BMP3033 KETERAMPILAN MEMBACA

TEKNIK MENGAJAR KEFAHAMAN MEMBACA DAB BERFIKIR SECARA KRITIKAL: HUBUNGAN SOAL-JAWAB DAN PENGAJARAN EKSPLISIT

KUMPULAN A BIL 1 2 NAMA NURUL JANNATUN NAEMAH BT AHMAD ANIS IZWANI BT MD RADZI NO MATRIK D20111047486 D20111047585

PENSYARAH: DR DAHLIA BT JANAN

JABATAN BAHASA DAN KESUSASTERAAN MODEN FAKULTI BAHASA DAN KOMUNIKASI UNIVERSITI PENDIDIKAN SULTAN IDRIS SEMESTER 2 SESI 2012/2013

1.0

Definisi Hubungan Soal-Jawab

Hubungan Soal Jawab atau Question Answer Relationships (QAR), telah diperkenalkan oleh Raphael pada tahun 1982. Hubungan soal jawab dijadikan sebagai salah satu cara untuk

meningkatkan keupayaan pelajar untuk menjawab soalan-soalan kefahaman. Pelajar akan belajar secara sistematik untuk menganalisis bentuk soalan yang berbeza .QAR dibangunkan bagi membantu pelajar untuk belajar cara untuk menjawab soalan-soalan berdasarkan apa sebenarnya yang terdapat dalam teks serta menggunakan pengetahuan latar belakang mereka sendiri. Rutin QAR jelas boleh menunjukkan hubungan antara soalan dan jawapan dan jawaKEpan 2.0 Rasional Hubungan Soal-Jawab Dalam Proses Pengajaran Dan Pembelajaran.

Taffy Raphael menyatakan bahawa hubungan soal jawab dibangunkan untuk menjelaskan langkah-langkah untuk pelajar menggunakan pendekatan tugas membaca teks dan menjawab soalan. Hal ini akan membantu mereka menyedari tentang keperluan untuk mempertimbangkan kedua-dua maklumat dalam teks dan maklumat dari pengetahuan latar belakang mereka sendiri. Oleh itu, rasional menggunakan strategi hubungan soal jawab ini ialah : 1. Menunjukkan hubungan antara soalan dan jawapan. 2. Mengkategorikan pelbagai jenis soalan dan tahap soalan. 3. Membantu pelajar untuk menganalisis, memahami dan bertindak balas terhadap konsep teks. 4. Membantu menyangkal tanggapan biasa yang diadakan oleh pelajar-pelajar bahawa teks mempunyai semua jawapan.

3.0

Cara Mengaplikasikan Qar Atau Hubungan Soal-Jawab

Sistem ini adalah berdasarkan Taksonomi yang dicadangkan oleh Pearson dan Johnson (1978) yang menyebut tentang tindak balas kefahaman.QAR juga boleh digunakan dengan laman web dan format media. Sistem ini dicipta supaya pelajar dapat mengenal pasti empat jenis soalan iaitu : 1. Hak Ada - Soalan dan jawapan yang terdapat dalam ayat yang sama. 2. Berfikir dan Mencari - Jawapan adalah dalam teks tetapi pelajar perlu melihat di beberapa tempat untuk mencari jawapannya. 3. Pengarang dan Anda - Jawapan tidak dalam teks. Pelajar menggabungkan apa yang mereka tahu daripada teks dengan pengetahuan mereka sendiri. 4. Pada saya sendiri - Jawapan tidak dalam teks dan pelajar boleh menjawab soalan dari pengetahuan mereka sendiri tanpa membaca teks. Contoh Peta minda yang boleh digunakan :

Jadual 1.0
3

Jadual 1.1 Sistem ini digunakan oleh guru-guru dan pelajar-pelajar untuk membangunkan kefahaman mereka menurut Tierney dan Cunningham (1984). Raphael menggunakan empat prinsip pengajaran untuk membantu pelajar menganalisis soalan. 1. Memberi maklum balas segera 2. Kemajuan daripada teks pendek kepada teks panjang

