Yasar Kemal Sar Scak ADAM YAYINLARI Adam Yaynclk ve Matbaaclk A..

. lk basm Sar Scak adyla 1952 ylnda yaplan bu kitap baka ykler eklenerek geniletil Btn Hikyeler adyla ilk olarak 1967 ylnda yapmlanmtr. Adam Yaynlar'nda Birinci Basm : Ekim 1995 Adam Yaynlar'nda kinci Basm : Aralk 1996 Adam Yaynlar'nda nc Basm : Ocak 1998 Adam Yaynlar'nda Drdnc Basm : Kasm 1998 Adam Yaynlar'nda Beinci Basm : Kasm 2000 Adam Yaynlar'nda Altnc Basm : Ekim 2001 Adam Yaynlar'nda Yedinci Basm : Eyll 2002 Kapak Tasarm : Tlay Ulukl Kapak Deseni -. Ara Gler 02.34.Y.0016.548 ISBN-975-418-342-2 Adam Yaynlan, Kkparmakkap Sk. No:17 80060 Beyolu - stanbul Tel: 0212 293 41 05 - 292 0 47 (3 hat) Faks: 0212 293 41 08 e-mail: adam@ada.net.tr Yaar Kemal Sar Scak ykler SARI SICAK ocuk : "Anam," dedi, "anam, yarn sabah gn madan uyandr beni." "Gene uyanmazsan?" "Uyanmazsam ine sok etime. Salarm ek. Dv beni." Soluk yzl, ince kadnn kara gzleri sevinli bir lt iinde kald. "Ya gene uyanmazsan?" "ldr beni." Kadn var gcyle ocuu kucana alp, barna bast. "Cannn!" dedi. "Uyanmazsam..." ocuk dnd. Birden : "Azma biber koy," dedi. Anas yeniden, ayn sevecenlikle, gzleri yaararak onu barna basp pt. ocuk boyuna yineliyor : "Bak uyanmazsam azma biber koy ha!.." Ana : "Can!" diyor. "Biber ok ac olsun." manyor, tepiniyor, ara vermeden boyuna haykryor : "Ac biber, krmzbiber... Bir yaksn ki azm... Bir yaksn ki... Hemencecik... Hemencecik aym." Anasnn elinden kurtuluyor, o hzla ardaa kp yataa giriyor. Bunaltc bir yaz gecesi... Gkte tek tk soluk yldzlar, kocaman, testekerlek bir ay... Ya tak eki eki ter kokuyor. Yanna ynne dnyor. Sonra bir karar : "Sabaha kadar uyumam." Seviniyor. Sabahleyin, ana s "Osman," der demez, hemen kalkp boynuna sarlacak. Nasl da aacak bu ie anas! Yatan 7 SARI SICAK sevinle hopluyor. Sevinci bir an snverip, iine korku giriyor : "Ya uyursam." Kendi k endine hep yineliyor : "Uyumam. Uyumam, ite. Neden uyuyum? Ne var uyuyacak?" Az sonra anas gelip yataa, yanna uzanyor. Okuyor : "Yavrum," diyor, "uyudun mu?" Osman hi mi hi ses karmyor. Anas kucaklayp pyor. Os-mann iinden lk lk bir sevg zer alatc bir eyler geiyor. Sabah bekliyor. Anas nasl aacak. Akl fikri, sabahleyin ik uyanp nasl artacanda. Ana uyumu, Osman yatakta dnyor. Gzkapaklar arlayor. Osman kendini yle kolay kolay b Bir an kalkp derin derin soluk alan anasnn yzne bakyor. Yz, ay nda bembeyaz parl imdi daha kara grnyor. rgl uzun salar, yastn beyazlnda reklenmi. rglerde z yze bakyor. Sonra ba arlap yasta dyor. Gece yars, ay oktan am, ortalk gndz gibi apaydnlk. ardan altnda yatan inein g uluyor. Uyku iyiden iyiye bastryor. Uyuyuverecek. Diini skyor. Kollarn sryor. Ne ya apsn, uyku bir su gibi drt yann sarm, boyuna ykseliyor. Kzyor, sonra glmsyor. Kz ahleyin anasnn boynuna sarlyor. Kollar anasnn boynunda...

Ay, batdaki ovaya doru inmi, bir ucu topraa deecek gibi. Neredeyse kzarp batacak. Doudaki dalarn arkasndan ince, ak bir k kmesi fkrrca-sna usuldan usuldan dalar Kyn srlar brmeye, kyde her ey canlanmaya balad. Ana diz kp ocuun stne yumulmu, kmldamadan bakyor. ocuun ba yastktan yana kaym, boynu ipincecik, yz sar. ocuk soluk bile almyor. K a hayal me-yal... Ana durup durup iini ekiyor... ocuk bir ara bir kolunu karp dar atverdi. Kol bir baparmak kalnlnda ancak var. D n dklecekmi gibi kr SARI SICAK kr... Anann gz kola'takld kald. Sonra, derinden "Of!" dedi, "yavrum ooof..." ; Kmldad. ki yanna salland. ocuun yanndan kalkt. Ay, glgesini huun sazlarnn stn Ana hmla, "uyandrmam" dedi. "Uyandrmam. Acmzdan leceksek de lelim. Bir ocuun lur?" Gzleri incecik kolda. imdiye kadar, ocuun bunca zayf olduunun farkna neden varmadna "Acmzdan leceksek de lelim." Uzun, rgl san azna alp hrsla inedi. Aadan kocas bard : "Gene uyanmad m?" Kadn, okar, yalvarr bir sesle : "Ne istersin ocuktan?" dedi. "Daha parmak kadar. Kem ikleri krlacak, yle ince ite..." Koca huysuzland : "Bugn mutlak uyanmal. Uyanmal diyorum sana! alsn, almasn tembel. ocuklukta pimel Kadn, mrlt halinde, korka korka : "Kolu yle ince ki..." dedi. ocuun bana varp durdu. Gnl bu ty gibi hafif ocuu uyandrp, bu atr atr scakta, rdu. Aadaki huysuz ses : "Uyandr onu," dedi. "At tokad. Sz verdik Mustafa Aalara. Bu gece y rs nereden ocuk bulurlar sonra?" Kadn : "Herif," dedi, "hi yreim gtrmyor. Bir ince ki... Onun almas bizi zengin mi Erkek : "imdiden almaya almazsa..." dedi. Kadn ocuun salarn okad. Usuldan : "Osmanm," dedi, "Osmanm, kalk. Yavru kalk. Gn ocuk inledi. Yavaa bir yandan bir yana dnd. Osmanm, yavrum! Gn iiyor..." ocuu omuzlarndan tutup kaldrd. ylesine yava tutuyordu ki... Sanki krlp dklecek... yatrd. "Uyanmyor ite, uyanmyor. ldrym m?" Hzla ardaktan aa indi. ardak beik gibi salland. Erkek kprd : SARI SICAK "Allah senin de belan versin, onun da... Uyanmyormu!" "Uyanmyor ite napaym!" Erkek serte merdivenlere atlad. ardaa kt, hnla ocuun iki kolundan tutup kaldrd. yavrusu gibi, elinde asl kald. Uyku sersemi rpnyor, "ana ana" diye baryordu. Adam tan aa indirip kadnn nne atverdi. ocuk avlunun tozlar iine serildi. Kadn ocuuna bakt bakt: "Allah kimsenin yavrusunu, kimsenin eline koymasn," dedi. ocuu yerden hzla kapp barna ast. ocuun gzleri kocaman kocaman alm, aknlkla bakyordu. Gtrp souk suyla yz Kendine gelen ocuk : "Ana!" dedi. "Can!" "Azma krmzbiber mi koydun?" Bu srada Mustafa Aann arabas gelip evlerinin nnde durdu. "Osman..." Osman koa koa gidip, arabaya atlad. Sevinten tayor, trkler sylyordu. Ana, Mustafa Aalara gndelie giden Zeynebi bir kenara ekip : "Kurban olaym Zeynep, Osm an kolla, ocuk... Bir deri bir kemik..." dedi. Zeynep: "Korkma bac, Osman incitir miyim hi?" Tarlaya geldiler. Daha gn domam... Orak makinesinin dzgn sralad desteler iyli... O ekin kokusu... Kzaa at koup, desteleri yklemeye baladlar. Kzakta ift yerine tek at k . Atn ban Osman ekiyor, kzak dolar dolmaz, ku gibi, harmana gtrp getiriyor... Kza ykleyenler arada Osmana taklyorlar.

"Nasl, Osman?" "Yaa, Osman!" Osman seviniyor... Derken, kpkrmz bir ate yuvarlan andran gne kar daIO SARI SICAK larn ardndan kt... Ekin saplarndan, destelerden usul usul, incecik, gzle grlr grl ykseliyor. Gkte para-para ak bulutlar dnyor... Osman, harmanla desteciler arasnda mekik dokuyor. Osman canl, dipdiri. Zeynep, ikide bir : "Ha Osmanm. Aslan Osmanm..." diye Osman okuyor. Gn tepeye doru yekindi. Ortalk a boulmu... Topraktaki ekin saplarna, destelere vura r... Iltlar iplik iplik snyor. Binlerce, yz binlerce, birbirine dolanm k iplii u lerin yzleri toza bulanm, yzlerden oluk oluk ter szlyor. Drt bucaa ate dm yany Osman kararm, yz biraz daha incelmi, kocaman gzleri kslm... Gmleinden de ter fk Sabahki canllk!.. imdi Osman yrrken ayaklar birbirine dolayor. Neredeyse dp atn a kalacak... Osman tutuyor kendisini. Toprak da kzgn demir gibi. Osman her ayan basta bir sryor. Bu yzden yry bir a Kzak gelinceye kadar, desteci kadnlar, azlar yukar, destelerin stne, gnein alnna y luklarn karyorlar. Osman boyuna gkyzne bakyor... Bir para bulut... Bazen bir ak bulut glgesi, stlerinde b r an kalp geiyor... Gzler bulut glgesinin arkasnda... Gn tepede... Ekin saplar atrdyor. Yarlm, kzgn toprak, Osmann ayaklarnn altnda.. oplatyor. Cann diine takm Osman. Alttan yanyor, tepeden yanyor. Cierine kzgn bir demiri sokuy ibi... Scak... Dnya kama kama... Gz ap on metre ileriye baklmyor. Zeynep deste yklerken Osmana dnp bakt. Bakt ki Osmann bacaklar zangr zangr titriyor. "Osman," dedi. "Osman... Osmanm, byle yaya gidip gelme. Seni atn stne bindireyim." II SARI SICAK Kaldrd atn stne koydu. Osman at srd. Daha bacaklarnn titremesi durmamt. At stn eynep uzaklarda deste yapyordu. Attan atlayp Zeynebe doru yrd. Zeynep : "Neden at braktn Osman? Ya kaarsa?" Osman yanna yaklap elini tuttu : "Bak," dedi, "Zeynep teyze, ben byrsem var ya, sana altn kpe alacam." Koa koa atn bana dnd. Scak boucu... Yel esmiyor, ufack bir fisilti bile yok. Atn stnde Osmann bacaklar ar z oldu. Neredeyse decek... Gz drt bir yan grmyor. Osman at srmyor, at kendisi gidi . Derken le paydosu. Scan altnda yemek... Kan gibi lk su. Zeynebin tm yalvarp yakarma rn Osman azna bir lokma ekmek bile koymad. Boyuna su iti... Zeynep akl etti de bana bir kova su dkt. ocuk ondan sonra artk kendisine gelebildi. e kalkarlarken Zeynep : "Osmanm," dedi, "sen git otur gayr. At bakas gtrsn." Osman : "Olmaz, Zeynep teyze," dedi, "ben gtrrm. Hi yorulmadm." At elinden alnca Osman oturup hngr hngr alamaya, "Ben yorulmadm. Vallahi yorulmadm," ye balad. Bir kocakar : "Bindirin ata unu... Dsn de atn ayann altnda paralansn it enii!" d Osman : "Vallahi dmem, billahi dmem. Ben yorulmadm ki!" Bindirdiler. Bindirdiler ya, Osmann sonra ba dnmeye balad. Kendini skyor. Bir an geldi, atn stne boylu boyunca uzanp yelesine ellerini dolad. Zeynep iin farkna arp atn stnden Osman ald. Osman kendinde deildi. Gtrp bir destenin stne yatrd. "yavru. Ne de inat..." 12 SARI SICAK Sonra Zeynep gene su getirip bana dkt. Gnee kar durup glge etti. Osman neden sonra a ma, i paydos edilinceye kadar, Zeynebin koyduu destenin stnde, bombo gzlerle, bir topa k olup alanlara bakt. Utancndan ban yerden kaldramyordu. Paydosta Zeynep Osmann elinden tutup arabaya bindirdi. ocuk yumuack bir kle gibiydi.

"Osmanm," dedi, "bugn sen ok iyi altn. Mustafa Aa hakkn fazlasyla verecek..." Osman ararak : "Verir mi ki?" diye sordu. "Sen ok altn." Osman canlanr gibi oldu. Tm aile toplanm, darda, kapnn nnde yemek yiyor. tede araba, arabaya bal atlar. At e ota sokmu, hrtyla, sanki otu smryorlar. Ortal taze bir ot kokusu alm... Karanlk perde perde iniyor. Atlarn az ilerisinde de Osman. Tarladan geldiinden beri dikilmi duruyor. Sabrsz, gz yemek yiyenlerde. Yemek yiyenler Osmann farknda deiller. Osman bekliyor. En sonunda sabr tkenip ksryor. Osman drt dnyor. Yerden bir ubuk alp or. Yemek yiyenler oral deil. Sonra Osman krd ubukla tozlara daireler, izgiler iziyo olanca gcyle topraa srtyor. ubuun topraa serte srtlmesinden kan sesler... Osman -yor. Yemek yiyenler konuup glyorlar. Osman sinirleniyor. Ha-bire ubuu topraa srtyo ileri ayaklaryla geri kapatyor. ubuun ucu toprakta... Osman koa koa ubuun etrafnda d onra yemek yiyenleri unutup kendini salt oyununa kaptryor... iziyor, iziyor, kapatyor . Birden bir ses... ubuk elinden dt. Donakald. Brakp kaacak, kaamyor. Mustafa Aann kars hayretle : "Aman," dedi, "Osman! Osman bu... Gel Osman!" Osman yerinden kmldamyor. SARI SICAK "Gel Osmanm, otur da yemek ye!" Osman aldrmyor, susuyor. "Seni anan m gnderdi?" Osmann ba yerde. Kaldrmyor. "Sen tarladan gelince eve gitmedin mi yoksa deli olan? Anan seni imdi arar, merak eder. Kocasna eilip bir eyler syledi. Sofradakiler glt. Osmann iinden boyuna kamak geiyor. Geiyor ya, yerine mhlanm gibi. Mustafa Aa : "Bakn hele u bana, Osmann hakkn vermeyi unutmuum..." dedi, kesesini kar na bir yirmi belik uzatt. Osman kala gz aras paray kapt. Bir "AJlooo..." ekip, frla Koa koa eve gelip soluk solua anasnn boynuna atld. "Al!.." dedi. Ana, yirmi belii kez banda dndrp dudana gtrd. BEBEK yle abuk yryordu ki, yar beline kadar toz iinde kalyordu. Tepeden dikine inen gne onu adamakll sersemletmiti. Yrrken iki yanna arada bir sallan ayakkablarnn yrtndan giren kz gibi scak tozlar ayaklarn yakyordu. smail hem yryor, hem boyuna mrldanyordu, belli belirsiz. Kucandaki alacal bulacal kuan ierisinde bir bebek sarl. Bebein ba smailin sa k r gibi kpkrmz. Krmz yz bir toz tabakas rtm. Bebein gzleri yu-mulu. Boynu ipinc Toz yar belinde. smail ha yryor, ha mrldanyor. Ter izgili mintanndan dar km, gelmi. Yanda ynde deste ekenler, ekin bien orak makineleri, bierdverler var. Bunlarn g eri ortal alyor. smail yandaki deste ekenlere, kadnl erkekli tarlaya doru sapt. Kucandakini arabann a lak topran stne koydu. Yanda sar bir it, dilini bir kar dar karm uyukluyordu. A bir tas su ald, kafasna dikti. Artann da ak, kll gsnden aaya dkt. Srtn tekere dayayp oturdu. Ayaklarm uzatt. Ayakkabsnn yrtk yerinden baparma k un, dilim dilimdi. tede, deste ekenlerden bir kadn su imek iin arabaya doru yrd. Arabaya gelince yz b oldu. enesi sivrildi. Kocaman kara gzleri ald: "O neee!" dedi. "smail karde buralarda ne iin var?" Gzn arabann altna dikti : "Vay," dedi. "Vaay Zalam. Vay, srmelicem." Eildi, ocuu kucana ald. SARI SICAK "Boynu dm," dedi, "bunun. Bu yaamaz bre karda. Vay Zala... Vaay srmeli Zala. Zala gibi i yoktu." Memesini karp ocuun azna dayad. ocuk memeyi ald. "Bak," dedi, "smail karda, ocuk Dknl alktan ocuun. Scakta da telesimi. Hry araym da st versin. Memeleri beri topraa sayordu stn."

