cng kim tra, gim st v ngn chn tin nhn rc trn mng vin thng di ng Quyt nh s 884/Q-TCT ca Tng cc Thu v vic ban hnh Quy trnh qun l ng k v np h s khai thu qua mng Internet ca ngi np thu Quyt nh s 103/2009/Q-TTg ca Th tng Chnh ph v vic sa i, b sung mt s iu ca Quyt nh 149/2005/Q-TTg v vic thc hin th im th tc hi quan in t Thng t s 222/2009/TT-BTC ca B Ti chnh hng dn th im th tc hi quan in t Thng t lin tch s 235/2009/TTLT/BTC-BGTVT-BTTTT ca B Ti chnh, B Giao thng vn ti v B Thng tin Truyn thng hng dn vic trao i, cung cp thng tin hi quan, thng tin v ngi np thu trong lnh vc hi quan, thu, giao thng vn ti, thng tin v truyn thng
29/10/2008
31/10/2008
17/10/2008
14/04/2009
21/05/2009
10/06/2009
17/07/2009
29/07/2009
30/07/2009
31/07/2009
12/08/2009
25/11/2009
14/12/2009
14
II. TNH HNH TRIN KHAI PHP LUT V THNG MI IN T

1. Qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet
Trong lnh vc CNTT v TMT, vn qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet l mt trong nhng vn c iu chnh sm nht, v y l nn tng cho rt nhiu ng dng cng nh loi hnh giao dch in t trong x hi. Vn bn u tin v vn ny l Ngh nh s 21/CP Quy nh tm thi qun l Internet ban hnh vo thng 3/1997 vi cch tip cn kh thn trng: qun l n u pht trin n , to lp c s php l ban u cho vic a dch v Internet vo Vit Nam.4 Bn nm sau, Ngh nh s 55/2001/ N-CP v Qun l, cung cp v s dng dch v Internet mnh dn o ngc phng chm qun l ban u vi mt cch tip cn mi: pht trin n u qun l n , m ng cho giai on tng trng mnh m ca Internet ti Vit Nam. Bng I.4: Cc vn bn lin quan ti vn qun l Internet Ngy 05/03/1997 23/08/2001 Tn vn bn Ngh nh s 21/CP ca Chnh ph v Quy nh tm thi qun l Internet Ngh nh s 55/2001/N-CP ca Chnh ph v Qun l, cung cp v s dng dch v Internet Thng t s 04/2001/TT-TCB ca Tng cc Bu in v qun l, cung cp v s dng dch v truy cp Internet, dch v kt ni Internet v dch v ng dng Internet trong bu chnh vin thng Quyt nh s 27/2002/Q-VHTT ca B Vn ha Thng tin v qun l v cp giy php cung cp thng tin, thit lp trang tin in t trn Internet Quyt nh s 71/2004/Q-BCA ca B Cng an v m bo an ton, an ninh trong hot ng qun l, cung cp, s dng dch v Internet ti Vit Nam Thng t lin tch s 02/2005/TTLT-BCVT-VHTT-CA-KHT ca B Bu chnh Vin thng, B Vn ha Thng tin, B Cng an v B K hoch v u t v qun l i l Internet Quyt nh s 27/2005/Q-BCVT ca B Bu chnh Vin thng ban hnh Quy nh v qun l v s dng ti nguyn Internet
20/11/2001
10/10/2002
29/01/2004
14/07/2005
11/08/2005
Ngy 19/11/1997, L kt ni Internet ton cu c t chc ti tr s Tng Cc Bu in (nay l B Thng tin v Truyn thng).
15
01/06/2006
Thng t lin tch s 60/2006/TTLT-BVHTT-BBCVT-BCA ca B Vn ha Thng tin, B Bu chnh Vin thng, B Cng an v qun l tr chi trc tuyn Ngh nh s 97/2008/N-CP ca Chnh ph v qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet Thng t s 05/2008/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng v vic hng dn mt s iu ca Ngh nh s 97/2008/N-CP ngy 28/8/2008 ca Chnh ph v qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet Thng t s 07/2008/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng v vic hng dn mt s ni dung v hot ng cung cp thng tin trn trang thng tin in t c nhn trong Ngh nh s 97/2008/N-CP ngy 28/8/2008 ca Chnh ph v qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet Thng t s 09/2008/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng hng dn qun l v s dng ti nguyn Internet Thng t s 10/2008/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng quy nh v gii quyt tranh chp tn min quc gia Vit Nam .vn
28/08/2008
12/11/2008
18/12/2008
24/12/2008
24/12/2008
Nm 2008, Ngh nh s 97/2008/N-CP ca Chnh ph v qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet c ban hnh thay th Ngh nh s 55/2001/ N-CP, nh du mt bc tin ln trong vic to lp mi trng thng thong hn cho ng dng TMT ti Vit Nam. Bc tin ln nht ca Ngh nh s 97/2008/N-CP l thu gn quy nh v cp php i vi tt c cc trang thng tin in t v mt din hp cc bo in t, trang thng tin in t tng hp v trang thng tin in t cung cp dch v mng x hi trc tuyn. Trong nhiu nm qua, doanh nghip v ngi dn nhiu ln phn nh v s bt hp l ca cc quy nh cp php i vi trang tin in t trn Internet,5 nhn nhn y l bin php qun l khng kh thi v gy cn tr cho vic pht trin website, mt ng dng rt ph thng ca TMT ti Vit Nam. Bo co Thng mi in t Vit Nam 2004 nhn nh: Quyt nh s 27/2002/Q-BVHTT l mt trong nhng v d in hnh v vic coi thng php lut ca doanh nghip: hu ht cc website vn tn ti v pht trin m khng cn ti giy php ca B Vn ha Thng tin. Tuy nhin, mi doanh nghip v c nhn mun c mt quy nh mi, trnh cho h tnh trng lun lun vi phm php lut.6 S ra i ca Ngh nh s 97/2008/N-CP tuy mun song l mt bc tin tch cc trong vic ci thin mi trng php l cho ng dng Internet ni chung v TMT ni ring ti Vit Nam.
5 Quyt nh s 27/2002/QD-BVHTT ngy 10/10/2002 ca B Vn ha Thng tin v quy ch qun l v cp php cung cp thng tin, thit lp trang thng tin in t trn Internet quy nh: Mi c quan, t chc, doanh nghip ti Vit Nam c nhu cu cung cp thng tin trn Internet, thit lp trang tin in t trn Internet ti Vit Nam phi lm th tc xin php gi B Vn ha Thng tin, v Khng c cung cp thng tin trn Internet, thit lp trang tin in t trn Internet khi cha c giy php ca B Vn ha Thng tin. Bo co Thng mi in t Vit Nam 2004, B Thng mi, thng 4/2005, tr. 14.
16
Hp I.1: Nguyn tc qun l, cung cp v s dng thng tin in t c quy nh trong Ngh nh s 97/2008/N-CP iu 19. Nguyn tc qun l, cung cp v s dng thng tin in t 1. Vic thit lp trang thng tin in t, vic cung cp, truyn a, lu tr, s dng thng tin in t trn Internet phi tun th cc quy nh ca php lut v CNTT, php lut v s hu tr tu, php lut v bo ch, php lut v xut bn, php lut v bo v b mt nh nc, php lut v bn quyn, php lut v qung co v cc quy nh qun l thng tin in t trn Internet. 2. Cc c quan bo ch c cp Giy php hot ng bo in t theo quy nh ca php lut v bo ch c thit lp trang thng tin in t s dng cho hot ng bo ch. 3. Cc t chc, doanh nghip thit lp trang thng tin in t tng hp phi c giy php do B Thng tin v Truyn thng cp. 4. Cc doanh nghip thit lp trang thng tin in t cung cp dch v mng x hi trc tuyn phi ng k vi B Thng tin v Truyn thng. 5. Cc t chc, doanh nghip thit lp trang thng tin in t v s dng Internet cung cp dch v ng dng chuyn ngnh trn Internet thc hin theo cc quy nh ca php lut chuyn ngnh v cc quy nh lin quan ti Ngh nh ny. 6. T chc, doanh nghip, c nhn thit lp cc trang thng tin in t khng thuc cc i tng quy nh ti cc khon 2, 3, 4, 5 iu ny th khng cn giy php v khng cn ng k, nhng phi tun theo cc quy nh ti Ngh nh ny v cc quy nh v qun l thng tin in t trn Internet. Mt thay i kh ln na ca Ngh nh s 97/2008/N-CP l vic thu hp phm vi ca dch v Internet, dch v chu s qun l trc tip ca B Thng tin v Truyn thng. Trc y, Ngh nh s 55/2001/N-CP nh ngha dch v Internet rt rng, bao gm dch v truy nhp Internet, dch v kt ni Internet v dch v ng dng Internet, trong dch v ng dng Internet l dch v s dng Internet cung cp cho ngi s dng cc ng dng hoc dch v bao gm: bu chnh, vin thng, thng tin, vn ha, thng mi, ngn hng, ti chnh, y t, gio dc, o to, h tr k thut v cc dch v khc trn Internet. Nu theo nh ngha ny, c th hiu tt c cc ng dng trn nn Internet l dch v Internet. Tuy nhin, Ngh nh s 97/2008/N-CP thu hp phm vi ca dch v Internet thnh mt loi hnh dch v vin thng, ch bao gm dch v truy nhp Internet, dch v kt ni Internet v dch v ng dng Internet trong vin thng.7 Bn cnh , chc nng qun l nh nc v Internet cng c Chnh ph giao cho nhiu c quan: Cc B, ngnh lin quan phi hp vi B Thng tin v Truyn thng trnh Chnh ph ban hnh hoc ban hnh theo thm quyn v hng dn thc hin cc quy nh; trin khai thc hin qun l i vi vic cung cp v s dng cc dch v ng dng chuyn ngnh trn Internet thuc lnh vc qun l nh nc ca mnh.
Dch v ng dng Internet trong vin thng l dch v vin thng gi tr gia tng c cung cp cho ngi s dng thng qua mng li thit b Internet, v d nh dch v thoi trn mng Internet.
17
Theo thng k ca B Thng tin v Truyn thng, n cui nm 2009 c 71 doanh nghip c cp php cung cp dch v Internet, trong 7 doanh nghip c cp php IXP (dch v kt ni Internet) v 39 doanh nghip c cp php ISP (dch v truy nhp Internet). Tuy nhin, t thng 9/2008, B Thng tin v Truyn thng chuyn sang cp mt loi giy php duy nht l giy php cung cp dch v Internet cho cc doanh nghip ng k mi hoc gia hn. Cc t chc, doanh nghip trin khai nhng ng dng chuyn ngnh trn Internet hoc lp website phc v hot ng chuyn mn ca mnh gi khng cn phi lo lng v vic ngh cp giy php OSP. Mi trng TMT nh tr nn thng thong hn rt nhiu, v cng vi vic loi b dn nhng ro cn v cp php, h tng CNTT v truyn thng ni chung ngy cng c tnh cnh tranh, to ng lc pht trin mnh cho cc dch v ng dng trn nn Internet ni chung cng nh TMT ni ring.
2. Ch k s v dch v chng thc ch k s

Hai vn m doanh nghip cng nh ngi tiu dng thng xuyn quan tm khi tham gia giao dch TMT l: 1) Lm th no xc minh c danh tnh cng nh rng buc trch nhim ca i tc khi ton b mt giao dch c bt u v tin hnh trn mi trng in t; 2) Nhng chng t trao i trong qu trnh giao dch phi p ng iu kin g c gi tr php l lm cn c dn chiu v gii quyt khi pht sinh tranh chp. Vi kh nng xc nhn ngi k thng ip d liu v xc nhn s chp thun ca ngi i vi ni dung thng ip d liu c k ng thi xc nh s ton vn ca ni dung thng ip d liu k t khi c k, ch k s l bin php hiu qu v c php lut tha nhn gii quyt nhng vn ny. Ti Vit Nam, Lut Giao dch in t cng vi Ngh nh v ch k s v dch v chng thc ch k s thit lp khung php l c bn nht cho vic ng dng ch k s trong mi giao dch hnh chnh, kinh t v dn s. Trong qu trnh trin khai dch v chng thc ch k s, cc vn bn hng dn ca B Thng tin v Truyn thng cng a ra nhng quy nh kh c th v mu quy ch chng thc v danh mc tiu chun bt buc p dng ch k s v dch v chng thc ch k s. Hp I.2: Hnh lang php l cho ch k s v dch v chng thc ch k s Hnh lang php l cho ch k s v dch v chng thc ch k s bao gm: - Lut Giao dch in t. - Ngh nh s 26/2007/N-CP ca Chnh ph quy nh chi tit thi hnh Lut Giao dch in t v Ch k s v dch v chng thc ch k s. - Quyt nh s 20/2007/Q-BBCVT ca B Bu chnh Vin thng ban hnh mu quy ch chng thc ch k s. - Quyt nh s 59/2008/Q-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng ban hnh Danh mc tiu chun bt buc p dng ch k s v chng thc ch k s. - Thng t s 37/2009/TT-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng quy nh v h s v th tc lin quan n cp php, ng k, cng nhn cc t chc cung cp dch v chng thc ch k s.
18
Thng 6/2008, Trung tm Chng thc ch k s quc gia thuc Cc ng dng CNTT c thnh lp theo Quyt nh s 891/Q-BTTTT ca B Thng tin v Truyn thng. Vi chc nng l c quan ch tr thc hin cng tc qun l nh nc v dch v chng thc ch k s, Trung tm ny c trch nhim thm nh, cp php cho cc t chc cung cp dch v chng thc ch k s hot ng ti Vit Nam v iu phi chung hot ng ca ton h thng. Trong hai nm 2008-2009, song song vi vic hon thin v mt t chc, Trung tm Chng thc ch k s quc gia xy dng v ban hnh mt s quy nh chi tit phc v vic trin khai dch v chng thc ch k s nh Mu quy ch chng thc ch k s v Danh mc tiu chun v ch k s v dch v chng thc ch k s. Ngoi ra, Trung tm cng tip nhn h s ngh cp php ca mt s t chc cung cp dch v chng thc ch k s cng cng, chun b cho vic thit lp mt h thng dch v chng thc ch k s hon chnh ca quc gia, phc v rng khp nhu cu giao dch ca cc i tng trong ton x hi. Hp I.3: Tnh hnh trin khai dch v ch k s ti Vit Nam I. Cc n v ang nghin cu v trin khai dch v ch k s C quan nh nc B Thng tin v Truyn thng - Trung tm Chng thc ch k s quc gia B Ti chnh - H thng khai thu in t, th tc hi quan in t Ngn hng Nh nc B Cng Thng - H thng Cp chng nhn xut x in t B Khoa hc v Cng ngh B K hoch v u t - H thng u thu trc tuyn Doanh nghip Tp on Bu chnh vin thng Vit Nam (VNPT) Cng ty C phn Xut nhp khu cng ngh mi Nacencomm (www.nacencomm.com.vn) Cng ty CP Vin thng Viettel (Viettel Telecom) Cng ty H thng thng tin FPT (FIS) Trung tm An ninh mng i hc Bch khoa H Ni (BKIS) II. Cc n v ngh cp php trin khai dch v chng thc ch k s cng cng VNPT c cp php Nacencomm ang duyt h s
19
2.1. Xy dng h tng kha cng khai cho h thng chng thc ch k s quc gia
H tng kha cng khai l t hp cc gii php t chc - k thut v cc phng tin phn cng - phn mm trin khai ng dng ch k s. Hin nay Vit Nam cha c mt m hnh h tng kha cng khai (PKI) c th v thng nht. M hnh PKI Vit Nam mi c m t mc c bn trong Ngh nh s 26/2007/N-CP ngy 5/2/2007 quy nh chi tit thi hnh Lut Giao dch in t v ch k s v dch v chng thc ch k s. Hp I.4: M hnh PKI theo Ngh nh s 26/2007/N-CP M hnh PKI theo m t ti iu 4 Ngh nh s 26/2007/N-CP bao gm cc thnh phn sau: - CA cng cng l t chc cung cp dch v chng thc ch k s cho c quan, t chc, c nhn s dng trong cc hot ng cng cng. Hot ng ca CA cng cng l nhm mc ch kinh doanh; - CA chuyn dng l CA cho cc c quan, t chc, c nhn c cng tnh cht hot ng hoc mc ch cng vic, v c lin kt vi nhau thng qua iu l hot ng hoc vn bn quy phm php lut quy nh c cu t chc chung hoc hnh thc lin kt, hot ng chung. Hot ng ca CA chuyn dng nhm phc v nhu cu giao dch ni b; - CA quc gia (Root CA) l CA cho cc CA cng cng. Khon 4, iu 4 Ngh nh s 26/2007/N-CP quy nh: Ban C yu Chnh ph thnh lp v duy tr hot ng ca t chc cung cp dch v chng thc ch k s chuyn dng phc v cc c quan thuc h thng chnh tr. Theo quy nh trn, m hnh PKI ca Vit Nam c th c chia lm 2 nhnh chnh vi 3 khi: - Nhnh th nht bao gm cc CA cng cng Root CA do B Thng tin v Truyn thng thnh lp v duy tr. Cc CA cng cng c chng thc bi Root CA. - Nhnh th hai l cc CA chuyn dng Khi phc v cc c quan thuc h thng chnh tr do Ban C yu, B Ni v xy dng v duy tr. Khi khng phc v cho cc c quan thuc h thng chnh tr do nhng t chc c nhu cu t xy dng, phc v nhu cu giao dch trong ni b t chc mnh.
20
Hnh I.1: M hnh h thng PKI quc gia
CA cng c ng
Root CAcc
CA chuyn dng cho cc c quan thu c h th ng chnh tr
CA CA RA
subscribers subscribers
CA
CA
CA
subscribers CA chuyn dng
subscribers
subscribers
CA
CA
Ngh nh s 26/2007/N-CP khng cp n vic tng tc gia cc nhnh CA, v vy hin ti 3 khi chnh nh trnh by trn s khng kt ni c vi nhau, iu ny lm cho ngi s dng thuc 3 khi trn khng th tng tc c vi nhau, y s l yu t cn tr s pht trin ni chung ca TMT v chnh ph in t khi PKI tr nn ph dng ti Vit Nam. Mt kh khn na lin quan n CA chuyn dng l bn thn CA chuyn dng c chia lm hai khi: khi CA chuyn dng phc v cc c quan thuc h thng chnh tr v khi CA chuyn dng dng ring. Mi quan h ca hai khi khng r rng dn n kh khn trong vic la chn mt phng php, cch thc ph hp trin khai. Nhiu thnh phn quan trng khc ca PKI nh t chc ng k (RA), t chc xc thc, thm tra (Validation Authority), t chc dn nhn thi gian (Time Stamping Authority) cng cha c cp n trong cc vn bn quy phm php lut.
2.2. Trin khai ch k s ti cc c quan nh nc

Theo Lut Cng ngh thng tin, cc B, ngnh v y ban nhn dn cp tnh cn trin khai dch v cng trc tuyn trn cc trang thng tin in t ca mnh. Theo hng dn ca B Thng tin v Truyn thng, cc dch v cng c th c chia thnh bn mc, trong mc 3 v mc 4 i hi xc thc ngi s dng dch v. V vy, cn trin khai cc cng ngh xc thc trn cc trang thng tin in t ny nng cao cht lng ca cc dch v cng trc tuyn. Khng c c ch xc thc, li ch ca cc dch v cng trc tuyn i vi cc t chc, doanh nghip v cng dn s b hn ch. Trong cc nm 2007-2009, B Thng tin v Truyn thng nhn ng k CA chuyn dng ca thnh ph H Ch Minh v Ngn hng Nh nc. Hin B Ti chnh, B Cng Thng, B K hoch u t v B Khoa hc v Cng ngh cng ang nghin cu trin khai dch v chng thc ch k s chuyn dng phc v cng tc qun l iu hnh v dch v cng trc tuyn ca ngnh.
21
Hp I.5: CA chuyn dng ca B Ti chnh Do nhu cu v trin khai ch k s, nm 2005 B Ti chnh xy dng n t vn thit k h thng CA-BTC phc v mi loi giao dch ca B. Trong nm 2006, Kho bc nh nc trin khai CA phc v thanh ton in t lin kho bc. Sau khi Ngh nh s 26/2007/N-CP ra i, B Ti chnh iu chnh theo hng: cc giao dch loi G2C v G2B s s dng dch v chng thc ch k s cng cng, cn cc giao dch G2G s s dng h thng chng thc chuyn dng ca Chnh ph do Ban C yu Chnh ph thit lp. a. i vi giao dch G2B v G2C: - Ngy 12/8/2009, B Ti chnh k Quyt nh 1937/Q-BTC chp thun s dng h thng chng thc ch k s ca VNPT cho giai on th im Ngi np thu np h s khai thu qua mng Internet. - Ngy 14/8/2009, Tng cc Thu bt u trin khai th im vic nhn h s khai thu qua Internet ti thnh ph H Ch Minh, p dng ban u cho 100 doanh nghip la chn, sau s m rng cho php tt c doanh nghip trn a bn thnh ph c ng k s dng v tip trin khai ti H Ni, Nng. - D kin s trin khai m rng h thng ra c nc trong nm 2010. b. i vi giao dch G2G: - S s dng h thng chng thc ch k s chuyn dng ca Chnh ph cho cc giao dch G2G. Nhng h thng ng dng trc y s dng CA t thit lp s chuyn i dn sang s dng CA Chnh ph trong hai nm 2009-2010. - Ban C yu Chnh ph ang trin khai thit lp SubCA-BTC ti Trung tm Chng thc in t chuyn dng Chnh ph v phi hp vi Cc Tin hc v Thng k ti chnh trin khai cc dch v PKI ti B Ti chnh (cng b chng th s cp t SubCA-BTC, CRL, TimeStamp, v.v). - Cc Tin hc v Thng k ti chnh ang phi hp vi cc n v tp hp danh sch ng dng ni b s p dng ch k s trong giai on 2009-2010, xy dng k hoch trin khai chi tit trnh Lnh o B ph duyt v t chc trin khai thc hin trong nm 2010. Ngun: Bo co tham lun ca B Ti chnh ti Hi tho Hin trng h tng kha cng khai v k hoch pht trin do B Thng tin v Truyn thng ch tr t chc ti H Ni ngy 3/9/2009.
2.3. Cp php trin khai dch v chng thc ch k s cng cng

Nhm to iu kin h tr cho cc d n ng dng CNTT quan trng ang c tin hnh c lin quan n giao dch in t ti nc ta hin nay, B Thng tin v Truyn thng cp php cung cp dch v chng thc ch k s cng cng cho VNPT (giy php s 1293/GP-BTTTT ngy 15/9/2009). Thi hn ca giy php cung cp dch v chng thc ch k s cng cng l 5 nm. Do y l loi hnh dch v mi, c nh hng n an ton x hi, cn gii hn thi hn ca giy php ph hp kp thi iu chnh nhng bt cp trong cng tc qun l loi hnh dch v ny. Thi hn 5 nm l cc cng ngh lin quan n vic cung cp dch v c th thay i v Nh nc c th c cc yu cu b sung ph hp. 22 Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009
m bo vic cung cp dch v chng thc ch k s c tin hnh ng quy nh ca php lut, sau khi c B Thng tin v Truyn thng cp giy php cung cp dch v chng thc ch k s cng cng, cc doanh nghip cn ng k vi T chc cung cp dch v chng thc ch k s quc gia c cp chng th s. Trong qu trnh cp chng th s, Trung tm chng thc ch k s quc gia s kim tra trc tip hot ng ca h thng CA ca doanh nghip nhm m bo h thng hot ng da trn ng cc c t m doanh nghip ng k, phi hp xem xt cc phng n kim tra thng tin ca cc thu bao trnh cc ri ro trong qu trnh ng k chng th s v loi tr thu bao gi mo. Hin nay c mt s doanh nghip ang chun b h s gi B Thng tin v Truyn thng ngh cp php cung cp dch v chng thc ch k s cng cng, bao gm Cng ty C phn Cng ngh th NacenComm, Cng ty H thng thng tin FPT, Tng cng ty Vin thng Qun i Viettel v Trung tm an ninh mng i hc Bch khoa H Ni (BKIS).
3. Qung co qua th in t, tin nhn v chng th in t, tin nhn rc

Ngy 13/08/2008, Ngh nh s 90/2008/N-CP ca Chnh ph v chng th rc c ban hnh c th ha cc quy nh chng th rc trong Lut Cng ngh thng tin. Ngy 30/12/2008, B Thng tin v Truyn thng c Thng t s 12/2008/TT-BTTTT hng dn mt s ni dung ca Ngh nh 90/2008/N-CP. Tip , Thng t s 03/2009/TT-BTTTT ra i ngy 03/02/2009 quy nh chi tit v m s qun l v mu giy chng nhn m s qun l i vi nh cung cp dch v qung co bng th in t v tin nhn. trin khai cc vn bn ni trn, trong nm 2009 Trung tm ng cu khn cp my tnh Vit Nam (VNCERT) thuc B Thng tin v Truyn thng c quan ch tr trin khai Ngh nh chng th rc thit lp cc knh lin lc t vn, phn hi cho doanh nghip, ngi dng v hot ng ngn chn, phng chng th rc. Trang thng tin in t v chng th rc c xy dng v a vo hot ng t u thng 02/2009 ti a ch http://antispam.vncert.gov.vn nhm cung cp cc thng tin v hot ng chng th rc v cc hng dn c th cho tng i tng trch nhim lin quan ti phng, chng v ngn chn th rc.
3.1. Khung quy nh chung v chng th rc

Ngh nh s 90/2008/N-CP v chng th rc c xy dng trn hai tinh thn c bn: bo v ngi dng trc th in t, tin nhn rc (gi chung l th rc) v to hnh lang php l cho hot ng gi th in t, tin nhn qung co. Th rc theo nh ngha ca Ngh nh chng th rc l th in t, tin nhn c gi n ngi nhn m ngi nhn khng mong mun hoc khng c trch nhim phi tip nhn theo quy nh ca php lut. Ngh nh s 90/2008/N-CP a ra cc quy nh cht ch i vi hnh vi lin quan ti vic pht tn th rc v trch nhim ca nh cung cp dch v truy nhp Internet (trc y gi l ISP), nh cung cp dch v th in t, nh cung cp dch v tin nhn (cc doanh nghip vin thng) i vi hot ng phng chng, ngn chn th rc. Ngh nh phn bit hai loi th rc: 1) Th in t v tin nhn vi mc ch la o, quy ri hoc pht tn virus my tnh, phn mm gy hi; 2) Th in t qung co, tin nhn qung co
23
vi phm cc nguyn tc gi th in t qung co, tin nhn qung co. Nh vy, khng b xp vo th rc, th in t v tin nhn qung co phi p ng nhng yu cu rt cht ch v hnh thc, ni dung v th thc gi. Hp I.6: Nguyn tc gi th in t qung co v tin nhn qung co Yu cu i vi th in t qung co 1. Ch phi ph hp vi ni dung v ni dung qung co phi tun th theo ng cc quy nh ca php lut v qung co. 2. Th in t qung co phi c gn nhn. 3. C thng tin v ngi qung co. 4. Trng hp s dng dch v qung co phi c thm thng tin v nh cung cp dch v qung co. 5. C chc nng t chi. Yu cu i vi tin nhn qung co 1. Tin nhn qung co phi c gn nhn. 2. Trng hp s dng dch v qung co phi c thm thng tin v nh cung cp dch v qung co. 3. C chc nng t chi. Nguyn tc gi th in t, tin nhn qung co: 1. T chc, c nhn ngoi tr nh cung cp dch v qung co ch c php gi th in t qung co, tin nhn qung co khi c s ng trc ca ngi nhn. 2. Nh cung cp dch v qung co ch c php gi th in t qung co, tin nhn qung co cho n khi ngi nhn t chi vic tip tc nhn th in t qung co, tin nhn qung co. 3. Trong vng 24 gi, k t khi nhn c yu cu t chi, ngi qung co hoc nh cung cp dch v qung co phi chm dt vic gi n ngi nhn cc th in t qung co hay tin nhn qung co b ngi nhn t chi trc tr trng hp bt kh khng. Nguyn tc gi th in t, tin nhn qung co ca nh cung cp dch v: 1. Nh cung cp dch v qung co ch c php gi th in t, tin nhn qung co t h thng c cc thng tin k thut ng k vi B Thng tin v Truyn thng. 2. Nh cung cp dch v qung co bng th in t khng c php gi qu 5 th in t qung co ti mt a ch th in t trong vng 24 gi tr trng hp c tho thun khc vi ngi nhn. 3. Nh cung cp dch v qung co bng tin nhn khng c php gi qu 5 tin nhn qung co ti mt s in thoi trong vng 24 gi v ch c php gi trong khong thi gian t 7 gi n 22 gi mi ngy tr trng hp c tho thun khc vi ngi nhn.
3.2. Qun l th in t v tin nhn qung co

i vi hot ng gi th in t, tin nhn qung co (gi chung l th qung co), Ngh nh s 90/2008/N-CP chia ra hai i tng: nh cung cp dch v qung co v ngi qung co. im khc nhau c bn ca hai i tng ny l ngi qung co ch c quyn gi th qung co khi c s ng trc ca ngi nhn (OPT-IN), trong khi nh cung cp dch v qung co c quyn gi th qung co trc khi ngi nhn ng (OPT-OUT). M hnh 24 Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009
ny khuyn khch vic hnh thnh mt lp i tng qung co chuyn nghip l nh cung cp dch v qung co. Tuy nhin nh cung cp dch v qung co phi c B Thng tin v Truyn thng cp M s qun l trc khi cung cp dch v v chu s gim st cht ch ca cc c quan qun l nh nc. Hp I.7: iu kin cung cp dch v qung co bng th in t v tin nhn iu kin l Nh cung cp dch v qung co bng th in t: 1. C trang thng tin in t, my ch dch v gi th in t qung co t ti Vit Nam v s dng tn min quc gia Vit Nam .vn. 2. C h thng tip nhn, x l yu cu t chi ca ngi nhn. 3. c B Thng tin v Truyn thng cp m s qun l. iu kin l Nh cung cp qung co bng tin nhn: 1. S dng s thu bao gi tin nhn qung co do nh cung cp dch v tin nhn Vit Nam cung cp. 2. C h thng tip nhn, x l yu cu t chi ca ngi nhn. 3. c B Thng tin v Truyn thng cp m s qun l. iu kin l Nh cung cp dch v tin nhn qua mng Internet: 1. C trang thng tin in t s dng tn min .vn v my ch dch v gi tin nhn t ti Vit Nam. 2. C h thng tip nhn, x l yu cu t chi nhn tin nhn t mt hoc nhiu ngi s dng dch v. 3. c B Thng tin v Truyn thng cp m s qun l. Vic cp m s qun l (MSQL) cho doanh nghip c cn c vo hot ng thc t ca doanh nghip v cc h thng cung cp dch v ca doanh nghip . Doanh nghip ch c cp MSQL khi p ng y cc tiu ch c quy nh trong Ngh nh s 90/2008/N-CP v chng th rc. n cui nm 2009, c 47 doanh nghip c cp MSQL cho cc dch v gi tin nhn qung co, gi th in t qung co v gi tin nhn qua mng Internet.
3.3. Trin khai cc bin php phng chng, ngn chn th rc

Trong nm 2009, hot ng phng chng th rc tp trung vo vic ngn chn tin nhn rc qua mng di ng, ch yu thng qua cc bin php phi hp gia c quan qun l nh nc vi cc doanh nghip vin thng di ng. 3.3.1. Hot ng ca cc doanh nghip vin thng di ng Trn c s hng dn ca VNCERT ti cng vn s 76/VNCERT, t ngy 01/05/2009 n 30/06/2009 cc doanh nghip di ng trin khai mt lot bin php nhm ngn chn tin nhn rc, bao gm: - nh nhn tin nhn qung co; cung cp kh nng t chi nhn tin nhn qung co t doanh nghip vin thng di ng cho cc thu bao di ng trong mng. - Gi tin nhn qung co thu bao xc nhn s ng nhn tin nhn qung co t doanh nghip di ng ng thi lu tr y cc thng tin v s t chi v s xc nhn ng nhn tin nhn qung co ca cc thu bao k t ngy 01/05/2009. Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009 25
- Gi tin nhn thng bo v quyn t chi nhn tin nhn qung co cho thu bao di ng trong mng. - Trin khai cc bin php nng cao nhn thc ngi dng bng vic gi tin nhn v thng bo trn website ti thu bao v cc hnh thc qung b m doanh nghip thc hin, thng tin v gi cc ca cc u s ba v bn ch s, thng tin v u mi tip nhn thng bo tin nhn rc v cc hng dn bo co tin nhn rc. - Thit lp cc u mi phi hp x l tin nhn rc vi c quan qun l nh nc. Hp I.8: Tng hp thng tin v ng dy x l tin nhn rc ca cc doanh nghip di ng (1) Vinaphone - VinaPhone ch s dng duy nht mt u s 18001091 gi cc thng tin qung b (khuyn mi, gi cc, dch v mi) n my di ng ca khch hng. - t chi nhn thng tin qung co, son tin nhn gi ti 18001091, c th: i vi thng tin khuyn mi son TC KM i vi thng tin Gi cc son TC GC i vi thng tin v Dch v mi son TC DV i vi tt c cc tin qung b son TC - ng dy nng x l tin nhn rc Tng i chung: 18001091 ng dy nng min Bc: 091 248 1111 ng dy nng min Nam: 091 868 1111 ng dy nng min Trung: 091 418 1111 (2) Mobifone - t chi nhn thng tin qung co, son tin nhn TC gi ti 9241 - ng dy nng x l tin nhn rc Tng i: 18001090 Th in t: 18001090c1(c2/c3)@vms.com.vn (3) Viettel - t chi nhn tin nhn qung co, Son tin nhn HUY gi ti 8888 - ng dy nng t chi tin nhn qung co t Viettel 19008198 - ng dy nng x l tin nhn rc 19008198 (4) Sfone - t chi nhn tin nhn qung co, son tin nhn TC QC gi ti 9035 - ng k nhn tin nhn qung co t Sfone, son DK QC gi 9035 - ng dy nng ng k hoc t chi tin nhn qung co: 905 hoc 095 905 8888 (5) EVN Mobile - t chi nhn tin nhn qung co, son tin nhn TC gi ti 1414 - ng dy nng ng k, t chi nhn tin nhn qung co t EVN: 18009096 - ng dy tip nhn thng bo v tin nhn rc: 18009096 Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009
26
Ngoi nhng bin php trn, cc doanh nghip cng trin khai nhiu hot ng khc nhm ngn chn tin nhn rc nh ch ng thit lp ng dy nng tip nhn thng bo tin nhn rc t thu bao; thu hi u s i vi cc nh cung cp dch v ni dung (Content Provider - CP) pht tn tin nhn rc; gi cng vn ti cc CP yu cu tun th quy nh v chng tin nhn rc; b sung cc quy nh v chng tin nhn rc vo hp ng vi cc CP; xy dng cng c h tr ngi dng ngn chn tin nhn rc, v.v Hp I.9: Hnh ng ngn chn tin nhn rc ca mt doanh nghip di ng Ngy 16/12/2009 Cng ty Vin thng Viettel gi cng vn thng bo tm kha u s dch v ni dung ca 5 cng ty iu tra sau khi nhn c cc khiu ni ca ngi dng v vic vi phm Ngh nh 90/2008/N-CP v chng th rc. Cc u s gm c: u s 6051; 6351 ca Cng ty C phn Dch v Thng Minh, u s 8041; 8741 ca Cng ty C phn Phong thy, u s 8118; 8758 ca Cng ty C phn Truyn thng ABC, u s 8033; 8733 ca Cng ty C phn Truyn thng v Dch v di ng ng H, u s 8747 ca Cng ty C phn dch v gii php truyn thng v CNTT s 5. Thi gian bt u kha cc u s t ngy 18/12/2009. Hot ng cung cp dch v ni dung trn cc u s trn s c tip tc sau khi Viettel v cc doanh nghip c lin quan gii quyt xong cc khiu ni ca ngi dng. 3.3.2. Hot ng ca cc nh cung cp dch v ni dung (CP) Bn cnh vic phi hp vi cc doanh nghip vin thng di ng, nm 2009 B Thng tin v Truyn thng cng tin hnh mt s hot ng ph bin, tuyn truyn vi cc nh cung cp dch v ni dung l nhng i tng ln pht tn tin nhn rc. Cch thc gi tin nhn rc ph bin hin nay ca cc CP l mua nhng SIM in thoi tr trc gi tin nhn hng lot, qung co v cung cp dch v ni dung cho u s m mi CP s hu. Do vic qun l thu bao tr trc cn nhiu bt cp, ng thi cha c m hnh qun l cng nh c ch r rng cho hot ng ca cc CP, nn vic kim sot tin nhn rc gi theo hnh thc ny hin gp rt nhiu kh khn. iu tra ca VNCERT vo thng 3/2009 v hot ng gi tin nhn rc ca cc nh cung cp dch v ni dung qua mng di ng cho kt qu nh sau:
27
Hnh I.2: Kt qu cuc thm d i vi cc nh cung cp dch v ni dung v hot ng gi tin nhn rc
2,6% 36,9% 60,5%
10,5%
89,5%
Th ng xuyn g i tin nh n rc Thi tho ng g i tin nh n rc Cha bao gi g i tin nh n rc
th c c tc h i c a vi c g i tin nh n rc Cha th c c tc h i c a vi c g i tin nh n rc
65,8% 47,4% 36,8% 26,3%
Th y CP khc g i tin nh n rc
Gia tng l i nhu n
B l chi ph phn chia KM
Khc
Nguyn nhn pht tn tin nh n rc
Kt qu cuc thm d cho thy hu ht cc nh cung cp dch v ni dung cho mng di ng u tng gi tin nhn rc, mc d a s thc c tc hi ca vic ny. Ngoi mc ch qung co dch v nhm gia tng li nhun, mt trong nhng nguyn nhn pht tn tin nhn rc c cc CP nhc n nhiu l b l chi ph chia s khuyn mi cng cc doanh nghip vin thng di ng.8 Theo s liu do cc nh cung cp dch v vin thng di ng cng b, Vit Nam hin c khong 150 CP s hu u s.9 Hin nay cc CP s hu u s khng ch cung cp dch v ca chnh mnh m cn cho cc i l (sub-CP) thu khai thc u s . Cc CP s hu u s do cha thc c vn nn tin nhn rc nn khng c bin php qun l cht ch ni dung, dn ti tnh trng cc sub-CP pht tn tin nhn rc, ty tin to dng ni dung chim ot tin ca thu bao di ng. Hin c CP b x pht nng do vic bung lng qun l cc sub-CP ca mnh.
Mt s doanh nghip vin thng di ng p dng cng thc chia s chi ph khuyn mi vi cc CP, theo doanh thu mi thng t vic cung cp dch v ni dung ca cc CP trn nhng mng di ng ny s b khu tr mt khon nht nh nhm chia s chi ph khuyn mi pht trin thu bao ca doanh nghip vin thng, bao gm khuyn mi ha mng v khuyn mi np tin vo ti khon dnh cho cc thu bao trong thng. S liu tng hp t website ca ba doanh nghip vin thng di ng ln nht hin nay l Viettel http://www.vietteltelecom.vn/ html/vas/cp.html, Vinaphone http://vinaphone.com.vn/view.do?g=services&p=8xxx, v Mobifone http://mobifone.com.vn/ web/vn/services/8xxx.jsp.
28
3.3.3 Hot ng x l vi phm Nm 2009 Thanh tra B Thng tin v Truyn thng x pht 6 doanh nghip lin quan ti gi tin nhn rc vi cc mc pht t 10 n 40 triu ng v nhc nh 20 doanh nghip khc vi phm nhng quy nh v chng th rc. Hp I.10: Mt trng hp x l vi phm v tin nhn rc Pht 30 triu ng th phm cu tin nh tin nhn rc
Cp nht lc 07:35, Th T, 06/05/2009 (GMT+7)
, - Thanh tra B Thng tin v Truyn thng va pht 1 trong 3 DN pht tn tin nhn rc ri cu cc ph nh dch v hy loi tin nhn ny 30.000.000 ng. C 3 buc phi xin li v hon tin cho cc thu bao. Cng ty c phn u t v pht trin cng ngh cao P&T, do nhng du hiu sai phm r rng, phi k vo vn bn vi phm tha nhn vic pht tn tin rc khi cha c s ng ca ngi tiu dng. Theo quyt nh x pht ngy 27/4/2009, Cng ty P&T b pht 30.000.000 ng. ng thi, Cng ty P&T c trch nhim hon tin cho ngi s dng dch v XOA gi 8729, cng khai xin li ngi dng trn phng tin truyn thng. Hai DN cn li, cng ty VietNam2You v AVA, Thanh tra B ch theo di v kim tra vic hon tin li cho ngi tiu dng. S d c hnh pht nh nh vy l do Cng ty VietNam2You c 70 tin nhn vi phm vi mc cc pht sinh ch l 140.000 ng, Cng ty AVA l 05 tin nhn v khng c cc pht sinh (do dch v c gn c free ngi dng cui). Cha k ng thi sa cha sai phm kp thi nh: ngng ngay dch v v xin li khch hng trn VietNamNet. V cc hnh pht i vi cc DN pht tn tin nhn rc ni trn, anh A.B., mt ngi kinh doanh dch v SMS cho bit: mc pht 30.000.000 ng i vi mt u s l khng ng k. Tuy nhin, vic x pht DN kinh doanh dch v SMS phi cn c vo thi gian v doanh thu em li t vic vi phm x l. Khi pht hin ra DN vi phm ln u v mc hu qu gy ra cha nghim trng, th x l mc pht tin v thu hi doanh s. Ngun: http://vietnamnet.vn/bvkh/2009/05/845935. Vi vic trin khai cc bin php ton din nhm thc hin nhng quy nh v chng th rc, trong nm 2009 lng tin nhn rc gim ng k. gii quyt tt hn vn nn ny, trong nm ti cc hot ng gim st, thanh kim tra, phi hp x l vi phm, hot ng tng cng nng cao nhn thc cho ngi dng, cho doanh nghip... s c tip tc y mnh.
4. Cung cp thng tin v giao kt hp ng trn website TMT