3. Bermula dengan soalan-soalan yang jelas dan mudah kepada soalan yang lebih rumit dan memerlukan pelbagai sumber sebagai rujukan. 4. Membentuk sifat berdikari bermula dengan pengalaman belajar dan berkembang kepada aktiviti individu dan bebas. Raphael dan Pearson membuktikan keberkesanan strategi hubungan soal jawab ini pada tahun 1982 melalui satu kajian yang telah dijalankan dengan menyatakan bahawa seseorang yang telah diajar strategi ini oleh seorang penyelidik universiti adalah lebih berjaya untuk menjawab soalan-soalan berbanding daripada pelajar-pelajar yang tidak menerima arahan. 3.1 Penerangan Prosedur Dalam Hubungan Soal Jawab

Pada pertengahan strategi hubungan soal jawab ini, pelajar akan mula mengenal pasti soalan-soalan sama ada soalan yang sedia ada, soalan yang difikirkan dan dicari atau soalan dari diri pelajar itu sendiri) dengan menggunakan pengetahuan sedia ada, pelajar perlu belajar untuk menjana jawapan. Raphael telah menyediakan satu garis panduan dan format kepada pelajar untuk menggunakan strategi ketika membaca. Strategi yang dianjurkan ialah memberikan tumpuan ketika pembacaan berlaku kepada tindak balas yang baik untuk membina soalan. Raphael mencadangkan kadar masa seminggu untuk latihan intensif dan diikuti oleh aktiviti-aktiviti penyelenggaraan. Guru perlu mengesyorkan empat pelajaran yang untuk membuat latihan intensif pada minggu pertama. Antara pelajaran yang disarankan tersebut ialah :

3.2

Pelajaran 1

Pelajaran pertama ini bertujuan untuk memperkenalkan pelajar kepada kehendak tugasan yang mempunyai soalan berbeza dan menyediakan amalan awal untuk mengenal pasti permintaan soalan untuk jawapan. Raphael telah mengesyorkan supaya guru membincangkan perbezaan antara teks dan pengetahuan sendiri. Tiga peringkat teknik boleh digunakan untuk petikan yang ringkas. 1. Peringkat pertama : Pelajar diberi peluang untuk membaca petikan dengan memberikan soalan berserta jawapan yang mereka jumpa. Setiap soalan mesti mempunyai hubungan soal jawab. Kemudian pelajar diminta untuk membincang jenis soalan dan jawapan yang dibina. 2. Peringkat kedua : Raphael mencadangkan supaya pelajar diberi peluang untuk menjawab soalan-soalan dengan menggunakan petikan tersebut dan mereka perlu membina satu kumpulan hubungan soal jawab bagi setiap soalan. 3. Peringkat ketiga : Raphael mencadangkan supaya pelajar menentukan hubungan soal jawab dengan bertindak balas kepada jawapan. Pelajaran 2 Tujuan pelajaran kedua adalah untuk menyediakan pelajar dengan kajian yang berpandukan dengan petikan yang lebih panjang iaitu sekitar 75 hingga 150 patah perkataan. Raphael mencadangkan supaya guru memulakan pengajaran dengan kajian seperti mengkategorikan soalan seperti membina lima soalan yang memerlukan jawapan yang berbeza.
6

