Prof. Dr.

Srboljub Golubovid

BOLNIKE INFEKCIJE
PANEVROPSKI UNIVERZITET APEIRON,BANJA LUKA FAKULTET ZDRAVSTVENIH NAUKA,2011.

DEFINICIJA BOLNIKIH INFEKCIJA

Bolnike (intrahospitalne,od engl.hospital,lat.hospes: gost) infekcije su one infekcije koje nastaju kod hospitaliziranih pacijenata najmanje 48 sati nakon prijema u bolnicu ,a da ih prije tog nisu imali,a manifestuju se tihom infekcijom ili jasnim-novim oboljenjem . One mogu nastati i do 30 dana nakon provedene intervencije(na prim.operativnog zahvata) ili do godinu dana nakon ugradnje nekog transplantata ili implantata (vjetaki kuk,srani zalisci,vaskularni stentovi i premodenja-bajpsi,pejsmejkeri ,zubni ili silikonski korektivni implantati i sl.).

BOLNIKE INFEKCIJE

Razlika u vremenu pojave bolnikih infekcija zavisi od inkubacionog vremena za pojedine mikrobe,ali i od imunske snage i/ili podlonosti organizma oboljelog.

Pod bolnikim infekcijama podrazumijevaju se i infekcije novoroenadi, nastale prilikom prolaza bebe kroz poroajni kanal majke ili odmah nakon roenja,ali ne i infekcije beba nastale transplacentarno. Bolnike infekcije su i infekcije koje dobija personal bolnice od bolesnika prilikom dijagnostike,lijeenja,njege, posluivanja i opsluivanja.

BOLNIKE,(INTRA)HOSPITALNE I NOZOKOMIJALNE INFEKCIJE SU DIJELOM SINONIMNI IZRAZI.

Nosocomium (lat.) je izraz koji znai kolektivni smjetaj ljudi kroz dui vrmenski period. To su,osim bolnica i zdravstvenih stacionara,kasarne,logori,studentski domovi,internati,samostani-manastiri,azili,kole ,djeiji vrtidi i jaslice,djeija i druga ljetovalita. Zbog gustine ,trajnosti ili produenosti smjetaja u njima se mogu pojaviti neeljene (unijete) infekcije i tada se one nazivaju nozokomijalnim infekcijama. Prema tome:bolnike infekcije se mogu smatrati i nozokomijalnim, ali se sve nozokomijalne infekcije ne mogu nazivati bolnikim ili hospitalnim.

ZNAAJ BOLNIKIH I NOZOKOMIJALNIH INFEKCIJA

Bolnike i nozokomijalne infekcije dobijaju u savremenim uslovima sve vedi znaaj,mada ih je uvijek bilo i,vjerovatno,uvijek de ih biti. Danas na taj znaaj utiu naroito sljedede pojave: 1.rastudi broj bolnikih i stacionarnih kapaciteta u svijetu ,ukljuujudi tu i personal, naroito u razvijenim zeljama; 2.rastudi broj ustanova za djecu i omladinu; 3.rastudi trend zadravanja na bolnikom lijeenju najteih sluajeva,koji su i najosjetljivija populacija; 4.rastudi trend smjetaja nemodnih i starih u specijalizirane ustanovei sl.(staraki domovi,hoteli,azili i sl.);

ZNAAJ BOLNIKIH I NOZOKOMIJALNIH INFEKCIJA

5.rastudi trend masovne i neadekvatne upotrebe antimikrobnih lijekova,posebno antibiotika sa irokim spektrom djelovanja... 6. ...i posljedinim razvojem mikrobne rezistencije (otpornosti na djelovanje antimikrobnih lijekova) u virusa,bakterija,gljivica,protozoa i parazita; 7.rastuda mogudnost medicinskog odravanja u ivotu i razvoja nedoneene i djece sa raznim anatomskim i funkcionalnim malformacijama (habilitacija); 8.rastudi trend provoenja invazivnih dijagnostikih i terapijskih procedura (endoskopije,biopsije,razne kateterizacije,operacije,implantacije,transplantacije...);

ZNAAJ BOLNIKIH I NOZOKOMIJALNIH INFEKCIJA

9.opte produenje ljudskog vijeka i prevaga starije nad mlaom polulacijom u razvijenim zemljama,ime se povedava kontigent prema infekcijama osjetljivih ljudi; 10.porast upotrebe lijekova koji mijenjaju imunsku reaktivnost:citostatika kod malignih bolesti,steroida kod imunolokih i reumtaskih poremedaja i kod transplantiranih osoba,rast broja dijaliziranih i t.d.

KRATAK ISTORIJSKI OSVRT

Do pred kraj prve polovine XIX vijeka bolnice su bile rasadnici infekcija sa vrlo visokom smrtnodu zbog njih. 1847.g.mladi beki ginekolog maarskog porijekla Ignac Filip Semelweiss (1818-1865.) uoio je da je smrtnost porodilja od pureperalne sepse u bekom rodilitu vie puta veda (18%) nego smrtnost porodilja koje su kod kuda poraale babice (2%).Predpostavio je da je to posljedica injenice da su porode u bolnici vodili ljekari i studenti koji su prije odlaska u poroajne sale vjebali patologiju (obdukcije) golim rukama koje nakon vjebe nisu dovoljno prali,te su tako prenosili,mnogo kasnije se saznalo,streptokoke na rukama,uzronike puerperalne sepse (Str.grupe C i G).

KRATAK ISTORIJSKI OSVRT

Nakon uvoenja obaveznog pranja i dezinfekcije ruku ljekara i studenata smrtnost porodilja je dramatino smanjena. To otkride nije ostavilo bitan trag u medicinskim krugovima sve dok engleski hirurg Joseph Lister,1867., voen mikrobiolokim idejama Louisa Pasteura,da bakterije ne izazivaju samo vrenje,ved i gnojenje, nije uveo principe antisepse koristedi za dezinfekciju karbolnu kiselinu (fenol) u operacionoj sali,to je rezultiralo smanjenjem uestalosti postoperativnih gnojenja rana. Nakon toga je i Semelweissovo otkride doivjelo opte priznanje (ali ne i autor!).

KRATAK ISTORIJSKI OSVRT

Nakon toga,krajem XIX i tokom XX v.uvedeni su pojmovi antisepsa i asepsa. Antisepsa podrazumijeva sve fizike,hemijske,higijenske i medicinske postupke kojim se uklanjaju ili brojano smanjuju ivi potencijalno patogeni mikroorganizmi sa povrina tijela ili sa predmeta (dezinfekcija,sterilizacija i autoklaviranje-v.dalje),da ne bi dolo (i ako moe) do... ...a asepsa podrazumijeva (poeljno,ali u biti nedostino) uklanjanje svih mikroorganizama,njihovih spora i produkata sa povrna organizma ili iz tkiva i tjelesnih tenosti,primjenom preventivno-higijenskih mjera i antimikrobnih lijekova (...da ne moe da doe do...).

KRATAK ISTORIJSKI OSVRT

Organizovana borba protiv bolnikih infekcija sistematski je zapoeta kasnih 50-ih godina XX vijeka,prvo u Velikoj Britaniji,a ubrzo i u SAD kada se shvatilo da: antibiotici i dezinficijensi ne mogu unititi sve bakterije; da sekundarne infekcije rana i tkiva produuju duinu hospitalizacije i pomau nagomilavanju bolesnika u bolnicama, slabe uinak lijeenja,povedavaju ukupnu smrtnost,poskupljuju trokove lijeenja,povedavaju opasnosti za ishod ljeenja i dovode do velikih pravnih i etikih problema(tube protiv bolnica,ljekara i sl.). U Britaniji se formira profil sestre za kontrolu bolnikih infekcija a u SAD posebna sluba za nadzor i kontrolu.

EPIDEMIOLOKI POJMOVNIK I SLUBENO TUMAENJE IZRAZA (ZAKON O ZATITI STANOVNITVA OD ZARAZNIH BOLESTI,SL.GLAS, R.S.4/10 OD 25.JAN.2010.)

l.5: A.Zarazna bolest je bolest izazvana ivim uzronicima ili njihovim produktima, bez obzira da li se prenosi na druga lica,kao i noenje uzronika zarazne bolesti, te stanje u kojem postoji vjerovatnoda da je lice inficirano,infestirano ili kontaminirano uzronicima zarazne bolesti i da je bilo u kontaktu sa licem oboljelim od zarazne bolesti,bez obzira na odsustvo klinikih znakova bolesti. B.Karantinske bolesti su naroito opasne zarazne bolesti koje imaju visok indeks kontagioznosti i visoku stopu letaliteta(virusne hemoragine groznice,uta groznica i kuga). V.Antropozoonoze su zarazne bolesti od kojih oboljevaju ivotinje i ljudi, koje se u prirodnim uslovima mogu prenijeti sa ivotinja na ljude.

