Ramzan el-Btnin el-Fkhus-Sresinin Trke evirisinden alntdr. Ders malzemesi olarak Bloga konulmutur.

Telif haklar sebebiyle, elektronik kayt yapmak, kt almak vb. ekillerde asla kullanlmamaldr. 6- Mekke'nin Fethi Tarih: Olay, Hicret-i Nebeviyye (s.a.v.)'nin sekizinci yl, Ramazan ay iinde oldu. Sebeb: Ben Bekr'den bir grup insan Kurey'in ileri gelenleriyle; Huza kabilesine kar kendilerine silh ve asker yardm iin mzakerede bulundular. (Huza ise, Hudeybiye'de mslmanlarn tarafls olmutu). Mrikler buna evet dedi. Bir grup ileri gelen mrik de, yzlerini rtp kendilerini gizleyerek onlara yardma kotu. Aralarnda Safvan bin meyye, Huveytb bin Abdluzza ve Mikrez bin Hafs olup; silh, malzeme ve kleleriyle Ben Bekr'i desteklediler. Vetir denilen yerde (Huzallarn yurdu) onlarla arpld. Huzallar gafil avlanmt. nk bar tarafls olarak emindiler. Bir gecede yirmi l vermilerdi... Bunun zerine Huzal Amr bin Salim krk kiilik svariyle yola kp, Resullah'a geldi. Durumu haber verdi. Uradklar felketi anlatt. Bu kiinin (iirle) anlatt durumu dinledikten sonra Reslul-lah (s.a.v.) ridsn toplayarak kalkt ve Ben Kab'a (yni Huz-allara) yardm etmezsem, yardmsz kalaym... Kendime ve yaknlarma yardm eder gibi hem de... Ve devam etti. u bulutun yadrd gibi yardm edeceim!...1[64]. Kurey hemen de yaptklarnn yanlln kavrad. Eb Sf-yn bin Harb'i, Reslullah (s.a.v.)'a anlamay yenilemesi ve mddetini uzatmas iin gnderdiler. Eb Sfyn, Reslullah'a gelip durumu anlatt ise de ondan bir cevap alamad ve iltifat gremedi. Bunun zerine Hz. Eb Bekir (r.a.)'e gitti. Reslullah'a varp arac olmasn istedi. O da, ben bunu yapamam diye savd. Eb Sfyn daha sonra, mer bni'lHattb'a bavurdu. O da: Ben mi - Res-lullah (s.a.v.)'a- gidip sizin iin efaatilik yapacam? Vallahi hibir ey deil, bir karnca yavrusu bulunsa onunla size kar savarm diye cevab verince: Eb Sfyn piman ve yenik halde Mek-ke'iye eli bo dnd. te yanda ise Reslullah (s.a.v. hazrla koyuldu. Ama mes'-ele gizli tutuluyordu. Ve yle du ediyordu: Y Rab, beni, Kurey'in gznden sakla, gzlerini kr et. Bizi, i olup bittikten sonra grsnler ancak!...2[65]. Reslullah ordugh kurunca da, Htb bn Belta'a mslman-larn saldrsna kar uyank olsunlar diye Kurey'deki akrabalarna bir mektup yazmt. Hz. Ali (r.a.) der ki; Reslullah beni, Mikdat ve Zbeyr'i gnderdi. Bize gidip Hah bahesi denen yerde bir kadnn elindeki mektubu almamz emretti. Hz. AH diyor ki: Atlarmzla sr'atlice gittik, o baheye vardk. Gerekten b.r kadn var. Biz mektubu kar deyince, inkr etti. Mektup yok dedi. kar mektubu, yoksa elbiseni soyup

arayacaz deyince, sa rglerinin arasndan kard. Mektubu Resiullah (s.a.v.)'a getirdik. Bir de baktk ki; Htb bin Belta'a, Reslullah'n hazrlklarn Mekke mriklerine, Kurey-lilere bildiriyor... Reslullah (s.a.v.): Bu ne oluyor Htb? deyince Htb: Y Reslllah (s.a.v.)! Beni cezalandrmada acele etme, anlataym : Ben Kurey asll deil, onlara sonradan katlm, yni klelikten gelme mevalidenim. Halbuki, sizin evrenizdeki br muhacirlerin herbirinin Kurey arasnda akrabalar var. Orada ailesi v.s. bulunanlar o akrabalar hep himaye eder, mallarn korur. Benim ise orada bir yaknm yok ki, orada bulunan ev halkm korusun. Bunu yapmakla ,onlar nezdinde, yaknlarm korumalar iin bir ihtar yapm olacam umdum. Yoksa ben bunu yapmakla h dinimden dnm deilim. slm'dan sonra da asla kfre rza gstermem. Reslullah bunun zerine yanndakilere; doru syledi, buyurdu. mer (r.a. sze katlp; y Reslllah, brak da u nnafkn boynunu vuraym, diye knca: O Bedir'de bulunmu bir kiidir. Ne bilirsin, belki de Allah Bedir mchidlerini tamamen serbest brakm; sizi tamamen afvet-tim, istediinizi yapn demitir? buyurdu. Ve bu hdise zerine Ce-nb- Hak u yetleri inzal buyurdu: *Ey inananlar, benim ve sizin dmannz olan kimseleri asla dost edinmeyin Onlara sempati beslemeyin, yardm etmeyin. Halbuki onlar, size gelen Hak nizamm reddediyor... Buradan ta: O normalden sapk yola girmi olur... ksmna kadar.3[66] Reslullah (bu sefer esnasnda) Kelsum bin Huseyn'i Medine'ye vekil brakt. Ve Ramazan'm onuncu aramba gn ikindiden sonra hareket ettiler. Reslullah (s.a.v.) evre kabilelerine de gzc ve eliler kard. Elsem oullar, Gfr oullar, Mzeyne oullar, C-heyneliler ve tekilere. Hepsi de Zahran'da bulutu. Buras Mekke Medine arasnda b'r yer. Mslmanlarn says onbini buluyordu. Henz Kurey'in hibir eyden haberi yoktu. Ancak, Eb Sfyn"-n Medine'den yenik dnmesinden tr bir srprizle karlaacaklarm umuyorlard. Bu yzden de, Eb Sfyn, Hakm bin H-zm ve Bedii bin Varaka'y Reslullah (s.a.v.)'dan haber toplamak zere gndermilerdi. Bu hey"et, Merrizzahran'a varnca, muazzam bir ate grdler. Onlar aralarnda bu (da ta dolduran) atein ne olduunu tarta dursun; Reslullah'n ileri gzcleri onlar yakaladlar. Reslullah (s.a.v.) in huzuruna kardlar. Eb Sfyn orada mslman oldu4[67]. bn shk, Abbas (r.a.) 'dan Eb Sfyn'n slm'a giriinin tafsiltn yle anlatyor: Sabah olunca, onu alp Reslullah'a getirdim. Reslullah (s.a.v.) onu grnce-. Yazk sana, Allah'tan baka ilhn olmadn anlaman iin zaman gelmedi mi? buyurdu. O da: Vallahi galiba yle. nk Ondan baka ilh bulunsa beni birtakm zararlardan korur, fayda verirdi dedi. Reslullah yine: Yazk sana Eb Sfyn, hl benim Allah elisi olduumu kavraya-madn m?... buyurdu. O da yle cevab verdi: Anam, babam sana feda oslun, senden daha merhametli, gzel huylu ve akrabasn gzeten

birini tanmadm. Ama ne var ki, benim iimde hl ufak da olsa bir tereddud var... Bunun zerine Abbas ona kti: Yazk be, mslman l, eh-det getir de Allah'tan baka ilh olmad, Muhammed'in Allah'n Resul olduunu syle, ban vurulmadan nce!.. Denir ki, o an gerekten ehdet getirip mslman oldu. Yine Abbas (r.a.) der ki: Dedim, y Reslllah, Eb Sfyn vn veren eyleri sever, ona bir iltifatta bulun. O da: Tabi, dedi, o halde Mekkelilerden kim Eb Sfyn'n evine snrsa emniyette olacak. Yine kim evine kapanr oturursa, kim Kabe'ye snrsa emniyettedir... Daha sonra, Reslullah Mekke'ye doru harekete balarken Hz. Abbas (r.a.)'a dedi ki, Eb Sfyn' gtr ana geidin aznda durdur. Allah'n ordusu nnden geerken seyretsin. Abbas (r.a.) der ki: Aldm onu, gtrp vadinin dar boaznda durdurdum. Tam Reslullah'n dedii gibi. Ve kabileler blk blk bayraklarn ekip gemeye baladlar. Her kabile geince; y Abbas bunlar kim? diye soruyor, ben de, mesel bu Sleym oullardr diye cevap veriyorum. Bu sefer o; SleymUerle aramda mes'elemiz yok diyor... Byle gei devam etti. Nihayet Reslullah (s.a.v.) balarnda olduu halde Ensr ve Muhacirlerden oluan bir alay geliyor. deta batan ayaa demirle donanmlar gibi. Eb Sfyan: Sbhnal-lah ey Abbas, kim bunlar? diyordu. Ben de, ite Reslullah, Muhacir ve Ensr arasnda deil mi. O da, bu gce kimsenin kar durma ihtimali yoktur. Ey Eb Fadl (Hz. Abbas'n lkab), yeenin ok byk melik olmu.. deyince, onu uyaryordum; hey Eb Sf-yn, bu meliklik deil nbvvettir diye. Ve hemen Eb Sfyan dzeltiyor: Evet, tabii yle...5[68]. Daha sonra Abbas (r.a.) diyor ki, kavmini kurtar.. Ve Eb Sf-yn konuuyor. Reslullah oraya ulamadan Mekke'ye girip son sesiyle baryor: Hey Kureyliler, ite gelen Muhammed'dir. yle bir gle geliyor ki kar koymaya imknmz yok... Bu durumda, kim Eb Sfyn'n evine snrsa emniyette olacak. . Fakat kars Hind onu karlyor, onu sakalndan tutup; u kocam alak bunak herifi ldrn, diyordu.. Eb Sfyan ise yine onlan uyaryor: Aman, lileriniz sizi aldatmasn, sakn. O yle bir gle geliyor ki, asla kar duramazsnz. kar yol, Eb Sfyn'n evine snp emniyete ermektir. Allah kahretsin seni diyorlar, senin evinde ne var ki bizi kurtarsn?... O bu sefer de, kim evine kapanr oturursa yine emin olur. Kim Beyt'e snrsa emniyette olur. Bunun zerine halk dalyor. Kimi evlerine, kimi Mescid-i Haram'a gidiyor6[69]. Ordunun boaz gemesi esnasnda, Sa'd Ibn Ubde'nin, Eb Sf-yn'a Bugn destan gn. Bugn Kabe'nin hell olduu gn... yollu bir ey syledii haberi Reslullah (s.a.v.)'a ulat. O bu sz tasvip etmedi. Ve yle tenkid etti: Bugn aksine rahmet gn, bugn Kabe'nin erefini Allah'n ycelttii gndr!.. Ardndan da birlik komutanlarna kesin emir verdi; kimseyle savalmayacak, sadece