Pelajar dibahagikan kepada dua kumpulan dan mereka dikehendaki memberi maklum balas yang berbeza. Jadi jawapan yang mereka dapat dalam soalan yang sama adalah berbeza, kemudian mereka dikehendaki memberi penerangan kepada kedua-dua kumpulan mengenai hubungan jawapan dan soalan yang mereka dapat. Menurut Raphael, strategi ini adalah sangat tepat digunakan oleh guru untuk menjelaskan alasan jawapan yang diterima adalah berbeza walaupun soalannya sama. Pelajaran 3 Raphael mencadangkan supaya tugas hubungan soal jawab ini dilanjutkan untuk pemilihan cerita yang singkat. Beliau mencadangkan supaya guru membahagikan kepada empat bahagian pemilihan yang memberi dua soalan dalam setiap bahagian sebanyak tiga jenis. Bahagian pertama akan siap apabila pelajar mengkaji semula strategi yang mereka gunakan. Kemudian pelajar akan dapat menyelesaikan lagi tiga baki bahagian bebas sebelum mereka memperoleh maklum balas. Pelajaran 4 Raphael mencadangkan supaya guru menggunakan bahan biasa yang mudah ditemui dalam kelas seperti kajian sosial atau sains. Beliau mencadangkan agar guru memberi laluan kepada pelajar sebagai satu unit tunggal dengan enam soalan daripada kategori hubungan soal-jawab bagi setiap soalan dan menjawabnya. Walaupun begitu, Raphael juga mengesyorkan supaya pelajaran kajian mingguan diamalkan supaya pelajar dapat menjalankan aktiviti yang menyeronokkan seperti permainan mahkamah yang memerlukan pembaca untuk menjawab soalan-soalan daripada pelajar yang memainkan peranan sebagai peguam dengan sumber jawapan.
7

Permainan ini dapat mengukuhkan lagi kecekapan pelajar dalam QAR atau hubungan soal-jawab. 4.0 Kelebihan Hubungan Soal-Jawab 4.1 Memberi Pendekatan Kepada Pelajar Untuk Membaca Teks Dan Menjawab Soalan. QAR atau hubungan soal-jawab merupakan salah satu strategi pengajaran yang telah dibangunkan sejak beberapa tahun yang lalu. Raphael telah berusaha menerokai bidang ini mengikut gred dan keupayaan pelajar yang berbeza. Menurut Raphael, satu kejayaannya ialah beliau berjaya meningkatkan keupayaan pelajar yang di bawah purata gred empat kepada gred lapan. Raphael mendakwa bahawa QAR merupakan strategi yang mudah dipelajari oleh guru. Taffy Raphael, QAR dibangunkan sebagai alat untuk menjelaskan bagaimana pelajar boleh belajar pendekatan tugas membaca teks dan menjawab soalan. Ia membantu pelajar menyedari keperluan untuk mempertimbangkan kedua-dua maklumat dalam teks dan maklumat dari pengetahuan latar belakang mereka sendiri. Tanpa pelajar arahan QAR sering lebih bergantung kepada maklumat teks atau pengetahuan latar belakang. 5.0 Kekurangan Hubungan Soal-Jawab 5.1 Tidak Pasti Sama Ada Pelajar Dapat Menjawab Soalan Dengan Baik Dalam Jangka Masa Panjang. Kekurangan data penyelidikan Raphael ialah faedah jangka panjang atau bahaya yang mungkin akan timbul daripada penggunaan strategi ini. Raphael tidak tahu sama ada
8

pelajar-pelajar yang telah dilatih untuk melakukan QAR dapat menjawab soalan-soalan dengan baik selepas jangka masa panjang apabila mereka tamat latihan. Hal ini kerana, Raphael tidak mempunyai data deskriptif tentang cara QARs mempengaruhi proses pemikiran yang pembaca gunakan untuk menjawab soalan-soalan dan terus membaca. 5.2 Tidak Dapat Meningkatkan Kefahaman Pada Masa Akan Datang.

Kebimbangan yang disebut berkaitan dengan masalah menggunakan taksonomi. pertama, taksonomi itu bertujuan untuk menerangkan jenis soalan-jawapan dan bukannya untuk memudahkan penentuan jawapan yang betul. Kedua, QAR tidak boleh meningkatkan kefahaman pada masa akan datang. Bagi menentukan sifat hubungan antara soalan dan jawapan seolah-olah mengikuti dari bukannya mendahului menjawab soalan. Jika ini berlaku, QAR mungkin terbaik dilihat sebagai membantu pembaca mencapai maklum balas pada jawapan mereka sebaliknya jawapan kepada soalan. 6.0 Cadangan Aktiviti 6.1 Menggunakan Strategi QAR :

Pelajar perlu menggunakan empat jenis soalan dan jawapan seperti (Hak Ada, Berfikir dan Mencari, Pengarang dan Anda, dan Pada saya sendiri ) untuk mengenal pasti hubungan soal jawab dalam teks tersebut. Pelajar perlu membaca teks di bawah dan menjawab soalan yang dibina setelah selesai membaca. Pelajar perlu bekerjasama dengan rakan-rakan untuk menentukan hubungan soal-jawab soalan. Nyatakan mengapa jawapannya sesuai dijawab mengikut kategori tersebut.