EPIDEMIOLOKI POJMOVNIK I SLUBENO TUMAENJE IZRAZA. ZAKON O ZAT.STANOVNITVA OD ZAR.BOL.,SL.GL.R.S.14/10.L.5

G.Epidemija zarazne bolesti je pojava sluajeva zarazne bolesti u nekoj zajednici ili podruju,neuobiajena po broju sluajeva,vremenu i mjestu javljanja,kao i neuobiajeno povedanje broja oboljelih sa komplikacijama ili smrtnim ishodom,zatim pojava dva ili vie meusobno povezanih oboljenja od zaraznih bolesti koje se vie godina ili nikad nisu pojavljivale na odreenom podruju,te pojava vedeg broja oboljenja iji je uzronik nepoznat,a prati ih febrilno stanje. D.Intrahospitalna infekcija je infekcija koja nastaje u vezi sa izlaganjem postupcima dijagnostike,lijeenja,zdravstvene njege,rehabilitacije i drugih postupaka u obavljanju zravstvene djelatinosti.

EPIDEMIOLOKI POJMOVNIK I SLUBENO TUMAENJE IZRAZA. ZAKON O ZAT.STANOVN.OD ZAR.BOLESTI.SL.GLAS.R.S.,14/10,L.5

.Epidemioloki nadzor je stalno,sistematsko prikupljanje,analiziranje i tumaenje podataka o zaraznim bolestima,kao i slanje povratnih informacija onima koji uestvuju u njihovom prikupljanju i koridenju,a u cilju spreavanja pojave i suzbijanja zaraznih bolesti. E.Zaraeno podruje je podruje na kojem postoji jedan ili vie rezervoara onosno izvora zarazne bolesti i na kojem postoje uslovi za nastanak i irenje zarazne bolesti. .Ugroeno podruje je podruje na koje se moe prenijeti zarazna bolest sa zaraenog podruja i na kome postoje uslovi za irenje zarazne bolesti. Z.Zdravstveni nadzor predstavlja povremene prglede doktora medicine i laboratorijsko ispitivanje radi otkrivanja bolesti ili kliconotva,bez ogranienja kretanja.

EPIDEMIOLOKI POJMOVNIK I SLUBENO TUMAENJE IZRAZA. ZAKON O ZAT.STANOV.OD ZARAZ.BOLESTI.SL.GL.R.S.,14/10,L.5

i.Izolacija podrazumijeva ogranienje kretanja i izdvajanje lica sa zaraznom boledu,radi spreavanja prenoenja infekcije na zdrave ljude,a moe se vriti u bolnikim ili u kudnim uslovima. J.Karantin predstavlja mjeru smjetaja u poseban objekat,sa ogranienjem kretanja zdravih lica koja su bila u kontaktu sa licima koja su oboljela ili se sumnja da su oboljela od naroito opasnih zaraznih bolesti. K.Proglaavanje epidemije podrazumijeva mjeru nadlenog organa kojom se prilikom pojave epidemije vedeg epidemiolokog znaaja odreuje zaraeno ili ugroeno podruje,odreuju posebne mjere i izvrioci tih mjera i izdvajaju sredstva za srovoenje mjera.

EPIDEMIOLOKI POJMOVNIK I SLUBENO TUMAENJE IZRAZA. ZAKON O ZAT.STANOV.OD ZAR.BOL.,SL.GLAS.R.S.,14/10,L.5 L. Imunizacija podrazumijeva primjenu vakcina i imunoglobulina radi stvaranja specifine zatite protiv odreene zarazne bolesti. Lj.Hemoprofilaksa podrazumijeva primjenu lijekova radi zatite od zarazne bolesti. M.Eliminacija pojedinih zaraznih bolesti podrazumijeva prestanak obolijevanja od te bolesti na odreenoj teritoriji i za odreeni vremenski period. N.Eradikacija pojedinih zaraznih bolesti je nestanak autohtonih sluajeva oboljenja i potpuno unitenje uzronika tog oboljenja na odreenom podruju. Nj.Zatita stanovnitva od zaraznih bolesti je organizovana i sveobuhvatna aktivnost drutva sa ciljem spreavanja pojave i suzbijanja nastalih zaraznih bolesti,eliminacije i iskorijenjivanja zaraznih bolesti.

BOLNIKE INFEKCIJE.TUMAENJE PREMA ZAKONU O ZATITI STANOVNITVA OD ZARAZNIH BOLESTI,SL.GL.R.S.,14/10,L.31

1.Zdravstvene ustanove su dune izraditi poseban program za provoenje organizacionih,tehnikih,higijenskih i drugih mjera za spreavanje i suzbijanje intrahospitalnih infekcija koji mora obuhvatati: A.epidemioloko pradenje intrahospitalnih infekcija, B.pisane procedure izvoenja svih dijagnostikih,terapeutskih, sestrinskih i dugih postupaka, V.pisane procedure sprovoenja sterilizacije,dezinfekcije ,idenja i rukovanja infektivnim materijalima, G.pisane procedure o postupcima sa infektivnim bolesnicima i reimu posjeta, D.Mjere zatite zaposlenih na radnom mjestu...i pisane procedure o postupcima u akcidentalnim situacijama kada nastane rizik od infekcije. .plan edukacije zaposlenih radnika.

BOLNIKE INFEKCIJE,TUMAENJE PREMA ZAKONU O ZATITI STANOVN.OD ZAR.BOL.14/10, KAZNENE ODREDBE,L.49

1.Novanom kaznom u iznosu od 5 000 do 100 000 KM kaznide se za prekraj zdravstvena ustanova registrovana kao pravno lice ako: .............................................................................................. Alineja :...ne donese program mjera i ne sprovodi organizacione tehnike,higijenske u druge mjere za sreavanje i suzbijanje intrahospitalnih infekcija. 2.Za prekraj iz stava 1 ovog lana kaznide se odgovorno lice u zdravstvenoj ustanovi novanom kaznom u iznosu od 500 do 10.000 KM.

UESTALOST BOLNIKIH INFEKCIJA

Posljednjih godina u evropskim zemljama uestalost bolnikih infekcija se krede u rasponu od 3,5 do 15% hospitaliziranih bolesnika, a u SAD od 3,4-5%.U zemljama u razvoju taj procenat nekad premaa 25%. Nije poznato koliki je procenat bolnikih infekcija u BiH i u Hrvatskoj,a u Srbiji on iznosi u prosjeku 7,5%(u 27 analiziranih bolnica). Svjetska zdravstvena organizacija(SZO,WHO) je analizirala podatke iz 55 bolnica u 14 zemalja i ustanovila da je prosjena stopa prevalencije bolnikih infekcija u njima iznosila 9,9%.

UESTALOST BOLNIKIH INFEKCIJA

Sudedi po zahvadenosti organa i sistema,meu bolnikim infekcijama dominiraju 4 grupe,tu i tamo varirajudi u redoslijedu i to su: 1.urinarne infekcije sa uedem od 30 do preko 40% meu svim bolnikim infekcijama,pri emu je 80-90% njih vezano sa uvoenje urinskog katetera; 2.infekcije hirurkih rana:oko 25% svih bolnikih infekcija 3.pneumonije,kao posljedica,intubacije traheje i vjetake ventilacije :10-15% svih bolnikih infekcija i 4.infekcije krvi ine prosjeno oko 5%.

UESTALOST BOLNIKIH INFEKCIJA

Ad.2:Infekcije operativnog polja i hirurkih rana su klasine bolnike infekcije.Rizik za njihovo javljanje odreen je prirodom rana,tako da se unutar ove grupe: -infekcija istih rana dogaa u 1,5%, -infekcija istih,potencijalno kontaminiranih rana u 7,7%, -infekcija jasno kontaminiranih rana u 15,2% ,a -infekcija kontaminiranih-neistih rana u do 40%.

UESTALOST BOLNIKIH INFEKCIJA

Ad 3:Pneumonije,koje ine 10-15% bolnikih infekcija najede se javljaju na odjeljenjima za intenzivnu njegu a posebno kod lica koja su traheotomirana ili intubirana radi asistirane respiracije. Poto se tako zaobilazi nespecifina zatita sluzi nosa,laringsa i traheje,i poto je inae opte stanje takvih bolesnika teko narueno osnovnim poremedajima... ...letalitet u njih se krede od 30 do 50%!

UESTALOST BOLNIKIH INFEKCIJA

Ad 4:Bolnike infekcije krvi dogaaju se u oko 5% od svih hospitalnih infekcija prilikom venepunkcija,uvoenja ili odravanja venskog puta za aplikaciju lijekova (braunile),kateterizacije srca i krvnih sudova,hemo-i peritonealne dijalize,biopsije,neistog davanja i.m. i s.c. injekcija,ali i kod personala zadesnim ozljedama i kontaminacijom koe(ruku)i konjunktiva (HIV, HBV,HCV). Posebno su este na djeijim odjeljenjima gdje ine 10-20% sa letalitetom od takvih infekcija znatno viim od letaliteta od iste vrste infekcija u optoj populaciji.

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA

To su: -agens sam po sebi, rezervoar i izvor infekcije -putevi irenja i sredina, -domadin: primalac infekcije, njegova eksponiranost infekciji, put unosa infekcije (ulazno mjesto) i stanje njegove prijemivosti (dispozicija).

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA. AGENSI

Agens ili uzronik nozokomijalne infekcije,u principu,moe biti svaki uslovno patogeni i patogeni mikroorganizam. To znai: -prioni, -virusi, -bakterije ,njihove spore i toksini, -gljivice , njihove spore i toksini, -protozoe u vegetativnom ili u cistinom obliku, -metazoe (crvi) i njihova jajaca,i -beskimenjaci,zglavkari i njihova jajaca.

