Professional Documents
Culture Documents
FEY KREYL AYISYEN POTIG Ak kk enfmasyon ki kapab itil ou pou Brezil APOSTILA CRIOULO HAITIANO - PORTUGUS Com algumas informaes prticas sobre o Brasil
ANN PALE
POTIG
FEY KREYL AYISYEN POTIG Ak kk enfmasyon ki kapab itil ou pou Brezil APOSTILA CRIOULO HAITIANO - PORTUGUS Com algumas informaes prticas sobre o Brasil
ANN PALE
Autores Rwolds Augustin Miriam Spezia Emilio Travieso PrimeirA edio Pastoral da Mobilidade Humana da Diocese do Alto Solimes Tabatinga, Brasil - 2011 segundA edio Ministrio do Trabalho e Emprego do Brasil e Instituto de Migraes e Direitos Humanos Braslia - 2012
Qualquer pessoa ou instituio pode utilizar ou adaptar essa apostila vontade. Nenpt moun ak enstitisyon gen dwa svi ak fey sa a oubyen adapte l jan yo vle.
POTIG
ANN PALE
Si ou vle vesyon dijital fy sa a, ou mt voye yon e-mail nan adrs: Se quiser uma verso digital dessa apostila, s mandar um e-mail para : emiliotravieso@yahoo.com arwolds17@hotmail.com
M ale. Ann ale. Eskize (pase) Eskize (padon) Mesye Madanm Madmwazl Jenn gason Timoun Ti bebe
Vou embora. Vamos embora. Com licena Desculpa Senhor Senhora Moa Moo Criana Nen
KREYL
PORTUGUS
KREYL Fanmi Manman Papa Pitit fi Pitit gason nys Kouzen (kouzin) Fr S Bfr Bls Tonton Matant Grann Granpapa Mari Madanm Menaj Zanmi Vwazen (vwazin)
PORTUGUS Famlia Me Pai Filha Filho Neto (neta) Primo (prima) Irmo Irm Cunhado Cunhada Tio Tia Av Av Marido Mulher Namorada (fi) Namorado (gason) Amigo (amiga) Vizinho (vizinha)
KREYL
PORTUGUS Um (uma) Dois (duas) 40 Trs Quatro Cinco Seis Sete 80 Oito Nove Dez Onze Doze Treze Quatorze Quinze dezesseis 90 50 60 70 30
KREYL
PORTUGUS Trinta Quarenta Cinquenta Sessenta Setenta Oitenta Noventa Cem Duzentos Trezentos Quatrocentos Quinhentos Seiscentos Setecentos Oitocentos Novecentos Mil Dois mil
Dezessete Dezoito Dezenove Vinte Vinte e um (uma) 1000 Vinte e dois (duas) Vinte e trs 2000 700 800 900
18 19 20 21 22 23
N.B. : SITOU L Y AP BAY NIMEWO TELEFN, POU NIMEWO 6 LA, YO KONN DI meia OLYE DE seis .
APOSTILA CRIOULO HAITIANO - PORTUGUS
KREYL f yon randevou (ak nenpt moun) f yon randevou (yon kote, l yo ekri non w nan yon ajannda) f yon randevou (kay dokt) ske ou gen randevou ? F yon ti tann.
PORTUGUS Combinar Agendar Marcar uma consulta Est agendado ? Aguarda um pouco.
KREYL Yon moun Psn moun Tout moun Tout Anyen Gwo Piti
PORTUGUS Algum Ningum Todo mundo Todo Nada Grande Pequeno Maior Menor Muito Pouco Aos poucos Apelido Sobrenome Nego
KREYL Midi 1:00 p.m. 2:00 p.m. 3:00 p.m. 4:00 p.m. 5:00 p.m. 6:00 p.m. 7:00 p.m. 8:00 p.m.
Ou kapab jwenn nan ri (avni) Nimewo Otl Restoran Dlo Kouran Gaz
NB: Pif kote, yo peye kay chak premye semn nan mwa a.