Ngy 21/7/2008, B Cng Thng ban hnh Thng t s 09/2008/TT-BCT hng dn Ngh nh Thng mi in t v cung cp thng tin v giao kt hp ng trn website TMT. y l vn bn trc tip iu chnh hot ng kinh doanh ca cc website TMT ti Vit Nam, lin quan ti li ch ca nhiu doanh nghip cng nh ngi tiu dng tham gia giao dch TMT. Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009 29
Hp I.11: Thng t s 09/2008/TT-BCT v cung cp thng tin v giao kt hp ng trn website thng mi in t Cng vi nhng chuyn bin ca mi trng x hi, h tng cng ngh v khung php l trong ba nm gn y, ng dng TMT trong doanh nghip ngy cng c m rng, c bit l cc ng dng trn nn Internet. S lng website TMT tng rt nhanh. Do c th ca mi trng Internet, giao dch tin hnh trn nhng website ny tun theo nhng trnh t v iu kin rt khc bit so vi giao dch truyn thng, c bit trong quy trnh giao kt hp ng gia cc bn. Tuy nhin, h thng php lut trc y cha c vn bn no iu chnh vn ny, mi giao dch trn cc website vn c tin hnh mt cch t pht v khng c c s php l gii quyt nhng tranh chp pht sinh. Trong bi cnh , vic xy dng mt vn bn hng dn v quy trnh giao kt hp ng trn website TMT l ht sc cn thit, nhm thit lp nhng nguyn tc v chun mc chung cho hot ng ca cc website, nng cao tnh minh bch ca mt hnh thc giao dch TMT ph bin, ng thi gp phn bo v v cn bng li ch gia cc bn tham gia giao dch. Thc hin chc nng qun l nh nc v TMT, B Cng Thng xy dng v ban hnh Thng t s 09/2008/TT-BCT ngy 21/7/2008 hng dn vic cung cp thng tin v giao kt hp ng trn website TMT nhm p ng cc nhu cu ni trn ca thc tin kinh doanh. Thng t c xy dng theo nhng quan im ch yu sau: - Thng t ch iu chnh nhng vn mang tnh c th ca vic giao kt hp ng trn website TMT, cn vic thc hin hp ng c iu chnh bi php lut chung v hp ng (cng nh hot ng kinh doanh ca doanh nghip phi tun th php lut chung v thng mi). - Thng t ch iu chnh vic giao kt hp ng trn website TMT gia thng nhn vi khch hng (l c nhn hoc t chc). Cc giao dch gia c nhn v c nhn l giao dch dn s, khng thuc phm vi iu chnh ca Thng t. Mc tiu ca Thng t l m bo s cn bng li ch gia cc bn tham gia giao kt hp ng trn website TMT. Do khch hng thng th bt li hn trong vic tip cn thng tin v b ng hn trong vic tha thun cc iu kin hp ng. - Thng t ny a ra mt khung quy nh chung v nhng thng tin cn c cung cp v quy trnh giao kt hp ng trn cc website TMT nhm bo v li ch ti thiu cho khch hng. Thng nhn l bn chim u th hn trong vic ra cc iu khon ca hp ng, do c th ch ng p dng nhng bin php nhm bo v li ch ca mnh khi giao dch vi khch hng trn website TMT. Da trn nhng yu t c th ca mi trng mng, Thng t quy nh v mt quy trnh giao kt hp ng tiu biu qua website TMT, qua gip phn nh phm vi trch nhim ca mi bn trong cc giao dch ny, ng thi gim bt s bt bnh ng gia khch hng v thng nhn trong giao kt hp ng.
30
Bn cnh nhng iu khon v quy trnh giao kt hp ng, Thng t cn quy nh c th vic cung cp thng tin trn cc website TMT nhm bo v quyn li ca khch hng trong qu trnh giao dch. Theo , thng nhn phi cng b nhng thng tin ti thiu sau trn website: tn, a ch giao dch, a ch th in t, s in thoi, s giy php ng k kinh doanh, ng thi tun th mt s nguyn tc c bn v bo v thng tin c nhn ca khch hng trn website. Ngoi ra, thng nhn phi cung cp y v r rng nhng thng tin lin quan n cc iu khon giao dch trn website: m t hng ha, dch v, thng tin v gi c, thng tin v vn chuyn v giao nhn, thng tin v cc phng thc thanh ton, cng nh cc iu khon giao dch khc. a nhng quy nh ca Thng t s 09/2008/TT-BCT vo cuc sng, trong hai nm 20082009, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin thuc B Cng Thng trin khai mt lot hot ng nhm ph bin v n c vic chp hnh Thng t trong cc doanh nghip TMT ti Vit Nam. Trong giai on u trin khai, cch thc c chn l tp trung vo cc bin php tuyn truyn, o to v nng cao nhn thc cho mt nhm website thng mi in t in hnh, t rt kinh nghim m rng din i tng v tng cng hn na hot ng thc thi giai on sau. - Cui nm 2008 Cc t chc hai hi tho gii thiu ni dung Thng t vi cc doanh nghip TMT tiu biu ti H Ni v thnh ph H Ch Minh. - Thng 11/2008, Cc tin hnh kho st 50 website TMT v mc tun th Thng t s 09/2008/TT-BCT v gi cng vn s 395/TMT-PC nhc nh ch cc website thc hin ng quy nh ca Thng t. Hp I.12: Kt qu r sot mc tun th Thng t s 09/2008/TT-BCT ca 50 website TMT thng 11/2008 Sau khi Thng t s 09/2008/TT-BCT c ban hnh, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin kt hp vi Hip hi Thng mi in t Vit Nam (Vecom) tin hnh kho st mu 50 website TMT v mc tun th cc quy nh ca Thng t. Sau y l kt qu kho st i vi mt s tiu ch c bn: Hu ht website (96%) u m t kh r rng v hng ha, dch v m mnh cung cp. iu ny to iu kin thun li cho khch hng d dng a ra cc quyt nh mua hng cng nh xy dng lng tin ca khch hng tt hn khi thm cc website. Gi c ca cc hng ha dch v l tiu ch duy nht m tt c cc website u ng ti. Tuy nhin, khi i vo chi tit th ch c 38% cc website cng b r rng c cu gi (gi trc thu, gi sau thu, chi ph vn chuyn, cc chi ph c lin quan, v.v). a s cc website u c c ch tr li ngh giao kt hp ng ca khch hng (80%), nhng cn 20% website khng c bt k hnh thc tr li ngh giao kt hp ng no trong mt khong thi gian c th. Hu nh tt c (98%) cc website cha cung cp y cc thng tin c bn v thng nhn nh tn, a ch, s in thoi, email, giy php ng k kinh doanh.
31
46% cc website khng cng b bt c thng tin g v cc iu khon giao dch, ch c 8% cng b y cc iu khon giao dch. a phn website vn cha ch thch ng ti vic xy dng c ch gii quyt tranh chp. Ch c 4% trong s nhng website c kho st cng b thng tin v quy trnh gii quyt khi xy ra tranh chp trong qu trnh thc hin hp ng. Mt tiu ch rt quan trng na nh gi v mt website TMT l chnh sch bo v thng tin c nhn ca khch hng. Thng tin c nhn gn y tr thnh vn ni cm trn th gii v c rt nhiu quc gia v t chc quan tm. Kt qu kho st cho thy, tt c website thuc mu iu tra u c thu thp thng tin c nhn ca khch hng, k c nhng thng tin cc k nhy cm nh th tn dng. Nhng ch c 12% cc website cng b chnh sch bo v thng tin c nhn, 6% c c ch cho php khch hng la chn ng hoc t chi cung cp thng tin c nhn khi tham gia giao dch. - Thng 2/2009, kt qu r sot li 50 website ny cho thy c 8 website sa i theo nhng khuyn ngh nu ti cng vn, 37 website khng c tin trin g, v 5 website tm ngng hot ng. Da vo kt qu ny, Cc phi hp vi Thanh tra B Thng tin v Truyn thng v Cc Qun l th trng t chc 2 hi tho ti H Ni (thng 3/2009) v thnh ph H Ch Minh (thng 5/2009) nhm nhc nh cc website cha tun th v gii p cc thc mc ca doanh nghip trong qu trnh thc hin. - Thng 7/2009, Cc tin hnh r sot li ln th ba nhng website ni trn v v gp mt tng doanh nghip ch website H Ni v thnh ph H Ch Minh nhm trao i, gii p cc kh khn, vng mc ca doanh nghip. Kt qu nhng n lc ny l n cui nm 2009, 50% s website tun th y quy nh ca Thng t, nhng website cn li cng c tin b trong vic sa i cc ni dung c nhc nh. Theo k hoch, nm 2010 Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin cng vi Thanh tra B Thng tin v Truyn thng, Cc Qun l th trng s tin hnh thanh tra, kim tra cc doanh nghip i vi vic tun th Thng t s 09/2008/TT-BCT.
5. Ti sn o
S pht trin ca thng mi in t gn lin vi nhiu vn mi, t nhng vn v cng ngh, hp ng ti cc vn v ti sn. Tn min v ti sn o trong tr chi trc tuyn l hai ch ni ln trong nhng nm qua song hnh vi s pht trin ca thng mi in t Vit Nam.
5.1. Gii quyt tranh chp v tn min

Tn min gn vi website ang ngy cng tr thnh mt yu t khng th tch ri ca thng hiu v hnh nh doanh nghip. Cc tn min cp cao quc t dng chung nh .com, .net, .org, .info thuc nhm tn min thng mi c bn qua cc n v do C quan Qun l tn min quc t (ICANN) ch nh nh Network Solutions, Register.com v cc i l cp di ca nhng n v ny. i vi tn min cp cao di m cc quc gia khc nh .jp (Nht), .fr (Php) th ng k theo quy nh ca cc quc gia . Trung tm Internet Vit Nam (VNNIC) c giao
32
nhim v qun l tn min cp cao m quc gia .vn ca Vit Nam. Tnh n thng 12/2009 tng s tn min .vn c cp pht vo khong 125.000.10 Trong khi tn min quc t c coi l hng ha, c bn rng ri di nhiu hnh thc v gi c a dng theo nhu cu th trng, th tn min .vn c coi l mt phn ti nguyn thng tin quc gia v qun l theo mt c ch ng k - cp pht kh cht ch. Ngi ng k tn min .vn c php lut bo v v c cc nh ng k tn min cng nh VNNIC h tr k thut, m bo tn min khng b chim ot. Vit Nam hin c cc ch ti v vi phm tn min ti Ngh nh s 63/2007/N-CP v Ngh nh s 28/2009/N-CP ca Chnh ph. Vi s pht trin nhanh ca s lng website TMT thi gian gn y, cc v vic tranh chp tn min, c bit l tn min lin quan n nhn hiu v tn thng mi cng tng nhanh c v s lng ln phc tp. Thc tin ny t ra nhu cu phi c mt c ch hiu qu gii quyt cc tranh chp, bn cnh th tc khiu ni hnh chnh vn p dng t trc n nay m VNNIC l u mi tip nhn v x l. Hp I.13: Quy nh lin quan n tn min trong mt s Lut Khon 3 iu 68 Lut Cng ngh thng tin quy nh: T chc, c nhn s dng tn min quc gia Vit Nam .vn phi chu trch nhim trc php lut v mc ch s dng v tnh chnh xc ca cc thng tin ng k v bo m vic ng k, s dng tn min quc gia khng xm phm cc quyn, li ch hp php ca t chc, c nhn khc c trc ngy ng k. Theo quy nh ti im d khon 1 iu 130 Lut S hu tr tu, hnh vi ng k, chim gi quyn s dng hoc s dng tn min trung hoc tng t gy nhm ln vi nhn hiu, tn thng mi c bo h ca ngi khc hoc chi dn a l m mnh khng c quyn s dng nhm mc ch chim gi tn min, li dng hoc lm thit hi n uy tn, danh ting ca nhn hiu, tn thng mi, chi dn a l tng ng b coi l hnh vi cnh tranh khng lnh mnh. Thng 12/2008, B Thng tin v Truyn thng ban hnh Thng t s 10/2008/TT-BTTTT quy nh v gii quyt tranh chp tn min quc gia Vit Nam .vn. c xy dng da trn Chnh sch gii quyt tranh chp tn min thng nht ca T chc tn min quc t ICANN, Thng t ny l cn c cc t chc trng ti v ta n tham kho khi phn x tranh chp dn s hoc thng mi pht sinh trong qu trnh s dng tn min cc cp di tn min quc gia .vn. Thng t a ra nhng nguyn tc chung nht v cc cn c gii quyt tranh chp, bao gm in kin khi kin tranh chp tn min, c s xc nh hnh vi s dng tn min vi xu, v bng chng cho quyn v li ch hp php lin quan n tn min. Thng t cng quy nh cc hnh thc gii quyt tranh chp tn min v trch nhim x l tn min tranh chp ca cc bn c lin quan. Vic p dng kt qu phn x ca to n v trng ti cho cc tranh chp lin quan n tn min l mt thay i ln v phng thc qun l i vi ngun ti nguyn Internet quan trng ny.
10 S liu do Trung tm Internet Vit Nam (VNNIC) cng b trn website chnh thc www.vnnic.vn.
33
Bng cch gim can thip hnh chnh v nng cao vai tr ca cc th ch x hi, Quy nh ny s gip thit lp mt c ch cng bng, minh bch trong vic phn b tn min, to mi trng cnh tranh lnh mnh trn Internet v gp phn thc y pht trin TMT ti Vit Nam.
5.2. Ti sn o trong tr chi trc tuyn

Trong thi gian gn y, trn th gii v ti Vit Nam xut hin mt loi hnh gii tr mi l cc tr chi trc tuyn (Game Online - GO). Cc tr chi ny mang tnh cng ng cao, s dng cng ngh tin tin v nhanh chng chim lnh th trng gii tr vi tc tng trng doanh thu hng nm rt ln. Theo s liu ca B Thng tin v Truyn thng,11 tnh n thng 02/2009, c 15 doanh nghip pht hnh 45 GO ti th trng Vit Nam. c tnh tng doanh thu th trng dch v GO Vit Nm nm 2008 t khong 80 triu la M (khong 1.300 t ng) vi s lao ng 3.700 ngi, np thu cho ngn sch nh nc c khong 287 t ng. c tnh doanh thu t ngnh dch v GO nm 2010 s t t nht 85 triu USD. Ngy 01/06/2006, B Vn ha Thng tin, B Bu chnh Vin thng v B Cng an ban hnh Thng t lin tch s 60/2006/TTLT-BVHTT-BBCVT-BCA v qun l tr chi trc tuyn. Thng t ny quy nh cc iu kin cung cp dch v tr chi trc tuyn v trch nhim ca cc bn lin quan trong quy trnh cung cp dch v, ra mt s bin php qun l ni dung tr chi v thng tin ngi chi, ng thi yu cu cc nh cung cp dch v tr chi trc tuyn p dng cc bin php k thut hn ch thi gian chi. Tuy nhin, do s phc tp ca vn ti sn o trong cc tr chi trc tuyn nn Thng t cha c nhng quy nh c th cho vic bun bn, trao i ti sn o. Ti sn o l thut ng m cc phng tin thng tin i chng dng ch hnh nh cc vt, nhn vt, v kh trong tr chi trc tuyn v ang l vn c d lun x hi quan tm. Tuy nhin, hin cha c quy nh no ca php lut nh ngha th no l ti sn o v nhng vt phm c sn sinh trong game c c coi l mt dng ti sn hay khng. Trong Thng t s 60/2006/TTLT-BVHTT-BBCVT-BCA c nhc n Ti sn c gi tr trong tr chi ch cc vt phm tn ti trong tr chi, c khi to bi nh sn xut v ngi chi s c th nhn c trong qu trnh chi. Nhng quy nh ca Thng t v vic doanh nghip khng c khi to ti sn trong game vi mc ch kinh doanh, thu li khng c cc cng ty pht hnh game tun th.12
11 12
S liu cng b ti Hi tho S pht trin ca dch v tr chi trc tuyn ti Vit Nam: thc trng v nhng vn t ra trong cng tc qun l do B Thng tin v Truyn thng ch tr t chc ti Tp. H Ch Minh ngy 20/2/2009. iu 9 Khon 5 Thng t s 60/2006/TTLT-BVHTT-BBCVT-BCA quy nh Doanh nghip cung cp dch v tr chi trc tuyn khng c khi to cc ti sn c gi tr trong tr chi vi mc ch kinh doanh thu li v khng c sa i thng tin v ti sn, gi tr ca ngi chi.
34
Hp I.14: Ti sn o - Th trng giao dch "hot" Theo c tnh, trung bnh mt ngy gi tr giao dch ti sn o trong mt s tr chi ln n 4 t ng. ng thi, mt s cng ty v cc siu th trc tuyn c m ra nhm chuyn kinh doanh cc loi ti sn o ny. Doanh thu ca cc cng ty ny ln n hng trm triu ng. Tuy nhin, phng thc trao i mua bn trc tip gia cc game th mi thc s pht trin. Nhiu ngi chi trc tip b ra mt s tin khng nh mua cc ti sn o ny. Mt s trng hp b ra t vi trm triu n hng t ng mua nhiu ti sn o khng nhng trang b cho bn thn m cn trang b cho cc thnh vin bang hi ca mnh trong game. Mt khc, mt s ti sn o c bit c gi tr v cng ln, thm ch ln hn nhiu ti sn tht khc. V d, ngy 14/02/2009, trong phin u gi vt o do cng ty M4G t chc, mt ngi chi b ra 265 triu ng mua 1 chic nhn o trong game V Lm Truyn K do Vinagame pht hnh. Cng trong phin u gi ny, c tng cng 24 vt o c bn vi tng s tin ln n 930 triu ng. Tuy cha c mt thng k chnh thc no v tng gi tr giao dch ti sn o hin nay, song qua cc v d trn c th khng nh y l mt lnh vc kinh t mi mang li li nhun khng nh. Ngun: http://gamethu.vnexpress.net. Mc d vic giao dch ti sn o din ra vi quy m v gi tr ngy cng cao, nhng hin nay khng c bt k quy nh no ca php lut cng nhn hay bo h ti sn o. Cc c quan qun l nh nc hin cng cha thng nht c quan im v cch tip cn vi vn ny. Hp I.15: Quan im ca chuyn gia mt s B, ngnh v vn ti sn o Theo quan im ca i din B T php, t gc cc quy nh ca B lut Dn s, ti sn o khng phi l ti sn v khng hi cc c tnh ca vt hay quyn ti sn. B Thng tin v Truyn thng nhn nh: vic s hu ti sn o trong game l yu t hng u thu ht ngi chi v hot ng mua bn, giao dch vt phm trong game vn rt nhn nhp ti th trng ch en. C nhiu vt phm c u gi, giao dch ti hng chc triu ng, v y l mu cht pht sinh cc hot ng tiu cc trong game nh hack , la o, mu thun gia ngi chi, gy mt an ninh, trt t x hi. Do vy, mc d lut php hin nay cha tha nhn vt phm trong game l ti sn nhng thc t th c tn ti vic mua bn, giao dch nhng vt phm ny. T t ra cu hi c nn nhn nhn s tn ti ca ti sn trong game nh mt dng ti sn o hay khng v nu c cng nhn th mc no l c th chp nhn c.
35
Theo i din B Cng Thng, sn phm o trong tr chi trc tuyn l ti sn v c th mua, bn, chuyn nhng theo cc quy nh ti B lut Dn s, Lut Thng mi v cc vn bn quy phm php lut khc. Bn cnh cc sn phm trong tr chi trc tuyn, ti sn o cn bao gm tn min, ti khon email, ti khon trc tuyn, v mt s ti nguyn khc trn mi trng Internet. Do tnh phc tp ca vic ban hnh vn bn quy phm php lut i vi vic mua bn ti sn o, nn cn c thi gian nghin cu tc ng x hi tim nng ca nhng quy nh ny, ng thi cn nhc tnh kh thi ca vic thc thi cc quy nh sau khi ban hnh cng nh vic xy dng nng lc cho b my gim st, xt x v gii quyt tranh chp. Ngun: Ti liu cng b ti Hi tho S pht trin ca dch v tr chi trc tuyn ti Vit Nam: thc trng v nhng vn t ra trong cng tc qun l do B Thng tin v Truyn thng ch tr t chc ti thnh ph H Ch Minh ngy 20/2/2009. Mt khc, cch tip cn ca cc cng ty pht hnh game i vi vn ny cng cha thng nht. Trong khi mt s nh cung cp game nh FPT Telecom, VASC tuyn b tha nhn quyn mua bn, trao i ti sn trong game ngay t nm 2006, mt s nh cung cp khc nh VinaGame li c quan im ngc li: Ti sn o ch l mt on m trong game, n thuc v game, nh pht hnh ch mua bn quyn pht hnh game ch khng mua code. V th khng th cng nhn ti sn o l ti sn v bo h n c. Tr chi trc tuyn l mt loi hnh TMT c tim nng pht trin nhanh trong thi gian ti. Do s phc tp v cng ngh nn vic gim st, phn x tranh chp lin quan ti mua bn, chuyn nhng ti sn o trong tr chi trc tuyn cn kh khn. Mt khc, mua bn sn phm o trong tr chi trc tuyn ni ring v ti sn o ni chung l vn phc tp cn ang c tranh ci trn th gii v hu nh cha c nc no ban hnh vn bn quy phm php lut iu chnh. Do , vic ban hnh cc quy nh qun l giao dch ti sn o cng cn c nghin cu k, tin hnh mt cch thn trng nhm m bo tnh kh thi khi trin khai trong thc t.
6. An ton, an ninh trong giao dch v x l vi phm

Theo kt qu iu tra ca B Cng Thng nm 2009 v tnh hnh ng dng TMT ca doanh nghip trn ton quc, vn an ton an ninh trong giao dch hin c doanh nghip xp th 3 trong s nhng tr ngi hng u cho s pht trin TMT Vit Nam. Kt qu ny cng phn nh ng thc t trong nhng nm qua, khi cc hnh vi gian ln, ti phm trn mi trng mng c chiu hng ngy cng gia tng, lm nh hng khng nh n nim tin ca ngi tiu dng v doanh nghip i vi phng thc kinh doanh cn kh mi m ny. Hnh thc phm ti rt a dng, t la o trong cc giao dch trc tuyn, gi mo th ATM, cho n pht tn virus, n cp mt khu, ph hoi c s d liu ca cc website c nhn v doanh nghip, v.v
36
Hnh I.3: Thng k ca VNISA v cc hnh thc tn cng Internet
Cc t n cng m t ch c g p ph i k t 1/2008
Khng g p ph i t n cng no Ph ho i d li u hay h th ng (v d : c tnh xa d li u quan tr ng...) Thay i di n m o n i dung website (trang ch ) T n cng t ch i d ch v (DDOS) Cc ki u t n cng lm suy gi m hi u nng m ng (v d : d qut (scan) m ng v i c ng cao gy qu t i) H th ng nhi m ph i virus hay worm (nh ng m c h i malware t ly lan) H th ng nhi m ph i trojan hay rootkit (3) (nh ng m c h i malware (4) khng t ly lan c) Xm nh p h th ng b i ng i trong t ch c (v d : t my bn bn trong m ng xm nh p tri php vo my ch ,...) Xm nh p h th ng t nh ng ng i bn ngoi nhng n m r bn trong Xm nh p h th ng t ng i bn ngoi vo m ng bn trong
0.00 10.00
10,79 5,83 5,83 13,12 16,33 58,89 43,15 9,33 8,75 18,37
20.00 30.00 40.00 50.00 60.00 70.00
Nm 2007: ch kho ng 25%

AN TON THNG TIN
Ngun: Kt qu kho st ca Hip hi An ton thng tin Vit Nam, cng b ti Hi tho Ngy an ton thng tin Vit Nam ti H Ni ngy 24/11/2009.
Nm 2009, Hip hi An ton thng tin Vit Nam (VNISA) tin hnh kho st 500 t chc nhm nh gi mc nhn thc v bo v an ton thng tin trong nhng t chc ny. Cc cu hi tp trung tm hiu kh nng nhn bit v bin php phng chng i vi nhng mi e da tn cng qua mi trng mng vo h thng thng tin ca cc t chc. Kt qu kho st cho thy nhn thc chung v an ton thng tin ca doanh nghip cha cao, th hin qua: - Kh nng nhn bit tn cng thp, khng r ng c tn cng (35,6% i tng c hi thm ch khng bit h thng ca t chc mnh c b tn cng hay khng). - Khng nh lng c thit hi khi b tn cng (hn 70% i tng c hi cho bit khng c lng c thit hi ti chnh khi h thng ca t chc mnh b tn cng). - a s khng c quy trnh phn ng khi c s c, khng c quy ch v an ton thng tin (gn 75% cho bit khng c hoc khng r v quy trnh ny). - a s ch thng bo ni b khi xy ra s c. Bn cnh yu t nhn thc v kh nng phng nga ca cc doanh nghip, t chc i vi vn an ton an ninh mng cn cha cao, mt phn nguyn nhn ca tnh trng ti phm mng gia tng trong thi gian qua cn do s thiu quyt lit trong vic thc thi cc vn bn php lut hin hnh. Hin nay, i vi hu ht cc loi hnh ti phm cng ngh cao ch mi p dng mc x l cao nht l pht hnh chnh nh cnh co, thng bo cho n v qun l, pht tin mc thp.
37
Thc t ny t ra yu cu bc thit cho cc c quan qun l nh nc phi nhanh chng hon thin khung php l v nng cao mc x l cc vi phm thit lp trt t v s lnh mnh cho mi trng TMT ti Vit Nam. n cui nm 2009, vic x l cc hnh vi ti phm trn mng ch yu da vo mt s vn bn quy phm php lut sau: - Lut Giao dch in t nm 2005. - B lut hnh s nm 1999. - Ngh nh s 97/2008/N-CP ca Chnh ph v qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet. - Quyt nh s 71/2004/Q-BCA ca B Cng an v m bo an ton v an ninh trong hot ng cung cp, s dng Internet ti Vit Nam. Tuy nhin, tt c nhng vn bn php quy ny c nh gi l mi ch h tr phn no cho vic nh ti, ch cha gip cho vic nh khung hnh pht i vi nhng hnh vi ti phm trn mi trng mng. Do , cc c quan iu tra xt x vn gp kh khn trong khu x l ti phm ngay c khi i tng v hnh vi phm ti c kt lun r. Vic Quc hi thng qua Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s vo ngy 19/6/2009 (bt u c hiu lc thi hnh vo ngy 1/1/2010) nh du mt bc tin ln trong n lc ca cc c quan nh nc nhm xc lp mt khung ch ti y v nghim minh hn cho nhng hnh vi ti phm cng ngh cao, gp phn xy dng mi trng an ton, lnh mnh cho giao dch in t ni chung v TMT ni ring. Lut sa i v b sung cc quy nh v ti phm CNTT ti iu 224, 225 v 226 ca B lut hnh s theo hng m rng phm vi iu chnh t mi trng mng my tnh thnh mng my tnh, mng vin thng, mng Internet v cc thit b s. Lut cng chi tit ha v tng khung hnh pht i vi cc hnh vi ti phm, bao gm hnh vi pht tn virus; cn tr hoc gy ri lon hot ng ca cc mng my tnh, vin thng v thit b s; a hoc s dng tri php thng tin trn mng my tnh v mng vin thng. Khung x l vi phm i vi tt c cc hnh vi u c nng cao hn, k c mc x pht hnh chnh v x l hnh s (mc pht tin cao nht theo quy nh c l 100 triu ng, nay nng thnh 200 triu ng, mc pht t cao nht theo quy nh c l 7 nm t, nay tng ln 12 nm t). Nhng hnh vi phm ti cng c chi tit ha v phn chia mc nghim trng p khung hnh pht tha ng. Hp I.16: Mt s iu trong Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s lin quan n ti phm cng ngh cao iu 224 B lut hnh s c sa i, b sung nh sau: iu 224. Ti pht tn vi rt, chng trnh tin hc c tnh nng gy hi cho hot ng ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s. 1. C pht tn vi rt, chng trnh tin hc c tnh nng gy hi cho mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s gy hu qu nghim trng: b pht tin t 20 triu ng n 200 triu ng hoc pht t t 1 n 5 nm. 2. Phm ti thuc mt trong cc trng hp sau y, th b pht t t 3 n 7 nm: a) C t chc; b) Gy hu qu rt nghim trng; c) Ti phm nguy him.
38
3. Phm ti thuc mt trong cc trng hp sau y, th b pht t t 5 n 12 nm: a) i vi h thng d liu thuc b mt nh nc; h thng thng tin phc v an ninh, quc phng. b) i vi c s h tng thng tin quc gia; h thng thng tin iu hnh li in quc gia; h thng thng tin ti chnh, ngn hng; h thng thng tin iu khin giao thng. c) Gy hu qu c bit nghim trng. 4. Ngi phm ti cn c th b pht tin t 5 triu ng n 50 triu ng, cm m nhim chc v, cm hnh ngh hoc lm cng vic nht nh t 1 n 5 nm. iu 225 B lut hnh s c sa i, b sung nh sau: iu 225. Ti cn tr hoc gy ri lon hot ng ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s. 1. Ngi thc hin mt trong cc hnh vi sau gy hu qu nghim trng nu khng thuc trng hp quy nh ti iu 224 v iu 226a ca B lut ny, th b pht tin t 20 triu ng n 200 triu ng hoc pht t t 1 n 5 nm: a) T xa, lm tn hi hoc thay i phn mm, d liu thit b s. b) Ngn chn tri php vic truyn ti d liu ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s. c) Hnh vi khc cn tr hoc gy ri lon hot ng ca mng my tnh, mng vin thng, mng Internet, thit b s. 2. Phm ti thuc mt trong cc trng hp sau y, th b pht t t 3 n 7 nm: a) C t chc; b) Li dng quyn qun tr mng my tnh, mng vin thng, mng Internet; c) Gy hu qu rt nghim trng. 3. Phm ti thuc mt trong cc trng hp sau y, th b pht t t 5 n 12 nm: a) i vi h thng d liu thuc b mt nh nc; h thng thng tin phc v an ninh, quc phng. b) i vi c s h tng thng tin quc gia; h thng thng tin iu hnh li in quc gia; h thng thng tin ti chnh, ngn hng; h thng thng tin iu khin giao thng. c) Gy hu qu c bit nghim trng. 4. Ngi phm ti cn c th b pht tin t 5 triu ng n 50 triu ng, cm m nhim chc v, cm hnh ngh hoc lm cng vic nht nh t 1 n 5 nm. iu 226 B lut hnh s c sa i, b sung nh sau: iu 226. Ti a hoc s dng tri php thng tin trn mng my tnh, mng vin thng, mng Internet
39
1. Ngi thc hin mt trong cc hnh vi sau y xm phm li ch ca c quan, t chc, c nhn, xm phm trt t, an ton x hi gy hu qu nghim trng, th b pht tin t 10 triu ng n 100 triu ng, ci to khng giam gi n 3 nm hoc b pht t t 6 thng n 3 nm: a) a ln mng my tnh, mng vin thng, mng Internet nhng thng tin tri vi quy nh ca php lut, nu khng thuc trng hp quy nh ti iu 88 v iu 253 ca B lut ny. b) Mua bn, trao i, tng cho, sa cha, thay i hoc cng khai ha nhng thng tin ring hp php ca c quan, t chc, c nhn khc trn mng my tnh, mng vin thng, mng Internet m khng c php ca ch s hu thng tin . c) Hnh vi khc s dng tri php thng tin trn mng my tnh, mng vin thng, mng Internet. 2. Phm ti thuc mt trong cc trng hp sau y, th b pht t t 2 n 7 nm: a) C t chc; b) Li dng quyn qun tr mng my tnh, mng vin thng, mng Internet; c) Thu li bt chnh t mt trm triu ng tr ln; d) Gy hu qu rt nghim trng hoc c bit nghim trng. 3. Ngi phm ti cn c th b pht tin t 20 triu ng n 200 triu ng, cm m nhim chc v, cm hnh ngh hoc lm cng vic nht nh t 1 n 5 nm. c bit, Lut sa i, b sung B lut hnh s b sung mt s hnh vi ti phm mc rt chi tit nh Mua bn, trao i, tng cho, sa cha, thay i hoc cng khai ha nhng thng tin ring hp php ca c quan, t chc, c nhn khc trn mng my tnh, mng vin thng, mng Internet m khng c php ca ch s hu thng tin , bc u cho thy s quan tm ca c quan thc thi php lut i vi vic bo v thng tin c nhn trn mi trng mng, trong bi cnh giao dch in t ang m rng ti mi cp ca i sng x hi v tc ng n tng c th ca cng ng dn c. Bn cnh vic hon thin nhng quy nh c, Lut cn b sung thm hai ti phm mi trong lnh vc CNTT l Ti truy cp bt hp php vo mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s ca ngi khc v Ti s dng mng vin thng, mng my tnh hoc thit b s thc hin hnh vi chim ot ti sn, nhm gii quyt mt s dng ti phm ph bin nht trong thi gian qua, c bit l hnh vi rt tin ca ngi khc t my rt tin t ng. Hp I.17: Hai iu mi b sung trong Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s lin quan n ti phm cng ngh cao B sung iu 226a nh sau: iu 226a. Ti truy cp bt hp php vo mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s ca ngi khc. 1. Ngi no c vt qua cnh bo, m truy cp, tng la, s dng quyn qun tr ca ngi khc hoc bng phng thc khc truy cp bt hp php vo mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s ca ngi khc chim quyn iu khin; can thip vo chc nng hot ng ca thit b s; ly cp, thay i, hy hoi,
40
lm gi d liu hoc s dng tri php cc dch v, th b pht tin t 20 triu ng n 200 triu ng hoc pht t t 1 n 5 nm. B sung iu 226a nh sau: iu 226a. Ti truy cp bt hp php vo mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s ca ngi khc. 1. Ngi no c vt qua cnh bo, m truy cp, tng la, s dng quyn qun tr ca ngi khc hoc bng phng thc khc truy cp bt hp php vo mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s ca ngi khc chim quyn iu khin; can thip vo chc nng hot ng ca thit b s; ly cp, thay i, hy hoi, lm gi d liu hoc s dng tri php cc dch v, th b pht tin t 20 triu ng n 200 triu ng hoc pht t t 1 n 5 nm. 2. Phm ti thuc mt trong cc trng hp sau y, th b pht t t 3 n 7 nm: a) C t chc; b) Li dng chc v, quyn hn; c) Thu li bt chnh ln; d) Gy hu qu nghim trng; ) Ti phm nguy him. 3. Phm ti thuc mt trong cc trng hp sau y, th b pht t t 5 n 12 nm: a) i vi h thng d liu thuc b mt nh nc; h thng thng tin phc v an ninh, quc phng. b) i vi c s h tng thng tin quc gia; h thng thng tin iu hnh li in quc gia; h thng thng tin ti chnh, ngn hng; h thng thng tin iu khin giao thng. c) Thu li bt chnh rt ln hoc c bit ln. d) Gy hu qu rt nghim trng hoc c bit nghim trng. 4. Ngi phm ti cn c th b pht tin t 5 triu ng n 50 triu ng, cm m nhim chc v, cm hnh ngh hoc lm cng vic nht nh t 1 n 5 nm. B sung iu 226b nh sau: iu 226b. Ti s dng mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s thc hin hnh vi chim ot ti sn. 1. Ngi no s dng mng my tnh, mng vin thng, mng Internet hoc thit b s thc hin mt trong nhng hnh vi sau y, th b pht tin t 10 triu ng n 100 triu ng hoc pht t t 1 n 5 nm: a) S dng thng tin v ti khon, th ngn hng ca c quan, t chc, c nhn chim ot hoc lm gi th ngn hng nhm chim ot ti sn ca ch th hoc thanh ton hng ha, dch v. b) Truy cp bt hp php vo ti khon ca c quan, t chc, c nhn nhm chim ot ti sn.
41
c) La o trong TMT, kinh doanh tin t, huy ng vn tn dng, mua bn v thanh ton c phiu qua mng nhm chim ot ti sn ca c quan, t chc, c nhn. d) Hnh vi khc nhm chim ot ti sn ca c quan, t chc, c nhn. 2. Phm ti thuc mt trong cc trng hp sau y, th b pht t t 3 n 7 nm: a) C t chc; b) Phm ti nhiu ln; c) C tnh cht chuyn nghip; d) Chim ot ti sn c gi tr t nm mi triu ng n di hai trm triu ng; ) Gy hu qu nghim trng; e) Ti phm nguy him. 3. Phm ti thuc mt trong cc trng hp sau y, th b pht t t 7 n 15 nm: a) Chim ot ti sn c gi tr t hai trm triu ng n di 500 triu ng. b) Gy hu qu rt nghim trng. 4. Phm ti thuc mt trong cc trng hp sau y, th b pht t t 12 n 20 nm hoc t chung thn: a) Chim ot ti sn c gi tr t 500 triu ng tr ln. b) Gy hu qu c bit nghim trng. 5. Ngi phm ti cn c th b pht tin t 5 triu ng n 100 triu ng, tch thu mt phn hoc ton b ti sn, cm m nhim chc v, cm hnh ngh hoc lm cng vic nht nh t 1 n 5 nm. Cc quy nh mi ca Lut sa i, b sung mt s iu ca B lut hnh s phn nh nhng mi quan tm ln ca x hi v cc hnh thi ti phm ph bin nht trong thi gian qua. Tuy nhin, v CNTT ni ring v cng ngh ni chung l mt lnh vc pht trin rt nhanh v khng ngng thay i, dn n vic lin tc xut hin nhng loi hnh ti phm mi, cha c iu chnh bi h thng lut hin hnh. Do vy, cn nhiu vn cn c tip tc nghin cu b sung trong ln sa i c bn, ton din B lut hnh s ln sau.
III. MT S THCH THC TRONG HOT NG THC THI PHP LUT V THNG MI IN T
1. Nhiu vn bn php lut cha thc s i vo cuc sng
T khi Quc hi thng qua Lut Giao dch in t nm 2005 v Lut Cng ngh thng tin nm 2006, trong cc nm 2006-2008 Chnh ph v cc B, ngnh ban hnh nhiu vn bn quy phm php lut lin quan n lnh vc TMT nhm a cc quy nh ti cc Lut ny i vo cuc sng. C th ni n ht nm 2008, khung php l v thng mi in t v c bn c hnh thnh. Tuy nhin, do TMT l mt lnh vc mi v c s pht trin v cng nhanh chng nn vic chi tit ha cc quy nh v giao dch in t i vi cc hot ng lin quan n TMT cn chm, hn ch s pht trin ca lnh vc ny, nh vn ch k s, ha n in t, gii quyt tranh chp, v.v...
42
Bn cnh , v nhiu l do khc nhau vic thc thi cc vn bn quy phm php lut ban hnh cn nhiu bt cp, s tun th ca cc doanh nghip i vi cc quy nh ca Nh nc cn thp, v d nh cc quy nh v chng th rc, cung cp thng tin v giao kt hp ng trn website TMT, v.v...
2. Cng tc tuyn truyn, ph bin cn nhiu bt cp

Trong thi gian va qua, cc c quan qun l nh nc v cc c quan thng tin i chng c nhiu n lc trong cng tc tuyn truyn, ph bin v TMT v t c nhiu kt qu tch cc. Nhn thc ca doanh nghip v nhn dn v TMT c nng cao r rt, th hin qua vic ng dng TMT ti cc doanh nghip ngy cng tng, hot ng mua bn trc tuyn dn tr nn ph bin ti cc thnh ph ln, v.v... Tuy nhin, cc hot ng tuyn truyn, ph bin v TMT in t trong thi gian va qua ch yu tp trung vo c v, ng vin cho vic ng dng TMT, cha ch trng n vn gio dc php lut. Hot ng gio dc php lut v TMT c t chc cha nhiu. Mt vn bn quy phm php lut sau khi ban hnh thng ch c c quan ch tr son tho t chc gii thiu khong mt n hai ln cho mt s t i tng nn tnh ph cp ca cc vn bn ny vn cn thp. Hin nay cha c c ch phi hp hiu qu trong hot ng gio dc php lut gia cc c quan lin quan nh c quan qun l nh nc v c quan thng tin i chng, cc t chc o to, v.v...
3. thc thi hnh ca ngi dn cha cao

Mt trong nhng nguyn nhn quan trng dn n vic thc thi php lut v TMT cn cha t hiu qu cao l do ngi dn v doanh nghip cha quan tm nhiu n cc quy nh lin quan, dn n thc km trong vic thi hnh php lut. Trong thi qua, cc c quan qun l nh nc trin khai nhiu bin php a cc vn bn quy phm php lut n vi ngi dn v doanh nghip nh t chc hi tho, hi ngh hng dn trc tip, tuyn truyn ph bin qua i pht thanh, i truyn hnh, bo ch, cung cp ni dung vn bn v thng tin lin quan ln cc trang thng tin in t v qun l chuyn ngnh, v.v... Tuy nhin, hiu qu ca cc hot ng ny cn nhiu hn ch. Chng hn, i vi nhiu quy nh, mc d c t chc tuyn truyn, gio dc kh tt v ni dung, ng thi vic tun th s to thun li hn cho i tng (nh Thng t hng dn Ngh nh Thng mi in t v cung cp thng tin v giao kt hp ng trn website TMT ca B Cng Thng, Thng t hng dn Ngh nh v chng th rc ca B Thng tin v Truyn thng, v.v...), nhng vic thi hnh vn cn thp.
4. C ch gim st, ch ti cha mnh

Do hot ng TMT c thc hin trn mi trng in t nn vic gim st vic thc thi cc vn qun quy phm php lut trong lnh vc ny l mt thch thc ln i vi cc c quan qun l nh nc. Ngun lc gim st cn hn ch, tn sut cc hot ng thanh tra, kim tra chuyn ngnh thp, hiu qu cha cao, cha c c ch gim st trc tuyn cc hot ng trn mi trng in t.
43
Bn cnh , nhiu quy nh v mc x pht i vi cc hnh vi vi phm trong lnh vc TMT cn thp, cha mnh rn e, to ra s tun th tt trong x hi.
5. Thiu c ch gii quyt tranh chp

Xy dng c ch gii quyt tranh chp trong TMT l mt trong nhng mc tiu u tin ca cc c quan qun l nh nc trong thi gian ti. Thc t cho thy phn ln ngi tiu dng Vit Nam cn e ngi khi tham gia giao dch TMT. Vic hnh thnh c ch gii quyt tranh chp s gip ngi tiu dng tin tng i vi vic mua sm trc tuyn, thanh ton in t... gp phn thc y TMT pht trin.
44
CHNG II
CUNG CP TRC TUYN DCH V CNG
I. Khi qut II. Tnh hnh cung cp trc tuyn dch v cng lin quan n thng mi ti mt s b, ngnh v a phng III. n n gin ha th tc hnh chnh trn cc lnh vc qun l nh nc giai on 2007-2010 IV. Trin khai c ch mt ca quc gia
45
CHNG II
CUNG CP TRC TUYN DCH V CNG

I. KHI QUT
1. Dch v cng
Dch v cng l nhng dch v lin quan n hot ng thc thi php lut, h tr hot ng ca doanh nghip v ngi dn, khng nhm mc tiu li nhun v gip thit lp hnh lang php l ngi dn thc hin cc quyn hp php ca mnh. Dch v cng l mt b phn tt yu trong i sng, l cng c ca Nh nc trong vic qun l, phc v c nhn v t chc. Do , hot ng cung cp dch v cng tr thnh c th ca c quan hnh chnh nh nc. Trong nm 2009, Vit Nam c nhiu n lc trong vic ci tin quy trnh qun l, p dng CNTT vo hot ng cung cp dch v cng nng cao cht lng dch v. n nay, tt c cc B, ngnh v a phng r sot v cng b cng khai ton b dch v cng do n v mnh qun l.
2. Cung cp trc tuyn dch v cng

Cung cp trc tuyn dch v cng l vic ng dng mi trng mng cung cp mt phn hoc ton b dch v cng, bao gm thng tin v quy trnh, th tc, biu mu, tip nhn h s, x l h s, thng bo kt qu v cc vn bn lin quan ti dch v cng .13 Cung cp trc tuyn dch v cng s gp phn gim cc th tc giy t, rt ngn thi gian gii quyt cng vic, gp phn xy dng mt h thng chnh quyn hot ng minh bch v hiu qu. Ti Quyt nh s 222/2005/Q-TTg ngy 15/9/2005 v vic ph duyt K hoch tng th pht trin TMT giai on 2006-2010, Th tng Chnh ph ra nhim v: n nm 2010 cc c quan chnh ph phi a ht dch v cng ln mng, trong u tin cc dch v: thu in t, hi quan in t, cc th tc xut nhp khu in t, th tc lin quan ti u t v ng k kinh doanh in t, cc loi giy php thng mi chuyn ngnh.... Thc hin ch o ca Th tng Chnh ph, cc c quan nh nc ang tch cc y mnh hot ng cung cp trc tuyn dch v cng. n cui nm 2009, 20 trn tng s 22 B cng b cng khai ton b cc quy trnh lin quan n dch v cng do B qun l ln trang thng tin in t ca B mnh. Theo phn loi ca B Thng tin v Truyn thng, dch v cng c cung cp trc tuyn theo bn mc sau: - Mc 1: Cung cp y hoc phn ln thng tin v quy trnh thc hin dch v; th tc thc hin dch v; cc giy t cn thit; cc bc tin hnh; thi gian thc hin; chi ph thc hin dch v. - Mc 2: t c tiu ch cp mt; cho php ngi s dng ti v cc mu n, h s c th in ra giy hoc in vo mu n. Vic np h s c thc hin qua ng
13 Theo Quyt nh s 49/2008/Q-BCT ca B Cng Thng v vic ban hnh Quy ch cung cp trc tuyn cc dch v cng do B Cng Thng qun l.
47
bu in hoc trc tip ti c quan th l h s. - Mc 3: t c tiu ch cp hai; cho php ngi s dng khai trc tuyn vo cc mu n, h s v np trc tuyn cc mu n, h s sau khi khai y thng tin ti c quan th l h s. Cc giao dch trong qu trnh th l h s v cung cp dch v c thc hin qua mng. Tuy nhin, vic thanh ton chi ph v tr kt qu s c tin hnh trc tip vi n v cung cp dch v. - Mc 4: t c tiu ch cp ba; vic thanh ton chi ph c thc hin trc tuyn, vic tr kt qu c th thc hin trc tuyn hoc gi qua ng bu in. Hp II.1: Li ch ca vic cung cp trc tuyn dch v cng Li ch i vi cc c quan qun l nh nc: - Nng cao cht lng, tnh kp thi v hiu qu ca hot ng cung cp dch v cng. - Nng cao tnh cng khai, minh bch ca hot ng cung cp dch v cng. - Nng cao nng lc qun l nh nc i vi hot ng cung cp dch v cng. - Gim ti cng vic cho cc c quan qun l nh nc. - To thun li cho cn b nh nc trong vic cung cp dch v cng. - Thun li ha thng mi. - To nn tng xy dng chnh ph in t. - Nng cao nim tin ca ngi dn v doanh nghip i vi c quan qun l nh nc. Li ch i vi ngi dn v doanh nghip: - Tit kim chi ph v nhn lc trong hot ng ngh cp php. - Ch ng trong vic chun b v hon thin h s ngh cp php. - Ln k hoch kinh doanh mt cch ph hp. - Nng cao nng lc cnh tranh cho doanh nghip. - Gim st hot ng cung cp dch v cng ca cc c quan qun l nh nc.
3. Hin trng cung cp trc tuyn dch v cng ti cc B, ngnh, a phng

