Professional Documents
Culture Documents
RAPORT
Spis treci
Wstp. Alkohol Spoywanie alkoholu przez dzieci i modzie. Inicjacja alkoholowa. Czstotliwo spoywania alkoholu. Gdzie modzie najczciej spoywa napoje alkoholowe. Co moe si zdarzy pod wpywem alkoholu. Co daje picie alkoholu i co skania modzie do picia. Alkohol w domu rodzinnym. Zakup alkoholu przez modych. Naduywanie alkoholu w opiniach modziey. Reakcje rodzicw wobec narkotykw, papierosw i hazardu. Narkotyki. Papierosy. Przeciwdziaanie naduywaniu alkoholu przez modzie. Subkultury a uywki. Problem alkoholu wrd dzieci i modziey w poszczeglnych dzielnicach. 4 5 6 8 11 18 18 20 24 25 27 28 31 39 41 47 49 6 7 7 8 9 10 11 11 12 13 13 16 19 20 22 23 24 26 28 33 34 36 39 42 43 44 45 47 49 50 52 53 54 54 55
RAPORT
Wykresy
Wykres 1 Wykres 2 Wykres 3 Wykres 4 Wykres 5 Wykres 6 Wykres 7 Wykres 8 Wykres 9 Wykres 10 Wykres 11 Wykres 12 Wykres 13 Wykres 14 Wykres 15 Wykres 16 Wykres 17 Wykres 18 Wykres 19 Wykres 20 Wykres 21 Wykres 22 Wykres 23 Wykres 24 Wykres 25 Wykres 26 Wykres 27 Wykres 28 Wykres 29 Wykres 30 Wykres 31 Wykres 32 Wykres 33 Wykres 34 Wykres 35
Wstp
Wstp.
RAPORT
4
Niniejszy raport opracowany zosta przez Biuro Bada Spoecznych Obserwator na podstawie bada zrealizowanych przez Centrum Monitorowania Jakoci w Ochronie Zdrowia wykonanych na zlecenie UM Krakowa. Badanie opinii dzieci przeprowadzone zostao metod ankietow. Ankiety rozdawane byy wrd uczniw pitych klas szk podstawowych. Prba wrd uczniw zostaa wyoniona w oparciu o schemat losowania warstwowego. Badana populacja zostaa podzielona na warstwy, ktrymi byy dzielnice Krakowa (rdmiecie, Krowodrza, Podgrze, Nowa Huta). Nastpnie w obrbie kadej warstwy-dzielnicy wylosowano szkoy podstawowe do badania, a w kadej szkole jedn klas pit (tylko w nielicznych przypadkach, kiedy na miejscu ankieter zorientowa si, e klasa jest niezbyt liczna, np. z uwagi na nieobecno jakiej grupy uczniw, ankiety realizowano w dwch klasach pitych). Badanie opinii dzieci z klas pitych szk podstawowych przeprowadzono w dniach 12-25 maja 2003 r. W wylosowanych placwkach owiatowych przebadano 311 uczniw. Badanie opinii modziey przeprowadzone zostao t sam metod wrd uczniw drugich klas gimnazjw (15 lat) oraz trzecich klas licew oglnoksztaccych, technikw, a take szk zawodowych (17-18 lat). Prba uczniw gimnazjum zostaa wyoniona w oparciu o schemat losowania warstwowego. Grupa modsza zostaa podzielona na warstwy, ktre stanowiy poszczeglne dzielnice Krakowa (rdmiecie, Krowodrza, Podgrze, Nowa Huta). Nastpnie w obrbie kadej warstwy dzielnicy wylosowano szkoy gimnazjalne do badania, a w kadej szkole jedn klas. W przypadku modziey starszej, warstwowanie populacji przeprowadzono ze wzgldu na typ szkoy (liceum oglnoksztacce, technikum, szkoa zawodowa). Dla kadego typu szkoy utworzono oddzielny operat losowania, z ktrego przy pomocy metody random wyoniono szkoy, w ktrych losowano po jednej klasie uczniw do badania. Ankiety dla modziey byy wypeniane przez uczniw w ich macierzystej placwce. W tym celu umwiony uprzednio ankieter rozdawa kwestionariusze uczniom w klasie. Zostay zachowane wszelkie warunki umoliwiajce wyraenie przez uczniw prawdziwych pogldw, jednoczenie zadbano o to, aby wypowiedzi nie byy wynikiem pracy zbiorowej czy artobliwego podejcia. Duy nacisk pooono na zapewnienie uczniom poczucia bezpieczestwa i penej anonimowoci. Ankieterzy byli zobowizani do dopilnowania, by kady ucze siedzia sam w awce, a podczas wypeniania ankiet nauczyciel by proszony o opuszczenie sali. Po wypenieniu kwestionariusza kady ucze wkada go do otrzymanej koperty. Wszystkie koperty byy zbierane przez ankietera i wkadane z kolei do jednej wikszej koperty oznaczanej przyjtym przez badaczy symbolem szkoy. Te wszystkie zabiegi gwarantoway cakowit anonimowo, zgodnie z wszelkimi prawidami metodologicznymi. Badania opinii modziey w gimnazjum (II klasa) i szkoach rednich (III klasa) przeprowadzono w dniach 15-23 maja 2003 r. W wylosowanych placwkach owiatowych przebadano 336 uczniw w gimnazjach oraz 301 w szkoach rednich, co daje czn sum 637 nastolatkw poddanych badaniu. Niniejsze opracowanie, zostao wykonane na skumulowanej bazie zawierajcej wypowiedzi wszystkich badanych tzn. uczniw szkoy podstawowej, liceum oraz gimnazjum. cznie baza zawiera dane pochodzce od 948 uczniw, jednak dla poszczeglnych pyta wielko prby bdzie inna ze wzgldu na brak odpowiedzi na niektre pytania oraz rnice w zawartoci kwestionariuszy dla dzieci i modziey.
RAPORT
Alkohol
RAPORT
6
Tylko co czwarty ucze pitych klas szk podstawowych jeszcze nie prbowa alkoholu. Wskanik ten jest jeszcze bardziej zatrwaajcy wrd uczniw szk ponadpodstawowych: spord gimnazjalistw tylko co smy nie sprbowa jeszcze alkoholu, a wrd uczniw licew inicjacj alkoholow przeszli ju w zasadzie wszyscy. Czy kiedykolwiek pie alkohol?
100 90 80 70 60 50 40 tak 30 20 10 0 Szkoa podstawowa (11-13 lat) Gimnazjum (14-16 lat) Szkoa rednia (17 i wicej lat) nie
Wykres 1 W 1999 roku przeprowadzono w Warszawie, na terenie Ursynowa, badania wrd dzieci i modziey szkolnej dotyczce podobnej tematyki: spord badanych z grupy modzieowej, tylko 14,7% nie prbowao nigdy napoju alkoholowego. Jest to odsetek zbliony do wyniku uzyskanego w krakowskich badaniach. Natomiast wrd dwunastoletnich dzieci z Ursynowa 34,8% nie poznao
adnego napoju alkoholowego, w badaniach krakowskich ten odsetek wynis jeszcze mniej (nieco poniej 27%)1 . W podobnych badaniach przeprowadzonych w Opolu, do kontaktu z alkoholem nie przyznao si 53,3% szstoklasistw2. Wyniki tych bada trudno wprost porwnywa z wynikami krakowskimi, gdy byy zrealizowane na innych prbach badawczych, jednak z pewnoci da si uchwyci zasadnicz tendencj: coraz wicej uczniw szkoy podstawowej siga po alkohol.
RAPORT
80 70
60 50
40 30
20 10
tak nie
0
piwo wino wdk inne
Wykres 2 Pierwszy kontakt z alkoholem zaczyna si od skosztowania piwa. Wraz z wiekiem, dowiadczenia z rnymi rodzajami alkoholu kumuluj si, std w grupie licealistw waciwie wszyscy, ktrzy spoywaj alkohol prbowali zarwno piwa, wina, jak i wdki (obrazuje to poniszy wykres).
