SSTEM ANALZ ve TASARIMI

N NCELEME ve FZBLTE

 Sistem Tasarm ve Analiz Aamalar

n nceleme Fizibilite
Sistem Analizi Sistem Tasarm Sistem Gerekletirme Sistem Operasyon ve Destek

N NCELEME ve FZBLTE
Fizibilite almasndaki ama projenin olabilirliini aratrmaktr.

Fizibilite almas sonucu genel hatlaryla projenin plan ve

tahmini btesi ortaya konur.

Bu aamada yantlanacak soru(n)lar; Projeye (yeni sisteme) gerekte ihtiya var m? Sistemin gerekletirilmesi iin neye ihtiya var? Ne kadar sreye ihtiya var? Tahmini bte nedir? Yararlar ve zorluklar nelerdir?

Fizibilite Trleri
Teknik Fizibilite Sistemin teknik riskleri aratrlr. Gelitirilen yazlmn iletim sistemiyle karlaaca sorunlar rnek verilebilir. Ekonomik Fizibilite Projenin ekonomik riski aratrlr. Btn maliyetler hesaplanr, sonucunda bu projenin mali adan yararl olup olmayacana karar verilir. Geri dn ne kadar zamanda salayaca eitli analizler ile aratrlr. Proje eer yatrm geri dndrmyorsa baarsz olmutur. Zaman Fizibilitesi Belirlenen sre iinde projenin bitirilip bitirilemeyecei aratrlr.

Sosyal Fizibilite nerilen sistem kullanclar tarafndan kabul edilir mi aratrmas yaplr. Sistem ok gelimi yeteneklere sahip olabilir ama ayn zamanda kullanc dostu olmas gereklidir kark tasarmlar kullanc tarafndan tercih edilmemektedir. Ynetim Fizibilitesi Ynetimin yeni sisteme bak as ve destek dzeyi belirlenir. st ynetimin tam desteini almak devamllk asndan olduka nemlidir. Yasal Fizibilite nerilen sistemin yasalara uygun olup olmad belirlenir.

 rnek Fizibilite Matrisi

zm olarak gsterilen sistemler; teknik, ekonomik, zaman

ve operasyonel olarak incelenir ve puanlanr daha sonra aralarnda yaplan sralamalar sonucunda hangi sistemin daha yararl olaca anlalm olur.
Arlk nerilen Sistem 1 nerilen Sistem 2 nerilen Sistem 3

Teknik Fizibilite

Ekonomik Fizibilite
Zaman Fizibilitesi Sosyal Fizibilite Ynetim Fizibilitesi

Sralama

SSTEM MODELLER
Her model kurma abas, bir soyutlama abasdr. Model, bizim dnce srecimizin dnda var olan gerek olayn

soyut bir gsterilimi, temsilidir.

Modeller, karmak gerek dnya durumunun daha ok

anlalabilir bir resmini yaratan soyutlama srecinin bir ara aamasdr.

SZL MODELLER
Model kurulmasndaki yaklamlar iinde en eski ve en

genel olan szcklerin kullanlmasdr. Yazl veya szl, her tr dncenin aklanmasndaki en uygun ara, szcklerdir. Szl modellerin avantajlar dk maliyetler, kolay kurulma ve ak bir anlalabilirlik olarak sralanabilir.
Ancak szcklerin kullanld durumlarda, farkl insanlar

szcklere birbirlerinden farkl anlam ykleyebildiklerinden yanl anlalmalarla karlalabilir.

EMATK MODELLER
Sistemlerin ekiller ile gsterilmesi, szl modellerin

yaps iinde var olan haberleme glklerinin birounu nler. ematik modeller, dnce transferindeki ve alglama srecindeki etkinlii byk lde ykseltirler. Tipik olarak, ematik modeller sistem elemanlarnn ve bunlarn zelliklerinin ve aralarndaki ilikilerin izgilerle ve emalarla sergilenmesidir.

 Sistem modelleme de kullanlabilecek baz ematik model

teknikleri unlardr:
Grafikler Sistemin belirli parametreler asndan zamann bir anndaki

ya da zaman ierisindeki durumunu gstermek iin grafikler kullanlabilir. rnein, bir firmada yl iinde yaplan satlar aylk ubuk grafik yardmyla gsterilebilir.