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA.

AGENSI
Prioni su samodijeljive glikoproteinske molekule veliine oko 5.000 kD koje kao fizioloki inioci signalnog sistema (PrP) povrina neurona postoje u sisara. Patoloki izmijenjeni prioni (Pr Sc) se prenose putem ingestije (BSE,bovina sponginozna encefalopatija, bolest ludih krava)i kontaktom sa krvlju (nova varijanta Creutzfeld Jakobove bolesti-nvCJb,na prim.). Teorijski gledano, prionske bolesti mogu da se prenose u ljudskoj zajednici zatvorenog tipa jednako kao to se prenose u zatvorenim zajednicama goveda,ako su ostvareni drugi preduslovi i ako bi se pojava mogla posmatrati tokom vie decenija,zbog duge inkubacije.

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA

Virusi su odavno poznati uzronici bolnikih, i uopte, nozokomijalnih infekcija. To su aerogeno transmisivni virusi:rino,adeno,influenca, herpes,entero(!),paramikso i drigi slini virusi.Osim putem Fligeovih kapljica i Welsovih nukleusa oni se ire slinom i kontaktom. Ne manji znaaj u irenju imaju i virusi koji se ire direktnim ili indirektnim kontaktom ,krvlju,sekretima i ekskretima:virusi hepatitisa A i E,drugi enterovirusi,opet herpesvirusi(HSV 1 i 2,CMV,EBV,VZV),rotavirus,virusi raznih encefalitisa,hepatitisa (B,D,C,G,TT),HIV ,papovavir.i sl

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA. AGENSI.

Rezistencija (otpornost) virusa na antimikrobne lijekove u cjelini nije poznata. Poznato je to da ima vrlo malo klasa antivirusnih lijekova koji su stvarno efikasni. Sredna okolnost je ta da virusi u vedini sluajeva ne mogu dugo postojati van delija i da mnoge od njih unitava optimalna koncentracija kiseonika,UV zraenje,toplota i standardni dezinficijensi,pa se te injenice uzimaju kao naini borbe protiv irenja virusa u kolektivima.

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA. AGENS.

Bakterije su sloeniji organizmi od virusa,sposobne su da u ambijentu van organizma opstanu vie sati,dana,mjeseci i godina(kao spore). Sposobne su i da se dijele van organizma i da se,ako nisu patogene za zdrave ljudske jedinke,adaptiraju na imunski slabe osobe i organe i da izazovu t.zv.oportunistike infekcije (uslovno patogene bakterije). ire se u zajednici na brojne naine:kontaktom putem sluznica,koe,aerosolom,krvlju,sekretima,ekskretima,hra nom,vodom,kontaminiranim predmetima upotrebe i ambijenta, posredstvom zaposlenog personala i t.d.

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA.AGENSI. BAKTERIJE

Najedi bakterijski uzornici bolnikih infekcija su:

1.Staphylococcus aureus,hirurke rane:poliuiste i neiste; 2.Pseudominas aeruginosa,urinarne inf.,neiste hir.rane, 3.Enterococcus,urinarne infekcije,neiste rane, 4.Acinetobacter,neiste i poluiste hirurke rane, 5.Escherichia coli,urinarne infekcije, 6.Proteus,urinarne infekcije.

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA. AGENS. ANTIMIKROBNA REZISTENCIJA BAKTERIJA.

Poznato je da su brojne bakterijske vrste osjetljive na antimikrobne lijekove meu koje spadaju i antibiotici. Antibioza je prirodni proces nezavisan od djelovanja ovjeka u kojem se jedni mikrobi svojim supstancama i metabolikim nainima bore sa drugim mikroorganizmima za enegrente (hranu) iz prirode,eljezo,na pr. i sl. U takvim meuodnosima ugroenije bakterije se adaptiraju nepovoljnim okolnostima okruenja da bi preivjele i nastavile vrstu. Taj proces se nastavio i kada je ovjek poeo da razvija i koristi antibiotike.

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA. REZISTENCIJA BAKTERIJA

Rezistencija (otpornost) bakterija na antibiotike je jedan od najvaijih uslova nastanka nozokomijalnih infekcija. Rezistencija na antimikrobna sredstva (ne samo na antibiotike i ne samo na lijekove!) moe da se javi kao: A.rezistencija po vrsti, B.rezistencija po porijeklu mutacija i kao C.rezistencija zbog hromozomskih rearaniranja u bakterijama.

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA. REZISTENCIJA BAKTERIJA

Ad A. Rezistencija po vrsti nastaje: 1.zbog tolerancije,onda kada neki mikrob raste pored antibiotika koga stvara druga i sloenija bioloka vrsta (gljivice).Redovna je pojava u prirodi: borba i adaptacija 2.Rezistencija zbog destrukcije lijeka i to: -enzimskom inaktivacijom antibiotika (beta-laktamaze) -promjenom mjesta vezivanja antibiotika nastalom u strukturi bakterije kada ona ima oteden delijski zid ( t.zv.L forme, dobro poznate kod streptokoka !) i -stvaranjem jaeg enzima,reduktaze,u bakteriji.

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA. BAKTERIJSKA REZISTENCIJA.

Ad B.Rezistencija po porijeklu nastanka mutacija: -spontanom mutacijom bakterijskih sojeva,brzim i selektivnim umnoavanjem onih sojeva koji su ved razvili otpornost na bilo kakvu antimikrobnu materiju; -selekcionom mutacijom onih bakterija koje su ved bile vedim dijelom unitene primjenom nekih konkretnih antibiotika u terapiji. Ovakve mutante se esto nalaze u bolnicama i predstavljaju opasnost za izazivanje bolnikih infekcija.

FAVORIZUJUDI INIOCI POJAVE BOLNIKIH INFEKCIJA. REZISTENCIJA BAKTERIJA.

Ad C: Rezistencija nastala zbog hromozomskih rearaniranja u bakterijama na bar 4 naina:

1.unosom plazmida jedne bakterije u drugu; 2.unosom dijela genoma iz bakteriofaga; 3.rearaniranjem bakterijskog genoma pomodu bar 2 vrste slobodnih genskih fragmenata:transpozona i 4.unoenjem u bakteriju dijela ive DNK iz druge,lizirane,a predhodno rezistentne bakterije.

AD.C: RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE HROMOZOMSKIM REARANIRANJEM.

Ad. C 1:Unos plazmida rezistencije (R-plazmida):plazmidi su slobodno plovedi fragmenti genoma-nukleinskih kiselina bakterija ,koji nose dio genetskih poruka. Meusobnim spajanjem bakterija,t.zv.konjungacijom pomodu filamenata-fimbrija ili drugih plazmatskih mostova 2 bakterijske delije iste ili slinih vrsta razmjenjuju plazmide,pa tako bakterija sa stvorenom rezistencijom na antimikrobike,zabiljeenom u plazmidu prvepredaje porukuo rezistenciji do tada nerezistentnoj drugoj bakteriji, te i ona postaje rezistentna.

AD. C: RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE HROMOZOMSKIM REARANIRANJEM

Ad C. 2: Transdukcija (prenoenje) je proces kad bakterija biva zaraena bakterijskim virusombakteriofagom koji u nju unosi dio svoga genoma. Ako se bakteriofag predhodno umnoio u nekoj drugoj rezistentnoj bakterijskoj deliji on moe da nosi u svome genomu i poruku o rezistenciji koju predaje bakteriji koju je inficirao. Ad C 3:Transpozoni su takoe mali slobodni dijelovi genoma bakterija,manji od plazmida,koji se vezuju za razliite sekvence genske mape spajajudi ili dijeledi sekvence koje nose poruke o rezistenciji (crossing ower).

AD C: RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE HROMOZOMSKIM REARANIRANJEM

Ad C 4. Transformacija. Prijenos rezistencije transformacijom je proces kada dio ive DNK od neke lizirane (mrtve) bakterije koja je bila rezistentna biva unijet u susjednu ivu bakterijsku deliju koja tako postaje rezistentna. Ovaj proces postoji u kolonu (debelom crijevu) kimenjaka kod gram-negativnih i kod nekih grampozitivnih bakterija. Da li se to dogaa i u slobodnoj prirodi?

FAVORIZUJUDI INIOCI RAZVOJA BOLNIKIH INFEKCIJA. RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE

Posljednih decenija tok prirodnih procesa razvoja i adaptacije mikroorganizama ovjek je svojom djelatnodu ubrzao primjenom antibiotika i dezinfekcionih sredstava. Antibiotici se u medicini preesto i nedosljedno koriste: aplikacijom pojedinnih i dnevnih doza manjih od potrebnih (za eljene minimalne inhibitorne koncentracije-MIC); prouenim meuvremenom aplikacije antibiotika; skradenim vremenom ukupnog terapijskog protokola;

FAVORIZUJUDI INIOCI RAZVOJA BOLNIKIH INFEKCIJA. RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE-NASTAVAK

neadekvatnim nainima aplikacije (tenja za peroralnim davanjem bez razmiljanja o resorbciji i eliminaciji); davanjem antibiotika za brojne nebakterijske upale; pogrenim izborom antibiotika; davanjem antibiotika bez predhodne drenae apscesa ili bez eliminacije gnoja i eksudata odn.nekrotinog tkiva; davanjem antibiotika bez konsultovanja mikrobiolokog nalaza i antibiograma; preestim davanjem antibiotika irokog spektra ime se prikriva dijagnostika nesigurnost (pokrivanje);

FAVIORIZUJUDI INIOCI RAZVOJA BOLNIKIH INFEKCIJA. RAZVOJ BAKTERIJSKE REZISTENCIJE- NASTAVAK

nepotrebnim i nekorisnim kombinacijama antibiotika; preestim mijenjanjem antibiotika prije uvida u njihovo stvarno djelovanje (nepotovanje principa ekanja 3 dana za uvid u stvarni efekt antibiotika); kontaminacijom prostora bolnice ostacima antibiotika (isprskavanje iz prica); -nestrunim uzimanjem antibiotika od strane laika; -upotrebom antibiotika radi ubrzavanja rasta ivotinja(u ivinarstvu,nekadanji Galofaksa tetraciklinom) i t.d.