kar duranlarla...7[70]. Ne var ki alt erkek, drt kadnn da, nerede bulunursa ldrlmesini emretmiti. Bunlar: krime bin Eb Cehl, Hebbar bin el-Esved, Abdullah bin Sa'd Ebi erh, Mikyes bin Sababet'l-Leys, Hu-veyris bin Nukayz, Abdullah bn Hill, Hint binti Utbe, Amr bn Himn cariyesi Sre, Fertena ve Kureyna adl, bn Hill'in arkclar... (ki bu iki criye hep Reslullah (s.a.v.)' hicveden arklar sylerlerdi)8[71] Reslullah (s.a.v.) Mekke'ye st taraftan (Ki'da) giriyordu. H-lid bin Velid'e de ehrin alt tarafndan (Kd) girmesini emretmiti br mslmanlar da hep ta'Um edilen yerlerden ehre girdiler. Ba girite hibir mukavemetle karlamamlar, ancak Hlid bin Velide rastlayan krime bin Eb Cehl ve Safvan bn meyye grubu arpmaya tutumu; Kurey'ten yirmi drt kii, Huzeyl kabilesinden de drt kii lmt. Reslullah (s.a.v.) uzaktan kllarn parltsn grnce, durumu soruturduunda, Hlid bn Velid'in savat haber verilince: Allah'n takdirinde bir hayr vardr elbette..9[72] buyurdu. bn shk, Abdullah bn Eb Bekr'den, Hakim de Enes'ten rivayet ediyor ki; Reslullah (s.a.v.) Zituva'ya gelince, binei zerinde, banda Yemen ii bir Saryla bulunuyordu. Ban Allah'n huzurunda emi, Fethi kendisine nasib etmesinden tr minnet ve krann bildiriyordu. yle ki, neredeyse sakalnn ucu hayvann yelesine deiyordu. Buhr'nin, Muviye bin Kurre'den rivayetinde der ki, Abdullah tbn Muaffelden duydum: Mekke fethinin ilk gnne baktm Reslullah (s.a.v.) devesinin zerinde, Fetih sresini yksek sesle okuyor. Eer halk evreme toplanmasa, ben de onun gibi yksek sesle okuyacaktm. Reslullah (s.a.v.) Mekke'ye girer girmez Kabe'ye yneldi. O zaman Kabe evresinde 360 kadar put sralanmt. O elinde d aacndan assyla, birine nden, birine arkasndan dokunduka, patr patr yz st dyorlard. O da, Hak geldi, btl zail oldu buyuruyordu. Yine, Hak geldi, artk btln aa vurmas veya tekrar gelmesi imknsz...10[73] diyordu. Kabe'nin iinde de yle putlar vard. Onun iin Reslullah ora-ya ilkin girmedi. Emretti, hepsi dar atld. Bu arada, ellerinde fal oklar, gya Hz. brahim ve smail'in resimleri de karld. Reslullah (s.a.v.) onlar iin de: Allah onlarn canm alsn, ok iyi bilirler ki, bu iki zt asla bu fallar kullanmadlar.

Bundan sonra beyt'in iine girdi, drt yanma tekbir getirdi ama namaz klmadan kt. O srada Kabe'nin hcibi (grevlisi) bulunan Osman bin Talha'ya, Kabe'nin anahtarn getirmesini emretmiti. Getirince beyt'i at. O da, beyt'e girip knca tekrar Osman bin Tal-ha'y arp anahtar ona teslim etti. Ve yle buyurdu: Aln ebediyyen shib olun Ama bunu ben vermiyorum size (Kabe bekiliini) fakat Allah Tel veriyor. Onu bundan sonra zlimlerin dnda kimse alamaz. Bu szyle de Cenb- Hakk'm: Allah size emnetleri ehline vermenizi kesinlikle emreder11[74]' dyet-i cehlesine iaret ediyordu. O srada Reslullah (s.a.v.), Bill (r.a.)'i ard. Bill Kabe'nin stne kp namaz iin ezan okudu Halk blk blk geliyor ve Allah'n dinine giriyordu, tbn shk der ki; Reslullah (s.a.v. Kabe kapnn iki svesini tutup, ne yapacak diye evresine merakla toplanp bekleyen halka, yle hitab etti'12[75] Allah'tan baka ilh yok. O biiflir, orta yok. Va'dini yerine getirip, kulunu zafere erdirdi. Tek bana btn kabileleri yendirdi. Dikkat edin, chiliyyeden kalma vnlen, her kan dvas ve mal dvas u iki ayam altndadr. Sadece beyt'in perdedrl ve haclara su verme hari... Ey Kureylier! Allah sizden chiyye gururunu ve atalara ta'zim alkanln giderdi. Btn insanlar dem'dendir, dem ise topraktandr. Ve ardndan u yet-i kerimeyi okudu: Ey insanlar! Biz sizi bir erkek ve bir diiden yaratp, millet ve kabilelere ayrdk ki, her birinize it deiik kabiliyetler aa ksn, birbirinizi kymetiyle tanyasnz. Allah nezdinde en deerliniz ise bhesiz dininde en samim olanmzdr. Sze devam etti ve sordu: Kureyliler! Size ne yapmam tahmin ediyorsunuz?.. Onlar da: Hayr bekleriz. Sen kerim bir karde, kerim bir kardeolusun dediler. O da, O halde gidin, hepinizi baladm13[76] buyurdu. Yine eyhayn, Eb reyh el-Adev'den rivayet ediyor: Reslullah (s.a.v.) Fetih gn hitabesinde unlar syledi: Mekke'yi harem klan Allah'tr. nsanlar deil. Allah ve hiret gnne inanan bir kimseye orada ne kan dkmesi, ne de kavga ve zorbalk yapmas yakr... Reslullah'n oradaki geici arpmasn kendisine ruhsat edinmek isteyen olursa, ona yle deyin: Allah sadece Resulne izin verdi, size deil. stelik ona izni de bir gnde bir saat iindi. imdi ise; eski yasakh tekrar avdet etmitir... Bunu hazr olanlar gaib olana da haber versinler... Daha sonra Mekke'deki halk Reslullah (s.a.v.)'a; Allah ve Re-sl'nn direktiflerini dinleyip itaat etmek zere bey'at etmek iin topland. Erkeklerin bey'atn! bitirince, Reslullah, bu sefer de kadnlardan bey'at almt.

