You are on page 1of 27

MC LC

I: MNG NRON..............................................................................................................3 I.1 Gii Thiu Mng Nron..........................................................................................3 I.1.1 Lch s pht trin ..............................................................................................3 I.1.2 Cn nguyn sinh hc.........................................................................................4 I.1.3 n v x l......................................................................................................6 I.1.4 Hm x l ........................................................................................................7 I.1.5 ng dng.......................................................................................................12 I.2 Mng Norn Mt Lp ..........................................................................................12 I.3 Mng Noron Nhiu Lp (Multi-layer Neural Network)......................................13 II: MNG NRON M:..................................................................................................13 III: GII THUT DI TRUYN........................................................................................16 1: Cc ton t ca gii tht di truyn.............................................................................17 1.1 Chn lc ................................................................................................17 1.2 Lai ghp.............................................................................................................18 1.3 t bin......................................................................................................20 1.4 Hm thch nghi...........................................................................................21 2: Xt trong mi quan h gia mng nron v gii thut di truyn..............................22 2.1 Cross-over (Lai ghp)..........................................................................................23 2.2 Mutation (t bin)............................................................................................24 2.3 Fitness function (Hm thch nghi).......................................................................24 2.4 Selection (chn lc)............................................................................................26 3: Chin lc iu chnh m t ng............................................................................26 IV: KT LUN.................................................................................................................27

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

BO CO NGHIN CU KHOA HC
Tn ti: TI U HO CU TRC CA MNG NRON M BNG GII THUT DI TRUYN

M U
L do chn ti: Gn y suy din m c ng dng trong rt nhiu cc vn khc nhau nh: iu khin my mc hay trong cc h thng sn xut. Mt trong nhng suy din m l mng nron m. C l mng noron khng ch hp dn i vi nhng ngi yu thch cng ngh thng tin bi kh nng do con ngi hun luyn, m cn bi nhng ng dng thc tin trong cuc sng ca n. Chng ta hon ton c th nhn dng du vt vn tay ca ti phm trong hnh s, c th d on th trng chng khon, d on thi tit, d ton chi ph cho mt d n ng cao tc, khi phc nhng tm nh, hay mt chic xe ln dnh cho ngi khuyt tt c th nhn c mnh lnh iu khin bng c ch, hnh ng, thm ch l suy ngh ca ngi ngi trn xe v.v nh c mng noron nhn to. Mng nron ban u c cu trc th, vn quan trng l chng ta phi lm sao cho cu trc th tr thnh cu trc tng i thch hp. Do vn ti u ho cu trc ca mng nron l rt cn thit. Mt trong nhng gii thut dng ti u ho cu trc ca mng nron l gii thut di truyn v gii thut di truyn c xem l thch hp nht.

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

I: MNG NRON I.1 Gii Thiu Mng Nron

I.1.1 Lch s pht trin S pht trin ca mng nron tri qua c qu trnh a ra cc khi nim mi ln thc thi cc khi nim ny. Di y l cc mc ng ch trong lch s pht trin ca mng nron. * Cui th k 19, u th k 20, s pht trin ch yu ch l cc cng vic c s tham gia ca c ba ngnh Vt l hc, Tm l hc v Thn kinh hc, bi cc nh khoa hc nh Hermann von Hemholtz, Ernst Mach, Ivan Pavlov. Cc cng trnh nghin cu ca h ch yu i su vo cc l thuyt tng qut v HC (learning), NHN (vision) v LP LUN (conditioning), v khng h a ra nhng m hnh ton hc c th m t hot ng ca cc nron. * Mi chuyn thc s bt u vo nhng nm 1940 vi cng trnh ca Warren McCulloch v Walter Pitts. H ch ra rng v nguyn tc, mng ca cc nron nhn to c th tnh ton bt k mt hm s hc hay logic no. * Tip theo l Donald Hebb, ng pht biu rng vic thuyt lp lun c in (classical conditioning) (nh Pavlov a ra) l hin thc bi do cc thuc tnh ca tng nron ring bit. ng cng nu ra mt phng php hc ca cc nron nhn to. * ng dng thc nghim u tin ca cc nron nhn to c c vo cui nhng nm 50 cng vi pht minh ca mng nhn thc (perceptron network) v lut hc tng ng bi Frank Rosenblatt. Mng ny c kh nng nhn dng cc mu. iu ny m ra rt nhiu hy vng cho vic nghin cu mng nron. Tuy nhin n c hn ch l ch c th gii quyt mt s lp hu hn cc bi ton. * Cng thi gian , Bernard Widrow v Ted Hoff a ra mt thut ton hc mi v s dng n hun luyn cho cc mng nron tuyn tnh thch nghi, mng c cu trc v chc nng tng t nh mng ca Rosenblatt. Lut hc Widrow-Hoff vn cn c s dng cho n nay.
3