FEY KREYL AYISYEN POTIG
11
Pi gwo Pi piti Anpil Ti kras Piti piti Ti non jwt Siyati Gwo ng
9:00 p.m. 10:00 p.m. 11:00 p.m. KREYL e demi 11:30 a.m.
N.B. : An potige, anpil fwa l yo pral di yon l nan apr midi oubyen asw, yo kontinye konte l yo jis nan 24. Pa egzanp :
10
ANDAN KAY LA
(DENTRO DA CASA)
KREYL Kizin Chanm pou dmi Sal Sal pou manje Twalt (chanm nan) Twalt (kote ou chita) Douch Lakou KREYL Kabann Chz Tab Pandri rad Matla kabann PORTUGUS Cozinha Quarto Sala
ACHTE AK VANN
(COMPRAR E VENDER)
KREYL PORTUGUS Quanto custa? oubyen: Qual o preo?
MANJE (COMIDA)
KREYL Zonyon Kawt PORTUGUS Cebola Cenoura Tempero Caldo Maggi Arroz Feijo Sal Aucar Azeite Peixe Carne Carne de boi Porco Frango (oubyen galinha) Asa Coxa Miudezas Agua Suco Refrigerante Ss Mayi Fwi Papay Zoranj Anana Goute (tankou pate...) Ze Lanche Ovo Po Farinha Batata Macarro Est muito quente. Manje a pare. Ou manje deja ? Mwen (pa) renmen... Mwen grangou. Manje (aksyon an) Dejene Manje midi Soupe Pen KREYL PORTUGUS Molho Milho Fruta Mamo KREYL Asyt Bl Kiy Foucht Kouto Tenbal / v Tas Chody Kastwl Bonm, kaderik Recho Frijid Fou a Lavabo F manje PORTUGUS Prato Prato fundo Colher Garfo Faca Copo Xcara Panela Frigideira Panela de presso Fogo Geladeira Forno Pia Cozinhar Coar o caf. Est estragado.
Konbyen li koute?
Li tw ch. Refeitrio Banheiro Vaso Chuveiro Quintal PORTUGUS Cama Cadeira Mesa Guardaropas Colcho Toalha Lenol Cobertor Travesseiro Chave / cadeado No jogar lixo aqui. Sant komsyal Mache Boutik M ap chche Mwen bezwen Ban m (2), silvoupl. Li pa pou mwens kb?
Sl Sik Lwil
Poul Zl poul
Preciso
Estou procurando
Ji Kola
KREYL
PORTUGUS
Misto quente
Pastel
Abacax Eu (no) gosto de Estou com fome. Comer Caf da manh Almoo Jantar A comida est pronta. J almoou ?
Mercearia
Mercado
Farin Pm de t espageti
Shopping
Li cho anpil.
12
An gwo
Atacado
Laranja
RAD (ROUPA)
KREYL Mayo Chemiz Pantalon Bout pantalon Slip Kilt Wb Jip Chost Soulye Kepi F pou pase rad Pase rad Malha Camisa Cala Bermuda Cueca Calcinha Vestido Saia Mias Sapato (oubyen calado) Bon Ferro de passar roupa Passar roupa N.B. - Nan rejyon Manaus, yo di : Engomar roupa PORTUGUS
Pa bon KREYL Ble Wouj Jn Vt Blan Nwa Zoranj Woz PORTUGUS Azul Vermelho Amarelo Verde Branco Preto Laranja Rosa wo Kout gwo mg F fb sch mouye
Ruim Alto Baixo Gordo (gorda) Magro (magra) Forte Fraco (fraca) Seco (seca) Molhado (a)
Pou travay sa a ? Kontra M ka f travay sa a pou (50 real). 15 jou Ou dwe m (50 real). Kil w ap peye m ? Gen travay pou mwen ? Pa gen pwoblm. Mwen kapab. Mwen konn f sa.