3.1. Tin hc ha hot ng qun l nh nc - tin ca dch v cng trc tuyn
Tin hc ha hot ng qun l nh nc chnh l nn tng cung cp trc tuyn dch v cng. Trong thi gian qua, cc B, ngnh, a phng dnh nhiu nhn lc v kinh ph y mnh ng dng CNTT trong hot ng qun l v iu hnh cng vic. H tng CNTT c ci thin ng k, 100% cc B, ngnh c trang b my tnh. Tnh n ngy 27/08/2009, a s cc B, c quan ngang B, y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng trin khai s dng h thng th in t trong cng vic. T l cn b, cng chc c hp th in t s dng tng i cao, trung bnh i vi cc B, c quan ngang B l 80%, vi cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng (n cp s, ban, ngnh, u ban nhn dn qun, huyn) l 45%. Nhiu c quan c trang b cc phn mm lin quan n chc nng qun l vn bn v iu hnh. Trong , i vi cc B v c quan ngang B t t l 90%, i vi cc tnh, thnh ph trc thuc trung ng t t l 39%. T l cc n v trc thuc B, c quan ngang
48
B, U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng c mng cc b (mng LAN) chim khong 85%.14 Mt s B, ngnh kt ni c s d liu ti a phng nh B Cng Thng, B Giao thng vn ti, Ngn hng Nh nc, cc c quan thu, hi quan v kho bc, v.v... Cc B, ngnh ch ti vic xy dng, ng dng v pht trin cc chun cng ngh nh tiu chun XML, cc chun quc t lin quan ti trao i d liu in t (EDIFACT, SWIFT, ISO, v.v...) trong trao i d liu. Trong thi gian qua, cc B, ngnh c nhiu n lc trong vic xy dng v hon thin trang thng tin in t tin hnh giao tip vi cng dn v cc t chc trong x hi. Tnh n ht thng 10/2009, 20 trn tng s 22 B v 60 trn tng s 63 U ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng xy dng v vn hnh trang thng tin in t vi cc thng tin c bn sau: - Gii thiu v t chc, chc nng, nhim v, quyn hn ca c quan v ca tng n v trc thuc. - Thng tin v hot ng ca t chc. - Ph bin vn bn quy phm php lut. - Thng tin v cc dch v cng, bao gm: Quy trnh, th tc thc hin dch v, tn ca ngi chu trch nhim trong tng khu thc hin quy trnh, thi hn gii quyt. - Danh mc a ch th in t. - Thng tin v d n, hng mc u t, u thu, mua sm cng. - Mc ly kin gp ca t chc, c nhn. 15 Hnh II.1: Tnh hnh xy dng trang thng tin in t ca cc B, ngnh v cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng
100% 95% 90% 85% 80% 75% 70% 65% 60% 55% 50% 9,1% 4,8%
90,9%
95,2%
Cc B , c quan ngang B
Cc t nh, thnh ph tr c thu c Trung ng
Cha xy d ng trang thng tin i n t xy d ng trang thng tin i n t
14 15
Cng vn s 35/BC-BTTTT ngy 27/8/2009 ca B Thng tin v Truyn thng v Bo co tm tt tnh hnh ng dng cng ngh thng tin trong cc c quan nh nc. Cc tinh cha xy dng cng thng tin in t l Ha Bnh, Ninh Bnh, c Nng.
49
Nhm nh gi hiu qu ca trang thng tin in t ca c quan nh nc, t nm 2008 B Thng tin v Truyn thng tin hnh nghin cu, kho st, nh gi, xp hng trang thng tin in t ca cc B, c quan ngang B, y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng. Trong nm 2009, vic nh gi, xp hng trang thng tin in t tp trung vo hai ni dung chnh l cung cp thng tin v cung cp trc tuyn dch v cng trn trang thng tin in t. Cc tiu ch nh gi vic cung cp thng tin c cp nht, b sung theo quy nh ca Lut Cng ngh thng tin v Thng t s 26/2009/TT-BTTTT ngy 31/7/2009 ca B Thng tin v Truyn thng quy nh v vic cung cp thng tin v m bo kh nng truy cp thun tin i vi trang thng tin in t ca c quan nh nc. Bng II.1: Xp hng mc cung cp thng tin trn trang thng tin in t ca cc B, c quan ngang B TT 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 a ch trang thng tin in t www.moet.gov.vn (B Gio dc v o to) www.moit.gov.vn (B Cng Thng) www.moc.gov.vn (B Xy dng) www.agroviet.gov.vn (B Nng nghip v Pht trin nng thn) www.mic.gov.vn (B Thng tin v Truyn thng) www.mof.gov.vn (B Ti chnh) www.mpi.gov.vn (B K hoch v u t) www.moj.gov.vn (B T php) www.mt.gov.vn (B Giao thng vn ti) www.molisa.gov.vn (B Lao ng, Thng binh v X hi) www.most.gov.vn (B Khoa hc v Cng ngh) www.moha.gov.vn (B Ni v) www.sbv.gov.vn (Ngn hng Nh nc Vit Nam) www.cema.gov.vn (U ban Dn tc) www.mofa.gov.vn (B Ngoi giao) www.monre.gov.vn (B Ti nguyn v Mi trng) www.cinet.gov.vn (B Vn ha, Th thao v Du lch) Xp hng & im s nm 2009 1 (79) 2 (73) 2 (73) 4 (72) 5 (69) 6 (68) 7 (66) 8 (65) 9 (61) 10 (60) 11 (58) 11 (58) 13 (57) 13 (57) 15 (55) 16 (52) 17 (43) Xp hng nm 2008 2 10 11 3 6 1 7 4 4 8 11 14 13 18 16 8 19
50
18 19
www.moh.gov.vn (B Y t) www.thanhtra.gov.vn (Thanh tra Chnh ph)
17 (43) 19 (36)
15 16
* S ghi trong cp ngoc n l im nh gi v cung cp thng tin trn trang thng tin in t (im ti a l 81 im). Ngun: B Thng tin v Truyn thng.
3.2. Cung cp dch v cng trc tuyn

Trong nm 2009, hot ng cung cp trc tuyn dch v cng ca cc B, c quan ngang B, cc tnh, thnh ph trc thuc Trung ng c chuyn bin tch cc. n nay, phn ln cc B, ngnh v a phng tin hnh cung cp trc tuyn cc dch v cng do n v mnh qun l mc 2. Truy cp vo trang thng tin in t ca cc B, ngnh v a phng l doanh nghip c th tra cu thng tin lin quan n hot ng cung cp dch v cng, bao gm: thng tin chi tit v quy trnh, th tc, h s, tn cn b ph trch, chuyn vin x l h s, thi gian x l h s, v.v... Ngoi ra, doanh nghip cn c th ti v cc biu mu v cc vn bn php lut lin quan. Vic cung cp trc tuyn dch v cng mc 3 c trin khai kh mnh m, c bit l ti cc a phng (nm 2008: c 6 tnh, thnh ph cung cp trc tuyn 30 dch v cng mc 3; nm 2009: c 18 tnh, thnh ph cung cp trc tuyn 254 dch v cng mc 3), trong c nhiu dch v lin quan n thng mi nh cp giy php kinh doanh, giy php thnh lp vn phng i din, giy php thnh lp doanh nghip c vn u t nc ngoi, v.v... Bn cnh cc a phng , mt s B , ngnh trin khai cung cp trc tuyn cc dch v cng lin quan n hot ng thng mi mc 3 nh cp chng nhn xut x in t ca B Cng Thng, th tc hi quan in t th im ca B Ti chnh, v.v...Tuy vy, s lng dch v cng c cung cp trc tuyn mc 3 trn phm vi c nc vn cn rt t so vi tng s lng dch v cng. Bng II.2: S lng dch v cng trc tuyn cc mc c cung cp theo tng a phng TT a phng Tng s 1 2 3 4 5 6 TP. H Ch Minh H Ni Qung Tr Qung Ninh H Tnh Tha Thin Hu 3841 2262 2150 2118 1827 1701 785 Mc 1 2491 690 808 2009 Mc 2 1335 1562 1342 2111 1824 908 6 3 1 7 1 10 112 215 Mc 3 15 10 DVC khc Mc 1 104 348 2 2008 Mc 2 74 115 13 Mc 3 8 1
51
7 8 9
ng Thp Cn Th Ngh An
1670 1665 1660 1635 1616 1611 1595 1584 1563 1504 1451 1447 1431 1426 1396 1374 1368 1253 1231 1190 1154 1153 1111 1081 1039 1025 381 376 296 282 235 119 104 843 157 1222 245 477 547 373 531 1426 564 465 672 624 229 1547 536 960 716
1649 705 944 1635 985 1611 38 1584 891 864 1222 1439 1431 8 16 21
21
301 48 22 4
13 11 9 2
10 Gia Lai 11 Ph Th 12 Sc Trng 13 Bnh Phc 14 Thanh Ha 15 Kon Tum 16 Qung Bnh 17 Tin Giang 18 H Nam 19 Hi Phng 20 Thi Bnh 21 Yn Bi 22 Lm ng 23 Nam nh 24 C Mau 25 Bnh Thun 26 Bc Giang 27 Lo Cai 28 ng Nai 29 Qung Ngi 30 Tr Vinh 31 Ninh Thun 32 Lng Sn 33 Hu Giang 34 Kin Giang 35 Vnh Phc 36 Long An 37 Bnh nh 52
74
10
27 100 19 109 49 49 3 135 4 7
8 832 909 1368 31 974 713 567 773 580 1080 1039 167 220 375 280 160 131 11 8 4 1 5 2 120 7 1 38 5 2 22 3 1 216 1 194 2 6 6 2 1 29 6
10
25 1 2 1 2
2 102 4
2 2
38 B Ra - Vng Tu 39 Hi Dng 40 in Bin 41 Lai Chu 42 Bc Liu 43 k Lk 44 Khnh Ha 45 Bn Tre 46 Nng 47 An Giang 48 Tuyn Quang 49 Ph Yn 50 Bc Ninh 51 Bnh Dng 52 Hng Yn 53 Qung Nam 54 Ty Ninh
211 198 129 118 104 84 84 66 47 21 5 2 -
190 66 22 21
21 132 95 97 103 1 8 12
176 110
13 10
4 2 94 2 1
61 82 8 1
15 2 55 3
3 35 21 8
1 5
5 2 1 3 7 1 14 3 2 3
* Du - trong ct Tng s l a phng khng c s liu. Nm 2009 c 18 a phng cung cp trc tuyn dch v cng mc 3 (nm 2008 c 6 a phng), trong a phng cung cp nhiu nht l cc tinh Bnh Phc v Lo Cai (38 dch v). Ngun: B Thng tin v Truyn thng.
Tnh n thi im hin nay, cha c dch v cng no c cung cp trc tuyn mc 4. Nguyn nhn l do vic trin khai cung cp trc tuyn dch v cng mc ny gp nhiu kh khn nh h thng c s d liu khng thng nht, tp trung v tin cy, trnh s dng CNTT ca cng dn v doanh nghip khng ng u, mc tun th v quy nh php lut ca ngi dn, t chc, doanh nghip cha cao, v.v...
II. TNH HNH CUNG CP TRC TUYN DCH V CNG LIN QUAN N THNG MI TI MT S B, NGNH V A PHNG
1. B Cng Thng
Ngy 29/12/2008, B trng B Cng Thng k Quyt nh s 49/2008/Q-BCT v vic ban hnh Quy ch cung cp trc tuyn cc dch v cng do B Cng Thng qun l. Quy ch a
53
ra nhng quy nh v ni dung, nguyn tc, l trnh xy dng k hoch, quy trnh t chc thc hin cung cp trc tuyn cc dch v cng do B Cng Thng qun l. B Cng Thng tin hnh cung cp trc tuyn ton b cc dch v cng thuc s qun l ca B mc 2 trn trang thng tin dch v cng v ci cch hnh chnh ti a ch http://dvc.moit.gov.vn. Website ny cung cp cho doanh nghip ton b cc thng tin lin quan n vic cung cp dch v cng nh quy trnh, th tc, biu mu v cc vn bn php quy lin quan. Thng 5/2009, B Cng Thng tip tc ban hnh Quyt nh s 2420/Q-BCT xc nh l trnh cung cp trc tuyn 49 dch v cng cc mc 2, 3 v 4, trong u tin trin khai sm cc dch v c nh hng ln ti hot ng sn xut, kinh doanh ca doanh nghip, gp phn y nhanh tin trnh ci cch hnh chnh v xy dng chnh ph in t. Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin c B Cng Thng giao trch nhim ch tr v phi hp vi cc n v lin quan trin khai cung cp trc tuyn cc dch v cng theo tin c ph duyt. Thc hin ch o ca lnh o B Cng Thng v vic y mnh cung cp trc tuyn cc dch v cng mc 3 v mc 4, ngoi dch v cp giy chng nhn xut x v giy php nhp khu t ng c cung cp trc tuyn mc 3, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin phi hp vi cc n v lin quan tch cc trin khai th nghim cung cp trc tuyn mc 3 vi cc dch v cng mi sau: - Cp giy php s dng vt liu n cng nghip. - Th tc thng bo tp trung kinh t. - Cp giy chng nhn iu kin ch bin nguyn liu thuc l. - Cp giy xc nhn khai bo ha cht nguy him. Theo d kin, cc dch v cng ny s chnh thc c cung cp trc tuyn mc 3 vo u nm 2010.
1.1. H thng qun l v cp chng nhn xut x in t (eCoSys)

Chng nhn xut x (C/O - Certificate of Origin) l mt trong nhng chng t quan trng trong b chng t xut khu ca doanh nghip xc nhn nc xut x ca hng ha. Trc ht, vic xc nh nc xut x nhm xc nh liu mt mt hng nhp khu c c hng u i thu quan theo cc tha thun thng mi c k kt gia cc quc gia hay b p dng thu chng bn ph gi, thu i khng, hn ngch hay cc bin php t v khc. Ngoi ra, vic xc nh nc xut x cn yu cu hng ha xut, nhp khu phi p ng c cc quy nh v nhn mc. l nhng yu t rt quan trng i vi hot ng xut nhp khu ca doanh nghip. Do vy, vic ngh cp C/O cho mi l hng xut khu l mt trong nhng mi quan tm hng u ca doanh nghip. Trc y, quy trnh cp C/O c tin hnh th cng nn khng p ng tt nhu cu ca doanh nghip v s lng doanh nghip xut nhp khu Vit Nam tng i nhiu v phn b ri rc trn khp c nc. Doanh nghip phi n tn t chc cp C/O np h s ngh cp C/O v h s ch c tip nhn trong gi hnh chnh. Trong trng hp h s khng t yu cu, doanh nghip phi tr v b sung, sa i h s. V th, thi gian thng quan ca hng ha b ko di, nh hng khng nh n hiu qu hot ng ca doanh nghip, c bit l cc doanh nghip nh, doanh nghip vng su vng xa. 54 Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009
Hnh II.2: M hnh h thng eCoSys

B CNG THNG H TH NG QU N L CH NG NH N XU T X I N T ECOSYS
ECOSYS C c TMT v CNTT ECOSYS ECOSYS ECOSYS V XNK
H N i
H i Phng
N ng
TP. HCM
Bnh Dng
ng Nai
Vng Tu
37 KCN - KCX Form: D
10 i m c p c a VCCI Form khc
Form: A, D, E, S, AK
Doanh nghi p
Doanh nghi p
Doanh nghi p
Doanh nghi p
Doanh nghi p
to iu kin thun li cho doanh nghip c c C/O v nng cao hiu qu qun l C/O ca cc c quan qun l nh nc, ngy 21/3/2006, B trng B Thng mi k ban hnh Quyt nh s 0519/Q-BTM v vic trin khai n qun l v cp chng nhn xut x in t (eCoSys). H thng eCoSys cho php doanh nghip np n ngh cp C/O trc tuyn ti bt k a im no c my tnh kt ni Internet. Quy trnh cp C/O in t khc phc c ti a vic doanh nghip phi i li nhiu ln, c bit l trong trng hp h s c sai st. Hp II.2: Qu trnh trin khai h thng eCoSys H thng eCoSys c trin khai qua 3 giai on: Giai on 1: c trin khai t thng 10/2006 Qun l in t cc C/O cp: B Cng Thng xy dng h thng qun l, lu tr, x l d liu C/O Form u i ca tt c cc Phng Qun l xut nhp khu trn ton quc ti Trung tm tch hp d liu ca B. D liu v C/O ca tt c cc phng Qun l xut nhp khu c truyn v Trung tm tch hp d liu, c lu tr, x l ti my ch ca Trung tm. Giai on ny c trin khai ti cc t chc cp C/O thuc B Cng Thng v cc t chc cp C/O thuc Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam (VCCI). Trong qu trnh s dng, cc Phng Qun l xut nhp khu s a ra cc phn hi v h thng nng cp h thng, nhm xy dng mt h thng ph hp vi nhu cu ca doanh nghip v d s dng. Giai on 2: c trin khai t thng 11/2007 Cp C/O in t trn din hp: H thng eCoSys c trin khai trn din hp i vi cc doanh nghip ln, c uy tn, kim ngch xut khu cao v n nh. Vic cp C/O c trin khai theo hnh thc hu kim,
55
doanh nghip t chu trch nhim v ni dung C/O do mnh khai bo. Cng nh giai on 1, cc phn hi t pha doanh nghip v cc t chc cp C/O s c tng hp, phn tch phc v cho vic nng cp h thng. Giai on 3: c trin khai t thng 4/2008 Cp C/O in t trn din rng: H thng eCoSys c trin khai trn phm vi c nc. Doanh nghip c th ngh cp C/O in t vi tt c C/O Form u i nh A, D, E, S, AK, AJ, VJ, AANZ qua h thng eCoSys v cc C/O Form khng u i qua h thng cp C/O qua mng ca Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam. thun tin cho cng tc qun l d liu tp trung, d liu ca C/O Form khng u i t h thng cp C/O qua mng c truyn ti h thng eCoSys s dng chun trao i d liu in t (EDI). Vic cp C/O in t mang li nhiu thun li cho doanh nghip. Vi quy trnh khai bo C/O r rng, n gin v thun tin, doanh nghip c th hon thnh khai bo C/O mt cch nhanh chng v khng b ph thuc vo khng gian v thi gian. ng thi, h thng gip doanh nghip qun l, thng k C/O ngh cp thng qua eCoSys mt cch d dng. Ngoi ra, eCoSys cho php cc c quan nh nc qun l C/O cp trn ton quc mt cch thng nht, thng k hng ha xut khu nhanh chng, v chnh xc, phc v cng tc xy dng chnh sch thng mi. Tnh n ht thng 11/2009, hn 1.200 doanh nghip tham gia h thng eCoSys, trong , hn 800 doanh nghip thc hin khai bo thng xuyn, s C/O in t c cp trung bnh mi ngy t 600 b v tng s C/O in t cp t trn 70.000 b. H thng eCoSys cn cung cp t liu v cc quy tc cp C/O. Doanh nghip c th tra cu cc vn bn php quy v C/O, danh sch v a ch lin h ca cc t chc cp C/O. Ngoi ra, cc thng tin quan trng lin quan n C/O thng xuyn c cp nht trn h thng. Trong tng lai, eCoSys s c kt ni vi cc h thng cp chng nhn xut x in t ca nc ngoi v h thng Hi quan in t hnh thnh mt h thng qun l v cp C/O in t khp kn. Ton b quy trnh cp C/O u c tin hnh trc tuyn v c th c hon thin trong vng vi pht. Cc gii php bo mt nh cng ngh h tng kha cng khai PKI, cng ngh thy n,16 cng ngh in siu nh... s c tch hp trong h thng eCoSys. Doanh nghip nhp khu, ngn hng, i l vn chuyn v cc t chc c thm quyn c th truy cp vo h thng ti v kim tra thng tin v C/O cp ti bt k thi im v a im no. Truy cp vo h thng, cc i tc thng mi ch cn nhp s C/O v m tham chiu l cc thng tin chi tit v C/O s c hin th. Nu c nhu cu v C/O giy, doanh nghip c th in C/O ti bt k a im no thch hp v vn m bo c tnh chnh thng ca C/O.
16
Cng ngh thy n (Watermark Technology): Cng ngh cho php in du chm trn bn in gc, gip phn bit bn in gc v bn in sao.
56
Hnh II.3: M hnh h thng eCoSys trong tng lai

B CNG THNG H THNG QUN L CHNG NHN XUT X IN T ECOSYS
Hi quan Trung Quc B Thng mi Trung Quc
Phng TM v CN Hn Quc Hi quan Hn Quc
Hi quan Vit Nam
ECOSYS
Cc TMT v CNTT B Cng Thng
ECOSYS/XML ECOSYS
ECOSYS
H Ni
Hi Phng
Nng
TP.HCM
Bnh Dng
ng Nai
Vng Tu
Form: A, D, E, S, AK
Form: D
Form khc
Doanh nghip
Doanh nghip
Doanh nghip
Doanh nghip
Doanh nghip
1.2. H thng qun l cp php nhp khu t ng

H thng qun l cp php nhp khu t ng c trin khai theo Quyt nh s 24/2008/ Q-BCT ngy 01/8/2008 ca B Cng Thng v vic p dng ch cp php nhp khu t ng i vi mt s mt hng. Thng qua h thng, doanh nghip c cung cp thng tin v quy trnh, th tc ngh cp php, ng thi c th theo di tnh trng x l h s. Bn cnh , h thng gip B Cng Thng nhanh chng c c s liu cp nht v s lng, chng loi, gi tr hng ha nhp khu phc v cng tc iu hnh xut nhp khu hng ha. n cui nm 2009, h thng cp giy php cho trn 4.000 doanh nghip nhp khu v cp nht trn 40.000 b h s cp php nhp khu. B Cng Thng ang tin hnh nng cp v hon thin H thng qun l cp php nhp khu t ng p ng tt hn nhu cu ca doanh nghip v cc c quan qun l nh nc.
2. B Ti chnh
Ton b 840 th tc hnh chnh ca B Ti chnh c ng ti trn Trang thng tin in t ca B Ti chnh ti a ch http://www.mof.gov.vn. Hin nay, B Ti chnh ang tin hnh th im cung cp trc tuyn 02 dch v cng rt quan trng i vi hot ng thng mi ca doanh nghip mc 3 l th tc hi quan in t v np h s khai thu qua mng Internet (iHTKK).
2.1. Th tc hi quan in t
h tr hot ng xut nhp khu ca doanh nghip, tng bc ci cch nghip v hi quan theo hng ph hp vi chun mc ca hi quan hin i, chuyn i t th tc hi quan th cng sang th tc hi quan in t, ngy 20/6/2005 Th tng Chnh ph k Quyt nh s 149/2005/Q-TTg giao cho B Ti chnh ch tr thc hin th im th tc hi quan in t.
57
Hnh II.4: S thng quan hng ha
H th ng Qu n l r i ro
T khai H i Quan
Ti p nh n t khai
Ki m tra h s, thu thu
Ki m tra th c t
Thng quan
Gi i phng hng
Ki m tra sau thng quan
Qu n l H i quan
B Ti chnh trin khai th im th tc hi quan in t qua hai giai on: - Giai on 1 (t 10/2005-11/2009): Giai on th im hp theo Quyt nh 149/2005/ Q-TTg ngy 20/6/2005 ca Th tng Chnh ph v vic thc hin th im th tc hi quan in t. - Giai on 2 (t 12/2009-12/2011): Giai on th im m rng theo Quyt nh s 103/2009/Q-TTg ngy 12/8/2009 sa i, b sung mt s iu ca Quyt nh s 149/2005/Q-TTg ngy 20/6/2005 v vic thc hin th im th tc hi quan in t. Trong giai on 1, th tc hi quan in t c trin khai p dng ti Chi cc Hi quan in t Hi Phng v Chi cc Hi quan in t thnh ph H Ch Minh. Cc i tng tham gia l doanh nghip c la chn trn c s tun th tt php lut hi quan, c kim ngch xut nhp khu ln, t nguyn tham gia v c c quan hi quan chp nhn. Trong giai on ny, th tc hi quan in t c p dng th im cho 03 loi hnh th tc xut nhp khu (kinh doanh, gia cng, sn xut hng xut khu) v 01 ch qun l (hng ha xut nhp khu chuyn ca khu). Ni dung in t ha th tc hi quan trong giai on 1 bao gm: - Khai bo v tip nhn thng tin qua phng tin in t: Ton b khu khai bo, tip nhn v phn hi thng tin khai hi quan u c thc hin qua nh cung cp dch v truyn nhn gi tr gia tng trong giao dch in t hi quan (C-VAN) - H s hi quan da trn chng t in t: T khai hi quan c in t ha v c gi tr nh t khai giy, cc chng t khc c in t ho thng qua hnh thc chuyn i chng t giy sang thng tin in t v khai ti c quan hi quan (theo quy nh ca Lut Giao dch in t). - X l thng tin khai hi quan t ng: kim tra tnh hp l, hp chun thng tin khai bo. kim tra, cnh bo chnh sch mt hng cho 47/63 danh mc hng ha qun l theo chuyn ngnh do cc B, ngnh cng b chun ha theo m s HS. kim tra, i chiu gia thng tin khai trn t khai hi quan in t vi cc chng t ca b h s hi quan c in t ha nh: giy chng nhn xut x C/O, giy php, ha n thng mi, v.v... kim tra, i chiu thng tin khai vi cc yu cu ca tng ch qun l hi quan nh gia cng, nhp sn xut xut khu.
58
Trong giai on 1, ti Chi cc Hi quan in t Hi Phng v Chi cc Hi quan in t thnh ph H Ch Minh p dng p dng phng thc qun l da trn k thut qun l ri ro nh gi tun th v phn lung hng ha da trn b tiu ch qun l ri ro v h s tun th ca doanh nghip thay cho vic kim sot tng giao dch xut nhp khu. Hnh II.5: S quy trnh th tc hi quan in t
Doanh Nghip
Kho Hi Quan H thng tip nhn
Chi cc Hi quan in t
Kim tra s b, ng k TK in t. (1) Xc nhn hng ha thng quan in t (4)
Kim tra chi tit h s (2)
Qun l hon chnh h s (5)
Kim tra thc tin hng ha (3)
Lung xanh Lung vng Lung
Kt thc giai on 1, vic trin khai th tc hi quan in t c bn t c cc mc tiu t ra nh rt ngn thi gian thng quan, gim h s giy t, gim chi ph cho doanh nghip. S lng doanh nghip tham gia th tc hi quan in t v t trng kim ngch xut khu hng ha thng qua th tc hi quan in t tng kh nhanh qua cc nm. B Ti chnh thit lp v nh hnh c m hnh th tc hi quan in t hot ng thng sut ti a bn Cc Hi quan thnh ph H Ch Minh v Cc Hi quan Hi Phng, mang li li ch kinh t r rt cho doanh nghip v Nh nc t vic tit kim thi gian, nhn lc v chi ph. Bng II.3: S liu thng k v th tc hi quan in t Hi Phng 2007 73 5.146 462,16 0,94% 2008 171 9.509 837,62 1,84% 6/2009 372 7.576 492,44 1,65% TP. H Ch Minh 2007 172 2008 267 6/2009 297 10.896 1.465 1,87%
Ch tiu Tng s doanh nghip tham gia Tng s t khai thc hin Kim ngch XNK (triu USD) % doanh nghip tham gia th tc hi quan in t/S doanh nghip lm th tc hi quan trn a bn
31.224 33.011 2.983 0,89% 4.310 1,23%
59
% T khai th tc hi quan in t/ T khai trn ton Cc % Kim ngch thc hin qua th tc hi quan in t/Kim ngch ton Cc
1,71% 3,65%
2,53% 4,54%
6,38% 10,95%
2,58% 7,30%
2,53% 8,32%
2,86% 9,86%
Ngun: Cc Cng ngh thng tin v Thng k, Chi cc Hi quan in t thnh ph H Ch Minh.
Mc d t c kt qu rt ng khch l nh trn, vic trin khai th im giai on 1 th tc hi quan in t vn cha p ng c mong mun, do vn cn mt s hn ch nh: - M hnh th tc hi quan in t mi c xy dng v hot ng c lp ti mt chi cc hi quan in t, khng c s kt ni, lin thng vi ton b h thng x l d liu ca ton Cc nn vic kt hp hot ng nghip v gia cc chi cc hi quan khc l kh khn v kh p ng khi s lng doanh nghip v hng ha tng ln trong giai on th im m rng. - Mc x l t ng ca h thng x l d liu in t hi quan cha thc hin c ton b cc khu trong qu trnh ra quyt nh thng quan, vn cn c s tham gia ca cng chc hi quan vo vic kim tra chnh sch mt hng, phn lung, tnh thu, hon thu, v.v... - Mi in t ho c cc chng t thuc s qun l ca c quan hi quan, cha in t ho c cc chng t thuc s qun l ca cc B, ngnh khc nh giy chng nhn xut x, giy np tin vo Kho bc (chng t np thu), giy chng nhn kim tra cht lng (kim dch ng thc vt, an ton v sinh thc phm), v.v... - Vic hn ch s lng doanh nghip tham gia gip cho vic th im t kt qu tt nhng cha to c hiu ng lan truyn trong cng ng doanh nghip c nc, nn cha nhn c s ng h cao v nh gi ng v hiu qu ca th tc hi quan in t. - Cha p ng c ton b nhu cu thc hin th tc hi quan ca a s doanh nghip v mi thc hin th tc hi quan in t vi 03 loi hnh th tc v 01 ch qun l hi quan. Nhng bt cp nu trn s c ngnh Hi quan tip tc tho g, x l trong qu trnh trin khai th im giai on 2 th tc hi quan in t nhm xy dng c mt m hnh th tc hi quan in t hon thin. Trn c s cc kt qu thu c ca giai on 1, t thng 12/2009 B Ti chnh trin khai giai on 2, t chc th im trn din rng th tc hi quan in t. Theo k hoch, trong giai on 2, th tc hi quan in t s c trin khai ti cc Cc Hi quan thnh ph H Ch Minh, H Ni, Hi Phng, Nng, ng Nai, Bnh Dng, Lng Sn, Qung Ninh, B Ra - Vng Tu, Qung Ngi v Cc Hi quan cc tnh, thnh ph khc theo ngh ca B trng B Ti chnh. Trong giai on 2, i tng p dng s c m rng cho tt c cc doanh nghip c nhu cu tham gia th tc hi quan in t, vi cc loi hnh trin khai th im m rng bao gm:
60
- Hng ha xut khu, nhp khu theo loi hnh, ch : 1) Hng ha xut khu, nhp khu theo loi hnh mua bn; 2) Hng ha xut khu, nhp khu thc hin hp ng gia cng vi thng nhn nc ngoi; 3) Hng ha xut nhp khu theo loi hnh nhp khu nguyn liu, vt t sn xut hng ha xut khu; 4) Hng ha xut khu, nhp khu ca doanh nghip ch xut. - Hng ha xut khu, nhp khu ca cc loi hnh c lin quan n 4 loi hnh, ch trn: 1) Hng ha a vo, a ra kho ngoi quan; 2) Hng ha kinh doanh tm nhp ti xut, chuyn khu; 3) Hng ha xut nhp khu ti ch; 4) Hng ha xut khu, nhp khu thc hin cc d n u t; 5) Hng ha xut khu nhng b tr li; 6) Hng ha nhp khu nhng phi xut tr. - Hng ha xut khu, nhp khu chuyn ca khu. - Th tc hi quan i vi hng ha xut nhp khu ca cc doanh nghip c u tin c bit.
2.2. H thng np h s khai thu qua mng Internet

Ngy 29/7/2009, B Ti chnh ban hnh Quyt nh s 1830/Q-BTC v vic thc hin th im Ngi np thu np h s khai thu qua mng. Thc hin quyt nh trn, Tng cc Thu trin khai th im d n Np h s khai thu qua mng Internet (iHTKK) nhm hin i ha quy trnh thu np thu thng qua cc phng tin in t. Mc tiu ca d n l to iu kin thun li cho ngi np thu trong vic np t khai thu, gip gim tnh trng qu ti trong vic tip nhn t khai ti mt s cc thu, chi cc thu ln v tit kim chi ph, ngun lc ca c quan thu trong vic lu tr h s. np h s khai thu qua mng, ngi np thu phi m bo cc iu kin sau: - L t chc, doanh nghip ang hot ng. - Thc hin k khai thu bng phn mm ng dng HTKK phin bn 2.1.0i. - c cp chng th s hp l v cn hiu lc. - C a ch th in t n nh. - C my tnh kt ni Internet v p ng c cc yu cu sau: 0 B vi x l: Pentum IV Tc 2GHZ. 0 Ram 1GB. 0 C a quang. 0 Ci t trnh duyt Internet Explorer 7.0 hoc 8.0.
61
Hnh II.6: Quy trnh tham gia d n Np h s khai thu qua mng
Ng i n p Thu
ng k TK Tra c u TK Thay i thng tin
Internet
C quan Thu
Thng bo ph n h i
D li u t khai
K N pT
K
K khai
i n t
t K t xu
T khai i n t
np h s khai thu qua mng, ngi np thu cn tin hnh ng k s dng dch v vi chi cc thu. Sau khi ng k thnh cng, ngi np thu s nhn c th in t t c quan thu thng bo c cp ti khon s dng dch v. Ngi np thu s tin hnh to t khai thu trn ng dng HTKK 2.1.0i v kt xut t khai ra file PDF. gi t khai qua mng Internet, ngi np thu s truy cp vo website http://kekhaithue.gdt.gov.vn v ng nhp bng ti khon v mt khu c cp. Sau khi k in t trn t khai, doanh nghip c th gi t khai in t qua mng Internet. Sau thng bo xc nhn np t khai s c gi t ng ti ngi np thu qua h thng th in t ca c quan thu. Ngi np thu c th tra cu li cc thng tin k khai thng qua website ny. D n th im vic np h s khai thu qua mng Internet c chia lm 3 giai on nh: giai on 1 thc hin th im ti Cc Thu thnh ph H Ch Minh vi khong 300 doanh nghip, giai on 2 s c trin khai th im vi cc doanh nghip trn a bn H Ni v thnh ph H Ch Minh. Giai on 3 tip tc m rng cho cc doanh nghip trn a bn cc tnh Hi Phng, Bnh Dng, ng Nai. Sau , d n s c trin khai trn phm vi ton quc.
3. B K hoch v u t
B th tc hnh chnh thuc phm vi qun l ca ngnh K hoch v u t gm 503 th tc hnh chnh. Trong , lnh vc thnh lp v hot ng ca doanh nghip c 257 th tc, thnh lp v hot ng hp tc x c 52 th tc, u t nc ngoi ti Vit Nam c 78 th tc, 10 th tc u t t Vit Nam ra nc ngoi, 92 th tc u thu v 14 th tc v u t ngun vn h tr chnh thc ODA. Thc hin Quyt nh 222, nhm n gin ha cc th tc hnh chnh ca quy trnh u thu, nng cao tnh minh bch, gim chi ph hnh chnh cho Nh nc trong hot ng mua sm cng, B K hoch v u t giao Cc Qun l u thu trin khai d n ng dng TMT vo mua sm ca Chnh ph. Hot ng mua sm ca Chnh ph thu ht s quan tm cao ca doanh nghip. Vic cng b cng khai cc cho thu mua sm ca Chnh ph trn mng s to ra mt mi trng cnh 62 Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009
tranh lnh mnh trong hot ng mua sm cng. Mc ch ca d n ng dng TMT vo mua sm ca Chnh ph l xy dng mt h thng u thu hon chnh, tp trung qua mng Internet, bao gm cc quy trnh u thu, cc c s php l, phn mm v h tng CNTT phc v cho u thu qua mng. H tng CNTT bao gm mng, c s d liu, cng giao tip, h thng chng thc ch k s vi bo mt cao. D n s c trin khai qua hai giai on chnh: - Giai on 1 (t 2008-2010): Th nghim m hnh u thu qua mng trn 3 n v ln l U ban nhn dn thnh ph H Ni, Tp on Bu chnh Vin thng v Tp on in lc Vit Nam. - Giai on 2 (t 2010-2015): Hon thin v trin khai h thng u thu trn din rng. lm tin cho d n ng dng TMT vo mua sm ca Chnh ph, t u nm 2009, Cc Qun l u thu (B K hoch v u t) phi hp vi C quan Hp tc quc t Hn Quc (KOICA) trin khai d n Xy dng h thng mua sm chnh ph in t th nghim (EPPS). y l d n h tr k thut quan trng c nhim v thit lp h thng li ca u thu qua mng (e-bidding) v vn hnh th nghim h thng. Trong qu trnh trin khai, B K hoch v u t v cc c quan tham gia thc hin d n s rt kinh nghim, a ra nh hng cho vic pht trin h thng u thu qua mng mt cch ton din. Ngy 04/9/2009, Cc Qun l u thu v C quan Hp tc quc t Hn Quc thc hin bn giao H thng mua sm chnh ph in t th nghim (EPPS). V mt k thut, h thng EPPS cho php thc hin qua mng cc nghip v s tuyn, pht hnh h s mi thu, np h s d thu, kin ngh v kt qu u thu, thng bo kt qu thu, v.v H thng m bo s bo mt, s ton vn v chng chi b ca thng tin thng qua vic p dng ch k s. Khng nhng th, ch k s cn m bo gi tr php l cho cc ti liu in t, kt qu u thu cc gi thu. H thng EPPS t ng ha cc quy trnh u thu, do c bn mi thu v nh thu khng th lm chch hng c cc quy trnh ny. H thng cho php cc nh thu tip cn cc ni dung u thu vo bt k a im v thi gian no, to iu kin tham gia d thu. Hnh II.7: M hnh h thng u thu trc tuyn
CNG GIAO DCH IN T KHI DOANH NGHIP (Bn bn)
MUA SM TRN MNG
Nh cung cp ng k Giao din Cng ngh
KHI CHNH PH (Cc c quan s dng ngn sch nh nc, ch u t)
THANH TON IN T
Ch u t ng k
Kt ni h thng qun l ti chnh
C S D LIU
QUN L HP NG IN T U THU IN T
H tng cng ngh thng tin v dch v web
63
Cc thnh phn chnh tham gia vo h thng u thu trc tuyn gm bn bn l bn cung cp hng ha v dch v; bn mua l cc n v s dng ngn sch nh nc trong mua sm cng v b phn vn hnh h thng. Trong giai on u, h thng EPPS c th nghim ti 3 n v: U ban nhn dn thnh ph H Ni, Tp on in lc Vit Nam v Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam. Sau khi trin khai th nghim thnh cng, h thng EPPS s c b sung thm cc chc nng mua sm in t (e-shopping), qun l hp ng in t (e-contracting), thanh ton in t (e-payment), ng thi s p dng tng bc vi cc c quan chnh ph, cc doanh nghip nh nc, cc n v hnh chnh s nghip. D n u thu qua mng mang li li ch cho tt c cc bn tham gia. Vic cng khai cc thng tin mua sm v u thu trn mng s gip Chnh ph thu ht c s lng ln cc nh cung cp. Do , Chnh ph s c nhiu c hi mua c hng c cht lng cao v gi thnh r. Khng nhng th, Chnh ph cn c th gim thiu chi ph v nhn s phc v cho vic mua sm cng, ng thi c th gim st vic mua sm mt cch chuyn nghip hn. H thng cn nng cao tnh cng bng v tng c hi tip cn vo th trng mua sm ca Chnh ph cho cc nh cung cp.
4. Thnh ph H Ch Minh
Thnh ph H Ch Minh l mt trong nhng a phng dn u trong hot ng cung cp trc tuyn dch v cng. Trang thng tin in t ca y ban nhn dn Thnh ph ti a ch http://www.hochiminhcity.gov.vn c tch hp 75 website ca cc s, ban, ngnh, qun, huyn v cc c quan qun l nh nc trc thuc khc vi hai ngn ng l ting Vit v ting Anh. Trang thng tin in t ny khng nhng cung cp thng tin v cc lnh vc kinh t, vn ha, x hi, do cc n v trc thuc y ban nhn dn Thnh ph ph trch m cn cng b ton b cc quy trnh, th tc hnh chnh ti cc s ngnh, qun, huyn v hng dn ngi dn thc hin cc th tc hnh chnh. Thnh ph H Ch Minh c bit quan tm ti vic xy dng v trin khai phn mm ng dng trong cng tc qun l hnh chnh ti cc s, ban, ngnh, u ban nhn dn cc qun, huyn, phng, x, th trn. Cc phn mm ny l cng c gip kim tra vic gii quyt h s hnh chnh ca cn b v chuyn vin, xc nh h s no gii quyt chm, nguyn nhn chm tr... nhm nng cao cht lng cung cp dch v cng. Ngoi ra, Thnh ph cn y mnh kt ni mng ni b gia cc c quan hnh chnh tit kim chi ph, y nhanh tin x l h s hnh chnh, gp phn khc phc tnh trng lu tr bng vn bn cng knh, thiu khoa hc. y ban nhn dn Qun 1 l mt in hnh trong vic kt ni mng ni b. V d, vi vic kt ni d liu gia Chi cc Thu vi Phng Kinh t qun, U ban nhn dn Qun 1 gim thi gian cp m s thu xung cn bnh qun 30 pht mt h s (trc y l 12 n 13 ngy) v ngi dn ch phi i li mt ln.17
17 Ngun: Bo co tham lun ca S Ni v thnh ph H Ch Minh v Ci cch hnh chnh v ng dng CNTT ti thnh ph H Ch Minh ti Hi tho quc gia v chnh ph in t Vit Nam nm 2009.
64
Trn c nc c khong 48% tnh, thnh ph trin khai m hnh mt ca, mt ca lin thng nhm gim bt cc thng tin khng cn thit, tit kim nhn lc, tng tc x l h s hnh chnh.18 Mt trong cc m hnh in hnh l h thng Mt ca in t ca thnh ph H Ch Minh do S Thng tin v Truyn thng thnh ph H Ch Minh vn hnh, qun l ti a ch http://motcua.ict-hcm.gov.vn. H thng ny cho php ngi dn tra cu thng tin v tnh hnh gii quyt h s mt cch t ng v trc tuyn. Tnh hnh gii quyt h s c cp nht t ng t h thng thng tin ca bn S (S Thng tin v Truyn thng, S Quy hoch - Kin trc, S Ti nguyn v Mi trng v S Xy dng) v 19 trn tng s 24 qun, huyn. Ngi dn ch cn nhp m s tra cu trn giy bin nhn h s trn website http://motcua.ict-hcm.gov.vn hoc gi in thoi hay nhn tin n s 1900545444 l s c c thng tin v tnh trng gii quyt h s cp php. Nh cc thng k chnh xc, minh bch v cng khai trn h thng, cc cp lnh o v cc c quan chc nng c th kim tra, gim st hot ng cung cp cc dch v cng hiu qu hn. Khng nhng th, h thng cn l mt cng c hu hiu ngi dn gim st, kim tra hot ng ca cc c quan qun l nh nc. Mt trong nhng dch v cng c thnh ph H Ch Minh cung cp trc tuyn mc 3 l dch v ng k kinh doanh vi loi hnh Doanh nghip t nhn. Dch v ny c cung cp trn website ca S K hoch v u t ti a ch http://www.dpi.hochiminhcity.gov.vn. S dng dch v, doanh nhn s c h tr son tho ton b h s ng k kinh doanh theo quy nh ca Lut Doanh nghip. Sau khi hon tt son tho, doanh nhn ch cn nhn vo nt ng k l h s s c gi trc tuyn n S K hoch v u t. Trong thi gian ti a khng qu hai ngy lm vic, doanh nhn s nhn c kt qu x l h s qua phn Kt qu v th in t (nu c). Nu h s c chp nhn, S K hoch v u t s hn ngy doanh nhn n Phng ng k kinh doanh ca S hon tt th tc ng k kinh doanh ti ch v nhn giy chng nhn ng k kinh doanh trong vng 1 gi. Trong trng hp h s cha c chp nhn, thng tin tr li s nu r l do v hng dn doanh nhn hon thin h s.
III. N N GIN HA TH TC HNH CHNH TRN CC LNH VC QUN L NH NC GIAI ON 2007-2010