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

* Tuy nhin c Rosenblatt v Widrow-Hoff u cng vp phi mt vn do Marvin Minsky v Seymour Papert pht hin ra, l cc mng nhn thc ch c kh nng gii quyt cc bi ton kh phn tuyn tnh. H c gng ci tin lut hc v mng c th vt qua c hn ch ny nhng h khng thnh cng trong vic ci tin lut hc c th hun luyn c cc mng c cu trc phc tp hn. * Do nhng kt qu ca Minsky-Papert nn vic nghin cu v mng nron gn nh b nh li trong sut mt thp k do nguyn nhn l khng c c cc my tnh mnh c th thc nghim. * Mc d vy, cng c vi pht kin quan trng vo nhng nm 70. Nm 1972 Teuvo Kohonen v James Anderson c lp nhau pht trin mt loi mng mi c th hot ng nh mt b nh. Stephen Grossberg cng rt tch cc trong vic kho st cc mng t t chc (Self organizing network). * Vo nhng nm 80, vic nghin cu mng nron pht trin rt mnh m cng vi s ra i ca PC. C hai khi nim mi lin quan ti s hi sinh ny, l: + Vic s dng cc phng php thng k gii thch hot ng ca mt lp cc mng hi quy (recurrent network) c th c dng nh b nh lin hp (associative memory) trong cng trnh ca nh vt l hc Johh Hopfield. + S ra i ca thut ton lan truyn ngc (backpropagation) luyn cc mng nhiu lp c mt vi nh nghin cu c lp tm ra nh: David Rumelhart, James McCelland, cng l cu tr li cho Minsky-Papert.

I.1.2

Cn nguyn sinh hc B no con ngi cha khong 1011 cc phn t lin kt cht ch vi nhau (khong 104 lin kt i vi mi phn t) gi l cc nron. Di con mt ca nhng ngi lm tin hc, mt nron c cu to bi cc thnh phn: t bo hnh cy (dendrite), t bo thn (cell body) v si trc thn kinh
Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT 4

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

(axon). T bo hnh cy c nhim v mang cc tn hiu in ti t bo thn, t bo thn s thc hin gp (sum) v phn ngng (threshold) cc tn hiu n. Si trc thn kinh lm nhim v a tn hiu t t bo thn ra ngoi. im tip xc gia mt si trc thn kinh ca nron ny v t bo hnh cy ca mt nron khc c gi l khp thn kinh (synapse). s sp xp ca cc nron v mc mnh yu ca cc khp thn kinh c quyt nh bi cc qu trnh ho hc phc tp, s thit lp chc nng ca mng nron. Mt vi nron c sn t khi sinh ra, cc phn khc c pht trin thng qua vic hc, c s thit lp cc lin kt mi v loi b cc lin kt c. Cu trc ca mng nron lun lun pht trin v thay i. Cc thay i sau ny c khuynh hng bao gm ch yu l vic lm tng hay gim mnh ca cc mi lin kt thng qua cc khp thn kinh. Mng nron nhn to khng tip cn n s phc tp ca b no. Mc d vy c hai s tng quan c bn gia mng nron nhn to v sinh hc. Th nht, cu trc khi to thnh chng u l cc thit b tnh ton n gin (mng nron nhn to n gin hn nhiu) c lin kt cht ch vi nhau. Th hai, cc lin kt gia cc nron quyt nh chc nng ca mng. Cn ch rng mc d mng nron sinh hc hot ng rt chm so vi cc linh kin in t (10-3 so vi 10-9 giy) nhng b no c kh nng thc hin nhiu cng vic nhanh hn nhiu so vi cc my tnh thng thng. mt phn l do cu trc song song ca mng nron sinh hc: ton b cc nron hot ng mt cch ng thi ti mt thi im. Mng nron nhn to cng chia s c im ny. Mc d hin nay, cc mng nron ch yu c thc nghim trn cc my tnh s, nhng cu trc song song ca chng khin chng ta c th thy cu trc ph hp nht l thc nghim chng trn cc vi

