Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

Li M u
Mt h chuyn gia l mt chng trnh my tnh biu din v lp lun da trn tri thc trong mt ch thuc mt lnh vc c th no , nhm gii quyt vn hoc a ra nhng li khuyn. H chuyn gia l chng trnh m c s tri thc ca n cha ng cc tri thc c cung cp bi cc chuyn gia thc th, khc vi cc tri thc c thu thp trong cc sch gio khoa hoc khng phi tri thc chuyn mn. H chuyn gia c tnh lu di hn chuyn gia con ngi, cc chuyn gia con ngi c th qun mt cc lp lun hay khi nim no , nhng h chuyn gia th khng. H chuyn gia cn c kh nng ti s dng cho cc mc ch khc nhau, vi cc lnh vc khc nhau, mt cch nhanh chng v d dng. Mt khc, qu trnh o to ra mt chuyn gia con ngi phi mt mt khong thi gian v cng sc khng nh. Cc h chuyn gia c th dng cc lut hay quy tc mt cch nhanh chng m khng b nhm ln, nu trong trng hp c qu nhiu quy tc hay lut th mt chuyn gia con ngi khng th x l nhanh nh mt h chuyn gia c. V mt hiu qu, r rng mt h chuyn gia c th tng s lng c a vo trong h v gim i cc chi ph nhn cng. Trong cng mt thi im th mt h chuyn gia c kh nng gii quyt c nhiu vn hn so vi chuyn gia con ngi. Cc gii php m h chuyn gia a ra l gn nh ging nhau trong cc tnh hung tng t nhau tc l n khng ph thuc vo trng thi tm l tnh cm con ngi. Mc d cc h chuyn gia c xy dng v bo tr thng tn km, nhng vn hnh cc h chuyn gia khng phi tn nhiu cng sc v tin bc do chi ph cho vic s dng h chuyn gia hp l hn rt nhiu so vi vic tm kim mt chuyn gia con ngi. Kin thc ca h chuyn gia c tp hp t rt nhiu chuyn gia khc nhau

Trang

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

do c s tri thc ca n rng hn, phong ph hn so vi mt vi chuyn gia n l. Tuy nhin, i vi mt h chuyn gia chng ta cng thy c nhng nhc im ca n. l, mt h chuyn gia th khng c kh nng hc, v vy nu c nhng thay i trong thc t th h phi c cp nht li ngay. H chuyn gia khng c kh nng sng to v khng c c cc gic quan thng thng nh con ngi, trong nhng tnh hung bt thng h chuyn gia khng c kh nng gii quyt. Mt h chuyn gia cng khng c c nhng kinh nghim nh cc chuyn gia con ngi, v cng khng th nhn ra c vn nu nh vn khng thuc phm vi hiu bit ca h thng.

Trang

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

M Hinh H Chuyn Gia H chuyn gia l mt chng trnh c s tri thc lm vic ging nh mt chuyn gia con ngi. H chuyn gia ch gii c bi ton m ngi chuyn gia gii c. HCG ng dng = C s tri thc (CSTT) + M t suy din (MTSD), hai thnh phn ny tch bit nhau trong h chuyn gia. + C s tri thc l phn ca h chuyn gia cha min tri thc. Cng vic ca ta c xem nh l ngi k s tri thc ly tri thc gii bi ton t ngi chuyn gia v m ha n trong vng c s tri thc. + M t suy din : H chuyn gia m hnh ha qu trnh x l nh con ngi. V th b my suy din chnh l b x l trong h chuyn gia hp cc s kin c cha trong vng nh lm vic v min tri thc c cha trong vng c s tri thc dn n kt lun v bi ton. Hot ng ca H chuyn gia :

User: Cung cp bi ton, cc s kin ban u ti chuyn gia gii p CSTT: Ngun tri thc c thu np t cc chuyn gia, ti liu chuyn mn,... MTSD: Lin kt cc s kin Suy din t CSTT tm ra cu tr li t s kin ca user I, Tm Vc Tri Thc Mi HCG ch c trng cho 1 lnh vc vn (problem domain) no . Tri thc chuyn gia gii quyt 1 vn c trng c gi l lnh vc