Tom has lived in Marysville his entire life. However, tomorrow, Tom and his family would be moving 200 miles away to Grand Rapids. Tom hated the idea of having to move. He would be leaving behind his best friend, Ron, the baseball team he had played on for the last two years, and the big swing in his backyard where he liked to sit and think. And to make matters worse, he was moving on his birthday! Tom would be thirteen tomorrow. He was going to be a teenager! He wanted to spend the day with his friends, not watching his house being packed up and put on a truck. He thought that moving was a horrible way to spend his birthday. What about a party? What about spending the day with his friends? What about what he wanted? That was just the problem. No one ever asked Tom what he wanted. Contoh Soalan yang dibina. 1. How long has Tom lived in Marysville? 2. What is the name of the town where Tom and his family are moving? 3. What might Tom do to make moving to a new town easier for him? 4. Does Tom like playing on the baseball team he has played on for the last two years? 5. In what ways can moving to a new house and to a new city be exciting? 6. What is Toms best friends name? Pelajar boleh menggunakan peta minda yang disediakan.

10

Jadual 1.2

11

7.0

Definisi Pengajaran Eksplisit

Menurut Kamus Dewan Edisi Keempat (2010: 21), pengajaran membawa maksud perihal mengajar atau segala sesuatu yang berkaitan dengan mengajar seperti cara atau sistem belajar. Manakala eksplisit bermaksud, dinyatakan dengan tepat dan jelas, tanpa berkias-kias atau tersurat. Oleh hal yang demikian, dalam aspek kefahaman membaca dan berfikir secara kritikal dengan menggunakan pengajaran eksplisit ini dimaksudkan sebagai rangka kerja untuk membangunkan kemahiran pemahaman bacaan dan strategi yang boleh digunakan oleh guru secara jelas dalam sesuatu proses pengajaran dan pembelajaran (P&P) bagi meningkatkan kefahaman dan daya berfikir secara kritikal kepada pelajar. Antara kaedah pengajaran yang boleh digunakan dalam pengajaran eksplisit ialah kaedah penerangan, member contoh, demonstrasi, menggunakan alat bantu mengajar, teknik soal-jawab dan sebagainya. Teknik eksplisit merupakan salah satu teknik kemahiran berfikir yang ditekankan oleh Kementerian Pelajaran Malaysia (KPM) untuk digunakan dalam proses pengajaran dan pembelajaran di sekolah. KPM telah menyenaraikan beberapa langkah yang boleh digunakan oleh guru untuk menjalankan pengajaran kefahaman membaca dan kemahiran berfikir secara kritis dan kreatif ini. Antaranya dapat dilihat dalam jadual 1.0 dan 1.1 di bawah: Langkah-Langkah Pengajaran Kefahaman Membaca dan Kemahiran Berfikir Secara Kritikal 1. Perkenalkan kemahiran, proses berfikir dan isi kandungan 2. Gunakan rangsangan sebagai panduan, latihan atau aktiviti 3. Kemukakan soalan-soalan untuk refleksi dan metakognitif

12

4. Kukuhkan kemahiran dengan latihan-latihan tambahan 5. Aplikasi kemahiran dalam situasi harian Jadual 1.0

Phase First

Lesson Introduction Purpose of learning

Content Second

Thinking skill Thinking actively

Challenging task Thinking diagrams Third

Pair/group work Dialogue and questioning

Thinking about thinking

Metacognition Reflection Fourth

Discussion Evaluation

Applying thinking Making connection Near transfer Far transfer

Jadual 1.1

13

8.0

Mengapa Ia Dilaksanakan Dalam Sesuatu P&P Bacaan 8.1 Supaya Pelajar Boleh Memahami Bahan Yang Dibaca