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

mch tch hp ln (VLSI: very large scale integrated circuit), cc thit b quang v cc b x l song song. Mng nron i khi c xem nh l cc m hnh lin kt (connectionist models), l cc m hnh phn b song song (parallel-distributed models) c cc c trng phn bit sau: * Tp cc n v x l; * Trng thi kch hot hay l u ra ca n v x l; * Lin kt gia cc n v. Xt tng qut, mi lin kt c nh ngha bi mt trng s wjk cho ta bit hiu ng m tn hiu ca n v j c trn n v k; * Mt lut lan truyn quyt nh cch tnh tn hiu ra ca tng n v u vo ca n; * Mt hm kch hot, hay hm chuyn (activation function, transfer function), xc nh mc kch hot khc da trn mc kch hot hin ti; * Mt n v iu chnh ( lch) (bias, offset) ca mi n v; * Phng php thu thp thng tin (lut hc- learning rule); * Mi trng h thng c th hot ng

I.1.3

n v x l Mt n v x l (Hnh 1) cng c gi l mt nron hay mt nt (node), thc hin mt cng vic rt n gin: n nhn tn hiu vo t cc n v pha trc hay mt ngun bn ngoi v s dng chng tnh tn hiu ra s c lan truyn sang cc n v khc

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

Trong : xi : cc u vo wji : cc trng s tng ng vi cc u vo j : lch (bias) aj : u vo mng (net-input) zj : u ra ca nron g(x) : hm chuyn (hm kch hot). Trong mt mng nron c ba kiu n v: * Cc n v u vo (input units), nhn tn hiu t bn ngoi; * C n v u ra (output units), gi d liu ra bn ngoi; * Cc n v n (hidden units), tn hiu vo (input) v ra (output) ca n nm trong mng. Mi n v j c th c mt hoc nhiu u vo: x 0, x1, x2,xn, nhng ch c mt u ra zj. Mt u vo ti mt n v c th l d liu t bn ngoi mng, hoc u ra ca mt n v khc, hoc l u ra ca chnh n.

I.1.4 Hm x l Hm kt hp Mi mt n v trong mt mng kt hp cc gi tr a vo n thng qua cc lin kt vi cc n v khc, sinh ra mt gi tr gi l net-input. Hm thc hin nhim v ny gi l hm kt hp (combination
Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT 7

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

function), c nh ngha bi mt lut lan truyn c th. Trong phn ln cc mng nron, chng ta gi s rng mi mt n v cung cp mt b cng nh l u vo cho n v m n c lin kt. Tng u vo n v j n gin ch l tng trng s ca cc u ra ring l t cc n v kt ni cng thm ngng hay lch j aj =

w
i =1

ji i

x + j

Trng hp wji > 0, nron c coi l ang trong trng thi kch thch. Tng t, nu nh wji < 0, nron trng thi kim ch. Chng ta gi cc n v vi lut lan truyn nh trn l cc sigma units. Trong mt vi trng hp ngi ta cng c th s dng cc lut lan truyn phc tp hn. Mt trong s l lut sigma-pi, c dng nh sau: aj = w ji xi
i =1 n

x
k =1

ik

+ j

Rt nhiu hm kt hp s dng mt lch hay ngng tnh net-input ti n v. i vi mt n v u ra tuyn tnh, thng thng j c chn l hng s v trong bi ton xp x a thc j =1 Hm kch hot (hm chuyn) Phn ln cc n v trong mng nron chuyn net-input bng cch s dng mt hm v hng (scalar-to-scalar function) gi l hm kch hot, kt qu ca hm ny l mt gi tr gi l mc kch hot ca n v (units activation). Loi tr kh nng n v thuc lp ra, gi tr kch hot c a vo mt hay nhiu n v khc. Cc hm kch hot thng b p vo mt khong gi tr xc nh, do thng c gi l cc hm bp (squashing). Cc hm kch hot hay c s dng l: + Hm ng nht (Linear function, Identity function) g(x) = x

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

Nu coi cc u vo l mt n v th chng s s dng hm ny. i khi mt hng s c nhn vi net-input to ra mt hm ng nht

+ Hm bc nh phn (binary step function, hard limit function) Hm ny cng c bit n vi tn hm ngng. u ra ca hm ny c gii hn vo mt trong hai gi tr: 1 nu (x 0) g(x) = 0 nu (x 0) Dng hm ny c s dng trong cc mng ch c mt lp. Trong hnh v sau, c chn bng 1.