Kurey kadnlarndan bir grup oraya toplanmt. Aralarnda Hint binti Utbe de vard. Yzn kapatarak kendisini gizliyordu. Zira Hz. Hamza (r.a.)'ya. ettiinden utanyordu. O'na bey'at iin yaklanca Reslullah (s.a.v.): Allah'a hibir eyi ortak komamak zere bana bey'at edeceksiniz. Hind ise: Sen bize, erkeklere yklemediini ykledin. Ama biz onu yapacaz dedi. Reslullah : Hrszlk da yapmayacaksnz, buyurdu. Hind yine: Y Reslllah, Eb Sfyn pinti ve cimri bir adamdr. Ben onun malndan haberi olmadan bireyler m lirdim, dedi. Bilmem ki, bu bana hell m olur, haram m?... Ebu Sfyn da orada bulunup onun dediklerini iitiyordu.Senin gemite aldklarn tarihe kart, dedi. Bunun zerine Reslullah: Sen demek Utbe'nin kz Hind misin? deyince, evet ben Hind binti Utbe'yim., dive cevab verdi. Gemi hllerimi bala ki, Allah da seni balasn. Yine Reslullah (s.a.v.): Zina da e tm vecek s iniz, buyurdu. Hind de Hr kadn zina eder mi? diye cevab verdi. Reslullah: Evldlarmz da ldrmeyeceksiniz, dedi. Hind de: Biz onlar kkten eitip byttk. Biliyorsun, onlar bymken sen Bedir'de ldrdn. mer bu sze yle gld ki, srtst decekti. Reslullah (s.a. v.): ftira da etmiyeceksiniz. Yni aslsz eyi uydurmayacaksnz. Hind ise; iftira gerekten irkin birey, tecvzlerden daha beter. Yine o, mruf olan hususlarda bana si olmayacaksnz... diye sayd. Sonra mer (r.a.)'e emretti: Allah Resul adna onlardan beyat al ve istifarda bulun. O gne kadar da, o gn de Reslullah kadnlarla asla musafaha etmemi, bir kadnn eli eline dememiti. Ancak kendine Allah'n hell kld mstesna14[77]. Buhr'nin ie (r.a.)'den rivayetine gre, o da demitir ki: Reslullah kadnlardan, ancak; Allah'a bireyi ortak komasnlar... yetini tekrarlayarak szl bey'at alrd. Yine der ki, Reslullah, helli olanlardan baka bir kadnn elini tutmamtr. mmhn binti Eb Tlib (r.a. fetih gn bir mrike emn vermiti. Ali (r.a.) ise onu ldrmek istiyordu. mmhni demitir ki; ben Reslullah'a gittiimde O, Hz. Ftma'nn rtt bir perde iinde guslediyordu. Ben varp selm verdim. Kim o, dedi. Ben de mmhni binti Eb Tlib dedim. Merhaba mmhn diye buyurdu. Gusln tamamlaynca da, o tek para elbiseye brl olarak sekiz rekat namaz kld. Ve dnd. Ben, y Reslllah, kardeim Ali, benim emn verdiim adam ldrmek istiyor. Yni u bn Hbey-re'yi, dedim. O da: mmhn, senin emn verdiine biz de emn vermiizdir buyurdu. Reslullah (s.a.v.)'n kann heder ettii adamlara gelince, bir ksm ldrld. Bir ksm ise af diledi ve sonradan balannca, mslman oldular. Abdullah ibn Sa'd Ibn Eb erh arac bulup iyi bir mslman oldu. krime, Hbbn ve Hind bin Utbe de slm'a girdiler. Ibn Him'n rivayetine gre, Fudle bin Umeyr el-Leys, Reslullah (s.a.v.)' ldrmeye kalkmt. Bu fetih ylnda ve Kabe tavaf esnasndayd. Yaklanca Reslullah (s.a.v.) ona: Sen Fudle misin? diye sordu.

 Evet, dedi, Fudle'yim y Reslllah! Bu sefer sordu: Peki ne konuuyordun, kendi kendine? Adam, birey yok, dedi. Allah' anyordum.. Reslullah (sa.v.) glerek: Allah'a sn, tevbe et, buyurdu ve elini onun gsne koydu. Kalbi yatt. Bundan sonra Fudle hep sylerdi: Vallahi O elini gsmden ektii an sanki dnyada Allah'n yaratt hibir ey yoktu ondan daha ok sevdiim. Fudle oradan ayrlp evine dnerken, sevitii ve konutuu kadna urad. Kadu onu zorluyordu: Hadi konumaya devam edelim. O ir zt irticalen unlar syledi: O bana durma konu der, ben hayr. Allah ve slm izin vermez. Eer ben Muhammed'i ve fetih gn, putlarn krld gn, onun ordusunu grmesem. Allann dini kuluk gibi apaydn. Zulmn surat ve irk kapkaranlk.Buhri'nin bn Abbas'tan nakline gre Reslullah (s.a.v.), orada ondokuz gn kald. Namaz ksaltarak, iki rek'at olarak klyordu. 15[78] bretler Ve tler imdi grdk, Allah'n kendi elisine ve O'nun dostlarna ikram ettii Byk Feth'i. Artk o gnk da'vetin deerini net grebilir, ondaki srlar ve ilhi hikmetjeri gzmzn nnde rahata canlandrabiliriz. ite imdi, Mekke Fethi'nin oluunu tam kavradk. Artk bundan nce oradan neden hicret edildiini ve o hicretin nemini anlayabiliriz. Ve yine anlayabiliriz, Allah yolunda mal, can, aileyi, kabileyi, milletini, topran, vatann feda etmenin derecesini. slm baki kaldka da bunlarn hibirinin zayi olmayp boa gitmediini kavrarz. Aksine islm ortada kalmaynca da bunlarn hibirinin sahibini kurtaramadm anlarz. Yine imdi, bu byk Fetih olay zerinde derin derin dnp; cihadn, ehdetin ve fetih ncesi yllarn getirdii ile ve skntlarn nemini kavrarz. Bunlarn hibiri boa kmam, mslmann bir damla kan boa akmam, mslmana asla gcnn yetmiye-cei yklenmem itir. Bunu da btn seriyye ve gazalarnda grdk. nk talih rzgrlar onlar aniden ekti o savalara. Ama bunlarn hepsi bir gizli hesaba uygun olarak -cereyan etti. Ve btn bunlar fetih ve zaferin sonularndan oluacak adalet prensiplerine gtryordu. Bu da snnetullahn kul hakkndaki ileyiiydi. yle ki: Gerek slm olmadan zafer olmazd. Allah'a kulluk olmadan sl&m olmazd. Can feda etmeden, kurban vermeden, kapsnda kul olup yolunda savamadan da kulluktan sz edilemezdi... Nihayet u an, bu Feth'in destanm btnyle okuyunca; Hudeybiye barnn nasl stn bir yeri olduunu da kavrayabildik. mer'i ve sahabenin ounu dehete dren zahir perdesinin ardnda parldayan ilhi srr da kefedebildik. Ve bu bara Cenb- Hakk'n Fetih adm vermesinin sebebini de gnlden kabullendik: ...O, bunun arkasnda yakn bir Fetih hazrlad... Bunu da kavraynca, Reslullahn hayatnn gdas olan Nbvvet gereklerini bir kat daha kavram olduk.

Hatrlayalm, Reslullah (s.a.v.) 'in vatanndan, Mekke'den kn: Gizlice kabilelerinin, sevdiklerinin barndan kopup hicret ediyor Yesrib'e. nceden ve sonradan da onu bir avu ezilmi, horlanm sahabesi, ayn gle syrlp kaarak onunla buluuyorlar. Srf dinlerinin korunmas uruna, maln, ailesini, yerini yurdunu terk ediyorlar. te onlardr u an vatanna, aile ve malna dnenler. Az iken oalmlar, zayf iken kuvvetlenmiler. Dn onlar kovanlar bugn onlar, yenilmi ve boyun emi durumda karlyorlar. Mekke halk blk blk mslmanla giriyor. Bir zamanlar Mekke sokaklarnda mriklerin ikence ettii Bil- Habei de dnp gelmi. Mbarek Kabe'nin damna km, yce sesiyle haykryor : Allah Ekber - Allah Ekber. Bu ses idi ikence krbalar altnda Birdir, birdir, birdir... Allah diye fsldayan. imdi ise Kbetullah zerinden dalga dalga gklere, yeryzne yaylyor: L ilahe illallah, Muhammedn Reslullah- diye. Ve herkes boynu bkk onu saygyla dinliyor. Dikkat edin, bu ikinci bir rnei olmayan tek gerektir. O slm'dr. nsan ise ne ahmak ve echeldir ki: islm'dan bakas urunda mcadeleye fedakrlk ve kahramanla yeltendii zaman, sadece veh-miyle aslsz ve boyutsuz bo dva ile uratn bile anlamyor. Bu ksa takdimden sonra deriz ki: Byk Fetih, ayn zamanda birok iaret, hkm ve saysz ilkeler ihtiva etmektedir yi grmek iin zerinde durmak zarureti var. Biz imdi, olayn seyrine gre, elimizden geldii lde bunlar hatrlatacaz, a) Mekke fethinin sebebi olan olay bize gsteriyor ki; bar ve andlamada mslmanlar tarafnda olanlara, kar taraf harb aarsa bizzat- mslmanlara am oluyor. Artk saldrganla mubluman-lar arasnda hibir akld kalmyor. Bu ulemann tam ittifak ettii grtr. b) Reslullah (s.a.v.)'n Mekke zerine yryndeki metod gsterir ki; ahdini bozan ve onu hie sayan taraf zerine mslman-larn emri, hi de haber vermeden anszn hcum edip gafil bastrabilir. Hyanetinden tr bu byledir. Bundan kar taraf haberdar etmesi de gerekmez. Nitekim grdk ki, Reslullah mmetini, Mekke'ye kar topladnda yle dua etmiti: Y Rab! Kurey'-in gzlerini kr et, bizi grmesin! T karlarna dikilinceye kadar... Bu da mmetin ittifak ettii bir prensiptir. c) Reslullah (s.a.v.)'n bu uygulamasnda una da iaret var: Bir ksm kimselerin ahdi bozmaya yeltenmesi, hepsinin ona girimesi olarak telkki olunur. Ama kalan topluluk bu ahdi bozma teebbsn gereki bir tavrla reddederse durum deiir. Halbuki Reslullah gzetti; Kurey'in ounluunu suskun grd. Mslmanlarn tarafls olan Huzallara kar baskn dzenleyen kendi adamlarna ve tarafllarna kar bir tavr almadlar. Bu gsteriyordu ki; onlar da- bu ie rza gstermi, ahdi bozup hyanet etmilerdir. nk, balangta lider kadro bar yapm, Kurey halk da toptan bunu tasvip etmiti. imdi de yine onlarn ileri gelenleri ve mmessilleri ahdi bozucu bu saldry dzenlemilerdi. Tabii sonu yine toptan ahdi bozmu olmalardr... Nitekim Reslullah, Ben Kurayza savalarn idam ettirirken de herhangi birine, ahdi bozmadn sormamt. Yine Beni Nadir'i srgn ederken de, sebeb m slm ani arla aralarnda bulunan anlamay bozmalaryd. Halbuki bozguncular sadece

