REPUBLIKA SRPSKA MINISTARSTVO UNUTRANJIH POSLOVA UPRAVA ZA POLICIJSKO OBRAZOVANJE VISOKA KOLA UNUTRANJIH POSLOVA BANJA LUKA

Krivino djelo Razbojnitvo iz lana 233 stav 2 KZ RS

(studija sluaja)

STUDENT Milenko Divljak

MENTOR Prof. dr Krsto Lipovac

Banja Luka, septembar 2012. godine 1

UVOD..................................................................................................................................3 1. PRAVNI OSNOV..........................................................................................................4 2. ZNAAJ PROBLEMA..................................................................................................7 3. STUDIJA SLUAJA...................................................................................................12 3.1. Prva saznanja o krivinom djelu.....................................................................13 3.2. Planiranje akcije.............................................................................................14 3.3. Realizacija.......................................................................................................14 3.4. Procesuiranje..................................................................................................15 3.5. Dokazivanje.....................................................................................................17 3.6. Sudski proces (epilog).....................................................................................20 4. ANALIZA STUDIJE SLUAJA..................................................................................22 4.1. Ono to smo dobro uradili..............................................................................22 4.2. Ono to smo pogrijeili...................................................................................22 4.3. Pouke...............................................................................................................23 5. NAJVANIJI REZULTATI RADA..............................................................................24 6. ZAKLjUCI I PREPORUKE.....................................................................................25 7. PRILOZI.....................................................................................................................27

UVOD

U ovom radu e biti prikazana analiza jednog sluaja iz prakse, tanije krivino djelo ''Razbojnitvo'' iz lana 233. stav 2. koje je izvreno dana 19.10.2011. godine u Doboju od strane etiri izvrioca koji su naknadno osueni na pravosnane kazne zatvora od 16 godina i 6 mjeseci i 15 godina zatvora, te na taj nain uoavanje, kako dobrih postupaka, tako i propusta koji su nainjeni kako od strane OSL OUP-a, tako i od strane Tuilatva i Suda, kao i saradnja sa nadlenim organima Federacije BiH. U radu e, pored opisa navedenog krivinog djela, po principu retrospekcije, biti hronoloki prikazane sve mjere i radnje koje su preduzete od strane OSL CJB Doboja, od saznanja da je izvreno navedeno krivino djelo, do i nakon podnoenja izvjetaja Okrunom Tuilatvu Doboj u saradnji i po nalogu ovog Tuilatva. Takoe e biti navedeni i analizirani dokazi koje je tuilac naveo u optunici i kasnije prezentovao na glavnom pretresu. Na kraju, u sklopu zakljunih razmatranja, bie napravljena paralela izmeu izvjetaja koji su Tuilatvu podnijeli radnici CJB Doboj, optunice i presuda kao i zakljuci o pozitivnim i negativnim aspektima u radu svih navedenih subjekata, ukljuujui i njihovu meusobnu saradnju.

1. PRAVNI OSNOV Krivina djela protiv imovine spadaju u red klasinih krivinih djela koja su poznavala i najstarija krivina zakonodavstva. Krivina djela protiv imovine predstavljaju najrasprostranjeniju vrstu krivinih djela skoro u svim drutvima. U imovinska krivina djela spadaju sva ona djela koja su upravljena protiv imovine odnosno na pribavljanje protivpravne imovinske koristi. Objekat zatite kod ovih krivinih djela je imovina. Meutim, imovina se ne titi samo ovim ve i nekim drugim djelima kao to su krivina djela protiv slubene dunosti, privrede, bezbjednosti ljudi i imovine i dr. Osnovna karakteristika veine krivinih djela protiv imovine je pribavljanje protivpravne imovinske koristi. To su sva ona krivina djela kod kojih je konstitutivno obiljeje namjera pribavljanja protivpravne imovinske koristi. U ta djela spadaju npr. kraa, razbojnitvo, prevara, ucjena, utaja i dr. Prema nainu izvrenja razlikuju se djela oduzimanja (npr. kraa, oduzimanje tue stvari); djela prisvajanja (npr. utaja); djela koja se vre upotrebom sile ili prijetnje (npr. iznuda, razbojnitvo, ucjena); djela koja se vre obmanjivanjem ili korienjem, odnosno zloupotrebom neke okolnosti (npr. prevara); djela kod kojih tetno raspolaganje sa imovinom preduzima sam oteeni odnosno rtva (npr. prevara, iznuda); djela kojima se ne ide za prisvajanjem stvari, ve samo za njenim oteenjem ili unitenjem (npr. oteenje tue stvari) i druga djela.

