1.

Koje dve okolnosti, prema F. Gidingsu, odreuju ovekovo ponaanje: podsticaj koji slinost ili razliitost reagovanja ljudi na date podsticaje ta, prema Gidingsu, ima odluujui znaaj za pretvaranje ivotinjskog drutva (krda ili jata) u ljudsko drutvo: svijest vrste Ljudi kao pojedinci, po Gidingsu, najvie se slau u: osjeanjima Drutvo u kome se samovolja identifikuje sa religijom ili tradicijom i u kome je vlast jedina veza meu ljudima, prema Gidinsu, pripada: autoritativnom tipu

24.

disfunkcionalnosti 44. ta po Fromu karakterie produktivnu karakternu orijentaciju ljudi: sposobnosti i spremnost ovjeka da kreira nove situacije i da na taj nain zadovoljava svoje ljudske potrebe i razvija sebe kao cjelovito bie ta je u savremenom drutvu, po Fromu, masovni oblik ovekovog begstva od slobode: konformizam Karakter i sutinu odreenog istorijskog tipa drutva, prema Habermasu, presudno odreuje: znanje nain organizacije drutva Iz koja se dva osnovna dela, po Habermasu, sastoji drutvo, odnosno drutvenih ivot ljudi: svest ivota (drutvena okolina) drutveni sistemi Na kojim irim naelima, po Habermasu, poivaju moderne drutvene institucije iz kojih je sastavljen drutveni sistem: integracije drutva, spoznaje, legitimacije, regulacije Kako se, prema Habermasu, moe spreiti kolonizacija ''sveta ivota'' od strane institucionalnih sistema i obezbediti autonomija i sloboda oveka: razvojom i afirmacijom komunikativnog delanja U emu su strukturalisti pronali klju za razumevanje oveka, drutva i istorije? u strukturi, odnosno u sistemu u kome je ovjek samo jedan od inilaca Na emu se, po zagovornicima fenomenologije, Huserlu, ucu i drugima, zasniva ovekov dodir sa spoljanjim svetom: na ulima ta, po ucu, omoguava komunikaciju meu ljudima i njihov zajedniki drutveni ivot tipifikacije ulnih doivljaja i iskustava ta je za uca tipifikacija: koncept koji pripisuju klasama, stvari koje iskustveno doivljavaju. Na emu se, po pristalicama etnometodologije, temelji drutveni poredak: na tumaenju znaenja svakodnevnih aktivnosti lanova drutva, odnosno drutvene grupe. ta za pristalice etnometodologije predstavlja mentalni proces koji oni nazivaju ''indeksiranost'': da svi sudovi o bilo kojem predmetu ili aktivnosti imaju komunikacijsku vrijednost samo u odnosu na konkretnu situaciju iz koje su izvedeni Kojih pet osnovnih karakteristika savremenog industrijskog drutva navodi R. Aron: odvojenost preduzea i porodice, visoko razvijena tehnoloka podjela rada, usmjerenost preduzea iskljuivo na akumulaciju kapitala dominacija racionalnog interesa preduzea velika koncentracija radnika na mjestu rada. Na emu se, po Belu, temelji dolazee postindustrijsko drutvo: nova intelektualna tehnologija, informatika, kibernetika, biotehnologija. Koja e drutvena grupa, po Belu, u dolazeem postindustrijskom drutvu imati dominantnu drutvenu ulogu: naunici i strunjaci Koja e drutvena ustanova, odnosno institucija u dolazeem postindustrijskom drutvu, po Belu, imati kljuni znaaj: korporacija Da li e, po Belu, u postindustrijskom drutvu postojati ideologije: nee ta e u novom postindustrijskom drutvu, po Turenu, biti osnovna proizvodna snaga drutva: znanje Da li e, po Turenu, u novom postindustrijskom drutvu postojati eksploatacija ljudi: nee Da li e, po Turenu, u novom postindustrijskom drutvu postojati alijenacija (otuenje) ljudi:

ta je po Mertonu latentna funkcija drutvenih pojava: funkcija cija dejstva a posebno rezultate akteri nisu ocekivali Parsonosovom principu o univerzalnosti normativnog obrasca kulture Merton suprostavlja princip: princip alternativnih vrijednosnih orjentacija Koje su tri osnovne vrednosti, odnosno njihova nejednaka raspodela, po Kozeru, najei izvor drutvenih sukoba: status dohodak mo Kada, po Kozeru, dolazi do prerastanja neprijateljskih emocija, odnosno raspoloenja u drutvene sukobe: kada raspodela prava i privilegija izgubi drutveni legitimitet Koji su sukobi u drutvu, po Kozeru pozitivni: oni koji ne dovode u pitanje osnovne pretpostavke na kojima se temelje drutveni odnosi Koji su sukobi u drutvu, po Kozeru negativni: sukobi u kojima suprotne strane vie ne dele osnovne vrijednosti Glavni izvor drutvenih sukoba za Darendorfa jeste: nejednaka raspodjela vlasti Glavni nosioci drutvenih sukoba, prema Darendorfu, su grupe zasnovane na: manifestnim interesima Tri glavna preduslova za regulisanje drutvenih sukoba, prema Darendorfu, su: ako sukobljene strane priznaju ako je dozvoljno slobodno organizovanje interesnih grupa ako protivnici priznaju odreena pravila Tri osnovna dela socioorganske stvarnosti, odnosno ljudskog drutva, prema Sorokinu, su: duhovni sadraji, ideje, vrijednosti, norme materijalni prenosioci znaenja ine ga ljudi Tri osnovna supersistema, prema Sorokinu, na kojima poiva celokupna drutvena stvarnost su: ideatistiki senzualistiki idealistiki koji nastaje sintezom prva dva U kom supersistemu, odnosno kulturi prozale iz njega je, prema Sorokinu, ljudski duh kriterijum istine: u idealistikom U kom supersistemu, odnosno kulturi proizale iz njega se, prema Sorokinu, stvarnost shvata kao nadulna, nematerijalna i vena: u ideatistikoj kulturi Dinamika, odnosno razvoj drutva, prema Sorokinu, odvija se kroz: ciklino smenjivanje tri supersistema Ljudska priroda je, po Fromu, nastala: modifikovanjem ovjekovog biolokog aparata pod uticajem socijalnoekonomske sredine Kojih pet osnovnih sociopsiholokih potreba oveka, po Fromu, konstituiu ljudsku prirodu: za udruivanjem stvaranjem ukorenjem u rodu sticanjem sopstvenog identiteta okvirom orjentacije i vjerovanja ta je za Froma individualni karakter: kompleks karakteristika koje odreuju orjentaciju pojedinaca Drutveni karakter za Froma je: sutina karakterne strukture ljudi odreene culture Glavna drutvena institucija putem koje se oblikuje drutveni karakter ljudi, za Froma, je: porodica Kojih pet neproduktivnih karakternih orijentacija izdvaja From u dosadanjoj istoriji: orjentacija roba, feudalna orjentacija, orjentacija ka hordi, trina orjentacija, receptivna orjentacija. 49.

2.

25.

45.

3.

26.

46.

4.