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 piwo wino wdk inne napoje alkoholowe Szkoa rednia (17 i wicej lat)
Wykres 3
Raport z bada ankietowych przeprowadzonych w ursynowskich szkoach w ramach kampanii Wybrane zjawiska patologii spoecznej w opinii uczniw szk wojewdztwa opolskiego. http://www.wspol.edu.pl
Inicjacja alkoholowa.
Inicjacja alkoholowa modych ludzi, wrd tych ktrzy przyznali si do kontaktu z alkoholem, odbywa si ju przed szesnastym rokiem ycia najczciej w wieku czternastu, pitnastu lat (25%), w dalszej kolejnoci dwunastu, trzynastu (21%). Ile miae lat, kiedy pierwszy raz pie alkohol?
Czsto mniej ni 7 lat 7-9 lat 10-11 lat 12-13 lat 14-15 lat 16-17 lat 18-19 lat 20 i wicej nigdy nie piem alkoholu Ogem 41 74 172 190 228 69 6 1 147 928 Procent 4,4 8,0 18,5 20,5 24,6 7,4 ,6 ,1 15,8 100,0
RAPORT
8
Ile miae lat, kiedy pierwszy raz pie alkohol? (caa prba)
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Szkoa podstawowa (11-13 lat) Gimnazjum (14-16 lat) Szkoa rednia (17 i wicej lat)
11 lat i mniej
12-13 lat
14 lat i wicej
Wykres 4
Ile miae lat, kiedy pierwszy raz pie alkohol? (procent deklarujcych picie alkoholu)
20 i wicej
Procent
18-19 lat 100,0 90,0 80,0 70,0 60,0 50,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Szkoa podstawowa (11-13 lat) Gimnazjum (14-16 lat) Szkoa rednia (17 i wicej lat)
RAPORT
18,4 34,4
23,2
51,0 32,3
43,4
18,1
20,5 6,7
Wykres 5 Co drugi ucze pitej klasy szkoy podstawowej - spord tych, ktrzy ju sprbowali alkoholu - deklaruje, e skosztowa go pierwszy raz w wieku 10-11 lat, a prawie 1/3 tych uczniw uczynia to przed ukoczeniem 9 roku ycia. Pijcy licealici oraz gimnazjalici deklaruj, e inicjacja alkoholowa w ich przypadku miaa miejsce w wieku 12-15 lat (ponad 60%). Wydaje si, e ta rnica we wskazaniach ze wzgldu na wiek badanych, spowodowana jest z jednej strony luk pamiciow, a z drugiej rnym rozumieniem pytania ile miae lat, kiedy pie pierwszy raz alkohol?. Wydaje si, e osoby prbujce alkoholu przed ukoczeniem 9 roku ycia, robi to na prb, moczc usta, a prawdziwa inicjacja (rozumiana jako wypicie pewnej objtoci alkoholu) odbywa si w wieku 12-15 lat. Wynik ten jednak jest i tak niepokojcy gdy, co drugi badany, ma ju za sob inicjacj alkoholow.
W jakich okolicznociach pierwszy raz pie alkohol
Czsto uroczystoci rodzinne (wita, imieniny, wesela, itp.) impreza/dyskoteka/koncert/pub/bar/kawiarnia szkoa/wyjazd/obz park/ulica/osiedle inne nigdy jeszcze nie piem alkoholu Ogem 330 215 26 76 86 147 880 Procent 37,5 24,4 3,0 8,6 9,8 16,7 100,0
A 45% badanych nastolatkw po raz pierwszy prbowao alkoholu w czasie uroczystoci rodzinnych. Ponad 1/3 badanych przyznaje si, e to nie rwienicy, ale rodzice towarzyszyli im, gdy po raz pierwszy prbowali alkoholu. Wczeniej cytowane badania robione w Warszawie oraz w Opolu, rwnie potwierdzaj tez, e dzieci pij alkohol udostpniony im przez rodzicw. Jak zatem wynika z bada, odpowiedzialni w duej mierze za inicjacj alkoholow s po prostu rodzice! 9
22% modych pio alkohol po raz pierwszy na imprezie, w towarzystwie kolegw i koleanek. Dziewczyny nieco czciej ni chopcy swj pierwszy alkohol wypiy w domu (uroczystoci rodzinne) lub na imprezie, natomiast chopcy wybierali czciej miejsca publiczne: awki, ulice i parki. Uczniowie szkoy podstawowej czciej przechodzili inicjacj alkoholow w domu w trakcie uroczystoci rodzinnych ni uczniowie gimnazjum i liceum. Fakt ten moe mie swoje wytumaczenie w optymistycznej hipotezie, e modsi tylko zamoczyli usta, a starsi faktycznie wypili alkohol w trakcie imprezy lub na awce osiedlowej.
RAPORT
10
70 60 50 40 30
inne
20 10 0 Szkoa podstawowa (11-13 lat) Gimnazjum (14-16 lat) Szkoa rednia (17 i wicej lat) park/ulica/osiedle
Wykres 6 Kto towarzyszy ci, gdy pierwszy raz pie (prbowae) napoje alkoholowe?
Obserwacje byem sam rodzice koledzy kto inny nigdy nie piem alkoholu 38 332 367 97 146 Procent 4,1% 35,7% 39,5% 10,4% 15,7%
Podobna, jak wyej opisana, zaleno dotyczy kwestii obecnoci innych osb w trakcie pierwszego kontaktu nieletnich z alkoholem. Wrd uczniw podstawwki najczciej takimi osobami byli rodzice, starsi deklarowali, e wypijali swj pierwszy alkohol czciej w towarzystwie kolegw (patrz wykresy poniej).
Procent
Kto towarzyszy ci, gdy pierwszy raz pie (prbowae) napoje alkoholowe? (caa prba)
byem sam rodzice
80 70 60 50 40 30 20 10 0 Szkoa podstawowa (11-13 lat) Gimnazjum (14-16 lat) Szkoa rednia (17 i wicej lat)
RAPORT
Wykres 7
raz w tygodniu
Wykres 8 11
RAPORT
12
Poniszy wykres obrazuje jak czstotliwo spoywania alkoholu ronie wraz z wiekiem. Zwracajc uwag np. na kategori picie alkoholu raz w miesicu dla poszczeglnych grup wiekowych, zobaczy mona jak wrd 15-latkw liczba uczniw pijcych alkohol z tak regularnoci podwaja si w porwnaniu z 12-latkami. Podobnie wyglda porwnanie gimnazjalistw i licealistw, jeeli chodzi o czstotliwo spoywania alkoholu raz w tygodniu.
60 50 40 30 20 10 0 Szkoa podstawowa (11-13 lat) Gimnazjum (14-16 lat) Szkoa rednia (17 i wicej lat)
kilka razy w tygodniu raz w tygodniu raz w miesicu kilka razy w roku lub rzadziej nigdy nie piem alkoholu
Wykres 9
40 35 30 25 20 15 10 5 0 mczyzna /chopiec Pe kilka razy w tygodniu raz w miesicu nigdy nie piem alkoholu raz w tygodniu kilka razy w roku lub rzadziej kobieta/ dziewczyna
RAPORT
Wykres 10 Chopcy nieco czciej sigaj po alkohol ni dziewczta, obrazuje to powyszy wykres. Aby lepiej zaprezentowa problem uywania alkoholu przez dzieci i modzie, przedstawimy uywanie najpopularniejszego wrd badanych alkoholu, czyli piwa. Prawie 3/4 dzieci (uczniw szkoy podstawowej), ktre deklaruj picie alkoholu, kilka razy w roku (gwnie w trakcie uroczystoci rodzinnych) sigaj po piwo. Jaki alkohol pijesz najczciej? (tylko dzieci)
codziennie 2-3 razy w tygodniu raz na tydzie raz na miesic kilka razy w roku lub rzadziej nie pijam
Wykres 11 13
Rwnie wrd modziey piwo stanowi najpopularniejszy alkohol, po ktry a 40% siga raz w tygodniu lub czciej (a 16% robi to co najmniej dwa, trzy razy w tygodniu ). Moemy si domyla, e odbywa si to w czasie weekendowych imprez, koncertw, spotka towarzyskich, a rzadziej w towarzystwie rodzicw. Modzie najczciej wypija jednorazowo jedn lub dwie butelki piwa. Po piwo sigaj rwnie ochoczo chopcy jak i dziewczyny
RAPORT
14
Czsto mniej ni 1 butelk 1-2 butelki 3-4 butelki 5 lub wicej butelek Ogem 174 252 58 26 510
Ogem
Powysza tabela przedstawia deklaracje - w okrelonych grupach wiekowych - odnonie wypicia piwa kiedykolwiek w przeszoci. Co drugi badany w wieku poniej 14 roku ycia ju prbowa tego alkoholu. Wraz z ukoczeniem 14 lat sytuacja radykalnie si zmienia, ju 3/4 modziey w tym wieku sprbowao piwa. Powyej 16 roku ycia waciwie nie ma osoby, ktra by nie sprbowaa tego alkoholu (!). Powysza tabela niesie jeszcze jedn wan informacj - inicjacja alkoholowa nastpuje tu przed 15 rokiem ycia, a pniej nastpuje znaczca eskalacja kontaktu z alkoholem (coraz czstsze spoywanie rnych trunkw).
