42
PLaza
Graduondokoaz gain, kultur gertaera
Bigarren urtez egingo da
kulturgintza transmisioaren
graduatu ondorengoa; gaur
zabalduko da izen-ematea
G O R K A E R O S TA R B E
Donostia
Esperientzia onekin gertatzen de-
na. Errepikatzeko gogoa, edo ez
etetekoa. Oraindik martxan da
euskal kulturgintzak utzitako on-
darea datozen belaunaldietara no-
la transmititu aztertzen duen gra-
duatu ondoko ikastaroa, Arteola
elkarteak eta Mondragon Uniber-
tsitateak antolatua. Antolatzaile-
ak «pozik» dira lehen urteko espe-
rientziarekin, eta bigarren bat ere
egingo dela baieztatu dute. Gaur
zabalduko da, hain zuzen ere, biga-
rren aldirako matrikulazio epea.
HIRU BEGIRADA ELKARTURIK. Bigarren
aldian ere, hiru begirada elkar gu-
rutzatuko dira: prestakuntza teori-
koa eskainiko dute kultur transmi-
sioan adituak direnek, unibertsita-
teetako irakasleek; testigantza bi-
dezko prestakuntza emango dute
kulturgintzan arituak direnek
(kantari, bertsolari, idazle...), eta
hartzaileena izango da hirugarren
begirada.
JON SARASUA Mondragon Unibertsitateko Huhezi fakultateko irakaslea
«Guk leherketa txiki bat sortu dugu,
ideien mintegi bat nolabait»
G.E.
Donostia
Gogoeta bat izan zen abiapuntu.
Euskal kulturgintzaren gabezien
inguruko gogoeta. Urtebeteko es-
perientzian oinarriturik, eta «ja-
kintza pilaketa bat» egin ostean,
«gustura» dago Jon Sarasua (Are-
txabaleta, Gipuzkoa, 1966) irakasle
eta graduatu ondorengo ikastaro-
aren antolatzaileetako bat.
Iazko graduondotik zein ondorio atera
duzue?
Ez da erraza ondorio batera iristea
jasotako ahots polifonia horreta-
tik. Ahots eta begiratu asko egon
dira, eta horixe zen nahi genuena.
Ez naiz ausartzen sintetizatzen
zein den hortik atera den ondorioa
edo mezua. Ikusten dena da 60 har-
tzailez osaturiko talde horretan in-
paktu bat sortu duela, zenbait gau-
zatan kezkatzeko moduko datuak
Xabier Aierdi soziologoa, Euskal Kulturgintzaren Transmisioa graduondokoaren saio batean. BEÑAT ZAMALLOA
Emaileen artean 40 bat lagun
ariko dira. Iaz izandako guztiei
egin diete gonbit antolatzaileek,
eta, «konfirmazio gutxi batzuen
zain» dauden arren, gehienek erre-
pikatuko dute esperientzia. Ber-
tan izango dira, besteak beste, Jon
Sarasua, Andoni Egaña, Anjel Ler-
txundi, Juan Carlos Perez, Ixiar
Rozas, Fermin Muguruza, Josu Za-
eta egoerak daudela ikusteak. Eta
bestalde, plazer bat izan da hain-
beste ahotsetatik destilatutako es-
perientzia ikustean.
Zuek igartzen zenuten beharra baieztatu
al duzue?
Kultur transmisioaren hutsune
horren kontzientzia nabarmen-
tzen joan da. Ikusten da hizlari oso
desberdinen aldetik gabezien kon-
tzientzia nabarmena dela.
Graduondokoaren lehen aldi honetan
hutsuneren bat izan dela aitortu duzue.
Zeintzuk?
40 bat lagun inguru aritu dira emai-
le moduan. Eta zaila izan da ikasta-
ro bat antolatzea zeinetan horien
guztien mezuak libre izan eta aldi
berean logika bat eduki dezaten.
Beste hutsune bat izan da, ikasle
kopurua ikusirik, denbora gutxi
izan dela ikasleek entzundakoa ja-
so, hausnartu eta galderak egiteko.
bala, Iñaki Arruti, Xabier Aierdi,
Koldo Tapia, Ander Manterola, Jo-
se Mari Sors , Eneko Olasagasti eta
Joseba Azkarraga. Izen berrien ar-
tean izango dira Itxaro Borda idaz-
lea eta Ane Larrinaga EHUko ira-
kaslea: «Emakume emaile gehiago
sartzea da aurtengorako dugun
erronketako bat, eta bi berri horiek
izango dira behintzat», argitu du
Gai berri bakar bat jorratuko duzue aur-
ten. Transmisio hori hezkuntzan nola
egin litekeen.
Transmisio hori zehazki hezkun-
tzan nola antola litekeen, eta hez-
kuntza transmisioari buruzko go-
goeta berariazkoa gelditu zaigu
guk nahi baino ahulago, eta horre-
lako beste zenbait kontu.
Hartzaile taldea zabala da, baina muga-
tua, 60 lagunekoa. Esperientzia hau gi-
zartera zabaltzeko beharra ikusten al du-
zue? Ez aldago arriskua bizipen nahiz ja-
kintza horiek elite baten eskuetan gera-
tzeko?