27. 5. Kom tipu drutva, prema Gidingsu, pripada drutvo zasnovano na konvenciji ili ugovoru: kontraktualni tip Po H. Midu, kljunu ulogu u razvoju oveka od biolokog u svesno drutveno bie ima: razvoj svijesti o sebi Prema Midu, kljunu ulogu u formiranju svesti o sebi kod pojedinaca ima: simboli od kojih su najvaniji sadrani u jeziku Kako Mid naziva drutveni proces koji ima odluujui znaaj za socijalizaciju pojedinca i njegovo drutveno ponaanje: proces preuzimanja uloge drugog Prema H. Blumeru ljudi deluju, odnosno ponaaju se u drutvu na osnovu: znaenja koja daju predmetima i dogaajima 32. 10. Znaenja koja ljudi pridaju predmetima i dogaajima, prema Midu: nastaju u procesu iterakcije izmeu pojedinaca Prema Tomasu i Znanijeckom ljudsko ponaanje je odreeno: interakcijom meu djelovanjem pojedinaca i drutva 33. 12. Tomas i Znanjecki videli su drutveno ponaanje ljudi kao: proizvod interakcije individue i drutva ta je stav po Tomasu i Znanijeckom: proces u svesti pojedinca koji odreuje njegovo stvarno ili mogue ponaanje u drutvenom svijetu ta je vrednost po Tomasu i Znanijeckom: svi oni objekti prema kojima se ravnaju stavovi ljudi Koja su, po Parsonsu, etiri glavna elementa iz kojih je satkano individualno delanje: akter cilj situacija normativna orjentacija Koja su, po Parsonsu, etiri osnovna elementa strukture socijalne akcije, odnosno drutvenog djelovanja: bioloki organizam linost pojedinaca tenje drutveni system ta je za Parsonsa drutvena uloga: najelementarnija uloga drutva Koji od navedenih elemenata drutvene strukture ima, po Parsonsu, najvaniju ulogu u drutvenom ivotu ljudi: kulturne i moralne vrijednosti Iz kojih je drutvenih podsistema, poredaka, po Parsonsu, sastavljen drutveni sistem: kulturni poredak pravni poredak politiki poredak privredni poredak Koji podsistem, poredak drutvenog sistema, po Parsonsu, obezbeuje duhovno jedinstvo drutva: kulturni poredak Koji podsistem, odnosno poredak drutvenog sistema, po Parsonsu, obezbeuje njegovu adaptaciju prema prirodi I okruujuim sistemima: privredni poredak Koji podsistem, odnosno poredak drutvenog sistema, prema Parsonsu, obezbeuje postizavanje ciljeva sistema i pojedinaca: politiki poredak Merton, Parsonsovom principu univerzalne funkcionalnosti suprostavlja princip: 28.

47.

6.

48.

7.

29.

8.

30.

31. 9.

50.

51.

11.

52.

13.

53.

34.

14.

54.

15.

35.

55.

36.

16.

56.

37.

17.

38.

57.

18.

39.

19.

58.

40.

59.

20.

41.

60.

21.

42.

61.

22.

43.

62.

23.

63.

 64.

da 82.

prirodni

98.

Koje e drutvene organizacije, po Turenu, imati poseban znaaj u drutvenom ivotu postindustrijskog drutva: novi drutveni pokret Ljudsko drutvo je zbir pojedinaca smatraju sociolozi: individualistike orjentacije Pojedinac i drutvo su meusobno povezani i uzajamno se proizvode smatraju pristalice: dijalektike orjentacije Drutvo preko raznovrsnih mehanizama socijalne kontrole i socijalizacije oblikuje miljenje, volju i ponaanje pojedinca smatraju pristalice: fukcionalistike orj. ta je globalno ljudsko drutvo prema uem i jo uvek u Sociologiji dominantno shvatanju: istorijski konkretna, trajna i relativno samodovoljna ljudska zajednica omeena uom teritorijom, u ijim okvirima ljudi razvijaju sve neophodne drutvene aktivnosti kojima se zadovoljavaju temeljne potrebe svakog pojedinca i zajednice. Koje je konkretne oblike imalo globalno ljudsko drutvo tokom dosadanje istorije: horda, rod, pleme, narod i savremene drave i nacije. Iz kojih je osnovnih elemenata sastavljena drutvena struktura: drutveno delovanje, drutveni odnosi, drutvene grupe, drutvene institucije, kulturne tvorevine materijalne i duhovne prirode ta je osnova kolektivnog delovanja ljudi: funkcionalno, povezano djelovanje pojedinca Po emu se, po Marksu, delovanje, odnosno rad oveka fundamentalno razlikuje od rada ''pele'', odnosno ''pauka'': po svesnosti i svrsishodnosti Da li se ovek raa sa uroenim sposobnostima za obavljanje odgovarajuih oblika delovanja i ponaanja u drutvu: ne, za sve oblike delanja i ponaanja

65.

