Working

Paper-a
2013ko otsailren 28a

ESPARRU SOZIOEKONOMIKOKO GIZARTE

ERAGILEEN FUNTZIOA EUSKARAREN INGURUKO
POLITIKEN GAINEAN (I)

THE ROLE OF THE SOCIAL ACTORS IN THE EL ROL DE LOS AGENTES SOCIALES EN LAS POLÍTICAS
SOCIOECONOMICS LANGUAGE POLICY (I) LINGÜÍSTICAS PARA EL ÁMBITO SOCIOECONÓMICO (I)

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware
that we may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider
this report as only a single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 ESPARRU SOZIOEKONOMIKOKO GIZARTE ERAGILEEN
FUNTZIOA EUSKARAREN INGURUKO POLITIKEN GAINEAN (I)

1. Euskararen erabilera ofizialtasun sozialera  Euskararen normalizazio helburua lehen

eramateko unean oso garrantzitsua izan da, da mailakotzat eta izateko arrazoitzat
eta izango da gizarte eragileen funtzioa. Ez da daukatenak. Helburu hau beste
ahaztu behar eragile hauei esker gauzatu direla
helbururen batekin bateragarria da
euskarak irauteko eta zabaltzeko ezinbestekoak
(euskarazko hezkuntza, euskarazko
diren hainbat eta hainbat ekimen hezkuntzan
(ikastolak eta berauei esker hezkuntza komunikazioa eta abar)
euskalduna, euskal adarrak eta abar)  Helburua oso garrantzitsutzat izanagatik
hedabideetan (Egunkaria, Argia, Berria, EITB…), ere, beraien izateko arrazoia beste bat
erakundetzean (euskararen legeak, hezkuntza daukatenak (eragile sozioekonomikoak,
legeak) eta abar. hainbat administrazio eta abar)

2.Gizarte eragileez ari garenean, zeri buruz ari

gara zehazki? Euskalgintzaz ari garela pentsa
dezakegu, eta erantzuna egokia da zalantzarik
gabe. Euskalgintza gauza izan da azken hirurogei
urteetan eraikin handi eta konplexuak
eraikitzeko. Euskal Herria ez litzateke gaur
egungoa izango euskalgintzarik gabe.
3.Baina nortzuk osatzen dute euskalgintza
herritarren begietan? Definizio azkar bat
emateagatik, honakoa botako dugu: euskararen
estatus soziala eta juridikoa lehen mailakoa
izatea nahi duten eta horretarako lan egiten
duten taldeek eta erakundeek, eta jardun hori
beren helburuetan lehentasunezkotzat
daukatenek osatzen dute euskalgintza.
Euskalgintzatik kanpo geratzen dira beren
lehentasunezko zereginen artean
euskararekikoak lehentasunezkotzat ez
dauzkatenek. Gizarte mugimenduen, eragile
sozioekonomikoen eta instituzioen artean
aipatutako zeregin horrekiko konpromisoa
dutenak ere badirela ukaezina da, baina beraien
lehentasunezko jarduna ez da aipatutakoa,
izateko arrazoia besteren bat dute.
4.Beraz bi erakunde mota berezi ditzakegu
euskara lehen mailara ekartze hori desiragarritzat
daukatenen artean:
5.Aipatu ditugun bi maila horien arteko elkarlana
dago euskara berreskuratzeko izan ditugun
emaitza onenen oinarrian. Euskalgintzako
elkarteek hasiera batean beren kasa jardunda
izan duten gizarte eraginak beste erakunde eta
mugimenduen elkarlana ahalbidetu du, eta modu
honetan eragin hori biderkatu egin da. Honen
adibideak ugariak dira gure inguruan.
6.Baina une honetan elkarlan horrek ekarri duen
nolabaiteko instituzionalizazioak ere muga batzuk
ezarri, edo behintzat, ageriko egin ditu. Elkarlan
honek logika berriak ekarri dizkio lehentasunezko
helburu horri, eta gizartean eragiteko gaitasuna
ez da areagotu, edo ez behintzat aurrera egiten
jarraitzeko lain.
7.Esate baterako, ezinbestekoa izan da botere
publikoekin koordinatzea eta elkarlanean
jardutea bitarteko publikoak euskararen ezagutza
eta erabilera areagotzearen mesedetan jartzeko.
Gaur egun hezkuntza euskaldundu den neurrian
elkarlan honi esker gertatu da. Baina aldi berean
botere publikook gizarteak berauekiko ezartzen
duen kontrola dela-eta, emaitzen bidez
justifikatzeko beharra dute, eta behar honek
lortutako emaitzak handiestera eramaten ditu.
Agintari politikoek hedabideetara iristeko duten
erraztasuna (euskalgintzako elkarteek eta beste