 Gannt emas
Proje ynetimi tekniinin nemli tekniklerinden biridir. Bir proje kapsamnda yaplmas gereken ileri gsteren Gannt emas

sistem iindeki ileyii gstermek iin kullanlabilir. Sistem ierisinde yaplacak olan ilemleri bir zaman plannda gstermek iin kullanlan bir aratr.

 A Diyagram

Sistemdeki baz faaliyetlerin zmlenmesi ve optimal

sonulara ulalabilmesi iin a diyagramlarndan yararlanlr. rnein bir iecek fabrikas datm sisteminde kamyonlarn hangi rotay izleyeceini tespit etmek iin.

 Karar Aac
letmelerde sistemle ilgili

kararlar verilirken, alnan kararlarn sistemi gtrecei sonular kestirmek iin karar aalar kullanlabilir. Deterministik ya da stokastik karar aalarn kullanmak mmkndr. Stokastik karar aalarnda oluacak sonular asndan olaslklar da hesaplanabilir. rnek : mevcut eskimi bir yazlm sistemi iin alternatifler deerlendirilmekte ve alnacak karara gre oluabilecek maliyetler olaslkl olarak hesaplanmaya allmaktadr.

 Karar Aac -rnek

rnein piyasada avantaj salayacak bir fikrimiz olduunu dnelim.

Bu fikri uygulayp uygulamamak konusunda kararszz.

Diyelim ki fikrimizin baar orann %70 olarak gryoruz. Ayrca

fikrimizi herhangi bir yatrmcya satarak 10bin lira gelir elde edeceimizi tahmin ediyoruz. Ayrca fikrimizi piyasada uygulamak iin 30bin lira sermayeye ihtiyacmz olsun ve baarl olmas halinde 100bin lira gelir elde etme ihtimalimiz olsun. Bu senaryoda nasl bir karar vermemiz gerekir? %30 Baarszlk Piyasaya 0 kazan 30000 maliyet uygulamak
%70

Fikir
10000 gelir

Baar
100000 kazan

Firmann satn almas

 rnein %70 ihtimalle fikrin tutmas halinde 100,000 lira kazancmz

olmas durumu, aslnda piyasaya uygulama fikrinin: 100,000 x %70 + 0 x %30 olarak formllendirilebilecek bir gelir olduunu gsterir. Ayrca bu fikrin uygulanmasnn 30,000 lira maliyeti olduunu dnrsek forml aadaki ekilde yazabiliriz: 100,000 x %70 + 0 x %30 30,000
Sonu olarak fikri uygulamann tahmini kazanc 40,000 olarak

hesaplanr. Dolaysyla balang admndaki karar annda, fikri uygularsak riskler hesaplandktan sonra 40,000 lira gelir elde ederken fikrimizi sattmzda 10,000 lira gelir elde etmi olacaz. Bu adan fikri uygulamaya geirmek daha mantkl grlmektedir.

 Organizasyon emas
Bir iletme sistemindeki hiyerariyi gstermek iin

kullanlrlar ve iletme sisteminde nasl bir rgtlenme olduunun iyi bir gstergesidirler.

 Sre Ak emas
Sistemde bulunan genel srecin

(proses) ya da alt srelerin nasl ilediini aklamak etmek iin kullanlan ematik bir gsterimdir. Sre ak emas iin kullanlan ekiller ve aklamalar ekilde verilmitir. NCC (National Computing Centre ngiltere) tarafndan gelitirilen bu simgeler bilgisayar programlarnn ak diyagramlar iin de kullanlr.

Sre Ak emas rnei (Telefonla Sat)

 dev : Aada tanmlanan sistemin sre ak diyagramn

salk bakanl grevlisinin yapaca iler asndan gsterecek ekilde bir A4 kat zerine bilgisayar ile izin. Bir doktorun zel muayenehane (ofis) aabilmesi iin salk bakanlndan izin almas gerekmektedir. Bunun iin bakanlk grevlisi, bavuru formunu ve gerekli dier belgeleri bavuru sahibinden alp kontrol etmekte ve belgeler eksikse tamamlanmas iin bavuru sahibine iade etmektedir. Eer belgeler tamam ise geici izin belgesini doldurarak bavuru sahibine teslim etmekte ardndan da ald belgeleri dosyalamaktadr. Daha sonra da bir st birime asl belgeyi hazrlamalar iin talepte bulunmakta ve belge dosyasn bu st birime gndermektedir.