66.

Prema osnovu formiranja, odnosno uzroku nastajanja drutvene grupe se dele na: potreba za reprodukcijom (brane i porodine zaj.) udruenje pojedinaca na odreenom geografskom uem prostoru potreba za obavljanjem zajednike djelatnosti (ekonomske, politike grupe) slian drutveni poloaj pojedinaca koji se nasleuje ili stie zajedniko poreklo zadovoljenje zajednikih sklonosti i interesovanja Prema stepenu formalizacije unutar grupnih odnosa grupe se dele na: formalne i neformalne grupe Prema stepenu i kvalitetu povezanosti lanova grupe se dele na: skupove i zajednice Navedite najmanje tri bitne karakteristike ''zajednice'': trajnost neposrednost i prisnost meu lanovima naglaena solidarnost svest o pripadnosti zajednici Prema stepenu i intenzitetu interpersonalnih odnosa grupe se dele na: primarne i sekundarne Koja su od navedenih obeleja karakteristina za primarne drutvene grupe: mali broj lanova emocionalna povezanost lanova grupe neposredna povezanost-kontakt licem u lice Da li skup moe da preraste u zajednicu: moe Da li zajednica moe da preraste u skup: moe Ko od navedenih sociologa definie ustanove kao ustaljen oblik ili nain obavaljanja neke drutvene delatnosti koji ima odreeni znaaj za odravanje i funkcionisanje drutvenog sistema ili nekog njegovog dela: Mihailo Popovi Koja etiri osnovna funkcionalna podsistema sadri svako globalno drutvo, odnosno globalni drutveni sistem: reproduktivni ekonomski politiki kulturni podsistem Koji od navedenih podsistema ima primat u drutvu, odnosno odreuje sadraj i karakter ostalih podsistema: nijedan nema terministiki karakter u odnosu na druge. ta je narod koja su njegova osnovna obeleja: globalnu drutvenu zajednicu etnika zajednica ine ga ljudi zajednikog porekla zajednika teritorija zajedniki jezik, verovanja, kultura Prema etnikom istonom modelu glavna obeleja nacije su: naglaavanje zajednice roenja i rodne kulture mogunost narodne mobilizacije specifini kulturni sadraji, sa izraenim jeziko-etnikim elementima Prema zapadnom, graanskom modelu glavna obeleja nacije su: mogunost biranja kojoj e naciji pripadati jedinstvena dravna zajednica u kojoj je obezbeena monopolistika jednakost graana zajednika kultura i ideologija istorijska teritorija U kom modelu nacije pojedinac moe da bira svoju nacionalnu pripadnost: u zapadnom modelu Osnovne socioloke karakteristike ruralnih, odnosno seoskih zajednica su: relativna izolovanost vea zavisnost od prirodne sredine mali broj pripadnika intimni i lini drutveni odnosi jako neformalna drutvena ponuda nizak stepen podele rada i relativna homogenost veci znaaj rodbinskih veza i porodice velika uloga tradicije, naroito obiaja ograniena drutvena mobilnost