aralarndaki bir grup lider kadroydu16[79]. 2- Htb bin Eb Beltea ve yaptna dair i a) Biz imdi, Nbvvetin baka bir grn karsndayz. Yce Rabb'in onu vahiyle nasl yakndan desteklediini seyrediyoruz. O, sahabelerine emrediyor: -Gidin, Hah bahesinde develi bir kadn bulacaksnz. Onda bir mektup var, ahp getirin!... Bunu ona haber veren kimdi? Yolcu kadnla Htb bin Eb Beltea arasnda cereyan eden olaya O, nasl muttali oldu?.. Bu vahiydi elbet, ite bu nbvvet cilvesidir. Ve A]lah'n Nebisine ve mslmanlara va'delettii o Byk Feth'i tahakkuk ettirmek iin ona destek ve plnn gereklemesi iin ihbardr. b) Sula ittiham olunann, baz yolla ikenceye tbi tutulmas itiraf te'min iin, caiz midir?.. Baz zevat, Hz. Ali (r.a.)'nin o kadna sylediinden bunu istidlal ederler. Ya mektubu karrsn, yoksa elbiseni soyacam!.. Yni buradan yryerek baz ulema u hkme varyor: Baz sular aa karabilmek iin m'minlerin imam ve onun vekili, eitli yollara bavurabilir, vastalar kullanabilir: Tpk byle de, Hay-ber yahudilerinln Huyey bin Ahtb'a ait hazineyi saklamalar zerine Reslullah'n uygulamasn delil sayarlar. Hani, Hayber Gazvesi sonunda Reslullah (s.a.v.), Huyey bin Ahtb'm amcasna: Hu-yey'in Ben Nadir'den getirdii Mesk'i17[80] ne yaptnz? diye sormu^ tu. Onu sava masraf olarak harcadm, diye cevab verse de, Hayr zaman ksa, para da ok fazlayd buyurdu. Ve bunun zerine onu Zbeyr'e gnderdi. O da biraz sktrnca adam: Ben Huyey'i u harabelerde dolarken grmtm, dedi. Ve gidip aradlar. Gerekten de harabede o deri dolusu paray buldular. Gnmzde baz aratrmaclar bu gr mam Mlik (r.aJ'e isnad ederler. Gerek ise udur: Drt byk imam ve cumhr-u ulemann aratrmas sonucuna gre; er' llerle yeter delille su isbat edilmeden, maznuna (sula ittiham edilen kimseye) ikence yaplamaz, krar etsin diye byle bir uygulama caiz deildir. nk su ;sbat edilmedike maznun, susuz kabul edilir. Hatb'n Mekke'ye gnderdii kadn olayna ve Hz. Ali (r.a.) 'nin onu tehdidine gelince; u iki sebebe bal olarak bir delil tekil edemez: Birincisi: Bu kadn srf bir itham altnda deildi. Onun (mektup gtrd) sabit ve gerekti. nk onu peygamberlerin en by ve insanlarn en doru szls Muhammed (s.a.v.) haber vermiti. Bu ise, ikrardan ve senedden de kesindir. imdi, biz masum olmayan insanlarn zan ve bhesine dayal ittihamla nasl kyaslarz bunu? Bu kadnn durumu iin sylediimiz, Huyey bin Ah-tb'n amcas iin de aynen geerlidir. kinci olarak da Mektubu bulmak iin elbisesini soymak, ikence ve hapis gibi deildir. Aradaki fark byk ve aktr. Mektubun onda olduu kesin olunca, artk onu bulmak iin elbisesini soyup aramaktan baka yol yoktur. Bu da bhesiz meru bir

yoldur. Hatt Reslullah (s.a.v.)'n emrinin yerine gelmesi iin bu zarurdir. Zbeyr'in, Huyey bin Ahtb'n amcasna ikence uygulad mes'elesine gelince; bir kere bu da sadece bir itham deil geree istinad ediyor. (Reslullah (s.a.v.) haber verdii iin) ikinci olarak da bu bir harb durumudur. Mslmanlarla brleri arasndaki harb hali. Pek tabii mslmanlarn birbirine kar uygulamasnda mes-ned olamaz, kyas kabil deildir. Bu kanaati, tmam Mlik (r.a.)'in mezhebindeki gr diye sananlara gelince, bu da onun mezhebini tanyanlarn aka grecei zere btl bir tahmindir. mam Mlik (r.aJ'ten Sehnun'un El-M-devvenet'l-Kbr'snda u nakil var: Bir kimse bir suu; tehdid, zincire vurma, korkutma, dvme veya hapsetmeyi mteakip ikrar etse had vurulur mu? dedim, tmam tehdidle ikrar eden afvedilir, dedi. Zaten, korkutma, balama, tehdid, hapsetme ve dvme dediin hepsi bence tehdiddir, afvedilir ka-naatindaym buyurdu. Yine rvi der ki: Peki tehdid veya dayakla ikrar eder, katillii veya aldn ortaya karrsa-, gerek bylece ortaya kt halde yine had uygulanr m? dedim. Dedi ki, ben ancak ve ancak, tam emniyet iinde korkusuzca ikrar edene ceza uygularn. Aksi halde uygulayamam!... c) Reslullah'n Htb'a sorusu ve onun cevab ardndan da, o yzden nazil olan yeti okumas bize unu gsteriyor: Hangi gart altnda olursa olsun, mslmana, Allah'n dmanlaryla dost olmas yaramaz. Onlara bir meyil ve yardm hissi tamas da asla caiz deildir. Onlara dostluk ifade eden szle mukabele de uygun olmaz. Htb'n Kurey arasndaki yaknlarn, kendisi aslen Kureyli olmd sebebiyle, himaye eden olmadndan, bir iltimas beklemedii iin mazur grlmesini istemesine ramen bu byledir... nk Kur'an yetleri nazil olup, ak olarak, m'minlerin, Allah'tan bakasn veli edinmemesini, yalnz O'ndan himaye beklemesini emretmitir. Ve kim olursa olsun, kiminle olursa olsun, insanlarla ilikisini bu esasa dayandrmas, bu yce dine uygun olarak kurmas emredilmitir. Aksi halde, bir kimsenin yni msl-mann, maln, cann Allah yolunda harcamas; yerini aile ve imknn onun iin terketmesi nasl dnlebilir ki?... te amzda, kendi kendine dmanlk eden mslmanlarn kmas budur: Namaz iin mescidlere ko^ar, zikir ve virdleri srekli tekrarlar. Mlsbah elinden brakmaz... Ama halkla ilikilerini hl akrabalk ba, rk yaknlk hissi, mal ve makam arzusu ya da baz hayvani arzu18[81] ve isteklerini tatmin esasna gre yrtr. Ve bu suretle, hakk btla satm olmaktan veya geici dnya iin Allah'n dinini bir paravan olarak kullanmaktan ekinmez. Bunlar mnafktr. Mslmanlarla grnmeleri, onlar geciktirmek, blmek, zayf drmek emelindedir. te, tarih boyu, msl-manlara kar hazrlanp uygulanan hiyle ve tuzaklardan bir grnmdr bu... 3- Eb Sfyn mes'elesi ve burada Reslullah'n tutumu: Fetih gn, Eb Siyn'm durumu garipti gerekten: lk defa Reslullah'a sava aanlarn ba ve ncs iken, o gn, O'nun dinine fevc fevc girenlerin nnde ve ilki