ocuun azndan memesini ayrd. "Kuru memeyi bile koyvermiyor... Kz Hr! Kz Hr, gel! Gel!" Hr alan kalabalktan ayrld. ."Gel Hr, Zalann ocuu... Gel emzir..." "Hr ocuu alp arkasn dnd : "Vay," dedi, "kimse kimsenin ksmetini yemez. Duramaz ol-dumdu. istiydi memeklerim. Az daha saacaktm topraa... Kimse kimsenin..." Sivri eneli kadn : "Zala gibisi yoktu. Zalann ei yoktu. Kz iken kazmaya giderdik. Yz gleti. Bir salar v ir kucak. Mor salar... Bir kusuru vard, yalnayak yere basamazd. Bir kusuru vard... Ya lnayak..." Hr ocuu memesinden ayrd. ocuun gzleri gene kapalyd. Yalnz enesi oynuyordu. enes de st bula kalmt. "Topraa saacaktm gayri." iini ekti. "Vaay Zala," dedi. "ocuu byle el aralnda m ka Sivri eneli: "Karda," dedi, "Zala nasl ld?" Hrnn kucanda ocuu gren bir iki kadn ilerini brakp arabaya doru geldiler. Yrtk bartsnden ak salar frlam Hava Ana : "Ne o?" dedi. "Zalann bebei mi? Vaay Zala!" Gzlerinden bir iki damla boand. "Vaay srmelice Zalam. Kara gzlm. Kadersizim... Nasl oldu da ld yavru? Nasl ld?" 16 BEBEK Yerden bitmi, ksa boylu, kk avurtlu Kara Elif: "Nasl ld, smail? Nasl ettin?" ' smail boyuna mrldanyordu. Boynu nne dmt. Kalkt arkasn rpt. Hrden ocuu al "ld," dedi. "Doktora da gtrdm gene ld. ne yaptrdm gene ld." abuk abuk yrd. Uzun bacaklarndaki bol, yrtk kara alvar yalpalanyor, alvarnn yrtklarndan beyaz do Kadnlar arkasndan bakakaldlar. Hava Ana bzlm dudaklarn usulca oynatt. "Dertli olan. Fkara, baknsana ne kadar dertli! Kan alyor. Hibirimizin yzne bakamad. kendi ldrd sankime..." Yerden biter gibisi, avurdu kk kara avrat: "Amaan anam, bakmam Zalaya, bakmam boyu devrilesi. Gezsin byle kuca ocuklu, ky ky g Gezsin! Gtrmemi yirmi gn doktora... Ei iinde kalm... Ben ne bileyim, ei iinde gver ibi var myd? lmeyeydi Koca Emine, kurban ederdi Zalay o yabann smailine..." Hr oturduu yerden : "El kaplarna kald fkarack. Hayra sere karmaz, babayiit olan smail." Hava Ana : "Baktracak birini bulabilir mi ola?" Sivri enelisi : "Kim bakacak? Herkes kendi ocuuna bakamyor. Bak Hr-ye, gl gibi ocuu evde koydu da gel ocuk orada a a sinekler gibi vzldyor, bu burada topraa sayor sdn. Bu burada topr maz Hrnn ocuu. Varyor akam... Kan gibi st..." Hr ellerini yere bastrp kalkt : "Ben gnlmlen mi geliyorum? Krolas yokluk. Keyfimden mi geliyorum? A kalrk oluk ocuk. muhta... Muhanetin kaps... Bilmez deilsin ya bacm. Gnlmlen olsa..." SARI SICAK Hava Ana : "Zor," dedi. "Muhanet kaps lmden de zor." Sivri eneli: "Kocakarnn gzleri de grmez. Nasl bakyor ocua ola? yle mi, kz Hr? Gzleri de grme Hr : "ocuk yangls kar. ocuk iin deli olur. Ku gibi dner stnde. ocuklar onun yannda hi ya alaya lsn, gtr karnn yanna, kesiverir sesini. ocuk yangls... Bir nen alar..." Kara Elif: "ocuu alatmyor. Sinek kapsn, karasinek yesin, haberi olmuyor, ille ocuk alayacak. G neylesin kar. ocuk yangls ya, neylesin. Diyorlar ki, ikide bir, az diye ocuun gzne

sini." Sonra smailin arkasndan bakt bakt: "Nereye gidiyor smail? Nereye gtryor ocuu? Kim bakacak? Kimse ocuuna bakamyor bu i " Hava Ana : "Daysgil var. Onlar bakar zaar. Onlar bakar." Sivri eneli alanlara doru giderken geri dnd : "Teh, daysgilde bakacak avrat vard! Allah kimsenin ocuunu anasndan geriye komasn." Hava Ana : "Anas lnce o da leydi, Allahm. Nolurdu? Ne diye koydun anasnn ardna? Bir kszlen dn racaksn, Allahm? Vaaay Zala... g zaman... Netsin smail?" Gn tepedeydi. Toz duman ortal almt. tede, uzakta, kyn beri yannda incecik bir duma n, beli belirsiz ge doru szlyordu. Firezler prl prld. Koca ova bir prlt iinde gn vurmu gibi yalp yalp ediyordu. tede, alan bierdverin parlak bir demiri avkd. smailin gzleri bir ho oldu. Gzleri du. Yolun kysnda tozdan apak olmu, seyrek glgeli bir dut aac grd. Ona sapt. ocu18 BEBEK un ba kolunun stnden aa sarkm, ipincecik yumuak boyun uzamt. ; ocuu dutun kkne doru yerletirdi. Kendi de oturmadan srtndaki gmlei karp skt. G zdan belirsizleen brtlen alsnn stne serdi. alvarnn paas amur olmutu, silkele Bebe vzldyordu. Yzn gzn karasinek kaplamt. Sert bir el rpmasyla smail onlar . smail ocuu iki yanna ralad: "Neen yavru," dedi. "Neeeen... Nenniii..." Vzlt kesilmedi. Ya gmlei aldan abucak ekti, giydi. Yrd. Toz yar belinden aasn gstermiyordu. bir sesle, inler gibi, vzldyordu. Yoldan bir kamyon geti. Havada bir zaman, yol boyu, bir toz bulutu asl kald. Toz bul utundan knca smailin burnuna keskin bir bataklk kokusu geldi. Sa yanlarndan kyn dibi dar bir yeil alan, eltik tarlas uzanyordu. Yolun kysndaki hendekte st tozdan kaymak r su durup duruyor, kocaman eltik alan, yakan gn altnda buulanyordu. eltik alannn kysnda, yani yola gelen yannda, elinde beli, srtnda abas, ak sakall, urlam bir ihtiyar saka duruyor, yzndeki tane tane ter uzaktan belli oluyordu. smail n n hzla geti. Ba ocuun bandan yana eilmi, kmldamadan bakyordu. Saka : "Ulan," dedi, "bre yolcu, ocuun ba sarkm." smail duymad. Ba yle, yryp geti gitti. Saka : "Dman bana," dedi kendi kendine. "Dman bana. Zor..." smail o hzla kye girdi. Tozlu, dar yollarda kocaman manda pislikleri st ste ylmt. l, tezek yaptrl hularn cbellerinde azlar ak, dilleri darda, kanatlar dk, avuk duruyor, uzun, krmz dilleri sarkSARI SICAK m kpekler uyukluyorlard. Kyde ila iin araan aa yoktu. Hendek kylarnda tozdan aa lirsiz olmu bodur kara-canlar vard ya, onlar aatan bile saylmazlar. Ksack, al gibi. smailin daysgilin evi kyn ortaranda, kamtan rlm, st ot, sa cbeli ieri doru , aalar atlam, tekerlerinin nas paslanm bir arabann altnda tavuklar, kpekler ya , arkasnda yumak yumak ccklerini dolatryordu. Kap akt. Uzun boylu, iri olduu uzaktan belli olan bir kadn, ayaklarn karnna doru e kten yana koymu uyuyordu. smail, ba ocuktan yana bklm, yz kapank, kapda y-lecene durdu kald. ocuk vzlt kaldrd. Bir yn karasinek havaland. Gzlerini ovuturdu. smaili seemeden, yumuak bir "Ne o? Girsene ieri. Durma gnde." smail duymad. Ba ocuktan yana bklm duruyordu. Glgesi kapnn nndeki boz tozun, g yu, yar insan byklnde bir glge. Kadn ayaa kalkt. Kendine gelir gibi oldu. "Ne o? smail, yavru, sen misin?" ocuu kucandan ald. smail yerinden kprdamad. Bebek vzldyordu. "Neen yavru, neen, alama. smail gel ieri. Yandn gnde. Ate sayor. Gel yavru. Kadersizi

Bebei bir ulpazn stne koydu. smailin koluna dokundu. "smail, yavru, kurban, gir ieri. pldak tere batmsn. pldak." smailin gzleri cam kesilmiti. eri girip dizlerinin derman zlm gibi kverdi. Kadn smaile bakt. "Yavru," dedi. "Bu kadar meraklanma. Baa gelmedik i olmaz. lenle lnmez. Zala iyi avra tt. Ne gelir elden. lenle lnmez yavru. Akln bana al. lenle lnmez. Avrad lmedik h 2O BEBEK medik avrat olur muymu? O binde bir yavru. Meraklanma. Haberin var m ne haldesin? Hi kendinden haberin var m? Baa gelen" ekilir. Sen iine bak. Duyduk, dayn meraklanyord . Diyorlard ki, alm bebei kucana... ki kolunun stne smail, nen alp yatyor. Deli tyor. Can skld daynn. Gece gndz diyorlar, ocuk kollarnda smailin, nen alp yaty ine bunu." smailin uzun yz az daha uzam, kararmt. Yz, gzleri dnm gibiydi. Kapln yannda yal... "Teyze," dedi, "hatun teyze... ldryor beni. Vzldatma unu. Vzldatma..." Cennet Kadn yerdeki ocuu kollarna ald. Cennet Karnn salar apakt. Bir blk sar tel Bundan gayr yan st gibiydi. ncecik, ne doru bkk belinde, anm, psklleri dklm n kalma bir kuak sarlyd. Gzleri prl prl, kckt. Erkeklerinki gibi'gl enesi y du. Bebei kollarnda ralad : "Neen yavru, neen kszm. Neen kadersizim, neen." "Evin iinde o batan bu baa, kollarnda bebei sallayarak gidip geliyor : "Neen kadersizim nen. Nenni kszm nenniii..." diyordu. ocuk boyuna vzldyor, kurulmu gibi. "Sen, diyorlar smail, bakamamsn Zalaya. Bakmszlktan lm. Gvdeli avrad gtrmsn douun atmsn bir ahrla. Bakan yok, eden yok. Bir bana... Vebali gnah boynuna... B ite." Dardan ieri doru bir glge uzand. Kara alvarnn iinde geni, etli kalalar belli ola lu Dnd Kz girdi. Kalar kirpikleri top toptu. Dudaklarnda, ak dilerini gsteren, her za bir glmseme olurdu. Kocaman gzleri vard. Kirpiklerinin glgesi yzne derdi. Gamzeliyd Cennet Karnn kucandaki bebei ald. Arkasn dnp memesini kard. ocuun azna verdi ni kesti. 21 SARI SICAK Darda iki rlplak, anadan ryan ocuk, bir ellerinde bak bir ellerinde soyulmam dal Karnlar kocaman kocaman, boyunlar ipincecikti. Grtlaklarna kadar amura svanmlard. umu, kurumu atlamt. ocuun biri ban ieri uzatp geri ekti. "Eeeyt," dedi, "bir grsen!" Ortaparman gsterdi. "Boynu byle ince ite. Byle ince..." teki de uzanp bakt. "Sahiden ulan byle ite... p gibi ince. Dnd bacck memek vermi." "Yalancktan, alamasn diye vermi memeyi. Kzlarn st olur mu? Herife gitmemi kzlarn s Anam olmaz dedi. Yalancktan ite..." "Yalancktansa yalancktan. Bebek alamyor ya! Emiyor ya!" Ellerindeki dallar budaya bud aya uzaklatlar. Cennet Kar: "te byle diyorlar," dedi. "te byle smailim. Avrad kapamsn bir ieri ocuklan, kili erinden, iecek bir su veren bile yok. Gitmisin tarlaya. Irak yerin davulu koygun te r smailim. Byle diyorlar smailim. Biri inanmazsa smailim, bini inanr... Elin az ukur eil ki eke balayasn yavru. Dmeye gr, keyf iin yerler seni! Diyorlar ki karanlk ierd avrat, alr-m ocuu kucana, deli gibi dnermi ierde rlplak, anadan ryan. Vebal t delisi olmu Zala... Yaa smailim. Ya yavru..." smaili dinlemiyor sanrdn, birden irkildi: "Teyze," dedi, "gzne kurban olduum teyze..." Sesi yalvarr gibi, ama kzgn kyordu. "Kurban olduum teyze, ben Zalaya ktlk eder miyim? Evimin orta direiydi. Evimin orta d irei... Gel benden sor. Yanyor yreim. Yanyor ierim kz gibi. Beni iflah etmez Zalann d

i. Zala-dan sonra ben neye yararm ki? Zala gibisi kar kar gezsem u dnyay bulunur mu? abilir miyim? Gel ierimden sor." 22 BEBEK Cennet Karnn gzleri yala doldu. "Zala gibisi bulunmaz," dedi. "Hani yle avrat? Bir geldi dnyaya, bir gitti." smailin sesi sanki kendinden kmyordu. Yandaki duvardan, yerden, baka yerlerden kyor g ydi. Gzleri yar kapalyd. Ak karas belirsizdi gzlerinin. Bir ho... "Teyze," dedi, "ayaklarn peyim teyze, bunda benim bir suum yok. Kz, dedim, avrat dedi m, Zala dedim, az kald dedim. Sen dedim, gitme tarlaya. Ben bir bama alrm, ekerim e en ne kald dedim, zaten ne kald. Tutmad szm. Ben, dedi, bugn bekliyordum, dedi. ke olsun da, el iin almadan kurtulaym da, dedi. lnceye dek alrm. Kemiklerim krlnc i, tutmalktan, el kapsndan bu yl kurtuldun daha. Ben yllar yl bugn bekliyordum, dedi aklk tutmalktan iyi, dedi. Yars elin ise, yars da benim. Ettim etmedim, kalmad evde. i avrat... Karn burnunda. Yreim paralanyordu alrken. Zala, diyordum, etme, diyordum. diyordu. Ben, diyordu, bugn bekledim. Kendi iimde almay da grr mym diyordum. Elin irezil sefil belim bkld. tahla alyordu. Ben bugn bekliyordum. Babam, diyordu, el k tmalkta, anam peniklikte ld. Ben de el kaplarnda srnyorum. Deli gibi boyuna, ben bu bekliyordum, diyordu. "Bir gnd, dilleri bir kar darda, kularn tap deyin havadan dt scak bir gnd. e izdeydi. Mh gibi kileniyordu tepemize. Zalann srtnda bir koca elek deste vard. ki ada ir olsa gtremez. Kz o kadar vurma dersem, ben bu gn bekliyordum der, gzleri dolard. "Bir baktm, yar yolda, harmana varmadan elei yazya atver-di. Noldu kz, dedim. Sanc, d . Keskinleti. Sabahtan beri o kadar deildi ya, ijndi keskinleti. Bak drtk gibi oluyor edi. ldrc, dedi. Ben gidiyorum eve, sen iine bak, sen al, karncaya pay etme yiyecei in yln bir ba, dedi, kendi malmzda kendimiz iin alyoruz. Karnn tuta tuta kye do bir yere ykld. Varacak oldum. Karncaya pay etme malmz, ben gideSARI SICAK rim, dedi. Kalkt gitti. "Akamleyin eve vardm. Bir yanda kendi yatyor, bir apt iinde, bir halbnn stnde, bir y cuk. Gbeini kendi kesmi bir makaslan. Avrat yok ki iftlikte gbek kesecek. ocuu yumu, la-m kendi eliylen, komu uraca. Aa bir yandan, kendi bir yandan, malmz kurda kua, ay etme, diye bamn etini yediler. Aa yzn azdrr, kan atar, kt sz eder. Zala, b i olduk, onu da benim yzmden yerlerde rtme, der, ben kendime bakarm... Gzrganr. Edem yalnz, ierde tek bana koydum, almaya gittim. Edemedim." Cennet Kar, usul usul, derin derin iini ekti: "El kapsnda byd. kszlk, yoksulluk... bi oluun, canndan tatl gelmi. Grmedi gnn... Vaay Zala, grmedi." smail, szne ara v "Bir hafta yataktan kalkamad. Zala, dedim, bu byle olmaz. Bu gidile iyileemezsin, lrsn byle olursa, dedim, a susuz, kuru ierde... Yz de mum gibi olmutu. Sapsar, kemikleri lerim banda, dedim. Gtrrm doktora daha olmazsa. Sana canm da kurban, malm da, dedim. szlad. Sabahtan iyi olurum, dedi. Sald beni gene almaya. Kald ierde, karanlkta, Zek in ahrlnda, tek bana, a susuz, sersefil... Aa olmasa zar zor onu kandrrdm ya, Aa tuttum yarc, ortak ettim diyor, tutma iken ortak ettim. rtme yerde malm. Her akam gel m, Zala, derim, senin halin kt. Ben kalaym da sana bakaym. Yoksa doktora gtreyim, deri m. Her akam yemini billah eder. Bugn biraz iyiceyim. Sabahleyin dimdik yekinirim y ataktan, der. Akam varrm ki kalkamam. Byle aradan yirmi gn geti. ne iplie dnd Za a kat. Bir deri, bir kemik... i de yeyniledi. Burama geldi. Tak dedi imanma. Baktm av rat gidiyor, elden gidiyor." Sesi sertleti. Dudaklarna bir titreme geldi. Deminki halini stnden att. Sesine sahip oldu. Deminden mrlt gibi kan sesi dik-leti. "Vardm dikildim karsna Aann. Aa, dedim, avradm lyor. Doktor, dedim, ille doktor. A , dedi, bunlar ya2-4 BEBEK tar yatar dirilirler. Doktor moktor istemez bunlar. Can demir bunlarn. Telan ne, ded i. ine bak, dedi. Yok, dedim, Aa malm ne varsa anan sd gibi sana helal olsun. Kozam, k cm, budaym, anan sd gibi. Bana yirmi be lira bul. Edemedi, verdi yirmi bei. Buldum bir araba, gtrdm doktora, vardm doktorun kapsna, doktor yok. Yaylaya gitmi doktor. Gezdim ri batan ayaa. Bir ineci buldum. Kinin datanlardan birini. Geldi bakt Zalaya... Son so luk...