1. Th tc hnh chnh
Th tc hnh chnh l cn thit vn hnh nn kinh t v n phn nh cc giao dch gia ngi dn vi c quan qun l nh nc. Mt nn hnh chnh cng hot ng hiu qu v minh bch s l mt trong cc yu t gp phn pht trin t nc. Trnh qun l nh nc cng cao th th tc hnh chnh cng tinh gn, tng quy trnh cng c quy nh cht ch, gip ngi dn thc hin quyn cng dn tt hn. Hin nay, mt th tc hnh chnh c th c quy nh trong nhiu vn bn: vn bn ca Quc hi quy nh tn gi, ngh nh ca Chnh ph nu trnh t, cch thc thc hin, thng t quy nh v h s biu mu v a phng c th c th ha bng cc vn bn khc. iu ny khin cho ngi dn gp kh khn khi thc hin cc th tc hnh chnh.
18 Ngun: Bo co ca Cc ng dng CNTT, B Thng tin v Truyn thng v Tnh hnh trin khai k hoch ng dng CNTT trong c quan nh nc 2009-2010 ti Hi tho quc gia v chnh ph in t Vit Nam nm 2009.
65
2. n n gin ha th tc hnh chnh trn cc lnh vc qun l nh nc giai on 2007-2010

Ngy 10/01/2007, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 30/Q-TTg v vic ph duyt n n gin ha th tc hnh chnh trn cc lnh vc qun l nh nc giai on 2007-2010 ( n 30). Mc tiu ca n l n gin ha th tc hnh chnh trn cc lnh vc qun l nh nc bo m s thng nht, ng b, n gin, cng khai, minh bch; to thun li cho c nhn, t chc v doanh nghip trong tip cn, tham vn v thc hin th tc hnh chnh; nng cao hiu lc, hiu qu qun l nh nc v thc y pht trin kinh t - x hi; gp phn phng, chng tham nhng v lng ph. n 30 c trin khai trn ton b h thng hnh chnh v huy ng c s vo cuc ca tt c cc c quan hnh chnh t Trung ng n a phng, bao gm hn 10.000 n v cp x, khong 700 n v cp huyn, 1.300 s, ngnh cp tnh, 400 v, cc, n v trc thuc B, c quan ngang B.19 Hp II.3: Cc giai on trin khai n 30 n 30 c trin khai qua ba giai on: Giai on 1: T khi trin khai n gia nm 2009 Thc hin thng k th tc hnh chnh ti tt c cc cp chnh quyn. Giai on 2: T gia 2009 ti gia nm 2010 Thc hin r sot th tc hnh chnh theo cc tiu ch v tnh hp php, s cn thit v tnh hp l ca th tc hnh chnh v cc vn bn, cc quy nh c lin quan; r sot cc kin ngh v n gin ha th tc hnh chnh. Giai on 3: Trin khai trong nm 2010 Thc thi cc phng n v n gin ha th tc hnh chnh v cng b cng khai c s d liu quc gia v th tc hnh chnh trn Internet phc v nhn dn. Ngun: http://www.thutuchanhchinh.vn/index.php/introduction?id=4. n 30 l mt bc t ph trong ci cch hnh chnh t trc n nay. n p dng phng php tip cn tng th, t trn xung nh sau: - Thng k tt c cc th tc hnh chnh. - R sot th tc hnh chnh thng qua tham kho kin cc bn lin quan v r sot c lp ca T cng tc chuyn trch. - Bi b hoc n gin ha nhng th tc hnh chnh khng t yu cu sau khi r sot. - To lp c c d liu in t v tt c cc th tc hnh chnh hin c. C s d liu ny s tr thnh mt ngun thng tin y v tt c cc th tc hnh chnh, mu n, mu t khai hnh chnh lin quan n hot ng kinh doanh v i sng ca nhn dn.
19
Ngun: http://baodientu.chinhphu.vn/Home/Buoc-dot-pha-trong-tien-trinh-cai-cach-TTHC/20098/21873.vgp.
66
Qu trnh trin khai n 30 th hin quyt tm rt cao ca Chnh ph v cc cp chnh quyn trong cng cuc ci cch th tc hnh chnh. Tt c cc B, ngnh v a phng tch cc thng k, r sot cc th tc hnh chnh ang thc hin ti cc cp chnh quyn. n nay, tt c cc cc B, ngnh, a phng cng b cng khai nhng th tc hnh chnh thuc phm vi qun l v thm quyn gii quyt ca mnh, to iu kin cho ngi dn bit, tip cn, gim st, v thc hin cc th tc hnh chnh. Ton b cc th tc hnh chnh bao gm cc thng tin chi tit v quy trnh, th tc, tn cn b ph trch, h s, cc giy t cn thit, chuyn vin x l h s, thi gian x l tr h s... c hu ht cc B, ngnh ng cng khai trn trang thng tin in t ca n v mnh. Nhm nng cao hiu qu ca ci cch th tc hnh chnh, Th tng Chnh ph ch o c quan hnh chnh nh nc p dng h thng qun l cht lng theo tiu chun TCVN ISO 9001:2008 vo cc hot ng lin quan n gii quyt th tc hnh chnh. Tiu chun ny c p dng ti cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph, U ban nhn dn cp tnh, U ban nhn dn cp huyn, cc c quan chuyn mn thuc U ban nhn dn cp tnh, c quan chuyn mn thuc U ban nhn dn cp huyn. n 30 s lp danh mc cc th tc hnh chnh phi p dng h thng qun l cht lng TCVN ISO 9001:2008. Cc B, c quan ngang B, c quan thuc Chnh ph c trch nhim xy dng v p dng h thng qun l cht lng i vi ton b hot ng lin quan n vic gii quyt th tc hnh chnh thuc thm quyn qun l ca n v mnh. B Khoa hc v Cng ngh chu trch nhim xy dng m hnh khung v h thng qun l cht lng cho tng loi hnh c quan hnh chnh ti a phng. U ban nhn dn cp tnh, cp huyn v cc c quan chuyn mn trc thuc c trch nhim xy dng, p dng h thng qun l cht lng theo m hnh khung do B Khoa hc v Cng ngh xy dng v cng b.
3. C s d liu quc gia v th tc hnh chnh

Ngy 26/10/2009, C s d liu quc gia v th tc hnh chnh ca Vit Nam chnh thc ra mt trn mng Internet ti a ch http://csdl.thutuchanhchinh.vn. S kin ny nh du s tun th Quyt nh s 1699/Q-TTg v thit lp C s d liu quc gia v th hnh chnh c Th tng Chnh ph k ban hnh ngy 20/10/2009. Ln u tin, Vit Nam tp hp, xy dng c b C s d liu quc gia v th tc hnh chnh p dng ti bn cp chnh quyn vi hn 5.700 th tc hnh chnh, trn 9.000 vn bn quy nh v trn 100.000 biu mu thng k th tc hnh chnh.20 Mc tiu ca C s d liu quc gia v th tc hnh chnh l cung cp mt a ch duy nht ngi dn v doanh nghip c th tra cu, tm hiu v mi th tc hnh chnh thuc thm quyn gii quyt ca cc B, ngnh v cc c quan chc nng thuc cc a phng trn c nc. Vi kt qu ny, ngi dn, doanh nghip v ton x hi c mt cng c thng tin quan trng, hu ch, minh bch tip cn vi nn hnh chnh quc gia, gim thiu thi gian v chi ph trong cc hot ng kinh doanh v i sng hng ngy. Vic cng khai, minh bch cc th tc hnh chnh l mt thnh cng ln. Tuy nhin, vic lm c ngha su sc hn l r sot cc th tc hnh chnh hin c nhm pht hin nhng th tc khng cn thit, khng hp l v khng hp php tin hnh loi b, n gin ha theo hng d hiu, d thc hin, gim chi ph v ri ro cho ngi dn v doanh nghip.
20
Ngun: http://thutuchanhchinh.vn/index.php/news/detail/156.
67
IV. TRIN KHAI C CH MT CA QUC GIA

1. Khi qut
Trn th gii, c ch mt ca c trin khai thnh cng ti nhiu quc gia v vng lnh th nh Hoa K, EU, Nht Bn, Hn Quc, i Loan, Singapore, Canada, c. C ch mt ca to iu kin cho lung thng tin c thng sut, chia s thng tin, trnh nhng yu cu trng lp v thng tin, gim th tc giy t lm tng tc lun chuyn ca hng ha, gim thi gian v chi ph cho cng ng doanh nghip, nng cao hiu qu kinh t cho ton x hi. T chc H tr Thng mi v Thng mi in t ca Lin Hp Quc (UN/CEFACT) nh ngha C ch mt ca thng mi nh sau: C ch mt ca thng mi l mt cng c to thun li cho cc Bn tham gia vo hot ng thng mi v vn ti gi chng t v thng tin c chun ha ti mt im tip nhn duy nht thc hin tt c cc quy nh dnh cho cc hot ng nhp khu, xut khu, qu cnh. Nu thng tin c np di dng in t th mi tiu ch thng tin ch nn c np mt ln.21
2. C ch mt ca ASEAN
Ngy 09/12/2005, ti Hi ngh thng nh ln th 11 cc quc gia ASEAN t chc ti Kuala Lumpur, Malaysia, B trng kinh t cc nc ASEAN thay mt Chnh ph cc nc thnh vin k kt Hip nh v xy dng v thc hin C ch mt ca ASEAN (ASW ASEAN Single Window). Ngy 20/12/2006, ti Hi ngh B trng Ti chnh ASEAN ln th 10 t chc ti Campuchia, cc B trng Ti chnh ASEAN thay mt Chnh ph cc nc thnh vin k Ngh nh th v xy dng v thc hin C ch mt ca ASEAN. Ngy 30/10/2007, Th tng Chnh ph ban hnh Cng vn s 1621/TTg-QHQT ph chun cc Hip nh v Ngh nh th ni trn. Theo , Vit Nam s xy dng C ch mt ca quc gia v sn sng kt ni vi C ch mt ca ASEAN vo nm 2012. Ngy 16/9/2008, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 1263/Q-TTg v vic thnh lp Ban ch o quc gia v C ch mt ca ASEAN giai on 2008-2012. Ban ch o l n v gip Chnh ph ch o vic trin khai thc hin C ch mt ca ASEAN v C ch mt ca quc gia theo Hip nh v Ngh nh th v xy dng v thc hin C ch mt ca ASEAN.
21
Khuyn ngh s 33 v xy dng c ch mt ca thng mi v ti liu hng dn xy dng c ch mt ca thng mi.
68
Hp II.4: Kt qu ca cng tc trin khai C ch mt ca ASEAN nm 2009 V mt k thut: - Xy dng m hnh d liu ASEAN phin bn 1.2. - Pht trin cc thnh phn k thut trn hng tip cn tp trung v m hnh d liu ASEAN 1.2 trin khai d n th nghim nhm xy dng m hnh k thut cho C ch mt ca ASEAN. - Pht trin cc quy trnh trao i thng tin trn mi trng ASW. - Bc u tm hiu v xut mt s chun k thut (giao thc truyn thng, chun thng ip d liu) phc v d n th nghim cng nh xy dng cc chun k thut cho ASW. - iu tra mc sn sng ca cc nc thnh vin. V mt php l: - Thng qua bin bn ghi nh trin khai d n th nghim nhm xy dng m hnh ASW v chun b c s xy dng h thng php l cho ASW sau ny. - Tm hiu cc vn php l xy dng khung php l cho ASW. Ngun: Bo co thng 09/2009 ca Tng Cc Hi quan bo co Ban chi o quc gia v cc ni dung chnh trong cng tc trin khai C ch mt ca quc gia (NSW) v C ch mt ca ASEAN (ASW).
3. C ch mt ca quc gia
tham gia thnh cng C ch mt ca ASEAN th Vit Nam cn phi xy dng thnh cng C ch mt ca quc gia. Trong C ch mt ca quc gia s c mi lin kt gia cc thnh phn chnh trong hot ng vn ti v thng mi quc t bao gm: c quan hi quan chu trch nhim v thng quan v gii phng hng ha xut khu, nhp khu, qu cnh; phng tin vn ti xut cnh, nhp cnh, qu cnh; cc c quan chnh ph tham gia qun l nh nc v hot ng vn ti, thng mi quc t; cc th ch ti chnh, ngn hng, c quan bo him; cng ng vn ti, giao nhn; cng ng doanh nghip hot ng trong lnh vc xut khu, nhp khu; cc thnh vin ASEAN v cc i tc thng mi khc trn ton cu. Hp II.5: Chc nng ca C ch mt ca quc gia Vit Nam C ch mt ca quc gia Vit Nam l h thng tch hp cho php: 1) Cc bn tham gia hot ng xut khu, nhp khu, qu cnh np/gi thng tin v chng t chun ha ti mt im tip nhn duy nht. 2) Cc c quan chnh ph x l d liu, thng tin v ra quyt nh da trn h thng cc quy trnh, th tc thng nht v ng b; ra quyt nh v gi quyt nh ny ti h thng da trn tha thun cung cp v trao i thng tin thng nht gia cc c quan chnh ph.
69
3) C quan hi quan ra quyt nh cui cng v vic thng quan v gii phng hng ha xut khu, nhp khu, qu cnh; phng tin vn ti xut cnh, nhp cnh, qu cnh cn c trn cc quyt nh ca cc c quan chnh ph c lin quan c h thng chuyn ti mt cch kp thi da trn quy nh v cung cp dch v cng ca cc c quan chnh ph. Ngun: K hoch tng th trin khai C ch mt ca quc gia giai on 2008-2012 do Ban chi o quc gia ph duyt ti Quyt nh s 2599/Q-BCASW ngy 21/10/2009. Hin nay, theo quy nh ca php lut, thng quan hng ha th ty tng trng hp, doanh nghip phi np h s hi quan bao gm cc loi giy php, cc giy t qun l chuyn ngnh ca mi hai B, ngnh lin quan gm: giy php xut khu; giy php nhp khu; giy chng nhn xut x hng ha; giy kim tra hoc thng bo min kim tra ca c quan kim tra v sinh an ton thc phm, c quan kim dch i vi hng ha xut khu, nhp khu thuc danh mc sn phm, hng ha phi kim tra v cht lng, v sinh an ton thc phm, v kim dch ng vt v thc vt; giy xc nhn hng ha nhp khu phc v trc tip cho quc phng hoc phc v trc tip cho an ninh, v.v... Trong s cc B, ngnh trn, ba B cp nhiu giy php qun l chuyn ngnh v lin quan cht ch ti hot ng thng mi quc t l B Cng Thng, B Nng nghip v Pht trin nng thn, B Giao thng vn ti. Vic xy dng thnh cng C ch mt ca quc gia s cho php cc bn tham gia hot ng xut khu, nhp khu, qu cnh np, gi thng tin v chng t chun ha ti mt im tip nhn duy nht. Cc c quan qun l nh nc c th x l d liu v ra quyt nh da trn h thng cc quy trnh, th tc thng nht, ng b v gi quyt nh ny ti h thng da trn tha thun cung cp v trao i thng tin thng nht gia cc c quan chnh ph. Cn c trn cc quyt nh ny, c quan hi quan ra quyt nh v vic thng quan v gii phng hng ha xut khu, nhp khu, qu cnh mt cch kp thi. Hnh II.8: M hnh hot ng ca C ch mt ca quc gia Vit Nam
NSW
Ti chnh, b o hi m H i quan
Tch h p Doanh nghi p
VNSW
Giao di n
C quan chnh ph
V n t i, giao nh n
C quan chnh ph
70
Theo k hoch, B Cng Thng cng vi Tng cc Hi quan v B Giao thng vn ti l ba n v u tin trin khai th im m hnh mt ca quc gia, lm tin cho vic trin khai h thng mt ca ca ASEAN. c th xy dng thnh cng C ch mt ca quc gia, cn c cc yu t sau: Quyt tm v mt chnh tr ca cc cp lnh o. Mi trng php l iu kin trin khai c ch mt ca. H tng CNTT v truyn thng iu kin trin khai TMT v p dng giao dch in t. Ngun lc ti chnh v nhn s mnh. Chin lc tuyn truyn hiu qu. Hp II.6: Li ch ca vic trin khai C ch mt ca quc gia Li ch i vi cc c quan chnh ph: Nng cao hiu qu trong thng quan v gii phng hng. Cung cp h thng dch v d dng, thn thin, an ton, vi chi ph thp. Tng cng nng lc qun l nh nc. Gim thiu vic d tha cc yu cu v h s, thng tin, d liu. Tng tin cy v s chnh xc ca thng tin. To thun li cho cng chc trong thc thi php lut lin quan n hot ng vn ti v thng mi quc t. - Ngn nga cc nguy c nh hng n an ninh quc gia cng nh an ninh ca cng ng n t cc hot ng vn ti v thng mi bt hp php. - m bo ngun thu quc gia. Li ch i vi cng ng doanh nghip: Gim chi ph v nhn lc trong hot ng thng quan. Nng cao nng lc cnh tranh cho hng ha ni a. Tng kh nng vo th trng quc t ca hng ha ni a. Nng cao nng lc cnh tranh cho doanh nghip. Nng cao nng lc qun l i vi cc hot ng lin quan n xut khu, nhp khu.
Bn cnh ngha v tham gia xy dng v thc hin C ch mt ca ASEAN, hin nay Vit Nam cn c ngha v thc hin mt s iu c quc t a phng c ni dung lin quan ti xy dng C ch mt ca, bao gm: Cng c v n gin ha, hi ha ha th tc hi quan 1999 (Cng c Kyoto sa i), Cng c v to thun li trong giao thng hng hi quc t (Cng c FAL 1965), Hip nh v to thun li cho vn chuyn hng ha v ngi qua li bin gii gia cc nc thuc tiu vng sng M Kng (Hip nh GMS). Do , vic trin khai thnh cng C ch mt ca quc gia l iu kin quan trng m bo thc hin cc ngha v quc t ca Vit Nam theo l trnh cam kt. Sau khi i vo vn hnh, C ch mt ca quc gia s em li nhiu li ch to ln thng qua vic thc y thng mi quc t, nng cao hiu qu qun l nh nc i vi hot ng thng mi, v l ng lc quan trng thng mi in t i vo chiu su.
71
CHNG III
O TO TRC TUYN
I. Khi qut tnh hnh o to trc tuyn ti Vit Nam II. Mt s m hnh cung cp v ng dng o to trc tuyn III. Mt s nhn xt i vi vic trin khai o to trc tuyn trong tng lai
73
CHNG III
O TO TRC TUYN
I. KHI QUT TNH HNH O TO TRC TUYN TI VIT NAM
Quyt nh s 222/2005/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ban hnh ngy 15/9/2005 ph duyt K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010 bao gm su nhm chnh sch v gii php ch yu. Trong o to v tuyn truyn, ph cp v TMT l nhm chnh sch v gii php quan trng hng u vi mc tiu pht trin ngun nhn lc trn c s huy ng ngun lc ca ton x hi. Vit Nam ang trong giai on y mnh cng nghip ha, hin i ha v hi nhp su rng vi th gii trn tt c cc lnh vc. Mt trong nhng nhn t quan trng t c mc tiu trn l xy dng mt x hi hc tp, c o to lin tc, t hc, hc trng, hc trn mng, thng xuyn trau di k nng, kin thc, pht trin tr tu v sng to. Trong , o to trc tuyn (e-learning) l mt trong nhng gii php c nhiu tim nng v ha hn em li hiu qu cao thng qua ng dng CNTT v truyn thng trong gio dc. Lin quan n cng tc tuyn truyn ph bin gio dc v o to t xa, o to trc tuyn, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 164/Q-TTg ngy 04/7/2005 ph duyt n pht trin gio dc t xa giai on 2005-2010. n ny nhn mnh vic pht trin v nng cao cht lng gio dc t xa, to iu kin thun li ngi dn c hc tp thng xuyn, gp phn nng cao trnh vn ha, chuyn mn, nghip v v k nng ngh nghip, nng cao dn tr v o to ngun nhn lc cho s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc. Ngoi ra, ngy 06/10/2005, Th tng Chnh ph ban hnh Quyt nh s 246/2005/Q-TTg ph duyt Chin lc pht trin cng ngh thng tin v truyn thng Vit Nam n nm 2010 v nh hng n nm 2020, trong t ra mt trong cc mc tiu c th l cung cp hiu qu dch v o to t xa. Chng ny s gii thiu khi qut v khi nim, tnh hnh pht trin v ng dng o to trc tuyn ti Vit Nam cng nh trin vng ca th trng cung ng dch v o to trc tuyn. Nh s pht trin nhanh chng ca CNTT v truyn thng, o to trc tuyn ra i m ra k nguyn mi cho lnh vc gio dc o to v em li nhng li ch to ln cho cc ch th tham gia.
75
Hp III.1: Khi nim o to trc tuyn o to trc tuyn bao gm tt c cc hnh thc hc tp c h tr bi cng ngh, hay nhng hnh thc c th c ng dng cng ngh chng hn nh hc trc tuyn hay da trn nn tng web. Cho n nay, cha c khi nim thng nht v o to trc tuyn v vn tn ti nhng vn cn lm r nh h thng c tng cng v cng ngh c th c gi l o to trc tuyn hay khng nu khng c yu t gio dc bi theo mt s chuyn gia, o to trc tuyn l gio dc c tng cng sc mnh ca cng ngh s. Khi nim o to trc tuyn cn kh m h, c bit vi nhng c nhn khng hot ng trong lnh vc ny. Ngay c vi nhng ngi hot ng trong cc lnh vc a dng ca o to trc tuyn, khi nim o to trc tuyn cng c hiu theo nhiu cch khc nhau. V d, ti cc doanh nghip, o to trc tuyn c hiu l vic s dng h thng mng ni b sn c truyn ti cc kha o to ti i ng nhn vin, hay ti cc trng i hc, o to trc tuyn c dng m t h thng cho php sinh vin tham d cc kha hc v chng trnh o to m khng phi hc tp trung hay s dng cc thit b ti trng bi sinh vin c th hc tp qua mng.22 Nm 2009, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin, B Cng Thng tin hnh kho st tnh hnh ng dng o to trc tuyn ti 200 n v trn phm vi ton quc thng qua cc hnh thc gi phiu iu tra, kho st qua website v phng vn trc tip. 22 Trong s cc n v trn c 147 n v gi phiu tr li (bao gm cc c quan hnh chnh nh nc, cc c s o to v cc doanh nghip) vi t l nh sau: 31% l c quan hnh chnh nh nc, 42% l cc c s o to v 27% l doanh nghip. c tnh so vi 2 nm trc y, cc ng dng o to trc tuyn tng khong 25% trong khi cc c s o to v 15% trong khi cc doanh nghip c kho st. Bng III.1: T l tham gia kho st v o to trc tuyn phn theo i tng TT 01 02 03 Khi n v kho st C quan hnh chnh nh nc Cc trng i hc, Cao ng, Trung tm o to (gi chung l C s o to) Cc doanh nghip Tng cng
Ngun: iu tra ca Cc TMT v CNTT, B Cng Thng.
S lng 45 62 40 147
T l (%) 31 42 27 100
22
Ngun www.wikipedia.org.
76
Kt qu kho st o to trc tuyn v th trng dch v o to trc tuyn ti Vit Nam cho thy: - V c bn, o to trc tuyn ti Vit Nam vn trong giai on nghin cu, trin khai th im quy m nh v va. n v trin khai ch yu l khi c s o to, mt s c quan hnh chnh nh nc v mt s doanh nghip trong lnh vc CNTT, ti chnh - ngn hng, v.v Cc c quan t chc u c nhn thc ng n v vai tr, li ch ca o to trc tuyn v t kh nhiu k vng v hiu qu u t. - Phn ln cc doanh nghip trin khai u nh gi cao phng thc o to trc tuyn trong vic ti a ha hiu qu v ti thiu ha chi ph. o to trc tuyn tr thnh mt trong nhng phng thc trin khai o to ti cc c s chuyn v gio dc o to, ng thi cng l phng thc hay nghip v kinh doanh ca cc doanh nghip cung cp dch v phc v pht trin o to trc tuyn. - Vic tip tc u t trin khai, nng cp v pht trin h thng o to trc tuyn bc u c cc c quan, t chc nghin cu, xem xt. - Th trng dch v o to trc tuyn ti Vit Nam ha hn nhiu tim nng khai thc. Th trng hin nay ch yu vn do mt vi doanh nghip quy m nh v va nm gi vi nhu cu khng ngng tng ln.
1. Tnh hnh trin khai o to trc tuyn ti cc c s o to

Hin nay, cc c s o to l ch th tham gia tch cc nht vo vic nghin cu v trin khai ng dng o to trc tuyn. Theo kt qu iu tra, kho st ca Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin v tnh hnh ng dng o to trc tuyn ti cc trng cao ng, i hc trn c nc nm 2009, trong s 62 trng tham gia kho st c ti 37 trng (chim 60%) ang trin khai ng dng o to trc tuyn, 7 trng c k hoch ng dng (chim 11%), 18 trng (chim 29%) quan tm nhng cha c k hoch ng dng v khng c trng no tr li khng quan tm. Nh vy, c th thy, vic ng dng o to trc tuyn ti cc trng i hc v cao ng v ang nhn c s quan tm v trin khai mnh m. Hnh III.1: Tnh hnh ng dng o to trc tuyn ti mt s trng i hc v cao ng
29%
v ang tri n khai 60% C k ho ch ng d ng C quan tm, nh ng ch a c k ho ch ng d ng
11%
77
Ti Quyt nh s 222/2005/Q-TTg ca Th tng Chnh ph ph duyt K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010 hot ng o to v tuyn truyn, ph cp v thng mi in t c nhn mnh l mt trong nhng hot ng quan trng thc y s pht trin ca thng mi in t. Thc hin ch trng v chnh sch ca Nh nc v cng tc pht trin cc ng dng CNTT, TMT vo cng tc o to, nhiu trng i hc, cao ng t chc cc hi ngh, hi tho v ng dng o to trc tuyn v nhng ch lin quan, thu ht s quan tm ca nhiu c s o to. Hp III.2: Mt s hi tho chuyn mn lin quan n lnh vc o to trc tuyn - Hi tho Nng cao cht lng o to do i hc Quc gia H Ni t chc nm 2000. - Hi tho Nghin cu v trin khai E-learning do Vin CNTT (i hc Quc gia H Ni) v Khoa CNTT (i hc Bch Khoa H Ni) phi hp t chc thng 3 nm 2005. - Hi tho o to trc tuyn trong nh trng Vit Nam: Thc trng v gii php do Vin Nghin cu Gio dc, Trng i hc S phm thnh ph H Ch Minh t chc thng 12 nm 2008. - Hi tho o to M v T xa ton quc 2009 do Vin i hc M H Ni t chc thng 10 nm 2009. Cc c s o to ln ca Vit Nam nhanh chng nm bt c xu th pht trin ca o to trc tuyn v sm tip cn vi phng thc gio dc o to hin i ny. i tin phong trong vic trin khai ng dng o to trc tuyn l khi cc trng i hc, cao ng v bc u t c kt qu kh quan nh: i hc Cng ngh v Vin CNTT - i hc Quc gia H Ni, i hc Bch Khoa H Ni, i hc Ngoi thng H Ni, i hc Quc gia thnh ph H Ch Minh, Hc vin Bu chnh Vin thng, i hc S phm H Ni, Vin i hc M H Ni, i hc M thnh ph H Ch Minh, i hc Hu, i hc Nng, Chng trnh ging dy kinh t Fulbright, v.v... Cc c s o to nc ngoi ti Vit Nam nh NIIT Vit Nam, APTECH Vit Nam, Chng trnh ging dy kinh t Fullbright... l cc n v ng dng mnh o to trc tuyn trong o to. Vic trin khai ng dng o to trc tuyn trong khi cc trng i hc v cao ng bc u t c kt qu kh quan. Trong giai on t 2000-2005, khi h tng CNTT Vit Nam cn cha p ng c cc yu cu ca o to trc tuyn, a phn cc trng ch dng mc nghin cu v t chc cc hi ngh, hi tho khoa hc, mt s t trng bc u trin khai th nghim song cha c cc kt qu c th. T nm 2006 n nay, nhiu trng trin khai ng dng o to trc tuyn vo cng tc ging dy v hc tp cc mc khc nhau. V mc ch ng dng, hu ht cc trng tham gia kho st u c chung nhn nh l o to trc tuyn gip pht trin ngun nhn lc trong ni b, nng cao cht lng ging dy v hc tp, m rng quy m o to, tng cng kh nng t nghin cu, t hc ca ging vin v sinh vin, gim chi ph lin quan n cng tc o to.
78
V hnh thc trin khai, trong s cc trng ang ng dng c 37 trng (chim 100%) chia s ni dung hc tp qua mng my tnh, mng Internet, 7 trng (chim 18,9%) s dng dch v hc tp trc tuyn ca nh cung cp dch v (trng phi hp vi nh cung cp t chc, qun l cc kha hc), 19 trng (chim 51,4%) s dng h thng o to trc tuyn ring cho ngi hc truy cp vo h thng v tham gia cc kha hc trn h thng (trng trc tip qun l cc kha hc). Bng III.2: Hnh thc trin khai o to trc tuyn ti cc c s o to TT 01 02 03 Hnh thc trin khai Chia s ni dung hc tp qua mng my tnh, Internet S dng dch v hc tp trc tuyn ca nh cung cp dch v S dng h thng o to trc tuyn ring cho ngi hc truy cp v tham gia cc kha hc trn h thng S lng T l (%) 37 7 19 100 18,9 51,4
Trong s 37 trng ang trin khai o to trc tuyn, 9 trng (chim 24,3%) trin khai trn 3 nm, 16 trng (chim t l 43,3%) trin khai trong khong thi gian t 1-3 nm, 12 trng cn li (chim t l 32,4%) trin khai trong khong thi gian di 1 nm. Nh vy, phn ln cc trng trin khai ng dng o to trc tuyn di 3 nm. Hnh thc trin khai o to trc tuyn ti cc trng ch yu dng mc chia s ti liu nghin cu, hc tp c s ha qua mng my tnh. Bng III.3: Thi gian trin khai o to trc tuyn ti cc c s o to TT 01 02 03 Thi gian trin khai Trn 3 nm T 1-3 nm Di 1 nm Tng cng
S lng 9 16 12 37
T l (%) 24,3 43,3 32,4 100
Cng theo kt qu iu tra, mt s trng bt u a phn mm qun l hc tp (LMS) vo h thng o to trc tuyn qun l vic dy v hc trc tuyn, v d nh: Cao ng Cng ngh H Ni, i hc Bch Khoa thnh ph H Ch Minh, Hc vin Hng khng, v.v... Phn mm qun l hc tp c cc trng s dng ch yu c pht trin da trn phn mm m ngun m Moodle. Ni dung chia s, ging dy v hc tp hu ht thuc lnh vc gio dc i cng, chuyn ngnh v ngoi ng.
79
nh gi hiu qu sau khi trin khai ng dng o to trc tuyn ti c s o to, c ti 33 trng trong s 37 trng (chim 89%) cho rng cht lng ging dy v hc tp c nng cao; 29 trng (chim 78%) nhn nh trnh chuyn mn nghip v ca ging vin, nhn vin c ci thin v nng cao; 21 trng (chim 57%) nhn thy quy m ging dy, hc tp c m rng. Kt qu ny, v c bn p ng c mc ch ban u ca cc trng ra khi trin khai o to trc tuyn l: Nng cao cht lng ging dy v hc tp ca ging vin, sinh vin trong nh trng. Bng III.4: Hiu qu trin khai ng dng o to trc tuyn ti cc c s o to TT 01 02 03 nh gi hiu qu Cht lng ging dy v hc tp c nng cao Trnh chuyn mn nghip v ca ging vin, nhn vin c ci thin Quy m ging dy, hc tp c m rng S lng 33 29 21 T l (%) 89 78 57
Cc kha o to trc tuyn c s chuyn bin r rt c v cht v lng, kt hp v b tr cho phng thc o to truyn thng, to iu kin cho hc vin c nhiu c hi hc tp. V hnh thc t chc, a phn cc kha o to mi l bn trc tuyn nhng s gi hc v mn hc trc tuyn tng ln, chng hn nh trng i hc Bch Khoa thnh ph H Ch Minh hin trin khai ging dy nhiu lp mn hc ng dng o to trc tuyn. Nm 2008, trng t chc kho st ging vin v sinh vin s dng h thng o to trc tuyn ca trng.23 Hp III.3: o to trc tuyn ti i hc Cng nghip thnh ph H Ch Minh Trng i hc Cng nghip thnh ph H Ch Minh l mt trong nhng c s gio dc i hc, k thut v o to ngh ln nht Vit Nam. Lnh o nh trng quan tm ti vic tng cng ng dng cng ngh mi, phng php mi v dch v mi trong s nghip gio dc k thut v o to. Nh trng c cp giy chng nhn tiu chun ISO nm 2005. Ngoi c s chnh ti thnh ph H Ch Minh, nh trng hin c thm cc c s ti Bin Ha (ng Nai), Thi Bnh, Qung Ngi, Thanh Ha, Ngh An. p ng cng tc o to ni b i ng ging vin v nhn vin, hin nay trng ang trin khai h thng o to trc tuyn ni b theo gii php VPN (Virtual Private Network). o to trc tuyn ti i hc Cng nghip thnh ph H Ch Minh c thit k tng cng thng tin t xa v a bn hot ng ca trng rng, cc c s phn b trn ton quc. Ti nguyn ti c s o to chnh ca trng v cc c s t ti cc tnh, thnh ph c th kt ni vi nhau to thnh mt h thng trao i thng tin h tr o to nn tit kim c c chi ph v thi gian. Ngun: http://www.hui.edu.vn.
23 Ngun: http://e-learning.hcmut.edu.vn.
80
V cp bc o to, a phn cc chng trnh o to trc tuyn l cc kha hc ngn hn cp chng ch, trong ch yu l cc kha hc ngoi ng. Ngoi ra, o to trc tuyn cn c cc trng i hc, cao ng ng dng trong o to cc kha chnh quy, kt hp cng vi phng php o to truyn thng nhm nng cao hiu qu ging dy v hc tp. Mt s kha o to thc s cng bt u p dng hnh thc o to trc tuyn. Hp III.4: o to thc s qun tr kinh doanh p dng hnh thc o to trc tuyn ti Trung tm Hp tc quc t v o to v chuyn giao cng ngh, i hc Bch Khoa H Ni Trng i hc Bch Khoa H Ni hp tc vi trng i hc Northcentral Hoa K (NCU) o to Thc s qun tr kinh doanh (MBA) cc chuyn ngnh: TMT, Qun tr hc v Qun tr ti chnh t nm 2002. Chng trnh kt hp gia hai phng php: o to truyn thng v o to trc tuyn, trong tp trung khai thc th mnh ca o to trc tuyn. C th vi bc thc s: 15 tn ch hc theo phng php truyn thng, 24 tn ch theo phng php o to trc tuyn. Sau khi tt nghip, cc hc vin c nhn bng MBA ca NCU. y l trng i hc hng u ca Hoa K v o to trc tuyn v l trng u tin c kim nh cht lng v o to tin s (Ph.D) qun tr kinh doanh theo hnh thc trc tuyn. Ngun: www.mba.hut.edu.vn. o to trc tuyn c th c s giao thoa vi gio dc t xa (distance education). Hai phng thc thc o to ny u c s gn kt cht ch vi mi trng mng. Hnh thc hc tp trung cn n tr gip trc tip ca gio vin v hnh thc gio dc t xa ch yu cn hc vin t hc, t nghin cu ti liu (bao gm ti liu giy v ti liu c truyn dn nh pht thanh, truyn hnh, v.v). Nhiu trng i hc ti mt s quc gia nh n v Vng quc Anh ng dng cng ngh (nh i pht thanh, truyn hnh, i radio) truyn ti cc kha hc t xa. Vic chuyn i hnh thc gio dc t xa sang hnh thc trc tuyn l s pht trin t nhin khi gio vin quen vi vic ging bi t xa, nh trng c sn cu trc chng trnh xy dng cc kha hc, sinh vin cng quen mi trng tng tc trong cc lp hc trc tuyn. o to trc tuyn l phng thc cung cp, b sung thm m hnh hc tp v c tin hnh ch yu trong mi trng mng, b tr cho m hnh tp trung truyn thng v hc t xa. Hin ti, cc m hnh hc tp c th tm phn loi nh sau: - Hnh thc hc truyn thng: Gio vin v hc vin cng trc tip gp mt ti lp hc. - Hnh thc hc ti lp c h tr bi cng ngh: Hc vin cng tp trung ti lp hc, gio vin ti mt a im khc. Hai bn giao tip thng qua s h tr ca cng ngh nh h thng mng, hi ngh truyn hnh, v.v... - Hnh thc hc kt hp gia hc truyn thng v hc qua mng: Gio vin v hc vin giao tip ch yu qua mi trng mng, ngoi ra c dnh mt s thi gian nht nh gp mt trc tip. - Hnh thc hc qua mng: Gio vin v hc vin giao tip hon ton qua mng. - Hnh thc hc t xa thng qua nghin cu ti liu in n, bng a, truyn hnh, hi ngh trc tuyn, v.v Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009 81
Hnh III.2: Cc m hnh hc tp
M hnh h c truy n th ng
M hnh h c t i l p c h tr b i cng ngh
M hnh h c k t h p gi a h c truy n th ng v h c qua m ng
M hnh h c qua m ng
E-LEARNING GIO D C T XA
M hnh h c thng qua ti li u in n, bng a, tivi, h i ngh tr c tuy n
Ngun: E-Primer Series E-learning in Context Mark Nichols, Laidlaw College, Auckland, New Zealand, 2008.
o to trc tuyn v gio dc t xa giao thoa ti nhng hnh thc hc tp khng tp trung qua mi trng mng. Do , c th xem o to trc tuyn l cng c hiu qu phc v pht trin v m rng h thng gio dc t xa. Cc trng i hc, cao ng ti Vit Nam nhn thc ng n v bc u ng dng kh hiu qu o to trc tuyn phc v pht trin gio dc t xa, gp phn nng cao dn tr chung ca ton x hi. Kt qu kho st ni trn ca Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin cho thy o to trc tuyn c ng dng mnh m ti cc c s o to. Thi gian trin khai ng dng o to trc tuyn ti cc c s o to ch yu trong khong 3 nm tr li y. S lng v cht lng ng dng o to trc tuyn c nhng chuyn bin r rt (s gi hc, mn hc, lp hc trc tuyn tng, t l gi trc tuyn gia gio vin v sinh vin tng, trnh gio vin c nng cao, ni dung v hnh thc hc liu in t c ci thin, v.v...). Hu ht cc trng i hc v cao ng c h thng o to trc tuyn ring u s dng phn mm qun l hc tp m ngun m Moodle, ni dung gio dc v o to tp trung chnh vo lnh vc i cng, chuyn ngnh v ngoi ng.
2. Tnh hnh trin khai o to trc tuyn ti cc c quan hnh chnh nh nc

Chng trnh pht trin cng nghip ni dung s Vit Nam n nm 2010 a ra nh hng u t nghin cu, pht trin cc ti liu, hc liu phc v gio dc t xa, u t nghin cu, pht trin, c bit l cc bi ging, bi tp, cc t in in t, cc th nghim o v vt l, ha hc, sinh hc....24 Kt qu kho st ti 15 c quan B, ngnh v 30 y ban nhn dn tnh, thnh ph trc thuc Trung ng ca Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin cho thy, cc c quan bc u nghin cu, ng dng o to trc tuyn phc v vic thng tin, tuyn truyn, o to cn b cng chc. Mt s B xy dng h thng mng ni b trong ngnh v s dng h thng phc v thng tin hng dn cc quy trnh nghip v.
24 Quyt nh s 56/Q-TTg ngy 3/5/2007 ca Th tng Chnh ph v vic Ph duyt Chng trnh pht trin cng nghip ni dung s Vit Nam n nm 2010.
82
B Gio dc v o to hin ang qun l v vn hnh Mng gio dc ti a ch http://edu.net.vn, B Thng tin v Truyn thng vi Trng o to, bi dng thng tin v truyn thng online ti a ch http://www.mic-edu.vn. y l hai trong nhiu v d tiu biu ca khi c quan hnh chnh nh nc ng dng o to trc tuyn trong hot ng o to. Vi vai tr thc hin chc nng qun l nh nc v cng nghip v thng mi, B Cng Thng ang tch cc khai thc Cng thng tin ni b trong ngnh (eMOIT) phc v cng tc nng cao nhn thc v thng tin tuyn truyn nghip v cho i ng cn b cng chc. Nm 2009, B trin khai d n Xy dng v p dng h thng qun l cht lng theo tiu chun TCVN ISO 9000 ti B Cng Thng. n nay, h thng Quy trnh ISO c ng ti hng dn trn eMOIT, phc v hiu qu vic tra cu, tm hiu v thc hin tc nghip theo hng dn. Li ch ca vic p dng ISO 9000 l gip cho i ng cn b, cng chc, vin chc xc nh r trch nhim quyn hn, nng cao tinh thn trch nhim vi cng vic, c pht huy tinh thn ch ng i vi cng vic, to iu kin chia s v hc hi kinh nghim, c quan tm pht trin nng lc ph hp vi v tr cng tc, v.v Trong thi gian sp ti, phc v cng tc o to, nng cao trnh ca i ng cn b cng chc, mt s B ngnh ang c k hoch trin khai ng dng o to trc tuyn. 25 Hp III.5: Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin, B Cng Thng nghin cu trin khai o to trc tuyn Cn c Quyt nh s 0338/Q-BCT ngy 21/01/2008 ca B trng B Cng Thng, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin c chc nng thc hin qun l nh nc v TMT, pht trin v ng dng CNTT phc v qun l nh nc ca B theo quy nh ca php lut. Trong thi gian qua, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin v ang tin hnh nghin cu o to trc tuyn vi mc tiu ng dng o to trc tuyn gp phn phc v cng tc thng tin, tuyn truyn o to TMT ni ring v o to nng cao trnh i ng cn b ngnh Cng Thng ni chung. Trong k hoch cng tc nm 2010, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin s khai trng website chnh thc ca Cc. Website ny s tch hp ng dng o to trc tuyn vi ngun t liu phong ph trong v ngoi nc.25
3. Tnh hnh trin khai o to trc tuyn ti cc doanh nghip

Nhiu doanh nghip ti Vit Nam cng nhn r li ch to ln ca o to trc tuyn v nhanh chng nm bt xu hng ny trin khai vo thc tin hot ng ca mnh.
25
Ngun: Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin, B Cng Thng.
83
Hnh III.3: Tnh hnh trin khai o to trc tuyn ti cc doanh nghip
12,5%
20,0% 67,5%
S n xu t v cung c p s n ph m o t o tr c tuy n Kinh doanh d ch v o t o tr c tuy n ng d ng o t o tr c tuy n