oldu. Halbuki, bugne kadar Mekke'den kan her muharib ve her ordu onun teviki, onun ncl ve onun coturmasyla olmutu ancak... HJtmet-i lhi, Mekke Fethi'nn kansz olmasn gerektirmi-, daha nce O'nun Resulne (s.a.v.) ez edip harb. aarak oradan karan halknn slmlamasn murad etmiti. yle ki; ms-lmanlann da herhangi mcadele ve meakkate girmesine hacet kalmadan... Eb Sfyn'n mslman olmasnn sebebleri de ok nceden hazrlanp plnlanmt deta!... Bu da Reslullah (s.a.v.) ile vuku bulan mlakat nnda Merri Zahran'da gerekleti. Arkasndan da Mekke halkna kotu, onlarn kafasndan ve gnlnden sava dnce ve arzusunu silip att. Mekke atmosferini teslimiyete hazrlad. Chiliyye irkini yere gmerken, slm ve tevhid tohumunu da ekmi oluyordu. Nitekim, Reslullah (s.a.v.) 'in ona ilnn tenbihledii u emir de bunun balang ve belgesiydi: Kim Eb Sfyn'n evine snrsa emniyettedir. Tabii bu taltif, onun mslman oluu, slm'a snp kalbinin karar klmasndan sonrayd... Bilirsiniz ki, slm, dinin inan ve ameli ahkmna tam uyup boyun emektir. O halde, bir mslmana gerekli olan, imann kalbine sirayet etmesidir. Bu da tabi slm prensip ve erknna srekli uyumla gerekleir. Srekli ve srarl olarak birtakm meru vesileler ve sebeblere kalbini altran kimse, gitgide iman kalbine oturtur. slm onun tabiat olur, iman kkleir. Artk, frtnalar onu sarsamaz, saptra-maz... Nitekim Hak Tel, Kitab- Kerim'inde byle buyuruyor: Araplar, biz iman ettik dediler. De ki, belki henz iman etmediniz ama slm olduk diyeb'Hrsin'z. nk henz iman kalbinize tam olarak kk salmad!..19[82]. Yine bu yzden, sava annda, harbin iddeti karsnda ms-lman olan kimseyi, silh korkusuyla veya ganimete ermek arzusuyla da srf zevahiri kurtarmak iin mslman olmu olmakla itham etmesi yakmaz. Hatt karineler buna dellet etse bile caiz olmaz. nk matlb olan, kalbe ve i leme nfuz etme deil, grnn ve d lemin slhdr. Nitekim Reslullah (s.a.v.)'n kard seriyyelerde baz sahabenin bu konudaki tutumu zerine Cenb- Hak vahy ile aklk getirmitir. nk baz sahabeler, byle bir arpma annda, mslmanln ilrf eden kimselerin lm korkusuyla byle davrandn iddia edip ldrmlerdi: Ey inananlar! Allah yolunda arprken uyank olun. Size teslimiyetlerini bildirenlere, Sen m'rnin deilsin demeyin. Siz geici dnya cilvesini takib ediyorsunuz. Halbuki Allah katnda saysz ni'metler var. Esasen daha nce sizler de byleydiniz. Allah ltfetti de oldunuz. O halde iyi deerlendirin insanlarn hlini. Zaten Allah sizin ne yaptnzdan haberdardr20[83]. Dikkat edin, mslmamn dine yeni girdii zamanki halini nasl tasvir buyuruyor. Onlarn ou da bugn iin imanlarndan b-he ettikleri kimselerin durumundaym. Sonra Allah onlara ihsann artrm da, gitgide saf ve samimi mslman olmular...

Bu da tabi, zahiri plnda, din ahkmn srekli ve disiplinli ekilde yasaya yasaya bhe ve eski yanllardan temizlenme eklinde olmutur. Reslullah (s.a.v.)'n rislet hikmetinden birisi de te Eb Sf-yn'n, mslman olduunu ilnn mteakip; Hz. Abbas'a emrederek vadinin k yerinde tutmasndadr. Oradan btn slm ordusu, alaylar, taburlar halinde geecek, o da slm'n gcnn ne noktada olduunu grecekti. Nihayet, Mekke'den parampara, ezik, yenik kaan mslma-nm nasl bir inklp ile yenilmez kuvvet oluverdiini anlayacak. Bu ise tabi, o dinin akidesinin doruluk ve zlhilik ynnde te'kidle, zihne sunacakt. Ama bu hikmetler, bir ara, Ensrdan baz sahabenin zihninden silinivermiti. Haniya, Reslullah (s.a.v.h Kim Eb Sfyn'n evine snrsa emindir fermanm iln edince, O'nun kendi kabilesine ve memleketine zel bir sevgi duyduunu, bu sz de bu yzden sylediini sanmlard. Mslim'in Eb Hreyre'den rivayetine gre, Reslullah bu sz syleyince, Ensr'dan bazlar birbirine: Demek ki adamn beldesine olan ball, halkna olan sevgisi onu sard. Eb Hreyre der ki: Bunun zerine vahiy geldi. Zaten vahiy gelince haberimiz olurdu. Bu sefer vahiy gelince, daha bir ferdin Reslullah (s.a.v.)'a kan kaldrp bakmasna frsat kalmadan, o vahyin emrini icra etti. yle seslendi: Ensr topluluu! Onlar da: Buyur y Reslllah! dediler. Buyurdu ki: Adamn memleket sevgisi baskn geldi... dediniz. Evet yle oldu dediler. Bunun zerine: Asla! Ben Allah'n kulu ve Resul olarak sizin beldenize hicret ettim. Dirim sizinle olduu gibi, lm de sizinle olacak!.. Ensr ona alayarak u itirazda bulundular: Biz bu sz kt niyetle deil, sadece Allaha ve Resulne ballnzdan sylemiiz-dir. man ve slm arasnda farka ynelik u anlattklarmz; size Eb Sfynn mslman olu biimine dair tartmalarla ilgilidir. Haniya onun Reslullah tarafndan hl benim, Allann Resul olduuma kesin kanaatin olumad m? diye, yneltilen soruya verdii cevabda bu endie vard: Buna gelince, vallahi hl gnlmde bir tereddd var!.. Nitekim Hz. Abbas tr.a.) da ikaz ediyor: Yazklar olsun sana, Allahm birliine, Muhammedin Onun Resul olduuna ehdet ge-tirsene, boynun vurulmadan!.. te o zaman gerekten ehdet getirdi. Buradaki bheli yan u: Deniyor ki, tehdit altnda slm'a girmek ne kymet ifade eder? nk az nce o, Reslullah'n nbvvetinde bhes olduunu sylemiti. Ancak buradaki bhe ylece kalkar. Bilirsiniz ki: Mrik ve kfirden beklenen, imann kmil mnda kalbe yerlemesi deil. Balangta, slm'a girecek kimseden beklenen; aklyla kavrad slm' diliyle de iln ve ikrar etmesidir. Bu teslim olutan sonra; yni Allah'n birlii, Resulnn nbvvetini ve onun getirip haber verdiklerinin doruluunu ifade ile onun topyekn kanunlarna boyun eecek... mann gereiyle teesss ise, bundan sonraki ballk ve emirleri srekli uygulama ile gerekleecektir. Gerekten de Eb Sfyn bu nizam ordularn geii karsnda dnyordu. Grdkleri karsnda arplyor, aknlkla Hz. Abbas'a dnyordu. Tabii henz chlyye dncesinden de syrlamam, o kafa ve gnlle deerlendirme yapamyordu: Gerekten, yeenin ok byk bir hkmdar oluvermi y Abbas! diyordu. Tabii

Abbas (r.a.) onu btl kalnts dncesinden uyarmaya alr; Eb Sfyn, dikkat et! Bu hkmdarlk deil peygamberliktir! Neden sz ediyorsun?... Esasen o, bir zamanlar siz Mekkeler teklif ettiiniz halde, mlk de, mal da, makam da ayak altna alm, sizin ikence ve hakaretlerinizi de hie saymt. Siz deil miydiniz, hem ona sunduunuz bunca dnyal reddedip, Rislet grevine tercih etmedii ve sizi imana ard iin, onu lkesinden karmaya mecbur eden?. te nbvvet byledir! Hz. Abbas (r.a.)'m dilinde tecelli eden ilhi hikmettir bu. Bylece kyamete kadar herkesin ibret alaca bir kelm olsun; bilinsin ki, Reslullah (s.a.v.)'n daveti, bazlarnn vahyedip gevelemeye alt gibi; ne saltanat, ne akar, ne rk kaygsyladr. Bu, Reslul-lah'n batan baa hayatn kaplayan bir sayhadr. lhi ikazdr. Onun mrnn her n, damla damla konuur bir armonidir. Bu, Allah yolunu ve O'nun nizamn tebli iin gnderilmitir insanla. Yeryznde nefsinin saltanatna zerrece pay yoktur!. 4- Resluliah'n Mekke'ye giri tarz stne dnceler. a) Buhri'nin, Abdullah bin Mufil'den rivayetinde grdk ki; Reslullah (s.a.v.) Mekke giriinde Fetih sresini okuyor. Okuyuunda terci' yapyordu Terci' ise krette bir tarzdr. Okuyan coarak onu terennm eder sanki... Bu da O'nun, Mekke giriinde Ra> biyle babaa bir istirak halinde olduunu gsterir. Yoksa, zafer ve byk muvaffakiyetin nefsine getirdii byklenme, gurur ve uurunu kaplayan vnten deil. Hayr, srf Allah'n destek ve yardmm apak mahede etmesinin sonucu, ona btn zerreeriyle iltica ediidir... Nitekim, bn shk'n rivyetindeki tasvir de bu mnay daha ak yanstr. Ona gre Reslullah Cs.a.v.) Zituva'ya gelince; Allah'a minnet tavriyle ban yle eiyordu ki, nerdeyse aln hayvann yelesine deiyordu. Bu, onun, kendisine Allah'n ltfedip gsterdii Feth-i Mbn iin minnet ifadesiydi. Bu da unu gsteriyor; O, Rabbinin emrini yerine getirmi olmakla kullukta tamlan ve kulluu baarmann kr iindedir. Ve kavminden ektii bunca ileyi, kendisini zorla kardklar bu beldeye, Allah'n nasl bir zaferle, eref ve izzetle dndrmekte olduunu gzlemekte... Evet bu an Allah'a en kmil mnda hamd ve kr dolu gnlle ynelme n; bu mekn ona kulluun son haddine tarlma makamdr. Tabii bu her m'minden beklenecek haldir esasta. Yni, genilik ve darlk nnda hep Allah'a mutlak ubdiyyette kalmak. Bollukta ktlkta, gl iken de, zayf iken de hep mutlak kulluk... Yni mslmana, sadece skntya dt, belya urad zamanda darlk gitsin, zarar kalksn diye kulluk gsterisi asla yakmaz. nk geni ve mutlu gnlerin huzur ve refah, sarho eder--se, isyana der, gz birey grmez. yle kimseler ilh emir ve ahkmn yanndan teet gemeye balar. yle ilgisiz olur ki, sanki o dar gnlerinde yalvaran ve boyun bken o deilmi... b) Buhri'nin ,bu rivayeti ayn zamanda, bize Kur'an okuyan kimsenin ahenk ve teganni yapmasnn da caiz olacan gsterir. Bu anlam, Abdullah bin Mufil'in naklindeki Terci1 ta'b'rinden kar. Bu ise btn f ve Hanef ulemasyla Mlikilerin ve tekilerin ounluunun birletii gerektir21[84].