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

+ Hm sigmoid (Sigmoid function (logsig))


g ( x) = 1 1 + e x

Hm ny c bit thun li khi s dng cho cc mng c hun luyn (trained) bi thut ton lan truyn ngc (back-propagation) bi v n d ly o hm, do c th gim ng k tnh ton trong qu trnh hun luyn. Hm ny c ng dng trong cc chng trnh ng dng m cc u ra mong mun ri vo khong [0,1].

+ Hm sigmoid lng cc (Bipolar sigmoid function (tansig))


1 e x g ( x) = 1 + e x

Hm ny c cc thuc tnh tng t hm sigmoid. N lm vic tt i vi cc ng dng c u ra yu cu trong khong [-1,1].

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

10

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

Cc hm chuyn ca cc n v n (hidden units) l cn thit biu din s phi tuyn vo trong mng. L do l hp thnh ca cc hm ng nht l mt hm ng nht. Mc d vy nhng n mang tnh cht phi tuyn (ngha l kh nng biu din cc hm phi tuyn) lm cho cc mng nhiu tng c kh nng rt tt trong biu din cc nh x phi tuyn. Tuy nhin i vi lut hc lan truyn ngc, hm phi kh vi v s c ch nu nh hm c gn trong mt khong no . Do vy hm sigmoid l la chn thng dng nht. i vi cc n v u ra (output units), cc hm chuyn cn c chn sao cho ph hp vi s phn phi ca cc gi tr ch mong mun. Chng ta thy rng i vi cc gi tr ra trong khong [0,1], hm sigmoid l c ch; i vi cc gi tr ch mong mun l lin tc trong khong th hm ny cng vn c ch, n c th cho ta cc gi tr ra hay gi tr ch c cn trong mt khong ca hm kch hot u ra. Nhng nu cc gi tr ch khng c bit trc khong xc nh th hm hay c s dng nht l hm ng nht. Nu gi tr mong mun l dng nhng khng bit cn trn th nn s dng mt hm kch hot dng m (exponential output activation function).

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

11

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

I.1.5

ng dng Trong qu trnh pht trin, mng nron c ng dng thnh cng trong rt nhiu lnh vc. Di y l mt s lnh vc ng dng chnh ca mng nron: Aerospace: Phi cng t ng, gi lp ng bay, cc h thng iu khin li my bay, b pht hin li. Automotive: Cc h thng dn ng t ng cho t, cc b phn tch hot ng ca xe. Banking: B c sc v cc ti liu, tnh tin ca th tn dng. Defense: nh v- pht hin v kh, d mc tiu, pht hin i tng, nhn dng nt mt, cc b cm bin th h mi, x l nh radar, Electronics: D on m tun t, s chip IC, iu khin tin trnh, phn tch nguyn nhn hng chip, nhn dng ting ni, m hnh phi tuyn. Entertaiment: Hot hnh, cc hiu ng c bit, d bo th trng. Financial: nh gi bt ng sn, cho vay, kim tra ti sn cm c, nh gi mc hp tc, phn tch ng tn dng, chng trnh thng mi qua giy t, phn tch ti chnh lin doanh, d bo t l tin t. Insurance: nh gi vic p dng chnh sch, ti u ho sn phm.

I.2

Mng Norn Mt Lp Mng Perceptron Mng Hopfield

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

12

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

Mng Kiu B Nh Hai Chiu Kt Hp Thch Nghi (Adaptive Bidirectional Associative) Mng Kohonen I.3 Mng Noron Nhiu Lp (Multi-layer Neural Network) Mng nron c t 2 lp tr ln c gi l mng nron nhiu lp. Mng nron nhiu lp bao gm mt lp vo, mt lp ra, mt hoc nhiu lp n Mng noron nhiu lp lan truyn ngc sai s(Back- propagation Neural Network) Mng noron nhiu lp ngc hng (Counter propagation Neural Network)

