BML3043

FONETIK&FONOLOGIBAHASAMELAYU

FITURDISTINGTIF KULIAH 3

FITURDISTINGTIF
Setiap fonem mempunyai ciriciri atau fitur yang membezakannya daripada fonem lain. Fungsi fitur ialah:
Fitur dapat memberi huraian dan fungsi fonetik yangsistematik Fitur dapat membezakan fungsi fonemik atau membezakan butir leksikal pada peringkat yanglebih abstrak (atau membezakan perkataan) Fitur dapat mendefinisikan kelas semula jadi,iaitu fonemfonem tertentu dapat dimasukkan ke dalam satu kumpulan apabila fonemfonem penggalan tersebut mengalami proses fonologi yangsama.

FITURSEBAGAIBLOKBINAANUJARAN
Sesuatu ujaran mengandungi satu urutan penggalan yangterpisah.(unitterkecil fonologi). Penggalan itu terbentuk daripada beberapa setciri/fitur.Contoh
p labial hentian tak bersuara b labial hentian bersuara d dental hentian bersuara n dental nasal bersuara

p labial hentian tak bersuara

b labial hentian bersuara

d dental hentian bersuara

n dental nasal bersuara

Perbezaan: /p/dan /b/keduanya ialah bunyi hentian labialtetapi berbeza penyuaraan /b/dan /d/keduanya bunyi hentian bersuara tetapi berbeza dari segi titik artikulasinya /d/dan /n/keduanya bunyi dentalbersuara tetapi berbeza dari segi cara artikulasinya /p/dan /n/tiada apaapa persamaan

Fitur [+]dan []
Analisis fitur distingtif menggunakan simbol [+]dan []untuk menunjukkan ciri yang sama/ada atau bertentangan/tidak. Contoh:
/p/ /b/ [bersuara] [+bersuara]

FITURPEMBEZAATAUDISTINGTIF
Sistem ini dapat membeza dan menunjukkan perhubungan pasangan bunyibunyi secara eksplisit. Contoh:
/b/ /m/ [+kons],[+bibir],[+suara],[nasal] [+kons],[+bibir],[+suara],[+nasal]

 Analisis fitur benarkan pembezaan fitur yang asalnya tidak begitu jelas perbezaannya. Misalnya,ada fonem vokal yangberbeza dari segi ketinggian lidah manakala bunyi konsonan pulaberbeza dari segi daerah artikulasi. Halini dapat ditunjukkan dengan menggunakan fitur distingtif.

 Fitur yangidealharus ada 3fungsi: a. Ia mampu menghuraikan fonetik sistematik (fungsi fonetik) b. Boleh membezakan butir leksikal (fungsi fonemik) c. Ia mendefinisikan kelas secara semulajadi (kumpulan dan penggalan)

 Fitur yanghadir berpasangan dikenali sebagai fitur dedua/binari. a. Fitur yangmewakili kehadiran dan ketidakhadiran sesuatu ciri seperti nasal/oral, bersuara/tak bersuara,tegang/kendur, aspirasi/tak aspirasi. b. Fitur mewakili nilai sesuatu skala seperti tinggi,tengah,rendah (vokal). c. Fitur titik artikulasi seperti labial, dental,palatoalveolardsb.

FITURKELASUTAMA
KELASFITUR DEFINISI Merujuk kepada kelantangan bunyi dalam suku kata (nukleus)dan peranan penggalan dalam suku kata. SILABIK CIRICIRI a) Semua vokal adalah [+silabik] dan semua konsonan adalh [silabik] a) Membezakan bunyi vokal sengau dan likuida silabik daripada bunyi konsonan sengau dan likuida bukan silabik CONTOH [+silabik] bunyi vokal,vokal sengau dan likuida silabik (pensilabikan likuida, cth bottle [b.tl]).Likuida [l] adalah likuida silabik

FITURKELASUTAMA
KELASFITUR DEFINISI
Merujuk kepada kualiti kenyaringan sesuatu bunyi

CIRICIRI
a) Bunyi sonoran dihasilkan daripada konfigurasi rongga mulut di mana bunyi bersuara dihasilkan secara spontan.

CONTOH
[+sonoran] Meliputi bunyi vokal, sengau,likuida,dan separuh vokal. [m,n,N,];[l,r]; [w,j]

SONORAN (kualiti nyaring)

b) Bunyi bukan sonoran dihasilkan daripada konfigurasi rongga mulut di mana terdapat halangan dalam menghasilkan bunyi bersuara secara spontan.

[sonoran] Meliputi bunyi obstruen hentian,frikatif,afrikat dan geluncuran hentian. [p,b,t,d,k,g]; [f,v,T,D,s,z,x,,h]; [tS,dZ];[/]

FITURKELASUTAMA
KELASFITUR
KONSONANTAL

DEFINISI
Merujuk kepada halangan sempit di dalam rongga mulut, sama ada penyekatan sepenuhnya atau pergeseran.

CIRICIRI
a) Bunyi yang dihasilkan akibat wujudnya halangan di sepanjang rongga oral.

CONTOH
[+konsonantal] Terdiri daripada hentian,frikatif,afrikat, sengau dan likuida. [p,b,t,d,k,g]; [f,v,T,D,s,z,x,]; [tS,dZ];[m,n,N,];[l,r]

a) Membezakan antara bunyi geluncuran dan konsonan lain. b) Geluncuran glotal diklasifikasikan sebagai [ konsonantal] kerana bunyi ini tidak mengalami halangan dalam rongga mulut. [konsonantal] Terdiri daripada vokal, separuh vokal dan geluncuran glotal. [w,j]; [/];[h]

FITURTITIKARTIKULASI
KELAS FITUR Anterior DEFINISI a) Konsonan anteriorbunyi yangdihasilkan apabila halangan berada di daerah paling hadapan. b) Konsonan tak anterior halangan berada di daerah paling belakang CIRICIRI Anterior:bunyi yangdihasilkan di daerah 2bibir,gigi dan gusilelangit keras dan velar. CONTOH [+anterior] Merupakan bunyi pada titik artikulasi 2bibir,gigi dan gusi lelangit keras dan velar.