"Eildi kulama. Bu oktan gitmi, dedi. Dedim ki, gitsin, olaca buydu zaten, sen yap bir e. Ben, dedi, soluktakine ine yapamam, ne faydas var? Koydum paray nne. Aha, dedim, s ana para. Yap ineyi. Parasylan deil mi? u aaca vurdururum, beygirlerime vurdururum. Y ap ineyi karda, dedim. Yreime dert olmasn, ela-lem anama avradma svmesin, dosta dman dedim. yi adamm, bir ine yapt. Bir ine daha yaptrdm. Bir daha yap karda. Zalann ben kk var, dedim. Bir daha yapt. Deri kemie yapm, bir deri bir kemik, teyze... Zala yle u ite. nanlmaz. Grsen, bu Zala deil, dersin. Gznlen grsen. Kotum arabay lenin s yola. lcyse de iftlikte lsn dedim. Bir scak bir scak vard, kabil karar deil. yle s e dmt yazya yabana. Alev almt dnyay. Yar yola geliin, Zala eremeke doruldu. Bi ldu, syleyemedi, ba geri dt. Azndan, bin yln... ocuum... ktn duydum. Usulca edi." Cennet Kar: "Bin yln bir ba fkara kendi iinde alcyd, o da ksmet olmad. Vay," dedi, "vaay Za smail: "Gzleri donuverdi. Baktm ses soluk yok. ocuk kucanda. Baktm ses soluk yok. Gne tepeme mi. Bir ho oldum. Gerisini bilmiyorum. Kendime geldim ki ne greyim, tozun topran iine belenmiim. Her yanm szlyor. At, arabay koydunsa bul. Seirttim imdi. Sar scan alt ler, dedim, ya gtrp bir dereden yuvarladlarsa? Dirisi gn grmedi... ls, dedim, ls SARI SICAK sn irezil. ocuk, dedim, ocuk kurda kua yem olmasn, lr lmeye ya... Anasz ocuk yaar dn ocuun? Elin adam analy yaatamyor. Hemi kouyorum, hemi yanma ynme bakyorum, "Byle byle, koa koa geldim baktm ki bir kalabalk, toplanmlar kyn ortasna. Ne ky? olduunu bilemiyorum. Bir ky ite... Bir kalabalk, bir kalabalk, ine atsan dmez yere. ama bir lm laf geldi. Vardm girdim kalabala. Araba ortalarnda. ocuk anasnn kuca iinde. Gzleri yumulu. Avratlar alyor. Ne kyyd bilmem. Boyuna avratlar alyor. "Bindim arabaya srdm. Necisin, demediler. Bu l nen olur senin, demediler. Nereye, de mediler. Azlarndan bir ift laf kmad. ylecene donakaldlar. Arkamdan bakakaldlar. "ocuk kald stme. zaman, g zaman... Yukar kye gtrdm. Sar Kz derler emzikli b na, geldim kye. ki gn sonra getirdiler ocuu attlar stme. Benim sdm, diyormu, benim miyor. ldremem, diyormu, elin ocuu iin ocuumu. O yanlarda emzikli avrat koymadm. Kim dimse getirdi att stme. Elim kolum baland bu i g zaman... St versen st imez, emzi zik almaz. lp kurtulmuyor. Bir alamet, lp kurtulmuyor. Bir kolumda ocuk ar gibi vzlda uruyor. Bir elim ite. atm kaldm." t smail yerinden doruldu. Ba huun otlarna yetecek kadar uzun boyluydu. Salland, geri m "te gryorsun," dedi. "Bir anas da sensin. Ne edersen et. g zaman. Dkm sam kald '' Cennet Kar, ba yerde, kmldamyordu. Bir zaman getikten sonra usulcana babn kaldrd. "smail..." dedi. Sonra sustu. Sesi titriyordu, alamaklyd. smail : "Ne diyorsun, teyze," dedi. "Desene ne diyorsun?" 6 BEBEK Cennet Kar: "smail," dedi, "bin yln bir ba el kapsndan kurtulduk,;kendi iimize allaydk, gnn i zaar, Zala, yle deil mi? ocuuma iyi bak diyecekti zaar..." smail: "Zaten," dedi, "dilinden dmyordu. Bin yln bir ba, bin yln bir ba... Bir seviniyord apsndan kurtulduumuza. Deli gibiydi. Grmedi gnn. Doya doya alamad kendi iimizde. liyordu kendine, el ii, el iin alma ldryordu onu. mr el iinde tkendi. Grmedi gn sin, ne-dersen et ksz..." Dnd Kz, bebei memesinden ayrmadan Cennet Karnn yanna geldi. Yz yalm gibi, korlu at i kzarmt. Kulana eilerek: "Cennet teyze," dedi, "bir ho bir tatl bir eyler oluyor bana bebek emdike. Srtmdan tat l bir eyler'geiyor. Akama kadar emse, on tane ocuk olsa da emse... Bir tatl..." Usulcana gerindi. "Bir tatln... Bir hooo..." Cennet Kar :

"Deli," dedi, "hepimiz yle oluruz." Akama doru day eve geldi. riyar bir adamd. Gne yan yzne saman paralar, klk, "smail," dedi, "diyorlar ki, smail, ocuu almsn kucana, gece gndz. Deli olmusun." Bebek orta direin yannda bir ulun stnde vzldyordu. Kars bir imar etti, yal adam sz deitirdi. "Demek byle smail? Duyduk durumunu, yreimiz yand." Cennet Kar: "Herif," dedi, "sal Musduluya da gelsin. Topal Emineynen onun avrad var emzikli. Bir de Hr var ya, o fkara kendi ocuuna bakamyor. Musdulunun avradnn sd ok. Temiz d cuk sal Musduluya. Avrad, gnl olursa Musdulunun emziririm dedi." Az sonra Musdulu, gnderdikleri ocukla ieri girdi. Ksa boySARI SICAK luydu. Lacivert ceketinin yakasndaki el byklnde krmz mendili, ilk bakta adamn gz taranm salar, yeni kasketinin altndan frlamt. alvar da yeniydi. Ayanda da arkas ayakkabs vard. Day, Musdulunun elini tutup yanna oturttu. "Olum," dedi, "gzel olum, Musdulu," dedi. Eliyle orta direin dibinde vzldayan bebei g rdi. "Gryorsun ite. Allah kimsenin bana vermesin. Baa gelmedik i olmaz. Kul sklmayn yetimez. Senin avradn sd bolmu. Bir iki... Neyise smail esirgemez. Ne diyorsun? yilik azda kalmaz. Bir iyilik yap da at denize, balk bilmezse, Halik bilir. Bir iyilik e t de... Bilir..." Musdulu ban yere dikmi, ince dudaklarn skm, bititirmi, hibir sze varmyordu. "Olum," dedi, "bu i g zaman... Evde kimse yok... or yok, ocuk yok... smailin durumu. ir gzyn nne. Ta olsa erir adamn yrei. Garip yiit kii smail. Bin yln bir ba ku da batmasn ocuk yznden. Ne dedin olum Musdulu? Bir sze varmyorsun?" Musdulu durumunu bozmam, ba yerde, kmldamyordu. "yilik etmek frsat her zaman ele gemez. Bak," dedi, "buna Allah da raz olur. Cennetin kapsn aarsn. Senin avrat bakmazsa bu ocuk lr. Bir can kurtarrsn. Yaamasna sebep cann. Bak venildeyip duruyor... Buna can, buna yrek dayanr m?" Musdulu kalkt yrd. Ayann birini eiklikten dar attktan sonra, ban geri evirdi. "Emmi," dedi, "kim dedi sana Musdulunun avrad hizmeti diye? Benim avradm hizmeti deil ..." Hmla kt. smail, birden yerinden kalkt. ki elini Musdulunun arkasndan uzatt. "Karda, karda," dedi, "karda etme bu ktl..." Days birden kolunu tuttu. "Ulan," dedi, "yalvarma byle it olu itlere! Can iin olsa bile yalvarma! Avrat gibi olmusun. Sana noldu byle? lsn," dedi, kar28 BEBEK sini gsterdi. "Bu," dedi, "on altsn gmd. Byle bebek deil, tosun gibi babayiit. : Cennet Kar : "Yavru," dedi, "sen bir ho olmusun. Bir ocuk... Ayna yetmedik bir bebek... Evlenirsi n. Allah gene verir. lrse lsn. Ben on al-.tsn gmdm. Ben nasl dayandm? On altsn raklara... Kr ocaklara oturdum. Gene evlenirsin. Allah gene verir. Skma cann yavru.. . Sen de hasta olursun bu yaz gn. Bu i g zaman. ldrme kendini..." smailin yz duvar gibi apak kesilmiti. Cennet Karnn yz dnd, dnceli bir grnm ald. "Dur hele," dedi kendi kendine. "Dur hele... Topal Emine bir, Hr iki... Topal Emin e... Hr... Topal bir... Hr... baka yok." Hep kendi kendine konuuyordu : "Topaln sd zehirli... Hi ocuu durmaz. Kendimi bildim bileli ocuk dourur. Her yl bir "dourur. Her yl lr. ocuktan kalmaz benim gibi. Her yl dourur, her yl ayna varmadan ez... imdiye kadar ka ocuk dourdu, saysn kendi bile bilmez. Ben heyle veririm ocuu o dersen ba kays oldu f-kara, kendi ocuuna bakamyor. trgen oldu ocuu scak st ie Kr ocua nasl bakar? lle ana..." Day: "Avrat," dedi, "ne vn vn edip duruyorsun? Sd zehirli mehir-li, Topal Emineden baka yo k. Verek Topal Emineye."

Cennet Kar: "Herif," dedi, "gz gre gre ldrlr m ocuk? Vebali?" smail serte : "Teyze," dedi, "alrsa verelim. Acndan lmesin. El anama avradma svmesin de... Byle lece e, yle lsn. Bak u hale... Acndan lmesin de gz gre gre... Herkesin ocuu lyor. l Topala ocuk gnderdiler. Topal ayann birini ta gerilerden srkleyerek, eile kalka, eil ka geldi. Boyu ksayd. Bir yan, omuzdan aa dmt. O kadar ok dkt ki, dururken, o 29 SARI SICAK nasl devrilmediine insan aar kalrd. Bacaklarnda rengini atm, bozarm, bir iplik ek alk dklr, kara bir alvar vard. Ba gevek alvarn geni kalalar tutmasa alvar ba yanna doru sarkmt. st ba toz, un, hamur bula iinde idi. Bz bz kara memele tne doru sarkyordu. Yz bir acayipti. Gzleri, karmakar, kirli, pis salarnn altnda Koca koca benli kara yznn benleri meme meme, parmak ba gibi sarkyordu, kr kr. Daynn karsna geldi. "Veli Aa," dedi, "beni artmsn. Geldim ite." "Kzm," dedi, "ite u ocuk. Bak diye ardm seni. smail gnln grecek. Seni fazlasyl Fazlasylan. He-mi sevap. Bir can kurtaracaksn. Az iyilik mi? Allah yannda kymetin a rtar. Hemi de hakkn alrsn. Ne diyorsun kzm?" smail yalvarr bir sesle : "Bac," dedi, "Emine bac, ne istersen sana veririm. Ku sdn bile eksik etmem. Ku sdn bile bulurum." Eminenin yz daha ok krklat, karard. "Aa," dedi. "Veli Aa, benim sdm benim ocuuma yetmiyor zaten. Ne yiyorum ki sdm olsun! smail doruldu : "Bak," dedi, "gzel Emine bacm, ku sd bile istesen bulurum. Ne diyorsun? Olur de, gel. " Emine : "Ne deyim karda," dedi. "Akam benim herif gelsin de..." Yerde szldayan bebee st bile vermeden ekti gitti. Dnd Kz koa koa ieri girdi. ocuu kucana ald. Arkasn dnp meme verdi. Szlt kes "salmaz ki... Yoktan i karr. Anam da..." Kurbaa sesleri geceyi dolduruyordu. kindiyin kan garbi yeli durmutu, azck fisilti bile yoktu. Azck olsun. Hava bataklk koku30

BEBEK yor, taze sr pislii kokuyordu. Yap yapt. Gk kocaman, parlak yldzlarla rtlyd. : tede, uzakta, ayrn kysnda bir nar vard. Bir ulu nar. Dallarnn stne ak ak leyl in. Saysz. Bir iki kez takrtlar duyuldu. Veli daygilin evlerinin nnde bir adam boyu yksekliinde bir ardaklar vard. Altnda, ya ynnde kyn srlar yatar, gevi getirirlerdi. Bebek ardan sa yannda, Cennet Karnn yan banda vzldayp duruyordu. Cennet Kar da rdu. Beii salladka ardak da beik gibi rgalanyordu. Veli day oktan uyumu horluyordu a beiin sallanmas kesildi. Cennet Kar da uyumu olacak. Sivrisinek dopdolu, ortal kavu or. Gece yary oktan amt. Bebek daha alyordu. smail serte bir iki kere yanna dnd. Bi d. ardak beik gibi salland. Duyulur duyulmaz bir sesle : "Teyze," dedi. "Cennet teyze!" Kadn uyand. Ya da uyumam, uyukluyordu. "Teyze," dedi, "al gtr unu Topal Emineye. ldryor beni. Kesmedi, kesmiyor sesini, ldr eni... Gtr unu." Kadn gzlerini ovutura ovutura kalkt, ocuu beikten kard. Kyn kadnlar tarlada, sokakta, buza srer, sdar dokurken, nerede ikisi bir araya gelirs Topal Emineden, smailin bebeinden konuuyorlard. Kara Elifin kapsnda bir top kadn vard. Kadnlar ayakta kirmen eviriyorlard. "Aman kele bacm, kader kader dediin de byle olmal. Oluun byle olmal. Zalann lm yar opala..."

"He bacm, ocua baksa, baksa yreim yanmaz. ocuk akamlara dek it enii gibi veniliyor. O bey gibi yiyor smailin getirSARI SICAK diklerini. eker koymad arda, ya koymad, zm koymad deli batas, batas smail tad dnd Topaln evi..." "He bacm dkkana dnd!" "ocua da baksa..." "Ben kapsndan geemiyorum. afaktan akama dek venildiyor, bebecik. Yrek dayanmaz. t eni ibi venildiyor..." "Sabi ocuk, yrek dayanmaz." "smailin halini grsen!" "Yrek dayanmaz!" "Sararm solmu fkara. "Yrek dayanmaz!" "Varn younu, elindekini avucundakini yedirecek Topala. Gene tutmalkta srnecek it gibi. " "t gibi..." "flah olmaz ocuk." "lr ocuk." "Topala baktracana..." "Gtrsn koysun bir aacn bana, kartallar alsn..." "Suya atsn..." "Diri diri mezara gmsn." "Heee bacm!" "ki gne bir srtnda bir uval..." "Gelir smail..." "Avrat yesin, dermi, sd oalsn." "Otururmu beiin yanna, bkermi boynunu, bakarm yzne ocuun... Kprdamadan bakarm en gidiine kadar bakarm yle. Hi kmldamaz." "Durur yle bakarm." "Cier..." "Yrei yanyor fkarann." "Yrek..." "Anasz." "Anasz yavru yaamaz..." 32 BEBEK "Emecii boa smailin." "Sd zehirli..." "Yaasa kendi ocuklar yaard." "Yaamaz!" Emine ocuu aldktan on gn sonra ortala dt. nne gelene : "Amaaan avratlar, hi bama gelmedi byle i! Attlar bama ocuklarn. Sde doymuyor. Ne rm. Ona bakaym derken, kendi ocuumdan oluyorum. trgen oldu ocuum. Su gibi, su gibi g r alt. lc Duranm. Bu yaar diyordum. O da bu yzden lc. Gtrr atarm stne... Kend Zaten getirdii ne ki. Ben ocuumu ldryorum, iki kilo eker, on gn oldu iki kilo eker! bacm, iki kilo eker..." Kadnlarn tm birden : "Gtr at," diyorlard, "Cennet Karnn stne. Gtr at." Topal Emine ayan srye srye gittikten sonra da aralarnda : "ocuk yaamaz zaten." "Gtrsn atsn." "Kele bacm, getirdiklerini de beenmiyor herifin!" "Bulunca bunar." "ki kilo eker! Pasakl, anadan dodun doal boazndan at m iki kilo eker?" "Heee, at m, batasca?" "Topal pasakl!" "Herife yazk. Bir yreim acyor ki..." "Gtrsn atsn." "Gtrsn atsn."

