Jose Antonio Rojas Carrera jarcius@gmail.

com

Rent Cartesi Disserttinis d method excerpta1 quaedam

Cartesi img

Francisc Hals in tabul picta ann 1655

Not bene: 1. excerpta = parts slectae lectre, particulae, fragmenta libr sve operis.

I.

Paucissima de eius vit:

Rentus Cartesius (Gallic: Ren Descartes), philosophus et mathmaticus, in Galli ntus est ann 1596, in oppid vulg La Haye1. ann 1626 Luteti Parisirum Amstelodmum mgrvit2 ibque vgint anns dgit. ann autem 1649 rgn Christn3 invttus in aulam Sueticam venit. n tamen ann post 1650 - Holmae4 pulmnibus aeger obiit.

3
Christna, rgna Sueciae

Not bene: 1. in oppid vulg La Haye en Touraine = in oppid quod lingu Haye. lingua autem vulgris est lingua gentis sve ntinis. 2. Luteti Parisirum Amstelodmum

vulgr

appelltur La

mgrvit

= ex urbe Parisis, vulg Paris,

migrvit (=vit, transvit) in urbem Amstelodmum, vulg Amsterdam.

ibque vgint anns dgit = et ille fuit in e loc (: in e regine) per vigint anns. 3. rgn Christn invttus in

aulam Sueticam vnit Cartesium invtvit in aulam (= in paltium) suum.

= regna Christna Sueciae

4. Holmae pulmnibus aeger

obiit = Holmae, in urbe capite Sueciae, mortuus est,

pulmnibus aeger ( mement: aeger sve aegrtus est is qu nn est snus)

Respond Latn: qu aette historic Rentus Cartesius vtam dgit [= vixit], aette Antqu, Medi v, Modern an Novissim sve Recentissim aette? fuitne Cartesius philosophus Graecus? quando et quomodo hic philosophus animam efflvit seu [= sve, vel] vtam posuit [= mortuus est]? qu cs est nmen urbis Holmiae? Hc respons dat, interrog Latn: ann 1626 Cartesius Luteti Amstelodmum vit. Mt sententiam passvam in sententiam actvam: ann autem 1649 Cartesius
rgn Christn3 invttus est.

II.

Paucissima d eius doctrn philosophic:

Hic philosophus Rationalism1 pater habtur2, utpote qu3, veterem4 doctrnam philosophicam Scholasticam in dubium revocns5, novam philosophand6 rtinem, quam historic7 modernam appellant, ad vrittem inveniendam8, excgitvit9.

Libr, Gallic prmum, poste Latn scrpt, cuius titulus est Dissertti d method excerpta quaedam legmus10.

-Rentus Cartesius vrittem invenre volbat, ut vram, absoltam ac perfectam Scientiam construeret.11 -Ad certitudinem inveniendam12 d vritte cuiuslibet nuntit opus erat vi sive method idone. Quae quidem15 methodus hs quattuor rguls constat:

Not bene: 1. Ratinlismus est persuasi1.1 sve doctrna philosophica quae affirmat ratinem esse optimum instrmentum qu ea, quae vra sunt, possumus indgre 1.2. seu quaerere atque reperre1.3 seu invenre, dummodo1.4 rectam viam ingress simus. 1.1. persusi philosophica = doctrna philosophica. 1.2. indgre est quaerere. 1.3. invenre est reperre [contrrium est: quaerere.] 1.4. dummodo rectam viam ingress simus = s re incipimus per viam rectam. 2. Ratinlism pater habtur = homins credunt sve putant eum [Cartesium ipsum] esse patrem Ratinlism. 3. utpote qu : quia 4. vetus, veteris novum 5. veterem doctrnam philosophicam Scholasticam in dubium revocans = dum dubitat vel quia dubitat num vra sint ea quae in librs philosophicis Scholasticis scrpta sunt vel ea quae magistrs dcuntur. 6. novam philosophand ratinem excgitvit : postquam diu [diu=magnum temporis spatium] multumque cgitvit, Cartesius invnit viam sve methodum qu poterat philosophr [philosophr autem est id quod philosoph faciunt: sapientiae studre, verittem [=ea quae vra esse dcuntur] quaerere.] 7. historic sunt homins qu historiam scrbunt. ergo historic philosophiae sunt qu historiam philosophiae scrbunt. 8. novam philosophand ratinem ad vrittem inveniendam excgitvit: Cartesius excgitat novam philosophand ratinem qu possumus invenre vrittem [=ea omnia quae vra esse dcimus, quae r enim vr sunt]. 9. Cartesius excgitvit = prmum, di multumque cgitvit ac deinde id quod cgitverat fcit novum atque singulre. 10. Libr, Gallic prmum, poste Latn scrpt, cuius titulus est Dissertti d method excerpta quaedam legmus = vol enim ns omns legere parts slects libr cuius titulus est Dissertti d method, qu liber prmum lingu Gallic, ac poste lingu Latn scrptus est. 11. ut vram ac perfectam Scientiam construeret = hc proposit, hoc fne, quia volbat facere

scientiam vram ac perfectam. 12. Ad certitudinem inveniendam d vritte cuiuslibet nuntit opus erat vi sive method idone : opus erat vi sve method idne [= via sve methodus idnea necessria erat] ad certitdinem inveniendam [ : qu vi certitd invenr potest. certitd dubitti] d vritte cuiuslibet nuntit [ = certitd, hoc est, nlla dubitti d vritte omnis sententiae, d vritte omnis nuntit]. 13. Quae quidem methodus hs quattuor rguls constat: et haec enim methodus constat hs quattuor rguls:

Respond Latn: num appelltur Empirismus disciplna illa philosophica cuius pater Cartesius fuisse dcitur [=cuius patrem Cartesium fuisse dcunt]? secundum doctrnam illam Cartesi prmum labortam quod instrmentum habtur et consdertur optimum qu veritas indagr et reperr potest? cr Rentus ille Cartesius novam methodum quaerbat? quem ad fnem [: qu proposit : cr] philosophus ille es quattuor rguls excgitvit? quomodo haec aliter [= ali mod] Latn dc possunt: ad verittem inveniendam : _______________________________________________ ad certitdinem inveniendam : _____________________________________________ dummodo emus rect vi: ________________________________________________ Paucissima ipsus Cartesi scrpta:

III.