c) Reslullah Cs.a.v.)'in hikmet dolu tedbirinden biri de, Mekke'ye girerken ashabna farkl ynlerden blk blk girmelerini emretmesidir. Onlar, tek yol veya kapdan girmemekle, sava byk apta nlemi oldular. nk Mekkeliler bu durumda savaa cesaret edemezdi. Etse, adamlar drt bir yana datmalar gerekirdi. Bu ise onlarn zayflamas demekti. Bunu gze alamaynca da sava ve saldrnn sebebi kendiliinden ortadan kalkmtr. Reslullah Cs.a.v.) bunu, muhakkak ki, kan dklmesini nlemek, slm'n belde-i Haram'a verdii mny korumak iin emretti. Ve onlara da, sadece saldrana karlk savama izni verdi. brlerine de, evlerine kapandklar takdirde emniyet va'detti. 5- Mekke Haremine mahsus hkmler: a) Orada sava yasa: Grdk ki, Reslullah (s.a.v.) ashabna hibir kimseyle savamaya izin vermedi. Sadece mslmanlara saldranlarla, kan heder edilen ve ldrlmelerini kendisinin emrettii alt kii hari. Yine grdk ki, O (s.a.v.), uzaktan kl parltlarn grnce sormu ve Hlid bin Velid'in kendisine saldranlarla savamak zo-Minrlfi kaldn anlaynca, buna zlm. Ancak, Allann kazasnda hayr vardr buyurmutu. Zaten bunun dnda da Mekke'-d herhangi bir arpma olmamt... Nitekim fetih gn halka hitap ederken de: -Mekke'yi Allah yasak blge yapt, insanlar deil... buyurdu. Ve, Allah'a inanan bir kiiye kyamete dek, orada kan dkmesi veya kavga etmesi hell olmaz. Biri kalkp da ruhsat var savaa derse; Allah kendi Resulne izin verdi, size deil deyin. Ona bile bir gnde bir an iin izin vermiti. Ve dnk gibi bugn de haramh avdet etti. tte bunu deL'l alan btn mtehidler, Mekke'de ve evresinde savan caiz olmadna hkmetmilerdir. nk bu Fetih hutbesinde ak bir peygamber emridir. Ancak ulema mes'eleyi genilemesine alnca; uygulamann nasl olacan aratrnca mriklerle ve silerle sava emreden, ksas olunacaklarn ldrlmesini bildiren nasslarla bu yasak arasn yle bulmulardr. Mrik ve mr-tedlerle savama hususunda bir mkil dnlemez. nk mriklerin orada yerlemesi, mekn tutup kalmas er'an yasaklanmtr. Bunda ittifak var. Hatt afii mczhebiyle br birok mlehid; mriklerin oraya urayp gemesini bile caiz grmez. Bunun dayana u yet-i kermedir: Mrikler necistir. Bu seneden sonra artk Mescid-i Haram'a yaklamasnlar... O halde, orada bulunanlara den, mrikler oraya girmeden ve yaklamadan onlara sava ap yaklatrmamaktr. Bu demektir ki: Cenb- Hak, Haremine bir mrik veya kfir sokmamay tekpff .1 etmitir. te bu da, bu dinin mcizesidir. Yni Allah'n kitabnda ve Resulnn lisannda gelen va'din tecellisidir. Aslere gelince: Bunlar sih imma bakaldranlardir. Cum-hr-u fukahnn kanaatna gre byleleriyle savaa medar, si olulardr. nk bu isyan ancak silhl karlkla bastrlabilir. nk silere kar sava hukukullahtan olup, vazgeilemez. Haremde de olsa onu bastrmak iin sava, onlarn nn koyvermekten evldr. mam Nevevi yle der: Bu, cumhurdan nakledilen grtr. Doru olan da budur. mam afi de, Kitb htilfi'l-Hadste bunu delil getirmi, nassa dayandrmtr. afi yle diyor: Mutlak olarak ktal'i meneden hadslerin zahirinin gerektirdii durumu yle yorumlayabiliriz Cyni silerle bile sava reddeden hadsler) : Ktalin bu genel yasa haramhk ifade etmesi; (bu mancnk dahil her tr sava vastalaryla saldrmadr) slah olmalar baka yolla mmkn olmasna baldr. Ama kffr baka

beldelere slenmi ise o zaman savan her tr ve vastas caiz olur. Tabi baz fakhler, silere kar savan haram olduuna; ancak sktrmak suretiyle Harem'den kp kamalarm veya itaat etmelerini te'min etmek iin eitli arelere bavurmann caiz olduuna kail olmulardr22[85]. Hadlerin tatbikine gelince: afi ve Mlik Mekke Hareminde haddin yerine getirilebileceine hkmetmitir. Delilleri ise: Bunri'-nin rivyetindeki Reslullah'n u kavlidir: Harem, sileri, kan dkp kaanlar ve kapkalar korumaz elbette23[86]. Eb Hanife ise, (bu da Ahmed'den nakildir.) Harem'de olduka bu kimseler emindir. Ancak sktrlarak, Haremi terketmesini salamak caizdir. Oradan knca da had veya ksas uygulanr. Delili ise, Reslullah (s.a.v.)'n Fetih gn sylediklerinin genel yorumudur. Zerke ise yle der: O halde Mekke Haremindeki zel durum udur: Mekke dnda kffr veya siler bir yere slendi ise, onlar zerine umm sava amak ve hangi sava teknii gerekliyse onu uygulamak caiz olur. Ama Mekke'de byle bir slenmeleri oldu ise bu tarz bir sava amak caiz olmaz24[87]. Biz de deriz ki; Cenb- Hakk'm Harem-i erifi srf m'minlere mahsus emniyet yeri ve onlara it smak klm olmas bakmndandr. Durum bu olunca, artk orada ktale sebeb olacak ne olabilir? Belki sadece hadleri tatbik ve sileri tedib vardr ki, onlarn da ahkm malmunuzdur. b) Avlanma yasa: Bu icm' ile sabittir. O da mttefekun aleyh olan u hads-i nebeviye dayanr: ...Orann otu koparlmaz, av rktlemez... Av rktme haram olursa, telef etmek tabii olarak haram olur. Demek ki, o arazide ava rastlayan, onu serbest brakacak. Eliyle telef ederse ihramlnn yapt gibi tazmin eder. Ancak, hadste ta'yin edilen be tr hayvan bu umumi yasaktan haritir. nk Reslullah bunlar ayrm ve zararllar olarak gstermitir. Karga, yenge, akrep, fare ve kuduz kpek....Ulema, ylan ve zararl yrtclar da zarar verici olmalar sebebiyle bunlarla ayn kategoride mtala etmilerdir. c) Nebatnn koparlmas yasa: Bu da yukarda geen hadsteki; Otlar koparlmaz ifadesinde delilini bulur. Bylece o arazide Allah'n bitirdii her bitki bu yasaa dahil olup, sadece halkn geimi iin ektii ve yeilken koparmak zorunda olduu bitkiler hari kalr. Halkn ekip bimesi haram olmaz yni... Tpk evcil hayvan kesmenin haram olmad gibi, hayvan ve nebatn bakmn yapmak, kuruyan dallarn ve otlarn koparmak caizdir. Ancak, Zerke'nin, Eb