14
KREYL bon
PORTUGUS Bom
pa semn ? pa mwa ?
SANTE (A SADE)
Brezil, swen sante a se gratis ti cheri pou tout moun. Ou pa bezwen peye pou ale kay dokt, epi ou pa bezwen achte remd. Apr lopital la, chak katye gen yon ps sante (posto de sade). Chache konnen sa ki nan katye pa w la !
KREYL K m pa bon. Mwen malad. Mwen bezwen al lopital. Premye swen (emjennsi) F randevou kay dokt () f m mal. (alji nan po) Mwen f sik (dyabt) Mwen f tansyon Endispoze Tt f mal Vant f mal Do f mal Ren f mal Senti f mal La fyv Mwen gripe. PORTUGUS Estou passando mal. Estou doente. Preciso ir ao hospital. Pronto socorro Marcar uma consulta Me di () Micose Eu sou diabtico. Eu tenho a presso alta. Desmaiar Dor de cabea Dor da barriga Dor nas costas Dor nos rins Dor nos quadris Febre Estou gripado. KREYL Dokt Enfimy Lopital Ps sante Famasi Analiz Remd Sewm Egzeyat Grenn remd Pa genyen Vaksen Piki Mwen f alji Ansent Akouche Rg Kapt VIH (SIDA) PORTUGUS Doutor (doutora) Enfermeira (o) Hospital Posto de sade Farmcia Exame Remdio Souro Receber alta Comprimidos No tem Vacina
Yon ti konsy : Achte yon kaye kote ou ka ekri lt mo ak ekspresyon ou aprann pou kont ou. Ou mt ekri mo yo jan ou tande yo (tankou si yo te mo kreyl), konsa w a kenbe pwonosyasyon an. Si ou f ti ef sa a, w a vanse pi rapid nan lang nan. Depi ou f nan lang lan, w ap jwenn travay pi fasil !
APOSTILA CRIOULO HAITIANO - PORTUGUS
16
Injeo
IJYN (A HIGIENE)
KREYL Savon twalt Savon lave Klorox Tochon Sabonete Sabo gua sanitria Pano Fazer faxina Varrer (aksyon an) Posso aprender. Lavar Lavar a loua Lavar roupa Escova de dente Creme dental Absorvente oubyen : Modess Gillette Barbeador Tesouras Limpo (limpa) Limpar Fazer a barba Cortar o cabelo PORTUGUS
Cheve
F pwopte nan kay la Bale Vassoura (bale a) Peni o pnis Lave Lave veso Lave rad Kwis a coxa Bwose dan Pat dantifris Jenou os joelhos Kotex Jilt Razwa
Po
a pele
J (zye)
os olhos
Zry
a orelha
Nen
o nariz
Bouch
a boca
Dan
os dentes
Pye
o p
Sizo Pwp
Figi
Kou
o pescoo
Vant
a barriga
Igreja A Bblia Cristo (crist) Evanglico (evanglica) Pastor Catlico (catlica) Padre
Lestomak
o peito
Do
as costas
Bra
o brao
Men
a mo
Dwt
os dedos
Yon kote ou kapab aprann anpil potig se nan legliz. Nan legliz, w ap f konesans anpil moun de byen tou.
APOSTILA CRIOULO HAITIANO - PORTUGUS
18
Tete
os seios
N.B. : Depi yon moun ft nan Brezil, li gen nasyonalite brezilyen. Nmalman yo tou f batist li l manman l fk akouche, avan l kite lopital. Apre sa, manman an dwe al nan Federal la (Polcia Federal), nan nenpt vil kote l ap viv, pou li jwenn yon lt kalite viza k ap pi bon pou li. Si papa a kapab pwouve si l ap okipe pitit la tou, li ka jwenn lt viza sa a tou. Viza sa a rele permanncia, se rezidans pmanan.