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 ESPARRU SOZIOEKONOMIKOKO GIZARTE ERAGILEEN
FUNTZIOA EUSKARAREN INGURUKO POLITIKEN GAINEAN (I)

gizarte eragileek baino askoz handiagoa) medio,
emaitza hauek ezin hobeak eta normalizazio
prozesua oso ondo doala behin eta berriro
adierazten dute, eta gizartean prozesuan alderdi
ilunik ez dagoeneko ustea zabaldu dute.
8.Beraz, mezu hauek iritzi egoera arriskutsu bat
zabaldu dute gizartean, euskararen
berreskurapen prozesua ona dela, egoerarik
onenean gaudela ia. Honek Euskal Herrian
hizkuntzen artean dagoen desoreka estali egiten
du, eta desoreka nabarmena ez baldin bada,
gizarteak ez badu hautematen, menpekotasun
linguistiko egoerak naturaltzat hartuko dira.
9.Honen aurrean erreakzionatzeko nolabaiteko
zailtasuna daukate euskalgintzako erakundeek,
batez ere orain arte batik bat administrazioekin
lortu dituzten elkarlan eremuak ez baitituzte
konprometitu nahi, eta eremuok kinkan jartzeak
atzerapausoak ekar ditzake euskararen gizarte
aurrerakadan lortutakoetan.
10.Nolabaiteko bidegurutze batean gaude hala
ere, eta bidegurutze hori begi bistakoa ez baldin
bada gizartearentzat, begi bistako egitea
beharrezkoa da. Honela ba, egun, adin batetik
atzera euskaldun kopurua oso handia izanda ere,
erabilera moteldu, edo are geratu, egin da, eta
atzerakadaren atariko izan daiteke. Erabilerarena
da gainera hizkuntza gatazka ageriko egiten
duena, ezagutzak ez baitakar derrigorrez
hizkuntza baten bidez bestea ordeztea. Erabilerak
bai berriz. Erabileran aurrera egin nahiak
derrigorrez gatazka egoerak sortuko ditu.
11.Aditu askoren ustez, datuek orain arteko
hizkuntza politikak agortzen ari direla adierazten
dute, eta eredu berrietarantz jo behar da. Hori
horrela izanda, euskalgintzako elkarteei, beraien
helburu nagusia desoreka gainditu eta euskarari
gizartean lehentasunezko egoera ematea den
neurrian, aitzindari izatea dagokie. Politika
berrion diseinua, eta batez ere, inplementazioa
botere publikoei dagokien arren, eskari sozial
nabarmen bat ageriko den neurrian egingo dute.
Politika honen diseinuaren aurretik, beharren
gainean formulazioak egin eta kontsentsuak
topatu behar dira, eta hori ‘barnera’ begira egin
behar da, euskalgintzako elkarteen artean.
12.Euskalgintzatik abiatu behar den formulazio
honek hizkuntza gatazka, une honetan nolabait
isilduta dagoena, ageriko egitea beharrezkoa da.
Botere publikoekin izandako elkarlana ahal den
neurrian mantendu egin behar da, baina datuen
arabera, argi xamar geratzen ari diren mugen
aurrean, hizkuntza politiken gainean
argitaratutako beste working paper batean
azaldu genuen moduan, eskari soziala indartu
egin behar da, eta eskari hau hizkuntza politika
baten eskari sozial modura ere uler daiteke.
13.Desoreka gainditzeko une honetan prozesuak
dituen beharrak herriko plazan, denon bistan
jartzea beharrezkoa da. Honek ezinbestean
aipatu dugun bezala estali xamar dagoen gatazka
ageriko egin arazi behar du. Zeregin honetan
laugarren puntuan aipatutako erakundeen arteko
elkarlana beharrezkoa da. Helburuetan batasuna
badago, diagnostikoan, aipatu dugun agortze
horren arrazoiengan eta ondorioengan ere
batasun hori bilatu behar da bi multzo horien
artean.
14.Ez dugu esan nahi botere publikoekin
elkarlana apurtu beharko litzakeenik, alderantziz,
elkarlan hori oso positiboa da, baina une honetan
bultzada bat behar du. Bultzada hori emateko
euskalgintzak bere baitan batasun handiagoa
behar du, behintzat politika berri baterantz
joateko beharrean ados egonda, eta autonomia
handiagoz jokatu behar du politika berri hori