RAPORT
Czsto mniej ni 1 lampk 1-2 lampki p butelki butelk lub wicej Ogem
139 187 67 31 424
Procent wanych
32,8 44,1 15,8 7,3 100,0
Czsto mniej ni 1 kieliszek 1-2 kieliszki 3-5 kieliszkw 6 kieliszkw lub wicej Ogem 50 70 132 119 371
Popularno rnych gatunkw alkoholi wrd badanych uczniw jest odwrotnie proporcjonalna do ich mocy alkoholowej. Najsabsze s najbardziej popularne. Piwo najczciej modzie wypija w iloci 1-2 butelek, wino 1-2 lampek, natomiast najmocniejszego alkoholu wypija si najczciej 3 kieliszki i wicej. Ilo wypijanej objtoci danego rodzaju alkoholu przeliczylimy w celach analitycznych na objto wypitego czystego alkoholu w mililitrach. Przy obliczeniach zaoylimy procent alkoholu w objtoci zgodnie z najpopularniejszymi markami danego alkoholu. Dla piwa rednia zawarto alkoholu to 6%, dla wina 12%, a dla wdki 40%. Ponadto deklarowane iloci spoywania alkoholu rwnie zostay okrelone ze wzgldu na najbardziej popularne miary tj. butelka piwa, to 0,5 litra, lampka wina, to 100 ml, a kieliszek wdki, to 50 ml. Przedstawione poniej zestawienie odnosi si tylko do bada wrd modziey, gdy pyta odnonie wdki nie zadawano najmodszym. Ponad 80% modziey pijcej piwo wypija jednorazowo maksymalnie do 60 ml czystego alkoholu mona stwierdzi, e doprowadzaj si do stanu pobudzenia alkoholowego, ale si nie upijaj. 3/4 modziey pijcej wino, wypija maksymalnie do 24 ml czystego alkoholu. Wydaje si, e wino i piwo nie su modziey do upijania si. Modzie upija si wdk, prawie 70% pijcych ten alkohol wypija jednorazowo ponad 60 ml czystego alkoholu. 15
49 34
RAPORT
16
11
mniej ni 30 30 - 60 ml ml czystego czystego alkoholu alkoholu
45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
44 33
16 7
mniej ni 12 12- 24 ml ml czystego czystego alkoholu alkoholu 45 ml czystego alkoholu 90 ml lub wicej czystego alkoholu
36
32
19 13
Wykres 12
Szesnastu na stu badanych przyznaje, e zdarza im si upija czciej ni raz w miesicu. Nieco ponad poowa badanych uczniw, to osoby, ktre nigdy si nie upiy. Czstotliwo upijania si zaley od wieku badanych - im starsi uczniowie tym czciej si upijaj. Niestety, dzieciom w szkole podstawowej, cho najrzadziej wrd wszystkich badanych, zdarza si take doprowadza do tego stanu do upicia przyznaje si nieco ponad 13% spord nich. W grupie gimnazjalistw takich osb jest trzykrotnie wicej, natomiast wrd licealistw prawie, co drugi badany si upija.
RAPORT
Uczniowie zostali te zapytani o opini na temat ich rwienikw w kontekcie spoywania alkoholu (pytanie to byo zadawane tylko modziey). Poowa z nich uwaa, e w ostatnim roku spoycie alkoholu w grupie rwienikw wzroso, jedynie 6% byo przeciwnego zdania. Co ciekawe, modsi (uczniowie gimnazjum) nieco czciej wskazywali na zwikszenie spoycia alkoholu ni starsi. Potwierdza to wczeniejsz tez, e spoycie alkoholu w tej grupie wiekowej wzroso. Czy w ostatnim roku spoycie alkoholu wrd rwienikw...? (tylko modzie)
Grupa wiekowa / Rodzaj szkoy Szkoa rednia Gimnazjum (14-16 lat) (17 i wicej lat) Liczebno Procent Liczebno Procent zmalao pozostao bez zmian zwikszyo si Ogem 21 131 180 332 6,3% 39,5% 54,2% 100,0% 15 145 138 298 5,0% 48,7% 46,3% 100,0%
Ogem Liczebno Procent 36 276 318 630 5,7% 43,8% 50,5% 100,0%
17
RAPORT
18
Miejsce spoywania alkoholu jest uzalenione od wieku badanych. Uczniowie szkoy podstawowej czciej od pozostaych czyni to w domu, podczas gdy gimnazjalici, a przede wszystkim licealici spoywaj alkohol gwnie na imprezach. Picie alkoholu na awce zaczyna dotyczy znaczcej grupy w wieku 14-16 lat i ustala si jako ulubiona forma spoycia dla ok. 30% modziey pijcej alkohol.
RAPORT
niechciane dowiadczenia seksualne (tylko modzie) kontakty seksualne bez antykoncepcji (tylko modzie) utrata pienidzy lub cennych przedmiotw kopoty ze zdrowiem problemy w domu ktnia / sprzeczka / bjka 0 10 20 30 Procent 40 50 60
Wykres 13 Poniej prezentujemy zestawienie wykazu maoletnich przebywajcych w Izbie Wytrzewie w Krakowie w latach 1999-2002.
Lata
Kobiety 28 14 19 15 76
1999
2000 2001 2002 Ogem:
Jak wynika z danych, liczba maoletnich w Krakowskiej Izbie Wytrzewie jest z roku na rok coraz mniejsza. Trudno powiedzie, czy wynika to z rzadszego pojawiania si upitej modziey w miejscach publicznych (z bada wiemy, e czsto pij w domach), czy te z powodu braku interwencji sub porzdkowych.
19
RAPORT
20
bd mia kopoty z policj bd mia kaca zaszkodzi to mojemu zdrowiu zrobi co, czego bd aowa zrobi mi si niedobrze poczuj si szczliwy bd bardziej odwany zapomn o swoich problemach poczuj si odprony bd si wietnie bawi 0 10 Tak 20 Nie 30 40 50 60 70 80 90
Wykres 14 Odnonie pozostaych wypowiedzi, tj. alkohol odpra, alkohol sprawia, e wietnie si bawi, bd bardziej odwany, czy zrobi co, czego bd aowa, zdania badanych byy podzielone tyle samo gosw za i przeciw. Pomimo, e badani s generalnie wiadomi zego skutku dziaania alkoholu, to sigaj po niego przede wszystkim dla dobrej zabawy (ponad poowa badanych wskazuje na ten powd). Nieco mniej modych wskazuje na wany dla tej grupy wiekowej motyw, tzn. podkrelenie przynalenoci do danej grupy rozumiane jako utosamianie si z dominujc postaw: bo inni tak robi.