Bai, hori hala da. Halere, erantzun-
go nuke unibertsitate batek eta Ar-
teolak egiten duten ekarpena mu-
gatua dela. Ez da gure asmoa eus-
kal kulturgintzaren arazoak kon-
pontzea. Guk leherketa txiki bat
sortu dugu, eta 60 lagunez osaturi-
ko taldeari halako prestakuntza
Iñaki Urruzola Arteolako kideak
eta graduondokoaren antolatzai-
leetako batek.
Maiatzaren amaiera bitartean
izango da graduondoko ikastaro-
an izen emateko aukera: «Kultur-
gintzaren alorrean dabilenari eta ,
oro har, euskaldun orori, zuzendu-
rik dago». 60 bat lagunez osaturiko
taldea egitea dute helburu ikastur-
panoramiko eta eztabaidatu bat
eman: ideien mintegi bat sortu du-
gu nolabait. Aldarrikatu nahi di-
tut gure izaera mugatua eta gure
ahaleginaren mugak. Horrek zer
dinamika sortzen duen? 60 ikasle
horiek gero beraien lekutan zer
egiten duten? Ikerketak sortuko
diren? Hori da ikusteko dagoena.
Zuek zeuok ikerketaren arloa sendotuko
duzue aurten, ezta?
Ikerketa talde bat martxan jartze-
ko asmoa dugu gai hauei buruz.
Ikerketa sistematizatuagoa abiatu
nahi dugu, aurten izan dugun es-
perientziatik abiaturik. Eta geldi-
tzeko intentzioarekin, gainera,
hau da, gai honetan datozen urtee-
tan argi-foku izateko asmoarekin,
baina oraindik ere ez daukagu
nahi adina jenderik.
Kultur transmisioan ditugun gabezia ho-
riek, zer dira estrukturalak, kulturalak,
norbanakoari dagozkionak...
Nik uste dut denetik egon dela.
Akaso arlo batzuetan egon da gau-
«Ez dakit gu bezalako
komunitate txiki bat gauza
batzuetan desarmatua
egoteko moduan dagoen»
asteazkena, 2008ko apirilaren 16a berria
te berrian ere: «Udaletxetako tek-
nikari, irakasle, literaturagile, bo-
hemio, gazte kezkati, oldarkor eta
halakoentzat...».
Lehen urtean asteartetan izaten
ziren ikastaro orduak. Aurten, al-
diz, asteazkenetan izango dira, Es-
koriatzan, Mondragon Unibertsi-
tateko Huhezi fakultatean. Bost
orduz ariko dira 15:00etan hasita.
Aurreko aldian bezala, ikastaroak
amaitzean hartzaileak hiruko tal-
deetan banatu eta proiektu bat
egin beharko dute, batzorde peda-
gogiko batek gidaturik.
Belaunaldi ezberdinak elkarriz-
ketan jartzea. Esperientzia ezber-
dinak ezagutaraztea. Horra Kate
mailak lotzen izeneko graduatu os-
tekoak dituen egitekoetako ba-
tzuk. «Maila batean dekonstruituz
joatea, eta belaunaldi berriei oxige-
natze lan bat proposatzea... Iru-
diak eta ereduak ditugu hor, eta sa-
rri askotan mitifikatu ditugu ger-
taerak ere. Eta benetako protago-
nistek azaltzen dituztenean, sasoi
bateko gertaera kultural asko, des-
mitifikatzen ere laguntzen du», dio
Urruzolak.
Adituak, arituak eta kulturgin-
tzan interesa dutenak. Guztiek
partekatu eta transmititzen dituz-
te bizipenak eta jakintzak. Ikasta-
ro bat dena, kultur gertaera ere bi-
lakatuz.
zak aurreikusteko gaitasun bat,
eta transmisioa antolatzeko sen
bat, kulturgintzaren barruan. Eta
beste arlo batzuetan, gehiago egon
da merkatuek ematen zutenetik,
eta bakoitzak bere izaera indibi-
dualetik egin zezakeenetik ibili ga-
rela. Eta une honetan ohartzen ga-
ra ez dauzkagula irizpideak eskole-
tan zer egin dezakegun, musika es-
koletan zer egin daitekeen, kultur
programazioan zer egin nahi du-
gun, hedabideetan zein kultur po-
litika erabili behar dugun... Gauza
askotan erabat desarmatuak gau-
de. Eta desarmatuta egotea kaos
polita izan liteke, baina , ez dakit gu
bezalako komunitate txiki bat gau-
za batzuetan desarmatuta egoteko
moduan dagoen.
Kantagintzan, bertsolaritzan eta litera-
turgintzan oinarritu da lehen urteko es-
perientzia. Hitzak izan du garrantzia.
Bai, euskal kulturgintzako beste
zenbait arlo kanpoan geratzen
dira. Guk ikusi genuen, 200 orduko
graduondo batean ezin genuela
dena sartu. Berbazko kulturari
eman genion garrantzia, eta aurre-
ra begira egin genitzakeela gogoe-
ta zabalagoak, baina dena ezin ge-
nuela.