Pengajaran secara eksplisit ini diajar di dalam sesuatu P&P kerana ingin membantu pelajar memahami sesuatu bahan yang dibaca dengan mudah dan cepat serta dapat membuat tafsiran, penilaian dan rumusan yang wajar terhadap bahan bacaan yang diberi. Pengajaran eksplisit merupakan salah satu pendekatan yang digunakan untuk membangunkan kebolehfahaman membaca secara bebas dan jelas. Dengan menggunakan teknik ini, guru pada mulanya akan memperkenalkan isi kandungan bahan yang ingin diajar supaya pelajar mendapat pandangan awal tentang apa yang bakal mereka pelajari. Sebagai contoh, guru boleh menggunakan teknik penerangan pada tahap ini dengan menerangkan tentang idea utama bahan tersebut sebelum mengarahkan pelajar membuat tugasan. Guru perlu memberi penerangan yang jelas kepada pelajar tentang suatu bahan bacaan atau tugasan yang diberikan. Guru perlu memastikan pelajar memahami tentang idea utama yang dibincangkan. Selepas pelajar telah diterangkan tentang bahan yang diberi, pelajar akan diarahkan melakukan tugas dan mencari isi-isi penting berkaitan tajuk yang diberikan. Apabila penerangan secara jelas telah diberikan, pelajar akan lebih mudah memahami bahan yang dibaca dan akan mula memcari isi untuk tugasan mereka. Selepas telah menerangkan segala yang berkaitan dengan tajuk pengajaran, guru boleh membuat refleksi supaya pelajar dapat mengingat semula tentang apa yang telah diberitahu oleh guru pada awal sesi pembelajaran. Pada tahap ini mereka sepatutnya dapat menyenaraikan semula isi-isi penting yang telah diterangkan oleh guru. Ketika ini

14

juga, guru boleh bertanya beberapa soalan bagi melihat sejauh mana mereka faham tentang apa yang telah diajar. Untuk menggalakkan pelajar berfikir secara kritikal, guru boleh mengajukan soalan-soalan seperti bagaimana mereka mempelajarinya?, bagaimana mereka berfikir untuk mencari jawapan atau bagaimana apa yang telah dipelajari boleh digunakan pada masa hadapan dan dalam situasi yang bagaimana?. 8.2 Supaya Pelajar Dapat Berfikir Secara Kritikal

Teknik pengajaran secara eksplisit ini juga dijalankan supaya pelajar dapat berfikir secara kritis dan tidak hanya berfikir pada tahap yang biasa sahaja. Apabila pelajar memahami idea utama tentang sesuatu bahan bacaan, mereka akan mudah memikirkan idea-idea sampingan yang lain dan dapat membantu pelajar untuk berfikir di luar kotak pemikiran dan menjana idea yang bernas tentang sesuatu bahan bacaan atau tugasan yang diberikan. Pengenalan kepada idea utama melalui contoh boleh digunakan dalam pengajaran eksplisit. Dalam teknik ini, guru perlu memberi contoh dan pengenalan kepada idea utama yang terdapat dalam sesuatu bahan yang diberi. Guru perlu berbincang dengan pelajar tentang mengapa, bila, bagaimana dan di mana maklumat yang terdapat dalam bahan bacaan itu digunakan. Untuk memastikan pelajar faham tentang apa yang dibaca, contoh-contoh yang relevan dan mempunyai kaitan dengan pengalaman sedia ada pelajar boleh diberikan supaya pelajar dapat berfikir dan mengetahui idea utama bahan yang dibaca. Sebagai contoh, sekiranya guru ingin memberi tugasan karangan yang berkaitan dengan pencemaran, guru terlebih dahulu boleh bertanyakan kepada pelajar tentang pencemaran yang berlaku di kawasan rumah mereka, jenis-jenis pencemaran yang