RAPORT
Zdecydowana wikszo modziey (prawie 70%) nie zgadza si ze stwierdzeniem, e picie alkoholu moe sprawi, e wpadn w nag. Jeli bd pi alkohol, to wpadn w nag (tylko modzie)
Procent
17,8 68,2 14,0 100,0
21
zapomn o swoich problemach bd mia kopoty z policj bd mia kaca zaszkodzi to mojemu zdrowiu zrobi co, czego bd aowa zrobi mi si niedobrze poczuj si szczliwy bd bardziej odwany poczuj si odprony bd si wietnie bawi 0 Szkoa podstawowa (11-13 lat) 10 20 30 40 50 60 70 80 90
RAPORT
22
Wykres 15
Badani wskazywali rne konsekwencje picia alkoholu ze wzgldu na swj wiek. Aby lepiej zobrazowa to, jak odpowiaday poszczeglne grupy wiekowe przygotowalimy zestawienie tylko pozytywnych odpowiedzi, czyli zgody dla okrelonych konsekwencji picia alkoholu. Uczniowie szkoy podstawowej s najbardziej krytycznie nastawieni do alkoholu. Ich opinia jest zdecydowanie negatywna, bowiem nie tylko uwaaj, e alkohol szkodzi zdrowiu (kac, ze samopoczucie), ale rwnie powoduje konsekwencje zewntrzne rozumiane jako kopoty z policj oraz moliwo uczynienia czego, czego bd pniej aowali. Gimnazjalici przyjmuj postaw bardziej umiarkowan, z jednej strony uwiadamiaj sobie negatywny wpyw alkoholu na zdrowie czciej ni licealici, jednak czciej ni dzieci z podstawwki wskazuj te na pozytywne konsekwencje dziaania alkoholu, jak odprenie, zapomnienie czy dobra zabawa. Mona odnie wraenie, e dla licealistw, gdyby nie kac, to alkohol miaby jedynie zbawienny i pozytywny wpyw kojarzcy si z odpreniem, wietn zabaw, a take poczuciem bycia bardziej odwanym. Co ciekawe, moliwa do wskazania negatywna konsekwencja picia alkoholu - bd mia kopoty z policj - w tej grupie wiekowej nie wydaje si zbyt prawdopodobna. Aby pogbi eksploracj zakorzenionego w wiadomoci badanych wizerunku alkoholu, skonstruowalimy na podstawie powyej omwionych odpowiedzi zmienn, ktra przyjmuje dwie wartoci alkohol jest czym pozytywnym i dobrze na mnie wpywa oraz alkohol jest czym negatywnym, le na mnie wpywa (przedstawia to ponisza tabela).
RAPORT
10,5% 100,0%
Powysza tabelka oraz poniszy wykres obrazuj, jaki stosunek do alkoholu charakteryzuje poszczeglne grupy wiekowe badanych. Dzieci ze szkoy podstawowej, pomimo, e cz z nich prbowaa ju alkoholu, ma zdecydowanie negatywn o nim opini. Natomiast modzie w wieku 15 lat zmienia t opini na pozytywn, i tak osoby badane w wieku 17 lat i wicej, s ju zdecydowanymi zwolennikami picia alkoholu zgodnie ze stereotypem szczcie, odprenie, dobra zabawa i zapomnienie o problemach.
Wykres 16 23
RAPORT
24
Pomimo tego, e, jak ju wiemy, niektrzy rodzice przyzwalaj na spoywanie alkoholu, to jednak ponad poowa badanej modziey twierdzi, e ich rodzice nie pozwoliliby na picie alkoholu, a 80% stanowczo zareagowaoby na upicie si swoich latoroli. Pytanie tylko, czy rodzice mogliby w peni zareagowa na to, co robi ich pociechy, skoro 17% badanych jest przekonanych, e rodzice nie wiedzieliby o ich upijaniu si.
Procent
100
zaaprobowaliby to
80
60
40
20
Wykres 17
Czy znasz kogo majcego problemy z naduywanie alkoholu? Jeli tak, to kto to jest?
Grupa wiekowa / Rodzaj szkoy Szkoa podstawowa Szkoa rednia Gimnazjum (14-16 lat) (11-13 lat) (17 i wicej lat) Obserwacje Procent Obserwacje Procent Obserwacje Procent matka ojciec rodzestwo kto dorosy z ssiedztwa kto z kolegw kto inny nie znam takiej osoby 1 18 2 49 22 36 186 ,3% 6,0% ,7% 16,4% 7,4% 12,1% 62,4% 1 12 5 74 106 61 136 ,3% 3,6% 1,5% 22,1% 31,6% 18,2% 40,6% 7 39 6 83 93 60 77 2,4% 13,2% 2,0% 28,1% 31,5% 20,3% 26,1% Ogem
RAPORT
Co drugi badany ucze zna kogo, kto ma problemy z naduywaniem alkoholu(!). Ten wskanik wydaje si by jeszcze bardziej zatrwaajcy od wczeniej wspominanych. Znana osoba, ktra naduywa alkoholu, to kto z kolegw badanych lub kto dorosy z ssiedztwa (zdecydowanie rzadziej rodzice). Kontakt z osob naduywajc zaley od wieku badanych. Uczniowie szkoy podstawowej najczciej wskazuj na dalsze otoczenie, czyli dorosych z ssiedztwa. Gimnazjalici, jak i licealici widz problem wrd swoich rwienikw - to oni maj problem z alkoholem najczciej. Co ciekawe, wrd licealistw znacznie czciej ni w innych grupach wiekowych wskazuje si na swoich rodzicw zwaszcza na ojca - jako osoby uzalenione od alkoholu. By moe jest to zwizane z wikszym kamuflaem rodzicw w stosunku do modszych dzieci, by moe z wiksz zdolnoci starszej modziey do rozpoznawania problemu? Jak znaczcy dla badanych uczniw jest kontakt z osob naduywajc alkoholu pokazuj kolejne dwie tabelki. Po pierwsze badani, ktrzy maj kontakt z osobami naduywajcymi alkohol s mniej oporni w stosunku do chci jego sprbowania. Po drugie, i ta zaleno jest bardzo silna, uczniowie majcy kontakt z osobami naduywajcymi alkohol dwukrotnie czciej naduywaj go ni modzi nie znajcy przykadw naduywania alkoholu. Czy znasz kogo majcego problemy z naduywanie alkoholu?
Tak Liczebno Procent Czy kiedykolwiek pie napoje alkoholowe? Ogem tak nie 492 48 540 91,1% 8,9% 100,0% Nie Liczebno Procent 325 74 399 81,5% 18,5% 100,0% Ogem Liczebno Procent 817 122 939 87,0% 13,0% 100,0%
Tak Nie
Naduywania alkoholu ucz si dzieci od dorosych (czsto dorosych z ssiedztwa), a postaw t wzmacniaj w przyszoci ich koledzy, ktrzy zbyt czsto sigaj po alkohol.
RAPORT
od starszych kolegw ze sklepu z domu inne
tak nie nie wiem Ogem 29 66 200 295
Obserwacje
105 98 67 60
Procent
36,6% 34,1% 23,3% 20,9%
Ponad poowa badanych bdcych w wieku poniej szesnastu lat nie ma problemu z zakupem alkoholu. Czyni to za porednictwem starszych kolegw lub sami dokonuj zakupu bezporednio w sklepie.
Ogem Liczebno Procent 70 547 311 928 7,5% 58,9% 33,5% 100,0%
Zdaniem wikszoci badanych, bez wzgldu na wiek, alkohol jest drogi; jedynie 1/3 badanych uwaa e jest on tani. 26
Ogem Liczebno Procent 489 272 161 922 53,0% 29,5% 17,5% 100,0%
RAPORT
Rodzice ciesz si najwikszym zaufaniem modzie, wanie u nich poszukiwaliby pomocy, gdyby mieli problem z alkoholem. Jednak wraz z wiekiem zaufanie do rodzicw w tej kwestii spada. Ronie natomiast zaufanie do kolegw i przyjaci, wrd osiemnastolatkw ju co trzeci spord nich szukaby wsparcia u kolegi, a nie u rodzicw. Do kogo by si zwrci z problemem alkoholowym?