II: MNG NRON M: Vic tch hp k thut mng nron v logic m cho php kt hp u im ca c hai. Mt mt, mng nron cung cp cu trc tnh ton da trn lin kt (dung th li v cc tnh cht biu din phn tn) v kh nng hc cho cc h logic m. Mt khc, cc h logic m s a vo mng nron c ch suy din da trn cc lut ifthen, chnh s kt hp phong ph ny cho php xy dng cc h thng tch hp: H m nron, mng nron m v cc h lai. Trong mng nron m c th l tn hiu vo, tn hiu ra hay trng s l nhng s m... Cng c trng hp mng nron m vi tt c cc yu t. * Mng nron nh mt cng c suy din Ni mng nron nh mt cng c suy din v: mng nron c kh nng suy din. Vi mi tn hiu vo th mng nron s cho mt u ra tng ng * Suy din m da trn mng nron: Biu din lut m:
Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT 13

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

Keller (1992) xut m hnh mng nron truyn thng nhiu lp biu din cc lut suy din c s: If X1 = A1 then Y = B

a11' Lp vo

a1m1'

an1'

anmn'

w11 Lp kim tra tng mnh d1

w1m1

wn1

wnm

dn 1-t

Kt hp cc mnh

u1

uk

Lp ra

b1'

bk'

Mng noron biu din mt lut m

Gi s vc t thuc ca Ai l {ai1,, aimi}, I = 1 n. C hai cch xc nh trng s:


Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT 14

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

Cch 1: w ij = 1 - aij . Khi lp n u tin o s bt cp gia thng tin vo vi Ai. Ta xc nh di nh l di = max{(1- aij ) aij ' } Hoc di = max{min(1- aij ), a 'ij } y Ai = {ai1,,aimi}l vc t vo tng ng vi mnh X= Ai Cch 2 : w ij = aij . Khi , dj = max{| aij = aij ' |} Cc h s ai xc nh trng s ca mnh X = Ai trong lut (ai c th c ngi thit k cung cp hoc c t d liu) Ta thy t = max {aidi}. Gi s B tng ng vi tp m c thuc {b1,, bk}. Khi trng s ui c xc nh bi ui = 1- bi. Cui cng vi b u vo (A1,, An) ta c kt qu:
B ( y j ), j = 1, p

(*)

T (*) d dng thy t=0 (tc l b u vo (A1,, An) trng vi (A1, , An) th bi= bi) vi mi i ngha l Y=B. Ngc li, khi tng bt cp gia thng tin vo vi cc mnh bng 1 th bi = 1 i vi mi i, ngha l h a ra kt lun: Y = khng bit. Suy din m: M hnh suy din m da trn mng nron do Takagi v Hayaki ngh l mt bin th ca c ch suy din m ca Takagi-Sugeno-Kang bao gm cc bc nh sau: + La chn bin vo ra trong tp mu hc. + Chia tp mu hc thnh hai phn: phn hun luyn v phn kim tra.

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

15

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

+ Xy dng mng NNmemb biu th hm ph thuc cho phn IF ca cc lut. Hun luyn mng NNmemb tng ng vi phn IF ca lut m. + n gin phn THEN ca cc lut theo phng php loi b ngc. + Xc nh kt qu ra v din gii m.

III: GII THUT DI TRUYN Gii thut di truyn (Genetic Algorithsm- GA) l k thut gip gii quyt bi ton bng cch m phng theo s tin ho ca con ngi hay ca sinh vt ni chung (Da trn thuyt tin ho con ngi ca Darwin) trong iu kin mi trng sng lun thay i. Thut gii di truyn l mt hng tip cn tnh ton gn ng, ngha l mc tiu ca thut gii di truyn khng nhm a ra li gii chnh xc ti u m l a ra li gii tng i ti u. L thuyt ny do Johm Henry Holland (Gio s ca trng i hc Michigan- M) xng vo gia thp nin 70, th k XX. Thut gii di truyn v bn cht l thut ton tm kim da theo quy lut ca qu trnh tin ho t nhin. Gii thut kt hp s sng st ca cu trc kho nht trong s cc cu trc biu din cc nhim sc th vi mt s trao i thng tin c la chn ngu nhin to thnh mt thut ton tm kim. Gii thut di truyn nm trong lnh vc tnh ton tin ho, s dng cc biu din nh phn v cc s m hnh ho s chn lc, lai ghp v t bin. Gii thut di truyn gii quyt c vn trn my tnh nh vo chng trnh tin hc thc hin nhng tng nu trn. Khng ging nh phng php gii tch da trn cc cng thc ton hc hay phng php suy lun da trn kinh nghim ca cc chuyn gia ch ti mt s c gii hn cc li gii. Gii thut di truyn xt n ton b cc li gii, bng cch xt trc nht mt s li gii, sau loi b mt s thnh phn khng thch hp
Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT 16