RELIJYON (A RELIGIO)
KREYL PORTUGUS KREYL PORTUGUS
KREYL Moun Moun yo o pessoal) Pp la avk Ansanm Youn kk plizy Toujou Poko Yon lt fwa Sa Sa a / Sila
PORTUGUS Pessoa (oubyen gente) As pessoas (oubyen gua sanitria O povo Com Junto Um (uma) Alguns (algumas) Vrios (vrias) Ainda Ainda no Mais uma vez Isso Esse (essa) Melhor Pior Longe Perto Mais Menos
A GENTE Gen yon ekspresyon an potig yo svi av l anpil. Se a gente . Se tankou on an franse, oubyen nou an kreyl. Si ou pale panyl, pinga ou twonpe li pa gen menm sans ak la gente an panyl. Pa egzanp, pou ou di n a w an potige, ou kapab di : a gente se v . . Men yon lt koze ank : Brezil, anpil fwa l yon moun prale, yonn konn di um abrao (yon akolad, pou nenpt moun) oswa um beijo (yon bo men 2 gason paka di sa). Si yo di w sa, ou pa bezwen sezi, epi sa pa vle di moun nan renmen ou tou.
DOKIMAN (DOCUMENTOS)
PORTUGUS Sobrenome Nome Data de nascimento Nacionalidade Naturalidade Sexo Filiao Estado civil Solteiro (solteira) Casado (casada) Divorciado (divorciada) Viuvo (viuva) Profisso Endereo Bairro Telefone E-mail CEP Celular Siyati Non Dat ou ft Moun ki peyi (nasyonalite) Vil kote ou ft Sks Non manman w ak non papa w Eta sivil Selibat Marye Divse Vv Pwofesyon (metye) Adrs Katye Telefn Iml Kd pstal (pou zn kote ou rete a) Selil Se yon nimewo leta ba w pou idantifye w nempt kote, tankou NIF la an Ayiti. W ap svi av l pou nenpt demach nan bank, nan travay, elatriye. Si ou poko gen yon pys idantite nan peyi a, ou mt bay nimewo pasp w. Pwotokl la se yon bout papye Polis Federal la ba w pou ou kapab mache nan peyi a san pwoblm pandan w ap tann rezidans la soti. Chache konnen kil ak kijan pou ou renouvle l, pou ou evite pwoblm ! Se yon kan travay leta bay. Si w ap travay yon kote pandan plis pase 3 mwa, nmalman yo sipoze anrejistre kan w la kote w ap travay la (carteira assinada), pou ou kapab jwenn tout dwa w, tankou pansyon, pi devan. Visto Viza Carimbo So Passaporte Pasp KREYL Men kk lt dokiman ank : Certido de nascimento Batist
Carteira de identidade
Kat idantite
O Brezil, yo rele kay not piblik cartrio . Pafwa, pou ou f yon demach legal, yo mande ou f yon cpia autenticada ak yon dokiman. Sa vle di, ou f yon kopi epi ou pote ni orijinal la ni kopi a nan cartrio a. La, not a pral rekont ke kopi a se menm ak orijinal la, tout bon. W ap peye pou yo mete yon so (carimbo) nan kopi a.