Trang

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

Lnh vc vn rt rng ln

tri thc (knowledge domain) Lnh vc tri thc thu np c v vn rt nh

II, Vai tr K S Tri Thc Knowledge Engineer Xy dng H thng thng tin qun l

Xy dng H chuyn gia

- Xy dng H chuyn gia : Xy dng HCG ng dng l s kt hp gia chuyn gia, lp trnh vin v K s tri thc.
Trang

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

- C hai cch gii quyt vn trong cc H chuyn gia: + Gii quyt vn theo hng thun v gii quyt vn theo hng nghch. H chuyn gia c thit k gii quyt vn theo hng thun c gi l h chuyn gia suy din tin v h chuyn gia c thit k gii quyt theo hng nghch c gi l h chuyn gia suy din li. Xy dng H chuyn gia ng dng l s kt hp ca chuyn gia, lp trnh vin v k s tri thc. XD phn mm k ngh tri thc XD HCG ng dng = s kt hp ca chuyn gia v k s tri thc + Cng c xy dng. trong cng c l Phn mm qun l tri thc c sn. - H chuyn gia suy din tin : H chuyn gia suy din tin l h chuyn gia gii quyt vn bt u l gii t d liu ban u ca bi ton lp lun trn c s logic khm ph cc s kin mi dn n kt lun v bi tan. thit k mt h chuyn gia suy din tin bao gm cc bc m t sau : Bc 1 : nh ngha vn , bc ny gm c phn tch vn nm bt hng gii quyt vn chi tit v c th, l phi xc nh c d liu vo ra ca h thng v phng thc x l s liu vo ra ca h thng. Bc 2 : nh ngha d liu vo ca h thng. nh ngha d liu vo ca h thng sao cho u t d liu ban u ca bi ton hp vi v iu kin ca lut suy din th nht d liu ch ca n l d liu vo cho lut k tip. Bc 3 : nh ngha cu trc iu khin ca h thng. Cu trc iu khin d liu suy din tin ca h thng l c s lut suy din tin bao gm tt c cc lut m t tng qut cch gii bi ton c th hin di dng lut If Then vi v iu kin ca lut u tin hp vi d liu ban u ca bi ton v phi ca lut pht sinh ra ch th nht, v iu kin ca lut th 2 hp vi ch th nht v phi ca lut pht sinh ra ch th 2 v c nh th cho n lut th n m v kt lunca n t n li gii cui cng. Bc 4 : M ha c s tri thc. C s tri thc gm c s lut v c s d liu. Cc thnh phn ny phi c m ha nh cc phng php biu din tri thc nh logic v t, khung. Bc 5 : Th nghim h thng. 5

Trang

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

Cho s liu vo, qu trnh x l ca h thng cho s liu ra vi nhiu tnh hung khc nhau bao trm c khng gian vo. Bc 6 : Thit k h thng giao din ngi s dng h chuyn gia. Bc 7 : M rng h thng. M rng c s tri thc ca h sao cho gii quyt bi ton cng linh hot, cng mm do l cng tt l qu trnh ci tin hoc thm bt lut suy din v c s d liu. Bc 8 : nh gi h thng.

III, H chuyn gia T Vn Hng Nghip

1. Mc ch ca bi ton: Xy dng chng trnh t vn hng nghip c s dng cc lut suy din a ra cc hng chn ngh nghip. 2. Cu trc d liu v cch biu din cc trng thi ca bi ton Cc trng thi ca bi ton: e1 Bn tt nghip ph thng trung hc e2 Bn c ch s IQ cao e3 Bn yu thch khoa hc e4 Bn c nng khiu e5 Bn tt nghip i hc c9 bn nn i lm c10 bn nn i hc trung cp c11 bn nn i hc cao ng c12 bn nn i hc i hc c13 bn nn i hc thc s . 3. Cc biu thc thut ton dc s dng trong bi ton r1 ~e2&~e3&~e4=>c9 Bn khng c ch s IQ cao, bn khng yu thch khoa hc v bn khng c nng khiu HCG khuyn bn nn i lm.
Trang

