DOYMAMI YALAR Doymam ya asitlerinde hidrojen atomlar eksiktir yani bu ya asitleri hidrojene doymamlardr.

Vcudun gereksinim duyduu zorunlu ya asitlerinin en iyi kaynaklardr. Oda scaklnda sv haldedirler ve genellikle bitkisel yalardr. Iki eit doymam ya vardr. Tekli doymam yalar ve iftli doymam yalar. Tekli doymam yalarda tek ift hidrojen atomu eksiktir. Kalp asndan en salkl yalardr. Tek bir ya aside ierirler. Zeytin ya, kanola ya ve fistic ya bunlara rnek gsterilebilir. iftli doymam yalarda ise iki veya daha fazla ift hidrojen atomu eksiktir. Soya, ayiei ve msr ya iftli doymam yalardandr. iftli doymam yalar omega-3 ve omega-6 olarak iki gruba ayrlrlar. Bu yalar souk su balklarnda bulunur. DOYMU YALAR Oda scaklnda kat halde bulunurlar. Genelde hayvanlarda bulunurlar. ok yenmesi halinde kolestrol ykseltirler ve kalp hastalklarna neden olurlar. Doymu ya asitlerinde ya asidi zincirini tekil eden karbonlarn zincir haricinde olan balarnn hepsi Hidrojenle balanmtr. Doymu ya asitleri insan vcudunda sentez edilirler.Hi ya yenmese bile bu tip ya asitleri karbonhidrat ve protein metabolizmas ile oluan molekllerden sentez edilebilir. Et, tam tahll mand rnlerinde, hayvan derisinde ve yumurta sarsnda bulunur. Zeytin ya, ayiek ya gibi doymam yalarda da ok az miktarda doymu ya bulunabilir. TRANS YALAR Trans yalar, doymam bitkisel yalarn hidrojenizasyonuyla katlatrlarak oluurlar yap ne kadar hidrojenize ise o kadar kat olacaktr. Trans yalar (margarinler) vcudumuza en zararl yalardr. Vcudumuza hibir yararlar yoktur. Kt kolestrol seviyesini ykselttikleri gibi iyi kolestrolmz de drrler. Margarin plastikten sadece bir molekl farkldr. Eer bir glgede brakrsanz dier besinlerin aksine zerine sinekler bile toplanmayacaktr. Kt kokmayacaktr ve rmeyecektir. Bunun nedeni hi bir besin deeri olmamasdr.

Trans Yalarn Bulunduu Yiyecekler: Krakerler Margarinler Patates cipsleri Patlam msr Kremal-karamelli biskviler ekerlemeler Baz et ve mandra rnleri Doymu ve Trans Yalarn Zararlar Kroner kalp hastalklar riskini e katlar. Toplam kolestrol ve LDLyi ykseltir.(Kt kolestrol) HDLyi drr.(yi kolestrol) Kanser riskini artrr. Anne stnn kalitesini drr. Baklk sistemini zayflatr. Pankreasn insulin tepkisini zayflatr ve eker hastalna yol aar. Ar imanla(obezite) neden olur.

YA KULLANIMINA DKKAT EDEREK SALIIMIZI NASIL KORURUZ? Tm yalar kzdrlnca okside olur ve ekilleri deierek yararlarn kaybederler. Bu yzden kzarm yiyeceklerden uzak durun. Hayvansal yalar azaltmay deneyin. Ayei ve msrz yann gneten uzak serin ve kuru bir ortamda havayla temas etmeden saklanmas gerekir. Buna dikkat edin ve ayiei yerine zeytin ya kullanmaya aln. Pastane rnlerinden, hamur ilerinden ve fastfooddan uzak durum. zellikle fastfoodcularda yalar tekrar tekrar kullanmaktadrlar.