Working Paper

2013ko otsailaren 6a

HERRITARREN PARTE HARTZEA:

HARDWAREA ETA SOFTWAREA

HARDWARE AND SOFTWARE HARDWARE Y SOFTWARE

IN CITIZEN PARTICIPATION EN LA PARTICIPACIÓN CIUDADANA

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only
a single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICenter scribd.com/EKAICenter
 HERRITARREN PARTE HARTZEA:
HARDWAREA ETA SOFTWAREA

1.Parte hartzearen gainean dagoen
kontzeptualizazio arazoa argitu artean, egungo
joerek gure inguruan partaidetza zein parte
hartzea aipatzerakoan ulertu nahiko da
erabakimen politikoan biztanleriaren sektore
berriak integratzea bilatzen dela gutxienez. Baina
hori baino gehiago ere izan daiteke, erabakimena
bera baino harantzago joan daiteke parte hartze
uharkaren zabaltzea.
2.Integrazio honetarako arrazoiak gaur egun
dugun krisi instituzional larriak azkartu dezakeen
arren, lehenagotik ere badator, eta gizartean
zabaltzen joan den egungo demokrazia moldeen,
edo argiago esateko, boterea egikaritzeko
moldeen akidurak ekarri ditu tantaka-tantaka.
Izan ere krisi instituzional hau, parte hartze eredu
tradizionalen krisitik erne da eta politika praktika
batzuk gauzatu dute: mobilizazioari
instituzionalizazioa kontrajartzea, apatia politikoa
positiboki baloratzea, aniztasuna alderdien
integrazioarekin konprenitzen dela ulertzea, eta
finean politika eliteen arteko gatazka eta
konpontxo modura ulertzea.
3.Noski, horrek herritarren instituzioekiko
distantzia hartzea ekarri du, eta bitarteko
publikoak pribatu bihurtzeak (legez edo legearen
aurka) egonezina areagotu du. Neurri batean
egonezin horrek eta pertsonak erabakimenean
gehiago integratzeko eskariak gure inguruan
instituzioetarako bidea egin du, eta maila politiko
guztietan orokortzen ari da parte hartzea handitu
behar dela dioten ahotsak.
4.Baina egungo egoerak hamarkadetako inertzia
dakar, eta ahalegin handia eskatuko du joera hori
eteteak. Hasteko eta behin erlazionatzeko modu
berri bat behar da.
5.Parte hartzea areagotzeko asmoz hartutako
ekimenek bi alderdi dituzte, bata instituzionala
eta bestea harremanei lotua edo harremanezkoa.
Hona bakoitzaren barruan sar daitezkeen
osagaiak:
Egitura formalak edo hardwarea: parte
hartze arauak, parte hartze edo
sektorekako kontseiluak, protokoloak,
funtzio banaketak, metodologia parte
hartzaileak…
Harremanezko egiturak: elkarlana eta
elkarrekiko konfiantza batez ere,
harreman informalak, giroa…
6.Instituzioen, edo nahiago bada, botere
publikoen nahia baldin bada gai publikoetan
herritarrak gehiago inplikatzea, gehiago horren
zenbatekoa pentsatu beharko dute lehenik.
Zenbateko horren arabera osagai instituzionala
edo harremanezkoa landuko da bereziki.
7.Parte hartzea handiagotzeko nahia sakontasun
handikoa bada, logikoa da pentsatzea harreman
eredu berriak ezarri nahi direla, eta harremanek
zerikusi gutxi dute egitura formalekin, parte
hartze arauekin, metodologiekin, prozedurekin
eta kontseiluekin, eta bai aldiz konfiantzarekin
eta logika sortzaileekin.
8.Lehen pausoak, errazenak ere badirenez,
egitura formalak eta metodologia parte
hartzaileak ezarriz hasten dira. Honela ugaltzen
dira gai bati edo besteari buruzko udal
kontseiluak, parte hartze arauak, metodologia
parte hartzaileak eta abar. Nolabait parte
hartzean sakontzeko hardwareaz ari gara.
9.Baina honetan soilik geratzen diren udalak,
nahita ala nahigabe, ez dute inertziekin apurtzea
lortzen, lehendik datorren moteltze inplikatiboari
galga nolabait jartzen baldin bazaio ere.
Hardware berri bat ezarriko da, edo zenbait
adituk deitzen duten moduan, arkitektura

