Sistem Ejaan Bahasa Melayu

Penggunaan Abjad
Bilangan abjad dalam ejaan Rumi bahasa Melayu
ada 26 huruf kesemuanya.
Nama huruf-huruf tersebut dikekalkan berdasarkan sebutan menurut kaedah bahasa Inggeris. Bentuk huruf besar, huruf kecil dan sebutan atau bunyi setiap huruf adalah seperti yang berikut:

Bil 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

Huruf Besar A B C D E F G H I J K L M

Huruf Kecil a b c d e f g h i j k l m

Sebutan ( Bunyi ) E (bunyi / / ) bi si di / i/ ef ji ec ai je ke el em

Bil 14 15 16 17 18 19 20 21

Huruf Besar N O P Q R S T U

Huruf Kecil n o p q r s t u

Sebutan (Bunyi) en o pi kiu ar es ti yu

22 23
24 25

V W
X Y

v w
x y

vi dabliu
eks wai

Bil 26

Huruf Besar Z

Huruf Kecil z

Sebutan (Bunyi) zed

Penulisan Huruf Konsonan

a. Dalam sistem ejaan Rumi, ada 25 fonem konsonan yang digunakan bagi melambangkan 26 bunyi huruf konsonan

Huruf Konsonan
b C d f g gh h j k x l m n ng ny p q r s sy tv w y z

Contoh Penggunaan
Bil 1 2 3 4 5 6 7 8 Fonem /b/ /c/ /d/ /f/ /g/ /gh/ /h/ /j/ Huruf b c d f g gh h j Depan bahasa cakap dua fakir guna ghaib hari jalan Tengah sebut kaca ada tafsir tiga maghrib saham manja Belakang adab Mac abad maaf beg mubaligh tuah kolej

9 10
11 12

/k/ /x/
/l/ /m/

k kh
l m

kami khusus
lekas maka

paksa akhir
alas kami

katak tarikh
kesal diam

Bil 13 14 15 16 17 18 19 20

Fonem /n/ /ng/ /ny/ /p/ /q/ /r/ /s/ /sy/

Huruf n ng ny p q r s sy

Depan nama ngilu nyata pasang quran raih sampai syarat

Tengah anak angin hanya apa wuquf bara asli isytihar

Belakang daun pusing siap buraq putar lemas Quraisy

21 22
23

/t/ /v/
/w/

t v
w

tali vitamin
wanita

mata universiti
hawa

rapat -

Bil 24 25

Fonem /y/ /z/

Huruf y Z x

Depan yang Zaman Xenon

Tengah payung Lazat -

Belakang Lafaz -

b. Terdapat lima perubahan huruf konsonan daripada ejaan lama kepada Ejaan Rumi Baru. Huruf konsonan ejaan lama: - ch - dh - dz - sh - th

Contoh Perubahan Huruf Konsonan Ejaan Lama Kepada Ejaan Rumi Baru
Bil 1 Huruf Lama Huruf Baharu ch c Contoh Penggunaan Chachat - cacat Chuchi - cuci Mach - Mac dharab - darab kadhi - kadi mudharat - mudarat dzalim - zalim Bedza - beza dzat - zat mashhor masyhur sharat - syarat meshuarat - mesyuarat Ithnain Isnin mithal - misal bahath - bahas

dh

dz

sh

sy

th

c. Tanda koma di atas ( ) yang terdapat dalam sistem ejaan Rumi lama ( sebelum tahun 1972 ) tidak digunakan dalam sistem ejaan Rumi sekarang. Tanda-tanda koma tersebut digantikan dengan huruf konsonan Rumi seperti berikut:

(i) Tanda koma di atas ( ) yang sepadan dengan huruf jawi ( ain ) dihapuskan jika membuka suku kata. Contoh: alam jadi alam maaf jadi maaf rai jadi rai

(ii) Tanda koma di atas ( ) yang sepadan dengan huruf jawi ( ain ) digantikan dengan huruf konsonan k jika menutup suku kata. Contoh: mana jadi rayat, raayat jadi tama jadi

makna rakyat tamak

(iii) Tanda koma di atas ( ) yang sepadan dengan huruf jawi ( hamzah ) dihapuskan jika membuka suku kata. Contoh: masaalah jadi masalah soal jadi soal