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

v chn nhng thnh phn thch nghi hn chn lc v bin ho nhm mc ch to ra nhiu li gii mi c h s thch nghi ngy cng cao

1: Cc ton t ca gii tht di truyn Gii thut di truyn s dng ba ton t sau y: Chn lc Lai ghp t bin

1.1 Chn lc Chn lc l qu trnh trong cc c th c sao chp trn c s thch nghi ca n. thch nghi l mt hm gn mt gi tr thc cho cc c th trong qun th. Qu trnh ny c m t nh sau: * Tnh thch nghi ca tng c th trong qun th hin hnh, lp bng cng dn cc gi tr thch nghi (theo s th t gn cho tng c th). Gi s qun th c n c th, gi thch nghi ca c th th I l Fi, tng dn th i l Fti, tng thch nghi ca ton qun th l Fm. * To mt s ngu nhin F trong on t 0 n Fm * Chn c th k u tin tho mn F tk-1 F Ftk a vo qun th ca th h mi. V d: Gi s qun th ban u l 6 chui nhim sc th. Tng gi tr ca hm mc tiu l 50 nh bng sau: STT 1 2 3 4 Chui nhim sc th 01110 11000 00100 10010 Hm mc tiu 8 15 2 5 % ca total 16 30 4 10 total 8 23 25 30
17

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

5 6

01100 00010

12 8

24 16

42 50

Sau ta s to cc s ngu nhin trong khong (0, 50), vi mi s, vic chn lc mt nhim sc th u tin vi gi tr hm mc tiu ln hn hay bng s ngu nhin. By s ngu nhin c to cng cc chui c chn th hin nh bng sau: S ngu nhin Chui nhim sc th 26 4 2 1 49 6 15 2 40 5 36 5 9 2

V d trn chng t rng chui no c gi tr hm mc tiu cao s c nhiu con chu hn trong th h sau. Khi mt chui c chn cho qu trnh ti to th s c a vo lai ghp nhm to ra nhng chui mi.

1.2 Lai ghp Ton t chn lc nhm tm ra nhng c th tn ti tt nht nhng n khng to ra nhng c th mi. Tuy vy, trong t nhin, cc con s tha hng nhng c tnh tt t c cha ln m chng. Ton t tc ng trn cc c th cha m to ra nhng con lai tt c gi l lai ghp. Chng c p dng ln cp cha m c chn la vi xc sut lai ghp pcross. Xc sut ny cho ta s lng p cross* popsize (popsize kch thc ca qun th c lai to) nhim sc th c lai ghp. Vi mi nhim sc th trong qun th: Pht sinh mt s ngu nhin r trong min [0;1] Nu r < pcross, chn nhim sc th lai ghp Sau , ta kt hp cc nhim sc th c chn mt cch ngu nhin li. Mi cp nhim sc th, chng ta c th pht sinh mt s ngu

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

18

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

nhin pos t min [1;L] (L l tng s bt trong nhim sc th). S pos ny s cho ta v tr ca im lai ghp. V d ta c 2 nhim sc th: (a1 a2 aposapos+1aL) v (b1 b2 bposbpos+1bL) Sau khi c lai ghp, n s c thay th bi cp con chu (a1 a2 apos bpos+1bL) v (b1 b2 bpos apos+1aL) Nh vy ton t ny sau khi c thc hin s cho ra hai chui mi, mi chui u c tha hng nhng c tnh ly ra t cha v m ca chng. Chn lc c th v lai ghp cho php gii thut di truyn s dng nhng thng tin c tm kim trc tip trn nhng vng tt hn. Cc v d di y th hin cc hnh thc ca lai ghp: V d 1

Trc khi lai ghp 1001101 0000110 Sau khi lai ghp ti v tr gia s th t 4 v 5, chng ta s c: (A) 100| 1101 (B) 000| 0110 V d 2 Trc khi lai ghp 1001101
Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT 19

000| 1101 (B) 100| 0110 (A)