Hanfe ve Ahmed'den rivayetine g-rem, Harem dahilinde hayvan gtmeyi menetmilerdir25[88]. Yine cumhur, zararl haerelerden beini istisna eden hads-i erife kyasla, umum bitkilerden de ez veren bitkileri istisna etmilerdir ki, bu da, Nass' Kyas'la tahsis kabilindendir26[89]. d) Oraya ihraml girmenin vcbu: Yni kim Mekke'yi veya Nevevi'nln dedii gibi onun Hareminde bir yeri, hedef alr yola karsa-, eer bu gidii de, ticaret ve zarur ihtiyalar salamak gibi srekl igiri ve k gerektiren bir i iin deilse, srekli Harem'e girip kmak zorunda deilse, o kimsenin ancak ve ancak hac veya umreye niyet ederek ihraml olarak girmesi gerekir. Ancak; ulema bu talebin, vcb<> mu, Nedb mi ifade ettii hususunda ihtilf etti. Ama imam nezdinde mehur olan, file-rin de ounluunca zh'r olan vcbdur ki bu bn Abbas'tan nakildir. Baz ulema ise bunun mendb olduuna kanidir. htilfn sebebi ise, Reslullah (s.a.v.)'m Fetih gn Mekke'ye ihramsz girmi olmasdr, Bu da, Mslim ve tekilerinin; -Reslullah Fetih gn Mekkeye girerken banda siyah bir sark vard ve ihramszd.,. eklindeki rivayetlerine dayanr. Yni ihramn mendb olduuna hkmeden ulema bu hadisi delil alyor. Ama vcib diyenler de durumu ylece tashih ediyorlar: Reslullah o gn kffrn hyanetine kar tedbirli ve her an kabilecek bir harbe kar hazrlklyd. Bu ise umumi halden mstesnadr. Vcbun dndadr. e) Gayr-i mslimlerin orada kalmasnn yasa: Biz ilk hkm aklarken bunun da hkmn deliliyle zikret-mistik. Bu da orada harbin yasaklna dayanr. 6- Reslullah (s.a.v.)n Kbe-i Muazzama'da yaptklar zerine dnceler: a) Kabe iinde namaz: Buhr'nin bn Abbas'tan rivayetini naklederken demitik ki. Reslullah (s.a.v.) Beyt'e, oradaki putlar temizlenip, Hz. brahim ve ismail'e izafeten yaplm ellerinde fal oku olan resimler silininceye kadar girmedi. Bundan sonra ancak Beyt'e girdi ama sadece drt keye tekbir getirdi ve namaz klmadan kt. Mslim ise bn mer (r.a.)'den Reslullah'n, Usme, Bill ve Osman bin Talha elHasbi ile Kabe iine girdiini, kapsn kapatp bir mddet orada kaldn rivayet etmitir. bn mer diyor ki; Ben, Bill knca, Reslullah'n orada ne yaptn sordum. yle dedi: iki direi soluna, birini sana ve direi de arkasna ald ve namaz kld. (O gn Kabe'nin alt direi vard). Buhri'nin de bn mer'den buna yakn rivayeti var... Ulema da bu iki hads arasnda tearuz olmadn beyan eder. Sebebi ise bn Abbas'n (ki o Reslullah'n namaz klmadn naklediyor) Reslullah (s.a.v.) ile beraber olmad, K^e iine girme-

diinden gelir. nk o namaz klmadn, bn Hcer'in dedii gibi, bir Usme'ye, bir kardei Fazla isnad ettiriyor. Halbuki Fazl da Kabe'ye beraberce girmemiti. Bill'e gelince, o Reslullah ile beraberdi ve namaz kldn isbat ediyor. Binenaleyh, bn mer'in Bill'den rivayet ettii hadisi, u iki sebebten dolay tercih etmemiz gerekir: Bir kere, bu olumlu bir haberdir ve onun bilgisi fazladr. Esas olarak, bireyi isbat eden haber inkr edene tercih olunur. kinci olarak da; Biil'in haberi isbath ve mahedelidir. nk o Reslullah e beraberdi, Kabe iinde... bn Abbas'n haberi ise grdnz gibi sadece rivayete dayal, mahede yn eksik. stelik bir Usme'den, bir kardei Fazl'dan rivayet ediyor. Fazl ise yine Reslullah'n yannda deildi. mam Nevev der ki TTndisiPi- BilAl'in rivayetini esas almakta birletiler. nk o isbat edicidir. Bilgi fazlal da vardr. Artk onu tercih vcib olur27[90]. Eb Hanfe, afii, Ahmed ve cumhr~u ulema da bylece, Kabe iinde musalli herhangi bir duvarna dnp namaz klabilir, diyorlar. Bu nafile veya farz olabilir. Ama mam Mlik ayn grte olup; Nafile namaz caiz grr, ama farz ve mretteb namaz caiz grmez...28[91]. b) Resim ve fotorafn hkm -. Buhr hadsinde aka grdk ki; Reslullah ts.a.v.) oradaki putlar ve resimler tamamen temizlenmedike Kabe'ye girmemiti. Eb Dvud da Cbir (r.a)'den; Reslullah (s.a.v.)'n, o anda Bat-h'da bulunan mer bn Hattb'a haber gndererek, gelip, Kabe'deki btn resimleri imha etmesini emrettii ve btn resimler silininceye kadar oraya girmediini naklediyor. Nitekim Buhri de, Ki-tb'1-Hacc bahsinde Usme'den naklediyor ki; Reslullah Kabe'ye girince Hz. brahim aleyhisselm temsil eden resmi grnce su istedi ve o resimlerin hepsini sildird. te bu hadislerin hepsi gsteri- ki; Nebi aleyhisselm, duvara izilen resimleri de imha ettirdi, mcessem ve tablo halindeki resimleri de oradan karttrd. Yine anlalyor ki; btn bunlardan sonra Kabe'ye girince, duvarlarda resimlerden baz izlerin kaldm grd ve tekrar su isteyip tamamen silip yok edinceye kadar urat. Btn bunlar da, slm'n tasvir, mcessem ve gayr-i mcessem resimler hakkndaki hkmn aka gstermektedir. imdi size, mam Nevevi'nin, Mslim zerine yazd erhteki aklamasnn metnini sunuyoruz: Asrdalarmz ve br ulema der ki: Canl varlklarn resimlerini izmek iddetle haramdr. Bu byk gnahlardandr. nk bunca hadisde, resim yapanlar tehdid edilmitir. isterse bunu adam, bir geim yolu olarak, san'at edinmi olsun. Her halkrda bu san'at haramdr bir kere... nk burada Allah ile yaratclk yar vardr. Yine bu resim ister elbise, ister sergi, para, banknot, kap-kacak, duvar v.s. zerinde olsun, ayndr. Ancak aa resmi, kervan silueti ve benzeri canl resmi (hayvan, insan grnmeyen tablolar haram olmaz. Tasvirin, resim yapmann hkm ite budur. Ama canl resimli bireyl almann hkm ise; eer duvara aslacak, ste giyilecek ya da baa sarlacak cinsten, tahkir anlam verilemez biimde kullanlacaksa bu da haramdr. Ama yere serilip oturulacak ya da

yaslanlacak yastkta olursa, yni tahkir ve aalanma anlam tarsa o zaman haram olmaz. Ama madem ki rahmet meleklerinin oraya girmesine mnidir, o halde hell olmaz. Aada onu ayrca zikredeceiz. Burada, glgeli veya glgesiz olmasnn da bir fark yoktur. Bu bizim mezhebimizin zetidir. Yni, sahabe, tabin ve onlardan sonrakilerin toplu gr... Bu, ayn zamanda Sfyn's-Sevr, mam Mlik ve mam Eb Hanife'nin ve tekilerinin grdr. Bazlar ise, ggeli resim nehyedilmitir. Glgesizlerde ise beis yoktur, der ise de bu btl bir mezhebdir. nk Reslulah'n kt grd ve hibir ferdin de ho gremeyecei o perde zerindeki resimler de29[92] glgesizdi. Artk teki hadislerin mutlak mndaki resim yasa da ayr... Rahmetli mam Nevevi yle devam ediyor: Ulema glgeli resimlerin yasakh zerinde ittifakla, tayirini vcib grd. Kaadl lyz ise ocuk oyuncaklar iin ruhsat verildiini syler. Ben de derim ki: Bugn halk fotoraf makinasyla ekilen resimler hakknda tereddtldr. Bu da acaba, el mehareytiyle izilen, resmedilen suretlerin hkmne dahil mi, yoksa baka bir hkm m var? Bazs da, mm- Nevev'nln azndan aktardmz, haramhk lletine bakarak, fotorafn elle yaplan resim hkmnde olmayacan sanr. nk fotorafn bir el meharetine dayanr taraf yoktur. Yni Allah'n yarattm taklid ve O'nunla lme grlmez. Sadece resim makinesini kullanmadan ibaret basit hareket var. Belli kaytlarla, makine haznesinde grnty hapsetmekten ibaret olan bu ii kk bir ocuk bile yapabilir. Hadisin lfzndaki mutlak mnya gre de gerekten eitli tasvir ilemleri arasnda bir fark bulmaya zorlanma uygun olmaz. Resim yapma ile ilgili hususlar bundan ibaret. Ama alma ve kullanma hususuna gelince, fotorafla br resimler arasnda bir fark yoktur. Ama ne olursa olsun, resmin yaplmas ve tanmasna dair hkmde etkili olan zellikler vardr elbette. Haniya kadn resmi ve benzerim muharrem attan bireyin resmini tamak seksiz haramdr. Ama zaruret trnden maslahata binen bir resmi tamakta ise ruhsat olsa gerek. Allah bilir en dorusunu. te yandan baz kimseler gnmzde tasvirin ve heykeltral-n dince yasak saylmasna aabilirler. Ve amzda baka meden milletlerce de, bu iki eyin stn ve gl san'atlardan sayldn syleyebilirler. Ama bu kimselerin amasnn srr, slm'n bugnk bat me-deniyetiyle zde olduunu sanmalarmdandr. yle olunca, bu basit grntlerde ona ters dmesini bir tenakuz olarak alyor ve yorumlayamyorlar. Halbuki slm bu grntleri bir san'at olarak almaz ve yasaklar. nk slm yepyeni bir medeniyet dnyasna gemek iin byk inklb yapm, nev'i ahsna mnhasr bir dnya gr ortaya koymutur. Bugn medeniyet diye krkrne bizi taklide zorladklar anlayla ittifak etmesi de dnlemez. Artk bize akli muhakeme ile bunun takdimi mmkn olmaynca, san'at ad altnda yutturmaya zenseler de, slm'n san'at anlay da bambakadr. Ve bu yabanc dncelerin empozeye alt san'at mefhmunun hibir deeri yoktur. c) Kabe hizmeti: mdi, Reslullah'm Kabe'nin anahtarn Osman bin Talha'ya vererek