Grupa wiekowa / Rodzaj szkoy Szkoa podstawowa Szkoa rednia Gimnazjum (14-16 lat) (17 iwicej lat) (11-13 lat) Liczebno Procent Liczebno Procent Liczebno Procent rodzice rodzestwo telefon zaufania pedagog/psycholog w szkole ksidz/siostra zakonna przyjaciel/kolega kto inny do nikogo Ogem 179 13 16 35 3 27 6 17 296 60,5% 4,4% 5,4% 11,8% 1,0% 9,1% 2,0% 5,7% 100,0% 160 16 20 17 8 67 2 39 329 48,6% 4,9% 6,1% 5,2% 2,4% 20,4% ,6% 11,9% 100,0% 107 20 15 19 8 87 4 26 286 37,4% 7,0% 5,2% 6,6% 2,8% 30,4% 1,4% 9,1% 100,0%
Ogem Liczebno Procent 446 49 51 71 19 181 12 82 911 49,0% 5,4% 5,6% 7,8% 2,1% 19,9% 1,3% 9,0% 100,0%
27
RAPORT
28
Ogem Liczebno procent 171 330 174 240 915 18,7% 36,1% 19,0% 26,2% 100,0%
100 80 60 40 20 0
15,5
82,8
uywanie uywanie granie na palenie marihuany / ecstasy / automatach na papierosw haszyszu amfetaminy pienidze
Wykres 19
RAPORT
Narkotyki
29
RAPORT
Narkotyki.
Ok. 18% badanej populacji, to osoby, ktre miay ju czynny kontakt z narkotykami. W grupie najmodszych respondentw - uczniw szk podstawowych - okoo 4% miao kontakt z narkotykami, wrd starszych jest ju znacznie gorzej: w gimnazjach jest ok. 11% takich osb, a w szkoach rednich (wrd uczniw powyej 17 roku ycia) ok. 39%! Tylko dzieci zapytano o rodzaj uywanego narkotyku, udzielane odpowiedzi mog pokazywa jedynie zarysy tendencji, gdy dane nie s istotne statystycznie (zbyt maa liczba przypadkw). Najczciej wskazanym przez dzieci narkotykiem ktry uywaj jest trawka prawdopodobnie marihuana Jak czsto uywasz narkotykw?
Czsto kilka razy w tygodniu raz w tygodniu raz w miesicu kilka razy w roku raz w roku lub rzadziej nigdy nie uywaem narkotykw Ogem 27 23 20 44 50 770 934 Procent 2,9 2,5 2,1 4,7 5,4 82,4 100,0
RAPORT
Czy kiedykolwiek uywae (a) narkotykw? Jeli tak, jakie to byy narkotyki? (tylko dzieci)
Procent
2,0% 1,7% ,7% ,3% 96,3%
Badani uczniowie sigaj po narkotyki sporadycznie, jeli ich w ogle uywaj, to robi to kilka razy w roku lub rzadziej. Uywanie narkotykw uzalenione jest silnie od wieku, im uczniowe starsi tym czciej sigaj po te uywki. W szkole redniej (17 lat i wicej) ponad 6% uczniw jest w pewien sposb uzaleniona od narkotykw, gdy stosuje jak kilka razy w tygodniu. Jak czsto uywasz narkotykw?
Grupa wiekowa / Rodzaj szkoy Szkoa podstawowa Szkoa rednia (11-13 lat) Gimnazjum (14-16 lat) (17 i wicej lat) Liczebno Procent Liczebno Procent Liczebno Procent kilka razy w tygodniu raz w tygodniu raz w miesicu kilka razy w roku raz w roku lub rzadziej nigdy nie uywaem narkotykw Ogem 1 1 2 1 7 290 302 ,3% ,3% ,7% ,3% 2,3% 96,0% 100,0% 7 2 4 10 14 298 335 2,1% ,6% 1,2% 3,0% 4,2% 89,0% 100,0% 19 20 14 33 29 182 297 6,4% 6,7% 4,7% 11,1% 9,8% 61,3% 100,0%
Ogem Liczebno Procent 27 23 20 44 50 770 934 2,9% 2,5% 2,1% 4,7% 5,4% 82,4% 100,0%
31
Wyniki bada wskazuj, e chopcy oglnie nieco czciej sigaj po narkotyki ni ich rwnoletnie koleanki. Jak czsto uywasz narkotykw?
Pe mczyzna /chopiec kobieta/ dziewczyna Liczebno Procent Liczebno Procent kilka razy w tygodniu raz w tygodniu raz w miesicu kilka razy w roku raz w roku lub rzadziej nigdy nie uywaem narkotykw Ogem 16 13 9 18 25 351 432 3,7% 3,0% 2,1% 4,2% 5,8% 81,3% 100,0% 6 9 9 24 21 368 437 1,4% 2,1% 2,1% 5,5% 4,8% 84,2% 100,0%
Ogem Liczebno Procent 22 22 18 42 46 719 869 2,5% 2,5% 2,1% 4,8% 5,3% 82,7% 100,0%
RAPORT
32
Narkotyki s dostpne dla wikszoci badanych uczniw, tylko 39% wrd badanych uczniw nie wie gdzie mona kupi narkotyki (!). Odsetek uczniw w poszczeglnych grupach wiekowych znajcych miejsca nabywania narkotykw jest zatrwaajcy. 45% uczniw szkoy podstawowej, 70% gimnazjalistw oraz prawie 80% licealistw zna takie miejsca. Narkotyki nie s ju produktem ekskluzywnym, to popularne i oglnodostpne uywki. Najpopularniejsze miejsca zakupu narkotykw to dyskoteki, koncerty oraz ulica. Co ciekawe chopcy czciej od dziewczyn wymieniali ulice jako miejsce nabywania narkotykw, za ich koleanki dyskoteki i koncerty. A 16% uczniw wskazao na szko jako miejsce, w ktrym mona naby narkotyki. Gdzie najatwiej mona kupi narkotyki?
Obserwacje na ulicy na dyskotece/na koncercie w szkole w klubach modzieowych gdzie indziej nie wiem
211 312 148 154 76 364
Procent
22,6% 33,4% 15,9% 16,5% 8,1% 39,0%
na ulicy na dyskotece/na koncercie w szkole w klubach modzieowych gdzie indziej nie wiem
RAPORT
Procent
20
10 0
na ulicy
na dyskotece/na koncercie
w szkole
w klubach modzieowych
gdzie indziej
nie wiem
Szkoa podstawowa (11-13 lat) Procent Szkoa rednia (17 i wicej lat) Procent
Wykres 20 Mona z ca pewnoci stwierdzi, e modzie jest zachcana do kupna narkotykw, prawie co trzeciemu badanemu uczniowi skadano ju propozycj kupna, w tym a prawie 1/5 miaa tak propozycj kilka razy i czciej. Jeeli chodzi o rodzaj szkoy, to oczywicie najczciej proponuje si kupno narkotykw modziey szk rednich tylko 58% spord nich nie miao nigdy takiej oferty 33
RAPORT
34
Ogem Liczebno Procent 85 89 74 689 937 9,1% 9,5% 7,9% 73,5% 100,0%
Jak wynika z bada, znajomo miejsc, gdzie mona kupi narkotyki jest powszechna prawie poowa badanej modziey zna takie miejsca albo twierdzi, e atwo moe o nich zdoby informacje; a 24% uczniw gimnazjw i licew zna po kilka takich miejsc.
50 40
30 20
10 0
znam jedno takie miejsce znam kilka takich miejsc nie znam ale atwo nie znam takich miejsc mgbym si dowiedzie
Wykres 21
Czy znasz konkretne miejsca, gdzie mona kupi narkotyki? (tylko modzie)
Czsto nie znam takich miejsc nie znam ale atwo mgbym si dowiedzie znam kilka takich miejsc znam jedno takie miejsce Ogem 282 158 152 36 628 Procent 44,9 25,2 24,2 5,7 100,0
RAPORT
Opinia badanych na temat uywania narkotykw przez ich grup wiekow jest jeszcze bardziej niepokojca ni wczeniejsze deklaracje. 1/4 badanych uczniw jest zdania, e ich rwienicy uywaj narkotykw czsto lub bardzo czsto. Czstotliwo korzystania z narkotykw wzrasta wraz z wiekiem badanych. W grupie licealistw panuje opinia, e co drugi ich rwienik uywa narkotykw czsto lub bardzo czsto. Same tylko te dane s powodem do niepokoju. Jeeli poczy si je z wczeniejszymi wynikami odnonie alkoholu, tzn, e wrd licealistw cakiem spor grup mog stanowi uywajcy czsto narkotykw i spoywajcy rwnoczenie alkohol, to obraz jawi si jako przeraajcy. Uywanie narkotykw wrd rwienikw jest...