Subjektivnu stranu svih krivinih djela protiv imovine ini umiljaj, jer krivino pravo ne titi imovinu od nehatnih napada. Osim namjere kao subjektivnog obiljeja, ova krivina djela se mogu razlikovati i po nekim objektivnim okolnostima. Tako, prema objektu napada sva se mogu svrstati u dve skupine: krivina djela protiv pokretne imovine i krivina djela protiv imovine uopte i imovinskih prava i interesa. Kod prvih radnja izvrenja se sastoji u oduzimanju ili prisvajanju tuih pokretnih stvari (kraa, teka kraa, razbojnitvo, razbojnika kraa, utaja, oduzimanje vozila na motorni pogon, oduzimanje tue stvari, i dr.), dok se kod drugih radnja izvrenja javlja u drugim oblicima, kao to je prevara, oteenje tue stvari, zloupotreba povjerenja, oteenje tuih prava, prikrivanje, ugovaranje nesrazmjerne imovinske koristi, ucjena i dr. Krivino djelo razbojnitva propisano je Krivinim zakonom Republike Srpske, lanom 233.: (1) Ko upotrebom sile protiv nekog lica ili prijetnjom da e neposredno napasti na ivot ili tijelo oduzme tuu pokretnu stvar u namjeri da njenim prisvajanjem pribavi sebi ili drugom protivpravnu imovinsku korist, kaznie se zatvorom od jedne do deset godina. (2) Ako je pri izvrenju djela iz stava 1. ovog lana nekom licu umiljajno nanesena teka tjelesna povreda ili je djelo uinjeno od strane vie lica ili je upotrebljeno kakvo oruje ili opasno sredstvo, ili ako vrijednost oduzetih stvari prelazi iznos od 50.000 KM, uinilac e se kazniti zatvorom od pet do petnaest godina. (3) Ako je pri izvrenju krivinog djela iz stava 1. ovog lana neko lice umiljajno lieno ivota, uinilac e se kazniti zatvorom najmanje deset godina ili dugotrajnim zatvorom. 1. Razbojnitvo ili nasilna kraa postoji kada se upotrebom sile protiv nekog lica ili prijetnjom da e se neposredno napasti na ivot ili tijelo oduzme tua pokretna stvar u namjeri da se njenim prisvajanjem pribavi sebi ili drugom protivpravna imovinska korist. Razbojnitvo je po svojoj konstrukciji slino djelu razbojnike krae, jer zakonska bia i jednog i drugog djela sadre elemente krivinog djela krae i krivinog djela prinude i spadaju u prava sloena krivina djela. Razlika je samo u redoslijedu vrenja: kod razbojnitva prinuda prethodi krai dok kod razbojnike krae prinuda slijedi poslije krae da bi se zadrala ukradena stvar. Kraa i prinuda, iako same za sebe samostalna krivina djela, ovdje gube svoju samostalnost i u ovako stvorenom kompleksu ine jedan 5

novi, autonomni, krivinopravni sadraj, posebno krivino djelo sa svojom samostalnom prirodom. 2. Tei oblik djela (stav 2.) postoji ako je pri izvrenju razbojnitva nekom licu umiljajno nanesena teka tjelesna povreda ili je djelo uinjeno od strane vie lica ili je upotrijebljeno kakvo oruje ili opasno sredstvo, ili ako vrijednost oduzetih stvari prelazi iznos od 50.000 KM. Ukoliko je dakle pri izvrenju ovog djela nekom licu nanesena teka tjelesna povreda, potrebno je da je to uinjeno umiljajno. Ako je teka tjelesna povreda nanesena nehatno, nee postojati ovo krivino djelo ve e se raditi o sticaju izmeu ovog djela i teke tjelesne povrede izvrene iz nehata. Ako je, meutim, pri izvrenju ovog djela nekom licu nanesena umiljajno laka tjelesna povreda, nee se raditi o sticaju, jer je laka tjelesna povreda inkludirana u djelo razbojnitva, odnosno ono je konsumirano od strane ovog djela. Meutim, ukoliko je kod uinioca postojao umiljaj na teku tjelesnu povredu, a nanesena je samo laka, radie se o pokuaju ovog oblika razbojnitva. 3. Najtei oblik djela (stav 3.) postoji ako je pri izvrenju djela razbojnitva neko lice umiljajno lieno ivota. Ovo je zapravo samo specijalni sluaj kvalifikovanog ubistva iz koristoljublja, ali s obzirom da se ovdje lienje ivota pojavljuje kao sredstvo za izvrenje krae, pa zbog povezanosti tih djela, zakon ovaj sluaj predvia kao teki oblik razbojnitva.

2. ZNAAJ PROBLEMA

Imovinska krivina djela su oduvijek spadala u grupu najbrojnijih krivinih djela. Krivino djelo razbojnitvo spada u grupu teih krivinih djela, znaajne posledice po lica i imovinu. Statistiki podaci koji su preuzeti iz MUP-a u sjeditu na nivou Republike Srpske pokazuju veliki broj ovih krivinih djela na podruju Republike Srpske, kao i na podruju koji pokriva Centar javne bezbjednosti Banja Luka u odnosu na ostala etiri Centra javne bezbjednosti u Republici Srpskoj. Krivina djela razbojnitva uzela su velikog maha u Republici Srpskoj, ali prema statistikim podacima, broj izvrenih krivinih djela razbojnitva je u blagom padu. kojim se nanose

r.b. 1. 2. 3. 4. 5.

IMOVINSKA KRIVINA DJELA U RS 2009-2010. GODINA 2010 2009 Krae 1.961 2.12 Teke krae 3.132 3.673 Krae vozila 219 293 Razbojnike krae Razbojnitva 4 151 3 223

% -7.5 -14,7 -25,3 33,3 -32,3 7

6. 7. 8. 9. 10. 11.

Prevare Iznude Ucjene Prikrivanje Ostala imovinska KD Ukupno imovinskih KD Ukupna rasvjetljenost Rasvjetljenost po NN Tabela br.1

125 46 3 131 636 6.189 57,9 52,3

163 54 4 163 902 7.303 49,5 42,2

-23,3 -14,8 -25,0 -19,6 -29,5 -15,3

U 2009. godini prijavljeno je 7.303 KD protiv imovine, a u 2010. godini prijavljeno je 6.189 KD protiv imovine, to je za 15,3% prijavljenih KD manje nego u 2009. godini. Ukupna rasvijetljenost u 2009. godini je 49,5 %, a po nepoznatom izvriocu 42,2 %., dok je ukupna rasvijetljenost u 2010. godini 57,9%, a po nepoznatom izvriocu 52,3%. Takoe, broj izvrenih KD razbojnitva u 2009. godini je 223, a u 2010. godini je 151, to je za 32,3% manje nego u 2009. godini.

.. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11.