FAVORIZUJUDI INIOCI RAZVOJA BOLNIKIH INFEKCIJA

Najbrojniji od navedenih razloga razvoja rezistencije izgleda da su ipak iz domena selektivnog razvoja rezistentnih sojeva u prisustvu smanjenih koncentracija antibiotika. Najbri razvoj rezistencije poznat je kod zlatnog stafilokoka (staphylococcus aureus) i kod enterobakterija (koliformnih,gram-negativnih i obino uslovno patogenih bakterija). Rezistencija moe da se razvije samo prema jednoj vrsti antibiotika ,na pr.na peniciline i na njima srodne cefalosporine,a moe da se razvije i prema brojnim grupama lijekova (multirezistencija).

FAVORIZUJUDI INIOCI RAZVOJA BOLNIKIH INFEKCIJA

Tako imamo,VRSA na vankomicin rezistentan Staph. aureus,kao primjer jednostruko rezistentne bakterije i MRSA-multirezistentni Staph.aureus,kao primjer viestruke rezistencije. Senzitivnost (osjetljivost) na djelovanje antibiotika se u mikrobiolokim laboratorijima oznaava oznakom S (sensitive),djelimina (smanjena)osjetljivost oznakom I (intermediary),a potpuna otpornost saR (resistant).

OTEAVAJUDI INIOCI RAZVOJA BAKTERIJSKE REZISTENCIJE

Osim pravilnog izbora i upotrebe antibiotika samo kada je to neophodno vani su i : princip rotacije antibiotika i princip rezervnih antibiotika. Rotacija anibiotika je ciklino zamjenjivanje najvie koridenih antibiotika u nekoj bolnici ili njenom dijelu, posebno kada se iz mikrobiolokog laboratorija referiu uestali nalazi djelimine ili potpune rezistencije na inae do tada efikasne antibiotike. Rotacija se izvodi na svakih 3- 6 mjeseci ,a mogu se rotirati i vie antibiotika istovremeno,to kontrolie kliniki farmakolog ili nadreeni strunjak.

OTEAVAJUDI INIOCI RAZVOJA BAKTERIJSKE REZISTENCIJE

Princip rezervnih antibiotika To je dobra struna preporuka koje bi morala da se primjenjuje u svakoj bolnici i ordinaciji. U rezervi (u apotekama i sl.)treba da drimo: toksinije antibiotike, neke od antibiotika za parenteralnu primjenu, nove vrste antibiotika, skupe antibiotike, antibiotike koji se mogu dobro kombinovati sa drugim antimikrobicima kod mijeanih optih infekcija i - antibiotike na koje izolovane bakterije visoko osjetljive,

OTEAVAJUDI INIOCI RAZVOJA BAKTERIJSKE REZISTENCIJE

i antibiotike dokazano efikasne kod multirezistentnih sojeva bakterija.

Odobrenje za upotrebu rezervnih antibiotika daje ef klinike-odjeljenja a potvruje direktor ili ovladeni ljekar (ili komisija) bolnice. Za izdavanje odobrenja ljekar terapeut treba da izda memorandum sa navedenom dijagnozom,mikrobiolokim nalazom ili obrazloenom sumnjom i izvjetajem o predhodno koridenim lijekovima slabog uinka.

UOBIAJENI ILI ESTI UZRONICI BOLNIKIH INFEKCIJA

Virusi: Grupa herpesvirusa: -herpes simpleks virusi 1 i 2,pljuvaka,vazduh,kontakt, -varicella-zoster virus (VZV),vazduh, -virus citomegalije(CMV),krv,pljuvaka,vazduh,kontakt -Epstein-Barr virus (EBV monounkleoza),pljuvaka, Grupa enterovirusa: -virus hepatitisa A, kontakt,fekalije, -ostali enterovirusi (polio,ECHO,Coxackie A i B):fekooralno,kontakt,pljuvaka,zrak,voda,ruke.

UOBIAJENI ILI ESTI UZRONICI BOLNIKIH INFEKCIJA VIRUSI

Influenza A i B : aerogeno,slinom,kontakt rukama,)* Adenovirusi:aerogeno,per os,kontakt,konjunktiva,)* Rinovirusi (prehlada):aerogeno,kontakt,konjunktiva;)* Rotavirus:feko-oralno,kontakt;)* )*lako se unose i lako se ire ----------------------------------------------------------------------Hepatitis B virus:krv,seksualno,zadesna inokulacija;)** Hepatitis C virus:krv,pljuvaka,zadesna inokulacija,nepo znato u oko 40% sluajeva;)** HIV virus humane steene imunodefic.:krv,zades.)** )**Strogo se kontroloiu i teko se ire.

UOBIAJENI ILI ESTI UZRONICI BOLNIKIH INFEKCIJA. GRAM POZITIVNE BAKTERIJE

Hemolitiki streptokoki -grupe A (Str.pyogenes): ruke,zrak,slina,posue; -grupe D (enterokok):feko-oralno,kontakt,posue; -ostali streptokoki danas su rijetki u bolnicama. Stafilokoki: -(multi) rezistentni zlatnistafilokok(MRSA): ruke,zavoji,rane,gnoj,krv,posteljina,zrak: najedi bolniki patogen! -vankomicin rezistentni zlatni starfilokok (VRSA); -Staphylococcus epidermidis (uslovno patogen);

UOBIAJENI ILI ESTI UZRONICI BOLNIKIH INFEKCIJA. GRAM NEGATIVNE ENTEROBAKTERIJE

esti patogeni bolnikih ambijenata: 1.Escherichia coli spp)*.,feko-oralno,kontakt,kateteri, 2.Klebsiella spp.,feko-oralno,zrak?,kontakt,kateteri, 3.Proteus spp.,feko-oralno,kontakt,kateteri,posue, 4.Aerobacter:feko-oralno,kontakt,rane,posue,igle, 5.Pseudomonas aeruginosa:feko-oralno,ruke,posue, Rjei hospitalni patogeni: 6.Salmonella spp.:feko-oralno,toaleti,posue,hrana, 7.Shigella spp.:feko-oralno,toaleti,kvake,posue. )* spp. znai: species,vrsta.

MANJE UOBIAJENI ALI MOGUDI UZRONICI BOLNIKIH INFEKCIJA.BAKTERIJE

Gram negativne koke: -Bordetella pertussis: zrak,ruke,slina,kontakt(bebe!); -Neisseria meningitidis(meningokok):zrak,ruke,slina; -Haemophylus influenzae (Hib!):zrak,slina,ruke,djeca; -Neisseria gonorhoeae(gonokok):urin,iscjedak iz spolovila,ve,pekiri,toalet.

EMERGENTNI PATOGENI SA DOKAZANOM REZISTENCIJOM NA RAZNE DEZINFICIJENSE

1.Cryptosporidium parvum, 10.Prion (nv.C-J bol.), 2.Helicobacter pylori, 11.VRE(vankomicin-rezis3.E.coli 0 157:H 7, tentni enterokok) 4.HIV, 12.MRSA(multirezistentni 5.Hepatitis C virus, staphylococcus aureus), 6.Rotavirus, 13.Multirezistentni Myco7.Humani papilomavirus(HPV), bact.tuberculosis, 8.Norovirus, 14.Ne-tbc mikobakterije 9.Coronavirus(SARS), (na pr.Myc.chelonae).

IZVOR I PUTEVI IRENJA BOLNIKIH INFEKCIJA

Izvori infekcija u bolnicama su endogeni i egzogeni. Endogeni izvori su sami bolesnici, njihove rane,sekreti, ekskreti,krv,gnoj,eksudati i tjelesne tenosti bolesnika. Egzogeni su izvori ruke personala,posjetioci, uenici i studenti,kontaminirani ambijent,nekada voda i hrana i bolesnici jedni drugima. Pogodnosti za irenje infekcija egzogenog porijekla su preneseljenost bolnica, loa higijena,loa njega, stalna komunikacija sa vanjskim svijetom i invazivne dijagnostike i terapijske procedure.

IZVOR I PUTEVI IRENJA BOLNIKIH INFEKCIJA

Neka odjeljenja bolnica su posebno ugroena infekcijama u pravcu:personal-pacijent,pacijent-pacijent i pacijent-pesonal. To su: 1.odjeljenja intenzivne njege, uopte, 2.hirurka i uroloka odjeljenja, 3.neonatoloka i ostala pedijatrijska odjeljenja, 4.hematoloka i onkoloka odjeljenja, 5.odjeljenja hemodijalize, 6.gerijatrijska odjeljenja , 7.bolnice za mentalno retardirane, 8.laboratoriji i (9) infektivna odjeljenja.