"Gtrsn atsn." Konuuyorlard. smail, ocuu Topal Emineye verdiinin on ikinci gn gene geldi. Srtnda gene yarsna kad bir uval vard. 33 SARI SICAK Daysgile, baka bir yere sapmadan doru Eminenin evine yrd. Eminenin evi, stnn otlar itlerinde topak topak tezek yaptrl, svas tezekten bir gz bir hudu. erde teberi z eya vard. Kede dayal uval, bir de yzsz, pamuklar dar km bir yatak. Bir k uzann bal bulunduu keden taze sr pislii, iemik kokusu geliyordu. ocuklarn bei kirden kapkara kesilmi, yarlm eski beiin iinde koyun koyunaydlar. Yumuk elleri birbi e dolayordu. Evin ii batan aa amurdu. Bir kar byklndeki pencerenin altnda, s m bardaktan boyuna su szyordu. smail beiin altnda durdu, durdu bakt... "Bac," dedi, "Emine bac, nolmu bu ocua byle?" ocuun derisi kemiine, karn beline yapm, gzleri ukura kamt. Dayanamayp dar kt. Emine uval silkeledi. "Bak," dedi, "Elif bacm, unun getirdiklerine. Bak u boyu dev-rilesi uzun devenin et tiine. Bir de kurumlu kurumlu bakyor da, ocua nolmu byle diyor. lyn kr oldu. Boyca ki kilo ekercik! Ye de ocuk emzir..." teberileri uvaldan alp oraya buraya fildryordu. "lr ocuk. Benim ocuum lr. trgen... lr de kurtu-lamam elalemin dilinden." Kara Elif: "Gtr stne at bacm," dedi. "Gtr at stne." "lr de ocuum... Elin ocuuna bakt da kendi ocuunu ldrd derler." smail srtn verdii itten doruldu. Derin bir "ooof ekti. Dilerinin arasndan slk gib "Orospu," kt. "Topal orospu..." Sarho gibi yalpalayarak yrd. ki gn sonra Emine, dve ekie, ocuu getirip Cennet Karnn stne att. 34 BEBEK "El ne der," diyordu, "benim ocuum lrse, el ne der?" Cennet Kar da ocuu babasna gnde Harman bir adam boyu yksekliindeydi. Ta afaktan nce balamt sap atmaya. Gn kuluktu. i bek epeyce ykselmiti. smail elindeki dirgeni saplarn stne att. Harmann glgeli yan n testiyi bana dikti. Denin stnde ince boyunlu, kirpikleri ok uzun bir ocuk vard. o una nndeki iki zabn doru beygiri krbalyor, daha yumuamam sapn stnde hzla dnyor ini yakan bir saman, bir kuru ot kokusu almt. smail han ann glge gelen dibinde vzldayan ocuun azna stne emzik geirilmi st do d. ocuk sesini kesti. Usulca emmeye balad. smailin sa dizi yere dayalyd. Yz samanda an belirsizdi. Sol duluundan enesine doru inen uzun derin yara izinin ii tozla, sama n paralaryla dolmutu. Yrtk, izgili gmleinin yakas akt. Kll gs grnyordu. Gmleini karp firezlerin stne serdi, geldi dizini yere dayayp ieyi tutu. Daha yornu m, krk gibi soluyup duruyordu. Den sren ocua seslendi: "Memed gel," dedi. "Gel de ekmeini ye." Memed atlarn ban sapa verip geldi, kn at. smail bir eliyle yiyor, bir eliyle de ieyi tutuyordu. ieyi ekecek olsa, ocuk hemen vz aya balyor, smail de buna dayanamyordu. Memed hem yiyor, hem konuuyordu. "Bak," dedi, "smail emmi, bizim kyde bir olan vard..." Bebei eliyle gsterdi : "te o da bunun gibiymi. Anas lm. Kucanda gezdirirmi babas. Fkaraym da kimse bak ordu. Hi kimse bakmazm. Kimsesi de yokmu. ocuk lcym acndan, 35 SARI SICAK yaa ocuk lcym. Acndan alaya alaya lcym. Anam yle diyordu, babasnn kucanda dn olu diyorlar. Anam diyor ki, babas ne Km, ne bir ey... Anam yle diyor. Babas bir g sarm bir uval eskisine bebei, koymu kyn ortasndaki emenin tana, savumu gitmi.

alm bytm. Krdn olu diyorlar imdi. Krt kz alm... Babas ban alm gitmi bir iz olmu. Ne bileyim ben, anam yle diyordu ite." smail birden yekindi. Gnee gelince, gsnn kllarna yapm saman paralar lat. utu. abucak giyindi. ocuu kollarna alp yrd. Kr Kar ayak seslerini duyunca yzn kapdan yana dndrd. "Kim o," dedi, "kim o gelen? Bir bebek mi var ne kucanda? Bebek sesi deil mi bu gel en?" smail: "Benim," dedi. "Ana benim." Kr Kar: "Kusura kalma yavru, sesinden bilemedim." smail: "Benim na," dedi. "Avar smail... Durmu Aann eski tutmas..." Kr Kar, zehir gibi ac, yumuak, alar gibi bir sesle : "Yand," dedi, "hepiciimizin yrei Zalaya... Gn grmedi fka-ra. Pasakl Topal kurban olsu alaya, kurban olsun bebeine. ocuu getirip de stne atm diyorlar, yle mi? Aaah," dedi, m olayd burada! Hr de gitmeyeydi ie, Zalann gl hatr iin bakardm bebeine. Yavru," d ucanda alayp duruyor, yatr beie ocuun yanna. Yatrdn m? Neeen neeeen... Anasz ku Beii usul usul sallyordu. smail: BEBEK "Ana," dedi, "daha ne zaman gn yetki Mahmudun .ola? Daha ne zaman?" "Neeen neen, ololo neeen..." Sonra hmla : "Aaah," dedi, "benim olum, hkmet geer mi hakkndan? Hkmet geer mi? Neen, anasz kuzu n .. Toplanm yol paras, toplanm smailim, toplanm yavru... Neeen sefilim neeen... ololo n... Hkmet diyormu ki, versin param koyvereyim kendisini. Diyormu ki hkmet... Neen can neeen... Vermezse param kendi bilir diyormu, yatar lene dek. Neeen el elinde kalanm neeen... Az buz para deil yavru, bir araya gelmiyor yavru. Neeen kszm neeen... Bir Hr lyor. Bir avradn almasndan nolur? Neeen Zalann bebei neeen... Ka kere varaym, ded im hkmetin eline ayana... Hayr olmaz dediler, ille para dediler. Neeen kadersizim nee envololooo neeen." Ev, yan yana serilince iki yatak alacak byklkte, itleri svasz, stnden gn klar s ar seyrelmi, tertemiz bir hudu. Kr Kar kapya doru oturmu, yz a dnkt. Usul usul beii sallayp ninni sylyordu "Neeen neeen... Anaszlar hep byle durmadan alar... Neeen neeen neeenniii... Ooof ba na da bir eyler oluyor. Neeen neeen... Gnm yaklat gayr... Mahmut gitti gideli Allahn g ma tutar beni. Neeen ololo neeen. akr akr stma tutar. Hi halim dermanm yok. Neeen gl n. Neeen dalarn gzel iei, alama neeen... Aaaah Mahmudum burada olayd... Neeen neeen n niii... Zalann ocuunu byle kap kap srndrr mydm? Neen neeen." Beii sallamay brakt. "Hangi yandaki smail? Hangisi Zalann bebei?" smail eli ald, ocuun stne koydu. Kr Kar usulca, elini ok-ar gibi ocuun yznde dol "Vaaay," dedi, "vaaay anasz! Bir deri bir kemik kalm... Hr destesini toplad. Neeen nee en... imdi gayr pamuunun otunu d37 SARI SICAK vc... Neeen neeen nenni... Bir deri bir kemik... Neeen." Gn batarken Hr geldi. eri girer girmez ii anlad. Bir yanda Kr Kar uzanm of eke e . Her ikindi nbeti gelirdi. smail de beiin banda usul usul sallyordu. Hr yirmi yanda gsteriyordu. Yz gnden yanm, kapkara olmutu. "smail karda," dedi, "ne deyim imdi? Sana ben ne deyim? Yreim para para oluyor ya, ben ne deyim? Grdn, ben sdm topraa sayorum, memeklerim iiyor akama dek, ocuuma verem raa sayorum. Ben ne deyim imdi sana smail karda? Ben ne deyim? Mahmut olayd smail kar ." smail: "Bacm," dedi, "Hr bacm, ne istersen veririm. Harmann ben srerim, harmanm bitince. Son udum sende..."

Hr : "Ana," dedi, "sen ne diyorsun? Ben ne deyim imdi? Ben ne deyim?" Kr Kar of ofla kark : "Kzm," dedi, "kzm, kara gzl srma sal hanm kzm, gz gre gre ldrlr m bebecik ne diyeyim? Zalann bebei. Ben ne diyeyim? Zalann teberii..." smail stnden ldrc bir arlk kalkm kadar yeynidi, evden kt. Hr iki ocuun her birini bir koluna alm, Kr Kan da onun alvarnn ba yerinden tutmu, liyordu. Tarlaya vardklar zaman afan yeri daha yenice aaryordu. ocuklar yan yana, otlar dek gibi yapp yatrd. Kr Kary da bana oturttu. Be dnm Pamuk alacakaranlkta otlardan seilemiyordu daha. Iynca apalamaya balad. Tarlada, yak a ne aa vard, ne bir ey... Ne de al... Tm ova da yleydi ya. apay vurduka taze bir kusu fkryordu. Gn epeyi ykselip scak drt yan kzdrnca Kr Kar, Hrye : 38 BEBEK "Kzm," dedi, "kzm Hr, ocuklar yanyor... Scaktan lrler bunlar. Srmeli kzm, gel d r." Hr geldi, Kr Karnn arkasn gn doudan yana dndrd, ocuklar da glgesine yerletird "Ya," dedi, "ana, gn tepeye dikildiinde glgen kalmaz, glgen ekilirse nilerik? Ya anam, o zaman nederik?" Kr Karnn dudaklar titredi. ncecik dudaklar buru buru, dudak m, deil mi, yzndeki krklklarn iinde belli bil ii kadar kckt. Krklar olmadan yzne bakan adam apar olduunu hemen anlayverirdi. ulu gzkapaklarnn altnda iki yuvarlak kml kml ediyordu. ncecik, bir deri bir kemik ka arlar grnen elinin stnde gne lekesine benzer bir sr irili ufakl lekeler vard. Otur karalts ufack bir ocuun karalts kadar grnyordu. ocuklar aladka iyilik, cana ya Hry aryor, emzirttiriyor, iki yanna usul usul ralana ralana ninnisini sylyordu Bebek seni uyuturum, neeen neeen Bahelerde bytrm, neeen neeen Alayan ocuu avutur derler, Kr Karnn ite byle yank, taa adamn yreine ileyen bir s Gn ykseldike Hry aryor, ocuklar kendine doru ektiriyor, stlerine eiliyordu. deiyor mu diye de Hrye soruyordu. Gnn tepeye dikildii, ortal kavurduu zaman, adam o zaman elini yere dediremez, ayan samaz olur. Otlar boyunlarn bkerler, pamuklarn yapraklar drlr, ite o zaman Kr Kan, aa karnna ekmi, stlerine de kapanmtr. Usul usul rgalanp ninni sylemese uyuyor sanr Bebek seni uyuturum, neeen neeen Bahelerde bytrm, neeen neeen 39 SARI SICAK Bebek seni uyuturum, neeen neeen Aldm geldim bebek seni oooy oooy Yeil beik sekisin den neeen neeen Anay emmeyen bebek oooy ooooy Bilmez ana kokusundan neen neeen. Nen alarken sa yandan yatan Zalann bebeinin ayan okuyordu. Bebek seni uyuturum, neeen neeen Saraylarda bytrm neen neeen. Gn tepeye dikildi, gn yakt piirdi ama, kar ne etti eyledi de gn ikindin oluncaya dek o uklarn yzn gne gstermedi. Tam ikindist, gn aalara inerken nbet geldi. Karck ye balad. Tirtir titriyor, uzun uzun scak topran stnde geriniyor, debeleniyordu. te byle, her gn byle, karck gn ikindin oluncaya dek bebelerin yzn gne gstermiyor nca... Be dnmlk yerin apas bitinceye dek byle gidecekti. Bir kecikleri kalmt. Ufack bir dar... Ne are ki... Kara haber tez ular. smail harmann bitirmi, budayn kuyularken sylediler. Yldrmla Vard bakt ki ne grsn. Hr yatakta, yz sapsar, avurtlar birbirine gemi. smail ekine ekine: "Bac," dedi, "Hr bac, ban sa olsun. Nur iinde yatsn o kar. Dnyada k yz grmed " Hr titrek, alar gibi bir .sesle : "ld," dedi, "iki gn oluyor. ocuk yanglsyd fkara. Bir nen alard, yrek komazd insa n alard, da ta eritir. smail: 40 BEBEK "Nur dolsun mezarna, k yz grmedi."

Hr inler gibi: < "ardamz yok kardam bizim. Sinekler kapyordu yerde. Ondan oldu diyorlar, kar ondan g yorlar. Bir nen alard yrek komazd. O nen aldka para para olur da adamn yrei, az nen alard, yakard alemi." Ban bir tarafa att : "Yanyorum karda," dedi. "Ate ald drt yanm... Kz gibi..." smail bakt bakt: "Bac," dedi, "unlar sana getirdim." Kesekadndaki ekeri yastn bana koydu. Beikte ocuklar sessiz sessiz uyuyorlard. Be uunu karp kucana ald. Kapya varnca geri dnd : "Bac," dedi, "Hr bac, harmann iin hi merak etme. Gene ben sreceim. Harman iin hi k r ey gelmesin. Ben srerim. ocuu gtryorum deyi...'1' Ilaan saman paralar karm, tozlu yolun stnden koyu bir bulut glgesi geti. Gneyde zaklarda, Akdenizin stnde apak, top top yelken bulutlar vard. Ova dalgasz bir deniz gibi mavileerek dmdz, gz alabildiine uzayp gidiyordu. te bata, viren mavi dalarn koyu glgeleri gndouya doru uzanmt. smailin yar belinden aas tozdan grnmyordu. Sol yandaki, kyn dibine kadar uzanan yeil alandan, eltik tarlasndan burnuna keskin bi r bataklk kokusu geldi. Yol boyunca uzanan hendekteki st tozdan kaymak balam suyun yz l dedike kryordu. ocuun ba sa kolunun stndeydi. Sarkmt. Gzleri ta ukura batm, yerleri birer karan . Boynu ban tutamayacak kadar incelmi, ipincecik olmu, buru buru, kapkara kesilmi der kemiklerine yapmt. enesi dm, ince, deri gibi dudaklar ieri kmt. Ak aza s n bann durduu sa kolunun stne doru emi, ylecene bakyordu. Hem bakyor, hem yryo YATAK imdiki gibi aklmda. Ben, o yl ortaokulun nc snfnda, bizim Durmu Ali de ikincideydi. kimizin de paras y onun bir dul anas, benim bir dul anam vard. Onlar da kendilerini zar zor geindireb ili-yorlard. Durmu Alinin umudu, parasz yatldayd. Snava girmi, yzde yz kazanacandan kukusu yok lince, ben bir umutsuzluk iinde yuvarlanyordum. Nereye gitsem, ne yapsam? ki yldr gec eleri altm fabrika, bu yl beni almyordu. rencileri fabrikada altrmak yasakm! nlayamyordum. Bu yla kadar ne gzel alp okumutum. Be parasz... Bam sokacak bir aa kovuu bile yok! Kocaman ehrin ortasnda yalnz, yapa acak bir dalm da yok! erimde dayanlmaz bir keder, bir hn... Durmu Ali ile bir zaman istasyonun nndeki stma aalarnn altnda geceledik. Sonra olmad le srp gidemezdi. Bekiler de rahat vermiyorlard. Sonra da okula gitmek zorundaydk. Bi z okula gidince, ortada kalan yataklarmz almazlar myd? ok iyi bir arkadam vard, Yusuf. Beni ok severdi. Stma aalarnn altnda gecelediimiz Bir gn utana utana : "Bizim damn stnde yatsanz," dedi. Deli gibi sevindik. Durmu Ali ile kucaklap ptk. Durmu Ali bir "Alloooo..." ekti. "Yaadk be abi... Bir gnn beylii de beylik." Biliyorduk ki, dam stnde gzn yamurlar balayncaya kadar yatabilirdik. Sonra, sonrasna h kerim. Yataklar hemen istasyondan alp eve getirdik. Yusuflarn evi, 42 YATAK pazaryerinin yannda bir tek odayd. Yataklar dama serdik. Beki korkusu yok, bir ey yok. Damn stnde bir ev sfcakl, bir baba oca scakl... Bunca skntdan sonra yatacak bir yerimiz vard ite. u hayat dedikleri de ne gzel ey! Akam ekmeimizi yer yemez hemen damn stne damlyor, yataklara girip yorganlar boazmza kiyorduk. Geceler biraz souktu ama, gkte kocaman ltl yldzlar vard. Hep yldzlara b eceler de gkyzn yldzlarla deli bulurduk. O zaman sevincimize snr yoktu. Ve bizler u oluyduk. Skntlardan, aclardan sonra gelecek gzel gnlerin, daha gzel olacana inanyor umutlar, bu hayaller benimdi. Ben sylerdim, Durmu Ali dinler ve onaylard. Durur durur : "yle deil mi Durmu?" derdim. "Heyye abi," derdi. "Sabahlar karanlklardan sonradr." Bu laf da benden bellemiti.