IMOVINSKA KRIVINA DJELA U RS 2010 - 2011. GODINA 2011 2010 Teke krae 1.963 1.961 Krae vozila 2.812 3.132 Razbojnike krae 122 219 Razbojnitva 4 4 Prevare 144 151 Iznude 145 125 Ucjene 38 46 Prikrivanje 4 3 Ostala imovinska KD 93 131 Ukupno imovinskih KD 632 636 Ukupna rasvjetljenost Rasvjetljenost po NN Teke krae 5.835 58,7 % 52,8 % 6.189 57,9 % 52,3 %

% 0,1 -10,2 -44,3 0 -4,6 16,0 -17,4 33,3 -29,0 -0,6 -5,7

Tabela br. 2 U 2010. godini prijavljeno je 6.189 KD protiv imovine, a u 2011. godini prijavljeno je 5.835 KD protiv imovine, to je za 5,7% prijavljenih KD manje nego u 2010. godini. Ukupna rasvijetljenost u 2010. godini je 57,9 %, a po nepoznatom izvriocu 52,3 %., dok je ukupna rasvijetljenost u 2011. godini 58,7%, a po nepoznatom izvriocu 52,8%. Takoe, broj izvrenih KD razbojnitva u 2010. godini je 151, a u 2011. godini je 144, to je za 4,6% manje nego u 2010. godini. Broj krivinih djela Razbojnitva na podruju RS 2009 2010 2011 223 151 144

250 200 150 100 50 0

223 151 144

Tabela br. 3 i dijagram br. 1 prikazuju broj KD Razbojnitva na podruju Republike Srpske u vremenskom periodu od 2009. do 2011. godine. Broj KD Razbojnitva u 2009. godini bio je 223 KD Razbojnitva, 2010. godine bio je 151 KD Razbojnitva, a 2011. godine iznosio je 144 KD Razbojnitva. Broj KD Razbojnitva na podruju Republike Srpske je u blagom padu.

r.b. 1. 2. 3. 4. 5.

IMOVINSKA KRIVINA DJELA PO CJB U 2009. GODINI BL BN DO IS Teke krae 1.246 275 455 96 Krae vozila 2.218 536 650 139 Razbojnike krae 143 48 52 14 Razbojnitva 2 1 Prevare 128 21 38 18

TB 48 130 36 18 9

6. 7. 8. 9. 10. 11.

Iznude Ucjene Prikrivanje Ostala imovinska KD Ukupno imovinskih KD Ukupna rasvjetljenost Rasvjetljenost po NN Teke krae

82 34 24 9 4 127 10 526 136 4.357 1.021 44,3 63,7 36,2 56,9 Tabela br. 4

25 9 16 115 1.309 51,3 48,8

19 7 5 93 374 67,1 53,9

3 5 5 35 242 46,3 38,7

Tabela br. 4 prikazuje broj izvrenih imovinskih krivinih djela po Centrima javne bezbjednosti u 2009. godini. Broj KD Razbojnitava na podruju CJB Banja Luka iznosi 128 KD Razbojnitva, na podruju CJB Bijeljina 21 KD Razbojnitva, na podruju CJB Doboj 38 KD Razbojnitva, na podruju CJB Istono Sarajevo i CJB Trebinje po 18 KD Razbojnitva.

r.b. 1 2 3 4. 5. 6. 7. 8 9. 10. 11.

IMOVINSKA KRIVINA DJELA PO CJB U 2010. GODINI BL BN DO IS Teke krae 1.033 331 425 98 Krae vozila 1.745 542 575 165 Razbojnike krae 128 32 38 9 Razbojnitva 3 1 0 0 Prevare Iznude Ucjene Prikrivanje Ostala imovinska KD Ukupno imovinskih KD Ukupna rasvjetljenost Rasvjetljenost po NN Teke krae 96 58 22 3 86 388 3.434 54.5 48.1 Tabela br. 5 13 28 8 0 8 113 1.044 66.48 61.2 24 29 11 0 23 45 1.132 55.74 53.7 14 7 3 0 2 55 344 64.53 61.2

TB 74 105 12 0 4 3 2 0 12 35 235 68.9 55.5

10

Tabela br. 5 prikazuje broj izvrenih imovinskih krivinih djela po Centrima javne bezbjednosti u 2010. godini. Broj KD Razbojnitava na podruju CJB Banja Luka iznosi 96 KD Razbojnitva, na podruju CJB Bijeljina 13 KD Razbojnitva, na podruju CJB Doboj 24 KD Razbojnitva, na podruju CJB Istono Sarajevo 14 KD Razbojnitva i na podruju CJB Trebinje 4 KD Razbojnitva.

r.b. 1 2 3 4. 5. 6. 7. 8 9. 10. 11.

IMOVINSKA KRIVINA DJELA PO CJB U 2011. GODINI BL BN DO IS Teke krae 950 320 496 134 Krae vozila 1,.426 475 629 182 Razbojnike krae 55 11 28 17 Razbojnitva Prevare Iznude Ucjene Prikrivanje Ostala imovinska KD Ukupno imovinskih KD Ukupna rasvjetljenost Rasvjetljenost po NN Teke krae 4 77 62 18 1 57 367 2.962 55,0 % 47,9 % Tabela br. 6 0 20 40 9 2 4 119 989 61,2 % 55,4 % 0 20 30 7 1 21 46 1.250 62,3 % 60,0 % 0 19 9 3 0 6 62 415 64,8 % 52,9 %

TB 63 100 11 0 8 4 1 0 5 38 219 66,2 % 60,6 %

Tabela br. 6 prikazuje broj izvrenih imovinskih krivinih djela po Centrima javne bezbjednosti u 2011. godini. Broj KD Razbojnitava na podruju CJB Banja Luka iznosi 77 KD Razbojnitva, na podruju CJB Bijeljina i CJB Doboj po 20 KD Razbojnitva, na podruju CJB Istono Sarajevo 19 KD Razbojnitva i na podruju CJB Trebinje 8 KD Razbojnitva.