Procent
5,6 20,9 25,6 47,9 100,0
Ogem Liczebno Procent 50 186 228 427 891 5,6% 20,9% 25,6% 47,9% 100,0%
35
RAPORT
36
Ogem Liczebno Procent 531 57 330 918 57,8% 6,2% 35,9% 100,0%
Zdaniem wikszoci badanych narkotyki s drogie. Opinia ta wzrasta wraz z wiekiem oraz - co zrozumiae - zakresem uytkowania. Tabela krzyowa wiat bez narkotykw byby... (tylko modzie)
Grupa wiekowa / Rodzaj szkoy Szkoa rednia Gimnazjum (14-16 lat) (17 i wicej lat) Liczebno Procent Liczebno Procent lepszy taki sam gorszy Ogem 235 83 15 333 70,6% 24,9% 4,5% 100,0% 153 125 16 294 52,0% 42,5% 5,4% 100,0%
Ogem Liczebno Procent 388 208 31 627 61,9% 33,2% 4,9% 100,0%
RAPORT
Papierosy
37
RAPORT
Papierosy.
Jak wynika z bada, wrd uczniw krakowskich szk 26% stanowi palacze, z czego 15% to naogowcy, palcy papierosy regularnie. Odsetek naogowych palaczek jest nieco wyszy ni palaczy (odpowiednio: ok. 17% i 12%). Wrd uczniw szkoy podstawowej palcy regularnie s nieliczni, natomiast co dziesity gimnazjalista i co trzeci licealista deklaruje regularne palenie papierosw.
RAPORT
tak, regularnie
nie
Wykres 23
39
RAPORT
40
Papierosy nie s tak popularne jak spoywanie alkoholu, jednak wiek inicjacji tytoniowej jest zbliony do wieku inicjacji alkoholowej. Wikszo regularnie palcych zaczyna pali w wieku 15-16 lat, jednak prawie poowa czyni to przed ukoczeniem 14 roku ycia. Od ktrego roku ycia palisz regularnie papierosy? (tylko modzie)
Czsto poniej 12 lat lub wczeniej od 13-14 roku ycia od 15-16 roku ycia od 17-18 roku ycia Ogem 36 74 82 30 222
Zdaniem co trzeciego badanego palenie papierosw jest bardzo czste wrd rwienikw. Tylko co pity badany uwaa, e jest bardzo rzadkie. Im uczniowie starsi tym na sile przybiera opinia, e rwienicy bardzo czsto pal. Co drugi gimnazjalista jest zdania, e jego koledzy pal bardzo czsto. Wrd dziewczyn popularniejsze ni wrd chopcw jest przekonanie, e ich rwieniczki pal bardzo czsto.
Palenie papierosw wrd rwienikw jest...
Pe mczyzna /chopiec Liczebno Procnet bardzo czste czste rzadkie bardzo rzadkie Ogem 131 136 72 85 424 30,9% 32,1% 17,0% 20,0% 100,0% kobieta/ dziewczyna Liczebno Procnet 156 138 56 80 430 36,3% 32,1% 13,0% 18,6% 100,0% Ogem Liczebno Procnet 287 274 128 165 854 33,6% 32,1% 15,0% 19,3% 100,0%
Ogem Liczebno Procent 309 294 135 177 915 33,8% 32,1% 14,8% 19,3% 100,0%
RAPORT
Procent
37,1% 45,7% 38,0%
Obserwacje wykad / lekcja uwiadamiajca program TV rozmowa z rodzicami broszura / ulotka reklama uliczna artyku w prasie audycja w radio inne
417 367 352 319 290 278 122 34
Procent
69,5% 61,2% 58,7% 53,2% 48,3% 46,3% 20,3% 5,7%
41
70,00
zn a
TV
ia j ca
/u lo tk a
pr as ie
ra di o
ca m
ia da m
pr og ra m
ro dz i
ul ic
ku w
br os zu ra
/l ek cj a
ro zm
ow
Wykres 24
yk a
Z jaka form informacji o negatywnych skutkach uywania alkoholu si spotkae? (tylko modzie)
Grupa wiekowa / Rodzaj szkoy Szkoa rednia Gimnazjum (14-16 lat) (17 i wicej lat) Obserwacje Procent Obserwacje Procent wykad / lekcja uwiadamiajca broszura / ulotka reklama uliczna rozmowa z rodzicami artyku w prasie program TV inne audycja w radio 234 169 144 215 147 191 14 77 73,4% 53,0% 45,1% 67,4% 46,1% 59,9% 4,4% 24,1% 183 150 146 137 131 176 20 45 65,1% 53,4% 52,0% 48,8% 46,6% 62,6% 7,1% 16,0% Ogem
au dy cj a
u w
ar ty
re kl am
in
Procent 69,5% 53,2% 48,3% 58,7% 46,3% 61,2% 5,7% 20,3%
42
ne
RAPORT
40,00
RAPORT
ur a
am
br os z
ow a
ro zm
Wykres 25
Z jaka form informacji o negatywnych skutkach uywania alkoholu si spotkae? (tylko modzie)
Nowa Huta Obserwacje Procent wykad / lekcja uwiadamiajca broszura / ulotka reklama uliczna rozmowa z rodzicami artyku w prasie program TV inne audycja w radio 84 64 58 79 54 76 6 19 60,5% 46,3% 42,2% 57,1% 38,8% 55,2% 4,1% 13,6% W ktrej dzielnicy Krakowa mieszkasz? Podgrze rdmiecie Obserwacje Procent Obserwacje Procent 135 92 100 115 81 119 5 36 71,6% 48,5% 53,1% 60,7% 42,7% 62,8% 2,7% 19,0% 88 66 48 66 60 76 5 27 73,1% 55,1% 39,9% 54,4% 49,9% 62,7% 3,8% 22,4% Ogem Krowodrza Obserwacje Procent 105 86 75 82 71 87 13 33 75,2% 61,7% 53,6% 58,5% 51,1% 62,2% 9,5% 23,6% Obserwacje 412 308 282 341 266 358 29 115 Procent 70,1% 52,5% 47,9% 58,0% 45,2% 60,8% 4,9% 19,5%
Modzie zostaa zapytana o najskuteczniejsze formy edukacji przeciwalkoholowej. Preferowane formy takiej edukacji, to przede wszystkim program telewizyjny (szczeglnie w grupie gimnazjalistw) oraz wykad lub lekcja uwiadamiajca (szczeglnie w grupie gimnazjalistw). Wysoka pozycja tej drugiej formy edukacji odnonie uzalenie wydaje si by wyzwaniem dla pedagogw szkolnych, gdy jak wida sama modzie docenia si odziaywania takich spotka. Rozmow z rodzicami wymienia co trzeci badany ucze szkoy ponadpodstawowej.
Ktra z poniszych form najlepiej przekazaaby informacje o negatywnych skutkach uywania alkoholu? (tylko modzie)
Grupa wiekowa / Rodzaj szkoy Szkoa rednia Gimnazjum (14-16 lat) (17 i wicej lat) Obserwacje Procent Obserwacje Procent program TV wykad / lekcja uwiadamiajca rozmowa z rodzicami reklama uliczna artyku w prasie audycja w radio broszura / ulotka co innego 123 133 131 51 17 23 19 33 37,0% 40,1% 39,5% 15,4% 5,1% 6,9% 5,7% 9,9% 129 104 84 63 25 18 21 39 44,5% 35,9% 29,0% 21,7% 8,6% 6,2% 7,2% 13,4% Ogem
re kl
au dy c
ja
43
Ktra z poniszych form najlepiej przekazaaby informacje o negatywnych skutkach uywania alkoholu?
artyku w prasie broszura / ulotka audycja w radio co innego reklama uliczna program TV rozmowa z rodzicami wykad / lekcja uwiadamiajca 0 5 10 15 20 25
Procent
RAPORT
30 35 40 45 50
Gimnazjum (14-16 lat)
Wykres 26 Inne s te preferencje badanych, co do formy edukacji ze wzgldu na ich pe. Chopcy rzadziej ni dziewczyny wybierali ktr z wymienionych form przekazu informacji przeciwalkoholowej, wskazujc czciej na ogln kategori co innego.