(iv) Tanda koma di atas ( ) yang sepadan dengan huruf jawi ( ain ) digantikan dengan huruf konsonan k jika menutup suku kata. Contoh: enche jadi encik dato jadi datuk ruyah jadi rukyah

d. Terdapat tiga huruf yang diperkenalkan supaya digunakan secara tetap iaitu q, v dan x. (i) Huruf q digunakan sebagai padanan kepada huruf jawi (qaf) untuk mengeja kata istilah agama atau kata yang berasal daripada bahasa Arab. Contoh: qadak Quran qunut wuquf

(ii) Huruf v digunakan untuk mengeja kata pinjaman daripada bahasa Inggeris dan bahasa-bahasa asing yang lain di pangkal kata atau di pangkal suku kata. Contoh: versi revolusi vitamin subversif vokasional universiti

Huruf ve pada akhir kata ditukar menjadi huruf f. Contoh: active menjadi aktif negative menjadi negatif octave menjadi oktaf

(iii) Huruf x hanya digunakan pada pangkal kata istilah khusus dan tidak ditukar kepada z. Contoh: xanthate menjadi xantat xenon menjadi xenon xeromorph menjadi xeromorf

Huruf Diftong
Dalam sistem ejaan Rumi, ada tiga pasang huruf diftong dalam bahasa Melayu seperti yang berikut: ai au oi

Contoh Penggunaan
Huruf ai au oi Fonem /ai/ /au/ /oi/ Di depan aising aurat oidium Di tengah ghairah saudara boikot Di belakang pandai harimau Amboi

Penulisan Digraf / Konsonan Rangkap

Terdapat lima daripada 26 huruf konsonan yang dikenali sebagai huruf gabungan ( digraf /konsonan rangkap. Lima digraf/konsonan rangkap tersebut ialah kh, gh, ng, ny dan sy.

Persukuan
Setiap suku kata bahasa Melayu ditandai oleh satu vokal.
Vokal itu dapat didahului atau diikuti atau diapit oleh konsonan.

 Dari segi ejaan, dalam bahasa Melayu terdapat

sebelas pola suku kata seperti berikut ( huruf condong ):
Bil Pola Contoh

1.
2. 3. 4

V
VK kv KVK

i-bu , gu-a
er-ti , ma-in ra-kit , ban-tu Pin-tu , hi-lang

5 6 7 8 9 10 11

KKV KKVK VKK KVKK KKVKK KKKV KKKVK

dra-ma , indus-tri trak-tor , elek-trik eks-port bank-rap, kon-teks kom-pleks stra-tegi , skru Struk-tur , spring

Catatan: Pola 1 4 adalah suku kata yang terdapat pada kebanyakan kata dasar dalam bahasa Melayu. Pola 5 11 adalah tujuh pola suku kata yang menggunakan huruf konsonan rangkap yang dipinjam daripada bentuk ejaan bahasa Inggeris.

Pembentukan Suku Kata

Pembentukan suku kata terbahagi kepada dua iaitu:
Suku Kata Terbuka

Suku Kata Tertutup

Suku Kata Terbuka

Terdapat empat pola suku kata terbuka daripada sebelas pola suku kata dalam bahasa Melayu. Suku kata tersebut ialah V, KV, KKV, KKKV

 Suku kata terbuka ialah suku kata yang diakhiri oleh huruf vokal. Contoh Penggunaan:
Bil 1 2 3 4 Pola
V KV KKV KKKV

Contoh i- tik , gu-a bu kit , ku-tu dra-ma , indus-tri Stra-tegi , skru

Suku Kata Tertutup

Terdapat tujuh pola suku kata tertutup daripada sebelas pola suku kata dalam bahasa Melayu.
Suku kata tersebut ialah VK, KVK, KKVK, VKK, KVKK, KKVKK dan KKKVK

 Suku kata tertutup ialah suku kata yang diakhiri oleh huruf konsonan.
Satu huruf vokal dapat berdiri sebagai satu suku kata terbuka.