Nm 2009, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin tin hnh kho st tnh hnh ng dng o to trc tuyn ti 40 doanh nghip. Kt qu kho st cho thy: - Cc doanh nghip sn xut v cung cp sn phm o to trc tuyn: Mt s doanh nghip phn mm Vit Nam tung ra th trng cc sn phm h tr o to trc tuyn, tuy cc sn phm ny cha c y tnh nng nh cc sn phm ni ting ca nc ngoi nhng bc u gp phn thc y s pht trin o to trc tuyn Vit Nam. Mt s doanh nghip khc tp trung cung cp cc gii php o to trc tuyn ng gi hon thin ca nc ngoi c Vit ha. - Cc doanh nghip kinh doanh dch v o to trc tuyn: Ch yu l kinh doanh cc kha hc trc tuyn (ngoi ng, tin hc, k nng mm v mn hc bc ph thng). Nhng doanh nghip ny p dng m hnh B2C trong TMT kinh doanh cc sn phm l cc kha hc, mn hc trc tuyn. Nhng sn phm ny c cung cp qua mng Internet thng qua cc website. Ngi hc truy cp vo website, ng k, thanh ton v tham gia hc, thi cc kha hc trc tuyn ny. Mt s hnh thc thanh ton in t c p dng nh ngi hc mua th co ri dng m th co np tin qua mng, s dng tin nhn ti tng i np tin, thanh ton thng qua cng thanh ton in t, v.v Thng 11/2008, ba cng ty VDC, NCS Tech., ITPRO ng phi hp t chc Hi tho quc t ng dng Gii php o to trc tuyn ti Vit Nam nhm gii thiu cc sn phm, dch v cho th trng Vit Nam. - Cc doanh nghip ng dng o to trc tuyn: o to trc tuyn c ng dng trong hot ng tuyn dng v o to ch yu cc tp on, cng ty ln hot ng trong cc lnh vc CNTT, vin thng, ti chnh - ngn hng v mt s t doanh nghip hot ng trong lnh vc sn xut.
84
Nhn chung, cc doanh nghip ng dng o to trc tuyn Vit Nam ang trong giai on tm hiu v trin khai th im, thm d kho st hiu qu u t. Phn ln cc doanh nghip ng dng l nhng doanh nghip c s lng nhn vin ln, quy m hot ng rng, c nhu cu cao v o to nng cao trnh , k nng, nghip v cho nhn vin. Cc doanh nghip ny thng c b phn ph trch cng tc o to ring v c chin lc pht trin ngun nhn lc trong n v. Vic ng dng o to trc tuyn trong doanh nghip c la chn nh mt gii php gim thiu chi ph v nng cao hiu qu cng tc o to. Mt s doanh nghip in hnh trong vic trin khai o to trc tuyn l Tp on FPT, Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam (VNPT), Ngn hng Techcombank, v.v... Ty thuc vo hin trng ngun nhn lc v c s vt cht ca doanh nghip, o to trc tuyn c trin khai theo nhng hnh thc khc nhau. Cc doanh nghip ln thng trin khai h thng o to trc tuyn ring, trc tip bin son, xy dng v s ha ni dung hoc mua mt s ni dung c s ha sn bn ngoi. Nhn vin ph trch o to trc tip vn hnh v qun l h thng cng nh cc kha hc trc tuyn. Cc doanh nghip nh v va thng mua nhng kha hc trc tuyn c sn ca cc nh cung cp nhn vin tham gia hc tp. Vi c th ca cc lnh vc ngnh ngh v tim lc ca tng doanh nghip, hin ti mt s doanh nghip CNTT, vin thng, ti chnh - ngn hng v ang c k hoch trin khai ng dng o to trc tuyn vi mc tiu ti a ha hiu qu v gim thiu chi ph. Theo kt qu iu tra, cc doanh nghip nh gi kt qu t c ca vic trin khai o to trc tuyn nh sau: 89% doanh nghip cho rng chi ph o to gim, 80% nh gi trnh chuyn mn nghip v ca nhn vin tham gia cc kha hc trc tuyn c nng cao. V l do trn, 90% doanh nghip ang trin khai cho bit s tng mc u t, 10% gi nguyn v khng c doanh nghip no s gim mc u t. Bng III.5: Hiu qu trin khai ng dng o to trc tuyn ti cc doanh nghip TT 01 02 nh gi hiu qu Chi ph o to gim Trnh chuyn mn nghip v ca nhn vin c nng cao S lng 35 32 T l (%) 89 80
Kt qu iu tra cng cho thy, o to trc tuyn ang dn chng t c vai tr ca mnh trong hot ng o to ca cc doanh nghip. Trong thi gian ti, o to trc tuyn c kh nng s pht trin mnh m hn ti nhiu doanh nghip, bao gm c cc doanh nghip nh v va thuc nhiu lnh vc kinh doanh.
85
Hp III.6: H thng o to trc tuyn ACC ca Tp on FPT H thng ACC (Trung tm st hch kho th FPT) ca Tp on FPT l h thng o to trc tuyn c chnh thc a vo s dng t 01/04/2009 vi tng kinh ph u t trn 100 triu ng. D n c trin khai bi cc thnh vin t Ban nhn s Tp on, nhn vin Code ca nh cung cp phn mm (Cng ty AI), cn b ph trch o to t cc cng ty thnh vin v cn b CNTT ca Tp on. H thng ACC c p dng trong tt c cc cng ty thnh vin, cc chi nhnh trn ton quc v cc chi nhnh ca FPT nc ngoi (Nht Bn, Malaysia, Chu u, M, Australia) vi tng s gn 10.000 ngi s dng. Theo ng L Anh T - Ph trch tuyn dng - Qun tr d n ACC, trung bnh hng thng Tp on t chc t 130 n 150 t thi vi tng s ng vin lm bi t 1.500 n 2.000 ngi, thi gian t chc mt t thi trung bnh l 4 gi. T khi ng dng o to trc tuyn, FPT gim thi gian t chc mt t thi xung cn 2 gi, v gim c nhiu chi ph o to nh: chi ph thu phng v thit b phc v, chi ph cho ging vin, chi ph n, , i li ca nhn vin, chi ph in n ti liu, thi. ng thi, nh o to trc tuyn cc nhn vin c c hi hc tp mi lc, mi ni, nng cao trnh v gia tng hiu qu lm vic. y l vn rt quan trng trong chin lc pht trin ngun lc ca Tp on. Hin Tp on FPT ang c k hoch pht trin h thng ACC, bao gm b sung ngn hng cu hi v bi ging, hon thin chng trnh tuyn dng v o to, b sung cc tnh nng mi cho h thng nh: tnh nng ghi nhn cu hi m (lm bi lun), t quay bi ging v a ln h thng. Ngun: http://acc.fpt20.com. Ti Vit Nam, o to trc tuyn bc u c ng dng v trin khai nhng ch yu vn trong qu trnh nghin cu, tm hiu, trin khai th im. Cc kt qu t c cho ti nay to tin cho vic ng dng ton din, su rng trong ton x hi.
II. MT S M HNH CUNG CP V NG DNG O TO TRC TUYN

1. Mt s m hnh cung cp dch v o to trc tuyn
Vi c th ca dch v o to trc tuyn l sn phm phc v cho nhu cu o to c th ca mi c nhn nn m hnh TMT cung cp dch v o to trc tuyn ch yu l doanh nghip cung cp dch v ti ngi tiu dng (B2C). Doanh nghip y bao gm c cc c s o to v t chc cung cp dch v o to, cn ngi tiu dng l cc c nhn c nhu cu o to, t tin hnh thanh ton hoc c thanh ton chi ph tham gia cc kha hc trc tuyn. Hin nay, ti Vit Nam, do h tng cng ngh cha p ng yu cu v thi quen ca ngi tiu dng, mt s quy trnh trong cc m hnh o to trc tuyn vn kt hp gia phng thc truyn thng v trc tuyn.
86
1.1. M hnh kinh doanh o to trc tuyn ti Cng ty Tr tu nhn to

Nm 2007, Cng ty Tr tu nhn to (AI Co., Ltd) t gii nht cuc thi Nhn ti t Vit 2007 vi gii php Hc trc tuyn v thi trc tuyn ng dng cho vic nng cao cht lng o to do B Gio dc v o to, B Thng tin v Truyn thng, B Khoa hc v Cng ngh, Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam (VNPT) ng t chc. Sau , Cng ty AI c nhng bc pht trin mnh m c bit trong lnh vc kinh doanh dch v o to trc tuyn. Cng ty hp tc vi i truyn hnh k thut s VTC, i hc S phm H Ni v i ng gio vin nhiu kinh nghim trn ton quc xy dng trng o to trc tuyn dnh cho hc sinh ph thng trung hc trn ton quc ti a ch www.truongtructuyen.vn. y l website cung cp nhng bi ging in t, bi thi trc tuyn cho i tng hc sinh khi trung hc ph thng. Sau mt thi gian trin khai, website thu ht c mt s lng ln hc sinh tham gia hc tp. Hin nay, website ny c tng s gn 950.000 ngi dng ng k l thnh vin v c gn 18 triu lt truy cp. Bn cnh , di s bo tr ca B Thng tin v Truyn thng, B Khoa hc v Cng ngh, Cng ty AI phi hp vi Vin CNTT&TT - i hc Bch Khoa H Ni, cc ging vin CNTT uy tn trong v ngoi nc xy dng v trin khai Trng o to CNTT trc tuyn u tin ti Vit Nam ti a ch www.truongcongnghe.vn. Hai trang thng tin in t trn u hot ng kinh doanh theo m hnh B2C. Cc bi ging in t c cung cp trc tuyn qua mng. Ngi dng s ng k thnh vin v phi np tin vo ti khon khi tham gia cc kha hc, thi, xem cc bi ging c tnh ph. Hc vin c th np tin vo ti khon di nhng hnh thc: np tin bng th hc, np tin bng tin nhn, np tin bng tin o Vcoin, np tin qua my ATM. C th coi y l mt trong nhng m hnh kinh doanh o to trc tuyn tiu biu p dng m hnh B2C trong TMT. Hnh III.4: M hnh h thng o to trc tuyn ca Cng ty Tr tu nhn to AI
So n n i dung, import n i dung theo chu n scorm 1.2... Ch nh s a video, xu t video... T ch c l p h c, t ch c cc bu i seminar... Gio v Gio vin Qu n tr l p h c, tr l i, theo di h c vin... H c bi, n i dung, xem video, webcast, download ti li u... Vo l p Thi Thi qua ph n, thi cu i kha, xem k t qu thi...
N i dung
LCMS
X l video (webbrain) Exculibur Qu n l d li u Qu n tr h th ng
LMS
Message Giao ti p G i cu h i t i GV, trao i v i b n b Tham gia cc bu i seminar tr c tuy n v khng tr c tuy n
D li u Video
D li u N i dung
D li u thi c B n b
Giao lu cng b n b, chat, forum, th vi n, m i b n b...
H th ng qu n l Video
H th ng qu n l thi c
Ngun: Cng ty Tr tu nhn to AI.
87
Ngoi vic cung cp dch v o to trc tuyn qua hai trang thng tin in t trn, Cng ty AI cn tin hnh chuyn giao cng ngh o to trc tuyn cho nhiu n v trong nc khc c nhu cu trin khai o to trc tuyn. ng thi, Cng ty cng cung cp dch v s ha ni dung o to theo chun v theo yu cu cung cp hc liu in t cho cc h thng o to trc tuyn.
1.2. o to trc tuyn trn h thng VietnamLearning

Trang www.vietnamlearning.vn l mt trong nhng trang web cung cp dch v o to trc tuyn thnh cng ti Vit Nam. VietnamLearning Vit ha v cung cp gii php o to trc tuyn tng th, bao gm h thng qun l o to (Learning Management System) v cc kha o to trc tuyn ca nhng i tc hng u th gii nh NetDimensions, ElementK, The Q Group.26 Hnh III.5: M hnh VietnamLearning
- Internet - Intranet SERVER
Tch h p vo h th ng
H th ng qu n tr o t o EKP
- xDSL - Dial up - Leased lines
S ha n i dung kha h c v i nhi u nh d ng Multimedia
- Vn phng - Tr ng h c - Gia nh
Ng i h c
Ngun: Cng ty C phn Dch v Gi tr gia tng GK.
Ni dung ca cc kha hc tp trung vo ngoi ng v cc k nng mm nh k nng lnh o, qun l, dch v khch hng, marketing, tin hc, v.v Vi ni dung o to l nhng chng trnh hc tin tin trn th gii c Vit ha, cng vic s dng cng ngh o to trc tuyn, hc vin c th tip thu c nhiu kin thc b ch mt cch d dng v tit kim c thi gian, chi ph. y cng l mt trong nhng l do khin nhiu doanh nghip v c nhn quan tm n VietnamLearning. Ngoi ra, VietnamLearning cn s dng h thng qun l o to EKP qun l cc kha hc ca mnh.27 H thng ny khng ch c kh nng tch hp ni dung kha hc trn ton cu, m cn gip cho nh qun l c th qun l hc vin mt cch d dng. Hc vin khi tham gia h thng c th tham gia cc kha hc trc tuyn vi nhiu tin ch v cng c h tr nh h
26 27 NetDimensions: Tp on a quc gia c tr s ti Hng Kng, chuyn cung cp gii php tng th E-Learning. ElementK: Tp on hng u trong lnh vc o to, chuyn cung cp ni dung kha hc, c bit l kha hc lin quan n IT. The Q Group: Nh cung cp ni dung cc kha hc ting Anh ni ting th gii. Enterprise Knowledge Platform: H thng qun l o to tin tin trn th gii, do hng NetDimensions cung cp.
88
tr truy cp th vin in t, trao i thng tin thng qua chat, hi tho, kim tra, n tp kin thc, v.v
1.3. Dch v o to trc tuyn Mega E-learning

Nhn thc c xu hng o to v hc tp trc tuyn ngy cng pht trin, vi mong mun cung cp cho khch hng ca mnh nhng gi dch v tin li, hu ch phc v gia nh, phc v cng ng, Cng ty in ton v Truyn s liu (VDC) thuc Tp on Bu chnh Vin thng Vit Nam (VNPT) phi hp vi cc i tc cung cp dch v o to trc tuyn Mega E-learning trn nn dch v Internet ADSL MegaVNN. Bt u t ngy 01/03/2009, dch v Mega E-learning chnh thc c trin khai ti tt c bu in cc tnh, thnh ph trn ton quc. Theo tt c khch hng u cui s dng ADSL (MegaVNN) ca VNPT c nhu cu s dng dch v Mega E-learning u c th ng k s dng dch v. Dch v Mega E-learning s dng h tng mng Internet ADSL sn c cung cp cho cc thu bao dch v hc tp trc tuyn. Dch v ny cung cp nhng bi ging in t c cc thy c gio c kinh nghim bin son di s h tr ca cng ngh. Khng ch c ngi dy v ngi hc m tt c cc hc vin tham gia o to trc tuyn u c th d dng giao tip vi nhau qua mng di cc hnh thc nh th in t (email), tho lun trc tuyn (chat), din n (forum), hi tho video. Bn cnh , dch v Mega E-learning cn c th cung cp cho ngi s dng dch v o to v luyn thi ting Anh chuyn ngnh trc tuyn qua cc bi ging ca mt s ging vin c uy tn. C th nhn thy rng vi m hnh Mega E-learning, VNPT tch hp kh y , hon chnh dch v Internet v cc gi tr gia tng cung cp cho khch hng, qua va gp phn kch cu khch hng truy cp Internet qua h thng ca VNPT va ng dng kinh doanh trc tuyn trn nn h tng v cng ngh sn c.
1.4. B sn phm o to trc tuyn ca Cng ty NCS

c thnh lp vo thng 9/2001, Cng ty C phn Cng ngh NCS l mt trong nhng cng ty t vn v pht trin phn mm kh thnh cng ti th trng Vit Nam v Nht Bn. Sau 9 nm hot ng, NCS khng nh c tn tui ca mnh trn cc lnh vc t vn v pht trin cc gii php o to trc tuyn theo chun quc t, gia cng phn mm cho th trng nc ngoi (ch yu cho Nht Bn v Hoa K), nghin cu, pht trin v trin khai cc dch v ni dung s nh tr chi trc tuyn (game online), ni dung cho in thoi di ng (mobile content), nghin cu, pht trin v trin khai dch v chng thc s th cp, t vn v pht trin gii php TMT cho th trng Vit Nam. Hin nay, cng ty c tr s ti H Ni, chi nhnh ti thnh ph H Ch Minh v Tokyo. Mt trong nhng sn phm ni bt ca NCS l b sn phm phc v o to trc tuyn. y l b sn phm u tin do mt cng ty Vit Nam t nghin cu v pht trin, bao gm h thng qun l o to TrainWare, cng c son tho bi ging iLCBuilder, cng c m phng cc ng dng phn mm Imitor.
89
Hp III.7: Gii thiu b sn phm phc v o to trc tuyn ca NCS TrainWare: L mt h thng qun l o to (LMS) c xy dng nhm cung cp cc tin ch nh: lp k hoch, qun l, truyn ti ton b cc s kin v gio dc trong mt t chc bao gm c cc kha hc trc quan, trc tuyn v cc kha hc truyn thng c gio vin hng dn. iLCBuilder (Innovation Learning Content Builder): L cng c cho php to v qun l cc bi ging in t mt cch d dng, linh hot v sinh ng. iLCBuilder cung cp cho ngi dng mt mi trng son tho bi ging a dng, t ch xem trc bi ging, ch son tho bi ging dng m lnh HTML n ch son tho trc quan. Imitor: L cng c gip ngi s dng c th m phng tt c cc phn mm ng dng chy trn h iu hnh Windows t cc ng dng Desktop ti cc ng dng Web. Ngun: Cng ty NCS.
2. Mt s m hnh ng dng o to trc tuyn hiu qu

2.1. B Gio dc v o to
Vi mc tiu y mnh ng dng CNTT trong i mi ni dung v phng php ging dy, tip cn cng ngh dy hc trc tuyn, to ngun ti nguyn gio dc m, tn vinh tr tu cng sc ca cc gio vin, trong thng 12/2009, B Gio dc v o to pht ng cuc thi Thit k h s bi ging in t E-learning. i tng tham gia cuc thi l tt c gio vin thuc khi THPT, gio dc t xa trn c nc, theo hnh thc c nhn hoc nhm (gio vin hoc gio vin cng hc sinh). Cc nhm c th mi chuyn gia t vn. Bi ging in t c son ra t cc cng c son bi ging trc tuyn, tun th tiu chun SCORM, AICC.28 Bi ging in t tch hp a phng tin (vn bn, m thanh, li ni, hnh nh, video, ho) mt cch ng b, c cha nhiu dng cu hi trc nghim v c th xut bn di dng trc tuyn (on-line), ngoi tuyn (off-line) hoc dng ti liu theo nh dng PDF.
28
Sharable Content Object Reference Model (vit tt l SCORM) l mt tp hp cc tiu chun v cc m t cho mt h thng e-learning da trn nn tng web. SCORM nh ngha s giao tip thng tin gia ni dung my khch v h thng my ch, c gi l mi trng thi gian thc thi (thng l mt chc nng ca mt h thng qun l hc tp). SCORM cng nh ngha cch nn ni dung li vo trong mt file ZIP.
90
Hp III.8: Gii thiu mt s m ngun m ng dng trong o to trc tuyn Moodle Moodle (vit tt ca Modular Object-Oriented Dynamic Learning Environment) l mt phn mm m ngun m nn cho mt h qun tr o to (LMS Learning Management System). Moodle c sng lp nm 1999 bi Martin Dougiamas, ngi tip tc iu hnh v pht trin chnh ca d n. Moodle hin l phn mm c s dng rng ri. Moodle c thit k vi mc ch to ra nhng kha hc trc tuyn vi s tng tc cao. Tnh m m cng linh hot cao ca n gip ngi pht trin c kh nng thm vo cc m un cn thit mt cch d dng. Moodle c ng k theo bn quyn GNU GPL. ATutor ATutor l mt h thng qun l ni dng hc tp m ngun m da trn nn tng web (LCMS Learning Content Management System). c pht trin v a vo hot ng t nm 2002 bi trng i hc Toronto - Canada, Atutor c s dng qun l cc kha hc trc tuyn, h tr cng tc ging dy, hc tp, nghin cu ca gio vin, sinh vin v hc sinh. ATutor v ang c s dng rng di trn th. Hin nay, ATutor c dch ra 5 th ting v h tr hn 40 th ting khc trn th gii. ATutor c thit k vi kh nng linh hot v hng ti tnh d s dng. Ngi qun tr c th d dng ci t, la chn cc giao din ph hp, kch hot nhng tnh nng cn thit cho mi trng ging dy v hc tp. Ngi dy c th nhanh chng thu thp, kt hp, v phn phi li ni dung ging dy, v tin hnh cc kha hc trc tuyn. Hc vin d dng tham gia v hc tp trn mi trng trc tuyn ny. Claroline Claroline l mt phn mm m ngun m nn cho mt h qun tr o to (LMS Learning Management System). N cho php hng trm t chc trn th gii bao gm cc trng i hc, trung hc, cc cng ty... to v qun l nhng kha hc trc tuyn thng qua web. Claroline hin ang c s dng trn 80 quc gia v h tr hn 30 loi ngn ng khc nhau. V mt k thut, Claroline l mt h thng d s dng. Trong khng gian ca cc kha hc trc tuyn, gio vin c Claroline cung cp cc cng c h tr to bi ging in t, a cc ti liu di dng word, PDF, HTML, video ln h thng; qun l din n; h tr cc hot ng thng k ngi dng, v.v Claroline c nhiu dng bi tp khc nhau nh: trc nghim, in khuyt, ng sai, ni cc cu tr li. Gio vin c th chn hnh nh vo bi tp, thm, bt, sa cc cu hi v cho im bi tp. Hc vin c th lm bi tp, nhn kt qu phn hi t nh gi kh nng. Claroline c nghin cu pht trin t nm 2000 bi trng i hc Cng gio Louvain - B trc nhu cu thc tin trong ging dy v hc tp ti trng. Ngun: http://www.manguonmo.vn v www.wikipedia.org. Cuc thi Thit k h s bi ging in t E-learning nm trong ni dung Chng trnh Tin bc cng cng ngh thng tin do B Gio dc v o to ch o. Mc ch ca Chng trnh l h tr trang thit b tin hc cho ngnh Gio dc Vit Nam, c th l trang b 64 phng my vi tnh cho 64 trng hc thuc 64 tnh, thnh trn c nc. Mong mun ln nht ca B Gio
91
dc v o to v cc nh ti tr khi trin khai Chng trnh l nhm h tr cc em hc sinh v thy c gio c thm phng tin nng cao hiu qu hc tp v ging dy mn Tin hc.29
2.2. i hc Ngoi thng v h thng o to trc tuyn ca trng

Trng i hc Ngoi thng rt quan tm ti hnh thc o to trc tuyn v trin khai xy dng h thng o to trc tuyn t nm 2005. H thng o to trc tuyn ca i hc Ngoi thng c a vo s dng th nghim t nm 2007. V k thut, h thng o to trc tuyn c ci t trn my ch HP, webserver Apache, database MySQL, phn mm qun l ni dung hc tp Moodle, website tin tc o to trc tuyn trn nn Joomla, h thng hi tho trc tuyn DimDim, ng truyn Internet leased line dung lng 10Mbps/1Mbps. Trong qu trnh trin khai m hnh o to trc tuyn, trng i hc Ngoi thng cng t chc tp hun, trao i kinh nghim vi khong 80 trng i hc trn c nc. D kin chuyn ngnh Thng mi in t ca trng s c ging dy ch yu da trn hnh thc o to trc tuyn. Hnh III.6: H thng hc trc tuyn ca trng i hc Ngoi thng ti a ch http://elearning.ftu.edu.vn
2.3. Chng trnh o to c nhn trc tuyn TOPICA

TOPICA l chng trnh o to c nhn trc tuyn do Vin i hc M H Ni ch tr, cc tp on Microsoft, HP, Qualcomm, i hc Bch Khoa H Ni v T chc Pht trin quc t Hoa K (USAID) tham gia pht trin v ti tr. Chng trnh c cc gio s, tin s, chuyn gia uy tn trong v ngoi nc tham gia xy dng hc liu, ging dy v kim sot cht lng o to. TOPICA hon thnh m phng c s o to ti Thanh Tr, H Ni v s t chc ging dy, thc hnh ba chuyn ngnh: Ti chnh k ton, Qun tr kinh doanh v Tin hc ng dng. y l chng trnh o to theo chun ca B Gio dc v o to, c tham kho kinh nghim cc nc tin tin vi thi gian o to 4 nm theo hnh thc tn ch. Hc vin c th ko di hoc rt ngn thi gian hc ty nhu cu c nhn.
29 Ngun: Cuc thi Thit k bi ging in t E-learning ng trn bo Si Gn Gii Phng s ra ngy 15/12/2009.
92
Hnh III.7: Lp hc o v ging ng o ca TOPICA
u nm 2009, TOPICA ng dng m hnh o to m phng trn h thng khng gian o ba chiu trc tuyn. Khng nh nhng hnh thc hc o to trc tuyn thng thng (sinh vin ch n thun khai thc hc liu trn mng my tnh, trao i thng tin qua cc cng c h tr nh chat, din n), khi tham gia kha hc ny sinh vin thc s c tham gia vo mt mi trng hc tp o m phng nh trong thc t. TOPICA to ra mt trng i hc o 8 tng, vi cc phng hc v ging ng o. Hc vin khi tham gia s c cp mt ti khon vi tn truy cp (th sinh vin) v mt khu. Khi h ng nhp vo h thng, h s c nhp vai mt con ngi trong th gii o. Trong lp, h cng s ngi sau cc dy bn, bn cnh nhng ngi bn ca mnh, v lng nghe gio vin ging bi. Trong phng hc tht m o, o m tht ny, thy v tr c th t chc cc bui tho lun, hi ngh xoay quanh mn hc hay tin hnh cc hot ng khng khc g trong mt lp hc bnh thng nh ging dy, hc qua sch, video, cc slide, v.v... Ngoi ra, hc vin c iu kin trao i trc tip vi ging vin ngay sau bui hc nu c thc mc. Theo i din Vin i hc M H Ni, vi h tng Internet nh hin nay, hc vin ti cc thnh ph ln c th d dng truy cp vo th vin hc liu m ny b sung nhng kin thc cn thit cho kha hc.
2.4. Ngn hng Techcombank

c thnh lp vo ngy 27/9/1993, Ngn hng thng mi c phn K thng Vit Nam (Techcombank) l mt trong nhng ngn hng thng mi c phn u tin ca Vit Nam. Song song vi vic m rng quy m, nng cao cht lng dch v, Techcombank rt quan tm n vic bi dng, o to cn b, cng nhn vin trong Ngn hng p ng thc t cng vic. Hin ti, Techcombank c ring mt Trung tm o to phc v cng tc bi dng, o to nng cao trnh cho ton th nhn vin ca Ngn hng. Ban u, Trung tm vn t chc theo phng php hc truyn thng, t chc cc lp hc v chuyn mn, nghip v ti Trung tm v hc vin n hc tp trung trong mt khong thi gian nht nh. Vi quy m ngy mt ln ca Ngn hng cng nh thi gian dnh cho vic hc tp ca nhn vin ngy mt t th phng php ny t ra khng cn ph hp na. Nm bt c tnh hnh ny, Techcombank bc u ng dng cng ngh o to trc tuyn vo cng tc o to.
93
ng dng o to trc tuyn c hiu qu, Techcombank quyt nh trin khai theo tng giai on. u tin, Ngn hng trin khai th nghim o to trc tuyn thng qua vic tham gia h thng ca mt cng ty cung cp dch v o to trc tuyn, tin hnh mua 250 ti khon v 10 kha hc, thi hn s dng mt nm. Bc th nghim ny nhm gip nhn vin ca ngn hng lm quen v nh gi hiu qu bc u ca o to trc tuyn. Sau bn thng trin khai th nghim o to trc tuyn (t 11/2008-3/2009), Techcombank thu c nhng thnh qu nht nh. Vi phng php o to mi ny, nhiu nhn vin cc ni khc nhau trn ton h thng Techcombank c th tham gia hc cng mt thi im. iu ny tit kim thi gian, chi ph cho Ngn hng ni ring v nhn vin ni chung. Tuy nhin, y mi l bc trin khai th nghim nn vn cn nhiu im hn ch. Th nht, do cha nm r h thng qun l hc tp Learning Management System (LMS) nn cng tc qun l lp hc, hc vin, bo co cha c hiu qu, cha c b phn s ha ni dung v nghip v ring ca Ngn hng. Th hai, do s dng h thng bn ngoi, nn vic ci t, tng thch vi h thng ca Ngn hng gp nhiu kh khn. Vic thay i chnh sa tn nhiu thi gian v phi ch nh cung cp thng qua v iu chnh. Hp III.9: Techcombank vi chng trnh o to trc tuyn Chng trnh kho st hc vin o to trc tuyn (Survey Online) din ra t 23/02-06/03/2009 nhm nh gi hiu qu ca hnh thc o to trc tuyn trong giai on th nghim nhn c nhiu kin ng gp ca hc vin. Tng s ngi tham gia tr li l 123 trn tng s 250 hc vin (chim 49%). Nhn chung, cc hc vin nh gi kh tt v hnh thc hc mi ny, 95% hc vin tham gia cc kha hc l do c s quan tm, xut pht t nhu cu bn thn v cng vic. V ni dung, kin thc ca cc kha hc o to trc tuyn: Gn 70% hc vin tham gia tr li nh gi ni dung, kin thc ca cc kha hc o to trc tuyn ph hp v rt ph hp vi nhu cu ca hc vin (cn li gn 30% nh gi l bnh thng, s rt t khong 3% nh gi l khng ph hp). Hn 50% hc vin hi lng v rt hi lng v cc im khc bit trong ni dung ca cc kha hc o to trc tuyn so vi phng thc o to truyn thng nh quy trnh hc, bi tp thc hnh, m thanh, hnh nh v cu hi kim tra nhanh sau mi phn kin thc. Gn 40% nh gi bnh thng, 7% tht vng. Tuy nhin, cng cn 14/120 s ngi tr li thy cha hi lng v phn bi tp thc hnh. Mt trong nhng nguyn nhn chnh l do mt s vn v k thut khin cho vic ti cc bi tp thc hnh cng nh cc ni dung hc gp kh khn. V thi lng o to ca cc kha hc o to trc tuyn: Gn 70% cc hc vin nh gi l ph hp. Tuy nhin, khong 60% hc vin nh gi thi hn hon thnh cc kha hc do Trung tm o to t ra qu ngn trong khi c khong 40% hc vin gp cc vn trc trc v k thut trong thi gian u v 20% hc vin gp kh khn trong vic thu xp thi gian tham gia hc.
94
V hiu qu, li ch ca hnh thc o to o to trc tuyn: Trn 50% hc vin tham gia nh gi hi lng v rt hi lng v li ch, hiu qu m cc kha hc o to trc tuyn em li nh tit kim chi ph, tit kim thi gian, hc vin c ch ng v c th hc li nhiu ln cng c kin thc, v.v... Tuy tnh ch ng v thi gian hc c cc hc vin nh gi cao nhng vn c 11/120 ngi thy hnh thc ny cha tit kim c thi gian. L gii cho nhn nh ny c th l do tc ng truyn cha p ng c vi nhu cu truyn ti ni dung, khin cho vic ti d liu chm, tn nhiu thi gian ca hc vin. V s quan tm i vi cc kha hc o to trc tuyn trong thi gian ti: 94% s hc vin tr li mun tip tc tham gia (110 ngi). S khng mun tip tc phn ln l do khng b tr c thi gian. Mt khc, danh sch ng k tham d cc kha hc o to trc tuyn trong giai on th nghim (t 11/2008) vn cn gn 300 CBNV ng k nhng cha c tham d. Nh vy, s quan tm ca cc CBNV trn ton h thng ti cc kha hc o to trc tuyn cn rt ln. Trong danh sch 25 kha hc m Trung tm o to a ra cc hc vin la chn c nhng kha ginh c nhiu s quan tm t pha hc vin nh kha Q English online 2 (11%), Q Business online 2 (10%), K nng thuyt trnh n tng (8%), B quyt qun l thi gian hiu qu (8%), K nng trnh by vn r rng (8%). Ngun: Ngn hng Techcombank v http://vietnamlearning.vn.
III. MT S NHN XT I VI VIC TRIN KHAI O TO TRC TUYN TRONG TNG LAI
1. Tim nng v thch thc i vi vic trin khai o to trc tuyn
X hi ngy cng pht trin, nhu cu hc tp ca ngi dn ngy cng ln, h thng trng lp tuy c u t pht trin vt bc c v s lng v cht lng song cng khng th p ng c nhu cu hc tp a dng ca ngi hc. Vi d bo v quy m hc sinh, sinh vin v hc vin cc h o to (ph thng, hc ngh, trung cp chuyn nghip, cao ng, i hc v sau i hc) n nm 2020 l khong 29.905.052 ngi, c th thy nhu cu o to Vit Nam l rt ln.30 Thc t t ra yu cu cn i mi t duy gio dc mt cch nht qun, t mc tiu, chng trnh, ni dung, phng php n c cu v h thng t chc, c ch qun l to c chuyn bin c bn v ton din ca nn gio dc, tip cn vi trnh gio dc ca khu vc v th gii. Do , o to trc tuyn s l mt phng thc o to c li th tim nng, c kh nng c p dng rng ri cc cp o to, cc c s o to trn khp c nc, gp phn thc hin mc tiu trn. V yu t ngun cung, qua kho st v kt qu phn tch c th thy trc tin yu t nhn thc v vic ng dng o to trc tuyn c nng cao. Tip n l yu t ngun nhn lc v c s vt cht ti cc c quan t chc cng c quan tm u t.
30 Ngun: D tho ln th 14 - Chin lc pht trin gio dc Vit Nam 2009-2020 c ng ti a chi http://www.moet.gov.vn, cp nht ngy 20/02/2009.
95
Nh vy, hai yu t cung v cu v o to trc tuyn u ang c li th, c nhn thc v quan tm tha ng, bo hiu nhng tn hiu tt v mt th trng o to tim nng. Tuy nhin, cn c theo tnh hnh thc t ti Vit Nam cng nh c trng ca loi hnh o to trc tuyn, vic trin khai o to trc tuyn cng t ra mt s vn cn tip tc nghin cu, tm ra phng hng gii quyt nh: - Vic qun l v kim tra, gim st cc c s o to. - Tiu chun nh gi hc v thi (cng nhn kt qu v cp bng, chng ch). - Vic xy dng i ng cn b trin khai chng trnh, ni dung ging dy, c s h tng v ging vin. - Vic thay i v hnh thnh thi quen hc tp trc tuyn cho ngi hc.
2. Mt s lu
Trong nhng nm gn y, o to trc tuyn thu ht c s quan tm ngy cng nhiu ca cc t chc gio dc o to, cc n v nghin cu trin khai CNTT, c bit l s quan tm ca cc trng i hc v cc vin nghin cu. C th xem o to trc tuyn nh mt phng thc dy hc mi, b sung v h tr cho cc phng thc o to truyn thng, to ra thm c hi c hc cho ng o tng lp x hi v c bit gp phn hin i ha v nng cao cht lng ging dy. V th vic trin khai o to trc tuyn Vit Nam l vn ang c x hi quan tm. Vi mc tiu ti a ha hiu qu ng dng o to trc tuyn v ti thiu ha chi ph u t, thng qua vic nghin cu tnh hnh thc tin trn th gii v ti Vit Nam, Bo co nu mt s ch cc i tng lin quan tham kho khi nghin cu, trin khai ng dng o to trc tuyn:
2.1. Xc nh mc tiu v ngun lc cn thit trc khi tin hnh trin khai o to trc tuyn
Vic xy dng h thng o to trc tuyn hiu qu i hi s u t kh ton din v c c s h tng, phn mm v ni dung. Do , mi n v cn la chn hnh thc o to ph hp tu theo quy m, ngun lc ca t chc, doanh nghip v mc tiu u tin l phc v gio dc o to hay hiu qu kinh t.
2.2. Xy dng k hoch trin khai v duy tr, nng cp h thng o to trc tuyn
Ti Vit Nam, o to trc tuyn ang trong giai on nghin cu v trin khai th nghim ti mt s c quan, t chc. Do c th nn gio dc o to Vit Nam cng nh iu kin h tng cng ngh v thi quen ca ngi hc, o to trc tuyn vn ang trong vai tr b tr ging dy, kt hp vi phng php truyn thng. V th, k hoch trin khai o to trc tuyn cn c xy dng mt cch hp l trn c s gn kt cht ch vi k hoch o to chung, h tr ti a cho m hnh hc tp truyn thng. Trong trin khai cn duy tr v nng cp h thng o to trc tuyn m bo hiu qu. Cc c quan, t chc nn lu trin khai tng bc theo cc m hnh th im v nh gi hiu qu, nhn rng kt qu sau khi hon thnh.
96
2.3. T chc nghin cu, xc nh phng php khi trin khai kinh doanh dch v o to trc truyn
Ti Vit Nam, hc tp qua mng l khi nim cn kh mi m, do khi trin khai kinh doanh dch v o to trc tuyn, doanh nghip cn u t nghin cu k lng v xc nh phng php trin khai hp l. Trong trin khai, doanh nghip cn lm r mt s yu t c bn nh i tng hc vin, xy dng ni dung, yu cu m bo h tng cng ngh, ngun lc v phng thc cung cp, thanh ton, v.v...
97
CHNG IV
TNH HNH NG DNG TMT TRONG DOANH NGHIP
I. Thng tin chung II. Mc sn sng cho Thng mi in t III. Tnh hnh ng dng Thng mi in t IV. nh gi ca doanh nghip v ng dng Thng mi in t V. Mt s lnh vc ng dng Thng mi in t ni bt
99
CHNG IV
TNH HNH NG DNG THNG MI IN T TRONG DOANH NGHIP

I. THNG TIN CHUNG
1. Quy m cuc iu tra
Vic kho st tnh hnh ng dng TMT nm 2009 c B Cng Thng (Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin) tin hnh t thng 6-9/2009 vi 3.000 doanh nghip trong c nc. i tng kho st bao gm cc doanh nghip thuc nhiu ngnh ngh, quy m, v khu vc a l. Tng s phiu iu tra doanh nghip thu c l 2.100 phiu, trong c 2.004 phiu hp l. Cc s liu thng k c a ra trong chng ny ch yu da trn kt qu phn tch v x l thng tin t 2.004 phiu ni trn. Bng IV.1: T l tr li phiu qua cc nm Nm 2004 2005 2006 2007 2008 2009 S phiu gi i 800 800 1.300 2.000 3.000 3.000 S phiu thu v 530 504 1.077 1.737 1.802 2.004 T l tr li 66% 63% 83% 87% 60% 67%
T nm 2004 ti nay, quy m ca cuc kho st lin tc c m rng. S phiu iu tra thu v cng khng ngng tng ln. T l thu hi phiu gia cc nm cn nhiu bin ng song lun duy tr mc trn 60%. Vic phn tch s liu thu c t cuc kho st s gip phc ha mt bc tranh tng th v tnh hnh ng dng TMT trong cc doanh nghip nm 2009, ng thi th hin xu hng pht trin ca TMT qua cc nm.
2. Mu phiu iu tra v ngi in phiu

Nm 2009, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin thit k mu phiu iu tra mi vi di c rt ngn, ni dung v cch sp xp cc cu hi kho st c n gin ha v b tr khoa hc hn (xem mu phiu iu tra nm 2009 trong phn Ph lc). Nhng sa i trn nhm h tr ngi in phiu d dng tr li cc cu hi kho st v gip cng tc phn tch
101
s liu t c chun xc cao hn. Mc d c nhiu thay i, mu phiu mi vn k tha nhiu ch tiu v cu hi t mu phiu c nhm m bo tnh so snh qua cc nm. Vic tr li phiu iu tra do doanh nghip trc tip thc hin. Ngi in phiu iu tra c th l lnh o (gim c, ph gim c v lnh o cc phng ban) hoc nhn vin trong doanh nghip. T l ngi in phiu l cc lnh o doanh nghip chim t l kh cao. T l gim c, ph gim c tr li phiu l 22%, lnh o cp phng ban l 14%. Cn li 64% ngi in phiu l nhn vin. Lnh o v nhn vin in phiu ch yu thuc cc b phn qun l nh: qun tr, k ton, v.v Hnh IV.1: T l ngi in phiu phn theo cp bc trong doanh nghip
Gim c, ph gim c
Lnh o cc phng, ban
Nhn vin
3. Phn b doanh nghip tham gia cuc iu tra

S liu kho st c tin hnh phn tch theo ba phn t chung: - Quy m doanh nghip (theo s lao ng). - Lnh vc kinh doanh. - Khu vc a l. Cc phn t chung i vi tt c cc s liu s gip ch ra mi lin h v s khc bit gia trnh ng dng TMT ti cc doanh nghip theo quy m, a bn hot ng v lnh vc kinh doanh.
3.1. Quy m doanh nghip

Tng t nh cc nm trc, quy m doanh nghip tham gia cuc kho st c phn theo s lng lao ng trong doanh nghip. Nm 2009, 47% doanh nghip tham gia cuc kho st l cc doanh nghip quy m nh c t hn 50 lao ng. Cc doanh nghip quy m va c t 51 ti 300 lao ng chim t l 38%. Cn li l cc doanh nghip quy m ln c trn 300 lao ng chim t l 15%. So vi nm 2007 v 2008, t l cc doanh nghip ln ca c mu nm nay tng i cao hn v t l doanh nghip thuc cc quy m khc nhau cng ng u hn.
102
Hnh IV.2: Quy m ca cc doanh nghip c iu tra

25 %
T l doanh nghi p
20 % 15 % 10 % 5% 0%
0 00 -1 50 1
00
00
00
-2
-2
-1
-3
-5
21
51
Quy m doanh nghi p (s lao ng) n gin ha vic phn tch, Bo co s gp quy m doanh nghip thnh hai phn t chnh l nhm cc doanh nghip nh v va (c ti 300 lao ng) v doanh nghip ln (c nhiu hn 300 lao ng). Phn t theo hai nhm ln nh trn, 85% doanh nghip tham gia cuc kho st l cc doanh nghip nh v va (SME) cn li 15% l doanh nghip ln. T l doanh nghip nh v va so vi doanh nghip ln tng i ng u do m bo tnh so snh gia cc nm. Hnh IV.3: Quy m doanh nghip tham gia cuc iu tra qua cc nm T l doanh nghi p 100% 90% 80% 70% 60% 50% 2006 SME 2007 2008 Doanh nghi p l n 2009
Mc d vy, so vi tng s doanh nghip Vit Nam th t l doanh nghip ln ca mu kho st nm nay cao hn.31 iu ny s lm cho kt qu tng hp ca mt s tiu ch cao hn so vi thc t, do cc doanh nghip ln thng c iu kin v trnh ng dng TMT cao hn cc doanh nghip nh v va. Do , trong qu trnh thng k, cc ch tiu s c phn tch theo tng nhm quy m doanh nghip nhm hn ch sai s do s chnh lch ny gy ra.
31
Theo Nin gim thng k 2008 ca Tng cc Thng k, nm 2007 Vit Nam c 155.771 doanh nghip. Trong s , t l SME (c t hn 300 lao ng) chim 97,4%. Cn li l cc doanh nghip ln chim t l 2,6%.
10
30
>1
00
103
3.2. Lnh vc kinh doanh