Ktra z poniszych form najlepiej przekazaaby informacje o negatywnych skutkach uywania alkoholu? (tylko modzie)
Pe mczyzna /chopiec kobieta/ dziewczyna Obserwacje Procent Obserwacje Procent program TV wykad / lekcja uwiadamiajca rozmowa z rodzicami reklama uliczna artyku w prasie broszura / ulotka audycja w radio co innego 112 101 95 44 16 21 19 39 38,6% 34,8% 32,8% 15,2% 5,5% 7,2% 6,6% 13,4% 127 120 109 63 24 18 20 29 43,1% 40,7% 36,9% 21,4% 8,1% 6,1% 6,8% 9,8% Ogem Obserwacje 239 221 204 107 40 39 39 68 Procent 40,9% 37,8% 34,9% 18,3% 6,8% 6,7% 6,7% 11,6%
Badana modzie ma te prost recept na sposb zmniejszenia wypijanego przez ni alkoholu. Ponad poowa z nich, bez wzgldu na pe, uwaa, e naley odbiera licencje placwkom, ktre sprzedaj alkohol nieletnim. Ponadto podobny odsetek badanych (okoo 60%) proponuje, aby rodzice zwikszyli zaangaowanie w wychowanie swoich dzieci, a dalej postuluj, aby zapewni im ciekawsz ofert spdzania czasu wolnego. Jednym sowem rodzice nie interesuj si swoimi pociechami, a te nie potrafi same sobie zorganizowa czasu wolnego inaczej ni poprzez imprez. 44
W naszym raporcie sporzdzonym w roku 2000 na temat sposobw spdzania przez dzieci czasu wolnego ten problem by rwnie silnie obecny.
Jakie kroki naleaoby podj w pierwszej kolejnoci, by zmniejszy spoycie alkoholu wrd modziey? (tylko modzie)
Pe mczyzna /chopiec Obserwacje Procent odbieranie licencji placwkom, ktre sprzedaj alkohol nieletnim wiksze zaangaowanie rodzicw w wychowanie dzieci ciekawsza oferta zorganizowanego spdzania wolnego czasu surowsze kary dla pijcej modziey wicej uwiadamiajcych programw w TV i radiu, prasie pogadanki dla modziey prowadzone w szkole zaangaowanie Kociow i grup wyznaniowych inne 174 161 162 124 103 94 30 13 60,6% 56,1% 56,4% 43,2% 35,9% 32,8% 10,5% 4,5% kobieta/ dziewczyna Obserwacje Procent 183 181 177 106 115 97 10 10 61,8% 61,1% 59,8% 35,8% 38,9% 32,8% 3,4% 3,4% Ogem
RAPORT
Jakie kroki naleaoby podj w pierwszej kolejnoci, by zmniejszy spoycie alkoholu wrd modziey?
inne
pogadanki dla modziey prowadzone w szkole wicej uwiadamiajcych programw w TV i radiu, prasie surowsze kary dla pijcej modziey ciekawsza oferta zorganizowanego spdzania wolnego czasu wiksze zaangaowanie rodzicw w wychowanie dzieci odbieranie licencji placwkom, ktre sprzedaj alkohol nieletnim 0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00 60,00 70,00
Procent
Wykres 27 45
Jakie kroki naleaoby podj w pierwszej kolejnoci, by zmniejszy spoycie alkoholu wrd modziey? (tylko modzie)
Grupa wiekowa / Rodzaj szkoy Szkoa rednia Gimnazjum (14-16 lat) (17 i wicej lat) Obserwacje Procent Obserwacje Procent odbieranie licencji placwkom, ktre sprzedaj alkohol nieletnim ciekawsza oferta zorganizowanego spdzania wolnego czasu wiksze zaangaowanie rodzicw w wychowanie dzieci surowsze kary dla pijcej modziey wicej uwiadamiajcych programw w TV i radiu, prasie pogadanki dla modziey prowadzone w szkole zaangaowanie Kociow i grup wyznaniowych inne 211 182 183 150 119 114 32 12 64,1% 55,3% 55,6% 45,6% 36,2% 34,7% 9,7% 3,6% 166 183 176 95 108 88 13 15 56,5% 62,2% 59,9% 32,3% 36,7% 29,9% 4,4% 5,1% Ogem
RAPORT
46
Ciekawe, e w grupie najstarszych, ktrzy uwaaj rozmow z rodzicami za nie najlepsz form edukacji antyalkoholowej, pojawia si jednak pogld, e ta forma edukacji jest najbardziej skuteczna. Wynika to najpewniej z faktu, e w wieku, w ktrym s licealici (17 i wicej) rozmowa z rodzicami naley do cikich i stresujcych dowiadcze. Badana modzie w zdecydowanej wikszoci nie zna instytucji zajmujcych si leczeniem uzalenie, ledwie 14% badanych posiada wiedz na ich temat. Wydaje si, e wiadomo funkcjonowania takich placwek jest absolutnie niewspmierna w stosunku do skali problemu dotyczcego badanej grupy.
Czy znasz instytucje na terenie Krakowa zajmujce si leczeniem uzalenie? (tylko modzie)
Procent
13,7 86,3 100,0
Subkultury a uywki.
Przejawy subkulturowe zostay przez organizatora bada sprowadzone do kilku trendw muzycznych. Takie ograniczeni i uproszczenie nie pozwala na wyciganie daleko idcych wnioskw, co do wpywu istniejcych faktycznie subkultur na spoywane uywki. Opis odnosi si raczej do skojarze badanych z poszczeglnymi trendami muzycznymi, o ktrych moemy domniemywa, e s reprezentatywne dla zwizanej z nimi subkultury.
RAPORT
Wykres 28 20% badanych uczniw nie kojarzy adnej z przedstawionych rodzajw muzyki z uywkami. Najmniej kojarzc si z uywkami muzyk jest rock i pop. Nie s to z pewnoci rodzaje muzyki, jakiej najchtniej suchaj obecnie nastolatki, to muzyka wapniakw (rodzicw). Muzyka suchana przez t grup badanych, to niewtpliwie hip-hop, ktry jest kojarzony z alkoholem oraz mikkimi narkotykami, jak haszysz oraz marihuana. Techno to muzyka zabaw i wspczesnych dyskotek, std najczstsze skojarzenia z ecstasy i amfetamin. Ciekawe, e badani musz posiada subteln wiedz odnonie narkotykw kojarzc te o dziaaniu pobudzajcym z odpowiedni muzyk, ktra tego wymaga. Dowodzioby to nie tylko znajomoci poszczeglnych narkotykw, ale i ich odpowiedniego zastosowania, co wskazuje na raczej czste ich uywanie. Cikie uderzenie (heavy metal) kojarz z najciszymi narkotykami tj. heroin i morfin. 47
RAPORT
48
141 77 47 34 47 15 12 72
105 97 71 62 80 23 15 66
Procent
RAPORT
Podgrze
Wykres 29 49
Rwnie wrd uczniw Krowodrzy najwikszy jest odsetek tych, ktrzy spoywali po raz pierwszy alkohol przed ukoczeniem 12-go roku ycia.
RAPORT
50
Najpniej przechodz inicjacj alkoholow uczniowie w Podgrzu i w Nowej Hucie. Przy pierwszym spoywaniu alkoholu badanym najczciej towarzyszyli koledzy (na terenie rdmiecia i Podgrza); w Nowej Hucie i Krowodrzy dzieci i modzie otrzymyway swj pierwszy alkohol najczciej z rk rodzicw.
Kto towarzyszy ci, gdy pierwszy raz pie (prbowae) napoje alkoholowe?