CPF
Protocolo
Carteira de trabalho
20
Documento de identidade
KK RG PWONOSIYASYON
L gen yon s nan mitan 2 vwayel, yo pwononse l tankou z , menm jan ak franse. Pa egzanp : casa kaza. Nan kk rejyon, l yon mo fini avk s ak l gen yon s avan let t, c, f, oubyen p , yo konn pwononse l tankou ch . Yo rele son sa a chiado . Pa egzanp : Meus pais esto cansados. Meuch paich echto kansados. Yo pwononse nh tankou ny nan nen (nazal), ak lh tankou ly . Pa egzanp : caminho kaminyo ; olho olyo Depi ou w oubyen , sa vle di yo pwononse lt sa nan nen (son nazal). Pa egzanp : So Paulo ; irm ; refeies L yon mo fini avk m , yo pwononse l tankou yon n nazal. Pa egzanp : Passagem pasajen ; homem omen Nan pif rejyon nan Brezil, yo pwononse ti tankou tchi . Pa egzanp : Tabatinga Tabatchinga
FEY KREYL AYISYEN POTIG
yon ti fmen bouch yo l yo di l. Pa eganp : Brasil Braziou ; alto aouto Lt x la kapab genyen plizye pwonosyasyon, depandan mo a : Li ka gen son ks Pa egzanp : excelente ekselentchi oubyen son z , Pa egzanp : exemplo ezemplo oubyen son ch Pa egzanp : xcara chkara
Accentuation
Laccent tonique (syllabe sur laquelle on force le ton) est habituellement sur lavant-dernire syllabe (ex: fazenda), linverse du franais, o il est souvent sur la dernire (ex: Paris). En consquence, la voyelle finale dun mot ne sentend presque pas (ex: Oiapoque = Oyapock/Oiapoqu nest prononc que par les Guyanais qui veulent faire exotique). Sil nest pas en avant-dernire position, il est indiqu par un accent (ex: Belm). Il est trs important de marquer laccentuation, sinon les risques dincomprhension ou de malentendu sont trs levs.
APOSTILA CRIOULO HAITIANO - PORTUGUS
Poutt sa, l mo a fini ak te , yo pwononse l tankou tchi tou. Pa egzanp : dente dentchi ; Boa noite Boa noytchi Menm jan tou, yo pwononse di (ak l mo a fini ak de ) tankou ji . Pa egzanp : dia jia ; tarde tarji L yon mo fini avk l , oubyen l gen yon l avan yon konsonan, yo pwononse l preske tankou ou , selman yo f
APOSTILA CRIOULO HAITIANO - PORTUGUS
22
Sons particuliers
Les accents fonctionnent linverse du franais: e=; =ai (ex: Pel= Plai). Laccent circonflexe ferme le son de la voyelle: =; =au. Sons composs de plusieurs lettres: nh=gn (ex: Ronaldinho=Ronaldigno); o=aon (ex: seleo= selessaonne et surtout pas selessaho, comme disent les commentateurs sportifs!); lh= ill ou y (ex: ilha=illa). A la fin des mots le te ou le de se mouille (ex: noite=notch, liberdade=liberdadji); cest plus ou moins le cas selon les rgions. u=ou (ex: nibus=aunibous) o=o dans un mot mais o=ou la fin dun mot (o barco= ou barcou) ou=o la fin dun mot (eu vou=eu vo) Nou te jwenn sa sou paj entent ki rele:
http://www.brasilyane.com/index.php/culture-bresil/parler-qbresilienq
KK VB ENPTAN
KREYL F Manje Bw Mache Chita PORTUGUS Fazer Comer Beber Caminhar Sentar Ficar
KREYL Riske Tounen Blese Pote ale Pote vini Mande Priy
PORTUGUS Arriscar Voltar Machucar Levar Trazer Perguntar Rezar Colocar Comear Terminar Cair Lavar Enganar Lembrar Esquecer
Mete Ale Achte Vann Travay Pale Bay Prete Ir Kmanse Comprar Vender Trabalho Falar Dar Emprestar Fini Tonbe Lave Twonpe Sonje Bliye
24
Rete
KONJIGEZON VB REGILYE YO
VB KI FINI AK -AR YO
Pronome Eu Voc Ele / Ela Ns Vocs Eles / Elas Tan prezan falo fala fala falamos falam falam
N.B. Nou pa t mete konjigezon pou tu , paske yo preske pa janm svi ak sa. Pou ou , yo plis svi ak voc , epi menm l yo di tu , yo konn konjige l tankou voc . VB KI FINI AK -ER YO
Tan prezan como come come comemos comem comem Tan pase (pretrito perfeito) com comeu comeu comemos comeram comeram
FAZER (f) Eu Voc Ele / Ela Ns Vocs Eles / Elas fao faz faz fazemos fazem fazem
Pou tan FITI a (futuro), men sa k pi fasil : Konjige vb IR epi mete l ansanm ak lt vb la nan enfinitif. Se menm jan ak an kreyl, l ou di mwen pral oubyen mwen va . Pa egzanp : Eu vou beber gua. Voc vai ver. Ele vai sair. Ns vamos trabalhar. Vocs vo falar. Elas vo rezar. Ou ka jwenn konjigezon IR yo sou pwochen paj fy sa a.