Prmum erat, ut nihil (...) vrum admitterem ns quod cert & videnter vrum esse cognoscerem; () quod tam clr & distincte ratin meae patret, ut nll mod in dubium possem revocre.
Interpretti :

prmam rgulam Cartesi excgittam ad certitdinem inveniendam sc interpretor:

slum id vrum esse crdo d qu nll pact dubitre possum quod videns est atque de e sum certus, nam clar distinguitur ab alis rbus.
alis verbs:

slam eam rem vram esse crdo quam videntem esse pro cert scio, de qu nll mod dubitre possum quia clrissim distinguitur ab alis rbus.

Alterum, ut difficultts (...) in tot parts dviderem, quot expedret ad ills commodius resolvends.

alteram rgulam Cartesi excgittam ad certitdinem inveniendam sc interpretor: oportet dvdere omnia problmata sve difficultts in minims parts d quibus ea constant, quia hoc mod possum facilius nodum solvere!

Interpretti :

s nodum solvere, hoc est, s difficultts superre volumus, oportet distinguere et dvdere es in parts simplicissims.

Tertium, ut cgittins (...) cert semper rdine promovrem: incipiend sclicet rbus simplicissims et cognit facillims, ut paultim et quasi per grads ad difficilirum (...) cognitinem ascenderem; dispnend. in aliquem etiam rdinem ills [rs] mente

tertiam rgulam Cartesi excgittam ad certitdinem inveniendam sc interpretor: oportet enim ea omnia quae cgit, qurum minims parts iam distincts habe, in ordinem redgere, incipiend rebus simplicissims et sc progrediend usque ad rs composits, atque inter s perplexs sve complexs

Interpretti :

Ac postrmum, ut (...) in difficulttum partibus percurrends tam perfecte singula numerrem & ad omnia circumspicerem ut nihil m omitt essem certus.
Interpretti :

quartam atque postrmam sve ultimam rgulam Cartesi excgittam ad certitdinem inveniendam sc interpretor: ea omnia, quae cgit, omnia, inquam, qurum minims parts ordin dispn, progrediend simplicissims ad maxim composit, rrsus conspicere, hoc est, respicere, confirmre et comprobre debe quia hc mod certus ero d form rect confect.

Postea Cartesius, hrum rgulrum s, haec prma philosophiae suae principia cgitvit:

Putv () illa omnia in quibus vel minimam dubitand ratinem possem reperre, tanquam aperte falsa esse rejicienda; ut experirer an, illis ita rejectis, nihil praeterea superesset de quo dubitare plane non possem.
Interpretti :
Cartesius, hs rguls observans in Prm Philosophi, sve Metaphysic, d omnibus dubitat quia vult scre hoc: estne aliquid d qu dubitre non possum?

Sed,inquit Cartesius, statim postea animadverti, me, quia caetera omnia ut falsa sic rejiciebam, dubitare plane non posse quin ego ipse interim essem. (...) videbam veritatem hujus pronuntiati: Ego cogito, ergo sum, sive existo.

Interpretti :
Dum ipse d omnibus rbus dubito, statim, [=hc ips tempore], sentio m dubitre. Tunc enim animadverto m cgitre, neque possum dubitre d hc ips. Etenim, s dubit d ips dubittine, tuncdubit! cum autem dubit, cogit simulque [=atque edem tempore] sum sve exist.

inde intellexi me esse rem quandam sive substantiam, cujus tota natura sive essentia in eo tantum consistit ut cogitem. Adeo ut Ego, hoc est, mens per quam solam sum is qui sum, sit res a corpore plane distincta.
Interpretti :
S dubitre nn possum m ipsum dubitre, s igitur dubitre nn possum m cgitre, tunc satis clrum ac perspicuum est me esse rem cgitantem. manifestum enim est atque videnter appret me esse substantiam quae cgitat. Atque ipsum ego cgitans, distinguitur ab is omnibus d quibus cgitat: d corpore, d cters corporibus et rbus. Itaque Cartesius dvidit ipsum ego cgitantem, hoc est, ipsam mentem sve animum corpore atque rbus d quibus cgitat, quae sunt in spati, in tempore, quae sunt extensae, hoc est, quae patent in longitdinem, ltitdinem altitdinemque, quae sunt

corporeae. Haec dvsio in hominis ntr inter mentem sve animum cgitantem et corpus d qu ipse animus cgitat, philosophs nmintur dualismus anthropologicus. Respond Latn: estne vrum an falsum? 1. Cartesius quattuor excgitvit rguls ad certitdinem inveniendam et ad verittem reperiendam, ut Scientiam perfectam et absolutam aedificre posset: 2. secundum prmam rgulam illis method Cartesi excogittae nn oportet dubitre de omnibus rbus: 3. rgula secunda est d ordine: 4. cum Cartesius rguls sus philosophr incipit [=initium philosophiae suae facit] animadvertit [= sentit et notat] s posse dubitre d omnibus rbus. 5. secundum doctrnam Cartesinam [= Cartesi] nlla est dvsio in homine: quomodo haec aliter [= ali mod] Latn dc possunt: ad verittem inveniendam : _______________________________________________ ad certitdinem inveniendam : _____________________________________________ dummodo emus rect vi: ________________________________________________