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

r2 ~e2&e3&e4=>c10 Bn khng c ch s IQ cao, bn yu thch khoa hc v bn c nng khiu HCG khuyn bn nn i hc trung cp. r3 e1&~e2&e3=>c11 Bn tt nghip ph thng trung hc, bn khng c ch s IQ cao v bn yu thch khoa hc HCG khuyn bn nn i hc cao ng. r4 e1&e2&e3=>c12 Bn tt nghip ph thng trung hc, bn c ch s IQ cao v bn yu thch khoa hc HCG khuyn bn nn i hc i hc. r5 c12&e5=>c13 Bn i hc i hc v tt nghip i hc HCG khuyn bn nn i hc thc s. r6 c11&e4=>c13 Bn i hc cao ng v bn c nng khiu HCG khuyn bn nn i hc thc s. Ngoi ra chng ta c th thm cc trng thi v cc Lut vo chng trnh.

Trang

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

4. Mt s giao din v kt qu chy chng trnh.

Hnh 1: Giao din m chng trnh

Trang

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

Hnh 2: Nu bn tt nghip ph thng trung hc th chn c

Trang

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

Hnh 3

Trang

10

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

Hnh 4

Trang

11

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

Hnh 5: Thng bo kt qu

Trang

12

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

Khi bm nt gii thch ta s c thng bo nh hnh trn. Theo lut r4 th nu: bn tt nghip ph thng trung hc v bn c ch s iq cao v bn yu thch khoa hc -> bn nn i hc i hc Theo lut r5 th nu: bn nn i hc i hc v bn tt nghip i hc -> bn nn i hc thc s

Trang

13

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

Hnh 7: Giao din thng tin cc trng thi v biu thc lut Ti y ta c th thm v xa cc trng thi, biu lut khi cn update phn mm.

Trang

14

Bi tp ln nghip.

Xy dng chng trnh t vn hng

Kt Lun
C th thy, chng ta khng cn nhiu thi gian m phi sm bt tay vo ci cch hot ng hng nghip v lng v v cht. T kinh nghim ca cc nc pht trin v nhng nc mi ni ang tp trung u t cho gio dc ni chung, v cho hng nghip ni ring, c th xut nhng tng sau nhm to ra mt s thay i v cht thc s cho hot ng hng nghip ca Vit Nam. Trc tin, chng ta phi xc nh r rng nh hng v quan im ca mnh v chnh sch cho ngun nhn lc quc gia v hng nghip: Th nht, nh hng pht trin con ngi r rng v tuyn truyn nhng mc tiu v nh hng trong x hi. Chng ta phi tr li chnh xc chng ta mun c nhng ch nhn tng lai ca t nc nh th no, phi l nhng cng dn c pht trin ton din v kh nng, c hng mt nn gio dc tin tin hin i, l nhng cng dn yu nc, am hiu vn ha v truyn thng dn tc, nhng cng dn c k nng lm vic v k nng sng tt nht trong mt mi trng ton cu, bit bo v, gi gn nhng gi tr tinh hoa dn tc. Th hai, phi xc nh r, quyn c hng nghip l quyn ca mi c nhn mi thi im trong cuc sng v hng nghip cho cng dn l trch nhim ca c gia nh, nh trng, x hi. Tip sau l trin khai nhanh chng nhng cng vic cn lm: Th nht, nng cao nhn thc ca gio vin v vai tr ca ngi thy gio trong hot ng hng nghip cho hc sinh, sinh vin. lm c iu ny, phi c mt c ch cung cp thng tin v o to k nng c hiu qu cho cc gio vin, nhm lng ghp nhng ni dung ca hng nghip vo chng trnh ging dy mt cch tt nht. Th hai, xy dng mt h thng thng tin ng, c cp nht lin tc hc sinh, sinh vin ni ring v mi cng dn u c th tip cn v th trng lao ng, v cc ngnh ngh, v o to nhng k nng c bn. Nhng thng tin ny c th c truyn ti theo nhiu knh khc nhau: qua n phm, qua website, qua in thoi. Th ba, tin ti o to i ng hng nghip chuyn nghip, nhm m rng kh nng tip cn vi dch v hng nghip ca mi ngi dn. Hng nghip phi l c s tham gia ca gia nh, nh trng, doanh nghip v x hi. Th t, tng cng hp tc quc t v tip thu cng ngh, hc hi kinh nghim v phng php mi trong hng nghip, nhm nng cao cht lng ca hot ng hng nghip.
Trang

15