V lnh vc kinh doanh, cc doanh nghip tham gia cuc kho st c lnh vc kinh doanh kh a dng. Nhiu doanh nghip hot ng cng lc trn nhiu lnh vc khc nhau. Chim t l cao nht l cc doanh nghip hot ng trong lnh vc bn bun bn l vi 21%. Tip theo l cc doanh nghip thuc lnh vc xy dng v nng lm nghip vi t l tng ng l 17% v 14%. Nh vy ba v tr ng u u l cc lnh vc s dng nhiu lao ng ph thng v c trnh tin hc ha cha cao. Trong khi , doanh nghip thuc cc lnh vc c trnh tin hc ha cao nh CNTT, ti chnh ch chim t l tng ng 7% v 4%. Hnh IV.4: Lnh vc hot ng ca cc doanh nghip c iu tra
Gio d c Ngh thu t Khai khong Ti chnh Chuyn mn Lu tr V nt i Cng ngh thng tin Nng, lm Xy d ng Bn bun bn l
0% 5% 10 % 15 % 20 % 25 %
* Tng t l doanh nghip thuc cc lnh vc ln hn 100% do mt doanh nghip c th hot ng trong nhiu lnh vc khc nhau.
Ngoi ra, c 34% doanh nghip hot ng trong mt s lnh vc kinh doanh khc nh dt may, bao b, thit k v t vn, v.v
3.3. a bn hot ng
V a bn hot ng, 16% doanh nghip tham gia kho st hot ng trn a bn H Ni. 31% doanh nghip hot ng trn a bn thnh ph H Ch Minh cn li 53% doanh nghip n t cc a phng khc trn c nc.
104
Hnh IV.5: a bn hot ng ca cc doanh nghip c iu tra
H N i
TP. H Ch Minh
a phng khc
Doanh nghip tham gia kho st phn b theo t l nh trn thng nht so vi tnh hnh phn b doanh nghip chung trn c nc.32 Mc d vy, t l doanh nghip tham gia kho st hot ng ti cc a phng khc tng cao so vi cc nm trc. Theo kinh nghim thng k cc nm va qua, trnh ng dng TMT ti cc a phng khc vn thp hn ti hai thnh ph ln l H Ni v thnh ph H Ch Minh. Do , t l doanh nghip c kho st hot ng ti cc a phng khc tng s phn nh khch quan hn tnh hnh trin khai TMT trn phm vi c nc. Mc d vy, t l phn b quy m doanh nghip gia cc a bn hot ng khc nhau kh ng u. iu ny s gip kt qu phn tch c kh nng so snh v tnh n nh cao gia cc a phng. Bng IV.2: Phn b a bn hot ng theo quy m ca cc doanh nghip c iu tra H Ni SME Doanh nghip ln 83% 17% TP. H Ch Minh 86% 14% a phng khc 84% 16%
Quy m, a bn hot ng v lnh vc kinh doanh l cc phn t chnh c nh hng xuyn sut ti tt c cc tiu ch v ng dng TMT ca doanh nghip. Ngoi ra, mt s tiu ch s c phn tch da trn phn t c th nh hng ti cc tiu ch .
II. MC SN SNG CHO THNG MI IN T

V mc sn sng cho TMT ca doanh nghip, Bo co Thng mi in t Vit Nam 2008 c nhn xt mc sn sng cho TMT ca doanh nghip ni chung n nh. Bi vy, phiu iu tra v Bo co nm 2009 s ch tp trung vo mt s nhm tiu ch chnh phn nh mc sn sng cho TMT, bao gm:
32
Theo Nin gim thng k 2008, t l doanh nghip ti H Ni l 15,9%, H Ch Minh l 28,9% cn li cc a phng khc l 55,1%.
105
- Tnh hnh s dng my tnh trong doanh nghip. - Tnh hnh kt ni Internet trong doanh nghip. - Tnh hnh o to v cn b chuyn trch TMT.
1. S dng my tnh trong doanh nghip

gc h tng, my tnh in t ng vai tr khng th thiu trong ng dng CNTT ni chung v TMT ni ring. y l mt trong nhng ch tiu nn tng ni ln mc sn sng ng dng TMT ca doanh nghip. Theo s liu kho st nm 2009, 100% cc doanh nghip tham gia kho st trang b my tnh. Trung bnh mi doanh nghip c 25,8 my tnh (nm 2007 l 22,9 v nm 2008 l 15,1). Trung bnh c 8,2 lao ng c mt my tnh (nm 2008 l 10). Vic 100% doanh nghip tham gia kho st trang b t nht mt my tnh cho thy vic ng dng CNTT trong doanh nghip ti Vit Nam c mt bc pht trin vt bc v bc u to ra c s h tng cn thit cho vic ng dng TMT trong cc giai on tip theo. S lng doanh nghip c t hn 10 my tnh gim so vi cc nm trc, vi t l l 47% so vi 55% ca nm 2007 v 56% ca nm 2008. Trong khi , t l cc doanh nghip c t 11 ti 50 my tng t 36% trong nm 2008 ln 44% trong nm 2009. T l cc doanh nghip c nhiu hn 50 my tnh cng tng nh so vi cc nm trc. Hnh IV.6: Phn b my tnh trong doanh nghip qua cc nm 70% 60% T l doanh nghi p 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1-10 11-20 2006 21-50 2007 51-100 2008 101-200 2009 Trn 200 S l ng my tnh
Ngoi cc doanh nghip ti H Ni v thnh ph H Ch Minh, cc doanh nghip cc a phng khc cng nhn thy tim nng ca ng dng CNTT trong qu trnh sn xut, kinh doanh. Do nm 2009, mc d t l cc doanh nghip cc a phng khc tng cao song t l my tnh trung bnh trong doanh nghip vn c duy tr. Tuy vy, vic ng dng vn c s chnh lch ng k gia cc a phng cng nh gia cc lnh vc kinh doanh.
106
Ti H Ni, s my tnh trung bnh trong doanh nghip l 29, trung bnh 8,1 nhn vin c mt my tnh. Ti thnh ph H Ch Minh, trung bnh mt doanh nghip c 25,6 my tnh v trung bnh 7,9 nhn vin c mt my tnh. Cn ti cc a phng khc, mi doanh nghip c trung bnh 21,5 my tnh v c 10,3 nhn vin c mt my tnh. Ti cc a phng khc, trn 53% doanh nghip ch c t 1-10 my tnh. Trong khi , ti H Ni v thnh ph H Ch Minh, trn 60% doanh nghip c t 11 my tnh tr ln. Hnh IV.7: T l my tnh phn b theo a bn hot ng ca doanh nghip c iu tra
60%
T l doanh nghi p
50% 40% 30% 20% 10% 0% 1 - 10 40% 39% 54% 11 - 20 22% 25% 22% 21 - 50 22% 25% 17% 51 - 100 8% 7% 5% 101 - 200 Trn 200 5% 3% 3% 1% 2% 0%
H N i TP. H Ch Minh a phng khc
S l ng my tnh Doanh nghip thuc cc lnh vc kinh doanh khc nhau c t l my tnh trung bnh chnh lch kh ln. Cc lnh vc c t l my tnh trong doanh nghip cao nht l ti chnh (46,7 my/ doanh nghip), vn ti (41,0), khai khong (40,7), CNTT (39,3) v chuyn mn (36,2). y ch yu l cc lnh vc c lng lao ng ln hoc c trnh chuyn mn cao. nhn nhn chnh xc hn mc ph cp my tnh trong doanh nghip tng lnh vc, cn xem xt t l s nhn vin trn mt my tnh. T l s nhn vin trn mt my tnh thp nht (doanh nghip c mc ph cp my tnh trong doanh nghip cao nht) thuc v lnh vc CNTT (3,7 nhn vin/my tnh), gio dc (5,6) v ti chnh (5,7). Mt s lnh vc c s lng my tnh trung bnh cao nhng t l nhn vin trn mt my tnh thp l khai khong (15,5) v vn ti (9,0). Cc lnh vc cn li c t l nhn vin trn my tnh trong khong t 8,0 ti 11,5.
107
Bng IV.3: Phn b my tnh trong doanh nghip theo lnh vc hot ng Lnh vc CNTT Gio dc Ti chnh Ngh thut Xy dng Thng mi Lu tr Chuyn mn Vn ti Nng, lm Khai khong T l my tnh/ Doanh nghip 39,3 18,8 46,7 22,3 28,5 19,8 31,6 36,2 41,0 23,9 40,7 T l nhn vin/ My tnh 3,7 5,6 5,8 6,0 7,1 7,2 8,0 8,4 9,1 11,5 15,6
Cc doanh nghip ln c s lng my tnh trung bnh vt tri so vi cc doanh nghip nh v va. Tuy nhin, t l nhn vin trn mt my tnh ca cc doanh nghip ln kh thp so vi cc doanh nghip nh v va. Ti cc doanh nghip nh v va, trung bnh c 6,9 nhn vin c mt my tnh. Ti cc doanh nghip ln, trung bnh 21,3 nhn vin mi c mt my tnh. iu ny cho thy, cc doanh nghip nh ch ng hn trong vic ng dng CNTT v TMT, tuy cn hn ch v quy m ng dng so vi cc doanh nghip ln. ng thi, nhiu doanh nghip ln thuc cc lnh vc hot ng ch yu da trn lc lng lao ng ph thng, trnh tin hc ha sn xut cha cao. Bng IV.4: Phn b my tnh trong doanh nghip theo quy m Quy m doanh nghip SME Doanh nghip ln T l my tnh/ Doanh nghip 15,7 78,6 T l nhn vin/ My tnh 6,9 21,3
Theo a bn hot ng ca doanh nghip, ti H Ni trung bnh mt doanh nghip c 29 my tnh vi t l 8,1 nhn vin c mt my tnh. Cc doanh nghip ti thnh ph H Ch Minh c trung bnh 25,6 my tnh vi t l 7,9 nhn vin c mt my tnh. Cn doanh nghip ti cc a phng khc trung bnh c 21,5 my tnh vi t l 10,3 nhn vin c mt my tnh.
108
Hnh IV.8: Phn b my tnh trong doanh nghip theo a bn hot ng

35 30 25 20 15 10 5 0 T l my tnh/doanh nghi p H N i TP. H Ch Minh T l nhn vin/my tnh a phng khc
Qua nh gi tnh hnh s dng my tnh trong doanh nghip, c th thy vn chun b c s h tng cho CNTT v TMT trong doanh nghip ngy cng c doanh nghip quan tm v u t. D vy, y cng l ch tiu th hin r s phn ha trnh ng dng gia cc loi hnh, quy m v a bn hot ng khc nhau ca doanh nghip.
2. Kt ni v ng dng Internet trong doanh nghip

2.1. Kt ni Internet
Nu my tnh l nn tng th Internet chnh l cng c khng th thiu gip doanh nghip tham gia vo TMT. Kt qu kho st cho thy, 98% doanh nghip trong c nc tham gia kho st kt ni Internet di cc hnh thc khc nhau. Trong , hnh thc truy cp bng ADSL chim 86%, ng truyn ring chim 10% v quay s chim 2%. Hnh IV.9: Hnh thc truy cp Internet ca doanh nghip nm 2009
ADSL
ng truy n ring
Quay s
Khng k t n i 109
Hnh thc truy cp bng ADSL vn c i a s doanh nghip la chn (86%) song gim so vi nm 2008 (92%). Thay vo , mt s doanh nghip chuyn i sang s dng hnh thc ng truyn ring do cc u im v tc , n nh v bo mt ca cng ngh ny. Nm 2007 v 2008 mi ch c 4% v 6% doanh nghip s dng ng truyn ring th n nm 2009 t l ny l 10%. T l doanh nghip truy cp bng ng truyn ring tng lin tc qua cc nm th hin doanh nghip ang bt u chuyn t giai on u vi nhu cu kt ni Internet n gin sang giai on kt ni Internet c tnh n nh, tc v cht lng cao hn. Mc d vy, c s php l cho mt s ng dng trn ng truyn ring vn cha c hon thin. Tuy nhin, 2% doanh nghip vn cha kt ni Internet. T l ny cao hn so vi 1% ca nm 2008, do mu iu tra nm nay c kh ng cc doanh nghip cc a phng khc. iu ny phn nh r qua vic ch c 1 doanh nghip cha kt ni Internet nm trn a bn H Ni v thnh ph H Ch Minh, cn li ti cc a phng khc. Mt khc ton b cc doanh nghip cha kt ni Internet l cc doanh nghip nh v va, 100% cc doanh nghip ln kt ni Internet. Vic kt ni Internet bng ng truyn ring cng c cc doanh nghip ln s dng nhiu hn so vi cc doanh nghip nh v va. 14% doanh nghip ln lp t ng truyn ring. Trong khi , t l s dng ng truyn ring ti cc doanh nghip nh v va ch l 8%. Bng IV.5: Hnh thc truy cp Internet theo quy m ca doanh nghip Quy m SME Doanh nghip ln Khng kt ni 2% 0% Quay s 3% 1% ng truyn ring 8% 14% ADSL 87% 85%
Hnh thc quay s trong cc nm qua vn duy tr t l quanh mc 1% ti 3%. Hu ht cc doanh nghip s dng hnh thc kt ni Internet ny ti cc a phng khc. C th gi thit do vic lp t c s h tng cho cc hnh thc kt ni Internet tc cao nh ADSL v ng truyn ring cha ph cp ht cc a phng hay chi ph kt ni cn cao nn nhiu doanh nghip vn phi kt ni qua hnh thc quay s nhm tn dng h thng ng dy in thoi sn c.
2.2. S dng th in t (email) cho mc ch kinh doanh

Email l mt trong cc tin ch c s dng ph bin nht trn nn ng dng Internet. Theo kt qu kho st, 81% doanh nghip cho bit s dng email phc v cho hot ng kinh doanh. T l ny l kh thp bi email l mt phng tin lin lc nhanh chng, tit kim chi ph v ngy cng c s dng ph bin. Hn na, mc ph cp my tnh v Internet trong doanh nghip hin nay cng kh cao. T c th thy cc doanh nghip cha thc s tn dng ht tim nng ca c s h tng sn c. So snh theo quy m doanh nghip, cc doanh nghip ln c t l s dng email trong hot ng kinh doanh l 95%, trong khi cc doanh nghip nh v va l 78%. S chnh lch ny cho thy, cc doanh nghip nh v va d c nhng n lc trong vic u t cho TMT nhng cha ng dng hiu qu cc u t . Vi h thng my tnh c kt ni Internet ti cc
110
doanh nghip, vic s dng email trong kinh doanh tr nn d dng. Song t l ng dng trong kinh doanh thp cho thy email hin ang c s dng vi mt s mc ch khc. Hnh IV.10: Tnh hnh ng dng email trong kinh doanh ca doanh nghip
100% T l doanh nghi p 80% 60% 40% 20% 0% C SME Khng Doanh nghi p l n
ng d ng email cho m c ch kinh doanh
2.3. Bin php bo mt

Vn an ninh, an ton thng tin trong doanh nghip khi ng dng TMT lun l mi lo ca cc doanh nghip. Nhiu bin php bo mt khc nhau c doanh nghip s dng nhm bo m an ton cho thng tin ni b cng nh thng tin c nhn ca khch hng. Phiu iu tra nm 2009 kho st mt s bin php bo mt c doanh nghip s dng bao gm phn mm bo mt, phn cng, tng la v ch k s. Trong s cc bin php k trn, bin php ph bin nht l s dng phn mm vi t l 97% doanh nghip s dng. Tng la v phn cng c t l doanh nghip ng dng tng ng l 43% v 34%. Ch c 3% doanh nghip p dng ch k s. Bng IV.6: Cc bin php bo mt c doanh nghip s dng Bin php T l Phn mm 97% Tng la 43% Phn cng 34% Ch k s 3%
Cc doanh nghip ln ch ng hn trong vic ng dng cc bin php bo mt. T l ng dng cc bin php bo mt tinh vi hn nh tng la, phn cng v ch k s ca cc doanh nghip ln cao hn nhiu so vi cc doanh nghip nh v va. Do c nguy c gp phi ri ro v bo mt cao hn so vi cc doanh nghip nh v va, nn phn ln cc doanh nghip ln t bo v bng nhiu bin php, bao gm cc bin php tinh vi vi cng ngh cao hn.
111
Hnh IV.11: Tnh hnh s dng cc bin php bo mt theo quy m ca doanh nghip 100% 90% 80% T l doanh nghi p 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Ph n m m SME T ng l a Ph n c ng Ch k s
Bi n php b o m t Doanh nghi p l n
Mc d mc ng dng cc bin php bo mt vn cha cao, 100% doanh nghip tham gia cuc kho st p dng t nht mt bin php bo mt CNTT v TMT. C th thy, trc yu cu bc thit t ra trong vic bo mt thng tin, cc doanh nghip t trang b cho mnh t nht mt bin php cn thit. Cng vi vic bo v thng tin v hot ng ca mnh, cc doanh nghip cng ch trng n vic bo v thng tin v d liu c nhn ca khch hng. Tr li cu hi kho st v chnh sch bo v thng tin c nhn, 71% doanh nghip tr li c chnh sch bo v thng tin v d liu c nhn cho khch hng. T l ny ti hai thnh ph H Ni v thnh ph H Ch Minh l 77% v 75%, trong khi ti cc a phng khc ch l 66%. Cc doanh nghip ln cng ang i u trong vic p dng chnh sch bo v thng tin v d liu c nhn vi t l 87%. Trong khi , t l doanh nghip nh v va c chnh sch bo v thng tin c nhn cho khch hng ch l 67%.
3. o to v b tr cn b chuyn trch TMT trong doanh nghip

Theo s liu kho st nm 2009, 33% doanh nghip c cn b chuyn trch v TMT. T l ny gim nh so vi nm 2007 v 2008 do nm 2009 s lng doanh nghip trn a bn hai thnh ph ln tham gia iu tra gim. So snh theo a bn hot ng, t l cc doanh nghip ti thnh ph H Ch Minh c cn b chuyn trch v TMT l 43%, t l tng ng ti H Ni l 31%, cn ti cc a phng khc l 27%. Bo co Thng mi in t nm 2008 khng nh nhng li ch v tm quan trng ca cn b chuyn trch i vi hiu qu ng dng TMT ti doanh nghip. Do , vi t l
112
doanh nghip c cn b chuyn trch v TMT thp, cc a phng khc s kh lng san bng khong cch i vi cc doanh nghip ti H Ni v thnh ph H Ch Minh. Hnh IV.12: T l doanh nghip c cn b chuyn trch TMT qua cc nm
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
T l doanh nghi p
2004
2005
2006
2007
2008
2009
T l cn b chuyn trch v TMT chu nh hng r nht ca quy m doanh nghip. Trong khi 57% cc doanh nghip ln c cn b chuyn trch v TMT th t l ny ch l 28% trong cc doanh nghip nh v va. S doanh nghip c cn b chuyn trch v TMT trong tng lnh vc cng t l thun vi trnh ng dng CNTT v TMT ca lnh vc . ng u l cc doanh nghip thuc lnh vc CNTT v ti chnh vi t l c cn b chuyn trch v TMT tng ng l 62% v 52%. Thp nht l cc lnh vc khai khong (23%), xy dng (21%) v ngh thut (13%). Thng mi l lnh vc yu cu trnh ng dng CNTT v TMT cao nhng t l doanh nghip thng mi c cn b chuyn trch v TMT li kh thp (27%) so vi cc lnh vc cn li. Bi vy, trong cc nm ti doanh nghip thuc lnh vc thng mi cn ch trng hn ti vic pht trin i ng cn b chuyn trch TMT ca doanh nghip mnh. Hnh IV.13: Phn b doanh nghip c cn b chuyn trch TMT theo lnh vc hot ng
100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
T l doanh nghi p
ch Ch n uy h n m n L u tr V n t i N ng , l m Gi o d Th c ng m Kh ai i kh o ng X yd ng Ng h th u t
Lnh v c kinh doanh C Khng
CN
T i
TT
113
V o to CNTT v TMT cho nhn vin, hnh thc c p dng ph bin nht trong nm 2009 l o to ti ch vi t l 43%. Trong khi , 27% doanh nghip la chn hnh thc c nhn vin i o to v ch c 3% doanh nghip t m lp o to cho nhn vin. Do s doanh nghip thuc cc a phng khc tng nn so vi nm 2007 v 2008, t l doanh nghip khng c bt k hnh thc o to no tng ln. ng thi, t l doanh nghip p dng cc hnh thc o to CNTT v TMT cho nhn vin cng gim. Trong , hnh thc c nhn vin i hc c t l gim thp do thng c doanh nghip p dng nh k v c ln k hoch t nm trc . Ngc li, 2009 l nm c nhiu bin ng v kinh t, doanh nghip t tuyn dng nhn vin nn t l o to ti ch gim kh mnh do hnh thc ny thng c p dng i vi lao ng mi tuyn dng. Hnh IV.14: Hnh thc o to CNTT v TMT cho nhn vin ca doanh nghip qua cc nm
70% 60%
T l doanh nghi p
50% 40% 30% 20% 10% 0%

2006 2007 2008 2009
M l p 8% 12% 7% 3%
T i ch 62% 60% 56% 43%
C nhn vin 30% 28% 30% 27%
Khng o t o 21% 17% 27% 38%
Trong nm 2009, t l doanh nghip khng trin khai bt k hnh thc o to CNTT hoc TMT no cho nhn vin l 38%, tng ln ng k so vi cc nm trc, trong 95% cc doanh nghip khng trin khai bt k hnh thc o to no l cc doanh nghip nh v va. Ngoi nguyn nhn t l doanh nghip tham gia kho st cc a phng khc ngoi H Ni v thnh ph H Ch Minh tng cn c nguyn nhn quan trng khc l vt qua cc kh khn t cuc khng hong kinh t - ti chnh ton cu, trong 2009 cc doanh nghip Vit Nam, c bit doanh nghip nh v va phi ct gim nhiu ngun kinh ph, trong c kinh ph o to CNTT v TMT.
114
Hnh IV.15: Hnh thc o to phn b theo quy m doanh nghip 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
T l doanh nghi p
M l p
T i ch
C nhn vin i h c
Khng o t o
Hnh th c o t o SME Doanh nghi p l n
Theo a bn hot ng, cc doanh nghip H Ni duy tr vic o to cho nhn vin vi t l kh cao, ch c 11% doanh nghip khng c bt c hnh thc o to no. T l cc doanh nghip khng trin khai bt k hnh thc o to no cho nhn vin ti thnh ph H Ch Minh l 34% cn ti cc a phng khc l 54%. Hnh IV.16: Phn b doanh nghip khng c bt k hnh thc o to no theo a phng
H N i
TP. H Ch Minh
a phng khc
Trong nm 2009, do c nhiu kh khn, tnh hnh o to v b tr cn b chuyn trch TMT ti doanh nghip c nhng du hiu gim st. Trong cc nm tip theo, doanh nghip cn quan tm ti vn ny hn na bi nhn lc l yu t c bn cho s thnh cng trong ng dng TMT ca doanh nghip.
115
III. TNH HNH NG DNG TMT

1. ng dng phn mm tc nghip TMT trong doanh nghip
Cc phn mm l cng c khng th thiu h tr quy trnh kinh doanh v vn hnh sn xut ca doanh nghip. Bo co ny tin hnh phn tch vic ng dng hai nhm phn mm chnh l cc phn mm ph thng gm phn mm vn phng, k ton v cc phn mm chuyn dng bao gm phn mm qun l nhn s, qun l quan h khch hng (Customer Relationship Management - CRM), qun l dch v khch hng (Customer Service Management CSM) v hoch nh ngun lc doanh nghip (Enterprise Resource Planning ERP).
1.1. Cc phn mm ph thng

Cc phn mm ph thng c xem xt trong bo co gm phn mm son tho vn bn v phn mm k ton. Ti Vit Nam hin nay, b phn mm son tho vn bn ca Microsoft vi cc phn mm chnh nh Microsoft Word, Micrsoft Excel ang l la chn ph bin. Do , khi kho st v tnh hnh s dng phn mm son tho vn bn, phiu iu tra trc tip t cu hi v tnh hnh s dng b phn mm Microsoft Office trong doanh nghip. Nm 2009, 98% doanh nghip tham gia kho st cho bit c s dng b phn mm Microsoft Office. T l doanh nghip ng dng gia cc a phng cng kh ng u. Ti H Ni, 100% doanh nghip c s dng phn mm vn phng. T l tng ng ti thnh ph H Ch Minh v cc a phng khc l 99% v 97%. iu ny khng nh vic c k nng s dng cc phn mm son tho vn bn dn tr thnh mt yu cu khng th thiu i vi nhn vin vn phng. Hnh IV.17: Tnh hnh s dng cc phn mm ph thng trong doanh nghip nm 2009 100% 95% 90% 85% 80% 75% 70% 65% 60% 55% 50% Microsoft O ce s d ng Ph n m m k ton Cha s d ng
K ton l cng vic khng th thiu trong doanh nghip, c khi lng ln v i hi chnh xc rt cao. Phn mm my tnh vi kh nng lu tr cao v gip doanh nghip x l nhanh chng, chnh xc cc nghip v k ton c s dng ph bin. Theo kt qu kho st, 92%
116
doanh nghip s dng phn mm k ton. Vi nhng u im vt tri, d on xu hng trong cc nm ti phn ln doanh nghip s p dng phn mm k ton h tr cng vic k ton trn giy t truyn thng. Tnh hnh ng dng phn mm k ton ti cc a phng c s chnh lch cao hn so vi phn mm vn phng. T l doanh nghip ng dng phn mm k ton ti H Ni v thnh ph H Ch Minh u t 96%. Trong khi , ti cc a phng khc t l ny ch l 89%. So snh theo quy m doanh nghip, t l cc doanh nghip nh v va ng dng phn mm k ton l 91% cn cc doanh nghip ln l 99%. iu ny phn nh thc t do cc doanh nghip ln thng c khi lng cng vic k ton khng l, nu khng c s h tr ca phn mm s rt thiu hiu qu v d xy ra sai st. ng thi cc doanh nghip ln cng c kh nng kinh ph cao hn mua quyn s dng cc phn mm ny. Cc phn mm son tho vn bn v k ton c ph cp rng ri trong doanh nghip vi t l ng dng trong doanh nghip theo mi quy m v a bn hot ng u t trn 90%. Mc chnh lch gia cc a bn v quy m doanh nghip khc nhau khng cao v ngy cng c rt ngn. C th khng nh vic ng dng cc phn mm ph thng tr thnh mt nhu cu khng th thiu v s c ph cp trong hu ht cc doanh nghip.
1.2. Cc phn mm chuyn dng

Cc phn mm chuyn dng c kho st bao gm phn mm Qun l nhn s, SCM, CRM v ERP theo th t tng dn v mc phc tp. Hp IV.1: Gii thiu cc phn mm SCM, CRM v ERP Phn mm SCM (Supply Chain Management - H thng qun tr chui cung ng) l h thng phn mm cho php qun tr tt c cc nh my v c h thng cc im cung ng cho khch hng ca mt cng ty. Phn mm CRM (Customer Relationship Management - Qun l quan h khch hng) l phn mm gip cc doanh nghip tip cn v giao tip vi khch hng mt cch c h thng v hiu qu, qun l cc thng tin ca khch hng nh thng tin v ti khon, nhu cu, lin lc... nhm phc v khch hng tt hn. Phn mm ERP (Enterprise Resource Planning Hoch nh ngun lc doanh nghip) l h thng phn mm dng hoch nh ti nguyn trong mt t chc, mt doanh nghip. Mt h thng ERP in hnh bao hm tt c nhng chc nng c bn ca mt t chc nh k ton, phn mm nhn s-tin lng, qun tr sn xut trong mt h thng duy nht. Ngun: www.wikipedia.org. T l doanh nghip ng dng phn mm qun l nhn s l 43%, SCM l 32%, CRM l 27% v ERP l 9%. Theo mc chuyn dng th CRM ng u, sau l ERP, SCM v sau cng l qun l nhn s. Nh vy mc ng dng t l nghch vi mc chuyn dng ca phn mm.
117
Hnh IV.18: Tnh hnh s dng cc phn mm chuyn dng trong doanh nghip nm 2009 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%
Nhn s
SCM
CRM
ERP
i vi cc phn mm chuyn dng, mc ng dng ti cc doanh nghip thuc cc quy m v a bn khc nhau cng c nhng khc bit r rt. c bit quy m doanh nghip c nh hng rt ln. T l cc doanh nghip c quy m nh v va ng dng cc phn mm chuyn dng thp hn rt nhiu so vi cc doanh nghip ln. Mc chnh lch c th thy r qua Bng IV.6. Trong , mc chnh lch t l thun vi phc tp ca phn mm. Bng IV.7: Tnh hnh s dng cc phn mm chuyn dng theo quy m doanh nghip Phn mm SME Doanh nghip ln Nhn s 36,7% 78,5% SCM 26,3% 60,4% CRM 23,1% 48,1% ERP 6,2% 26,1%
Cc doanh nghip H Ni v thnh ph H Ch Minh vn c t l ng dng phn mm chuyn dng cho TMT cao hn. Tuy nhin, cc doanh nghip H Ni chm ng dng gii php ERP v ng u trong vic ng dng SCM. Cc doanh nghip thnh ph H Ch Minh dn u trong vic ng dng phn mm qun l nhn s, CRM, ERP. Bng IV.8: Tnh hnh s dng cc phn mm chuyn dng theo a bn hot ng a phng H Ni TP. H Ch Minh Khc Nhn s 46,5% 53,7% 34,8% SCM 44,6% 34,0% 26,2% CRM 28,4% 32,3% 23,5% ERP 7,7% 11,4% 9,2%
Vic ng dng cc phn mm chuyn dng c doanh nghip ch ti. Tuy nhin, t l ng dng cha cao v phn ln doanh nghip cha ng dng c cc gii php phc tp.
118
Vic s dng cc gii php ny cng c s khc bit ln gia cc loi phn mm, quy m v a bn hot ng khc nhau.
2. Tham gia sn giao dch TMT

Trong tng s 2004 doanh nghip tham gia tr li phiu iu tra, 12% tham gia sn giao dch TMT trong v ngoi nc. T l ny gi nguyn khng i so vi nm 2008 sau ba nm tng u n. iu ny c th gii thch mt phn qua vic t l cc doanh nghip thuc cc a phng khc nm nay cao hn so vi cc nm trc. Tuy nhin, tng trng ca cc sn giao dch TMT cng c phn chng li, do trong cc nm qua hiu qu ca vic tham gia sn i vi cc doanh nghip cha thc s cao. Hnh IV.19: T l doanh nghip tham gia sn giao dch TMT qua cc nm 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% 2006 2007 2008 2009 8% 12% 10% 12%
Theo quy m doanh nghip, 9% cc doanh nghip nh v va v 25% cc doanh nghip ln tham gia sn giao dch TMT. T l cc doanh nghip nh v va tham gia sn giao dch TMT ch bng khong 1/3 so vi t l cc doanh nghip ln tham gia. Do cc t chc qun l sn giao dch TMT cn ch hn na ti i tng khch hng l cc doanh nghip nh v va. ng thi, cc doanh nghip nh v va cng cn ch ng tham gia sn giao dch TMT do y l mi trng giao thng m, chi ph thp, t b chi phi bi quy m doanh nghip v to ra nhiu c hi mi so vi thng mi truyn thng.
119
Hnh IV.20: Doanh nghip tham gia sn giao dch TMT theo quy m nm 2009 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% SME tham gia sn TMT Doanh nghi p l n Cha tham gia sn TMT
Theo a bn hot ng, 19% doanh nghip hot ng trn a bn H Ni tham gia sn giao dch TMT. T l doanh nghip trn a bn thnh ph H Ch Minh l 10%. Trong khi , t l doanh nghip ti cc a phng khc tham gia sn giao dch TMT ch c 7%. Cc nm va qua chng kin s pht trin ca nhiu sn giao dch TMT ti cc a phng. Tuy nhin, t l doanh nghip ti cc a phng khc tham gia sn giao dch thp cho thy, cc sn giao dch TMT cha h tr tha ng cc doanh nghip khng thuc a bn H Ni v thnh ph H Ch Minh, ng thi nhn thc ca cc doanh nghip cc a phng v li ch ca vic tham gia cc sn giao dch TMT cha cao. Cc sn giao dch TMT chnh c a vo cu hi kho st trong phiu iu tra nm nay gm hai sn ca Vit Nam l ECVN, Gophatdat v hai sn ca nc ngoi l EC21 v Alibaba.33 T l doanh nghip tham gia hai sn TMT Vit Nam ln lt l ECVN 5%, Gophatdat 6%. T l tham gia EC21 l 2% v Alibaba l 7%. Bng IV.9: T l doanh nghip tham gia mt s sn giao dch TMT nm 2009 Sn TMT T l ECVN 5% Gophatdat 6% EC21 2% Alibaba 7%
Trn thc t, doanh nghip cn tham gia cc sn giao dch khc nh vatgia, chodientu, 123mua, muare v mt s sn giao dch TMT ca cc a phng.
33
EC21 l sn TMT ca Hn Quc c i l ti Vit Nam.
120
Hp IV.2: Gii thiu v cng ty Alibaba Alibaba vi khu hiu Global Trade starts here l mt cng ty TMT v u gi trc tuyn c thnh lp vo nm 1999, c tr s t ti Hng Chu, Trung Quc. Website ting Anh www.alibaba.com chuyn v TMT B2B, c bit cho cc khch mua quc t mun giao thng vi cc doanh nghip bn hng ca Trung Quc. Website ting Trung Quc chinese.alibaba.com tp trung vo th trng B2B ni a trong Trung Quc v www.taobao.com l website TMT C2C cho cc khch hng Trung Quc. Ngy 11/8/2005, Alibaba v Yahoo! tuyn b mt tha thun v vic thnh lp mt i tc chin lc lu di ti Trung Quc. Theo , Yahoo! s ng gp phn thng mi ca Yahoo! Trung Quc cho Alibaba v hai bn s lm vic cng nhau nh cc i tc c quyn thc y chi nhnh Yahoo! Trung Quc. Thm vo , Yahoo! s u t 1 t USD mua c phn ca Alibaba, tng ng khong 40% c phn vi 35% quyn biu quyt, khin cho Yahoo! tr thnh nh u t chin lc ln nht ca Alibaba. Tnh n thng 1/2007, Alibaba Group gm c 5 cng ty: - Alibaba.com: Website thng mi quc t phc v cc doanh nghip nh v va. - o Bo (taobao.com) - i th chnh ca eBay Trung Quc v u gi trc tuyn. - Yahoo! Trung Quc (cn.yahoo.com) - Dch v tm kim trc tuyn ca Trung Quc. - Chi Ph Bo (alipay.com) - i th chnh ca PayPal v thanh ton trc tuyn Trung Quc. - Phn mm A L (alisoft.com)- Hot ng t thng 1 nm 2007, Alisoft cung cp cc dch v web cho th trng cc doanh nghip nh v va. Ngun: http://vi.wikipedia.org/wiki/Alibaba.com. Trong s cc doanh nghip tham gia sn giao dch, 48% nh gi hiu qu ca vic tham gia sn giao dch TMT t mc cao. 40% nh gi hiu qu mc trung bnh. Ch c 9% nh gi hiu qu mc thp v rt thp. Tuy nhin, t l doanh nghip cho rng tham gia sn TMT c hiu qu rt cao ch t 3%. T l doanh nghip nh gi hiu qu ca vic tham gia sn giao dch TMT mc trung bnh kh l 88%.
121
Hnh IV.21: nh gi ca doanh nghip v hiu qu tham gia sn giao dch TMT
2% 4% 6% 48%
40%
R t th p
Th p
Trung bnh
Cao
R t cao
Trong tng s cc doanh nghip tham gia sn th 64% c cn b chuyn trch v TMT, cn cc doanh nghip cha tham gia th 29% c cn b chuyn trch v TMT. Hnh IV.22: Hiu qu tham gia sn nh gi theo t l cn b chuyn trch v TMT ca doanh nghip Hi u qu khi tham gia sn TMT R t cao Cao Trung bnh Th p R t th p 0%
29% 42% 54% 58% 71% 67% 74% 46% 33% 26%
20%
40%
60%
80%
100%
T l doanh nghi p C cn b chuyn trch TMT Cha c cn b chuyn trch TMT
Vic c cn b chuyn trch nh hng kh r ti hiu qu tham gia sn giao dch TMT ca doanh nghip. 67% doanh nghip cho bit hiu qu tham gia sn TMT rt cao c cn b chuyn trch. Trong khi , c ti 71% doanh nghip cho rng hiu qu tham gia sn TMT rt thp khng c cn b chuyn trch. V vy, doanh nghip khng c ch quan trong vic ng dng TMT. Sau giai on u t ban u (chun b c s h tng, xy dng website, tham gia sn giao dch), doanh nghip cn duy tr v tip tc u t v c nhn lc v vt lc th mi c th t c hiu qu tch cc. Trong s cc doanh nghip cha tham gia sn giao dch TMT, c ti 76% d kin s tham gia sn TMT trong cc nm ti. y l mt con s khch l i vi cc sn giao dch TMT v cho thy tim nng ca lnh vc ny trong tng lai vn rt cao. Cc doanh nghip khng d nh tham gia sn giao dch TMT trong tng lai cng a ra cc l do cho quyt nh trn, bao gm:
122
Doanh nghip cho rng hiu qu ca sn giao dch TMT khng cao. Doanh nghip kinh doanh nh l nn khng thy cn tham gia sn. Doanh nghip thy cha cn thit. Loi hnh kinh doanh ca doanh nghip khng ph hp vi sn TMT.
Trc cc l do nu trn, pht trin cc sn TMT thnh mi trng giao thng mi cho doanh nghip, nh nc cn tuyn truyn tt hn v li ch v hiu qu ca n. ng thi, cc n v ch qun v vn hnh cng cn sa i theo hng nhm phc v tt hn v p ng c nhu cu ca cc doanh nghip tham gia sn giao dch TMT.
3. Trang thng tin in t (website)

Nm 2009, t l doanh nghip c website l 38%, gim so vi 45% ca nm 2008 v tng ng vi nm 2007. Bo co Thng mi in t cc nm trc nhn nh yu t a bn hot ng c nh hng ln ti t l doanh nghip c website. Do , vic cc doanh nghip tham gia kho st khng tp trung vo hai thnh ph ln l H Ni v thnh ph H Ch Minh gy nn s suy gim ny. Theo kt qu kho st, t l doanh nghip c d nh xy dng website trong tng lai l 17%. Trong khi cc nm trc , t l doanh nghip d nh xy dng website ch vo khong 5-10%. iu ny chng t nhu cu c website ring ca doanh nghip vn mc cao v s tip tc tng trng trong cc nm ti. Hnh IV.23: T l doanh nghip s hu v s xy dng website qua cc nm 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2006 DN c website 2007 2008 2009
DN s xy d ng website trong tng lai
72% cc website c thnh lp trong khong thi gian t nm 2006 ti nay. iu ny phn nh thc t pht trin v bng n ca Internet ti Vit Nam. c bit, 23% doanh nghip thnh lp website trong nm 2007, bng tng c giai on 2001-2005. Tuy nhin, t l doanh nghip thnh lp website mi c xu hng gim dn qua cc nm.
123
Hnh IV.24: Tnh hnh xy dng website ca doanh nghip qua cc giai on
25%
T l website c thnh l p
20% 15% 10% 5% 0%

Tr c 2000 2001 - 2005 2006 2007 2008 2009
Giai o n
Quy m doanh nghip vn nh hng rt ln n t l c website ca doanh nghip. 64% doanh nghip ln xy dng website, trong khi ch c 33% SME c website ring. iu ny l kt qu tt yu do cc doanh nghip ln mnh hn c v ti chnh ln nhn lc, ng thi c nhu cu qung b hnh nh doanh nghip v giao dch vi cc i tc cao hn. T l c website ti cc a bn khc nhau tng i ng u. H Ni v thnh ph H Ch Minh t l doanh nghip c website cng l 39%. Ti cc a phng khc t l ny l 36%. T l doanh nghip c d nh xy dng website ti thnh ph H Ch Minh l khong 12%, trong khi t l ny ti H Ni v cc a phng khc l 21%. Hnh IV.25: Tnh hnh s hu v s xy dng website ca doanh nghip theo a bn 70% 60% T l doanh nghi p 50% 40% 30% 20% 10% 0% H N i DN c website TP. H Ch Minh a phng khc
DN s xy d ng website trong tng lai
Gia cc lnh vc kinh doanh khc nhau, s chnh lch v t l doanh nghip c website l kh ln. Cc lnh vc ti chnh, CNTT v chuyn mn c t l doanh nghip s hu website ln nht vi cc t l tng ng l 67%, 53% v 49%. Cc lnh vc c t l doanh nghip s hu website thp nht l xy dng, bn bun bn l v ngh thut. Lnh vc thng mi bn bun bn l
124
vn c coi l mt lnh vc ng dng TMT y tim nng. Tuy vy, t l s hu website ca cc doanh nghip thuc lnh vc ny thp cho thy cc doanh nghip vn tp trung vo knh phn phi v bn hng truyn thng. Tuy nhin, t l doanh nghip thuc lnh vc ny d nh xy dng website trong tng lai rt cao, ln ti 22%. iu ny cho thy trong thi gian ti vic ng dng TMT ni chung v xy dng website ni ring s cn nhiu chuyn bin. Bng IV.10: Tnh hnh s hu v s xy dng website ca doanh nghip theo lnh vc Lnh vc Ti chnh Cng ngh thng tin Chuyn mn Lu tr Nng lm Vn ti Gio dc Khai khong Ngh thut Bn bun bn l Xy dng C website 67% 53% 49% 48% 44% 42% 39% 39% 38% 32% 28% S xy dng website 14% 14% 15% 19% 21% 18% 29% 19% 14% 22% 18%
S liu v tn sut cp nht website t nm 2005 ti nay cho thy phn no hiu qu s dng website ca doanh nghip. S doanh nghip khng cp nht hay thnh thong mi cp nht website gim dn qua cc nm. Trong khi , t l doanh nghip cp nht website hng tun tng cao.
125
Hnh IV.26: Tnh hnh cp nht website ca doanh nghip qua cc nm

70% 60%
T l doanh nghi p
50% 40% 30% 20% 10% 0%

2005 2006 2007 2008 2009
Hng ngy 29% 52% 65% 61% 53%
Hng tu n 18% 14% 13% 20% 36%
Hng thng 14% 11% 7% 6% 10%
Th nh tho ng 40% 24% 16% 13% 2%
Tn sut cp nht website ca cc doanh nghip ln v SME tng i ng u. Mc d t l c website thp hn, song cc doanh nghip nh v va s hu website cng ginh mt phn ngun nhn lc hn ch ca mnh duy tr website. iu ny cho thy tm quan trng ca website i vi doanh nghip thuc mi quy m. Bng IV.11: Tnh hnh cp nht website ca doanh nghip theo quy m Khng cp nht SME Doanh nghip ln 2% 3% Hng ngy 53% 52% Hng tun 36% 35% Hng thng 10% 11%
4. Dch v cng trc tuyn

Dch v cng trc tuyn l hiu qu ni bt ca vic ng dng TMT trong cng tc qun l nh nc. Tuy nhin, cc c quan nh nc cn m bo vic trin khai cc dch v cng trc tuyn phi i km vi vic tuyn truyn, ph bin doanh nghip bit n, hiu v s dng cc dch v ny. n nay, cc c quan qun l nh nc trin khai nhiu loi hnh dch v cng trc tuyn khc nhau. Tuy nhin, trong phm vi phiu iu tra, Cc Thng mi in t v Cng ngh thng tin ch kho st vic s dng ca doanh nghip i vi ba loi hnh dch v cng trc tuyn gm:
126
- Dch v tra cu thng tin, quy trnh, th tc hnh chnh trn website ca cc c quan nh nc. - Th tc hi quan in t, cp C/O in t. - Th tc ng k, xin giy php hot ng sn xut, kinh doanh thng qua website ca c quan nh nc. Trong cc loi hnh dch v cng trc tuyn trn, 96% doanh nghip s dng dch v tra cu thng tin trc tuyn, 26% lm cc th tc hi quan v cp C/O in t, 11% doanh nghip ng k, xin giy php trc tuyn. im ng mng l phn ln cc doanh nghip bit n v s dng dch v tra cu thng tin trc tuyn do cc c quan nh nc cung cp. iu ny cho thy vic dch v cung cp thng tin ni chung v trin khai cc dch v cng trc tuyn ni ring bc u c nhng tc dng tch cc trong vic tr gip doanh nghip. Mc khc, mt s dch v cng phc tp hn nh cc th tc hi quan in t v cp C/O in t cng c 26% doanh nghip bit n v s dng. y l cc dch v ring bit, thng ch c ng dng trong cc doanh nghip xut nhp khu nn t l trn cho thy cc doanh nghip tch cc ng dng cc dch v do cc c quan nh nc cung cp. Bng IV.12: Tnh hnh doanh nghip s dng cc dch v cng trc tuyn nm 2009 Dch v T l Tra cu thng tin 96% Xut nhp khu 26% ng k kinh doanh 11%
Cc dch v cng trc tuyn cho php doanh nghip ng k, ngh cp giy php thng qua website c tc dng rt ln trong vic rt ngn thi gian ch i trong qu trnh kinh doanh. Tuy nhin, mi ch c 11% doanh nghip s dng cc dch v ny. T l kh thp phn nh cc hot ng tuyn truyn, ph bin ca cc c quan nh nc i vic trin khai cc dch v ny cha thc s su rng, mt khc c th do cht lng ca dch v trc tuyn cha cao. Mt yu t nh hng ti vic s dng dch v cng trc tuyn ca doanh nghip l vic c cn b chuyn trch v TMT. i vi dch v cng n gin nh tra cu thng tin, ch c 32% doanh nghip s dng dch v c cn b chuyn trch TMT. Song vi cc dch v cng trc tuyn mc cao hn th t l doanh nghip s dng dch v c cn b chuyn trch v TMT tng ln ti trn 50%. D vy, nm 2009, t l doanh nghip c cn b chuyn trch v TMT trung bnh ch l 38%. Bi vy, cc doanh nghip c nhu cu s dng cc dch v cng trc tuyn mc cao hn cn nhanh chng c k hoch pht trin i ng cn b chuyn trch v TMT.
127
Hnh IV.27: Tnh hnh s dng cc dch v cng trc tuyn theo cn b chuyn trch TMT 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 32% Tra c u C cn b chuyn trch TMT Xu t nh p kh u ng k 57% 52% 68% 43% 48%
Khng c cn b chuyn trch TMT
5. Nhn n t hng qua phng tin in t