11

3. STUDIJA SLUAJA

3.1. Prva saznanja o krivinom djelu

Dana 19.10.2011. godine oko 03:50 asova putem telefona deurnoj slubi Policijske stanice Doboj 1, obratio se K.B. radnik na benziskoj pumpi "Nestro Petrol" u Doboju, te prijavio da su neposredno prije podnoenja prijave dok se isti nalazio u unutranjosti pumpe, ula tri NN maskirana lic.a sa fantomkama na glavama i rukavicama na rukama, sitnije grae oko 170-180 cm, na sebi su imali tamniju odjeu. A jedno od lica je u rukama dralo vatreno oruje i ispalilo jedan hitac u staklo izloga koje se razbilo, te zadalo dva udarca gore navedenom radniku u predjelu glave i iz kase izvadilo 9.000,00 KM, a zatim se treim korakom udaljili sa benzinske pumpe u nepoznatom pravcu. Materijalna teta priinjena ovim krivinim djelom iznosi 9.000, KM, dok sumnje o izvriocima i sauesnicima nema. Dana 19.10.2011. godine izvren je vanredni popis robe, novanih sredstava, opreme i inventara na benzinskoj stanici "Nestro Petrol" u Doboju. Popis je izvren tako to su prvo popisane zalihe goriva, stanje totalizatora pumpnih automata i popis novanih sredstava u kasi, te je nastavljena prodaja naftnih derivata, a potom je popisana komadna roba. Otuen pazar u banzinskoj stanici iznosi 9.192,47 KM i dopuna M:tel u iznosu od 80,00 KM (samo gotovina). Inveturom je utvreno da nema otuenja roba dopunskog asortimana.

12

3.2. Planiranje akcije

Nakon saznanja za bilo koje krivino djelo, na osnovu Obavezne instrukcije o nainu vrenja poslova suzbijanja kriminaliteta kao i koritenju odreenih sredstava i metoda MUP-a, sainjava se plan rada. Za ovo krivino djelo plan rada predvia preduzimanje slubenih operativnih mjera i radnji: obavijestiti Okruno tuilatvo Doboj i operativno deurstvo CJB Doboj, po ovlaenju okrunog tuioca izvriti uviaj, na osnovu injenica o izvrenom krivinom djelu i tragova do kojih se doe izvrenim uviajnim radnjama preduzeti odgovarajue mjere, sainiti zapisnik, izvriti fiksiranje tragova fotodokumentovanjem, skicom lica mjesta, konstatovati zateeno stanje i pronaene tragove krim. tehnikim izvjetajem, obaviti razgovor sa oteenim tj. odgovornim, uputiti depeu CJB Doboj na gore navedene okolnosti. Raditi na prikupljanju informacija na gore navedene okolnosti, pozivati lica i uzimati izjave na zapisnik u skladu sa ZKP-om, preduzimati druge mjere i radnje iz nadlenosti MUP-a radi prikupljanja dokaza o moguem izvriocu KD, u cilju prikupljanja potrebnih obavjetenja svakodnevno ostvarivati kontakt sa voom bezbjednosnog sektora za navedeno podruje, plan po potrebi dopunjavati, zavisno od prikupljanja obavjetenja do kojih se doe u toku rada na rasvjetljavanju navedenog krivinog djela, podnijeti izvjetaj Okrunom tuilatvu o otkrivanju izvrilaca KD. Za provoenje aktivnosti predvienih ovim planom zadueni su radnici SKP CJB Doboj. Kontaktirati operativne veze u cilju prikupljanja saznanja o identitetu moguih izvrioci krivinog djela, te drugim bitnim okolnostima u vezi ovog krivinog djela.

13

3.3. Realizacija Odmah po zaprimanju prijave na lice mjesta je upuena patrola policije, koja je potvrdila navode prijave, te obezbjeenje lica mjesta do dolaska uviajne ekipe, o emu je sainjena i slubena zabiljeka. Na osnovu lana 227. Zakona o krivinom postupku Republike Srpske sainjen je Zapisnik o uviaju, na licu mjesta izvrenog krivinog djela Razbojnitvo iz lana 233. stav 2 Krivinog zakona Republike Srpske, izvrenog od strane tri nepoznata izvrioca, nad oteenim B.K. na benziskoj pumpi "Nestro Petrol" u Doboju. Nakon to je deurni tuilac Okrunog tuilatva u Doboju, upoznat sa navodima prijave, isti je naloio da uviaj na licu mjesta izvri uviajna ekipa, dok isti nije izlazio na lice mjesta, a isti je upoznat da je oteeni zbog povreda koje je zadobio upuen u prostorije Slube hitne pomoi u doboju. S uviajem je zapoeto 19.10.2011. godine u 05:10 asova. Prilikom vrenja istog izvreno je izuzimanje uzoraka eventualnih estica baruta sa staklene povrine, kao i izuzimanje metalnog dijela, koji svojim izgledom asocira na zrno same. Daljim pregledom nisu pronaeni drugi tragovi i predmeti a koji bi se mogli dovesti u vezu sa izvrenim krivinim djelom. Dana 21.10.2011. godine uzeta je izjava na zapisnik u prostorijama SKP CJB Doboj, od oteenog Kuzmi Branislava na okolnosti predmtnog krivinog djela, koji ponavlja svoje navode kao i u prijavi i navodi da su mu u Slubi hitne pomoi konstatovane povrede, a da e stepen istih biti naveden na ozljednom listu, te naknadno dostavljen. Oteenji zahtjeva da mu se, ukoliko se uinioci krivinog djela otkriju, nadokanadi priinjena teta, kao i da se uinioci krivino gone.

14

Preduzimajui niz operativno-taktikih mjera i radnji na rasvjetljavanju predmetnog djela, te izvrenim pregledom ueg i ireg lica mjesta na krovu benziske pumpe "Nestro Petrol" pronaena je aura. Dana 21.10.2011. godine o tome je obavjetan deurni tuilac Okrunog tuilatva u Doboju, koji je dao saglasnost da pripadnici SKP CJB Doboj izau na lice mjesta i izvre uviaj i utvrde injenino stanje o emu e se sainiti dopuna Zapisnika o uviaju. Te je tom prilikom fiksirana i fotografisana puana aura, koja je od strane krim. Tehniara izuzeta sa lica mjesta. Operativnim radom na terenu dolo se do informacija da bi se u vezu sa izvrenjem predmetnog djela mogla dovesti u vezi lica aldi Aladinom, Memi Osmanom, Keetovi Samirom, Husarki Himzom, Osmanovi LatifomL, te su dana 21.20.2011.godine od strane propadnika policije Policjske stanice Graanila lieni slobode Memi Osman, Keetovi Samir i Osmanovi Latif, o emu je sainjen Zapisnik o oduzimanju slobode. Navedena lica su istog dana predata SKP CJB Doboj, o emu je sainjen Zapisnik o predaji osobe liene slobode drugoj organizacionoj jedinici, policijskoj ili drugoj instituciji.