Tan pase (pretrito perfeito) com comeu comeu comemos comeram comeram
Tan pase (pretrito imperfeito) comia comia comia comiamos comiam comiam
VER (w) Eu Voc Ele / Ela Ns Vocs Eles / Elas vejo v v vemos vem vem
26
Curitiba ak Porto Alegre 2 vil sa yo se nan Sid peyi a yo ye se yo ki pi lwen zn Manaus la (sitou Porto Alegre). Gen fredi la tou, epi gen mwens moun nwa (ou ka jwenn plis rasis). Men, yo enptan kan menm, sitou Porto Alegre, paske se rejyon sa ki pi devlope nan peyi a. Fortaleza ak Recife se 2 gwo vil ank. Gen touris, men zn nan pa two devlope.
Nan ane 2016, Rio de Janeiro pral gen Jeux Olympiques yo tou.
Belo Horizonte Se yon gwo vil (plis pase 2.3 milyon moun), se kapital yon gwo eta ki rele Minas Gerais. Nan eta sa gen anpil brezilyen nwa, ki f yo pa p sezi l yo w ayisyen ; yo ka pran nou pou brezilyen (nan sans sa, So Paulo, Rio de Janeiro, ak sitou Salvador se menm jan). Manaus Se kapital eta Amazonia. Li gen preske 2 milyon moun. La a ap gen kk match ``Coupe du Monde`` epi gen anpil konpayi ki konnen gen anpil Ayisyen la, yo al chache yo pou f kontra travay, sitou nan konstriksyon.
APOSTILA CRIOULO HAITIANO - PORTUGUS APOSTILA CRIOULO HAITIANO - PORTUGUS
28
ETA YO AK KAPITAL YO
Brezil gen 26 eta (yon eta se tankou yon depatman an Ayiti). Chak eta gen vil kapital pa l. L fini, kapital peyi a se Braslia. Li pa pou yon eta, paske li gen yon zn apa ki rele Distrito Federal, ki nan mitan eta Gois. Men yon lis tout eta yo ak kapital yo :
Estado Acre Alagoas Amap Amazonas Bahia Cear Esprito Santo Gois Maranho Mato Grosso Mato Grosso do Sul Minas Gerais Par Paraba Paran Pernambuco Siglas AC AL AP AM BA CE ES GO MA MT MS MG PA PB PR PE PI RJ RN RS RO RR SC SP SE TO DF Capital Rio Branco Macei Macap Manaus Salvador Fortaleza Vitria Goinia So Lus Cuiab Campo Grande Belo Horizonte Belm Joo Pessoa Curitiba Recife Teresina Rio de Janeiro Natal Porto Alegre Porto Velho Boa Vista Florianpolis So Paulo Aracaju Palmas Braslia
Piau Rio de Janeiro Rio Grande do Norte Rio Grande do Sul Rondnia Roraima Santa Catarina So Paulo Sergipe Tocantins (Distrito Federal)
Fanm ansent ak ti bebe yo : Gen yon oganizasyon legliz katolik ki konn ankadre fanm ansent ak ti bebe yo. Yo pa bay kb men yo ka ba w anpil bon konsy pou ou konnen ki jan pou f tout demach kay dokte, elatriye. Pou f kontak avk yo, ou ka mande pou Pastoral da Criana nan nempt legliz katolik. VIH-SIDA : Brezil ou ka fe ts la gratis. Si ou svi ak remd pou VIH-SIDA, se pou ou anrejistre w depi ou rive nan peyi a (sitou nan vil kote w ap stab la), pou ou kapab kontinye jwenn remd sa yo. Menm si ou toujou gen remd sou ou, al anrejistre w avan yo fini, paske sa ka pran tan pou yo kmanse voye remd pou ou kote ou ye a.