Ebediyyen ve sonuna kadar sende kalmak zere - Abdddr ve Ben eybe'yi kastediyor - bu anahtar al. Artk senden onu zlimlerden bakas alamaz buyurduunu sylemitik, te buna dayanarak ulemann hepsi; kyamete kadar Kabe hizmetlerini o slleden almann caiz olmad kanaatine varmlardr. imam Nevevi, Kaadi tyz'dan naklen unu sylyor: Bu Reslul-lah tarafndan onlara verilmi bir velayettir. Sreklidir ve il niha-ye evlddan evlda geer. Onlardan zorla bu vazife gasbedilemez. Ve bu ie ehil olduklar mddete de kimse itirak bile edemez... Ben de, bugn bUe bunun geerli ve Reslullah'n vasiyyetinin ve emrinin ellerinde baki olduu grndeyim. d) Putlarn krlmas: Bu da muhakkak kif Allah'n, Resulne (s.a.v.) yardm ve byk zaferle desteklemesinin ak grntsdr. nk O, bu Kabe evresinde dizilmi zavall putlara assyla dokunurken yle diyordu: Hak geldi, btl yklp gitti. Hak geldi, artk btl gzkemez ve geri gelemez... Yine, bn Ishk ve tekilerin rivyet.ne gre; btn bu putlar diplerinden kurunla yere kaynatlp, yklmamas salanmt. Halbuki o, hangisine assyla dokunsa, ya srt ustune devriliyor, ya yzst kapanyordu... Eh nasl duup knlmasnd bunlar? O'na Allah yle bir inklb nasib etmiti ki Kurey'in en ceberut liderleri, O'nun nnde ba eip teslim olmu, btn bir Mekke O'nun getirdii dini kabullenmi, O'nun Hak da'vetine icabet etmiti. 7- Reslullah'n fetih hutbesi stne dnceler: u an artk O, Mekke'nin sahibidir. Sekiz sene nce hicret ettii Mekke ehri. Topyekn kendisine boyun eip, rislet ve hidyetine teslim olup inanm bir halde. te onlar. O'na her trl dmanl gsteren ve her ikenceyi tattran toplum. imdi O'nun etrafna toplanm, sayg ve hayranlkla, gnlleri buruk halde kendilerine neler syliyeceini beklemedeler. O'na yakan ise, hereyden nce, kendisin; zafere erdiren, destekleyip va'dinde dorulayan yce Rabbine hamd sena ile sze balamakt. Ve ylece at hitabesini: L ilahe lllah vahdehu l erike leh. O birdir, ortakszdr,. Allah va'dinde sadk oldu. Kulunu baarl kld. Tek bana btn kabileleri dize getirtti... Ve devam edecekti elbette, Kurey ve teki kavimler nnde, yeni (slmi) toplumun ana ilkesini anlatmaya. Bu ilke Cenb- Hakk'n u kavlinde parldyordu: Ey insanlk! Sizi biz, bir dii ve bir erkekten yarattk. Ama millet ve kabileler halinde niteendirdik. Bylece (aranzdaki msbet yarma ile) Allah (lsyle) indinde en erefli ve en samiminiz ortaya kp tannsn... Eh bunun yannda hemen; o khne irk dzenlerinden artakal-m bayat gelenek ve detlerin de mslmanlarn ayaklan altna gmldn sylemesi gerekliydi ve yle yapt. Baba ve dedeleriyle vnme; rk, kabile ve milletle bbrlenme; dil, soy ve vcut yaps ayrmyla dmanlk etmenin iptal edildiini; tm insanlarn Adem'den geldiini ve dem'in de topraktan olduunu iln etti. Ve o andan itibaren Kurey chiliyyeti drlp kaldrld. Beraberinde tm gelenek ve taklidleri de durulmu oldu. Tabii arkada kalan mazinin derinliine gmld. Bylece Kurey btn kirlerinden ykanp, yryen kervana katlm oluyordu. nk bundan az tedeki Tmluma yeri, Kisr'nn saray ve Rum lkesinin gbei olacakt. Mekke, bugnden itibaren bir yepyeni medeniyet ve hamlenin dou yeri olacak; dnya, topyekn insanlk oradan alaca mutluluk elbisesini giyecekti, tte bylece, o saatte gmld ayaklarn altna chiliyye kalnts herey, tm renk ve izgileriyle. Ve

Kurey, Reslullah (s.a.v.) ile slm iin szleti. Anlatlar ki: Ne Arab'n Acem'e, ne Acem'in Arab'a stnl yok; ancak takva ve dindeki ciddiyetle stnlk edinilir. Yine tek stnln ve bykln slm klyla, vnme de sadece slm'n ilkelerine tam ballkla olabilir. Bunun iin, Allah dnyann gdmn onlara teslim edip, dnya gdclerini onlara boyun edirdi. ayorum; kokumu bu le, lp gmldkten sonra tekrar ondrt asr sonunda nasl hortlayp kabiliyor30[93]. 8- Kadnlarn bey'at ve ona dair ahkm: Baz hususlar aada zetliyelim : a) Mslmanlarn topyekn kalknp stn bir millet olabilmesi iin; kadnlarn her sorumlulukta - ve tam bir eitlikle - erkeklere katln gsteriyor. Bunun iin de, halife veya mslmanlann hkiminin; meru ve mmkn olan her hususta, slm toplumu iin uygulanacak kararlarda, onlarn da re'ylni ve gvencesini toplamas gerekiyor. Tpk erkeklerden sz ald 'gibi. Ve aralarnda hibir ayrm gzetmeden. .. Bu adan bakarsak, grrz ki; mslman kadn da dininin esas ve gereklerini renmekle ykmldr. Tpk erkein rendii gibi... Ve tabii; ilim, fikir, strateji cinsinden her trl silhla da kendine meru ve mmkn olduu derecede donanmas, dini ykmak iin pusuda bekleyen dmana kar her tedbiri almas zarurdir. yle ki, nefsine bitii ahid ve boynuna geirdii bey'at ykn ehliyetle tayabilsin... nk herkes kabul eder ki, cahil olduka kadnn bir sorumluluk yklenmesi, hele de evresindeki yabanclarn hiylelere kar uyank olmas mmkn deildir. b) Kadnlarla, Reslullah (s.a.v.)'n yapt bey'atn izahnda grdnz gibi onlarla szleme sadece sz olur, el tutuma yaplamaz. Ama erkeklerle bey'at byle deil tabii. Bu daha teye uzanarak, yabanc olduu bir kadnn elini mslman erkein tutmasnn caiz olmadm ortaya koyar. Ben bunun aksine hibir gre de rastlamadm, hibir slm limine de... Olabilir ki, tbbi zaruretler, tedavi ve di ekme gibi hallerde bir ruhsat tannmtr... Kadnlarla tokalamann artk yaygnlap det halini almas bazlarnn sand zere, asla zaruret deildir... nk Kitab ya da Snnetle sabit olmu bir hkm, rf ve detle deitirilemez. Ancak, o hkmn kendisi rfe dayanarak olumusa bu olabilir. nk yle bir hkm zaten, muayyen bir duruma bal ve onunla artldr. Burada ise yle birey sz konusu deil tabi. c) Yine, bey'at hadisinde grdk ki; kadnn, yabanc erkeklerin sesini duymas da mubahtr. Ama ihtiyaca bal olarak. Ve onlarn sesleri de avret deildir. Bu cumhurla birlik afi'nin grdr. Ama Hanefilerden bazs, kadnn sesinin de avret olduu grndedir. Onlar da bu hususta, yine kadnlardan bey'at alnn bildiren hadse ve br birok hadise dayanyorlar31[94]. 9- Mekke savagla m, sulhla m fethedildi? Bu konud ulemann ihtilf vardr. afii, Ahmed ve bazlar, sulhen alind-g r.undedir. Kurey'in bu anlamadaki murahhas olarak da Eb bufyn' grrler.

Anlamann art ise: Kim evine kapanrsa emindir. Kim slm'a dnerse emindir. Kim Eb Sf-yn'n evine snrsa emindir!.. Sadece kan heder edilen alt kii hari. Eb Hanife ile Mlik ise; zorla alnd grndedir. Delil olarak ise mslmanlarn Mekke'ye giri tarzn gsterirler. nk ms-lmanlar harb nizamnda ve hepsi de silhlyd. Geri btn ulema, orada ganimet alnmad ve kimsenin de esir edilmedii zerinde ittifak ediyor. Sulh yoluyla fethedildi diyenlerin gsterdii se-beb ak. Harb yoluyla alndna kani olanlar ise; Reslullah (s.a. v.)'n orada ganimet ve esiri menetmesi ayr bir durumdur. Mekke ehrini brlerinden ayran bir imtiyazdr. nk oras, Rabbin Ha-rem'i, Hakk'a kulluk ve din ahkmnn (haccn) uygulanma mahallidir. Ve sanki, btn dnyaya kar Cenb- Hakk'n vakfdr. Bunun iin de, Eb Hanfe dahil baz ulema; Mekke arazisinin satlamayaca, bakasna devredilemeyecei kanaatine varmlardr32[95]. Mekke-i Mkerreme'nin Byk Fethi'nln bize gsterdii ahkm ve derslerden bir ksmn byle zetlemi olduk. Elimizden gelen bu idi. Doruyu en iyi bilen Allah'tr.
33[96]