3.4. Procesuiranje

Istog dana pripadnici Policijske uprava Lukavac izvrili su pretres motornog vozila marke Fiat tip "Stilo" i tom prilikom pronaena je odbaena automatska puka, koja je izuzeta i predata pripadnicima Policijske stanice Srebrenik, a isti su dana 22.10.2011. godine uz potvrdu o predaji privremeno oduzetih predmeta predali SKP CJB Doboj radi potrebnih vjetaenja. Dana 22.10.2011. godine u prostorijama SKP CJB Doboj sainjen je zapisnik o ispitivanju osumnjienog Osmanovi Latifa, zbog osnova sumnje da je poinio krivino 15

djela Razbojnitvo iz lana 233 stav 2. Prilikom ispitivanja gore pomenuti u potpunosti priznaje izvrenje krivinog djela. Dana 22.10.2011. godine u prostorijama SKP CJB Doboj sainjen je zapisnik o ispitivanju osumnjienog Keetovi Samira, zbog osnova sumnje da je poinio krivino djela Razbojnitvo iz lana 233 stav 2. Prilikom ispitivanja gore pomenuti u potpunosti priznaje izvrenje krivinog djela. Dana 22.10.2011. godine u prostorijama SKP CJB Doboj sainjen je zapisnik o sasluanju svjedoka Osmanovi Latifa, na okolnosti izvrenog krivino djela Razbojnitvo iz lana 233 stav 2. Prilikom ispitivanja pomenuti svjedok a koji je ranije sasluan i u svojstvu osumnjienog u potpunosti priznaje izvrenje krivinog djela. Dana 22.10.2011. godine u prostorijama SKP CJB Doboj sainjen je zapisnik o ispitivanju osumnjienog Memi Osmana, zbog osnova sumnje da je poinio krivino djela Razbojnitvo iz lana 233 stav 2. Prilikom ispitivanja gore pomenuti u potpunosti priznaje izvrenje krivinog djela. Policijska uprava Gradaac, dana 22.10.2011.godine liava slobode i H.H, o emu je sainjen Zapisnik o oduzimanju slobode. Dana 22.10.2011. godine, na osnovu lana 227. stav 5 Zakona o krivinom postupku Republike Srpske CJB Doboj podnio je Okrunom tuilatvu u Doboju Izvjetaj o izvrenom krivinom djelu od strane aldi Aladina, Memi Osmana, Keetovi Samira, Husarki Himze, Osmanovi Latifa, sa prilozima.

16

3.5. Dokazivanje Dana 22.10.2011. godine Okruno tuilatvo u Doboju donosi Naredbu o sprovoenju istrage protiv : aldi Aladina, Memi Osmana, Keetovi Samira, Husarki Himze, Osmanovi Latifa, zbog osnovane sumnje da su dana 18.10.2011. godine osumnjieni aldi, Memi i Husarki putnikim motornim vozilom marke Volkswagen tip "Polo" doli u Srebrenik gdje su se u kafe baru "IN" nali sa Keetoviem i Osmanoviem, pri emu su konzumirali alkohol. I oko 00:00 asova putnikim motornim vozilom marke Volkswagen tip "Polo" i Fiat tip "Stilo" uputili se u pravcu Graanice. Dolaskom u mjesto Orahovica, optina Graanica Osmanovi je iz kue svog oca uzeo automatsku puku. Nakon ega nastavljaju vonju u pravcu Doboja i na magistralnom putu DobojModria zaustavljaju vozla da bi postigli dogovor da izvre krivino djelo na benziskoj pumpi "Nestro Petrol" u Doboju, na insistiranje Osmanovia. Dana 19.10.2011. godine oko 03:25 asova, u Doboju, nakon prethodnog dogovora u namjeri pribavljanja protivpravne imovinske koristi, osumnjieni aldi, Memi, Keetovi i Husarki dovezli su se do bensziske pumpe "Nestro Petrol" putnikim motornim vozilom marke Volkswagen tip "Polo", bez registarskih oznaka, koji je upravljao osumnjieni Husarki. Nakon ega su sa crnim kapama tzv. "fantomkema" na glavama i rukavicama na rukama, Memi, Keetovi, aldi koji je sa sobom unio automatsku puku, uli u unutranjost benziske pumpe, dok ih je Husarki ekao u vozilu. Ulaskom u benzisku pumpu aldi zadaje udarac Kuzmi Branislavu, radniku benzinske pumpe, kundakom puke u predjelu glave, usljed ega pomenuto lice pada na pod, a Keetovi iz fiskalne kase uzima novac u iznosu od 150,00 KM, da bi potom Memi pronaao klju od metalne kase i otkljuao traei da mu oteeni preda novac, to je isti i uinio, pri emu Memi iz kase uzima novac u iznosu od 9.100,00 KM. Nakon toga od oteenog uzimaju mobilni telefon marke "Nokia" i potom sva trojica odlaze pomenutim putnikim motornim vozilom u 17