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

0000110 Sau khi lai ghp ti v tr gia s th t 3 v 4, chng ta s c: (A) (B) 1001| 101 0000| 110 0000| 101 (B) 1001| 110 (A)

1.3 t bin L vic thay i tr s ca mt s trong dy s, th d 0 thnh 1 hoc 1 thnh 0, cho trng hp dng dy s theo h nh phn. So vi lai ghp, ton t ny rt t xy ra. Theo kt qu nghin cu ca Kenneth De Jong th t l lai ghp trung bnh l 0.6 trong khi t l t bin l 0.001, phn cn li 0.399 l chn lc Lai ghp dng li nhng tin tc c sn trong cc thnh phn ca th h trc v truyn li cho th h sau, trong khi t bin to ra nhng tin tc hon ton mi. Cc ton t t bin nhm to ra nhng thng tin mi trong qun th em lai to ti cc v tr bt (gen) no (qun th m ta xem xt y c popsize c th, mi c th c biu th qua L bt/gen). t bin c p dng vi xc sut pmu. S lng bt t bin l pmu*L*popsize bt. Mi bt c c hi t bin l nh nhau. Ton t ny c th c x l nh sau: Vi mi nhim sc th trong qun th v mi bt trong nhim sc th : Pht sinh mt s ngu nhin r trong min [0;1]. Nu r < pmu, tin hnh t bin ti bt . Cc thao tc x l ny c p dng lp li cho ti khi cc c th con, chu ca chng tng trng ti kch c mong mun ca qun th. V d 1: 100111 s c t bin thnh 100110, trong s 1 hng cui (tnh t tri) c i thnh 0.

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

20

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

V d 2: 110110 s c bin i thnh 111110, trong s 0 v tr th 3 (tnh t tri) c i thnh 1.

1.4 Hm thch nghi I.4.1 nh x gi tr hm mc tiu sang gi tr thch nghi V hm thch nghi phi nhn gi tr khng m, do cn phi xy dng nh x hm mc tiu ang xt trong bi ton sang hm thch nghi thng qua mt hoc nhiu ln nh x. Nu bi ton ti u l cc tiu mt hm nh gi g(x), vic chuyn t hm nh gi sang hm thch nghi s dng vi gii thut di truyn nh sau: Cmax g(x) khi g(x) < Cmax f(x) = 0 trong cc trng hp khc

y, Cmax l mt tham s u vo. V d, c th ly Cmax l gi tr ln nht ca g(x) trong qun th hin ti hoc c th l gi tr ln nht sau k vng lp. Ni chung Cmax khc nhau tu thuc vo gi tr cc bin ca qun th Nu hm mc tiu gc tng hoc ang xt bi ton cc i ho mt hm u(x) no , ta c th chuyn sang hm thch nghi nh sau: Cmin + u(x) khi u(x) < Cmin f(x) = 0 trong cc trng hp khc
21

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

y, C min l tham s u vo, c th l tr tuyt i ca u(x) b nht trong qun th hin ti hoc trong k vng lp cui cng hoc l mt hm ca bin qun th. I.4.2 iu chnh thch nghi Mt vn quan trng l iu chnh s con chu. iu ny c bit quan trng cho mt vi vng lp u tin, khi mt vi c th siu c tim nng chim lnh phn ln qun th v lm cho hi t sm. iu chnh thch nghi c th gip gii quyt vn ny. C nhiu kiu iu chnh khc nhau, tuy nhin iu chnh tuyn tnh l hay gp nht. Gi f l thch nghi gc, f l thch nghi c bin i. thch nghi theo iu chnh tuyn tnh c xc nh theo quy tc: f = a*f + b Trong , h s a, b c xc nh sao cho: favg = favg V fmax = Cmult*favg y, Cmult l s cc bn sao cn thit i vi mt thnh vin tt nht. Vi lng bin tng i nh (n = 50 n 100) 2: Xt trong mi quan h gia mng nron v gii thut di truyn Cc ton t lai ghp, t bin, chn lc v hm thch nghi c p dng mt cch c th Mt c th bao gm cc thng tin: cc hm thuc hnh tam gic v cc gi tr thc.