IZVORI,PUTEVI IRENJA I ESTA ULAZNA MJESTA BOLNIKIH INFEKCIJA

1.urinski i drugi dugotrajni i kratkotrajni kateteri, 2.trajne i.v.infuzuje (braunile),EKG i tlakomjeri; 3.respiratori,tubusi i ambu ureaji,evaporatori; 4.inhalatori,ureaji za dovod kiseonika do bolesnika, 5.aspiratori i endoskopi, 6.klima utreaji, 7.posteljina,dueci,pokrivai,jastuci,kvake na vratima; 8.posude za urin i stolicu;posue za serviranje hrane; 9.neuredni toaleti;nehigijensko dijeljenje lijekova(dlan); 10.transportna kolica,stolovi , ormaridi,neoprani kreveti; 11.usta,nos i ruke personala.Posjete,sjedenje na krevetu.

IZVOR I PUTEVI IRENJA BOLNIKIH INFEKCIJA

Kontaminacija je prisustvo mikroorganizama i drugih potencijalno tetnih agenasa na neivim podlogama: zidovima,podovima,sanitarnim ureajima,kvakama i predetima zajednike upotrebe,instrumentima,otopinama,odjedi,posteljini,pokrivaima ,igrakama,u zraku... Kontaminacija se uglavnom ostvaruje kontaktom. Kolonizacija je prisustvo mikroorganizama na ivoj podlozi: koi,sluznicama,otvorenim ranama,sekretima i ekskretima bez reakcije tkiva na njihovo prisustvo. Ishod kolonizacije: prestanak kolonizacije,uklapanje mikroba u fizioloku floru domadina ili razvoj infekcije.

BOLNIKE ENDEMIJE I EPIDEMIJE

Bez obzira na mjere prevencije,obuenost i higijenu svaka bolnica ima svoje bolnike sojeve brojnih mikroorganizama,a nama je cilj da takvi sojevi : ne budu previe brojni, ne budu esto nalaeni, ne budu previe patogeni i ne budu previe i preesto rezistentni na antibiotike i dezinficijense. Dakle,mikroorganizmi endemski obitavaju u bolnicama,a nama je cilj da endemije ne preu u epidemije.

BOLNIKE ENDEMIJE I EPIDEMIJE

Epidemija se definie kao pojava neke bolesti u nekom ambijentu znaajno uestalija od oekivane za datu bolest,za dati ambijent i u datom vremenu. Epidemije u bolnicama se mogu blagovremeno prepoznati i sprijeiti im se irenje samo ako se rutinski stalno radi mikrobioloka kontrola,pa se po nekad moe vidjeti uestalije javljanje,na prim.starfilokokus aureusa na ranama ili rukama bolesnika i personala i sl.i to u pojedinim grupama po smjetaju i po rasporedu. Takva epidemija je jo ispod povrineprepoznatljivosti i ona se moe smatrati oekivanom.

BOLNIKE ENDEMIJE I EPIDEMIJE.PRIMJENA METODA

Kod neoekivanog epidemijskog vala sluba za nazor i kontrolu mora brzo reagovati da bi prepoznala bolest: Ko ,kada ,gdje, i koliko je takvih (pregled ,anketa,opis), Koliko je zaraenih,a jo neoboljelih(pregled,anketa,nadz.), ta je uzronik epidemije (mikrobioloki rad,analiza), Kako i zato se bolest iri(nadzor,mikrobiol.rad,analiza), Kakve mjere treba preduzeti protiv uzronika i puteva irenja (izolacije,jaa higijena,dezinfekcija,zatita,ogled), Kada prijaviti epidemiju ?to prije,kad se odgovori na predhodna pitanja ;da se pojaaju mjere zatite(ogled); Staviti pod kontrolu strah:znanjem,instrukcijama(ogled)

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLICAMA

1.Personal da vodi rauna o svojoj istodi i izgledu. Nastojati da se ne nose previe duge kose ili da su skupljene,da se ne ugroava ni bolesnik ni njegovatelj. Reducirati obiaj dugih brada i brkova,suvinog nakita. Na poslu treba da se nosi samo radna uniforma koja je svaki dan nova i opeglana,bijela u principu. Posebnim bojama je obiljeena samo za odjeljenja sa posebnim rizicima,svijetla da se lako vidi kada se isprlja. Stroga zabrana kretanja u uniformi van bolnice(na prim.zelene uniforme u okolnim dudanima i lokalima), Kape,maske,rukavice,kaljae,naglavci za noge jednokratni..

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLICAMA

2.Kudni red bolnice -Ograniiti posjete na posebne dane,sate (i minute) samo za najblia lica. Garderoba za posjetioce i osoblje. -Posjetioci sa maskama i jednokratim mantilima. -Iznimno :lanovi porodice maloljetnog ili tekog bolesnika uz posebne propusnice mogu se due zadrati ako pomau u njezi, i psihikoj potpori (djeca). -Zabraniti unoenje namirnica iz domadinstava . -Ograniiti hodanje bolesnika po tuim sobama. -Uvesti princip davanja informacija o bolesnicima u posebne dane i sate,od strane nadljenog ljekara i sestre.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI

Boriti se za princip:jedna soba,jedno kupatilo ,jedan WC. Jedna soba:jedan do tri bolesnika. Poloaj kreveta:glava okomito na zid,pristup krevetu sa 3 strane,razmak meu krevetima 1,5 -2 metra. Nema etrvrtog (pomodnog)kreveta. Ne sedjeti na krevetu-niko (osim:pregleda i njege). U principu poslije oodlaska svakog bolesnika krevet, nodni ormarid i stolica se temeljno peru(poseban servis za pranje !) i dezinfikuju.Vlano brisanje svaki dan,bar jednom. Stol za ruavanje i stolice:vlano brisanje poslije svakog obroka,dezinfekcija poslije veere,pranje nedjeljno.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI. HIGIJENA SOBE

Zidovi obojeni svijetlim bojama (bolje se vide i uklone mrlje i pauina!). Zidovi treba da su obojeni postojanim(masnim) bojada se mogu prati i brisati bez otedenja. Prozori veliki,zasjenjeni venecijanerima(teko ih je prati) i tamijim zavjesama koje se sedmino mijenjaju (ne:ugraena stakla).Da se lako otvaraju radi zraka. Plakari:za svakog bolesnika po jedan. Poeljan je prozor ka hodniku radi lakeg pradenja stanja bolesnika. Nikakve stvari pod krevetima! Osvjetljenje:centralno i iznad svakog kreveta. Centralno grijanje i centralna ventilacija.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI. HIGIJENA SOBE

Sav namjetaj sobe treba da je pokretan,na tokovima, radi lakeg transporta i pranja. Pranje podova i zidova:u principu- to ede to bolje,a najmanje jednom u 7 dana.Koristiti maine sa rotacionim etkama i sapunicom,potom maine glancarice. Vlano brisanje podova sa dezinficijensom bar 2 puta na dan,a po potrebi (krv,urin,feces,lijek na podu) i ede. Toalet:lavabo,rukohvat baterije za vodu,drugi -zidni rukohvati,tu -kada i baterije brisati 3 puta dnevno, sjedalo i WC olja najmanje 5 puta dnevno. Vrata,kvake na vratima i prozorima,prekidai- svaki dan.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI. VE I POSTELJINA

U principu:svaki bolesnik treba da ima pidamu,spavadicu,mantil,papue i pekire koji pripadaju bolnici i koji se mijenjaju po potrebi a najmanje svaki 2.dan,osim mantila i papua.Nakon otpusta ili smrti bolesnika mantil i papue se dezinfikuju ,a ve se pere,sui i pegla. Pokrivai(debad),jastuci,mueme i dueci se iste po metodi hemijskog idenja u posebnom bolnikom servisu (autoklaviranje i etilenska para?). Pekiri,po 2-3 za svakog bolesnika ,se mijenjaju svaki dan Prljavi ve se ne stavlja na pod nego se skuplja u platnene vrede prikaene za obruni stalak na tokovima. isti ve se dovozi nahotelskimtransportnim kolicima.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI. TOALET,PRIJEM I HIGIJENSKI PREGLED BOLESNIKA.