kojem ih je ekao Husarki, a pri kretanju aldi iz automatske puke ispaljuje jedan hitac prema benzinskoj pumpi. Osmanovi koji je aldiu predao automatsku puku prije izvrenja krivinog djela, je ekao u putnikom motornom vozilu marke Fiat tip "Stilo", nakon ega su se udaljili u pravcu Graanice, nakon ega je sa pomenutim licima podjelio novac na jednake djelove, ime bi poinili krivino djelo Razbojnitva iz lana 233. stav 2, a vezi sa lanom 23 Krivinog zakona Republike Srpske. Ova naredba je opravdana Izvjetajem CJB Doboj o izvrenom krivinom djelu. Shodno prednje navedenom, nareuje se preduzimanje sledeih istranih radnji, i to ispitivanje osumnjienih, sasluanje svjedoka, sasluanje zakonskih zastupnika benziske pumpe "Nestro Petrol", da se identifikuje izvjesna "Zana" i saslua u svosjstvu svjedoka, da se izvri vjetaenje pukomitraljeza i aure koja je pronaena na krovu benziske pumpe i po potrebi preduzeti i druge istrane radnje. CJB Doboj dostavlja Mobilnoj telefoniji BiH, Telekom Sarajevo Naredbu Okrunog suda u Doboju, za dostavu podataka za IMEI broj 35932402424470 mobilnog aparata pa nadalje, nalazi aktivan broj operatera mobilne telefonije BiH Telekom Sarajevom te ukoliko je isti aktivan dostaviti listing odlaznih i dolaznih poziva, te SMS poruka za vrijeme u kojem je navedeni broj bio aktivan. Takoe, CJB Doboj dostavlja Mobilnoj telefoniji HT, Eronet Mostar Naredbu Okrunog suda u Doboju, za dostavu podataka za IMEI broj 35932402424470 mobilnog aparata pa nadalje, nalazi aktivan broj operatera HT Eronet Mostar te ukoliko je isti aktivan dostaviti listing odlaznih i dolaznih poziva, te SMS poruka za vrijeme u kojem je navedeni broj bio aktivan. Okruno tuilatvo u Doboju, na osnovu lana 199. stav 1 i lana 197 stav 1 taka a), v) i g) Zakona o krivinom postupku Republike Srpske, podnijelo je Okrunom sudu u Doboju Prijedlog za produenje pritvora, protiv: Husarki Aldina. U toku ispitivanja osumnjienog aldi Aladina tuilatvo je dolo do saznanja da je u izvrenju krivinog djela Razbojnitvo, zajedno sa Memi Osmanom, Keetovi Samirom, Husarki Himzom i Osmanovi Latifom uestvovao i Husarki Aldin, nakon 18

ega je tuilatvo donijelo naredbu za proirenje istrage i u odnosu na ovog osumnjienog. Dana 11.11.2011. godine nakon to su policijski slubenici Policijske stanice Graanica, liili slobode osumnjienog Husarki Aldin, isti je priveden u prostorije Okrunog tuilatva u Doboju. Okruni tuilac u Prijedlogu sudu za odreivanje pritvora izmeu ostalog navodi da je osumnjieni krivino djelo koje mu se stavlja na teret, uinio kao saizvrilac, a obzirom na nain izvrenja i posljedice, uz upotrebu vatrenog oruja, putanje na slobodu osumnjienog rezultiralo bi stvarnom prijetnjom naruavanja javnog reda.Benziska pumpa u kojoj je izvreno krivino djelo Razbojnitva nalazi se u samom centru grada i u neposrednoj blizini autobuske stanice, gdje je evidentno okupljanje veeg broja graana, pa sve to ukazuje na vanredne okolnosti, da bi putanje na slobodu osumnjienog rezultiralo stvarnom prijetnjom naruavanja javnog reda. Okruno tuilatvo u Doboju, na osnovu lana 200.stav 2, a u vezi sa lanom 197 stav 1 taka a), v) i g) Zakona o krivinom postupku Republike Srpske, podnijelo je Okrunom sudu u Doboju Prijedlog za produenje pritvora, protiv: aldi Aladina i Husarki Aldina. Okruno tuilatvo navodi da istaga u toku trajanja jednomjesenog pritvora osumnjienima nije okonana iz objektivnih razloga i predlae da se osumnjienima produi pritvor za jo jedan mjesec iz istih razloga zbog kojih je i odreen.

19

3.6. Sudski proces (epilog) Dana 14.12.2011. godine Okruno tuilatvo u Doboju podiglo je optunicu protiv: aldi Aladina, Memi Osmana, Keetovi Samira, Husarki Himze, Osmanovi Latifa i Husarki Aldina, to su: Dana 19.10.2011. godine oko 03:25 asova, u Doboju, nakon prethodnog dogovora u namjeri pribavljanja protivpravne imovinske koristi, nakon to je prethono osumnjieni Husarki Aldin nadgledao benzisku pumpu, kojom prilikom je uoio gdje se nalazi metalna kasa za pazar i da u blizini pumpe nema video nadzora, o emu je obavjesti ostale osumnjiene. Osumnjieni aldi, Memi, Keetovi i Husarki dovezli su se do bensziske pumpe "Nestro Petrol" putnikim motornim vozilom marke Volkswagen tip "Polo", bez registarskih oznaka, koji je upravljao osumnjieni Husarki. Nakon ega su sa crnim kapama tzv. "fantomkema" na glavama i rukavicama na rukama, Memi, Keetovi, aldi koji je sa sobom unio pukomitrakjez koji mu je dao osumnjieni Osmanovi, uli u unutranjost benziske pumpe, dok ih je Husarki ekao u vozilu. Ulaskom u benzisku pumpu aldi zadaje udarac Kuzmi Branislavu, radniku benzinske pumpe, kundakom puke u predjelu glave, usljed ega pomenuto lice pada na pod, a Keetovi iz fiskalne kase uzima novac u iznosu od 150,00 KM, da bi potom Memi pronaao klju od metalne kase i otkljuao traei da mu oteeni preda novac, to je isti i uinio, pri emu Memi iz kase uzima novac u iznosu od 9.100,00 KM. Nakon toga od oteenog uzimaju mobilni telefon marke "Nokia" i potom sva trojica odlaze pomenutim putnikim motornim vozilom u kojem ih je ekao Husarki, a pri kretanju aldi iz automatske puke ispaljuje jedan hitac prema benzinskoj pumpi. Osmanovi koji je aldiu predao automatsku puku prije izvrenja krivinog djela i Husarki Aldin, ekali su ih u putnikom motornom vozilu marke Fiat tip "Stilo", nakon ega su se