Cc phng tin in t hin ang c cc doanh nghip ch ng ng dng trong vic nhn n t hng cng nh t hng. V nhn n hng qua cc phng tin in t, doanh nghip hin s dng ph bin nht l hai phng tin in thoi v fax vi t l 95% v 91%. Tuy cha ph bin bng hai phng tin ni trn song email cng ngy cng c nhiu doanh nghip s dng. 70% doanh nghip cho bit chp nhn n t hng qua email. Cc phng tin trn c yu im l ch c kh nng tip nhn v x l tng n hng n l. Trong khi , phng tin in t c kh nng tip nhn, lu tr v x l cng lc nhiu n hng l website hin ch c 22% doanh nghip s dng. y l t l kh khim tn so vi cc phng tin cn li. Bng IV.13: Nhn n t hng qua cc phng tin in t trong doanh nghip nm 2009 Phng tin T l in thoi 95% Fax 91% Email 70% Website 22%
Vic s dng cc phng tin in t cng ng gp mt phn quan trng vo kt qu kinh doanh ca doanh nghip. Nm 2009, t l doanh thu t cc n t hng qua phng tin in t chim 33% tng doanh thu ca doanh nghip. T l ny cn c ngha hn i vi cc doanh nghip ln do chim ti 40% tng doanh thu ca cc doanh nghip ln. Cc doanh nghip nh v va c t l doanh thu t cc n t hng qua phng tin in t trn tng doanh thu l 31%.
128
6. t hng qua cc phng tin in t

Song song vi vic nhn n t hng, cc doanh nghip cng ch ng t hng thng qua cc phng tin in t. T l t hng qua cc phng tin in t kh tng ng so vi t l nhn n. T l doanh nghip s dng in thoi v fax t hng l 95% v 91%. T l doanh nghip s dng email t hng l 68%. Cn 24% doanh nghip t hng thng qua website. Bng IV.14: t hng qua cc phng tin in t trong doanh nghip nm 2009 Phng tin T l in thoi 95% Fax 91% Email 68% Website 24%
Trong tng chi ph t hng ca doanh nghip, chi ph t hng thng qua cc phng tin in t trung bnh chim 28%. T l chi ph t hng qua cc phng tin in t ca doanh nghip ln l 29% cn doanh nghip nh v va l 27%.
IV. NH GI CA DOANH NGHIP V NG DNG TMT

1. Chi ph ng dng CNTT v TMT
Chi ph ng dng CNTT trong doanh nghip bin ng rt ln gia cc doanh nghip khc nhau. S lng doanh nghip tham gia cuc kho st ch c 2004 nn khng th a ra gi tr c on tuyt i chi ph ng dng CNTT ca doanh nghip trn ton quc. D vy t l chi ph ng dng CNTT trn tng chi ph ca doanh nghip c th phn nh mt cch tng i mc u t cho ng dng CNTT v TMT ca doanh nghip. T l chi ph u t cho CNTT trn tng chi ph ca doanh nghip l 5%. Trong , t l u t ti cc doanh nghip nh v va l 7%, cn ti cc doanh nghip ln l 3%. R rng vic u t vo CNTT l mt chi ph ng k so vi doanh nghip nh v va. Trong khi , cc doanh nghip ln c iu kin u t ln vo CNTT v TMT, song khon u t ny khng chim mt t l qu cao trong tng chi ph ca doanh nghip so vi cc doanh nghip nh v va. Cha k hiu qu u t ca cc doanh nghip ln kh cao so vi hiu qu u t ca cc doanh nghip nh v va.
129
Hnh IV.28: Cc hng mc trong u t cho CNTT v TMT ca doanh nghip nm 2009
18% 15% 23% 44%
Ph n c ng
Ph n m m
o t o
Khc
Chi ph ng dng CNTT trong doanh nghip c chia thnh bn hng mc chnh: chi ph dnh cho phn cng, phn mm, o to v hng mc khc (Internet, website, sa cha, bo dng h thng, v.v). So vi cc nm trc, c cu u t CNTT v TMT ca doanh nghip khng c nhiu thay i. T l ca cc hng mc kh tng ng. Trong cc hng mc ny, chi ph cho phn cng chim t l cao nht 44%. Th nh l chi ph dnh cho phn mm 23%. Chi ph cho o to chim 15%. Cn li chi ph cho cc hng mc khc chim 18%. Chi ph u t vo CNTT v TMT ca doanh nghip ch chim 5% tng chi ph. D vy, khon u t ny khng nh c tm quan trng trong hot ng ca doanh nghip: trung bnh 33% doanh thu ca doanh nghip n t vic nhn cc n hng qua phng tin in t v 28% chi ph dnh cho vic t hng qua phng tin in t. Hnh IV.29: So snh u t, doanh thu v chi ph t hng qua cc phng tin in t ca doanh nghip nm 2009 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
u t TMT
Doanh thu Khc
Chi ph
130
2. Hiu qu
nh gi doanh thu t hng ha v dch v tip th qua knh TMT so vi vi nm trc, 60% doanh nghip cho bit doanh thu tng, 33% c doanh thu khng i v ch c 7% nhn thy doanh thu gim. Tng cng ti 93% doanh nghip cho rng doanh thu t cc knh tip th qua TMT khng i v tng khng nh vai tr ca knh tip th ny trong hot ng kinh doanh ca doanh nghip. Bng IV.15: c tnh ca doanh nghip v doanh thu t TMT qua cc nm 2005-2009 Nm 2009 2008 2007 2006 2005 Tng 60% 56% 62% 57% 37% Gim 7% 6% 3% 4% 1% Khng thay i 33% 38% 35% 39% 62%
Phiu iu tra cng yu cu doanh nghip nh gi tc dng ca TMT i vi hot ng kinh doanh theo mt s tiu ch khc nhau. Cc doanh nghip chm im nhng tiu ch ny theo thang im t 1 ti 4, trong 4 l mc c hiu qu cao nht. Nm tiu ch v tc dng ca TMT c doanh nghip nh gi nh trong hnh IV.30 di y. Hnh IV.30: Doanh nghip nh gi v tc dng ca TMT i vi hot ng kinh doanh
M r ng knh ti p xc v i khch hng
Xy d ng hnh nh doanh nghi p
Gi m ch ph kinh doanh
Tng l i nhu n v hi u qu ho t ng
Tng doanh s
Tc d ng c a TMT
131
Hai tc ng c im cao nht l M rng knh tip xc vi khch hng v Xy dng hnh nh doanh nghip vi im s tng ng l 2,69 v 2,68. Cc tc dng Gim chi ph kinh doanh, Tng li nhun v hiu qu hot ng v Tng doanh s c nh gi thp hn vi im s tng ng l 2,55; 2,46; v 2,35. Qua nh gi ca doanh nghip c th thy, tc ng ca TMT i vi doanh nghip hu ht ch mi dng li mng tip th v quan h khch hng, cha thc s tc ng r rng ti kt qu kinh doanh ca doanh nghip.
3. Tr ngi
ng thi vi cc tc dng ca TMT, doanh nghip cng c ngh nh gi cc tr ngi i vi qu trnh ng dng TMT. Cc tr ngi c chm theo thang im t 1 ti 4, trong 4 l mc tr ngi cao nht. Doanh nghip chm im by tr ngi c a ra nh trong hnh di y. Hnh IV.31: Doanh nghip nh gi v cc tr ngi i vi vic ng dng TMT
Mi tr ng x h i v t p qun kinh doanh
Nh n th c c a ng i dn v TMT th p
An ninh m ng cha m b o
H th ng thanh ton i n t cha pht tri n
Mi tr ng php l cha hon thi n
Ngu n nhn l c cha p ng yu c u
D ch v v n chuy n v giao nh n cn y u
im s cc tr ngi c chnh lch nh v u ln hn mc trung bnh (2,5). Nh vy cha c tr ngi no thc s c gii quyt trit v cc tr ngi ny vn cn tr ton din ti tt c cc doanh nghip. Hai tr ngi c im s cao nht l cc tr ngi v Mi trng x hi v tp qun kinh doanh v Nhn thc ca ngi dn v TMT thp. Cc nm trc, khi mc u t vo CNTT v TMT ca doanh nghip cha cao, doanh nghip t nhn thy cc vn mang tnh k thut nh an ninh mng, h thng thanh ton l cc tr ngi cao nht. Song khi cc tr ngi ny phn no c doanh nghip n lc ci thin, vic mi trng kinh doanh v nhn thc ca ngi dn khng theo kp s ng dng ca cng ngh mi li tr thnh nhng cn tr cho hiu qu ca vic ng dng TMT. Cc tr ngi v an ninh mng, h thng thanh ton v mi trng php l tn ti sut cc nm qua. Ti mt s thi im cc tr ngi ny c im s rt cao, thm ch ng u trong cc
132
tr ngi. Tuy nhin vi n lc ca cc c quan qun l nh nc cng nh doanh nghip, im s ca cc tr ngi ny gim xung mc trung bnh. Cc tr ngi c im s thp nht l Ngun nhn lc cha p ng yu cu hay Dch v vn chuyn v giao nhn cn yu. iu ny khng c ngha y l cc tr ngi khng cn ti. Theo kinh nghim ca cc nc i trc, hai vn ni trn chnh l ro cn ln i vi TMT ti cc nc ang pht trin. Trong tnh hnh hin nay ti Vit Nam, cc doanh nghip vn cn giai on u ca ng dng TMT, ng thi TMT cha thc s thm nhp su rng vo i sng kinh t x hi nn cc tr ngi khc vn gy nh hng ln hn. Tuy nhin, nu khng c phng n gim bt v phng cc tr ngi ny ngay t by gi, trong tng lai y s l tr thnh cc tr ngi ng k cho s pht trin ca TMT.
4. xut ca doanh nghip

Thng qua phiu iu tra, cc doanh nghip ng gp nhiu kin phn hi v xut i vi c quan qun l nh nc. Cc kin xut tp trung chnh vo vic nh nc h tr to iu kin thun li v loi tr cc kh khn tr ngi i vi doanh nghip trong ng dng TMT. Cc xut c th c phn loi v tp trung vo mt s nhm chnh nh trong bng IV.15. Bng IV.16: xut ca doanh nghip xut Tuyn truyn, ph bin v TMT o to ngun nhn lc TMT Hon thin chnh sch, php lut Ci thin vn an ton, an ninh mng Pht trin gii php thanh ton trc tuyn H tr h thng vn chuyn v giao nhn T l 36% 34% 31% 17% 16% 14%
*T l bng trn c tnh trn tng s cc doanh nghip c a ra xut. Tng t l cc xut ln hn 100% do mt doanh nghip c th cung lc a ra nhiu xut khc nhau.
Tng ng vi hai tr ngi ln nht l Mi trng x hi v tp qun kinh doanh v Nhn thc ca ngi dn v TMT thp, kin ngh c doanh nghip xut nhiu nht i vi cc c quan qun l nh nc l phi y mnh tuyn truyn, ph bin ngi tiu dng tin tng v bit n cc li ch ca TMT. Hai xut tip theo l v vn hon thin cc chnh sch php lut v c k hoch o to ngun nhn lc TMT. Vn v k thut nh an ton, an ninh mng v thanh ton trc tuyn c t l doanh nghip xut thp. y l nhng vn doanh nghip c th ch ng thay i m khng cn n s can thip su ca c quan qun l nh nc. xut v h thng vn chuyn v giao nhn c t l thp nht. Doanh nghip Vit Nam hin nay ni chung c trnh ng dng TMT cha cao, nn trc mt cn u tin gii quyt cc tr ngi khc. Tuy nhin, vn v h thng vn chuyn v giao nhn l yu t nn tng cho s Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009 133
pht trin v ph cp ca m hnh TMT bn sn phm hng ha hu hnh trc tuyn. Hn na, cc doanh nghip khng c kh nng t ch trong vn ny m cn s h tr rt ln t pha cc c quan qun l nh nc. Do ngay t by gi, cc c quan hu quan cn c k hoch, chin lc c th h tr v pht trin h thng vn chuyn v giao nhn hin i, hiu qu nhm p ng nhu cu t s tng trng ca thng mi ni chung v TMT ni ring.
V. MT S LNH VC NG DNG TMT NI BT

1. Tuyn dng trc tuyn
Tuyn dng trc tuyn ra i v pht trin ti Vit Nam t u nhng nm 2000, nhng th hin c vai tr v v tr ngy cng quan trng trong cc knh tuyn dng ca doanh nghip. Tuyn dng trc tuyn l vic tin hnh mt phn hoc ton b quy trnh giao tip gia nh tuyn dng v ngi lao ng (ng thng tin tuyn dng, np h s ng tuyn, lc h s ng vin, lm bi trc nghim, phng vn, v.v) thng qua cc phng tin in t, c bit l qua Internet. Cng ngh thng tin v vin thng tin tin cng vi tc gia tng khng ngng ca cng ng dn c mng thu ht s quan tm ngy cng nhiu ca cc doanh nghip cng nh ngi tm vic i vi hnh thc tuyn dng ny.34 Hai hnh thc tuyn dng trc tuyn ph bin nht c cc doanh nghip Vit Nam p dng hin nay l tuyn dng trn website ca chnh doanh nghip v thng qua website tuyn dng ca bn th ba (hay cc cng vic lm trc tuyn). Bng IV.17: Danh sch mt s website doanh nghip c tuyn dng trc tip Doanh nghip Cng ty c phn FPT Cng ty Dutch Lady Vit Nam Ngn hng Chu www.fpt.com.vn www.dutchlady.com.vn www.acb.com.vn Website
Ngn hng thng mi c phn Ngoi thng www.vietcombank.com.vn Vit Nam Prudential Vit Nam Tp on Metrol Cash & Carry www.prudential.com.vn www.metro.com.vn
Tuyn dng trc tip trn website gip doanh nghip gim chi ph v s ph thuc vo cc hng mi gii tuyn dng. Tuy nhin, hnh thc tuyn dng ny ch pht huy tc dng nu doanh nghip c h thng tuyn dng trc tuyn hiu qu v c thng hiu mnh thu ht c cc ng vin. V vy, a s cc doanh nghip c nhu cu tuyn dng vn cn n s
34 Theo Sch trng Cng ngh thng tin v Truyn thng Vit Nam nm 2009, tnh n thng 5/2009, s lng ngi s dng Internet ca Vit Nam l 21.430.463, vi mt 24,87 ngi s dng Internet/100 dn.
134
h tr ca cc nh mi gii thng qua cc cng vic lm trc tuyn, hoc phi hp c hai hnh thc tuyn dng trc tip v tuyn dng qua mi gii. Bng IV.18: Cc dch v h tr khch hng ca cc cng vic lm trc tuyn Cc dch v i vi nh tuyn dng Dch v ng qung co tuyn dng Tng hp h s v la chn ng vin ph hp Dch v tm kim ng vin t ngn hng h s Cc dch v i vi ngi lao ng Cung cp thng tin vic cn ngi ng h s ng vin Gi email thng bo vic lm mi ph hp vi h s ca ng vin
Tin hnh kho st theo yu cu ca nh Gi email thng bo kt qu s tuyn tuyn dng hoc phng vn t logo qung co H tr o to nhn vin T vn ngh nghip Thng tin kha hc
Vi cc dch v h tr khch hng phong ph nu trn, cng vi cc u im do vic ng dng CNTT mang li, nhng thun li do cc cng vic lm trc tuyn em n cho nh tuyn dng v ngi lao ng l rt ln. Bng IV.19: Thun li ca cng vic lm trc tuyn Thun li Tit kim thi gian, cng sc v tng hiu qu i vi nh tuyn dng Thi gian thu thp h s ng vin ngn, qu trnh chn lc h s c h tr bng cc gii php k thut (cng c tm kim, t kha, v.v) nn nng cao tnh chnh xc v hiu qu ca quy trnh tuyn dng, gip doanh nghip d dng sng lc v tuyn chn c nhng ng vin ph hp. Ch vi 60-100 USD, nh tuyn dng c th ng thng tin tuyn dng trn cc cng TMT trong thi gian 30 ngy, c cp mt m vo ngn hng d liu vi hng trm nghn h s ng vin. i vi ngi lao ng Tm kim thng tin v np h s ng k mt cch d dng t bt c a im no ch vi thao tc tm t kha v nhp chut n gin. Cc chc nng h tr linh hot cng gip ngi lao ng tm kim v chn cc vic lm ph hp mt cch nhanh chng v hiu qu hn. ng vin c th np h s trc tuyn qua mng Internet m khng mt ph tuyn dng hay mi gii.
Tit kim chi ph
135
Khng b hn ch v khng gian
Vic ng thng tin trn Internet gip nh tuyn dng c th thu ht cc ng vin cht lng t khp cc tnh, thnh trong c nc v nc ngoi. Vic ng thng tin vic lm trn Internet cng vi ng dn v website doanh nghip hoc cc video clip qung co l mt cch marketing doanh nghip hiu qu. H thng tuyn dng trc tuyn vi u im v kh nng lu tr, phn loi h s, h thng ha, tnh ton lu lng ng vin v ch lm l ngun thng tin qu. Ngun thng tin ny gip cc chuyn gia nhn s ti cc doanh nghip cng nh cc nh kinh t v m trong nghin cu v phn tch s liu - c s hoch nh chin lc v ngun nhn lc.
Cc ng vin c nhiu c hi hn do c th tip xc vi hng ngn u vic t hng ngn nh tuyn dng trong v ngoi nc. Cc ng vin cng c th tn dng cng c Internet tm hiu v chnh nh tuyn dng (c cu t chc, s mnh, tnh hnh kinh doanh, vn ha cng ty, v.v). Qua , cc ng vin c th tch ly nhng kin thc v kinh nghim qu bu t cc chuyn mc nh t vn tm vic hoc cm nang ngi tm vic nng cao nng lc cnh tranh ca mnh trong qu trnh ng tuyn.
Cc thun li khc
Nhng thun li ny gii thch cho s tng trng lin tc ca nhu cu tuyn dng trc tuyn t khi hnh thc ny ra i. iu ny th hin rt r qua vic ch s cu nhn lc trc tuyn ca doanh nghip trong Bo co Thng s nhn lc trc tuyn hng qu ca Vietnamworks.com tng mnh.35 Hnh IV.32: Ch s cu vic lm trc tuyn ca doanh nghip
25000 20000 15000 10000 5000 0
2 1/ 00 5 Q 2 2/ 00 5 Q 2 3/ 00 5 Q 2 4/ 00 5 Q 2 1/ 6 00 Q 00 /2 2 6 Q 00 /2 3 6 Q 2 4/ 00 6 Q 2 1/ 00 7 Q 2 2/ 00 7 Q 2 3/ 7 00 Q 2 4/ 7 00 Q 00 /2 1 8
Ngun: Vietnamworks.com.
35 Chi s cu c tnh trn c s s vic lm mi, hp l ng tuyn trn website ca Vietnamworks.com trong mi qu.
136
Nm bt nhu cu to ln ca doanh nghip v ngi lao ng Vit Nam i vi hnh thc tuyn dng trc tuyn, hng lot cng vic lm trc tuyn ra i. Tuy nhin, cht lng cng ngh v dch v ca cc website tuyn dng - vic lm ny khng ng u. Mt s website mi hot ng chp nhn ng li tin t cc website khc, hoc ng tin tuyn dng min ph cho khch hng trong mt thi gian, sau ngh mc gi thp hn cnh tranh ginh khch hng. Nhiu website ch gii hn dch v ng thng tin qung co vi s lng doanh nghip v u vic t, cc dch v h tr ngho nn khng th cnh tranh vi cc cng vic lm trc tuyn c u t quy m v chuyn nghip. c bit, khng hong kinh t th gii t cui nm 2007 ko theo s suy thoi ca nhiu ngnh ngh, lm gim nhu cu nhn s ca cc doanh nghip. Do iu kin ti chnh eo hp, nhiu doanh nghip phi dng k hoch tuyn dng, mt s khc tm phng thc tuyn dng t tn km hn nh tin c, tuyn dng trc tip, v.v iu ny dn n h qu l doanh thu ca nhiu doanh nghip vn hnh cng vic lm trc tuyn gim, ng thi t ra nhiu thch thc ln i vi cc cng vic lm trc tuyn. Cc doanh nghip vn hnh cng vic lm trc tuyn phi tch cc ci thin chnh sch cnh tranh v thu ht khch hng. Sang nm 2009, cc chnh sch thu ht khch hng hiu qu cng vi s phc hi bc u ca nn kinh t khin nhu cu tuyn dng trc tuyn tng bc c hi phc. Thng s nhn s trc tuyn ca Vietnamworks.com cho thy, ch s cu nhn lc trc tuyn trong qu 3/2009 tng 11,4% so vi qu 2/2009 v tng 52,4% so vi qu u nm. y l nhng du hiu tch cc i vi cc doanh nghip vn hnh cng vic lm trc tuyn. Tuy nhin, s phc hi bc u trong bi cnh kh khn hin nay t ra nhng thch thc cnh tranh cao hn cho cc website ny trong chnh sch thu ht khch hng v pht trin kinh doanh. Khng ch u t ci thin cc dch v h tr i vi khch hng doanh nghip, cc cng vic lm trc tuyn cng ngy cng a dng ha v nng cao cht lng cc dch v h tr trc tip ti khch hng l ngi lao ng cng nh cc dch v tng tc gia ngi tuyn dng v ng vin. Hp IV.3: Mt s chnh sch thu ht khch hng ca cc cng vic lm trc tuyn Trc y, khi s cnh tranh cha n hi gay gt, cc mng vic lm thng thu ht khch hng qua cc chng trnh trng thng nh: gii thiu bn b s dng dch v trng thng hoc bc thm trng thng cho cc thnh vin, vi gi tr phn thng ngy mt nng cao. Khi cc chng trnh trn km dn tc dng, cc mng vic lm tp trung u t tng tin ch s dng thu ht ngi s dng. C mng cn cung cp phn mm qun l nhn s, cho php ng vin t ng k h s trc tuyn d cha c nhu cu tm vic, nhm to ngun cung nhn lc tc thi cho cc nh tuyn dng. Vietnamworks.com: Bn cnh cc trang mc t vn v kinh nghim tm vic, k nng tr li phng vn, cch lm h s, xu hng tuyn dng cho ngi tm vic, VietnamWorks.com cn h tr ng vin dch v qun l h s c nhn (ng nhp thng tin c nhn, theo di tnh trng h s, thng bo vic lm mi ph hp vi tiu ch tm kim ca ng vin, gi email thng kt qu s tuyn hoc phng vn, v.v).
137
Timviecnhanh.com: Min ph vnh vin ng tin tuyn dng v tm vic. Ngoi cc thng tin vic lm, kha hc, t vn hng nghip, timviecnhanh.com cn trin khai chng trnh Xc thc ti khon nh tuyn dng, cnh bo cc th on la ngi tm vic nhm hn ch cc thng tin tuyn dng o v cc c s la o gy thit hi cho ngi lao ng. Loanle.com.vn: Chuyn nghip ha dch v tuyn dng: trang b phn mm Filefinder cho php phn chia ng vin theo gn 2.000 ngnh ngh khc nhau (thay v 20-30 ngnh ngh nh trc y); p dng quy trnh tuyn dng vi 16 bc chnh v 200 bc chi tit, nhm cung cp ng vin c cht lng cho cc doanh nghip. VNRecruiment.com: Tp trung vo cc dch v tuyn dng, o to v t vn nhn s, mng vic lm VNRecruitment ch trng khng m rng hot ng chuyn vo mt s ngnh ngh nh ti chnh, hng tiu dng nhanh, sn xut, ha cht, xy dng, v.v Vietladders.com: Cng chn phn khc th trng hp nhng cch lm ca Vietladders.com li khc: sn tm cc ng vin qun l c hc vn cao v nhiu kinh nghim (c bit l nhng ngnh ngh ang c nhu cu cao trong x hi) v mi h i phng vn tm vic (c tr th lao). Cch lm ny gip cc ng vin c c nhng chn la thch hp hn trong cng vic, hoc to mi quan h tng tc vi nh tuyn dng cho cc c hi hp tc sau ny. VIPdatabase.com: Ngoi vic tp trung tuyn chn, cung cp nhn lc mt s ngnh ngh ang pht trin mnh ti Vit Nam, phn loi thng tin v xu hng tuyn dng, website ny cn tng cng thm nhng tin ch khc nh m blog to mi trng giao lu gia cc chuyn gia trong tng lnh vc v cc i tng quan tm n ngnh ngh tuyn dng; t chc cc bui ta m chuyn , v.v Ngun: Thi bo kinh t Si Gn online. T nm 2008, website tuyn dng - vic lm bt u c a vo h thng gii BITCup (The Best IT Solutions - Gii php cng ngh thng tin hay nht) do tp ch Th gii vi tnh - PC World Vit Nam t chc hng nm. Vic kho st c tin hnh trn hai i tng l hai nhm khch hng chnh ca cc cng vic lm trc tuyn ny: nh tuyn dng v ng vin tm vic. Bn cm tiu ch bnh chn bao gm: ni dung, thit k v k thut, dch v h tr v kt qu s dng website (t l tuyn dng thnh cng). Ba website c bnh chn cao nht trong nm 2008 l www.vietnamworks.com, www.kiemviec.com v www.timviecnhanh.com.
138
Hnh IV.33: Kt qu bnh chn website tuyn dng - vic lm nm 2008

i m trung bnh
3.9 3.8 3.7 3.6 3.5 3.4 3.3 3.2
m
3.1
m w or
co m
ks .co
g. co
.vn
ki em vie c.c o
bv ie t.c o
h.
co m
tim vie cn h
ye n
na
vie t
tu
Website
Ngun: www.pcworld.com.vn.
Sang nm 2009, www.vietnamworks.com tip tc ng u danh sch bnh chn website tuyn dng - vic lm ca gii BITCup, tuy nhin, v tr th hai v th ba c s thay i. Bng IV.20: Kt qu bnh chn website tuyn dng - vic lm nm 2009 Xp hng 1 2 3 Tn website www.vietnamworks.com.vn www.timviecnhanh.com 24h.com.vn n v cung cp VietnamWorks VINA Head Hunter Corporation CTCP Qung co trc tuyn 24h im s (Ti a: 5) 4,7 4,1 2,9
* im s cao nht l 5
Theo tng kt ca n v t chc gii BITCup 2009, yu t c nhiu ngi dng quan tm nht i vi nhm website tuyn dng - vic lm l a dng thng tin v tc cp nht ni dung ca website. Hai yu t ny quyt nh chin thng ca www.vietnamworks.com. iu ny cng th hin xu hng gia tng v yu cu thng tin ca ngi dng i vi dch v trc tuyn. ng thi, lin quan n tnh xc thc ca thng tin c ng ti, www.vietnamworks.com c 80% ngi dng nh gi l thng tin ng tin cy - con s cao nht trong ton nhm bnh chn website.36
36
Vi nhm cc website giao dch, 55% ngi dung cho rng kh nng so snh tnh nng sn phm ca cc website ny chi mc trung bnh hoc km. 47% khng va vi cc chi tit m t sn phm m website cung cp. 60% khng va vi tc giao hng sau khi t mua.
vie cla m
an
du n
24
h.
jo
.co
139
C th ni, s pht trin ca hnh thc tuyn dng trc tuyn, c bit l cc website v lao ng vic lm, vi ngun thng tin tng hp, a dng, cng c tm kim mnh, cc dch v h tr hiu qu m ra nhng c hi ln cho ngi tm vic. ng thi, hnh thc tuyn dng ny cng gip doanh nghip gii quyt nhu cu nhn s nhanh chng v hiu qu hn. D on trong thi gian ti, tuyn dng trc tuyn s tip tc l knh tuyn dng nhn c s quan tm v u t ln. y l c hi thun li, ng thi t ra nhng thch thc to ln cho cc doanh nghip kinh doanh v vn hnh cng vic lm trc tuyn trong vic nng cao cht lng dch v cng nh thng hiu ca mnh thu ht doanh nghip v ngi lao ng.
2. Qung co trn mng x hi

Vi cc u im ca qung co trc tuyn nh khng b gii hn v khng gian v thi gian, chi ph hp l, s h tr v cng ngh m ra kh nng sng to v tn, d xc nh phn khc khch hng mc tiu cng thm cc u im c bit ca mng x hi nh tnh tng tc cao, hiu ng lan truyn theo cp s nhn, qung co trn mng x hi ang ngy cng thu ht s quan tm ca cc doanh nghip. Qung co trn mng x hi l vic tin hnh mt phn hoc ton b quy trnh tuyn truyn, gii thiu thng tin v sn phm, dch v, doanh nghip hay tng ca doanh nghip (hoc c nhn kinh doanh) ti ngi tiu dng thng qua mi trng mng x hi. Theo Ngh nh s 97/2008/N-CP ngy 28/8/2008 ca Chnh ph v qun l, cung cp, s dng dch v Internet v thng tin in t trn Internet, dch v mng x hi trc tuyn c gii thch l dch v cung cp cho cng ng rng ri ngi s dng kh nng tng tc, chia s, lu tr v trao i thng tin vi nhau trn mi trng Internet, bao gm dch v to blog, din n (forum), tr chuyn trc tuyn (chat) v cc hnh thc tng t khc. Dch v to blog bt u c ch Vit Nam t khong nm 2005. Trong sut nm nm tip theo, Yahoo! 360o lun l mng x hi p o v s lng thnh vin Vit Nam. Trong nghin cu Thi quen s dng Internet Vit Nam ca Yahoo v TNS Media thc hin vo thng 04/2009 (khi Yahoo! 360o cn hng thnh) c n 85% ngi c hi cho bit c s dng dch v ny. Trong khi , ch 4% s ngi tham gia kho st dng Facebook. Con s ny YouTube l 46%, Google Group l 27%, Yahoo! Group 21% v MySpace l 5%. Quanh thi im Yahoo! 360o ng ca, cc mng x hi Vit Nam nh Hi5, MySpace, CyWorld, Opera, Twitter, Worldpress, Tamtay, Youbanbe u c s gia tng t bin v lng thnh vin ng k mi. Tuy nhin, tng ch din ra trong mt thi gian ngn ri dng li, tr trng hp Facebook. S ngi dng Facebook tng t bin, vi tc tng khong 200.000 thnh vin mi thng, nht l khi phin bn ting Vit ra mt. Vi tnh cht m, kh nng tng tc rng ri, n thng 8/2009, theo kho st ca FTA37, Facebook tin ln v tr th 2 trong nhm cc mng x hi c yu thch nht Vit Nam thi k hu Yahoo! 360o. Yahoo! 360 Plus tm dn u do c li th t h thng dch v email, chat, cng vi vic chuyn d liu ngi dng t Yahoo! 360o trc .
37 Cng ty nghin cu th trng FTA l cng ty Vit Nam hot ng chuyn nghip trong lnh vc nghin cu v t vn v th trng. T nm 2002, FTA l thnh vin chnh thc ca ESOMAR (Hip hi cc cng ty nghin cu th trng chuyn nghip th gii). Nm 2006-2007, FTA c chn l i din ca ESOMAR ti Vit Nam.
140
Hnh IV.34: Cc mng x hi c a chung nht Vit Nam thi k hu Yahoo! 360o
Yahoo! 360 Plus Facebook Hi5 MySpace CyWorld Opera Youbanbe Twitter 0 5 11 66 7 21 0 0 8 9 1316 35 23 25 23 22 17 15 20 30 40 50 60 70 80 90 100 36 40 50 47 61 68 82 89
8 0 0 10
S dng nhiu nht nm ti

Ngun: FTA Viettrack 09/2009.
S dng nhiu nht
S dng
Bit n
Mt mng x hi Vit Nam tuy ra i mun (thng 8/2009) nhng c bc tin ngon mc v s lng thnh vin l Zing Me. Theo s liu Zing Me cung cp trn nhiu phng tin thng tin i chng, mng x hi ny t 3,75 triu thnh vin hot ng vo ngy 4/12/2009, trong khi con s tng ng ca Facebook l 1,02 triu. Mc d vy, s lng khch hng qung co trn Zing Me cha cao do a phn khch vo Zing tui v thnh nin, vi mc ch gii tr, cha nh hnh mt i tng khch hng r rt. Ngoi cc mng x hi cung cp dch v to blog nu trn, cn phi k n cc din n thu ht kh ng thnh vin tham gia cng nh cc doanh nghip tin hnh qung co: www.muare.vn, www.5giay.vn, www.webtretho.com, www.lamchame.com v mng x hi cung cp dch v tr chuyn trc tuyn ph bin nht Vit Nam l Yahoo! Messenger. Hin nay, c hai hnh thc qung co chnh trn cc mng x hi ti Vit Nam l qung co hin th v qung co tng tc.
2.1. Qung co hin th

Hnh thc qung co hin th thng thy nht l t logo, banner hoc text qung co ti cc mng x hi c lng truy cp ln, trong c nhiu i tng khch hng tim nng ca sn phm. Ngoi ra, doanh nghip cng c th ng dng cng ngh a phng tin to hnh nh chuyn ng c bit trn website nh flash. Hnh thc ny i hi s u t cao v tng, thit k m thut. B li, cc thnh phn a phng tin rt cun ht, sng to v c kh nng tng tc gip xc nh i tng khch hng.
141
Hnh IV.35: Minh ha mt s mu qung co hin th Banner qung co trn din n muare.vn Flash qung co trn danh sch bn b ca Yahoo! Messenger
Qung co hin th (c bit l hin th banner) l hnh thc qung co c s dng rng ri nht trn cc mng x hi Vit Nam hin nay, c hiu qu cao trong vic qung b thng hiu do kh nng hin th thng ip qung co kh tt. y cng l hnh thc qung co n gin, tit kim thi gian qun l cho doanh nghip. Tuy nhin, s xut hin dy c ca nhng banner, flash qung co trn cc mng x hi hin ang gy d ng qung co cho ngi xem. Nhng banner qung co, mc d vn c nh gi l cch qung co ph bin v hiu qu nht hin nay, cng ngy cng t c ch do phi cnh tranh tn sut v v tr xut hin gia chnh cc banner vi nhau. Hp IV.4: nh gi hiu qu ca qung co hin th trn Facebook ca mt s doanh nghip Vinabook: Qung co hin th trn Facebook cha chng minh c s vt tri so vi cc hnh thc qung co trc tuyn khc, v d nh qung co bng t kha (targeted keywords ads) cha chng t c hiu qu mang li lng truy cp ln. T l nhp CTR (Cost-through Rate) tng i thp, ch 0,05-0,07%. Chi ph gn tng ng vi qung co banner cc bo in t ln. Tuy nhin lng khch hng n t Facebook c cht lng v ng c mua hng tt hn mt s ngun khc nh banner t cc site ni dung. T l chuyn i (conversion rate - y l t mua hng) t ngun Facebook trung bnh t 1,6 - 2,8%. Baomoi Mobi: Sau hn hai tun chy th qung co (t 09/9-27/9/2009) c hn 30 triu impression (lt hin th), s lng nhp chut khong gn 20.000. T l nhp (CTR) kh thp, khong 0,05% - 0,1% ty theo tng thi im. Ngun: Vinabook v Baomoi Mobi cung cp.
142
C nhiu cch tnh ph i vi hnh thc qung co hin th trn mng x hi, trong c th chia thnh hai nhm chnh l tnh ph c nh (hay ph trn gi) v tnh ph linh hot. * Ph c nh: Doanh nghip hoc c nhn mun ng qung co s tr mt mc ph trn gi theo tun, thng, qu hoc nm. Mc ph ny rt a dng, ty theo mc ph bin ca mng x hi, v tr t qung co, kch thc qung co hay cp ca trang hin th qung co. Cch tnh ph ny ang c nhiu din n Vit Nam p dng nh www.muare.vn, www.5giay.vn, www.enbac.com, www.webtretho.com, vn. 360plus.yahoo.com, vn.answers.yahoo.com, v.v u im ca phng thc ny l doanh nghip c th ch ng ngn sch qung co, n gin trong thanh ton v qun l. Ph c nh cng gip doanh nghip gim thiu ri ro do li thng k ca h thng hoc do nhm ngi truy cp lin kt vi nh cung ng dch v qung co hng hoa hng Tuy nhin, nhc im ca phng php ny l doanh nghip vn b tnh ph d lng truy cp c th khng ng u (gim vo ngy cui tun hoc nhng k ngh l, Tt) hoc khi h thng b gin on. Bng IV.21: Bo gi qung co hin th trn Yahoo! 360 Plus v www.5giay.vn
Bo gi qu ng co hi n th trn Blog 360plus c a Yahoo! Vi t Nam (p d ng t ngy 01/7/2009) Position Large rectangle & supper banner Large rectangle Supper banner 2009 Rate VND 45.000.000 VND 30.000.000 VND 20.000.000 Remark 2 weeks exclusive, no tier discount
Ngun: Yahoo! Vit Nam v www.5giay.vn cung cp.
* Ph linh hot: C nhiu cch tnh ph linh hot nh CPC (Cost per Click), CPM (Cost per thousand impressions), CPS (Cost per sale) hay CPA (Cost per Action). Tuy nhin, Vit Nam, hai phng php tnh ph ph bin nht l CPC v CPM.38 u im ca cch tnh ph linh hot ny l doanh nghip ch phi tr tin cho nhm khch hng tim nng hoc khi c ngi mong mun mua hng ha, dch v ca doanh nghip. Tuy nhin, p dng phng php ny khin doanh nghip kh kim sot chi ph phi tr cho chin dch qung co nu mng x hi khng cho php gii hn ngn sch ti a. ng thi, doanh nghip phi chp nhn ri ro cao do li thng k ca h thng hay do nhp chut gian ln.
38
CPC (Cost per click): Tnh ph da trn s lng nhp chut ca ngi truy cp vo qung co. CPM (Cost per thousand impressions): Tnh ph trn mi 1000 lt qung co c hin th. CPA (Cost per Action): Tnh ph da trn mi hnh ng c th (giao dch, np n) lin kt vi qung co c hin th.
143
Hp IV.5: Cch tnh ph qung co hin th trn Facebook Ch tr tin khi c ngi mong mun s dng dch v ca doanh nghip: Cng nh nhng nh cung cp qung co tin tin khc, Facebook cho php doanh nghip la chn cch tnh ph da trn s lng nhp chut vo qung co ca ngi dng CPC (cost per click) hoc 1000 lt qung co c hin th CPM (cost per thousand impression). Tuy nhin, iu khng c ngha l doanh nghip s phi tr mt s tin khng l nu nh qung co qu thu ht. Facebook cho php gii hn ngn sch hng ngy dnh cho qung co (ti thiu 1 USD/ngy). Do , doanh nghip c th an tm l mnh s khng bao gi phi tr nhiu hn so vi mc ngn sch nh. H thng qung co ca Facebook s t ng dng hin th qung co khi chi ph qung co ca mt ngy t mc gii hn m doanh nghip ra. Tnh linh hot cao: Doanh nghip c th chuyn i gia hai hnh thc tr ph t CPC sang CPM v ngc li. Thanh ton trc tuyn: Facebook cung cp gii php thanh ton trc tuyn n gin v nhanh chng cho doanh nghip. Ph qung co c c tr t ng hng ngy qua th tn dng hoc th ghi n ca doanh nghip. Mc gi qung co gia cc mng x hi c s chnh lch ln v thng t l thun vi mc ph bin ca mng x hi . Nu gi qung co trn cc din n nh www.muare.vn, www.5giay.vn hay www.webtretho.vn mc trung bnh, ph hp vi c khch hng l doanh nghip hay c nhn th cc dch v mng x hi ca Yahoo! Vit Nam nh Yahoo! Messenger, Yahoo! 360 Plus hay Yahoo! Hi p c mc ph qung co cao do lng khch v lng truy cp rt ln, ph hp vi i tng l cc doanh nghip ln. Bng IV.22: Thng k lng truy cp hng thng ca Yahoo! Vit Nam S lng khch truy cp hng thng S lt truy cp hng thng
Dch v
Thng k nhn khu hc
Vietnam Messenger
7,9 triu
100,1 triu
144
Vietnam 360 Plus
2,4 triu
13,9 triu
Vietnam Answers
2,4 triu
13,9 triu
Vi cc mng x hi c tr s ti Vit Nam , khch hng c th lin h trc tip vi n v bn qung co thuc mng x hi v mua v tr t qung co theo tun, thng, qu hoc nm. Khi mun qung co trn cc mng x hi nc ngoi, khch hng thng phi mua khng gian qung co theo hp ng vi cng ty qung co trung gian. Tuy nhin, mt s mng x hi nh Facebook cho php khch hng t to qung co thng qua h thng qung co t phc v (self-serve advertising). S dng h thng ny, khch hng c th t to URL ch, tiu , ni dung, chn nh, chn i tng khch hng mc tiu, u gi gi tr CPC hoc CPM... trn h thng h tr ca Facebook. Hp IV.6: Chin dch qung co ca Baomoi Mobi trn Facebook Mc tiu - Qung b hnh nh. - H tr cho chin dch khai trng. - H tr marketing cng vi cc knh khc t con s u n (trong khong thi gian chy qung co): t nht 1000 ngi s dng Baomoi Mobi mi trong mt ngy. Phng thc S dng Facebook Ads tr ti trang http://baomoi.mobi vi thng ip: D bo c bo vi vu v ni dung miu t l Xu hng c tin mi khng th chi t dnh cho hu ht cc loi in thoi. Hnh nh s dng l ng nht vi hnh nh ca Baomoi Fan Page. Kt qu Sau hn hai tun chy th, c hn 30 triu Impression, s lng click (nhp chut) khong gn 20.000. S lng Click/Impression ng u so vi tui. Ngi nhp chut t 1824 tui chim khong 60%, 25-34 tui chim khong 34%, s cn li l 35-54 tui. N hin ra impression nhiu hn nam (theo ng t l gia nam v n trn Facebook ni chung) nhng nam nhp chut nhiu hn n. Baomoi Mobi t ch tiu c 1.000 ngi s dng mi mi ngy. Ngun: Baomoi Mobi cung cp.
145
2.2. Qung co tng tc