15

berlaku di kawasan kampung mereka, mengapa pencemaran berlaku, apa yang mereka ketahui tentang pencemaran dan sebagainya. Menurut B. J Moore (1984:85), another comprehension skill to be developed is the ability to relate what is read to ones own life experiences. Sekiranya teknik ini dilakukan, pelajar akan memberi tindak balas yang baik dan akan menjawab soalan yang guru tanyakan. Pelajar akan lebih mudah memahami tentang tugasan yang perlu mereka lakukan dan boleh berfikir secara kritikal semasa guru bertanyakan soalan atau pendapat mereka. 9.0 Kelebihan Pengajaran Eksplisit 9.1 Menarik Minat Pelajar

Seperti yang telah diketahui, dalam pengajaran secara eksplisit ini, guru perlu memberikan mengajar secara jelas. Oleh hal yang demikian, guru sering menggunakan alat bantu mengajar seperti OHP, pita video, radio kaset ,televisyen, grafik atau rajah dan lain-lain lagi. Alat-alat yang digunakan ini akan menarik minat pelajar dan membuatkan pelajar dapat berfikir secara kritikal. Sebagai contoh, sekiranya guru menayangkan rancangan national geografi, pelajar akan tidak akan bosan dan tidak hanya duduk di kerusi masing-masing. Pelajar boleh menonton secara berkumpulan dan sudah pasti ketika itu pelbagai persoalan timbul dari apa yang telah mereka lihat. Hal ini akan menyebabkan pelajar akan cuba berfikir secara kritikal untuk mencari jawapan tentang persoalan yang mereka ajukan pada diri mereka sendiri.

16

9.2

Membaca Secara Aktif

Melalui pengajaran secara eksplisit, pelajar dapat menjadi seorang pembaca yang aktif. Walaupun membaca merupakan kaedah yang digunakan oleh manusia untuk mencari maklumat atau fakta-fakta tentang sesuatu perkara, namun tidak bermakna semua maklumat yang diberikan harus diterima bulat-bulat. Seseorang pembaca yang aktif akan berfikir apa yang ingin disampaikan oleh penulis dan bertanya pada diri sendiri tentang persoalan yang timbul daripada bahan yang dibaca. Pembaca juga akan menggunakan pemikiran kritikal untuk mendapatkan jawapannya. Menurut Kamarudin Hj Husin (1993:131), membaca adalah satu kaedah untuk mendapatkan fakta dan idea daripada penulis. Ini tidak bermakna kita menerima segala apa yang dipaparkan oleh penulis tanpa berfikir. Dengan itu, pembaca perlu memikirkan apa mesej yang ingin disampaikan oleh penulis, kritik jika perlu. 10.0 Kekurangan Pengajaran Eksplisit 10.1 Guru Perlu Mempunyai Kemahiran Yang Berkesan

Antara kekurangan dalam pengajaran eksplisit ialah guru perlu mempunyai kemahiran dalam menyampai dan menjalankan teknik eksplisit secara berkesan supaya matlamat pemahaman bacaan dan berfikir secara kritikal tercapai. Sekiranya guru tidak menggunakan teknik yang betul semasa mengajar, pelajar tidak dapat memahami tentang apa yang telah diajar dan ilmu yang diajar akan berlalu begitu sahaja. Guru perlu banyak menggunakan komunikasi dua hala bersama pelajar supaya pelajar tidak hanya memendamkan perkara yang tidak difahami.

17

BIBLIOGRAFI B. J. Moore (1984). The Teaching Of Reading. Singapore: Longman Singapore Publishers PTE LTD. Kamarudin Hj Husin (1993). Pengkaedahan Mengajar Bahasa. Selangor Darul Ehsan: Kumpulan Budiman Sdn. Bhd. Kamus Dewan Edisi Keempat (2010). Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Reading Educator (2005). Question-Answer Relationship. Diperoleh pada April 15, 2013 daripada http://www.readingeducator.com/strategies/qar.htm Reading Rocket (2000). Question-Answer Relationship. Diperoleh pada April 15, 2013 daripada http://www.readingrockets.org/strategies/question_answer_relationship/

18