20

udaljili u pravcu Graanice, nakon ega je sa pomenutim licima podjelio novac na jednake djelove, dakle, u namjeri pribavljanaj protivpravne imovinske koristi upotrebom sile i uz prijetnju vatrenim orujem oduzeli tuu pokretnu stvar, a djelo uinjeno od strane vie lica, ime su poinili krivino djelo Razbojnitva iz lana 233. stav 2, a vezi sa lanom 23 Krivinog zakona Republike Srpske. U optunici se dalje navodi i prijedlog dokaza koje treba izvesti, rezultati istrage, razlozi koji opravdavaju prijedlog za produenje pitvora, kao i dokazi koji potkrepljuju navode optunice. Okruni sud u Doboju je, dana 02.02.2012. godine, javno objavio sledee presude: 1) aldi Aladinu, kojeg osuuje na kaznu zatvora u trajanju od etiri godine. Na pretresu za izricanje krivino-pravne sankcije tuilac je istakao da se opredjelio za zakljuivanje sporazuma sa optuenim zbog velike saradnje optuenog sa tuiocem jo od samog poetka istrage i velikog doprinosa u razotkrivanju ostalih uinilaca, da je djelo priznao odmah, te da je uvjerenja da e ugovorena krivina sankcija i pored ranije osuivanosti optuenog na istog dovoljno djelovazi da ubudue ne ini krivina djela. 2) Osmanovi Latifu, kojeg osuuje na kaznu zatvora u trajanju od etiri godine. Prihvatajui Sporazum o priznanju krivice, sud je prihvatio i olakavajue okolnosti istaknute od strane tuioca i branioca, poloaj i doprinos optuenog tokom cijele istrage, da je u potpunosti priznao izvrenje krivinog djela, detaljno opisao izvreno krivino djelo za sva lica, ivotnu dob optuenog (1985. godite), pa i pored toga cjenio teinu i drutvenu opasnost djela. Vrhovni sud Republike Srpske u Banjoj Luci donio je, 12.07.2012. godine, presudu kojom se odbijaju, kao neosnovane, albe optuenog Husarki Aldina i branioca optuenog Husarki Himze i potvruje presuda Okrunog suda u Doboju od 28.03.2012. godine. Presudom Okrunog suda u Doboju optueni Husarki Himzo i Husarki Aldin su oglaeni krivim zbog krivinog djela Razbojnitva iz lana 233. stav 2. i u vezi sa 21

lanom 23 Krivinog zakona Republike Srpske, osueni na kazne zatvora u trajanju od po pet godina i est mjeseci, u koje im je uraunato vrijeme provedeno u pritvoru, obavezani na plaanjetrokova krivinog postupka i imovinskopravni zahtjev "Nestro petrol", a oteeni Kuzmi Branislav sa svojim odtetnim zahtjevom je upuen na parnicu 4. ANALIZA STUDIJE SLUAJA 4.1. Ono to smo dobro uradili Analiziranjem prethodno opisanog sluaja moe se zakljuiti da nije bilo velikih razlika kao ni nesuglasica u radu policije, suda i tuilatva, posebno ako se uzme u obzir da su optueni uloili albu o emu je odluivao Vrhovni sud republike Srpske u Banjoj Luci. Ono to je potrebno posebno da se istakne je saradnja izmeu nadlenih organa entiteta Republike Srpske i Federacije BiH, odnosno CJB Doboj sa Tuzlanskim kantonom, prvenstveno sa policijskom upravom Lukavac a u okviru nje sa Policijskim stanicama Lukacav i Graanica, kao i sa Policijskom upravom Gradaac. Na to bi trebali da se ugledaju svi organi itave Bosne i Hercegovine, obzirom da su opte poznati loi meu entitetski odnosi. 4.2. Ono to smo pogrijeili U itavom predmetu CJB, od prijema prijave pa do Izvjetaja Okunom tuilatvu, primjeuje se rad neadekvatnih lica, prvenstveno nepismenih i neobrazovanih. Zatim oteeni u svojoj izjavi navodi da e Sluba hitne pomoi dostaviti ozljedni list sa utvrenim stepenom povrede, koji se u daljem radu vie nigdje ne spominje niti je prilog izvjetaju, osim to se u optunici navodi kao prijedlog dokaza koje treba izvesti. Osumnjieni Osmanovi Latif, a kasnije optueni i okrivljeni, sasluan je i u svojstvu svjedoka i u svojstvu osumnjienog, pri emu je evidentno da su izjave identine, odnosno da su policijski slubeni kopirali izjave, pri emu se ouava nemar i nezainteresovanost za posao.

22

U sklopu Naredbe o sprovoenju istrage, izmeu ostalog nareuje se identifikacija izvjesne "Zane", a da se nakon toga pozove i saslua u svojstvu svjedoka, to se dalje u toku istrage, suenja i uopte procesuiranja vie ne spominje, tako da u naredbi izgleda kao da je to tek usput navedeno. U Izvjetaju o izvrenom krivinom djelu navodi se da su pripadnici Policijske tanice Graanica izvrili pretres putnikog motornog vozila marke Fiat tip "Stilo" i tom prilikom pronaena je puka-pukomitraljez, koja je oduzeta i predata pripadnicima Policijske stanice Srebrenik, a istog dana predata i pripadnicima SKP CJB Doboj. Meutim, kao prilog izvjetaja navodi se pomenuta potvrda, ali cjelokupan predmet ne sadri tu potvrdu. U izvjetaju se spominje da je puka oduzeta radi potrebnih vjetaenja, dok krajnji nalaz i miljenje vjetaka, da li je pronaena aura ispaljena iz oduzetog pukomitraljeza, se ne navodi kao prilog izvjetaja. U Okrunom tuilatvu u Doboju, dobio sam Optuni i Presudu Okrunog suda ali samo za lica aldi Aladina i Osmanovi Latifa, kao i presudu Vrhovnog suda Republike Srpske za lica Husarki Himzu i Husarki Aldina. Dok se u optunici navodi est lica, iz ega proizilazi da nisam dobio presude za lica Memi Osmana i Keetovi Samira. Kao prijedlog mjera za unapreenje rada CJB Doboj predlaem zapoljavanje kolovanog kadra, prvenstveno sa zavrenom Policijskom akademijom na mjesto policajca i Visoku kolu unutranjih poslova na mjesto kriminalistikog inspektora. Radi primoravanja zaposlenih u CJB Doboj, na bolji rad i veu portvovanost predlaem unutranju formalnu kontrolu koja obuhvata hijerarhijsku kontrolu, disciplinsku odgovornost i kontrolu koju vre interna nadzorna tijela, kao i stalno preenje rada i obilaske i prisustvo na mjestu rada od strane rukovodilaca.