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

22

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

2.1 Cross-over (Lai ghp)

Ton t lai ghp ngha l thay i v tr nh ca hm thnh vin th. Cch thc lm vic ca ton t ny th hin trong hnh 4. C hai chui (cha, m) trong mt mu c la chn bt k. S dng cc chui la chn ny, im lai ghp cng c la chn gia cc gi tr xy dng nn v tr nh ca
Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT 23

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

hm thnh vin. Cu trc c thay i gia mi chui da trn im lai, cc kt qu, chng phi tri qua ton t lai to ra 4 kiu. (1) cc gi tr bn phi ca chui c k tha t mt chui (A) v cc gi tr bn cnh c k tha t mt chui khc (B), trong mi gi tr l bn sao bi tng cc gi tr ca mt chui. (2) Cc gi tr bn phi ca chui c k tha t chui (B) v cc gi tr bn cnh c k tha t chui (A), trong mi gi tr l bn sao ca tng cc gi tr ca chui. (3) Cng ging nh cch thc trn, cc gi tr bn tri ca chui c k tha t chui (A). (4) cc gi tr bn tri ca chui c k tha t chui (B). Nh th hin hnh 4, nh ca hm thnh vin c thay i i vi mi kt qu. Kt qu c th k tha thng tin di truyn mc cao hn t hai cha m bi ton t lai ghp. Cc gi tr th hai v th ba trong thao tc m ho c tha k m khng thay i.

2.2 Mutation (t bin) Ton t t bin xut hin i vi cc chui, chng tri qua ton t t bin, vi xc sut Pm. Ton t t bin trong ny c ngha l hm thnh vin la chn c ct bt, c th hin trong hnh 5. Chng ta c th mong rng lm gim bt s lut m v thu c cu trc nh nht ca m hnh m bi thao tc ny. Theo cch ny, mt chui mi c sinh ra bng cc thao tc lai ghp v t bin. Cc thao tc ny nhn a ra mt cu trc thch hp ca m hnh m, tng ng vi qu trnh iu chnh th.

2.3 Fitness function (Hm thch nghi)

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

24

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

Chng ta t hm thch nghi nh gi mi chui liu c mong mun c hay khng. Hm thch nghi ny bao gm s cc hm thnh vin v tng bnh phng li gia gi tr ra ca m hnh m v gi tr mong mun. Chng ta xc nh hm F ny nh sau: F(si) = E + A*N Trong , si l chui th i, E l tng bnh phng li gia gi tr ra ca m hnh m v gi tr mong mun, A l hng s, N l s hm thnh vin. Chng ta xc nh c rng chui no c thch nghi nh hn hay ln hn.

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

25

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

2.4 Selection (chn lc) Da vo gi tr thch nghi, mi chui c la chn hay khng th h k tip. Chng ta chp nhn duy tr chin lc l cc chui c thch nghi cao tn ti trong th h k tip v chin lc ly mu rng cc chui c la chn tn ti mt cch ngu nhin trong th h k tip. Cc chui tri qua cc php ton di truyn nhiu c thch nghi cao, hn na chng s tip tc tn ti trong th h k tip bng php chn lc. Php chn lc ny, chng thay i mu ca cc chui, thc hin s tin ho.

3: Chin lc iu chnh m t ng

Thut ton iu chnh thu c m hnh m ti u. Th tc ny c th hin hnh 6 (1) Th h khi to c mt vi chui trong mi chui bao gm mt tham s xy dng m hnh m c sinh ra mt cch ngu nhin (2) Cc ton t t bin v lai ghp thc hin vic to cc chui mi. Thut ton di truyn xc nh cu trc ca m hnh m th v s lut

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

26

ti: Ti u ho cu trc ca mng nron m bng gii thut di truyn

m nh nht. Cc ton t ny ph hp vi qu trnh iu chnh th, nh cp trc (3) S dng cc chui tri qua cc ton t di truyn, cc hm thnh vin v cc gi tr thc trong mi chui c n khp vi lut delta [8]. Lut delta xc nh cu trc m hnh m tt.Thao tc ny ph hp vi qu trnh iu chnh th (4) Mi chui c nh gi trn c s mt hm thch nghi t c bin php nh hng (5) Da trn gi tr thch nghi, mi chui tri qua thao tc la chn, chng thay i mu ca chui v thc hin s tin ho. (6) Nu chng ta thu c chui mc tiu hoc tm kim t n th h gii hn, s tm kim l qu rng; ni cch khc l quay tr li ton t di truyn(2). Chng ta xc nh c chui mc tiu khi thch nghi ca chui hi t trong li ch.

IV: KT LUN ti: Ti u ho cu trc ca mng nron l mt ti kh v ang trong qu trnh tip tc c nghin cu. Mong c s ng gp ca thy c v cc bn ti c hon thin

Sinh vin: Trn Th Thu Hoi_K54C_CNTT

27

You might also like