Bunyi bukan anteriordihasilkan di daerah belakang gusilelangit keras.

[anterior] Selain daripada di atas.

FITURTITIKARTIKULASI
KELAS FITUR Koronal DEFINISI Bunyi yang dihasilkan dengan menggunakan artikulator lidah atau artikulator lain. CIRICIRI Koronal,bunyi yang dihasilkan dengan bahagian hadapan lidah dinaikkan ke gusi dan gusi lelangit keras daripada keadaan neutral.Konsonan koronal ini memiliki fitur [+koronal] CONTOH [+koronal] Merupakan bunyi pada titik artikulasi gusi dan gusi lelangit keras.Cth; /b/,/d/(koronal oral)dan /n/,//. (koronal nasal)

[koronal] Selain daripada di atas.

FITURCARA
KELAS FITUR Kontinuen/bunyi malar DEFINISI Bunyi yang dihasilkan dengan cara penggeseran terus tanpa halangan CIRICIRI a) [+malar]iaitu pergeseran tanpa halangan b) [malar]iaitu penyekatan sepenuhnya CONTOH [+bunyi malar]cth: bunyi frikatif /h/

[bunyi malar] bunyi hentian dan afrikat

FITURCARA
KELAS FITUR Lepas lewat (Delayedreleased) DEFINISI CIRICIRI CONTOH [+lepas lewat] bunyi letusan Bunyi yangbermula a) Apabila bunyi dengan afrikat penyekatan mempunyai ciri sepenuhnya di lepas lewat,ia mana cara merujuk fitur pelepasannya lepas lewat. berlainan. b) Apabila bunyi hentian dilepaskan secara serta merta,ia menghasilkan fitur bukan lepas lewat.

[lepas lewat] bunyi letupan

FITURCARA
KELAS FITUR Striden (frikatif afrikat) DEFINISI CIRICIRI CONTOH [+striden] Terdiri daripada gigi,gigigusi,dan geseran. a) Terhasil apabila Bunyi yang aliran udara dihasilkan yangkeluar dengan terkena gigi dan penjerutan yang memaksa aliran uvula. udara mengenai dua permukaan, b) Membezakan bunyi letusan menghasilkan peningkatan striden dan tak striden. intensiti bagi bunyi bising.

FITURCARA
KELAS FITUR Sengau DEFINISI Bunyi yang dihasilkan dengan Merendahkan velumdan membenarkan udara melalui hidung. CIRICIRI a) Membezakan jenis konsonan sonoran. b) Bertentangan dengan bunyi likuida [ sengau]. c) Membezakan vokal sengau [+sengau] daripada vokal oral[sengau]. CONTOH [+sengau] Terdiri daripada konsonan sengauan,vokal yangdisengaukan, dan geluncuran. [sengau] Selain daripada di atas.

FITURCARA
KELAS FITUR Sisian DEFINISI Bunyi yang dihasilkan dengan merendahkan satu atau keduadua bahagian lidah supaya udara yangkeluar melalui sisian rongga oral. CIRICIRI a) Juga untuk membezakan jenis konsonan sonoran. b) Bunyi sisian bertentangan dengan bukan sisian iaitu sebagai [+sisian] dengan [sisian]. CONTOH [+sisian] Bunyi sisian [l]

t sonoran konsona ntal Bunyi malar Lepas lewat striden +

tT + + +

ts + +

T + +

s + +

h +

Fitur [sonoran]dan [konsonantal]akan membezakan obstruen daripada sonoran dan geluncuran daripada konsonan yanglain. Bunyi obstruen membezakan bunyi hentian,frikatif,dan afrikat. Fitur di atas dapat memperincikan jenis obstruen berbeza.

j sonoran konsonantal nasal sisian +

n + + +

l + + +

r + +

Bunyi konsonan sonoran bukan separuh vokal membezakan bunyi nasaldaripada likuida dan sisian daripada bukan sisian.

FITURDISTINGTIFVOKALBMS
i belakang depan tinggi rendah bundar + + e + a + o + + u + + +

FITURDISTINGTIFVOKALBMS
i Silabik konsonantal sonoran nasal belakang depan tinggi bundar Kontinuan anterior koronal striden bersuara Lepas lewat + + + + + e + + + + u + + + + + + + + o + + + + + + + a + + + + + + + +

FITURDISTINGTIFKONSONANBMS
b Silabik konsonantal sonoran nasal belakang depan tinggi bundar Kontinuan anterior koronal striden bersuara Lepas lewat + + + + d + + + + + g + + + + p + + + t + + + + k + + +

FITURDISTINGTIFKONSONANBMS
dZ Silabik konsonantal sonoran nasal belakang depan tinggi bundar Kontinuan anterior koronal striden bersuara Lepas lewat + + + + + + tS + + + + + s + + + + + l + + + + + + r + + + + + m + + + + + + +

FITURDISTINGTIFKONSONANBMS
n Silabik konsonantal sonoran nasal belakang depan tinggi bundar Kontinuan anterior koronal striden bersuara Lepas lewat + + + + + + + + + + + + N + + + + + + w + + + + + j + + + + h + + / +