Serin dam st, kl iri yldzlarn geceleri, sokan sabahlara kadar sren grlts, biz rimiz tam bir ay, kasm bana kadar srd. Sonra... Sonra o belal, o karanlk, bir kara o ul gibi, kapkaranlk ukurova yamurlar ba Hava biraz bulutland myd, okulda Durmu Ali ile bir araya gelir, birbirimize sokulur, ikimiz birden : "Allah be! Allah be! Etme nolursun," derdik. Ya bir de yamur iselemeye grsn, o zaman bizim yreklerimizde kyamet kopard. Durmu Ali en okuldan eve frlar, yataklar damn saann altna indirir, koa koa geri gelirdi. Yamurlu gnlerde eve, yani saan altna gece yarsndan sonra, ortalktan el ayak ekilinc , usulcack yataklarmza girerdik. Saak altnda yattmz elalemin grmesinden bir utanr ki, biterdim. Durmuu derseniz, o oral bile olmazd. Bazen erken uyanamazdm. Birden uyanrdm ki, arkadamn anas, teki komular uyanmlar, a ayorlar. O zaman ben 43 SARI SICAK yorgan bama iyicene eker, yatan iine bzlr, bzlr, yok olurdum. Yanmda ynmde ay kck kalrdm. Ayak sesleri kesilince hemen yataktan frlar, giyinir, kaardm. O gn ben ken birinin bana baktn sanmsam akama kadar bam dner, kendime gelemezdim. inde yattm yataa dnp de bir trl bakamyordum. Bakmay iim gtrmyordu. Yatak, sa ezenmiti. Gene ge uyandm bir sabah, giyinip kaarken, arkadamn annesiyle gz gze geldik. Ak sa kocaman alm acyan gzler. Yllar geti, o gzlerin arl daha stmde... Bin yl yaa e bakp duracak. Sabahleyin okulda Durmu Aliye : "Ben o eve bir daha gitmeyeceim," dedim. at: "Neden be abi! Nerede yatacaksn? Neden yani?" Durmu ne etti eyledi de, beni o gn eve gtremedi. O gn, daha baka gnler gidip istasyond ki kanepelerin stnde geceledim. Bir ara yamurlar durur gibi etti. Durmu Ali, bir gn : "Abi," dedi, "yataklar dama kardm, gel artk!" Gittim. Birka gn sonra, bir ikindist bir yamur boand, gk delinmi gibi... Durmu frlad ama, ataklar pldak su. Bir otel bilirdim, eskiden birka gn yatmtm. Otel deyince... Gariplerin yata. Gzel Yur teli... Oteller o zamanlar ok ucuzdu. Bir yatak elli kuru. Gel gr ki elli kuru!.. Ya tamz olduu iin, koridorda gecelii on kurua yatmamza katibin gnl oldu. Darack koridora iki oda kaps alyor. Yataklar kapnn nne serdik. Biz de yataklarn d umuyoruz. Belimizi duvara vermi duruyor, birbirimize de hi bakmyoruz. Gece yarsn bulduk. Yataklar nmzde serili duruyor. Uykumuz geliyor, gzlerimizden uyku a or ama, yataklara girilmez ki... Gzmz yataklarda, iimizde zlem, rahat bir yatak, bir uyku zle44 YATAK m. Yar sersem, yar uykulu... t Aadan bir ayak sesi geldi. Gece yary epey am... Gzm atm, merdivenden iki gen ka basmamaya alarak kapy atlar. Kadnlarn ince, uzun boylusu ierden geri kt. Bizlere irdi. Sonra geri kt. Hep bakyordu. Girdi kt, girdi kt. Telal bir hali vard. En s durdu. Konumad. Sonra birden bana : "Bir kibritiniz var m?" dedi. karp verdim. Gzleri aknlkla almt. Sigarasn yaktktan sonra, bir sigara da bana da etmedi. "Bu yataklar sizin mi?" dedi. "Bizim." "Vakit ok ge, yatsanza..." Ampuln snk nda, bereket, yataklarn slakl belli olmuyordu. V Ben:

"Hiii... uykumuz gelmiyor da..." Durmu Aliye dnd. O uyuyordu. Drttm. Durmu uyand. Drttm kadn da grd. "Yatsanz iyi edersiniz." Durmu Ali : "Is..." dedi. Serte azn kapattm. Kadn huyland: "Bir ey mi syleyecekti ocuk?" "Patavatsz biridir de..." Kzgn sylemi olacam ki, kadn odasna gitti. Arkasndan baktm. Gzlerimde incecik bir b kald. Durmu Aliye usuldan : "Kadn gzeldi," dedim. "Amma da iyi ha..." erden kadnn kahkahas geldi. Ben buna ierledim. "Gzel amma, bunlar pis karlar," dedim. "Pis olmasalar ne ileri var otelde." 45 SARI SICAK Sonra hi konumadk. Yreimizde derdimiz, yatamz da slak olmasayd, Durmu Ali ile bu k bilir ne laflar eder, ne dler kurardk. Uyumuuz. Gecenin saat m, drd m ne, kapnn gcrtsyla gzlerimi ayorum. Bakyorum ki, ivenlerden iniyor. Az sonra da gelip gene karma dikiliyor. Her yan ak sak, gs dar ek kadar plak... Gzlerinde bir kzgnlk ve uykunun mahmurluu var. Gene yle alm gzl baktka ben kemde klyoTum. Bir ara, hrsla gzlerimi kapadm ve bir zaman amadm. So daha y-lecene duruyor. imden, "Ne durmu bakyor yle? Pis, bu pis domuzlar hep byle bakarlar ite. Kendisine ne luyor uyumuyorsak. Ne karyor. Salla bir yumruk enesine," geti. Kadn : "Kibritinizi verir misiniz?" dedi. karp verdim. Gidip ierden sigarasn alp yakt. Bir tane de bana uzatt. Bir de canm sigara istiyordu k ... "Ben sizin sigaranz istemem," dedim. Kadnn yznde ho, ama beni ldrtan bir glmseme dolat : "Neden kk bey?" "Ben kk bey deilim. mem ite. Size ne yani? mem ite." "Haa," dedi, "sahiden siz niin yatmazsnz? Yataklarnz da serilmi ite..." Kekeledim : "Biiiz mi? Size ne?" "Bakn, ocuk uyumu. Neden yatmyorsunuz?" "Uyumuyoruz. Uyumayacaz ite. Canmz uyumak istemiyor." "Neden?" Varr da yataa bakar, ya olduunu anlar diye deli oluyordum. 46 YATAK Deli gibi bardm : "Yatmyoruz ite. Yatmayacaz." Kadn : "A... a... a," dedi, "ne baryorsunuz yle? Ben bu ocua acdm, orackta uyumu da... yaz Durmu Aliyi serte drttm, irkildi. Gzlerini korku ile at. "Kalk ulan!" dedim. "Kalk! Sersem gibi burada uyuyacana." ocuk neye uradn bilemedi, gzlerini yeniden yumdu. Ba nne dt. Gene drttm. Bam kaldrp da kadnn yzne bakamyordum ya, gzlerinin stmde olduuna, ldrrcesine oktu. "Kalk ulan, kalk da yatana gir, orada uyu!" Olan, uykulu uykulu burnunu kayp beceriksizce soyunmaya balad. ."Sahiden de," dedi, "ben neden burada uyumuum?"

Elinden tutup yatana soktum. Durmu, duyulur duyulmaz bir sesle : "Abi be," dedi, "ne de souk!.." "Yat ulan," dedim, "imdi snrsn." Kadn bamdan gitsin diye ben de hzl hzl soyunup yataa girip yorgan bama ektim. Alayl bir ses : "Allah rahatlk versin." Kap kapand. Arkadan da bir kahkaha geldi. Var gcmle dilerimi sktm. Yatak su gibiydi. Tenimden buz gibi bir rperti geti. im bir d ki... Yorgan bama, b rnma ekip bir topak oldum. Durmu Ali yorganm ekti. "Abi be," dedi, "abi be! Donuyorum abi be! Vck vck!" Ben bzlmtm. Hrsmdan diim diimi yiyor. "Abi be, sana diyorum abi be! Donuyorum be!" 47 SARI SICAK Yorgan stmden hmla attm. "Ne var ulan? Abi be, abi be! Yat, geber ite!" Yeniden yorgan stme ektim. imde souk bir rperti. Sanki bir yn ylan getirip pla "Abi be... Vallahi yorum. mekten lyorum... Vck vck... Su... Abi be! Sana diyorum Ben birden yataktan frladm. Giyindim. Ali de yle yapt. Gene gittik keye' oturduk. Suda n km gibi slanmtk. Ama yreimde korku, ya kadn imdi kverir de bizi gene byle grrse! Durmu Alinin dileri birbirine arpyordu. Ben de titriyordum. Ya kadn imdi karsa!.. Alinin elinden yakaladm gibi: "Yr parka kadar koalm, snrz." Parka kadar kotuk. Asfalt cadde psszd. Oradan istasyona kotuk. Yreimiz kt kt atyor a, stma aacnn altnda biraz bekleyince yeniden meye baladk. stasyon alannn ortasnda birka salepi duruyor, bir insan kalabal da salep iiyordu. Scak salep bardaklarnn buulandn grr gibi oldum. Elim cebime gitti ama... Bouna... Durmu da salep bardaklarna gzlerini dikmiti. Kendimde olmadan iimi ekmiim. Durmu da iini ekti. Daha gn domamt ya, usul usul afan yerleri iiyordu. ki bklm olmu, tir tir titriyorduk. Durmu Ali, bir ara bana dnd. Birden aklna gelmi gibi: "Abi be," dedi, "sahiden, o slak yataklara biz ne diye girdik?" 48 DKKANCI Kyn tam orta yerinde koskocaman, koyu bir glge veren dut aac vardr. ki adam el ele ver e gvdesini eviremez. Ky ukur-ovann scanda cehennem gibi yanar, darda scak yeri g un kapkara, koyu glgesinde insan terlemez bile. Dkkan bir kesini ite bu koca dutun gvdesine dayamtr. Yllardan beri yledir. ylecene a dayal durur. stnn sazlar eskir, yenilerler. itleri bel verir, yeniden rerler. Yerini ne bir adm ileri ne bir adm geri, deitirmemitir. Dkkan sahibi Darendelidir. Kocaman gbeinin stnde kocaman, belki yarm kulatan uzun, bir gm saat kordonu sarkar. Kck gzleri gz evlerinde frl frl dner. Beyaz parmaklan k Bu Darendeli Memed Efendi, bu kyde, kyllerden daha yerlidir. Sen de yirmi, ben diye yim otuz... Kimse bilmez ka yldr buradadr. Kyde her zaman bekar yaar. Memleketinden ar a sra da kk bir ocuu gelir. Birka ay kalp geri gider. imdiye kadar ocuklarnn trl . Kendisi de ylda, iki ylda bir memleketine gider. O zaman dkkan kapaldr. Kyller dkka gelir, bir kar yksekliindeki gbrenin stne bada kurup otururlar. Kapal dkkan kaps gmilemi, atlamtr. Dkkann kapal olduu zamanlar ortala bir keder ker. Memed E ibi gelir kyllere... Haziran, temmuz, austos aylan herkes tarladadr. Kyde kimsecikler bulunmaz. Birka yal, birka haylaz ocuk, kimi kadnlar. Yallar, dkkanda bulunan tahta peykelerin stne bada kurup otururlar. Akamlara dek otur ar. Sabahn karanlndan akamn alacakaranlna kadar, srlarn kye giriine dek, oturu arlar. Yaz k bu byledir.

49 SARI SICAK Bir de ocuk vardr, on yalarnda. O da sabahn alacakaranlnda, belki yallardan daha n alr almaz damlar. Onun da bir yeri vardr. Kapnn kars. Elinde denei, enesini de ayar, hi konumadan oturur. Azn amaz. Yallar konuur, o dinler. Ona kimse uradan kalk a otur diyemez. Ad imdiden deliye kmtr. Deli Sll. Hi mi hi konumaz. Anasndan ba bir ift laf syledii grlmemitir. leye doru ky adamakll bir sszla gmlmtr. t yok. Uzaktan, arada bir, bir eek nra sszlk alabildiine ker. Kimse ban kaldrp da dar bakamaz olur. Gzler kama k nr. Ortalk atr atr yanar, kavrulur. Kpekler, kediler, tavuklar ortalkta gzkmezler. gesinde, dilleri darda, toz toprak iersinde debelenirler. te tam bu sralarda, yalnayak, telal bir kadn, eteinde ls bellisiz zahire ile dkk krmz, bol donunu yeldi-rerek gelir. Yz gz su gibi ter iindedir. Kedeki uvallara do eini boaltr. Sonra iki eliyle stn rpar. Memed Efendi sorar: "Ne kadar?" "Bir lek." "Ne alacan?" "Sonra alrm. Sen belle, ben sonra gelir alrm." kar gider. Memed Efendi nndeki deftere bir eyler iziktirr. Kyde kocasndan gizli un, zahire verip dkkandan teberi almayan hibir kadn yoktur. Cnck lar, boncuk alrlar. zm alrlar, pekmez alrlar. Kzlarna eyizlik, oullarna ku lastii kadnlarla Memed Efendi arasnda deime arac para deil, zahiredir. Kadn para grmez. Kad arann gereklilii de yoktur. Dkkanda yallar sr kpdr. Sll azn amaz. Yallarn gelinleri, kzlar da baka kad dkkana. Memed Efendi, bir imarla, bunun kimin olduunu, kimden geldiini anlayverir. Sa r deftere iziktirir. Ya da isteneni verip geleni savar. DKKANCI Kadnlarla Memed Efendi arasnda gizli bir anlama vardr. Erkeklerin hepsi de bunu bili rler. Bilirler ama, her zaman da seslerini karmazlar. Mart girip de unluk kalmaynca , kyn iini bir kadn nl-tsdr alr. Memed Efendinin bana bir kfrdr yaar. Memed an bouna amam ya. Gelene git denir mi? Bu nasl akil? Ktek, rlt ekinlerin biimine onra gene eskisi gibi baak budaylar, arpalar akar akar... Memed Efendinin dkkanndan kyn her evine gizli bir a uzanr. Kyde olup biteni gzyle g lir. Osman kars ile niin kavga eder? Veli neden ikide bir kar kye gider? Daha daha... Gizli, daha "mahrem" olarak ne varsa hepsini bilir. Bilmezse olmaz. Meslei gerei. Kyn iinden doludizgin geen atl koca dutun dibinde indi, at yandaki ite balad. Aslnd r at terden kapkara kesilmi, boynu, sars kpklenmiti. Atl da ter iindeydi. Kararmt i. Selam verdi. Kasketinin altndan kara, l l yal salar frlamt. Yaka cebinde b kuluydu. Kara alvar yeniydi, ama tozlanmt. Memed Efendinin kulana abuk abuk, kimseye aktrmadan : "Noldu emmi," dedi, "kz ii tamam m?" Duyulur duyulmaz bir sesle : "Tamam," dedi teki. Birbirlerinden hemencecik uzaklatlar. "Baban nasl, iyi mi? Kyde ne var, ne yok? ingene yapl duruyor mu? Yoksa dehlediniz mi ?" Delikanl omuzlarn silkti : "Hi," dedi, "bir ey yok kyde. Babam rahat, selam var. O herif daha duruyor kyde. Daha dehleyemedik amma, sayende o ii uzun srmez. Nasl olsa bir hal ederiz. Canm saiken... Merak etme.. . Ya o gider, ya ben kyden. Ya ykarm Yeriyoku kyn..." Memed Efendi, kzgn ama yumuak : SARI SICAK "Bir Allah bir sen, aslan yeenim," dedi. "Gveniyorum sana. O nankr kyller. Sonra yallara dnd : "Bak hele, bak Hac Aa u Yeriyoku kylsne. Bir yldr biri uramad. Bor almaya gelince Memed Efendi, dtk ocana, diye szlanrlar. Sonra gelir bir eri, iki paralk rk mal uz veriyormu szde. Ben onun mallarn, onun verdiinin veririm yarsna. Billahi yarsna! avradm olsun yansna! Ben satmam yle mal. Satamam. Bir ev gibiyim kylen. Sata-maaam..