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICenter scribd.com/EKAICenter
 HERRITARREN PARTE HARTZEA:
HARDWAREA ETA SOFTWAREA

instituzionala berrituko da, baina harreman mota ere, ez da baliagarria izango taxuz helburuetara
ez denez aldatu, ez du balioko herritarrak iritsi ahal izateko.
konbentzitzeko, eta tik eta keria zaharrak
errepikatzeko espazio bihurtzeko arrisku larria 13.Baina aldi berean, prozesu hauetan behin
dago. Hau da, gerta daiteke –eta gertatzen da- hasiz gero hautets zikloetatik babestu egin
parte hartza areagotzeko asmoz sortutako beharko dira. Hau da, instituzioen eta herritarren
egitura ikaragarria izanda ere, prozesu arteko harremanen aldaketa batek bere ontze
politikoetara inor gutxi biltzea. denbora behar du, herritarrek euren
buruarengan konfiantza hartzeak beste
10.Hau da, sakonera eman nahi baldin bazaio, hainbeste, eta ezin da hauteskundeen peskizan
eta benetan gai publikoen gaineko erabakia geratu jarraitzea ala ez jarraitzea. Beraz, aipatu
konpartitzera iritsi, konfiantza giroa eraikitzetik dugun hard arkitekturak, alderdi instituzional
abiatu behar da. Horretarako prozedurak baino horrek alegia, funtzio oso garrantzitsua du. Nola?
harremanak dira birpentsatu behar direnak, (ondokoa ez da zerrenda itxi bat):
software atalari eman behar zaio pisua. Arau bidez politika publikoen eta
bestelako gai orokorren gainean parte
11.Bestalde kontutan izan behar da gai publikoen hartze betekizunak ezarriz
gainean (eta gai publikoak esaterakoan makro Erabakitze protokoloak ezarriz
zein mikro mailan ari gara, politika sozialez ari
Udal egituren baitan parte hartze
gara, baina baita espazio publikoen erabileraz)
erabakimena baino, berauen definizio eta ardurak zehar lerro modura definituz
xehetasunetan jakituria berria txertatzeaz ere ari Herrian eragina duten gaietan
garela. Erabakia une jakin bat baino, herritarren inplikatutako sektoreak bilduz
eta instituzioen artean ibili beharreko bide eta abar
modura ulertzen da. Eta erabakia une jakin
bateko posizionamendu hutsa bada ez, baina
elkarren artean eraikitzen diren politikak eta
14.Beraz, parte hartzea herritarren erabaki
ahalmena eta gai publikoen gaineko ezagutza eta
berauen egikaritzarako programak, programon
zehazte ahalmena handitzea bada, bi alderdi
jarraipena baldin badira, ezinbestekoa da
hauei erreparatu behar zaie: harremanezko
konfiantza sortzea, elkarlanaren muina berau
alderdiari –softwarea deitu duguna- eta
baita.
arkitektura instituzionalari –hardwarea deitu
duguna-.
12.Bestalde, aintzat hartu behar dugu prozesu
parte hartzaileak puntualak izan daitezkeela,
15.Orokortzen ari dira gure inguruan parte
baina baita ere herrietako jardunean iraunkorrak
hartze prozesu modura deitzen direnak. Ezaugarri
izango diren harremanak eta prozedurak sortu
oso ezberdinak dituzte: gai puntualei konponbide
nahi diren neurrian, epe ertaineko edo luzeko
konpartitua emateko izan daitezke, zerbitzu eta
(betirako) estrategiak ere jar daitezkeela
azpiegitura publikoen erabilerara eta baita
martxan. Arnas luzeko estrategia hauek jatorrian
gestioa ere ezartzera jo dezakete… Halako batean
harremanen alderdiari pisua ematen ez baldin
udaberriko loreak nola sortu dira parte hartze
badiote, hard arkitektura guztia ederra izanda
esperientziak. Une honetan esperientzien bidez
eraikitzen ari dira prozesu hauek, ibilian bidea
As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICenter scribd.com/EKAICenter
 HERRITARREN PARTE HARTZEA:
HARDWAREA ETA SOFTWAREA

eginaz. Orokortzeko moduko ezartze eskema eta

metodologiarik ez dago. Aipatu ditugun alderdiak
oinarri hartuta, une honetan garrantzitsuena
hainbeste hedatu diren esperientzia horietatik
ikastea da, eta udal parte hartzerako oinarri
teoriko-praktikoa esperientzia hauetatik sortzea.

16.Sustapen politikei dagokienez, argi dago udal

mailako botere publikoen inplikazioak egundoko
pisua duela. Berauei dagokie soft eta hard
alderdiak batuko dituzten ekimenak abian
jartzea, eta aldi berean harreman mota berri
bateranzko pausuak ematea. Horrez gain
informazioan eta burokratizazioaren apaltzean
ere zeresan ikaragarria dute, biak ala biak kultura
demokratikoa eta harreman mota berrirako gako
indartsu. Baina prozesu hauek orokortzeko
giltzarri oso garrantzitsuak dira Foru
Aldundietatik etor daitezkeen diru-laguntzak.
Diru-laguntza hauek ezin dute Ekai Centerren
ustez soilik arkitektura instituzional horri begira
jarri (metodologia bat ezarri, organoak sortu,
araugintzan jardun). Ezinbestekoa da herritarren
protagonismo hartzeari garrantzia ematea,
herritarren gai publikoekiko jabekuntzari alegia,
eta hori bereziki lehenestea diru-laguntza
deialdietan.

17.Eta sustapen politiken artean aipatu dugunak

ere bere lekua izan behar du: sortu diren
esperientzietatik eredu teoriko-praktiko propio
bat lantzea.

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICenter scribd.com/EKAICenter