Contoh Penggunaan
Bil Pola Contoh

1 2 3 4 5 6 7

VK KVK KKVK VKK KVKK KKVKK KKKVK

er-ti, ma-in pin-tu, hi-lang trak-tor, elek-trik eks-port bank-rap, kon-teks Kom-pleks Struk-tur, spring

Penulisan Unsur Serapan

Kata Pinjaman

Kata pinjaman daripada bahasa Inggeris atau bahasa-bahasa Eropah yang lain, penyesuaian ejaan dalam bahasa Melayu mempunyai peraturan khas seperti berikut:

a. Penyesuaian huruf-huruf konsonan tertentu

Huruf c - s c,cc - k cc ch ph q rh - ks - s - f - k - r Bahasa Inggeris cent,cylinder carbon,classic accent, vaccin achelon,machine graph, phoneme quality, technique rhetoric, rhythm scooter,telescope Scheme.scholastic Whisky,whistle Express,taxi Bahasa Melayu Sen,silinder karbon,klasik aksen,vaksin eselon, mesin graf, fonem Kualiti, teknik retorik, rima skuter,teleskop Skim,skolastik Wiski,wisel Ekspress,teksi

sc - sk sch sk Th t Wh w X ks

Anthropology,theory Antropologi,teori

b. Pengekalan atau pengguguran satu daripada gabungan huruf konsonan yang sama
Huruf B,bb b f,ff - f g,gg g M,mm m N,nn n P,pp p R,rr r S,ss s T,tt t Z,zz z Bahasa Inggeris Barbecue,lobby Factor,traffic Geology,aggressive Mammal Neon,tennis Passport,apple Recruit,lorry Status,express Tractor,battery Zodiac,jazz Bahasa Melayu Barbeku,lobi Faktor,trafik Geologi,agresif Mamalia Neon,tenis Pasport,epal Rekrut,lori Status,ekspres Traktor,bateri Zodiak,jaz

c. Penyesuaian huruf bagi gabungan dua huruf vokal

Huruf Ae e Ea I Ee I Ie I Ie ai Oa o Oe e Ou u Ue u Ue digugurkan Bahasa Inggeris
Aesthetics,haematite

Bahasa Melayu Estetik,hematit Bikar,gris Bir,jambori Kalori pai Kadbod,kot Fetus,gonorea Kupon,serius Akru,tisu Cek,katalog

Beaker,grease Beer,jamboree Calorie Pie Cardboard,coat Foetus,gonorrhea Coupun,serious Accrue,tissue Cheque,catalogue

d. Penyesuaian huruf bagi gabungan dua huruf vokal

Huruf Ae ae Ai ai Au au Ea ea Ei ei Eo eo Eu eu Ia ia Ie ie Io io Bahasa Inggeris Aerial,aerograph Aileron
Automatic,auditorium

Bahasa Melayu Aerial,aerograf Aileron

Automatik,auditorium

Bearing,idealist Atheist,protein Geometry,stereo Dialect,criteria Diesel,tieceron Iodine

Bearing,idealis Ateis,protein Geometri,stereo Dialek,kriteria Diesel,tieseron Iodin

Europium,petroleum Europium,petroleum

Iu iu Oi oi
Oo oo Ua ua Ue ue Ui ui

Premium,stadium Alkaloid,duboisine
Zoo,zoology Aquarium,dualism Duet Annuity,equinox

Premium,stadium Alkaloid,duboisin
Zoo,zoologi Aquarium,dualisme Duet Anuiti,ekuinoks

Penyesuaian ejaan daripada bahasa Inggeris dan bahasa-bahasa Eropah yang lain dalam bahasa Melayu dilakukan mengikut peraturanperaturan yang berikut:

i.

Untuk mengeja kata pinjaman, yang dipentingkan ialah bentuk visualnya. Oleh itu perubahan fonem asing dalam bahasa Melayu hanya dilakukan apabila perlu sahaja. Contoh:
Bahasa Inggeris
carbon cartoon dialogue institute conductor menjadi karbon menjadi kartun menjadi dialog menjadi institut

Bahasa Melayu
bukan kaban bukan katun bukan dailog bukan institiut

menjadi konduktor bukan kondekter

ii. Terdapat beberapa kata pinjaman yang lain dikecualikan daripada peraturan sistem keselarasan huruf vokal menurut sistem ejaan baru. Contoh:

Bahasa Inggeris Atom

Bahasa Melayu tetap atom bukan atum

Bonus
Fosil Pistol

tetap bonus

bukan bonos / bunus

tetap fosil bukan fosel / fusil tetap pistol bukan pestol / pistul

iii. Ejaan gugus konsonan yang terdapat dalam bahasa Inggeris t etap dikekalkan bentuknya dalam bahasa Melayu dengan beberapa penyesuaian. Contoh:
Bahasa Inggeris Blok
Clinic Drama Script

Bahasa Melayu menjadi blok

menjadi klinik menjadi drama menjadi skrip

bukan belok
bukan kelinik bukan derama bukan sekerip

Sebagai kekecualian, beberapa perkataan tertentu boleh menggunakan e pepet Contoh:

Bahasa Inggeris Class Club Glass

Bahasa Melayu menjadi kelas bukan klas menjadi kelab bukan klab / klub menjadi gelas bukan glass

Grant
Plan stamp

menjadi geran bukan gran

menjadi pelan bulan plan menjadi setem bukan stem

iv. Kata-kata asing yang sudah diserap dan telah mantap dalam bahasa Melayu ( selkain daripada gugu konsonan tadi ) dan dieja secara Melayu, tidak lagi diubah ejaannya. Contoh:

Bahasa Inggeris Bereau Custom Driver Modern Pension Station

Bahasa Melayu menjadi biro bukan bureau menjadi kastam bukan kustom menjadi drebar bukan driver / drebar menjadi moden bukanmodern menjadi pencen bukan pension menjadi stesen bukan station / stasion

v. Semua huruf g yang diucapkan dalam kata atau istilah bahasa Inggeris tetap diterima sebagai huruf g juga dalam bahasa Melayu. Contoh:

Bahasa Inggeris Agenda Gymnasium technology tragedy tetap tetap tetap tetap

Bahasa Melayu Agenda bukan ajenda Gymnasium bukan jimnasium Teknologi bukan teknoloji tragedi bukan trajidi

Sebagai kekecualian, huruf g yang diucapkan menurut sebutan dalam bahasa Inggeris yang disesuaikan menjadikut:i huruf j dalam bahasa Melayu terdapat, antaranya pada kata-kata yang ber
Bahasa Inggeris Agent College Contingent Engine Garage General Image Ledger menjadi menjadi menjadi menjadi menjadi menjadi menjadi menjadi Bahasa Melayu ejen kolej kontinjen enjin garaj jeneral imej lejar

Magistrate Margarine
Prestige Rejime Regiment

menjadi menjadi
menjadi menjadi menjadi

majistret marjerin
prestij rejim rejimen

vi. Kata pinjaman yang berakhir dengan - sion, - tion, - tional dan - sional menjadi - syen, - si, - sional dan - sen. Contoh:
Bahasa Inggeris television Intonation, imagination National, vocational Bahasa Melayu televisyen Intonasi, imaginasi Nasional, vokasional

vii. Kata pinjaman yang berakhir dengan -ism menjadi -isme. Contoh:

Bahasa Inggeris Nasionalism Socialism Mechanism menjadi menjadi menjadi

Bahasa Melayu nasionalisme sosialisme mekanisme

viii.

Ejaan Kata Serapan daripada Bahasa Arab

1.

Kata umum daripada bahasa Arab yang sudah terserap dalam bahasa Melayu dieja dalam ejaan Rumi mengikut cara mengeja kata-kata jati dalam bahasa Melayu. Contoh:
Ejaan Jawi Ejaan Rumi sahabat darurat hakim Izin kubur zat zalim

ix. Istilah dalam bidang khusus agama Islam boleh ditulis dengan menggunakan kaedah transliterasi huruf Arab kepada huruf Rumi. Contoh:
Ejaan Jawi Ejaan Rumi hadith kidhib isti mal qunut Riya

x. Kata Serapan daripada bahasa Nusantara

Pola Ejaan a e taling a-o e pepet e taling e pepet - o i e taling i-o u e taling Contoh Kata Daripada Bahasa Nusantara Aneh, awet, kaget, pamer Barong, calon, lakon, lacong, lapor, keraton gembleng Bendok, jempol imlek Ijon, pilon Tulen, ulet

Pola Ejaan u-o a e pepet e pepet e pepet i e pepet u e pepet

Contoh Kata Daripada Bahasa Nusantara Binglon, buron, lelucon pakem Demdem, pepet iseng lumer

Penggunaan Tanda Sempang

a. Tanda sempang digunakan bagi kata yang diulang sepenuhnya atau sebahagian spt: anak-anak, lauk-pauk, diporak-perandakan b. Tanda sempang digunakan bagi menghubungkan awalan se- diikuti nama khas dan menghubungkan huruf kecil dan huruf besar spt: se-Malaysia, anti-Rusia, petunjukNya c. Tanda sempang digunakan untuk merangkaikan angka yang menunjukkan tahun dengan akhiran an dan merangkaikan awalan ke- dengan angka spt: tahun 50-an, ke-17, ke-100 d.Tanda sempang digunakan untuk menyatakan hubungan antara kata pada istilah spt: alat pandang-dengar, perbadanan semi-kekal