Qung co tng tc trc tuyn ra i cng vi s xut hin ca Web 2.0. Theo , doanh nghip hoc c nhn kinh doanh s ng k v tr trn mt mng x hi c nhiu ngi tham gia tr chuyn vi ngi tiu dng, khch hng tim nng v nhng ch nh sn phm, dch v, gii p thc mc. Nhng ni dung c lu gi v cng khai bt k ai cng c th c v phn hi. Vi phng thc qung co ny, doanh nghip s d dng xc nh c i tng khch hng tim nng ty theo c tnh ca cng ng v truyn t nhng thng ip tip th, qung co mt cch nh nhng, kn o nhng c kh nng lan truyn (viral marketing) trong cng ng. Cc din n nh www.muare.vn, www.5giay.vn, www.webtretho.com, www.enbac.com l ni chng kin m hnh qung co tng tc u tin Vit Nam. Doanh nghip hoc c nhn c th lp ch (topic) bn hng hoc qung co dch v ca mnh v trc tip trao i, giao lu vi khch hng trn topic. Vic lp cc topic qung co hay gii thiu sn phm hon ton min ph, nhng cc topic ny s b y li xung cc trang sau mi khi c cc ch mi c lp ra hoc khi cc ch c c nhng bi vit mi. T ny sinh nhu cu s hu cc topic dnh. l nhng topic lun nm c nh khu vc ring trn u trang nht ca cc chuyn mc, nn hiu qu qung co cng ln hn rt nhiu. Hin nay, nhu cu lu thng tin qung co s dng topic dnh ti cc din n ang rt cao, nht l cc din n ln c s lng truy cp cao. Muare.vn l mt trong nhng website c hot ng u gi topic dnh nhn nhp nht v s lng thnh vin cng nh khch truy cp lun ln n con s hng nghn. Bt u t thng 8/2008, khi nhu cu s hu topic dnh tng cao, ban qun tr website www.muare.vn quyt nh t chc u gi cng khai cc topic dnh trn din n ny. Hot ng u gi ny din ra hai thng mt ln, mi ln ko di 24h, t 12h tra hm trc n 12h tra hm sau, vi th tc tham gia u gi tng i n gin. Hp IV.7: Quy nh u gi topic dnh ca www.muare.vn - Nick tham gia t gi phi l nick kch hot SMS. Khng c php spam hay hi p trong topic u gi ngoi vic t gi, nu vi phm s kha nick ti thiu 3 ngy. - Gi t khi u gi l cho 1 thng. Khi thanh ton th nhn i gi t (do thi gian dnh topic l 2 thng). - Trong reply t gi u tin phi li thng tin lin h: S in thoi di ng (bt buc) v nick Yahoo hoc email. - c php t gi nhy n ln bc gi (v d gi cao nht ang l 550 nghn, c th t gi 800 nghn) n v lm trn theo bc gi, 1 nick c php t gi nhiu ln, ln t gi sau phi cao hn ln t gi trc, nu khng s coi t gi sau l khng hp l. - Ngi t gi sau c th t gi thp hn ngi t gi trc ( trnh tnh trng ph gi), nu ngi t gi cao hn b th ngi sau s c chn thay th. Nhng t gi no hp l, c chn m b th s b kha nick 1 thng.
146
- Khi t gi th khng c php sa li ni dung reply t m phi to reply mi. - ng 12 gi 00 tra ngy cui cng ca phin u gi, phin u gi s kt thc, nhng t gi c h thng ghi nhn t 12 gi 01 tr i s b loi. Trng hp khi ht gi c 2 t gi hp l bng tin nhau th s chn t gi no tr gi sm hn v nm trn. Mt s din n nh www.5giay.vn, www.webtretho.com khng p dng hnh thc u gi nh muare.vn m c mc gi c nh cho topic dnh c gn c nh v tr u tin ca mi chuyn trang vi mc gi a dng ty theo tng chuyn mc. Bn cnh hnh thc dnh topic, nhiu din n cn pht trin dch v SMS - AUTO UP khi mun nhn tin bng in thoi di ng cp nht ch ln u v SMS - HOT TOPIC khi mun nhn tin bng in thoi di ng cp nht ch ln u v gn thm t HOT ni bt trong vng 24 gi. Vi hnh thc ny, doanh nghip v c nhn c th nhn tng tin ring l, hoc chn ch nhn tin t ng vo cc gi t trc cp nht thng tin lm mi ch ca mnh t my in thoi di ng m khng cn truy cp din n vit bi. D vy, cu trc v tin ch ca din n dng nh khng ngi dng qun l, tm kim thng tin, th hin c tnh. V d, lot bi vit v mt ch b ln gia phn bnh lun ca cc thnh vin, hoc nu tch ring thnh thread (bi vit) mi s b tri gia nhiu bi vit khc. Mt hnh thc qung co tng tc khc l lp ti khon ring trn cc mng x hi: * Facebook: Doanh nghip c th to hn mt trang qung co ring trn Facebook bng cch lp mt ti khon v tr thnh mt user ca mng x hi ny. Sau , doanh nghip c th cp nht thng tin lin tc vi cc thnh vin khc di ch Fan. Trn th gii c khng t tp on ln tn dng trit Facebook qung b thng hiu ca mnh, trong ni ting hn c l cc thng hiu nh Starbucks, Coca Cola, Ford. Xu hng ny cng bt u c cc doanh nghip Vit Nam ch . V d, hng Dell chi nhnh Vit Nam thnh lp trang Facebook ca Dell vi tn gi www.facebook.com/dellvietnam kt ni vi khch hng, vi s lng fan ln ti hn 3.300; trang Facebook ca Vinabook l www.facebook.com/vinabook cng c lng fan ln ti hn 2.200. S lng fan ng o ny, cng vi mng li quan h ca h, s l i tng khch hng tim nng rt ln cho doanh nghip. * Cyworld: Mng x hi Cyworld Vit Nam l mt phin bn ca Cyworld Hn Quc. Mng ny th nghim hnh thc qung co tng tc cho mt s doanh nghip. Cc cng ty ng k tn tham gia (nickname) vo mng ny c s hu mt Myhome (ngi nh o ca ring h, c quyn trang tr bng hnh nh, pht ngn theo ch ) v kt bn vi nhng thnh vin khc qung b sn phm. Lc ny, doanh nghip nh mt ngi hng xm, cng vit blog chia s nim vui, ni bun hay thng bo k hoch mi, ng nh, video vo b su tp ring, i bnh lun (comment) cho bn b, t chc cc cuc thi hay cu lc b. Tnh n thng 12 nm 2009, ngi nh dnh cho m phm Lacvert Essance ca cng ty trn mng Cyworld thu ht hng trm nghn lt gh thm, hn 22.000 hng xm v hn 18.000 lu bt ca ngi xem.
147
* YouTube: YouTube cho php ngi dng ng ti, xem v chia s cc on phim min ph. Nhiu doanh nghip tn dng chc nng ny ng ti cc on phim, video clip qung co sn phm, dch v ca mnh. S thnh cng ca video qung co c th c nh gi da trn s lng ngi xem (views) v t l bu chn (ratings). Doanh nghip cng cn ch n kin (comments) ca ngi xem i vi video qung co ni ring v sn phm v dch v ca doanh nghip ni chung. Hnh IV.36: Minh ha video clip qung co trn YouTube Qung co Vinamilk trn Youtube Qung co Yahoo! Vit Nam trn YouTube
* Twitter: Twitter l mt mng x hi v dch v micro-blogging (tiu blog) cho php ngi s dng cp nht nhng thng tin mi nht ca mnh. Dch v ny cn c gi l tweet hay update - v mt kha cnh no c th xem tng ng vi Blast ca Yahoo! 360 hay Status ca Facebook vi khng qu 140 k t. Ngi s dng Twitter Vit Nam c th gi thng tin qua website http://twitter.com, qua cng WAP dnh cho thit b di ng http://m.twitter.com, qua cc ng dng nh Twitterific, TwitterFox hay Twhirl v tin nhn nhanh (Instant Message). S nhanh chng, tin dng ca Twitter cho php to nn cc cuc tho lun xung quanh thng hiu vi s tham gia ch ng t cng ng, ng thi cho php cc cng ty theo di phn ng ca d lun v ngi s dng i vi sn phm hay dch v ca mnh. Vit Nam cng xut hin ti khon ca mt s doanh nghip v ca c cc mng x hi khc trn Twitter nh Baomoi, Vinapay, Clip.vn, Buzz.vn, YanTV, TuVinhSoft, LinkHay. Tuy nhin, n thi im hin ti, Twitter vn cha tht s ph bin ti Vit Nam. C th thy qung co tng tc l mt cch tip cn khch hng hiu qu. Nhng li ch mng x hi mang li cho doanh nghip l ht sc to ln: ci thin dch v chm sc khch hng; tng nhn bit thng hiu; thun li trong nh hng v iu chnh chin lc truyn thng v pht trin sn phm; tip thu nhng phn hi mang tnh xy dng ci thin cht lng sn phm v dch v, v.v Ngi tiu dng cng ch ng tip cn thng tin, la chn thng ip mun nhn, chia s nhng tri nghim, suy ngh, d bo, nhu cu ca mnh. V vy, xy dng, pht trin v qun l tt chin lc qung co tng tc s gip tng mnh s lng khch hng tim nng v gi h li vi doanh nghip lu di hn.
148
Tuy nhin, khi la chn qung co tng tc, doanh nghip c th gp khng t kh khn. Do mi phn hi c tt v xu u hin th ngay trn website v bt k ai cng c th lp nickname tham gia phn hi, cng vi cp lan truyn theo cp s nhn ca cng ng o, nn cng tc qun l din n hoc blog cn c doanh nghip c bit quan tm. Thc hin tt cng tc qun l s gip doanh nghip hn ch ti a nhng tin tc bt li lan truyn vt qu kh nng kim sot. C th ni, qung co trn mng x hi l mt hnh thc mi m v cn chim th phn nh ti th trng Vit Nam. Tuy nhin, nhng u im ca qung co trn mng x hi, cng nhng thnh cng ca nhiu doanh nghip khi th nghim hnh thc qung co ny, khin cho qung co trn mng x hi tr thnh mt hin tng c ch . Khi cc mng x hi tr nn ph bin, xu hng qung co trn mng x hi ti Vit Nam s cn pht trin mnh m hn na, i hi s nghin cu v u t nghim tc ca doanh nghip ti u ha chin lc qung co ca mnh. Qung co trn mng x hi s gp phn thc y s pht trin ca qung co trc tuyn ti Vit Nam trong tng lai.
149
KHUYN NGH
I. i vi cc c quan qun l nh nc II. i vi cc doanh nghip III. i vi ngi tiu dng
151
KHUYN NGH
Sau bn nm trin khai K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010, TMT Vit Nam c nhng bc pht trin mnh v vng chc, dn i vo cuc sng v gp phn tch cc vo s pht trin kinh t ca t nc. TMT tip tc pht trin mnh m hn na, gip nng cao nng lc cnh tranh ca doanh nghip v c nn kinh k, trong thi gian ti cn tip tc pht huy nhng thnh qu t c, ng thi khc phc nhng kh khn tr ngi bc l r hoc c kh nng s xy ra trong tng lai. gii quyt nhng kh khn tr ngi ny cn c s tham gia tch cc, cht ch ca cc c quan qun l nh nc, doanh nghip, cc t chc x hi ngh nghip v ngi tiu dng. Trong cc nm trc, nhiu gii php cng c xut nhm thc y lnh vc ny. Ti Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009, chng ti xin nhn mnh mt s bin php cn tp trung thc hin trong nm 2010, c th nh sau:
I. I VI CC C QUAN QUN L NH NC
1. H tr mnh m cc doanh nghip ng dng TMT
Kt qu iu tra ca B Cng Thng trong nm 2009 v cc nm gn y cho thy, n nay hu ht cc doanh nghip trong c nc trin khai ng dng TMT cc mc khc nhau. T vic ch trang b my tnh c kt ni Internet v s dng mt s phn mm vn phng, n nay nhiu doanh nghip chuyn sang ng dng cc phn mm chuyn dng, s dng cc hnh thc giao dch, mua bn qua mng, v.v Vic ng dng TMT trong doanh nghip thu c nhng kt qu rt r rng. Vi mc tiu gip doanh nghip c thm knh thng tin tm kim khch hng, th trng, t nm 2006 n nay, B Cng Thng trin khai xy dng mt s cng TMT v cng thng tin trn Internet, bao gm: Cng Thng mi in t quc gia ti a ch www.ecvn.com, Cng Thng tin th trng nc ngoi ti a ch www.ttnn.com.vn v Cng Thng tin xut khu www. vnex.com.vn. Trong nm 2010, B Cng Thng cn y mnh hn na hot ng ca cc cng ny, gp phn gip doanh nghip ct gim chi ph v nng cao hiu qu trong cc hot ng tm kim th trng v khch hng xut khu. Vic cung cp trc tuyn cc dch v cng cng gp phn tch cc gip doanh nghip gim bt thi gian v chi ph lin quan ti th tc ng k kinh doanh, th tc xut nhp khu, v.v Trong cc nm va qua, vic cung cp trc tuyn dch v cng lin quan n thng mi cng c mt s B, ngnh v a phng trin khai kh tt. Trong thi gian ti cn y mnh hn na cc hot ng ny. i vi vic h tr c th cho doanh nghip, c quan qun l chuyn ngnh v TMT cn nghin cu xy dng nhng chng trnh ring bit h tr cho doanh nghip trong cc lnh vc sn xut kinh doanh khc nhau, trin khai th im v nhn rng m hnh trao i d liu kinh doanh in t gia cc doanh nghip.
153
2. Tip tc y mnh tuyn truyn, ph bin v TMT

L mt nhim v quan trng ca K hoch tng th pht trin thng mi in t giai on 2006-2010, trong thi gian qua, hot ng tuyn truyn, ph bin v TMT c cc c quan qun l nh nc, c quan thng tin i chng t chc trin khai mnh m. Vi thc t pht trin TMT nh hin nay, c th ni hot ng tuyn truyn ph bin v TMT t c mc tiu ra. Tuy nhin, TMT l mt lnh vc mi v pht trin nhanh chng, nn trong thi gian ti cn tip tc y mnh hot ng tuyn truyn ph bin v lnh vc ny. Vic tuyn truyn ph bin cn i su vo cc ni dung c th nh: gii thiu cc m hnh ng dng TMT hiu qu, bo m an ton an ninh trong giao dch TMT, bo v thng tin c nhn trong TMT, li ch ca vic mua sm trn mng v thanh ton in t.
3. Tng cng thc thi php lut v TMT

Sau khi Quc hi thng qua Lut Giao dch in t vo nm 2005 v Lut Cng ngh thng tin nm 2006, t nm 2006-2008 Chnh ph ban hnh by Ngh nh hng dn hai Lut ny, hnh thnh khung php l c bn cho cc hot ng trong lnh vc TMT. Trong thi gian va qua, cc B, ngnh hu quan cng ban hnh nhiu vn bn hng dn thc hin cc Ngh nh trong h thng Lut Giao dch in t v Lut Cng ngh thng tin. ni dung Lut v cc vn bn di lut thc s i vo cuc sng, trong thi gian ti cc c quan qun l nh nc cn y mnh vic trin khai thc hin cc quy nh ti vn bn php lut v TMT c ban hnh, bo m vic thc hin nghim tc ca cc c quan qun l nh nc, doanh nghip v mi c nhn trong x hi. Trong trin khai cn ch trng ti hot ng hng dn, ph bin ni dung ca vn bn php lut doanh nghip, nhn dn hiu v thc hin ng cc quy nh ban hnh. thc thi tt php lut v TMT, cc c quan qun l nh nc hu quan cn tng cng b my t chc, nng cao nng lc cn b v trin khai mnh m cc hot ng thc thi php lut. Ch ng pht hin cc hnh vi vi phm php lut v tin hnh x l nghim minh. Tng cng cc bin php bo v ngi tiu dng trong TMT nhm thc y s tham gia ca nhiu tng lp nhn dn vo cc hnh thc giao dch mua bn trn mng.
II. I VI CC DOANH NGHIP

1. y mnh hn na ng dng TMT nhm nng cao nng lc cnh tranh
Thc tin pht trin trong nhng nm va qua cho thy kt qu ca vic ng dng TMT i vi hot ng sn xut kinh doanh ca cc doanh nghip l rt r rng. Nhiu doanh nghip cng mnh dn u t ng dng cc phn mm qun l chuyn dng, b tr cn b chuyn trch v TMT, s dng dch v cng do cc c quan qun l nh nc cung cp nng cao
154
hiu qu kinh doanh. Tuy nhin, t l cc doanh nghip ng dng su TMT vn cn mc khim tn. Trong thi gian ti, cc doanh nghip cn y mnh u t ng dng TMT ti u ha quy trnh sn xut, kinh doanh, c bit l cn u t cho cc phn mm chuyn dng nh qun l ti nguyn doanh nghip, qun tr chui cung ng, qun l khch hng, v.v Tham gia sn giao dch TMT l mt hnh thc xc tin thng mi, tm kim th trng c hiu qu vi chi ph rt thp. Tuy nhin, v nhiu l do khc nhau, vic tham gia sn TMT ca cc doanh nghip c xu hng chng li trong hai nm 2008-2009. Nhm tn dng u im ca phng thc ny trong vic tm kim khch hng, m rng th trng, doanh nghip cn tch cc hn na trong vic tham gia vo cc sn giao dch TMT c uy tn trong nc cng nh trn th gii. ng dng TMT c kt qu tt, cc doanh nghip cn ch trng ti chin lc kinh doanh ca mnh xy dng chin lc ng dng TMT ph hp. ng thi, chin lc ng dng TMT ca doanh nghip cng phi ph hp vi trnh pht trin v h tng cng ngh thng tin v TMT ti a phng.
2. Nng cao nhn thc v TMT v thc tun th php lut

Trong thi gian va qua, cc c quan qun l nh nc ban hnh nhiu vn bn quy phm php lut v TMT. n nay, h thng php lut lin quan ti TMT tng i hon thin. Bn cnh , cc doanh nghip cng nhn thc c tm quan trng v t chc ng dng TMT nhiu mc khc nhau. Tuy nhin, s quan tm ca doanh nghip i vi cc quy nh php lut v TMT cn mc thp. Trong thi gian ti cc doanh nghip cn tch cc tm hiu, nghin cu cc vn bn lin quan n TMT nh Lut Giao dch in t, Lut Cng ngh thng tin, cc ngh nh quy nh chi tit thi hai Lut ny v h thng vn bn hng dn lin quan n chng t in t, giao kt v thc hin hp ng trn website TMT, th rc, tn min, x pht hnh chnh, v.v... Trong qu trnh hot ng, doanh nghip nn tm hiu, pht hin nhng kh khn, bt cp trong vic thc hin cc quy nh php lut v TMT, ch ng xut b sung, sa i. Doanh nghip c th trc tip, hoc thng qua cc t chc x hi ngh nghip nh Hip hi Thng mi in t, Phng Thng mi v Cng nghip Vit Nam, phn nh, ng gp kin ca mnh n cc c quan qun l nh nc.
III. I VI NGI TIU DNG

T nm 2007 n nay, hot ng mua bn trc tuyn c bc pht trin kh mnh m ti cc thnh ph ln. Vic bn hng ha v dch v qua mng Internet c nhiu doanh nghip uy tn thuc nhiu lnh vc khc nhau trin khai v t kt qu kh quan, gp phn nng cao sc cnh tranh ca doanh nghip, ng thi mang li s tin li, thoi mi cho ngi tiu dng.
155
gip hot ng mua bn trc tuyn pht trin mnh hn na, gp phn hnh thnh mi trng mua sm hin i, ngi tiu dng cn mnh dn thc hin vic mua sm trn mng, c th khi u bng vic th nghim mua hng ha ti mt website TMT c uy tn. Bn cnh , nhng c nhn c kinh nghim mua sm trc tuyn cn tch cc tuyn truyn, c ng, vn ng ngi thn, bn b tham gia hnh thc mua bn tin li v an ton ny. Ngoi vic tch cc tham gia mua sm trc tuyn, hnh thnh mi trng TMT an ton, ngi tiu dng cng cn trang b cho mnh nhng kin thc c bn i vi vic s dng mng Internet, trnh b la o lm mt thng tin c nhn, pht tn virus, v.v
156
PH LC
157
PH LC 1
DANH SCH DCH V CNG TRC TUYN MC 3 C CUNG CP TI CC A PHNG
TT 1 Bnh Phc (38 dch v) ng k kinh doanh 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21
TN DCH V CNG
ng k kinh doanh cng ty c phn ng k kinh doanh doanh nghip t nhn (DNTN) ng k kinh doanh cng ty TNHH 1 thnh vin ng k kinh doanh cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k kinh doanh cng ty hp danh ng k thnh lp chi nhnh ng k thnh lp vn phng i din ng k thnh lp a im kinh doanh ng k thay i tr s cng ty ng k thay i ngnh ngh kinh doanh ng k thay i tn doanh nghip ng k thay i ngi i din Thng bo kt np thnh vin cng ty TNHH/cng ty c phn ng k thay i vn iu l ng k thay i vn u t ca DNTN Thng bo thay i b sung thnh vin cng ty hp danh Thng bo thay i thnh vin cng ty TNHH/cng ty c phn do chuyn nhng Thng bo thay i thnh vin cng ty TNHH/cng ty c phn do tha k Thng bo tm ngng hot ng ca doanh nghip Thng bo gii th doanh nghip Thng bo bn doanh nghip
Cp php xy dng Ti tnh 22 ng k cp php xy dng cho cng trnh d n Huyn ng Ph 23 24 ng k cp php xy dng cho cng trnh d n n ngh cp giy php xy dng cho nh nng thn
159
TT Huyn B p 25 26
TN DCH V CNG
ng k cp php xy dng cho cng trnh d n n ngh cp giy php xy dng cho nh nng thn Huyn Phc Long
27 28
ng k cp php xy dng cho cng trnh d n n ngh cp giy php xy dng cho nh nng thn Huyn Lc Ninh
29 30
ng k cp php xy dng cho cng trnh d n n ngh cp giy php xy dng cho nh nng thn Huyn Chn Thnh
31 32
ng k cp php xy dng cho cng trnh d n n ngh cp giy php xy dng cho nh nng thn Huyn B ng
33 34
ng k cp php xy dng cho cng trnh d n n ngh cp giy php xy dng cho nh nng thn Huyn Bnh Long
35 36
ng k cp php xy dng cho cng trnh d n n ngh cp giy php xy dng cho nh nng thn Huyn ng Xoi
37 38 2
ng k cp php xy dng cho cng trnh d n n ngh cp giy php xy dng cho nh nng thn
Lo Cai (38 dch v) 1 2 3 4 5 6 7 Cp php xut bn ti liu khng kinh doanh Cp php xut bn bn tin Cp php hot ng ngnh in Cp php hp bo Cp php hot ng trin lm, hi ch xut bn phm ng k doanh nghip t nhn ng k cng ty TNHH 1 thnh vin
160
TT 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32
TN DCH V CNG ng k cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k cng ty hp danh ng k cng ty c phn ng k thnh lp chi nhnh ng k thnh lp vn phng i din ng k thay i ni dung ng k dn ti thay i ni dung ng k thu, mu du ca doanh nghip, chi nhnh, vn phng i din ng k thay i a im ng k thnh lp Cp li giy chng nhn ng k, giy chng nhn ng k hot ng trong trng hp b mt Cp li giy chng nhn ng k, giy chng nhn ng k hot ng trong trng hp b rch, nt, chy hoc b tiu hy di khc hnh thc khc Cp chng nhn ng k cc cng ty c thnh lp trn c s chia cng ty Cp chng nhn ng k cc cng ty c thnh lp trn c s tch cng ty Cp chng nhn ng k cc cng ty c thnh lp trn c s hp nht cng ty Cp chng nhn ng k cc cng ty c thnh lp trn c s st nhp cng ty Cp chng nhn ng k cc cng ty c thnh lp trn c s chuyn i cng ty Cp mi M s thu Th tc ng k con du Cp chng ch hnh ngh dc i chng ch hnh ngh dc Cp li chng ch hnh ngh dc Gia hn chng ch hnh ngh dc Cp giy chng nhn iu kin kinh doanh thuc Cp li giy chng nhn iu kin kinh doanh thuc do b mt Thay i tn c s, a im, ngi qun l Gia hn giy chng nhn iu kin kinh doanh thuc Cp mi chng ch hnh ngh y t t nhn
161
TT 33 34 35 36 37 38 3
TN DCH V CNG Cp li chng ch hnh ngh y t t nhn Gia hn chng ch hnh ngh y t t nhn Cp mi giy chng nhn iu kin hnh ngh y t t nhn Cp i giy chng nhn iu kin hnh ngh y t t nhn Cp li giy chng nhn iu kin hnh ngh y t t nhn Gia hn giy chng nhn iu kin hnh ngh y t t nhn
Nng (35 dch v) ng k kinh doanh 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 Cp li giy chng nhn ng k h c th Thay i ni dung kinh doanh h c th ng k tm ngng kinh doanh h c th ng k ngng hn kinh doanh h c th Theo di h s ng k ng k doanh nghip t nhn ng k cng ty TNHH 1 thnh vin ng k cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k cng ty c phn ng k cng ty hp danh ng k cng ty nh nc ng k vn phng i din ng k thnh lp chi nhnh ng k h kinh doanh c th
u thu 15 u thu trc tuyn
Cp giy php X-quang 16 17 18 19 Cp php hot ng c s bc x Gia hn hot ng c s bc x Sa i giy php c s bc x Cp li giy php c s bc x
ng k cp giy php xy dng 162 Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009
TT 20 21 22 23 24 25 26 27 Cp giy php xy dng
TN DCH V CNG
Cp giy php xy dng tm Gia hn giy php xy dng ng k cp giy php xy dng ng k hnh ngh gim st ng k hnh ngh kin trc trc tuyn ng k xc nhn quy hoch trc tuyn ng k xc nhn quy hoch trc tuyn
ng k cp giy php u t cho cc doanh nghip u t vo cc khu cng nghip 28 29 30 31 32 33 34 35 4 ng k u t khng thnh lp doanh nghip/chi nhnh ng k u t gn vi thnh lp doanh nghip ng k u t gn vi thnh lp chi nhnh ng k thnh lp Hi ng k cp giy php t vn phng i din ti Nng ng k thuyn chuyn cng tc ca cn b, cng chc trn a bn thnh ph ng k a ch tip nhn cn b theo din thu ht ngun nhn lc ng k cp giy php s lao ng
An Giang (21 dch v) ng k kinh doanh 1 2 3 4 5 6 7 8 9 ng k doanh nghip t nhn ng k cng ty c phn ng k thnh lp cng ty TNHH 1 thnh vin ng k thnh lp cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k lp chi nhnh ng k vn phng i din ng k i giy php li xe ng k hnh chnh cp mi Giy chng nhn phng tin thy ni a ng k/xa ng k phng tin thy ni a
163
TT 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 5
TN DCH V CNG ng k h s cp chng ch hnh ngh Y Dc t nhn ng k h s cp chng nhn iu kin hnh ngh ng k chng nhn iu kin an ton v sinh thc phm ng k cng b tiu chun sn phm ng k qung co ng k h s cp mi Giy chng nhn kinh doanh h c th ng k h s thay i ni dung ng k kinh doanh ng k h s cp mi Giy chng nhn kinh doanh h c th (cp li) ng k h s cp mi Giy chng nhn kinh doanh HTX ng k h s cp mi Giy chng nhn kinh doanh HTX (cp li) Th tc ng k thay i ni dung ng k H c th Th tc ng k thay i ni dung ng k HTX
Ph Th (21 dch v) ng k cp php kinh doanh 1 2 3 4 5 6 7 8 ng k thnh lp cng ty c phn ng k thnh lp doanh nghip t nhn ng k thnh lp cng ty TNHH 1 thnh vin ng k thnh lp cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k thnh lp cng ty hp danh ng k thnh lp chi nhnh ng k thnh lp vn phng i din ng k thnh lp a im kinh doanh
ng k thay i 9 10 11 12 13 14 ng k thay i a ch tr s chnh ca cng ty ng k thay i ngnh ngh kinh doanh ng k thay i tn doanh nghip ng k thay i ngi i din Thng bo kt np thnh vin cng ty TNHH/cng ty c phn ng k thay i vn iu l ca cng ty
164
TT 15 16 17 18 19 20 21 6
TN DCH V CNG ng k thay i vn u t ca DNTN Thng bo thay i b sung thnh vin cng ty hp danh Thng bo thay i thnh vin cng ty TNHH/c phn do chuyn nhng Thng bo thay i thnh vin cng ty TNHH/c phn do tha k Thng bo tm ngng hot ng ca doanh nghip Thng bo gii th doanh nghip Thng bo bn doanh nghip
Qung Bnh (16 dch v) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 ng k i vi cng ty c phn, thnh lp cng ty c phn ng k i vi cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k i vi cng ty TNHH 1 thnh vin: C nhn ng k i vi cng ty TNHH 1 thnh vin: T chc ng k i vi DNTN ng k hot ng (thnh lp) vn phng i din ca cng ty c phn ng k hot ng (thnh lp) chi nhnh ca cng ty c phn ng k hot ng (thnh lp) chi nhnh ca cng ty hp danh ng k hot ng (thnh lp) VP i din ca cng ty hp danh ng k hot ng (thnh lp) chi nhnh ca cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k hot ng (thnh lp) chi nhnh ca cng ty TNHH 1 thnh vin ng k hot ng (thnh lp) VP i din ca cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k hot ng (thnh lp) VP i din ca cng ty TNHH 1 thnh vin ng k hot ng (thnh lp) chi nhnh ca DNTN ng k hot ng (thnh lp) VP i din ca DNTN ng k lp chi nhnh/VP i din trc thuc HTX
Thnh ph H Ch Minh (15 dch v) 1 2 3 ng k cp php kinh t ng k cp php xy dng ng k xc nhn h s vn ha
165
TT 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 8
TN DCH V CNG ng k xc nhn h s lao ng ng k Khai trnh s dng lao ng qua mng ng k cp bn sao h tch qua mng ng k cp bn sao giy khai sinh ng k cp bn sao giy chng t ng k cp bn sao giy chng nhn ng k kt hn ng k kinh doanh DNTN ng k cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k kinh doanh cng ty c phn ng k thnh lp chi nhnh ng k vn phng i din ng k thay i ni dung ng k kinh doanh
Vnh Phc (11 dch v) 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 ng k thm duyt phng chy cha chy (PCCC) Th tc cp giy chng nhn iu kin v PCCC Nghim thu v PCCC ng k doanh nghip t nhn ng k kinh doanh cng ty c phn ng k kinh doanh cng ty TNHH 1 thnh vin ng k kinh doanh cng ty TNHH 2 thnh vin ng k kinh doanh lp chi nhnh ng k kinh doanh lp vn phng i din Cp m s doanh nghip Khc du
H Ni (10 dch v) 1 2 3 4 ng k doanh nghip t nhn ng k cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k kinh doanh cng ty c phn ng k kinh doanh cng ty hp danh
166
TT 5 6 7 8 9 10 10
TN DCH V CNG ng k kinh doanh cng ty nh nc ng k kinh doanh cng ty TNHH 1 thnh vin do c nhn l ch s hu ng k kinh doanh cng ty TNHH 1 thnh vin do t chc l ch s hu Thay i ni dung ng k kinh doanh ca doanh nghip Thng bo lp chi nhnh Thng bo lp vn phng i din
k Lk (8 dch v) 1 2 3 4 5 6 7 8 ng k doanh nghip t nhn ng k cng ty c phn ng k cng ty TNHH 1 thnh vin ng k cng ty TNHH 2 thnh vin ng k lp chi nhnh ng k lp vn phng i din Cp m s doanh nghip Khc du
11
H Nam (8 dch v) 1 2 3 4 5 6 7 8 ng k kinh doanh DNTN ng k kinh doanh cng ty c phn ng k kinh doanh cng ty TNHH 1 thnh vin ng k kinh doanh cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k thnh lp chi nhnh ng k thnh lp vn phng i din Cp m s doanh nghip Khc du
12
Lng Sn (8 dch v) 1 2 3 4 ng k kinh doanh DNTN ng k kinh doanh cng ty c phn ng k kinh doanh cng ty TNHH 1 thnh vin ng k kinh doanh cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln
167
TT 5 6 7 8 13
TN DCH V CNG ng k thnh lp chi nhnh ng k thnh lp vn phng i din Cp m s doanh nghip Khc du doanh nghip
Bnh Thun (6 dch v) 1 2 3 4 5 6 ng k kinh doanh DNTN ng k kinh doanh cng ty TNHH 1 thnh vin ng k kinh doanh cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k kinh doanh cng ty c phn ng k kinh doanh cng ty hp danh Theo di h s ng k kinh doanh
14
Qung Ninh (6 dch v) 1 2 3 4 5 6 ng k thnh lp doanh nghip i vi cng ty TNHH 1 thnh vin (ch s hu l c nhn) ng k thnh lp doanh nghip i vi cng ty TNHH 1 thnh vin (ch s hu l t chc) ng k thnh lp doanh nghip i vi cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k thnh lp doanh nghip i vi cng ty c phn ng k chi nhnh ng k vn phng i din
15
ng Nai (5 dch v) 1 2 3 4 5 ng k cp giy php X-quang Cp giy chng nhn ng k i vi doanh nghip t nhn Cp giy chng nhn ng k i vi cng ty TNHH hai thnh vin tr ln Cp giy chng nhn ng k i vi cng ty c phn Cp giy chng nhn ng k chi nhnh, VP i din
16
Hu Giang (4 dch v) 1 2 3 ng k kinh doanh DNTN ng k kinh doanh cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k kinh doanh cng ty c phn
168
TT 4 17
TN DCH V CNG ng k kinh doanh cng ty TNHH 1 thnh vin
H Tnh (3 dch v) 1 2 3 ng k kinh doanh cng ty TNHH 2 thnh vin tr ln ng k kinh doanh cng ty c phn ng k kinh doanh DNTN
18
Tha Thin Hu (1 dch v) 1 Khai bo hi quan in t
Ngun: B Thng tin v Truyn thng.
169
PH LC 2
PHIU IU TRA DOANH NGHIP NG DNG THNG MI IN T NM 2009
C C TH NG M I I N T V CNG NGH THNG TIN
B CNG TH
NG
Phi u i u tra Doanh nghi p ng d ng Th ng m i i n t n m 2009
......
L u : 1) B Cng Th ng cam k t gi b m t cc thng tin ring c a doanh nghi p v ch dng thng tin cung c p t i phi u i u tra ny cho m c ch kh o st, t ng h p v hi n tr ng th ng m i i n t Vi t Nam n m 2009. 2) Cc doanh nghi p tr c thu c cc t p on, t ng cng ty ho c l cng ty con ch cung c p s li u c a doanh nghi p mnh, khng cung c p s li u c a t p on, t ng cng ty hay cng ty m . 3) Doanh nghi p nh d u X vo tr l i t ng ng. D u : Ch ch n M T cu tr l i; D u : c th ch n NHI U cu tr l i. Thng tin v ng Thng tin ghi trn phi u i u tra c gi kn i i n phi u Thng tin v doanh nghi p
H v tn: .................................................... ..................................................................... Ch c v :...................................................... i n tho i:................................................... Email: .......................................................... .....................................................................
Tn doanh nghi p:............................................................................... ............................................................................................................. a ch :................................................................................................ ............................................................................................................. S l ng nhn vin: ............................................................................ T ng doanh thu n m v a qua:.............................................tri u ng T ng chi ph ho t ng n m v a qua:.................................tri u ng
B. M c u t tr c ti p n c ngoi
Ngy thng n m 2009 i di n doanh nghi p (K tn, ng d u)
A. Thng tin chung v doanh nghi p
s n sng cho TM T
1. Lo i hnh doanh nghi p?

Nh n C ph n T nhn c T p th C v n Trch nhi m h u h n
3. T ng s my tnh trong doanh nghi p?

Quay s ADSL
..............................
4. Hnh th c truy c p Internet c a doanh nghi p?
Khc: ..................................................................................................................
ng truy n ring Khng k t n i Khai khong Bn bun v bn l D ch v l u tr v n u ng Ngh thu t, vui ch i, gi i tr Xy d ng Gio d c v o t o Ti chnh, ngn hng, b o hi m, b t ng s n Khc:.................................. ...........................................
2. Cc l nh v c s n xu t, kinh doanh chnh c a doanh nghi p?

Nng, lm, th y s n V n t i, kho bi Cng ngh thng tin, thng tin, truy n thng Chuyn mn, khoa h c, cng ngh
5. Doanh nghi p c s d ng th
C
i n t cho m c ch kinh doanh?
Khng
6. Doanh nghi p c chnh sch b o v thng tin v d li u c nhn cho khch hng khng?
C Khng
Khng bi t
7. Doanh nghi p c cn b chuyn trch v TM T? ......
Khng
148
171
8. Cc hnh th c o t o CNTT v TM T c a doanh nghi p?

M l p o t o C nhn vin i h c Khng o t o C C C C C C Khng Khng Khng Khng Khng Khng Khng bi Khng bi Khng bi Khng bi Khng bi Khng bi t t t t t t o t o t i ch theo nhu c u cng vi c
C. M c
v hi u qu
ng d ng TM T
13. Doanh nghi p c tham gia cc sn giao d ch TM T sau y khng?
9. Doanh nghi p c s d ng ph n m m no sau y?

So n th o v n b n (Microsoft Office) ........... Qu n l nhn s ............................................. K ton, ti chnh........................................... Qu n l h th ng cung ng (SCM) ............... Quan h khch hng (CRM).......................... L p k ho ch ngu n l c (ERP)...................... Khc: ..................................................................................................................
ECVN (www.ecvn.com) ............................... Gophatdat (www.gophatdat.com) ................. EC21 (www.ec21.com)................................. Alibaba (www.alibaba.com) .........................
C C C C
Khng Khng Khng Khng
Khng bi Khng bi Khng bi Khng bi
t t t t
N u doanh nghi p tham gia sn giao d ch TM T khc, xin nu r:
............................................................................................................................
14a. nh gi hi u qu t vi c tham gia sn giao d ch TM T?

R t th p t t t t Th p Trung bnh Cao R t cao
14b. Doanh nghi p d nh tham gia sn giao d ch TM T trong t ng lai?
10. Doanh nghi p p d ng bi n php b o m t CNTT v TM T no?

T Ph Ph Ch ng l a ...................................................... n m m di t virus, spyware, v.v............ n c ng b o m t h th ng.......................... k i n t ............................................... C C C C Khng Khng Khng Khng Khng bi Khng bi Khng bi Khng bi
Khng
L do khng tham gia sn giao d ch
TM T:...........................................
....................................................... 15. Doanh nghi p c website khng? ng

C
Bi n php khc: ..................................................................................................
.......................................................
11.
c tnh chi ph ng d ng CNTT v TM T c a doanh nghi p trong
n m qua l: ..............................................................................tri u Trong t ng chi ph trn, t l cc h ng m c t ng ng l:

Ph n c ng: ...........................% Ph n m m: ...........................% Nhn s , o t o: .....................% Khc:........................................%
Khng (chuy n cu 17)
S xy d ng (chuy n cu 17)
16a. Thng tin c th v Website c a doanh nghi p?

a ch :............................................... .............................................................. Th i gian thnh l p: ..............................
16b. Website c a doanh nghi p c nh ng tnh n ng no?
Trong , khc l chi ph dnh cho: ...................................................... 12. Doanh nghi p s d ng cc d ch v cng tr c tuy n no sau y?
Tra c u thng tin, quy trnh, th t c hnh chnh trn website c a cc c quan nh n c Th t c xu t ng k, xin gi y php ho t nh p kh u, h i ng s n xu t, kinh doanh c a quan i n t , CO doanh nghi p thng qua website i nt c a cc c quan nh n c
Gi i thi u v doanh nghi p v s n ph m c a doanh nghi p
Gi i thi u v s n ph m, d ch v T ng l ng truy c p:............................. T n su t c p nh t website:
Cho php
t hng tr c tuy n
Cho php thanh ton tr c tuy n
Khc: .........................................................................................................
Hng ngy
Hng tu n
Hng thng
Khng c p nh t ............................................................
Khc (nu c th ): ..............................
149
172
17. Doanh nghi p c nh n d i y khng? ng ti n i n t

D. t t t t Khng bi Khng bi Khng bi Khng bi i n tho i ...................................................... Fax ................................................................. Email ............................................................. Website c a doanh nghi p............................. Khc: .................................................................................................................. C C C C Khng Khng Khng Khng Tc ng
t hng qua cc ph
nh gi c a doanh nghi p v
ng d ng TM T
22. nh gi hi u qu c a vi c ng d ng TM T i v i ho t doanh c a doanh nghi p? (Khoanh trn i m s t ng ng)
ng kinh
Khng hi u qu
R t hi u qu
18. cc ph ng 19. Doanh nghi p c t hng qua cc ph ng ti n d i y khng?

i n tho i ...................................................... C Khng Khng bi t Fax ................................................................. C Khng Khng bi t Email ............................................................. C Khng Khng bi t Website .......................................................... C Khng Khng bi t Khc: ..................................................................................................................
c tnh t ng gi tr cc ng ti n trn trong n m qua l: ..................................tri u
t hng doanh nghi p nh n qua
M r ng knh ti p xc khch hng.....................0 Xy d ng hnh nh doanh nghi p .......................0 T ng doanh s .....................................................0 Gi m chi ph kinh doanh.....................................0 T ng doanh thu v l i nhu n...............................0
1 1 1 1 1
2 2 2 2 2
3 3 3 3 3
4 4 4 4 4
23. nh gi nh ng tr ng i i v i doanh nghi p trong vi c tri n khai TM T t i Vi t Nam hi n nay? (Khoanh trn i m s t ng ng)
20. c tnh t ng gi tr cc n hng doanh nghi p t thng qua cc ph ng ti n trn trong n m qua l: ...................................tri u ng 21. So v i n m tr c, doanh thu t hng ha d ch v ti p th qua knh TM T c a doanh nghi p trong n m nay di n bi n theo chi u h ng:
T ng Gi m H u nh khng i
Tc ng Khng c n tr Nh n th c c a ng i dn v TM T th p ...........0 Ngu n nhn l c ch a p ng yu c u ...............0 Mi tr ng php l ch a hon thi n...................0 H th ng thanh ton i n t ch a pht tri n .......0 D ch v v n chuy n v giao nh n cn y u..........0 An ninh m ng ch a m b o ..............................0 Mi tr ng x h i v t p qun kinh doanh .........0
R tc n tr
1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2
3 3 3 3 3 3 3
4 4 4 4 4 4 4
24. Cc
xu t
i v i chnh sch, php lu t c a Nh n
c nh m thc
y ho t
ng ng d ng TM T c a doanh nghi p?
........................................................................................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................................................................................................................
150
173

SDFSDFGGFD

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

SDFSDFGGFD

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

B CNG THNG

PGS. TS. L Danh Vnh Th trng B Cng Thng

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

I. NG DNG THNG MI IN T CA DOANH NGHIP T KT QU TT

Thng co bo ch v s liu thng k kinh t - x hi nm 2009 ca Tng cc Thng k.

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

II. THNG MI IN T PHT TRIN RNG KHP CC A PHNG TRN C NC

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

III. DCH V CNG TRC TUYN TIP TC C BC PHT TRIN TCH CC

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

IV. O TO TRC TUYN HNH THNH V PHT TRIN

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

CHNG II: CUNG CP TRC TUYN DCH V CNG

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

CHNG III: O TO TRC TUYN

CHNG IV: TNH HNH NG DNG THNG MI IN T TRONG DOANH NGHIP 99

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

1. Cc chnh sch lin quan n CNTT v TMT

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

2.2. Xy dng v thc thi php lut v TMT

2.3. Cung cp dch v cng trc tuyn

2.4. Pht trin cng ngh h tr TMT

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

2.5. Hp tc quc t v TMT

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

2.6. Cng tc t chc thc hin Quyt nh 222

3. H thng php lut v TMT

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

VB bn trn Ngh nh s 57/2006/N-CP Ngh nh s 27/2007/N-CP

Ngh nh s 97/2008/N-CP Ngh nh s 97/2008/N-CP Ngh nh s 90/2008/N-CP

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

II. TNH HNH TRIN KHAI PHP LUT V THNG MI IN T

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

2. Ch k s v dch v chng thc ch k s

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

Hnh I.1: M hnh h thng PKI quc gia

CA chuyn dng cho cc c quan thu c h th ng chnh tr

subscribers CA chuyn dng

2.2. Trin khai ch k s ti cc c quan nh nc

Bo co Thng mi in t Vit Nam 2009

2.3. Cp php trin khai dch v chng thc ch k s cng cng