Tm hiu l chn phng ng tn la Hoa K: H thng phng th v hnh v i

TVD | 02 gi 03 pht truc | TVD - Theo MaskOnline

Ngy nay cng vi s pht trin vt bc ca khoa hc k thut l nhng cuc chy ua v trang ca cc nc trn th gii, trong s gp mt ca 2 ng ln l Nga v M khin cuc chy ua ngy cng gay gt. Nm 2005, Nga phng thnh cng tn la n o xuyn chu lc h "Bch dng" vi tc siu m, cng kh nng chuyn hng t ngt m khng nh hng n chnh xc n mc tiu. Chnh iu ny lm ngi M lo ngi, ri sau Quc hi M thng qua vic xy dng mt h thng phng th tn la hon ton mi vi mc u t hn 30 t USD. H thng phng th tn la quc gia (National Missile Defense, vit tt l NMD) l mt h thng ngn chn s xm nhp ca tn la n o xuyn lc a, bng cch pht hin cc tn la tn cng v tiu dit chng. Trong bi vit ny chng ta s cng tm hiu k hn v h thng NMD, cch thc hot ng cng nh tc dng v tm hiu qu ca chng, hiu ti sao M li b ra ti hn 30 t USD xy dng h thng ny.

Tin thn ca h thng NMD chnh l chng trnh phng th quc gia ca tng thng Ronald Reagan nm 1983, c tn l "Sng kin quc phng chin lc" (vit tt l SDI), hay cn c bit n vi ci tn "Star Wars". H thng SDI c k vng s to nn mt l chn khng th xuyn thng, vi vic trang b laser dn ng v u n ht nhn trn cc v tinh nhm nh chn cc tn la n o. Tuy nhin h thng NMD ngy nay l h thng phng th tn la trn mt t, v ch c th ngn chn mt s lng tn la nht nh. NMD bao gm 3 h thng chnh l h thng pht hin v theo di mc tiu, h thng tn la nh chn v trung tm u no. H thng pht hin v theo di mc tiu

H thng ny c nhim v pht hin tn la tn cng v theo di hot ng ca chng. D liu c thu thp bi cc radar v v tinh, sau c gi tr v trung tm ch huy phn tch v a ra nhng phng n nh chn. H thng bao gm 3 phn chnh:

H thng nng cp t radar cnh bo sm (UEWR): c nng cp t nhng radar cnh bo v cc radar siu cao tn, bao gm vic nng cp h thng my tnh, hin th ha, thng tin lin lc v cc thit b thu pht sng radar ph hp vi vic pht hin tn la. UEWR c nhim v pht hin sm cc tn la n o ng thi gim st hot ng ca chng cho n khi cc h thng khc phn tch v nh gi chi tit hn.

H thng radar a tia X (XBR): XBR s dng sng radar tn s cao cng cng ngh x l tn hiu tin tin nht cho php n tip tc theo di v phn tch mc tiu sau khi c xc nh bi UEWR. Ngoi ra XBR cn c nhim v h tr v dn ng cho h thng nh chn bng cch xc nh qu o ca mc tiu v th hin trn bn s. H thng XBR c t trn mt b c kh nng quay 360 gip n c th theo di hot ng ca nhiu mc tiu cng lc. Bn cnh radar chnh cn c 1 h thng iu khin, bo dng v 1 my pht in, tt c c bo v nghim ngt trn vng t rng 70 nghn mt vung.

H thng v tinh hng ngoi (SBIRS): L k hoch pht trin ca lc lng khng qun Hoa K vi kinh ph 10 t USD d kin c s dng nhm h tr cho NMD trong vi nm ti. SBIRS bao gm mt h thng cc v tinh s dng cm bin hng ngoi thay th nhng v tinh ca chng trnh "H

tr phng th" hin nay. C 3 loi v tinh SBIRS, bao gm v tinh c qu o trn, v tinh c qu o elp, v cc v tinh c qu o thp xung quanh Tri t. Cc v tinh ny s cho php pht hin tn la ca i phng sm hn cng nh kh nng theo di tt hn radar gp nhiu ln. H thng tn la nh chn Mc ch ca ton b h thng NMD l nhm to mt bc tng bo v chng li nhng cuc tn cng bng tn la vi tc siu m. Do vic pht hin v theo di tn la l vn cha , nhim v chnh ca NMD l phi tiu dit chng. Vi vic tn la n o xuyn lc a ngy nay c vn tc ln gp 5 ln vn tc m thanh (tng ng khong 6.000km/h) th vic h gc chng qu l th thch rt ln i vi NMD. H thng tn la nh chn l thnh phn quan trng nht ca NMD, n bao gm 2 phn chnh.

Tn la nh chn PLV: Sau khi h thng tn la Minuteman II ngng hot ng, nhng ng c tn la nh SR19 v Hercules M57 c s dng ch to tn la PLV. Mi tn la PLV c trang b mt u n EKV v c nhim v a u n tip cn mc tiu. Khi cch mc tiu khong 2000 km, EKV s t ng tch ra v hon thnh nt nhim v.

u n EKV: c trang b h thng d tm hng ngoi, cng b iu khin v chuyn hng vi 4 tn la y c lp trn thn. Mt u n EKV c th t vn tc 25.700km/h cng kh nng chuyn hng m khng lm gim chnh xc, gip n c th tip cn v tiu dit nhng tn la hin i nht. H thng trung tm ch huy v iu khin

Bao gm h thng qun l chin u, thu nhn thng tin, phn tch v a ra quyt nh, c xem nh l b no ca 1 h thng NMD. H thng chu trch nhim theo di nhng mi e doa tn la ngay sau khi c thng tin c a ra t nhng nc khc. Thng tin v tn la ca i phng bao gm qu o v phm vi nh hng c th xy ra c chuyn n trung tm da trn nhng v tinh v h thng radar trn mt t. Ch sau 20 pht t khi c thng tin v tn la i phng, h thng tn la nh chn c chun b sn sng v c lp trnh bi thng tin thu c t radar.