." Hac Aann eli ak sakalna gmld : "Kadir kymet kalmad," dedi. "Kadir kymet bilmez oldu yeni-yetmeler. uradan varsan ay aa bile kalkmyorlar. Satamaz Memed Efendi, satamaz onun satt mal." Memed Efendi: "Satamam! Yz yze bakarz," dedi. Baka bir yal: "Yeriyokulular cimri zaten. Ucuz etin yahnisi yenir mi? Batas-calar... Yenir mi? yl e mi?" Memed Efendi: "Bizim burada olsa yani, duman attrrlar yle erilere. Bizim ky gibi yok. Nereden geldii bellisiz bir adam durdurulur mu kyde? Hani demem... Biz bir kyl saylrz. Namus meselesi ... Yani bizim kye gelse byle birisi, gnnde kovarlard. Bizim..." Delikanl sert sert: "Memed Efendi emmi, dedim ya, canm saiken... Karma gerisine. Biz de komazdk yle bellis izi kyde ya, fkara dediler, geinsin dediler. Sen karma gerisine. u canm saiken dkeri gene Yeriyoku kyn. Sen karma dedim ya. Can saiken... Yani fkara dediler de..." Yallardan birka birden : "Yiit delikanl," dediler. "Dker ayana Yeriyoku kyn. Korkma Memed Efendi." Memed Efendi: DKKANCI "Gvencim evvel Allah, sonra bu. Yiit delikanl, Allah balasn. Er olan dnmez sznden." ': Delikanlya : "Bak hele yeenim u ettiin ie! Onlar m fkara? Srmeyi gzden eker onlar, gene haberin o Beeen, ben bilirim onlar ancak... Fkaraaaa! Yani u Yeriyokulular yok mu? Bir adam e kmek yemesin yani, gzlerine batar. Bir aralar dkkan bilmez iken, ben veresiye verd im onlara. Amma bu ocuk yiit. Dehlerler gider. Yrekleri acm!.. Bizim oluk ocuk ne yiy k? Bu yatan sonra el iinde srm srm. Gavur Yeriyokululaar... Vicdanlar yok." Hac Aa : "Bu delikanl yiit ocuk. Gavur Yeriyoku kyls. Vicdan merhamet arama," diye sylendi. Memed Efendi koca gbeinin stndeki saat kordonunu tutuyor, yelek cebinden saati karp eri koyuyor. karp koyuyor. Kzgn olduu zamanlar hep yle yapar. karr kor. Bakmadan i makine gibi iler. Deli Sll gene eski yerinde, enesi deneinde, sessiz, Memed Efendiye ylecene bakyor. Ya her biri yerinde. Ortalk sinek iinde. Ar oul verir gibi. Sinekten gz gz grmyor. Mem endi elini salladka zm, incir, eker ynlarnn stnden bir kapkara yn havalanyor, ne olduu anlalabiliyor. Memed Efendinin saatindeki eli yavalad: "Yani gnl diyor ki, Yeriyokululara bir zrnk verme. Bir milyon lira verseler, bir zrnk erme." Bir yal: "Verme karda, bu kadar nankrle kar, ben olsam vermem. Erkeklik de bu." "Yani efendim, gnl diyor ki, zrnk verme. Yani efendim." Elini kordondan ekti. Abtes almak iin dar kt. Dar knca arkasndan bir yal: "Deyyus," dedi. "Koca deyyus... Bir fkara gelmi, sebeplensin. Kimse kimsenin ksmeti ni yemez. Varsa ksmetinde, gelir Hintten, 53 SARI SICAK Yemenden. Yoksa ksmetinde ne gelir elden? Ne istersin elin fkara-sndan? Sana ne? Se beplensin. Ucuz veriyormu, verir ya. Sen ondan ucuz ver, senden alsnlar. Yoook, ve remez. Adanaya iki konak daha tuttursun, deyyus." "Kendi srnr buralarda, pis pis el kaplarnda. Yer Adanada ak bacakl hanmlar." "Bir fkara gelmi sebeplensin." "Bir fkara gelmi..." Memed Efendi birden ieri girdi: "Lailahe illallah," dedi, kulaklarnn arkasn svazlad. "u Yeri-yokulular ekmek bilmezle Bak sokarlar yedikleri sofraya. Be paralk rk mal ile..." "Be paralk rk ark mal ile..." dediler yallar mrlt halinde.

Ertesi sabah, gn madan, kyn st bandan bir rltdr koptu. Bir kadn alabildiine du ki Cemile Karnn kz kam. Yeriyokululardan biri karm. "Belliydi," dedi bir ihtiyar. "Dnk olann gz gz deildi." Kuluklayn bir rlt, bir grlt yn olmu Cemile Kar dkkana doru geliyordu. "Sakal bokluu... Sakal boklu tereees. Sen ettin bu ii... Seeen." Kapya talar yayordu. Memed Efendi kap arkasndan : "Etme bacm, benim ne taksiratm var?" Sa ba karmakark, elleri tozdan apak. Yann ynn bir toz bulutu brm... Gs ak. kupkuru, sarkk... st kama dileri de ak, prl prl. "Sakal boklu..." Ta almaya eildike, iki eliyle topra arttka, toz bulutunun iinde grnmez oluyor, sonr "Sakal bokluuu!" 54 DKKANCI Bir yal usulcana kapy aralad : "Etme bacm, ne taksirat var fkarann? Senin kzn karp., da ne geecek eline? Kzn g ete git. Hkmet var, kanun var. Git. Ne istiyon?" Toz bulutu koyulat. Kadn, elleri yerde, toza dald. Bir kocaman ta... "Kt". Adam kapy "Deli orospu," dedi? Gz kzm kznn. Hkmet var..." "Senin gelinin orospu, kzn orospu. Koca teres!" Yal adam kapy yeniden aralad. Yumuak bir sesle : "Git anam, git. Hkmete git. Bu fkaradan ne istiyon?" Toz bulutu yekindi. "Kt!" "Sen bilmen onun marifetlerini... Sen bilmen... Bilmeeen!" Memed Efendinin sa eli saatinin kordonunda. karp karp sokuyor. Makine gibi. Alams a "Deyin aalar, ne gnahm var benim? Bu yatan sonra bu da m gelecekti bama? Kz kam, n ne yaptm? Gzlerim kr olsun karmam rz meselesine. Karmam ben... Ah efendim... ftira u kyn namusu benim namusum. Gelin efendim, kendinizi benim yerime koyun." Kapya talar yayor. erisi karanlka. Kap tahtasnn biri ortasndan yarld. Memed Efe li yznn iine iyice gmlm... Bir damla kadar. Etli, kaln boynu kpkrmz. Eli kordond r. Boynunu iki yanna bir iki kere dndrd : "Deh, bu namus ldrr beni bu yatan sonra..." "Kt!" "Sen ettiiiin!.." Memed Efendi drt dnyor. Eli makine gibi. "Deh efendim... belay berzah... lr msn ldrr msn? Kendi kendimi ldreceim." Sll yerinde, kapnn karsnda, her zamanki durumunda, denei enesinde. Kapya her ta d gibi yapyor. Elleri usulcana titrer gibi oluyor. "Deh efendim... Ne yapaym ben? Bela..." 55 SARI SICAK Dkkann alacakaranlnda kan ter iinde Memed Efendi. Ne yaptn bilmiyor. Alamakl: "Deh efendim... Bu yatan sonra efendim..." "Kt..." "Kap krlacak beylerim. Kap krlacak efendim." "Kt..." "Kap krlacak. Kap krlacak! Vay bama gelenler! Be... be... Been? Olacak i mi kz ka im? Yaa efendim..." Bir yalya yaklat. Yalvarr bir sesle : " Rica ederim beyefendi..." "Sakal bokluuu..." Sonra, "kt!" Bir yal kapy usulca aralad: "Bacm, Cemile bacm, git! Bu fkaradan ne istiyorsun? Az var dili yok fkarann. Git nolur Kap baca komadn, krdn. Hkmet var. Ceza grrsn." Toz bulutu kart. Yal adam kapy kapad. Birden Memed Efendinin kordondaki eli durdu. Gzleri parlad. Eli yandaki yl basma topun a gitti. Krmz, iekli bir basma kard. abuk abuk lt. Katlad. Sonra kesekadna b Havalanan sinekler uvala geri t.

"Rstem Aa," dedi, "unu al da ver u gz krolas belay berzaha. Gitsin ba belas. Gitsi kap tm krlacak. Namus da kalmad. Bende namus aramayn gayri. Gitti. Utu gitti. Kap kr ocuklarnn ba iin..." Rstem Aa kalkp kapy usulcana aralad. Birden kapad. Az daha ta yiyordu. Bard: "Orospuuu... Orospu, beni ldryordun. Ne istiyorsun bakaym?" Birden frlad, salarndan tuttu. "Ne derdin? Al unu, git evine." Eline deer demez, kadn basmay, ekeri frlatt. Krmz iekli basma tozun iine yayld raya yuvarland. Var gcyle rty bast: 56 DKKANCI "Amann milleeet... Hepicii bir oluyor... Darendeliylen bir oluyorlar. Amann milleee t... Boklarnz yiyeyim milleeet... Hepicii bir oluyor." Birka seyirci kz ocuu, dalan teberiyi toplayp yanna koydu. Yavaa kalkt, basmay, ekeri kucana ald, sylene sylene evine yneldi. Kapy atlar. eriye bol k doldu, gzleri kamatrd. Toz bulutu usul usul iniyordu. Ka kur ukur olmu, yam-rulmutu. "Vay kap," dediler. "Bak u orospunun yapt ie... On be liraya yaplmaz." le gnei kurun gibi adamn tepesine iniyor, dutun koyu glgesinde bir sr tavuk scaktan azlar ak, kanatlarn drm soluyorlard. Karki yoldan dili bir kar darda, kuyr ir kpek geti. Daha ay domam, ortalk karanlkt. kindiyin kan garbi yeli yavalamt. Kocaman, kapka t gibi karanla yapp kalm dutun dallar usulcana sallanyordu. Akarsuyun kenarna topla irden koca dutun dallarna doru incecik bir yalmn sunduunu grdler. Dutun dallar bir ald. Krmz yalm, dallar yalyordu. "Yangn," diye uzun bir ses geldi. Kyller koutular. Yanan dkkand. Memed Efendi eli kordonda, oradan oraya drt dnyor. Y nde. Gzleri ukura iyice kam. Etli boynu, yalmn kzll da deince, bir kat daha krm "Amann efendim, ben ne yaptm? Benim ne zevalim var? Ocam snd!" Sonra avaz kt kadar : "Yetiin milleeet! Battm. Kul kurban olurum, battm. Yetiin milleeet... A kald ocuklarm unca yl... Ky... Bunca yl... 57 SARI SICAK Milleeet..." Kyller hepsi bir yerden slak ul, kova kova su, toprak... Daha her yeri sarmam atein n ar. Bir paras dar ekilmi teberinin banda dkkann yallarndan biri bekliyordu. Kimsey Memed Efendi, o kyly brakp onun elini pyor, o kyly brakp onun elini. "Kurtardnz beni. Sebep oldunuz yaamama. or ocuum. A1-laaah..." Eli kordondayd. Yz gz kapkara, isten, amurdan tannmayacak gibi. Yorgun, terli adamlar itin dibine melitiler. Yldz nda birbirlerinin yzlerini zar orlard. itin kesine doru bir yerde oturan Tos Osman, elindeki topra kartrmakta olduu p y "Dnya arasa bulamaz onu. imdi kyn hepiciini ayaa kal-drsak, avrat uak arasak, sabaha arasak gene... Gene bulunmaz. Ne it olu it o! De snayn bakaym. Eer bulursanz, tuuu de yin bana. Bulunmaz, kyamet kopsa bulunmaz. Gelmemi o dilsiz it olu it gibi kainata. Kim bilir nereye sakland!" "Ancak anas bilir yerini," dedi birisi. Tos Osman : "eytan bile bilmez. Bir Allah bilir. Kimsecik bilemez." Uzakta oturan ufack karalt, kaln bir sesle : "Vay it olu it, kimin aklna gelirdi bu i? Gndz Cemile avradn ettiin gece olann ettiine... Kimin aklna gelir? Hemi sana ne ulan? Hsm... Kprden geerken... u... Delinin ipi sap m olur?" Yal bir ses : "Ne deli, ne bir ey. Ettiini akll etmez." Baka biri: "Byrse bela kesilir kyn bana." Birka birden : "Bela kesilir," dediler. DKKANCI Tos Osman yerinden yekindi, ortaya doru geldi, tozun stne bada kurup oturdu. Hzl hzl ; "Bela kesilir, bela kesilir. Ben onu bilirim. Ne it olu it o! Geen yl Hac Yusufa yap t... Olmu i mi, Allahnz severseniz? Olmu i mi? Deyin..." "Grlm deil," dedi birka ses.

Tos Osman konumasn srdrd : "Hac Yusuf, bir su ver, demi. tekinde ses yok. Ulan su ver! Karlk yok. Ulan uracktan su al da ver, demi. lde ses var, onda yok. Hi aldrmam. Can sklm Hac Yusufun. Al le. teki gene ses karmam. stifini bile bozmam. Dayam enesine denei... Gzleri ha yin tarlaya varm ki Hac Yusuf, ne grsn! Yirmi be dnmlk karpuz tarlas yalm demi g alm. ekmi bakm ki, tmnn de kkne birer bak sokulmu. Sokmu gemi... Sokmu gem yok." * Biri, kzgn kzgn, dilerinin arasndan : "lm temizler bylesini ancak, yok kurtulu bundan, gayri. Yok." "Hac Yusuf tutmu bunu, yoruluncaya kadar dvm. Sonra, ayaklarndan kendirle Gburnundaki u duta asm. Bir gn bir gece orada asl kalm. Sar Memed grm aacn dalnda. Dili dendir oturmu ayaklarna, kapkara etmi. Kapkara, mosmor..." "Az daha a kalyordu Hac Yusuf," dedi biri. "Az daha..." "ki gn sonra baktk, alev alm yazy yaban... Hac Yusufun biilmi desteleri yanyor. Y rdk. Harman edinceye kadar beklese de yle ateleseydi, at o yl Hac Yusuf." "yi ki akl etmemi beklemeye," dediler. Tos Osman : "A kalrd o yl Hac Yusuf, oluuyla ocuuyla, ln m, ldrn m?" "ln m, ldrn m?" dediler. Tos Osman yerinden kalkt. Geri ekildi. Sonra gene yerine 59 SARI SICAK oturdu. "imdi tm ky arasn, onu bulabilirse kellemi keserim. Evimi yakarm bulabilirlerse. Kims e bulamaz. Hibir ey yapamazsa, bir su kuyusunun dibine saklanr. Hibir ey... Korkmaz o . Yemeden imeden su kuyusunda durur gn. Korkmaz." Adamlar teker teker dalp gidiyorlard. Memed Efendi kinle : "Yakar," dedi. "Hele bir bysn. Bir kutu kibrit alr, tm ky atee verir. Bir bysn. Bu arn size... Bir kutu kibrit. Kyn bir ucundan girer, te ucundan kar..." "ln m, ldrn m?" dediler. "ln m, ldrn m?" Kyller gittikten sonra Memed Efendi dkkann kapsn at. Birden ac bir yank kokusu gen Sazlardan da yava yava sular damlyordu. Dkkann orta yerine de bir araba tekerlei byk yangnn deldii yerden ay vuruyordu. Yer amur iinde, ortalk karmakark... Memed E y na her gelite gm kordonu parlayp snyor. Bir zaman byle dolat durdu. Sonra, yorgun, elleri yanlarna dverdi. Dkkan daha yeni almt. Gnein yars kar tepenin ardndan km, glgeler uzamt. Memed Efendi elini sallad. Bir yn sinek havaland, sonra gerisin geri uvallarn stne i Bir daha sallad. Eli kalakald. Uzun, ince, denekli bir glge dkkann kapsna doru uzand sndan da Sll kt. Memed Efendinin benzi att, kl kesildi. ocuk kapda bir duraklad. B sertti. Sonra yrd. Oturup enesini deneine dayad. Gneten bozarm kumral salar kirp rt, tane taneydi. Yz bycek gne lekeleriyle rtlyd. st dileri uzun, parlakt, ipinc arasndan gzkyordu. enesinde, ta dudana varan derin bir yara izi vard. Gzlerinin ak avi, yumuackt. Ka altndan dkkancya bakt. Yznde belirsiz bir glmseme 60 DKKANCI dolar gibi oldu. Bir eli apak tertemiz el dokumas alvarna gitti. Bileinde kurumu kan v rd. Ayaklar da yleydi. alvarnn yan taraf da yrtkt. allk bir yerlerde dolat b Memed Efendinin kordondaki eli usul usul inip kyordu. ocua uzun uzun bakt. Dnd. Der n iini ekti. Kede boyal ekerler vard, onlardan bir torbaya doldurdu. Sonra arkas pl t resimli bir ayna seti. Bir ku lastii, bir cam bilye, krmz bir mendil, bir de lira... Gtrd Sllnn yanna koydu. Sll gz ucuyla onlara bakt. Bir eliyle kucana doru ekt a bu yanna dndrd geri koydu. Her zamanki gibi deneini enesine dayad, kmldamadan yl du. Memed Efendi: "Evladm, aslan evladm! Ne ktlm grdnz benim? Ben ne yaptm? Elimden geldike iyilik gzel evladm! Ne ktlk ettim? Cemile kary sen bilmez misin? ftira ediyor, gzel evladm an sonra ben nerde kz kartmak nerde! Yaa evladm. ki gzm kr olsun, olumun biri de mun... Oullarmdan farkn yok senin. Ben yiit adamlar severim. Vallahi severim onlar. Bi