Osnovne socioloke karakteristike urbanih, odnosno gradskih zajednica su: veliki broj ljudi ivi zbijeno u malom prostoru velika heterogenost stanovnitva visok stepen drutvene podele rada razmrvljenost drutvenog ivota pojedinca prolazni, bezlini i formalizovani odnosi atmosfera anonimnosti institucionalizovana drutvena kontrola ta je glavni izvor, odnosno osnov drutvene stratifikacije prema shvatanju marksista: razliit ekonomski poloaj ljudi koji proizilazi iz njihovog razliitog svojinskog statusa tj. odnosa prema sredstvima za proizvodnju ta je glavni izvor, odnosno osnov drutvene stratifikacije prema shvatanju elitist: ugleda-odnosno razliito drutveno vrednovanje funkcija odnosno uloga koje pojedinci obavljaju u drutvu ta je glavni izvor, odnosno osnov drutvene stratifikacije prema shvatanju funkcionalista: drutvena mo kojom raspolau drutvene grupe i pojedinci ukljueni u njih Koja su tri glavna izvora, odnosno osnova drutvene stratifikacije prema M. Veberu: ekonomski poloaj ugled ili presti politika mo ili vlast Koji su osnovni oblici socijalne stratifikacije prema marksistima: klase Koji su osnovni oblici socijalne stratifikacije prema funkcionalistima: statusne grupe Koji su osnovni oblici socijalne stratifikacije prema elitistima: elita masa Koja su tri osnovna oblika drutvene stratifikacije prema M. Veberu: klase statusne grupe staleno-politike elite Koje tri strateke elite, prema Rajt Milsu, ine elitu moi, odnosno elitu vlasti: privredne politike vojne Ljudska reprodukcija je: bioloki, psiholoki i drutveni process U kom obliku grupnog braka braa i sestre jednog roda odravaju polne odnose s braom i sestrama drugog roda: pulaula Savremena brana zajednica u kojoj partneri ive zajedno iako nisu zakonski venani je: kohabitacija Koja su etiri univerzalna obeleja porodice, odnosno veze na kojima ona poiva, nezavisno od njenih istorijskih oblika: seksualni odnosi i biloka reprodukcija (bioloka zajednica) biosocijalne veze psihosocijalne veze drutveno-ekonomske veze (ekonomska zajednica) Koja su etiri osnovna istorijska oblika porodice: totemski klan velika porodica ili zdruena porodica patrijarhalna porodica savremena brana, nuklearna porodica ta je poliandrija: kada jedna ena ima vie mukaraca Koja su etiri glavna procesa najvie doprinela transformaciji paterhijalne poredice u savremenu, odnosno nuklearnu porodicu: urbanizacija industralizacija sekularizacija graanska prava

99.

67.

83.

100.

68.

84.

85.

101.

69.

102. 86.

70.

87.

103.

104. 88.

71.

89.

105.

72.

90.

106.

73.

91. 74. Po svom sadraju ljudsko delanje se deli, odnosno klasifikuje na: reproduktivno djelovanje ekonomsko djelovanje politiko djelovanje kulturno duhovno djelovanje 92. 75. ta je drutveni odnos prema M Veberu: ponaanje veeg broja osoba koja su po svom smisaonom sadraju uzajamno podeena i time orjentisana Osim psiholoke interakcije pojedinaca, koju istie M. Veber, drutvene odnose odreuju jo tri bitna elementa. Navedite koje: normama vrednostima istorijski oblikovana drutvena struktura konkretnog globalnog drutva Koja su tri osnovna uzroka uspostavljanja veza meu ljudima i sadrinskog oblikovanja drutvenih odnosa: radi obavljanja zajednike djelatnosti na osnovu zajednikog grupnog ivota na osnovu zajednikog ili slinog ponaanja u datoj situaciji a koje je izazvano tenjom da se zadovolje odreeni interesi i sklonosti Koji od navedenih oblika drutvenih odnosa spadaju u disjuktivne odnose: takmienje sukob borba ta su slobodni drutveni odnosi: oblici povezivanja ljudi u koje oni stupaju spontano oblici povezivanja ljudi koji im ostavljaju slobodu delovanja ta su prinudni drutveni odnosi? veze u koje pojedinci i grupe ulaze nezavisno od svoje volje pod odgovarajuom prinudom,koja moe biti fizika prisila, duhovna prinuda i duhovna manipulacija Koji od navedenih oblika drutvenih odnosa najvie utiu na tvorenje i odravanje drutvenog sistema: konjuktivni

107.

108.

109. 93.

76.

110.

94.

111.

77.

95.

112.

78.

96.

113.

79.

114. 97.

80.

81.