Toalet pripada svakoj sobi(WC,tu,lavabo ,bide),tako da ona predstavlja i izolacionu jedinicu. U toaletu treba da postoji onoliko draa za pekire koliko je i bolesnika predvieno za tu sobu. Ruke se peru zajednikim tenim sapunom fiksiranim pored lavaboa,a kupanje-zajednikim amponom, fiksiranim uz tu.Plastina hoklica za teke bolesnike. Ruke se briu papirnim ubrusima (bar 2 puta dnevno kontrolisati ima li ih dovoljno!) koji se odbaciju u kantu. Toaletnog papira mora uvijek biti dovoljno i u rezervi. Starati se: ispravnost svjetla,slavina,WC olja ,topla voda.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI. UKLANJANJE BOLNIKOG OTPADA

Prljavi ve: gnojan,krvav,fekalan:autoklaviranje,potom mainsko pranje.Ostali ve: mainsko pranje(na 90 step.) Odvoenje vea: zatvorene vrede i zatvorenivagoni. Odvoenje smeda:(papir,sitni otpaci,vata,zavoji,papirna i kartonska ambalaa,uloci): zatvorene plastine vrede, zatvoreni vagoni, spaljivanje u bolnikom gorioniku. Jednokratne price ,igle,sonde,sistemi za infuziju-transfuziju,rukavice:potapanje u dezinfekcioni rastvor-mali kontejner,potom odvoz i spaljivanje. Stari lijekovi?? Laboratorijski otpad: agar-kulture,krv,stolica,urin,gnoj, tkiva:autoklaviranje u kontejnerima potom spaljivanje.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI. UKLANJANJE OTPADA

Bolnice treba da posjeduju zatvoprene prostore za privremeno odlaganje smeda prije nego to se ono spali. Neiskorieni ostaci hrane ne bi smjeli biti na bilo koji nainreciklirani(hrana za personal ili za stoku) nego uniteni spaljivanjem. to eda dezinfekcija,dezinsekcija i deratizacija odlagalita za otpad.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI. UKLANJANJE OTPADA IZ BOLNICE

Kravavi ostaci tkiva,amputirani organi:spaljivanje. Izluine,fekalije,eliminisane tjelesne tenosti iz bolnice prosipaju se u kanalizaciju (ureajblateks) koja kod bolnice ima zavoreni bazen (poput septike jame) za fermentiranje i dezinfekciju,prije nego to se sadaj ispusti u gradsku kanalizaciju. Postupak sa leevima:klasian. Postupak sa prijemnim i drugim ambulantama,ekaonicama i hodnicima:isti kao u jedinicama njege.Tu vai pravilo:ne pustiti da graani dugo ekaju i trijaa to prije da bi se sprijeilo javljanja ukrtenih infekcija.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATILJIVOG STANJA U BOLNICI. KLIMA UREAJI I VENTILACIJA.

Otvoreni i osunani prozori su najboljni vid ventilacije. Pomodna arhitektura nekada ini tu ozbiljne greke (ugraani,fiksirani ili dijelom fiksirani prozori). Gradnja velikih bolnikih blokova je problematina sa aspekta zatite od irenja infekcija (liftovi!!).Paviljoni. Pojedinani klima ureaji za sobe nisu dobro rjeenje. Centralni sistem klimatizacije je prihvatljiv ,ako je dobro izveden,ali nosi opasnost od irenja aerogenih infekcija uslovno patogenim mikrobima,u preosjetljivoj populaciji(Legionarska bolest,na prim.).Fiziki polutansi! Centralni sistem je idealan za sabotae i biodiverzije.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI. TOALET,PRIJEM I HIGIJENSKI PREGLED BOLESNIKA.

Nekome de izloene preporuke izgledati suvie skupe za bolnice. Naprotiv!Vie se novca gubi akvirirnjem bolnikih infekcija (5-15% svih hospitaliziranih!) ,produenjem hospitalizacije,koridenjem dodatne skupe dijagnostike i terapije ,te hronicitetom,invaliditetom ,smrdu ili naknadnim saniranjem bolnikih epidemija,eventualnim sudskim trokovima i gubljenjem kredibiliteta ustanova. Pojaane higijenske mjere i nadzor su akt humanog odnosa i finansijska uteda a mudro bi bilo to i raunski provjeriti.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI. TOALETA,PRIJEM I HIGIJENSKI PREGLED BOLESNIKA

Kada je god to mogude zbog stanja bolesnika, na prijemu uvijek treba temeljno anamnestiki obraditi i kompletno pregledati bolesnika(lege artis),to sve odmah zapisati u istoriju bolesti i ordinirati najhitnije pretrage i terapiju. Nakon toga i sestra treba da pregleda stanje opte istode (kosa-uljivost,koa-skabijes,furunkuloza,piodermija gljivice)i da ako je ikako mogude preduzme ili ordinira kompletno kupanje nakon ulaska bolesnika u sobu i eventualnu depedikulaciju i sl. Bolesnik ne treba da se presvlai u sobi,ved u kupatilusanitarnom propusniku prijemnog odjeljenja.Odjeda ide u garderobu pacijenata ili se vrada kudi,na idenje.

ODRAVANJE HIGIJENSKI PRIHVATLJIVOG STANJA U BOLNICI. JEDINICA NJEGE

Najteim bolesnicima se provodi prva higijenska obrada nakon prijema i davanja najhitnije terapije:pranje kose i kupanje(prebrisavanje) u krevetu. Higijenski nadzor nad bolesnikom nikad ne prestaje. Jedinica njege je dio bolnikog odjeljenja koja je bolnica u malomza tu vrstu medicinske obrade.Ona je fiziki odvojena od ostalih odjeljenja zidovima,vratima, hodnicima i ima svu potrebnu infrastrukturu:ambulantu, previjalite,prostor za hitne lijekove i pomagala,prostor za istu opremu,prostor za pribor za idenje,odlaganje prljavog vea i posuda za izluevine ,te sobe za sestre i za ljekare.Soba za odmor sa staklenim zidom-za nadzor.

JEDINICA NJEGE
Autonomno funkcionie na odjeljenjima za konzervativno (neoperativno) lijeenje i u svakom trenutku,kod opasnosti od epidemije ona moe da bude izolatorij. Personal:ef,ljekari,nadzorna sestra,smjenske sestre,istaice.Uz svoje sobe oni imaju posebne toalete. Potrebno je,u graevinskom pogledu,uiniti tako da jedinica njege nije prolazna za ostale pacijente,osoblje i posjetioce.Tu niko ne pui,ne jede ,ne pije alkohol i kafu U taj prostor,osim osoblja i odvojenih bolesnika,mogu udi samo konzilijarni ljekari i,pod strogom kontrolom, uenici i studenti-kojima se slobodno kretanje ograniava.

ANTISEPTICI I DEZINFICIJENSI
Dok antibiotici ,virucidi,antiprotozoici,antihelmintici fungicidi ubijaju mikrobe u toku lijeenja, antiseptici i dezinficijensi se korste u cilju prekida puteva i mogudnosti prenoenja mikroorganizama. Antiseptici su supstancije koje ubijaju bakterije ili sprijeavaju njihovo razmnoavanje. Primjenjuju se samo na ivim tkivima (antisepsa). Dezinficijensi su supstancije koje ubijaju bakterije ili sprijeavaju njihovo razmnoavanje na neivoj materiji, predmetima ili izluevinama (antisepsa).

ANTISEPTICI I DEZINFICIJENSI

Germicidi su uopteniji naziv za sva sredstva koja ubijaju mikroorgnizme i spore van tijela ovjeka ili ivotinja. Prema mikroorganizmima protiv kojih djeluju dijele se na: -baktericide, -virucide, -fungicide i -amebicide.

ANTISEPTICI I DEZINFICIJENSI

Germicidi djeluju na 3 osnovna naina: 1.izazivanjem koagulacije bjelanevina mikroba; 2.inhibicijom aktivnosti mikrobnih enzima i 3.povrinskim aktivnostima,a to su: -otapanje masti delijskog zida mikroba; -promjenom permeabiliteta(propustljivosti) delijskog zida mikroorganizama i -promjenom povrinskog napona delijskog zida mikroba.

ANTISEPTICI I DEZINFICIJENSI

Podjela antiseptika i dezinficijenasa zasniva se na njihovim fizikim i hemijskim uincima. Povrinski aktivne materije: -sa katjonskim djelovanjem: *benzalkonijum i *cetrimid, -a anjonski djeluju sapuni.

ANTISEPTICI I DEZINFICIJENSI

Alkoholi, Fenoli i krezoli (heksahlorofen), Aldehidi (heksametilen-tetramin,Metenamid), Kiseline: -benzojeva, -sirdetna, -borna, -salicilna, -mandelina, -undecilenska i t.d.

ANTISEPTICI I DEZINFICIJENSI

Joni halogenih elemenata: -joda: *povidon jod, *jodofor (J-polivinil-paralidon); -hlora: *hloramin, *soli hipohlorita.

ANTISEPTICI I DEZINFICIJENSI

Oksidaciona sredstva: -vodonik peroksid:H2O2,sol.3%; Soli tekih metala: -ive (Hg):HgO,sol.1%, -srebra (Ag):argentum-nitricum,sol.1%(oi beba); -argentum-nitricum,sol.0,5%(opekotine), Derivati furana: -nitrofurantoin i -nitrofurazon (Furacin),sol.0,2 za kou.