30
Mande nan ps sante b lakay ou, oswa nan lopital, pou yo esplike w ki kote ak ki jan pou ou anrejistre w (an potig,VIH-SIDA rele HIV-AIDS epi yo pwononse l ag i v pou HIV ak ayds pou AIDS). Pote pys idantite w ak kan yo te ba w an Ayiti pou remd yo, ak nempt lt dokiman ki gen pou w avk sa. Pa egzanp y ap bezwen konnen ki non tout remd ou konn bw yo, pou yo pa twompe epi ba w yon remd ki pa p bon pou ou. L ou al anrejistre, yo pral mande w adrs ou ak nimewo telefn ou tou.
Depi 12 janvye 2012, yo pa p kite lt Ayisyen antre ank san yo pa gen viza. Pou yon moun f viza, se nan konsila Brezil ki Ptprens, an Ayiti, pou li mande li. Pandan 2 an (jis janvye 2014), gouvenman Brezil di y ap bay 100 viza imanit pa mwa nan konsila Ptprens la. Apre sa yo toujou ap bay lt kalite viza yo te konn bay deja (tankou viza etidyan, elatriye) tou. Moun ki f yon pitit nan peyi Brezil : Pitit la gen nasyonalite brezilyen. Manman l kapab al nan Polcia Federal (nan nenpt vil kote ou rete, nenpt l) pou mande yon lt kalite viza k ap pi bon pou li. Si papa l la epi li kapab pwouve si l ap okipe pitit la, li gen dwa f sa tou. Moun ki marye ak yon brezilyen / brezilyn : gen dwa al nan Federal la pou mande lt kalite viza.
FEDERAL LA :
Brezil, Polcia Federal la se Migrasyon tou. Si ou te antre nan peyi a avan 12 janvye 2012, oubyen si ou te antre avk yon viza sou pasp ou nempt l, ou pa bezwen p yo. Okontr se pou ou toujou kenbe kontak avk yo. Tout gw vil gen biwo Polcia Federal. L ou rive nan biwo a, se pou ou mande pou depatman etranje (estrangeiros). Chak l w al f yon demach nan Federal la, se pou ou mande yo ki pwochen pa pou ou f ak kil pou ou f l, pou ou evite pwoblm. Si ou al renouvle dokiman w yo an reta yo ka f ou peye yon gw kontravansyon oubyen pa kite w renouvle l menm.
FEY KREYL AYISYEN POTIG
N.B. : Enfmasyon sa yo, se nan mwa janvye 2012 nou te jwenn yo. Si w ap li fy sa a anpil tan apr dat sa a, li ta bon pou ou verifye detay yo paske gen bagay ki te kapab chanje.
Pou Ayisyen ki te antre Brezil avan 12 janvye 2012 yo, y ap bay yon viza imanit ki pmt ou travay nan peyi a san pwoblm pandan 5 an. Nan jounal yo di konsa, apre 5 an yo pase, y ap renouvle l pou yon rezidans pemanan si ou kapab pwouve si w ap travay, men nou poko w yon dokiman ofisyel ki esplike pati sa a byen. Yo poko fin esplike kil yon moun kapab f fanmi li vin jwenn li tou, men nmalman ou ta gen dwa sa depi ou jwenn rezidans pemanan an.
32
Si ou chanje adrs, se pou ou al f yo konnen tou, paske l rezidans ou a soti oubyen nempt lt l yo bezwen kominike av w, yo voye yon avi nan adrs ou te ba yo a.