4.3. Pouke

Pouke koje se mogu izvui su da je za uspjeno rasvjetljavanje KD potrebno da se blagovremeno, pravilno i temeljno, potujui naelo brzine i operativnosti, preduzimaju sve operativne i dokazne mjere i radnje. Iz ovog rada posebno se izvlai pouka i upuuje 23

policijskim slubenicima koji nisu ostali da obezbijede lice mjesta krivinog djela, jer svako lice mjesta gdje je poinjeno krivino djelo mora da se obezbijedi od strane policije kako bi se sauvali dokazi, koji e se koristiti za rasvjetljavanje, dokumentovanje i dokazivanje krivinog djela, kao i otkrivanje uinilaca. Policijski slubenici, poto nisu ostali da obezbijede lice mjesta, nisu ak ni upozorili radnicu da ne smije nita da pomie ili posprema na licu mjesta izvrenja krivinog djela. 5. NAJVANIJI REZULTATI RADA Generalno gledajui radi se o dobro uraenom i uspjeno okonanom predmetu, s obzirom da je krivino djelo dokazano, a izvrioci pravosnano osueni na relativno visoke kazne zatvora. Pri tome je prikupljeno dovoljno dokaza koji su ili u prilog injenici da su osumnjieni, a kasnije i optueni i osueni izvrili navedena krivina djela. to se tie saradnje izmeu tuioca i OSL prilikom rada na predmetu, ta saradnja se uglavnom svodila na telefonske kontakte. U tome bi, moda ubudue, trebalo traiti uzroke nastanka nekih od propusta, s obzirom da tuioci ni kada su teka krivina djela u pitanju ne izlaze na lice mjesta lice radi vrenja uviaja. Izradom studije sluaja detaljnije sam se upoznao sa fazama krivinog postupka, tj. sa prethodnim postupkom (istraga, postupak stavljanja pod otubu, tj. podizanjem optunice), kao i sa glavnim postupkom i donoenjem i objavljivanjem presude. Dakle upoznao sam se sa operativno-taktikim i dokaznim mjerama i radnjama, i njihovom praktinom primjenom.

24

6. ZAKLJUCI I PREPORUKE

Najvei broj krivinih djela na teritoriji Republike Srpske izvri se u oblasto imovinskog kriminaliteta, a posebno krivinih djela kraa i razbojnitava. Najvei broj krivinih djela uopte, a i samih imovinskih krivinih djela, izvri se na podruju koji pokriva CJB Banja Luka. Radnici PS Kozarska Dubica, kada je u pitanju krivino djelo koje je bilo predmet ove studije, su na zadovoljavajuem nivou odradili svoj dio posla na otkrivanju, rasvjetljavanju, dokumentovanju i dokazivanju krivinog djela, i otkrivanju uinilaca, s obzirom da su uinioci otkriveni i privedeni u PS na dalju krim. obradu, samo nakon tri asa poslije izvrenog krivinog djela. Dakle, blagovremeno i zakonito, uz potovanje naela brzine i operativnosti, preduzeta je veina potrebnih mjera i radnji na prikupljanju informacija i drugih injenica i dokaza, u cilju rasvjetljavanja ovog krivinog djela. Izuzetak je jedino obezbjeenje lica mjesta krivinog djela, koje nije ostalo obezbjeeno od strane policijske patrole, pa je dolo do unitavanja tragova krivinog djela prilikom pospremanja, ienja i brisanja trgovinske radnje-dragstora. Borba protiv kriminala ne moe se zamisliti bez kvalitetne saradnje Ministarstva unutranjih poslova Republike Srpske sa svim dravnim i nedravnim organima i institucijama, prvenstveno sa tuilatvom i sudom, ali i pojedincima, koji daju korisne informacije u suzbijanju ove drutveno tetne pojave. Konkretno u ovom sluaju dobra saradnja je ostvarena izmeu policijskih slubenika i tuioca. Tuilac nije izlazio na lice mjesta izvrenja krivinog djela, ali je pratio i nalagao preduzimanje odreenih mjera i radnji u cilju prikupljanja potrebnih dokaza i obavjetenja. 25

Policija treba da djeluje to je mogue vie preventivno na spreavanju krivinih djela, da ostvaruje to vei broj kontakata sa graanima, prikupljajui informacije korisne za slubu, kao i da povea prisutnost policije oko vanijih objekata koji mogu biti objekat napada kriminalaca, pogoto u nonim satima. Iako su izvrioci priznali izvrenje krivinog djela, iako je priinjena manja materijalna teta, iako se radi o licima koja nisu imala namjeru da oteenoj nanesu povredu, a koja su upotrijebila no, dakle ugrozila su linu i imovinsku sigurnost oteene, po meni su blago kanjeni.

26

Prilozi
1. 2. 3. 4. 5. Izvjetaj CJB Doboj, kao i sva pratea dokumentacija koja je dostavljena Okrunom tuilatvu Doboj; Optunica Okunog tuilatva u Doboju od dana 14.12.2011.godine; Presuda Okrunog suda u Doboju, od dana 02.02.2012. godine, Presuda Okrunog suda u Doboju, od dana 02.02.2012. godine, Presuda Vrhovnog suda Republike Srpske broj 13 0 K 001829 12 K 7, od dana 12.07.2012. godine.

27