ANTISEPTICI I DEZINFICIJENSI

Antiseptike boje: -gencijana violet: heksametil-pararozanil-hlorid sol.0,5-1% za mukozu usta; -metilensko plavilo: blago baktericidno djelovanje.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA

(PREMA EGULJEV,76-96)

Dokazano su efikasne mjere prevencije: sterilizacija, dezinfekcija, pranje ruku, preoperativna antimikrobna profilaksa, aseptiki postupci pri svim invazivnim dijagnostikim i terapijskim procedurama.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA.STERILIZACIJA

Sterilizacija je postupak eliminisanja ili unitavanja svih mikroorganizama i bakterijskih spora. Danas se jo rauna i na stepen sterilnosti,t.j.nivo sigurnosti (engl.Sterility Assurance Level-SAL) za neke materijale i instrumente koji se koriste u hirurgiji ili u invazivnim procedurama. SAL tolerie od 1:10 na 3. stepen (1 mikrob na 1.000 sterilizovanih predmeta) za hirurke rukavice i katetere a do 1:10 na 6.stepen (1: 1.000.000) steriliziranih predmeta (infuzione otopine,implantati,hir.instrumenti,price). Treba raunati na greke u postupku sterilizacije ili upotrebe steriliziranih materijala (prioni,HCV,HBV,HIV ).

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. METODE STERILIZACIJE

1.Autoklaviranje vodenom parom pod pritiskom : za termostabilne predmete koji podnose vlagu (bezbedno,brzo, jeftino i preporuljivo). 2.Sterilizacija tenosti i rastvora:tokom 15 minuta,na 121 stepen C (kod sumnje na prione:134 stepena),uz pritisak od 1 bara. 3.Suha sterilizacija,za termostabilne predmete neotporne na vlagu:na 160 stepeni tokom 2 sata ili na 180 stepeni tokom 90 min.Panja:suh vazduh ne prodire dobro u unutranjost onoga to se sterilie!

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. METODE STERILIZACIJE

4.Sterilizacija jonizujudim zranjem:za materijale koji se ne mogu izlagati visokoj temperaturi.Koristi se za materijale za jednokratnu upotrebu.Koriste se specijalne komore i gama zraci koji imaju visoku prodornu mod. 5.Sterilizacija etilen-dioksidom: sloen postupak,obavezna kontrola rezidualnog gasa koji je toksian i kancerogen.Danas se radije koristi vodonik peroksid. 6.Gas-plazma sterilizacija.Princip je oslobaanje visokoreaktivnih atoma sa slobodnim elektronima koji unitavaju metabolizam delije djelovanjem na enzime i nukleinske kiseline mikroorganizama.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA.STERILIZACIJA, USLOVI ZA DOBRU STERILIZACIJU.

1.Adekvatna priprema materijala(pranje od ostataka krvi i tkiva,predhodna dezinfekcija,ispiranje vodom i sl.); 2.stalna kontrola parametara: temperature,vremena i pritiska; 3.redovna kontrola toka sterilizacije i sterilnosti; 4.uredna evidencija vremena poetka i kraja sterilizacije; 5.tehniki ispravna i redovno servisirana oprema; 6.dobro obuen kadar za rad.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA.DEZINFEKCIJA

To je postupak za unitavanje vegetativnih oblika mikroorganizama,ali ne i bakterijskih spora. Visok stepen djelovanja imaju hemijski dezinficijensi(v.sl 69-75) koji se dijele na dezinficijense visokog,srednjeg i niskog stepena djelovanja. Prema riziku za pasivno prenoenje bolnikih infekcija medicinski instrumenti,oprema i povrine dijele se na 3 kategorije: a.visokog (kritini predmeti), b.srednjeg (polukritini predmeti) i c.niskog rizika (nekritini predmeti).

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. DEZINFEKCIJA. U SLUAJU KONTAMINACIJE:

Ad.a:kritini predmeti: ulaze u tkivo ili u cirkulaciju: hirurki instrumenti,srani kateteri,implantati . Moraju biti sterilni. Ad b:polukritini predmeti:dolaze u dodir sa mukozama i sa koom. Ne smiju biti kontaminirani,smiju imati spore To su endoskopi,stomatoloki i respiracijski pribori. Obrauju se hemijskim dezinficijensima visokog stepena djelovanja.Nakon dezinfekcije ispirati destilisanom vodom ili/i alkoholom. Ad c:niskorizini(nekritiki) predmeti:kontakt sa intaktnom koom: namjetaj,pribor za jelo.Mehaniko idenje i pranje.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. DEZINFEKCIJA SLUAJU KONTAMINACIJE

Kod kontaminacije prostora(podovi,zidovi,namjetaj,toalet) krvlju,gnojem,fekalijama,urinom,sekretima i sl.: kontaminiranu povrinu prekriti gazom,papirnom vatom(celtof),preliti dezinficijensom,ostaviti da stoji pola sata,potom u rukavicama paljivo ukloniti,a kontaminiranu povrinu oprati i dezinfikovati. Efekte dezinfekcije oteavaju: Stepen organske i mikrobioloke kontaminacije, Nain pripreme predmeta za dezinfekciju, Koncentracija dezinficijensa,vrijeme kontakta,temprtura osobine materijala za dezinfekciju i pH.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA.DEZINFEKCIJA. PRIPREMA DEZINFICIJENASA.

Rastvori dezinficijensa prave se neposredno pred upotrebu,po uputama proizvoaa. To radi struno lice upisujudi podatke o poetku i trajanju dezinfekcije. U pripremljen rastvor ne dodavati nove instrumente ili novu koliinu dezinficijensa,ne prelivati posudu.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA.DEZINFEKCIJA. PRANJE I DEZINFEKCIJA RUKU

Kontakt kontaminiranim rukama ima najvedi znaaj u irenju bolnikih infekcija,a pranje ruku je najbolji nain u sprijeavanju toga irenja. Mikrobioloku floru koe ine rezidentni (stalni) i tranzitorni (povremeni) mikroorganizmi(na pr.Staphyl. aureus ili E.coli). Pranje ruku moe biti: obino, higijensko i hirurko.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA.DEZINFEKCIJA. NAINI PRANJA RUKU

Obino pranje:za uklanjanje tranzitorne kontaminacije prije jela ,posluivanja,hranjenja ili prije njege i nakon nje,nakon toaleta i sl. Obavlja se toplom tekudom vodom i sapunom ili tenim sapunom uz trljanje svih povrina aka u trajanju od najmanje 10 sekundi.Suenje ruku papirnim ubrusom. Na vrstom sapunu mogu jedno vrijeme ostati bakterije. Posude za teni sapun se redovno peru. Preporuuje se otvaranje slavina laktom(duga poluga) ili pomodu foto delije.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA.DEZINFEKCIJA. NAINI PRANJA RUKU

Higijensko pranje ruku: antiseptikim deterdentima u trajanju 10-15 sekundi.Ispiranje i suenje papirnim ubrusima. Provodi se prije i nakon stavljanja rukavica prije njege vrlo osjetljivih i imunski kompromitirnih bolesnika i nakon svake neoekivane i tee kontaminacije ruku.Efikasnije uklanja tranzitorne bakterije. Higijensko pranje moe(ali ne mora)biti zamijenjeno dezinfekcijom ruku etanolom ili izopropanolom koji brzo djeluju na vegetativne oblike bakterija,vedinu gljivica i virusa.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA.DEZINFEKCIJA. NAINI PRANJA RUKU

Svrha hirurkog pranja je unitavanje tranzitorne i redukcija rezidentne bakterijske flore na rukama. Hirurko pranje traje 2-3 minite.Podrazumijeva prvo pranje podlaktica,aka i zglobova ruja,potom zglobova i aka i nakon toga aka. Sterilne hiruke etke za jednokratnu upotrebu koriste se za nokte prilikom prvog dnevnog hirukog pranja. Nakon pranja ruke se ispiraju alkoholnim rastvorom.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. PREOPERATIVNA ANTIMIKROBNA PROFILAKSA

Primjena preoperativne antimikrobne profilakse smanjuje uestalost postoperativnih infekcija rana,ako je izbor antibiotika dobar a postignuta koncentracija lijeka u tkivima optimalna(MIC!). Odluku o primjeni preoperativne profilakse antibioticima donosi tim strunjaka iz komisije za kontrolu bolnikih infekcija. Ona zavisi od procjene rizika infekcije i autoinfekcije, vrste skoranjih infekcija na tome odjelu, rezistencije i vrste i efikasnosti raspoloivih antimikrobika.Profilaksa antibioticima ne moe biti zamjena za kvalitetnu higijenu i antiseptiku obradu, nego je njena dopuna.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. EPIDEMIOLOKI NADZOR.