Nowa Huta Obserwacje Procent 9 5,0% 81 46,5% 78 44,5% 21 12,3% W ktrej dzielnicy Krakowa mieszkasz? Podgrze rdmiecie Obserwacje Procent Obserwacje Procent 14 5,4% 11 7,4% 93 36,1% 43 29,3% 130 50,2% 82 55,5% 36 13,7% 22 14,7% Ogem Krowodrza Obserwacje Procent 4 1,9% 99 51,8% 82 42,8% 15 7,9% Obserwacje 37 317 371 94 Procent 4,8% 41,0% 48,1% 12,1%
Krowodrza
rdmiecie
Podgrze
Nowa Huta
10
20
30
40
50
60
byem sam
kto inny
koledzy
Wykres 30
Najwicej badanych, ktrzy znaj kogo naduywajcego alkohol, to uczniowie szk w rdmieciu, najczciej jest to jaka osoba w ssiedztwie lub kto z kolegw, natomiast najmniejszy odsetek badanych majcych kontakt z osobami naduywajcymi alkoholu znajduje si w Nowej Hucie. Wyniki odnonie rodzicw i rodzestwa nie s istotne statystycznie (zbyt maa liczk\ba przypadkw) i trudno si do nich odnie.
RAPORT
Czy znasz kogo majcego problemy z naduywanie alkoholu? Jeli tak, to kto to jest?
Nowa Huta Obserwacje Procent
matka ojciec rodzestwo kto dorosy z ssiedztwa kto z kolegw kto inny nie znam takiej osoby 3 19 4 31 41 40 109 1,3% 8,8% 2,0% 14,4% 19,4% 18,8% 50,9%
W ktrej dzielnicy Krakowa mieszkasz? Podgrze rdmiecie Obserwacje Procent Obserwacje Procent
4 27 1 75 74 56 121 1,5% 9,1% ,4% 25,0% 24,9% 18,7% 40,3% 0 11 6 51 49 27 67 ,0% 6,2% 3,1% 28,1% 26,7% 14,7% 36,7%
Obserwacje Procent
9 71 13 214 220 155 384 1,0% 7,8% 1,4% 23,5% 24,1% 17,1% 42,2%
Najnisza czstotliwo spoywania alkoholu w grupie rwienikw dotyczy uczniw z Nowej Huty, podczas gdy najwyszy wskanik odnosi si do Krowodrzy.
Wpyw na wyniki tej czci bada na pewno moe mie profil szkoy, w ktrej wykonywane byy ankiety. Jednak cecha ta nie zalaza si w kwestionariuszu badawczym w zwizku z tym ciko jest wytumaczy poszczeglne rnice w obrbie analizowanych dzielnic.
W ktrej dzielnicy Krakowa mieszkasz? Podgrze rdmiecie Obserwacje Procent Obserwacje Procent
92 131 81 60 53 26 38,2% 54,3% 33,8% 24,7% 22,1% 11,0% 44 72 31 31 26 13 32,5% 54,0% 23,0% 23,1% 19,3% 10,0%
Obserwacje Procent
303 384 176 192 157 108 42,5% 53,8% 24,6% 26,9% 21,9% 15,2%
51
Krowodrza
RAPORT
52
rdmiecie
Podgrze
Nowa Huta
10 na imprezie
20
30 u siebie w domu
40
50
60
w dyskotece/na koncercie
Wykres 31 Alkohol w domu spoywaj najczciej uczniowie z Krowodrzy, na ulicy lub w parku czyni to najczciej ci z Podgrza, natomiast na imprezie czyni to w rwnie czsto reprezentanci wszystkich dzielnic.
Najrzadziej upijali si uczniowie zamieszkujcy rdmiecie i Now Hut, najczciej mieszkacy Krowodrzy oraz Podgrza.
Z jaka form informacji o negatywnych skutkach uywania alkoholu si spotkae? (tylko modzie)
W ktrej dzielnicy Krakowa mieszkasz? Ogem Nowa Huta Podgrze rdmiecie Krowodrza Obserwacje Procent Obserwacje Procent Obserwacje Procent Obserwacje Procent Obserwacje Procent
wykad / lekcja uwiadamiajca broszura / ulotka reklama uliczna rozmowa z rodzicami artyku w prasie program TV inne audycja w radio 84 64 58 79 54 76 6 19 60,5% 46,3% 42,2% 57,1% 38,8% 55,2% 4,1% 13,6% 135 92 100 115 81 119 5 36 71,6% 48,5% 53,1% 60,7% 42,7% 62,8% 2,7% 19,0% 88 66 48 66 60 76 5 27 73,1% 55,1% 39,9% 54,4% 49,9% 62,7% 3,8% 22,4% 105 86 75 82 71 87 13 33 75,2% 61,7% 53,6% 58,5% 51,1% 62,2% 9,5% 23,6% 412 308 282 341 266 358 29 115 70,1% 52,5% 47,9% 58,0% 45,2% 60,8% 4,9% 19,5%
W porwnaniu z innymi dzielnicami uczniowie z Krowodrzy mieli czciej wykady i lekcje tematyczne powicone negatywnym skutkom alkoholu, czciej te ni pozostali mieli kontakt z reklam uliczn czy ulotk zwracajc uwag na problem alkoholu.
Jak czsto uywasz narkotykw?
Nowa Huta Liczebno Procent
kilka razy w tygodniu raz w tygodniu raz w miesicu kilka razy w roku raz w roku lub rzadziej nigdy nie uywaem narkotykw Ogem 7 5 7 8 13 178 218 3,2% 2,3% 3,2% 3,7% 6,0% 81,7% 100,0%
W ktrej dzielnicy Krakowa mieszkasz? Podgrze rdmiecie Liczebno Procent Liczebno Procent
8 12 7 17 18 236 298 2,7% 4,0% 2,3% 5,7% 6,0% 79,2% 100,0% 6 2 2 10 6 157 183 3,3% 1,1% 1,1% 5,5% 3,3% 85,8% 100,0%
RAPORT
rdmiecie
raz w miesicu Podgrze raz w tygodniu Nowa Huta kilka razy w tygodniu 0 10 20 30 40 50 60 70 80 90
Wykres 32 Wrd modziey uywajcej narkotykw rnice pomidzy dzielnicami s niewielkie. Uczniowie ze rdmiecia nieco czciej sigaj po narkotyki ni ich rwienicy z Podgrza.
Czy kiedykolwiek proponowano ci kupno narkotykw?
Nowa Huta Liczebno Procent W ktrej dzielnicy Krakowa mieszkasz? Podgrze rdmiecie Liczebno Procent Liczebno Procent Krowodrza Liczebno Procent Ogem Liczebno Procent
tak, wiele razy tak, kilka razy tak, raz nie, nigdy Ogem
25 15 13 163 216
23 32 17 229 301
14 19 20 131 184
23 25 22 147 217
85 91 72 670 918
53
RAPORT
54
Podgrze
Nowa Huta 0 10 20 30 40 50 60 70 80
Wykres 33 Tam, gdzie modzie najrzadziej siga po narkotyki (Krowodrza), najczciej miaa kontakt z osob, ktra proponowaa im kupno narkotyku.
Wykres 34
Najwicej miejsc gdzie mona najatwiej kupi narkotyki wymieniali uczniowie ze rdmiecia i Krowodrzy. Najmniej takich miejsc znaj uczniowie mieszkajcy w Nowej Hucie.
Uywanie narkotykw wrd rwienikw jest...
Nowa Huta Liczebno Procent
bardzo czste czste rzadkie bardzo rzadkie Ogem 14 44 43 98 199 7,0% 22,1% 21,6% 49,2% 100,0%
W ktrej dzielnicy Krakowa mieszkasz? Podgrze rdmiecie Liczebno Procent Liczebno Procent
18 57 70 145 290 6,2% 19,7% 24,1% 50,0% 100,0% 12 37 50 74 173 6,9% 21,4% 28,9% 42,8% 100,0%
RAPORT
rdmiecie
rzadkie
Podgrze
czste
Nowa Huta 0 10 20 30 40 50
bardzo czste
Wykres 35 Zdanie na temat uywania narkotykw w grupie rwieniczej potwierdzaj wczeniejsze wnioski. Najczciej narkotyki uywane s przez uczniw w rdmieciu.
55
Notatki
RAPORT
56