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter
 ESPARRU SOZIOEKONOMIKOKO GIZARTE ERAGILEEN
FUNTZIOA EUSKARAREN INGURUKO POLITIKEN GAINEAN (I)

definituko duten beharrak zeintzuk diren eta nola

hel dakiekeen proposatzerakoan.

15.Horretan gainera bigarren multzoko

erakundeekin elkarlanean baina aitzindari izanaz
lan egin beharko luke. Bigarren multzoko
erakundeon artean administrazio batzuk egon
daitezke zalantzarik gabe, batik bat toki
administrazioko hainbat erakunde, hauetako
zenbaitek erakutsi izan baitute gaitasuna eta
ekimena ausardia handiko pausuak ematerakoan,
euskararen gizarte presentzia handitzerakoan,
eta estrategikoak izan daitezkeen proiektuak
bultzatzerakoan eta ezartzerakoan.

16.Esparru sozioekonomikoari dagokionez, arlo

honetako eragileekin elkarlana bilatu behar da.
Horretarako pasa den hamarkadan ezarri zen
elkarlan honen ernamuinetik hazten jarraitu
daiteke. Esparru hau estrategikotzat jotzen baldin
bada euskararen normalizazioan, euskararentzat
egoera berriak ezartzeko sindikatuen eta
enpresari elkarteen ekarpena beharrezkoa izango
da.

17.Zeregin honetan arloari dagokion hizkera eta

praktikak begiratu beharko dira, eta harreman
sozioekonomikoen logika propiotik eta
praktiketatik abiatuta eraiki beharko da. Hau da,
euskararen erabilera handitzerakoan zer
irabazten duten eragileok argitu beharko da.
Kontsumo gaiak ekoizten dituztenen kasuan argia
da zer irabazten duten, baina ekipo ondasunak,
administrazioei zerbitzuak, beste enpresei
lehengaiak eta abar ekoizten dituztenek
euskararen eskari garbirik ez dutenez, beste
errentagarritasun mota bat nabaritu behar dute,
eta horretarako euskalgintzako erakundeen,
botere publiko proaktiboen eta beste gizarte
eragileen ekarpena funtsezkoa da.

As a Working Paper, it doesn´t reflect any institutional position or opinion neither of EKAI Center,
nor of its sponsors or supporting entities
EKAI Center seeks to do business with companies or governments covered in its reports. Readers should be aware that we
may have a conflict of interest that could affect the objectivity of this report. Investors should consider this report as only a
single factor in making their investment decision.
GARAIA INNOVATION CENTER, GOIRU 1,A2 MONDRAGON
TEL: 943250104 VITORIA-GASTEIZ 639641457
LEKEITIO 675701785 DURANGO 688819520
E-MAIL: info@ekaicenter.eu
facebook.com/EKAICentre scribd.com/EKAICenter