Dokazano je da dobro orgnizovan epidemioloki nadzor sa jasno definisanim standardima reducira stopu bolnikih infekcija za 1/3.Stoga je nadzor uveden u brojne bolnice,a i dalje se uvodi, a kod nas je odreen i kao zakonska obaveza (v.Zak.o zat.stan.od zar.bol.l. 31 i dalje,Sl.gl.RS, 14/10 od 25.o1.2010.). Epidemioloki nadzor(v.slajd 14)nad bolnikim infekcijama je organizovano prikupljanje,obrada,tumaenje i povratno i anterogradno dostavljanje podataka o uestalosti bolnikih infekcija, sa ciljem suzbijanja pojave bolnikih infekcija.Provodi ga posebno educiran tim strunjaka.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA EPIDEMIOLOKI NADZOR

Preduslovi za dobar nadzor su: 1.postojanje posebno obuenog tima; 2.dobar pisani program nadzora; 3.uporite u zakonu, 4.podrka menadmenta, 5.obezbeene povratne informacije o podacima o epidemiolokom nadzoru da bi oni mogli da se praktino koriste u spreavanju i suzbijanju bolnikih infekcija.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA.EPIDEMIOLOKI NADZOR. SPECIJALNI TIM ZA NADZOR NAD BOLNIKIM INFEKCIJAMA

Tim za trajno provoenje epidemiolokog nadzora ine: 1.ljekar epidemiolog ,ili ljekar spec.higijeniar, ili ljekar specijalist infektolog,ili ljerar specijalist mikrobiolog,po 1 na svakih 130 do 300 kreveta. Dobro je da ekipu ljekara ini tim od ljekara svih navedenih specijalnosti. 2.sestra ili tehniar visokog ranga(sa master studijem iz oblasti sestrinstva, ili sanitarnog ,ili laboratorijskog inenjeringa,po 1 izvrilac na svakih130-300 kreveta; 3.via sestra,tehniar ili laborant ,1 izvrilac na svakih 80 do 100 kreveta.4.nekoliko srednjih sanit.ili labor.tehnia.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. ODJELJENJE ILI SLUBA ZA POREVENCIJU BOLNIKIH INFEKCIJA

Navedeni personal moe biti organizovan u posebnu slubu,odjeljenje ili zavod za kontrolu bolnikih infekcija. On obavezno prolazi kroz inicijalnu edukaciju iz oblasti higijene i epidemiologije bolnike sredine,kao i kroz periodine dodatne kurseve koje neki meu njima naizmjenino vode za svoje saradnike, ali i za sav bolniki personal po rangu i ciljano shodno rangu polaznika. Edukacija se moe periodino organizovati i za personal drugih bolnica,ili se educirati u drugim centrima,u zemlji ili u inostranstvu.Zato je poeljno poznavanje stranog jezika,naroito engleskog za sve pripadnike tima.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA.KOMISIJA ZA KONTROLU I NADZOR NAD BOLNIKIM INFEKCIJAMA

Tim (sluba) za kontrolu bolnikih infekcija je okosnica ireg strunog tima: Komisije za kontrolu bolnikih infekcija.Osim reenog tima nju treba da sainjavaju:direktor(glavni menader)bolnice ili lice koje on delegira, svi naelnici odjeljenja-klinika i glavne sestre,sestre za vezu timom(jedna iz svakog odjeljenja), te kliniki farmakolog,subspecijalist za upotrebu antimikrobnih sredstava.Sestre za vezu stalno referiu timu aktuelne mikrobioloke nalaze iz svojeg odjeljenja. Komisiji se referie tekude epidemioloko stanje i mikrobioloki nalazi stalnog nadzora. Komisija se saziva jednom mjeseno,a u sluaju prijetede epidemije,po potre

MJERE KONTROLE BOLNIKIH INFEKCIJA . OVLANJENJA SPECIJALNOG TIMA-SLUBE ZA KONTROLU BOLNIKIH INFEKCIJA

Specijalni tim za kontrolu epidemiolokog stanja u bolnici po zakonu mora biti ovladen i podran od strane glavnog direktora (menadera) i Upravnog odbora i rad na prikupljanju epidemioloki binih podataka ne moe niko da sprijei (v.Zakon o zatiti stanovnitva od zaraznih bolesti, l.31.stav 1,alineja ; stav 2 i stav 3,te l.53,stav 1 alinejav;Slub.glas.R.S.,14/10;25.01,2010).

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. CILJEVI EPIDEMIOLOKOG NADZORA

1.Utvrivanje realne epidemioloke situacijeutvrivanje veliine problema nune endeminosti bolnikih infekcija (v.sl.57-60). Ciljevi:redukcija endemske bolnike flore,utvrivanje naina nastanka infekcije i vulnerabilnih taaka,uvoenje mjera da se njihov uticaj smanji ili iskljui. 2.Blagovremeno otkrivanje porasta uestalosti bolnikih infekcija,na osnovi nadzora i mikrobiolokog rada. 3.Smanjenje uestalosti bolnikih infekcija,preduzimanjem higijensko-protuepidemijskih mjera. 4.Evaluacija efikasnosti preduzetih mjera. 5.Motivacija i edukacija osoblja.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. CILJEVI EPIDEMIOLOKOG NADZORA.

Epidemioloki nadzor omoguduje da se utvrde vodedi faktori rizika za nastanak bolnikih infekcija (osjetljiva populacija,uzronik,izvor infekcije,nain irenja) i mjere kontrole puteva prenoenja. Samnjenje incidencije infekcija je pokazatalj uspjenosti preduzetih mjera. Motivisanje osoblja: ustanovljeno je da ga je bolje provoditi navoenjem epidemiolokih okolnosti u vlastitoj sredini i naina eliminisanja problema,nego navoenjem teorijskih znanja iz nepoznatih sredina.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. PRIKUPLJANJE PODATAKA O BOLNIKIM INFEKCIJAMA VRI SE:

1.prikupljanjem svakodnevnih podataka o uzronicima izolovanim u vlastitom mikrobiolokom laboratoriju; 2.pregledom podataka iz medicinske dokumentacije: istorija bolesti,operativnih i temperaturnih lista; 3.direktnim uvidom u stanje bolesnika. to su bolje postavljene klinike indikacije za mikrobioloku obradu to su taniji dobijeni laboratorijski podaci. Negativan mikrobioloki nalaz ne znai da nema traene infekcije,za to je direktan uvid u stanje pacijenta izuzetno vaan.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. VRSTE EPIDEMIOLOKOG NADZORA U BOLNICAMA.

Nadzor je aktivan i pasivan, prema nainu prikupljanja podataka. Aktivan nadzor:posebno obuene osobe ciljano dolaze da prikupe podatke;on je efikasniji. Pasivan nadzor:podatke dostavljaju osobe koje rutinski rade na lijeenju i njezi bolesnika (doktori i sestre) i manje obradaju panje na epidemioloke injenice. Prema obimu prikupljenih podataka nadzor moe biti ciljan ili sveobuhvatan. A.Ciljani nadzor:za rjeavanje unaprijed definisanog proble- ma:podaci iz odreenih odjeljenja,ciljnih grupa,uinci primjene odreenih medicinskih postupa

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. B.SVEOBUHVATNI EPIDEMIOLOKI NADZOR.

Prikupljaju se podaci: o svim infekcijama, kod svih bolesnika, u cijeloj bolnici. Sveobuhvatni nadzor prema trajanju moe biti: 1.neprekidan, 2.ogranien (rotirajudi) i 3.povremen.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. AD B .SVEOBUHVATNI NADZOR

Ad B 1.Neprekidan sveobuhvatni nadzor:stalno skupljanje bitnih podataka o bolnikim infekcijama.On daje mnotvo podataka,stalni uvid i epidemioloku situaciju u bolnici i priliku za rano otkivanje epidemije. On zahtijeva mnogo vremena, mnogo ljudi i daje mogudnost analitiaru da se izgubi u masi podataka. Stoga se radije pribjegava... Ad B 2 ...rotirajudem (ogranienom) sveobuhvatnom nadzoru za skupljanje podataka na jednom odjelu,u trajanju 1-3 mjeseca,nakon ega se prelazi na drugo odjeljenje.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. AD B 3. POVREMENI SVEOBUHVATNI NADZOR

Podrazumijeva prikupljanje podataka za sve pacijente bolnice koji se u jednom trenutku nalaze na lijeenju. Sprovodi se u jednom ili u nekoliko dana,a naroiti tim obilazi sve bolesnike i registruje sve infekcije,ved postojede i nove. To je u biti presjek trenutnog stanja ili studija prevalencije(cross sectional study) i prikladan je za zemlje sa ogranien sredsvima.On je brz,jednostavan i jeftin. Daje podatke o uestalosti pojedinih vrsta bolnikih infekcija i o rezistenciji,kod odreenih kategorija bolesnika,na odreenim odjeljenjima.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. IZBOR EPIDEMIOLOKOG NADZORA

Zavisi : od ciljeva nadzora, kadrovskih mogudnosti, veliine bolnice i raspoloivih sredstava. Za poetak biramo jedan od oblika sveobuhvatnog nadzora da bismo shvatili veliinu problema,a potom prelazimo na ciljani nadzor.

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. OBRADA PODATAKA

Prikupljeni podaci o bolnikim infekcijama slue za izraunavane stopa i proporcija uestalosti. Stope incidencije koriste se kada se podaci prikupljaju A.sveobuhvatnim neprekidnim nadzorom, B.rotirajudim i C.ciljanim nadzorom.

Stope prevalencije se izraunavaju kada se podaci prikupljaju presjekom stanja

MJERE PREVENCIJE BOLNIKIH INFEKCIJA. OBRADA PODATAKA (PREMA EGULJEV,Z.:BOLNIKE INFEKCIJE,U

RADOVANOVID,Z.UR.:EPIDEMIOLOGIJA,PROSVETA,NI,2005.,277-289)

Analizu i prikazivanje dobijenih podataka vrimo po: -demografskim obiljejima(pol,starost,predispozicija, primjena antibiotika); -topografskoj distribuciji u bolnici(odjeljenja,hirurke sale,korideni aparati i pomagala) i po -hronolokoj distribuciji (dani bolovanja).

Dobro je podatke ukrstiti(meovati) i analizirati prema vremenu,mjestu i vrsti dogaaja,vodedi rauna o svim iniocima koji su mogli dovesti do pojave uestalosti infekcija i agenasa.