llahi severim. Sen en yiit adamsn bu kyn. imdiden geri ne gerek olursa sana, ben olaym olmaym dkkanda, gel al. Maln gibi gel al. Ben olaym olmaym. Cann ne isterse. Cann ne i terse, gzel evladm. Bana danmak yok. Dkkan senin. Ne istersen al. stersen hepsini al g . Sen benim olumsun bundan byle. Anladn m? Bu maln hepsi senin bundan byle, hepsi seni n... Al," dedi, "bir ayna daha vereyim. Bak stne. Deniz stnde plak avrat. Su gibi, ele ktrik gibi avk veriyor. Yaaa, gzel evladm. Yaa, yiit evladm. Bundan sonra sen benim e vladmsn. Byrsen evlenmen de benim stme. Bu dkkan senin. Bu maln hepicii senin. Cann erse al! ekinme..." Sll kalkt, kapy usulcana at, ieri girdi. Kede lastikler aslyd. ift ku lasti yerletirdi. Memed Efendi dilerini gcrdatt. "Al olum, al! Ne istersen al! Bu maln hepsi senin. Ne istersen al!" 61 SARI SICAK Sll deneini enesine dayad, kmldamadan durdu. Gzlerini kst. eriye gece yanan yerd rlei byklnde bir gne vuruyordu. Dkkan kla dopdoluydu. nce Rstem Aa geldi. Onun arkasndan Hac Aa. Sonra Tos Osman, Ansa Fahri geldi. Sonra te iler geldiler. Kapdan her giren eiklikte bir duraksyor, aknlkla Sllye bakyor, sonra oturuyordu. Dkkanc bir ara dar kt. Rstem Aann ak sakal titredi: "Ulan," dedi, "deli deyyus, ocan sndryordun herifin. plak koyuyordun fikaray. Olur m i? Yazk deil mi?" Birka birden : "Yazk deil mi? Cehennemde cayr cayr yanarsn sonra." Rstem Aa: "Etme olum, etme! Eden bulur." "Bulur," dediler. Ansa Fahri: "Etti de buldu Memed Efendi. Ettiini buldu yleyse. Sylenip duruyorsunuz olana sabaht en beri! Olan turnay gznden vurdu. Aslan gibi. Aferin Sllye. Yiit olan Sll." "Git," dedi Rstem Aa kzgnlkla. "Nankrlk ediyorsunuz. Siz deil babanz, babanz bile o eiyle meydana geldi. Etmeyin byle! Gznze dizinize durur. Etmeyin byle. Allah var, Mu-h ammed var. Kt..." Ansa Fahri, ince uzun, karayazd. Dudaklar kaln, krmzyd. Dul avrat oullan kyde anal nlr. Birden ayaa frlad, Rstem Aann karsna dikildi. "Bak," dedi, "emmi, nankr biz deiliz, nankr o deyyus. Bak emmi, ben deyim, sen dinl e. Satar mal kasabadakinin iki misline. Satar m? Satar de! Satmaz m?" "Veresiye.olum. Kim verir veresiye? Kim verir kuru paray elden?" "Satar de sen! Yar fiyatna verir mi? Verir mi budaylk para? Verir de! De vermez mi? Verir. Hepimiz bu gidile onun yarcs de62 DKKANCI il miyiz? Hesap edin kazancnz. Yarsn, tmn yatrmayan var m ylda? De var m?" ' "Nankrlk etmeyin olum!" Fahri kzd: "Emmi," dedi, "siz eski kafasnz. Aklnz ermez. Ky birbirine drd de caba... Mnafk nurlansn! Dinsizin hakkndan imansz gelir." Rstem Aa : "Etme olum! Dzenini bozma kyn. Kt olur. retme ocuklara. Sabahtan bir kutu kibrit al i ucundan girer kyn, te ucundan kar." Fahri: "Ky de Memed gibi namussuzsa..." dedi. Memed Efendi ieri girdi. Konuulanlarn tmn duymutu. Duymamlktan geldi. "Fahri efendi olum," dedi, "ho geldin, hi uramazdn. Naslsn? Otur uradan. Dn de anan . Konutuk... Allah uzun mr versin. yi kar. Yok onun gibi bu kyde. Senin anan gibi yok. Allah iin yok. Ye, i, Allahna kret ki byle anan var. Bir hr melek. Keke benim byle am olsayd da, sa kolum olmayayd. Senin anan, hem erkek, hem avrat..." Adamlara dnd :

"Kimseye iyilik edilmez oldu," dedi. "yilik ettiinden daima ktlk geliyor. Geliyor efe ndim. On yllk borcunun yarsn istiyorum da vermiyor. De iyilik et!" Arkasndan yrtk prtk, kara kuru, kk avurtlu, kzgn biri girdi. "On yldr veriyorum veriyorum, bitiremedim. Benim bor boyuna douruyor. Dourmasa oktan b iterdi imdiye... Veremem gayr. Tak dedi. urama geldi. Hkmet gelse veremem! On yldr... er yl bitti sanrm. Alr sar defter, her harman..." "Deyin efendim, iyilik et! yilik et de yalanc ol. yilik et de dolandrc ol. Git kardam it! Bir ey istemiyorum senden. Bamn gzmn hayrna olsun. Git!" SARI SICAK Dardan kaln bir ses geldi. Memed Efendinin benzi att. "zm haaa... Yalk haaa... Ucuz haaa... Aynalar... Bezler... Earplar... neler, iplikler. Yrtld adam : "Bak," dedi, "Allahsz, bu olan senin verdiinin yarsna veriyor." kt gitti. Dkkann nnden, nnde eek, srtnda camekan, ksa boylu bir satc geti. "Yalk haaa... Ucuz haaa... Ya beleee?" eri giren kz : "Memed emmi," dedi, "toka yok mu? Yldzl toka yok mu?" "Yok," dedi telala. "Yok kzm." Kz kt. Kara alvarnn iinde geni kalalar dnyordu. Krmz fistann alvarnn ba in ular entarinin altndan belli oluyor, yrdke oynuyordu. Az sonra arkasndan Memed Efendi de kt. Kz bir huun kesinde durdu. Sa yann ite dayad. Uzun kirpikli gzleri lt iindeydi Glgede eelenen tavuklar katlar. "Kzm," dedi Memed Efendi, "hanm kzm, sen kzmsn. Ben dnmem ktln senin. Bir ad dam dnr m z evladnn ktln? Sen benim kzmsn. ehirli baka, kyl baka. Haydi n babayiit olan. Amma a. Arkasnda srn dur bir mr, yazlarnda ukurovann. elek ek. .. Ot vur... Biter mi? Kyl dirlii, it rezillii. t rezillii, kzm. Bilirsin. Tabann ya olur. Ha demeden gl benzin solar. Dnersin yetmilik karya. t enii gibi bir sr plak da. t enii gibi... Gz arr, stma tutar, ekmek ister... plak plak... Bulmu ehirlil r ocuk... Bir daha, tamam. Bir ine. Kirp keser. Ne ocuk, ne bir ey... Gnl dm herifi Frsat bu frsat. Karma kzm! Benimki sana babalk. Koskocaman karakol onbas. Kz m y onun iin! Elini sallasa ellisi, kolunu 64 DKKANCI sallasa tellisi. Gnl dm sana. Gnl bu, baka eye benzemez. Yoksa kz m yok? Ayana me! Karakol komutan! Anlyor musun? Koskocaman karakol komutan!.. Her zaman herkese ksmet olmaz. Uzatrsn ayan hanm gibi... O getirir, sen yersin. Ali yiit. Yarsan iki on Aliden. Neyleyim ki a. Sen bilirsin kzm. Benimki sana babalk kzm. ehirli gibi manto gi ersin. Tilki derisi dolarsn soukta. Eldiven giyersin ellerine, ifti elli liralk. Eti n bozulmasn. Ya burada? Kirden kermeden etin gzkmez olur. Il l kundura ayanda. Syl dodu doal u kyde hangi avradn aya ayakkab grd? Ayakkab yz grrler mi? Ayand e bile giyersin. Ya burada? Doru drst ekmek yz gremezsin. Yediin has ekmek olur, gece dz, kar gibi ekmek. Koskocaman komutan. Az buz deil, bir etek maa var. Onun bir ayda aldn Aliyle sen bir mr boyu kazanamazsnz." "Ya," dedi kz, "Ali beni ldrr."., "Yok kzm! arr karakola Aliyi iki candarma. Hkmet bu. Hkmete kar durulur mu? Herif e, dur orada! Karakol komutan de, dur... ukurovann scanda yalnayak, bakabak, arkanda nii gibi bir sr plak dl, Alinin pei mi? Yok, yksek hanmlarnn, iki katl ak konakla k mi? Sen bilirsin. Tepme! Hazr et bohay. ki candarma... Bu gzellik varken sende..." erinin sesi : "Ucuz haaa... Yalk haaa..." Memed Efendinin eli kordona gitti. Yz sarard. Gzleri ukura batt. "Kzm," dedi, "syle avratlara, almasnlar bundan. Mal fabrika yan. Ucuz ya, yank. Adam iymeden dklverir. Bilmezler de alrlar. Ucuz ya... Tepme bu ksmeti." Kzn bzlm krmz kaln dudaklar ald. Kocaman kara gzleri dnceliydi. SARI SICAK Gn madan Memed Efendi yataktan kalkt. Uykulu uykulu, Aann evinin yolunu tuttu. arda e vard. ardakta cibinlikler bir glge gibi grnyordu. ardan dibinde durdu. Srlar g m gevi getiriyorlard. Omzunun bir ucunu ardan direine dayad. Bekledi.

Neden sonra, zar zor, iitilir iitilmez bir sesle : "Karda," dedi, "karda... Durmu Aa! Kalksana oo! Karda, karda, Durmu Aa! Karda! Kalks re." Yukardan hi ses gelmedi. Memed Efendi ayakaktan birkan kt: "Karda, Durmu Aa, yekinsene! Yekinsene bre kardam, bir i iin geldim." Bir kadn uyand: "Aa," dedi, "biri seni aryor aadan." Kaln, uykulu bir ses : "Kimmi o? Kimsin sen?" "Benim," dedi Memed Efendi, "benim karda!" Kaln ses : "Yukar k. Ne var? Hayrola! Gece yars..." Yukar kt. Durmu Aann deinin kycna oturdu. Durmu Aa yar doruldu. "Ne var? Noldu byle sana?" "Sorma," dedi, "sorma. kt. Bu yatan sonra bunlar da m gelecekti bama? Zoruma gidiyor n zoruma gidiyor karda! Dediler ki Durmu Aa... Ummam, dedim, Durmu Aadan. Bunca yl kar da gibi yaadk. Bunca yl karda gibi efendim. Evet efendim. Yaa efendim. Kemiim Allahtan sa, etim Durmu Aadan. Yapamaz dedim, yapmaz bu ktl bana. Durmu Aa yiit, kapsna ge , bo evirmez. Yeriyokulularn kovduunu sokmaz, dedim, kye." Kaln ses grledi: "De bakaym nolmu? Ne var? Netmiim sana kar..." "Haber gndermi o ksa boylu eytan yavrusu. Haber salm Yeriyokulularn dkkancs. Kovdu Yeriyokutan Memed 66 DKKANCI Efendi, demi, kovdursun. Alaca olsun. Gelirim kye, aarm bir dkkan, dkkannn karsn i. Satarm yar fiyatna. Benim sattklarm idare eder." Duraklad, dnd : "Benim sattm fiyata Memed Efendi satamaz. Onun yz tutmaz fabrika yan rk mal satmay kylyle bir ev gibi. Sabah akam yz yze bakarlar. Ben satamam kardam. Yz yze ba-kark mu? Yapamam... A kalr, dilenirim gene yapamam. O yle demi, kardam. Yaa kardam. Sen de rmu Aa, sen de karda, verecek olmusun dkkan yerini. Tabanlarn perim. Bunca yl karda birbirimize. Baba dedim sana... Zoruma gidiyor. Ne diyorsun karda? Hit! Durmu Aa, ne diyorsun? Karda... Karda dedik..." Durmu Aa uyku sersemi doruldu, pel pel bakt. "Ne diyorsun karda? Bir ey de tabanlarn peyim, cevap syle. ok zoruma gidiyor vallahi. ovdu Yeriyokulu. Biz onlar kadar da m olamayz. Zoruma gidiyor. Tabanlarn peyim bir cev ap ver!" "Ne diyorsan yle olsun," dedi Durmu Aa, ba yasta dt. Sll yerinde kmldamadan oturuyor, oral olmadan Kara Duranla fsldaan Memed Efendiye bak u. Memed Efendi elini sallad. Bir sinek yn havaland, geri kon-du. "Bak," dedi, "olum Duran, senin evlenmen benim stme. Hi onu dnme. Seni zengin ederim. oruma gidiyor. ldryor beni. Namus... zm, ekeri dat ocuklara. bittikten sonra dah e. Para veririm de." Kara Duran incecik boynunu dikletirdi. "Emmi," dedi, "evvelallah sayende. Biz Yeriyokululardan kt deiliz. Sokmayz namus dman . Gelmesin. Babasnn mal m bu ky? Bizim bu ky... Canmz kimi isterse, o durur deil mi? s dman... Yerde mi yatyor bizim avratlar? Gelsin yabann erisi. imdi grrsn sen!" SARI SICAK kt. Arkasndan Memed Efendi: * "Seni bu yl evermezsem, bana da Memed demesinler. Ha greyim seni!" O kar kmaz kapda yrtk prtk giyitli, yrtk gmleinden buru buru, sarkm karn g Ayaklarn srklyordu. "Bre Memed," dedi. "ekirdeksiz zmden versene bana!" Memed Efendi ihtiyarn kulana eilip bard: "Ne kadar olsun? Ne kadar olsun?" Yal adam sa avucunu at: "Ne bileyim ben. u ne kadar ederse o kadar ver!"

Memed Efendi zm tartt. Yal adamn ayaklar srklendi. Glge gibi yitiverdi. Kyn on ikisinden aa ocuklarnn hemen hepsi dkkann nndeki alann tesindeler. Eller e ta dolu. Birini bekliyorlar. ki ocuk dvt. Kara Duran aralad. Duran ksa boyuyla oc n ayrt edilmiyordu. ocuklar yerlerinde duramyorlar. ocuklarn tesinde, baka bir huun d nde de Sll deneini enesine dayam, tek bana duruyor. ocuklar ellerindeki ta birbir iyorlar. Kara Duran : "Durun," dedi, "it dlleri. Geliyor namus dman." ocuklar hazrlandlar. teden, srtndaki camekam gnee geldike balkyan, nndeki eek oyunlu, incecik, elimsiz bir satc grnd. "Ucuz haaa... Yar fiyatna haaa... Yalk haaa... Lastik, ku lastii haaa... Salam haaa... Satc ocuklarn karsna gelince, Kara Duran dikeldi. Sa a-hadetparman uzatt: "Mar!" dedi. "Mar..." Satcya ta, tezek, amur, taze sr pislii yamaya balad. 68 DKKANCI Adam neye uradn bilemedi. ard kald. Yanm ocuklara dnd. Bzld. Ta boyuna ya nd. Durum kt. Krlmadk yer kalmayacak. Sll, kala gz aras, elinde deneiyle ocukla Denei bir sallad. Bir iki ocuk bararak kat. Ta, tezek, pislik yamuru durdu. Satc an indirdi, krlm m diye bakt. Krlmam... Satc -melmi, Sll ayakta. Satc gz e ona bakt. Sonra ikisi birden dkkana doru baktlar. Sll arkasn dnd. Kara Duran soluyarak dkkana girdi. "Emmi," dedi, "ocuklar korktular Sllden. flahn kesiyorduk herifin. Arkasn dnd, biz yaptryorduk. Deli Sll... Gzn korkutmu bir kez ocuklarn. Tutsam dvsem, bilirsin s az. tamamd amma... Ne denir. Olan oldu. t olu it. Deli... Deli herif. t ile uvala gir lmez ki..." Memed Efendi: "Bunca iyiliklerim... Gzn kr olsun Sll. Duran olum, gel unun hakkndan. Arma gidiyor evlenmen benim stme. Boynumun borcu... Al unu!" Birka metre iekli basma uzatt. "Gtr anasna Sllnn. Hal byle de. Ne etsin etsin, iki saatliine kyn dna salsn del dam bile ldrlr. Gitsin deli... olur..." Kara Duran : "ocuklar da bir itahla atyorlard ki!" Gn ikindi. Koca dutun topraa serilmi kara, koyu glgesi upuzun. Sll, anasnn yalvara ya ra aza gnderdii daysnn tarlasndan dnd. Yolun st banda, Alinin evinin arkasnda, nin stne atm dnceli eekleri grd. Yreine tp etti. i anlad. Satc melmi, s Camekan bir yanda, cam para para... inde hibir ey kalmam. Tozun topran iine sabun l ocuk oyuncaklar, daha bir sr teberi karm. Sll gelip satcnn karsna dimdik u. Satc ban usul usul kaldrd. SARI SICAK Yz kan iindeydi. Altduda patlam, enesinde bir kan yuvarla kalmt. Kurumu kan yuv akt. Gz gze geldiler. Balarn evirip dkkana doru baktlar. SU yrd. Kapy usulca ap Memed Efendiden yana yrd. Birka ift ku lastii, birka cam bilye ald doldurdu. Bir cep feneri, bir mendil... ine yarar ne bulduysa ald. Memed Efendinin yz renkten renge giriyordu. Ses karmad. SU oturup teberileri mendile klad. Sonra d Efendinin karsna dikildi. Bakt bakt... Neden sonra var gcyle : "Hak tuuu..." dedi. Memed Efendinin yz gz apak tkrk iinde kald. 70 SPRGE Birisinin ad Reid, tekininki Durmutu. Reid ok uzun boylu, incecik, Durmu toparlak dene ek kadar ksa, imand. Bahard. Yamur yam, topraa apaydnlk bir gn vurmutu. Toprak ldyor, klar sanki Yamur altnda sabaha kadar yol yrmlerdi. imdi slak srtlarndan usul usul bir buu kal eydir yolun ortasnda, konumadan, durup dnyorlard. Belden aalar amur iinde kalm Uzakta, ovann ortasnda, bir ayna gibi iftlik evlerinin inkolar parlyordu. Durmu ar ar ban kaldrd. Reidin yorgunluktan omuzlar dm, kuru, kavruk avurtlar ibiydi.