Ch 2 pht sau khi tn la nh chn c phng ln, u n EKV s t ng tch ra khi phn ng c tn la. Trc khi tch ra, EKV s c cp nht nhng thng tin cui cng v v tr v qu o ca mc tiu, sau n s t ng xc nh mc tiu v dn ng bng cc cm bin ca mnh. Mt trong nhng h thng dn ng ca EKV l da trn v tr ca nhng chm sao, bng vic so snh v tr tng i vi 1 chm sao, EKV c th t xc nh v dn ng n mc tiu. Hot ng ca u n EKV sau khi tch khi tn la l hon ton c lp, n khng nhn c bt k s hng dn hay thng tin no khc t trung tm. Tuy nhin hot ng ca EKV l v cng chnh xc, ch 6 pht sau khi tch khi tn la n s t ng dn ng, tip cn mc tiu v tiu dit. V va chm cao gn 200km do khng gy thit hi g cho nhng khu vc di mt t.

Phi ni rng t vic pht hin mc tiu cho n khi tiu dit c n l c mt qu trnh v cng phc tp ca h thng NMD. Rt nhiu thao tc phi thc hin mt cch chnh xc trong khong thi gian cha y 30 pht k t lc tn la i phng ri mt t. Nhiu chuyn gia trc y cho rng h thng NMD kh c th hot ng hiu qu, nhng thc t chng minh iu ngc li. S u t ca M em li nhng u th nht nh trong cuc chin tn la gia cc quc gia, tuy nhin n li gy nn nhiu tranh ci v lm cuc chy ua v trang trn ton th gii ngy cng tr nn gay gt. Lch s pht trin Nm 1946, sau khi pht hin mt chng trnh tn la ca c Quc X, bao gm c k hoch phng tn la n o xuyn lc a vo thnh ph New York, qun i M bt u nghin cu tn la nh chn nhm tiu dit tn la ca c. Nm 1961, qun i M t c nhng thnh cng u tin trong vic nh chn mt tn la n o ca mt cuc th nghim, t thc y vic trin khai mt l chn phng th tn la quc gia. 2 nm sau, chng trnh phng th tn la quc gia u tin c trin khai vi ci tn Sentinel.

Nm 1968, tng thng Richard Nixon khi phc chng trnh Sentinel, vi nhim v tp trung bo v cc thnh ph thay v ton b lnh th Hoa K nh trc. Chng trnh Sentinel c i tn thnh SafeGuard, vi nhiu ci tin hn trc. Phm vi bo v c thu hp, do cc tn la nh chn c b tr tp trung hn, em li hiu qu cng nh chnh xc cao hn. Nm 1972, cuc m phn gia M v Lin X v vn pht trin v kh mang li hip c chng tn la n o (ABM). Hip c ABM nhm hn ch h thng phng th tn la quc gia v ngn chn s leo thang ca cuc chy ua v trang gia 2 nc. Theo hip c ny, M v Lin X ng hn ch h thng phng th tn la trn khu vc ca mi quc gia. Trong , mi nc ch c php c 1 h thng phng th trn lnh th nc mnh vi s lng tn la nh chn di 100.

Tuy nhin vi sc mnh qun s v tham vng ca mnh, M lun mun pht trin mt h thng phng th tn la mnh nht, ti tn nht bt chp hip c ABM k. Tng thng Bush ni rng ng s pht trin mt h thng phng th tn la hon ton mi vi chi ph u t hng chc t USD. B trng quc phng M, ng Rumsfeld cng ni rng hip c ABM li thi bi ngoi Nga v M, nhiu quc gia khc pht trin cng ngh tn la xuyn lc a sau khi hip c c k kt. Chnh nhng iu ny lm tn hi mi quan h gia M v nhiu nc trn th gii, khin cuc chy ua v trang ton cu ngy cng nng hn. Nm 1991, c th gii c chng kin s gp mt ca h thng phng th tn la trong chin tranh vng Vnh , khi mt tn Patriot ca M ph hy mt tn la Scud ca Iraq. Tuy nhin h thng Patriot vn cha hon thin, v radar v h thng iu khin khng c kh nng phn bit u n mc tiu khi n c tch ra khi ng c tn la.

Sau chin tranh vng Vnh, ngi M tip tc pht trin v th nghim nhng tn la nh chn mi, nh Patriot PAC-3. PAC-3 c thit k li vi h thng tn la, radar v dn ng hon ton mi, tng kh nng bn chng mc tiu, vi xc sut thnh cng gn 100% khi tiu dit tn la n o tm ngn. Tuy nhin trn thc t PAC-3 ch t xc sut 50-70% trong chin tranh Isarel v Rp Saudi. T nm 1992 n nm 2000, nhiu loi tn la v h thng chin u ca Thy qun lc chin Hoa K cng c b sung thm kh nng nh chn tn la n o. Nh h thng chin u Aegis, h thng tn la Standard vi cc loi tn la SM-2 v SM-3, tuy nhin nhng h thng ny vn cha t hiu qu cao v ch c s dng nh mt bin php tnh th. Ch cho n nm 2005, trc nhng mi e da tn la t Nga, Bc Triu Tin v cc nc Trung ng, mt h thng phng th tn la quc gia NMD hon thin nht, hin i nht c xy dng v a vo hot ng, gp phn khng nh v tr ng u ca M trong lnh vc khoa hc qun s.