Baktlar. Sonra gene hi konumadan yrdler. Ayaklarnn bileklerine kadar amur iine g nluktan ayaklar birbirine dolanyordu. ikindiye kadar yrdler. Gneli topraa bir duman kmt. teden, gney taraflarndan kar r bulut paras stlerine doru geliyordu. iftlie girdiler. Beyaz bir horoz gbreliin stnde eeleniyordu. Sonra nlerinden korkak bir kpek geti. Boy prl prl bir tay, durup geriniyor, sonra sramalarna yeniden balyordu. Burunlarna eki gbre kokusu geldi. Durmu durup Reide bakt. Reid de durdu. Sonra kocaman, uzun, hangar gibi kerpiten yapya doru yrdler. Uzun yapnn kapsna geldiklerinde karlarna yerden bitme dedikleri cinsten, kara yrtk d n iinden bile bacaklarnn erilii belli olan elimsiz bir adam kt. Birden : "Durun bakalm," dedi. "ndirin yorganlarnz srtnzSARI SICAK dan." Reidle Durmu hibir ey sylemeden, ar ar yorganlarn srtlarndan zp duvarn dibin Reid : "Adn bala, Aam," dedi. Adam : "Benim adm Veli," dedi. "Bu iftlikte Aadan sonra ben gelirim. Bunu byle bilesiniz. B en Aann gzbebeiyim. Bu iftlikte her ey benden sorulur, byle..." Durmula Reid toparlanp Veliye kar saygl bir tutum takndlar. Veli de kabard : "Kim gnderdi sizleri? Benim adm m verdiler size?" Reid : "Biz geldik," dedi. Veli kzd: "Kimin iin geldiniz? Mercimek iftliine Veli ad anlmadan girilir mi?" "Biz geldik... Kimseye sormadk... Grdk de geldik. Veli tepindi. "Ulan," dedi, "kimse size orada Veli var, size i verir demedi mi?" Reid sustu. Veli srar etti: "Syleyin, demedi mi?" Reid : "Senin adn," dedi, "Aam, biz kyde duyark." Veli: "imdiye kadar neden sylemediniz ya? Demek benim adm kyde duyarsnz?" Reid : "Duyark." Veli bir el iareti yapp nlerine dt... Onlar da arkasndan yrdler... Kck, itleri uun nne gelince durdular. Veli ekirge gibiydi. 72 SPRGE Sert sert: "Kar! Kar!" diye seslendi. : Evin kck kapsndan sa ba karmakark, yz buru buru bir kadn, eliyle ak gs Veli: "Kar," dedi, "bunlar bizim konuklarmz." Kadn ieri ekildi. Veli grledi : "ulu ser, dek at, bunlar ta Albustandan, Veli demi gelmiler." Veli nde, onlar arkada, ieri girdiler. Kadn telala evin amur iindeki toprana ulu seriyordu. Veli, ulun bakesini gsterip : "Oturun," dedi. "Mademki Veli demi gelmisiniz, benim bamn stnde yeriniz var." Tek odal, bask, stndeki otlar kalbura dnm evin ierisinde hemen hemen eya denecek hi oktu. Yalnz kede klfsz bir yorganla kck bir minder duruyordu. Minder yle eski yle i... t yatmaz derler ya, yle ite... Bakaca... Ha bir de am su barda vard. Bardan ya ularla gUenmiti. Veli: "Kar," dedi, "bunlar ta Albustandan benim adm duyup gelmiler. abuk bir kahve yap!"

Kadn kedeki ocaa bir iki rp atp ateledi. Sonra kocaman bir cezveye su doldurup ocaa Veli: "Kar," dedi, "kahve iyi olsun, yle ekeri ok! Bunlar..." Evin orta direi yanndaki, ban n ayaklar stne koymu, dileri dklp tyleri seyrelm usulcana ap sonra geri kapad. Veli: "Size," dedi, "ok iyi bir i bulmak gerek!" Reid : "Sa ol kardam Veli efendi," dedi. "Biz senin nn duyduk 73 SARI SICAK da geldik." Veli karsna dnd : "Bak," dedi, "kar, ne diyorlar?" Sonra Reide : "Bir daha syle de kar da duysun." Reid: "Biz senin nn duyduk da... ta memlekette..." Veli: "Siz en ok ne i yapmay seversiniz?" Reid : "Tutmalk." Durmu : "Tutmalk." Veli : "Ben imdi size istediiniz ii veririm." Reid yava yava boynunu iine ekti, utana utana : "Veli Aam efendi," dedi, "hakkmz ne ola?" Veli: "Herkese ne ise size de o. Siz benim adammsnz, size az veremez ya Aa! Bir deil, be dei , sizin gibi bin tane gelir gider bu kapya. Aa der ki : 'Veli olum, kimsenin hakk ka lmasn bende. Bana Allah vermi verecei kadar. Fakir fikarann hakkn koyup da boazmda, c nnemde yatrma beni.' Bizim Aa gibi hi yok. yle teki aalar gibi hak yemek, krbala tutm mek yok bunda. Bakalar bir verirse o be verir, verir amma bortan da kurtulmaz. Hak y emez, o taraftan korkmayn. Ben kefiliyim Aann." Reid : "ok iyi karda," dedi. Durmu : "yi, iyi, biz de bylesini aryorduk." Veli, Reidin elini tuttu : "Yok bizim Aa gibi ukurovada... yok! Merhameti deniz kadar. Sekiz yldr yanndaym, bir k edim. Gelir eve kadar. nann, oturur u sizin oturduunuz ulda. 'Olum Veli, na74 SPRGE slsn?' der. 'Para gerek mi?' der. 'Yok Aa, yok, gerek deil. Sayende geinip gidiyoruz. Para lazm olursa, eksik olma. Kesen bize her zaman ak, gelir alrm' derim. Aa, karma d r : 'Naslsn kzm, naslsn gelinim? Geinebiliyor musunuz? Bir noksannz var m?' diye so Karsna dnd : "Kz," dedi, "yle deil mi?" Kadn : "yle," dedi, "yle... Aa her zaman gelir bize. Bizim Aamz ok eyi... Sayesinde tuzsuz sa bunsuz kalmadk. Aamz gibi var m?" Durmu deneini enesine vermi, Veli konutuka, aknlk gsteriyor. Bayla boyuna "evet Birden azndan kard : "Ne iyi Aa! Adam bylesinin yoluna lr. Para da verirse..." Velinin tepesi att: "Verir de sz m? Ortayz, dedik, ulan Aann. Beni tutma m sanyorsun? Bu iftlik benim e Ben olmasam batar gider. Ne sandnz ya! Verir mi de sz m? Benim elimde... Yak, yak! Kr , kr. Ye, i! Kimse 'nereden gelip, nereye gidiyorsun, Veli?' diyemez." Sonra karsna dnd. Karsnn gzleri bymt.

"yle deil mi, kar?" Kadn : "Nasl derlermi? Biz dndryoruz bu iftlii tek bamza..." Reid : "Darlma Aam, onun akl ermez." Durmu kpkrmz kesilmi, yznde ter damlalar boncukla-mt. Korka korka : "Kusura kalma Aam, benim aklm ermez," dedi. Reid : "Adam ne bilir, sz ne bilir!" Durmu byk suunun ne olduunu daha bilmiyor, akn akn bakyordu : "Ben," dedi, "adam da bilmem, sz de... Bala suumu!" Veli: 75 SARI SICAK "Haydi baladk. Hani, dedik, biz tutma deiliz. Bu iftlik bizden sorulur. Ona gre!" Bu srada, ay bardaklarnn iinde, kadn kahveyi getirmiti. Veli dnd. Aklna geldi: "Kz," dedi, "ocuklar a, imdi. abuk yemek!" Kadn : "Sahi," dedi, "hi akl etmedik." Veli: "Ta memleketlerinden adm duyup gelmiler. Bam stnde yerleri var." "Veli Veli! Gz kr olas Veli! kzlerin altn da, bizim evi de sprmemisin daha! Haydi Veli yumruklarn skt. Benzi kl kesildi. "Bu kar," dedi, "Aaya layk deil. Gavurun biri. Bana bile, Aaya bile evi sprttrr." Hzla kalkp hnla sprgeyi eline ald. KE Memedin kars usuz bucaksz bozkrn ortasnda dikilmi duruyordu. Eilip topra eeledi. tan sonra birka tohum buldu. Toz iinde kalm ellerinin atlaklarna toprak dolmutu. Tohum ar sildi. Sonra diledi. Yzn acyla buruturdu. Sonra da tohumlar bartsne dmledi. Kendi kendine : "Vay," dedi, "vay garip bam. Tm de rm... vay," dedi, "vay." Topra hrsla, yiyecekmi gibi, korkuyla yeniden eelemeye balad. Elleri tarlann yumuak nde rpnp duruyor, bir tohum bulunca, uzun uzun yokluyor, sonra elleri ayaklar kesilip , topran stnde kalyordu. "Vay," diyordu, "vay emeciklerim." Tarlada azck olsun bir yeillik yoktu. Boydan boya uzanm bir boz toprak... Bakaca yaama belirtisi yoktu. "lrk," dedi, "acmzdan lrk bu yl." Arad arad, toprakta srne srne arad. Dizleri syrlm, dayanlmaz bir ac veriyordu. S ir topak oldu. Usuz bucaksz bozkra bakyordu. Bo gzlerle nndeki l tarlaya bakyordu. i de ba dnyordu. Arada bir de, durup durup sayklar gibi : "Vay," diyordu, "vay boa giden emeklerim! " Oturduu yerden ta ikindiye kadar kalkamad. Bir ho olmutu. Can ekiir gibi bir hali vard Neden sonra toparlanabildi. Her bir yan szlyordu. Sallana sallana yola dp gn yklrk geldi. Ocan yanna kskn kskn oturdu. Memed, bir zaman karsnn etrafnda dnd durdu. Sonra, birden : "Kz," dedi, "br gn gidi urovaya..." Kadn l sessizlii iine gmlmt. Duymam gibi davrand. 77 SARI SICAK Memed : "Gitmemek olmaz," dedi. Kadn belli etmeden arkasn dnd. Evin tek ola, orta direin yannda oynayordu. Kede de bir kei balyd. Hilim hilim f bir araya gelmiler, birbirine sokulmular, ylecene duruyorlard. Yalnz en k, plak d r yrtk fistanl olan oral deil, kocaman kocaman smn ekiyor, ola tutuyor, kendi yordu. Memed : "Gideriz," diyordu. "ukurovaya varrz, ok para kazanrz evelallah... Amma ben si ze para gnderinceye kadar sizin haliniz neye varr? Ne yersiniz?"

Memed, iine bir ey dert olmu gibi, boyuna konuuyordu. Karsna sorular soruyor, yannda d dnyor, ama kadndan bir trl ses seda kmyordu. Ocan banda yumulmu, ta kesilmiti Memed : "Hani biliyorsun ya, avrat," dedi, "ukurovadan sana neler ge-tirdiydim iki yl nce? k i kz paras da getirdiydim. ler kesat diyorlar ya... Yalan. ler kesat olsa bile, benim mn avrad, Meliha ablam var orada. Bana, ha demeden i verir. Ablam gibi yok ukurova lk esinde..." Kadn azn ap ift mi tek mi laf etmeyince Memed de sustu. Batan aa evin iinde yrd ar gitti. Sonra geri dnd. Olakla oynayan kk ocuu kucana alp havaya kaldrd. Sonra anna geri koydu. Sonra karsna doru bir iki adm att. "Tohum rdyse, Allahtandr," dedi. "Ben ukurovaya giderim," dedi. "Ne kadar para kazanr ir gr!" Ta yreinden, yrei sklrcesine bir "Aaaah!" ekti. "Korkma gayr, ben o zamana etitiririm sana paray. Komularda da dn un alacak kimse yok. Milletin hepsi bizim gibi. " Kadn gene aldrmad. te bu tutum Memedin iine dert olup kalyordu. Memed kvranyordu. Ka esini sa dizine dayam, gzlerini de ocan kllerine dikmiti. Memedin burasna gelmiti. Ters ters karsn szd. Sonra dayanamayp dar kt. Kapnn yeil dallar 78 KE duruyordu. Dallarn stne oturup belini duvara dayad. Ba zonk-luyordu. Sonra birden kalk t, altndaki dallardan bir kucak alp gtrd, keinin nne att. Kei hemencecik dallarn p, hrtyla yemeye balad. Memed keinin banda kalakald. Gzleri de doldu. Kadn ilk kez ban kaldrp bir keiye bir Memede bakt. Me-medle gz gze geldiler. Memed karsndan kard. akn akn bir o yanna bir bu yanna bakt. Kocaman elleri telal t d. Ne yapacan bilmez bir hali vard. En sonunda varp olakla oynayan ocuu okad. "Yavru," dedi, "yavru." Kadnn gzleri Memedin stndeydi. Ya da Memed yle sanyordu. Memed koar gibi dar att kendini. Uzun, ince yz sararm, kr kr olmu, gzleri d , biraz daha dal kucaklayp keinin nne-att. Karsyla gene gz gze geldiler. Memed gzle ne kard. "ukurovada kim demi i yok deyi... ukurova bu! Hi i olmaz olur mu? Hem bana ne? Benim o rada, Aamn avrad var. Abla... Abla de de, dur orda... Yz tane aa deer. ki gn sonra gi eiz." Kadnn ba daha dizindeydi. Durumunu hi bozmamt. Yznde, Memedin sylediklerini duydu hibir belirti yoktu. Memed : "u belimi bken unsuzluktur," dedi. "Bir aylk un olsa... kolay..." Gzlerini keiden de bir trl ayramyordu. Kei ban dallarn arasna sokmu, dallardan b ar topluyordu. "Kei de ne itahl yiyor," szn azndan kard. Kadn birden ban kaldrp Memedin yzne hmla bakt... Memed ban edi. "Bir aylk unumuz olsayd," dedi. Kadn ayaa usul usul, her bir yan dklmesine kalkt. Memede bakmadan, srnr gibi da 79 SARI SICAK Memedin de dudaklarndan, "Aaah! Un" dkld. Memed bir zaman evin iinde drt dnd. Direin dibinde birbirlerine sokulmu ocuklar, byk le birbirlerini, evi, keiyi, babalarn korkuyla szyorlard. Memed keinin yanna varp, bir zaman, onun dertli dertli dallar kemiriini seyretti. En sonunda : "Ne de ok st vard ala keinin," dedi. Bunu sylerken kars kapdan giriyordu. Memed bunu sylediine bin piman oldu. "Kz," dedi, "nasl olsa bir ey ederiz... Bir yerden bir aylk unu nasl olsa buluruz. Ya s ekme byle!" Memed, bundan sonra, kyn iinde iki gn dnd durdu. Bir aylk yiyecek unluk iin almadk ad. "ki misliyle derim. Size ok iyiliim dokanr ukurovadan gelince... Benim orada Aam ad var," dedi. "Sattrmayn biricik keiyi bana. ocuklarmn ekmeinin kat bu kei," ded msede unluk buday, arpa, msr kalmamt ki... Gn kuluktu... Bahar gnei lk, apaydnlk... Bozkr doldurmutu. Memed kapsnn nnde fsiz bir keder, kmldamadan duruyordu. Biraz tede de yol arkadalar sabrszlkla onu bekl rlard.

Kars da kapnn eiinde oturmu, gzleri toprakta... Memed kapda sabahtan beri bekliyor, bir trl azn ap da karsna allahasmarladk diyem zaman diyecek oluyor, sonra karsnn haline, l gibi yzne, topraa dikilmi gzlerine ba dan hemencecik vazgeiyordu. Memed en sonunda cann diine takp, abuk abuk : "Avrat," ded , "Allaha emanet ol! Ben on be gn iinde sana para gnderirim. Varr varmaz ablamdan alr gnderirim. Nitmeli, baka are yok." Kadn usulcana doruldu. Yzne glmser bir grnm vermek istedi, ama yznden yalnz ac b i geti. Zorlan : "Gle gle git de, salcakla geri dn," dedi. 80 KE Memed daha bir eyler syleyecekti. Kendini zorlad. Yutkundu yutkundu ama, syleyecekle ri boaznda dmlendi kald. Yrd. Kadn, onlar bozkrn dzlnde gzden yitinceye kadar arkalarndan bakt kald. Sonra birden eve girdi. Orta direin dibinde kk ocuk olakla oynuyordu. ocuu kolundan t uu gibi bir yana frlatt. Neye uradn bilmeyen ocuk alamaya balad. "lesice, lesice," dedi kadn. "Gayri bir o kald evimizde, onu da sen rseleme!" Kei nndeki dallarn yapraklarn yemi bitirmi, rahata uzanmt. 81 SNEK Hasan ellerini bileklerine kadar serin buday ynnn iine soktu. Bir zaman yle tuttu. So da kard. Scak, boucu bir haziran gecesiydi. Yldzlar iri iri... kide bir, arka arkaya, karanl b kl gibi keserek, yldzlar akyordu. Hasan harman yerinin serin toprana az aa yatm, plak gsn de iyicene topraa day lip durdu. Kadn krk gibi habire soluyordu. Elli adm telerinde, ta karki tepenin dibine kadar, kapkara, karanlk bir pirin tarlas u anyor, tarladan fikmrcasna, yap yap, ar bir bataklk kokusu geliyordu. Ac, rm ot kokusu... Scak... Yere uzanm kadn, harman yerinin topranda dnyor. Az nce harmann te uundayken imdi Azn am, kesik kesik, glkle soluk alyor. Hasan gelip karsnn baucuna oturdu. Sivrisinekler kara bir bulut rnei balarnda dnyor. Kadn rpna rpna yorulmu, eller . Tm bedeni i iinde. Sivrisinek giyit falan dinlemiyor. Hasann elleri boyuna havada, gsnde, bacaklarnda. Kadn: "Hasan," dedi, "Hasan... Elim kolum tutmaz oldu sinek kovmaktan... Bedenim tm para para." Toprakta geni geni dnd... gerindi. Sonra : "Uy, uy," dedi. "ldm gayri." Yrtarcasna bacaklarn, kalasn, gsn kamaya balad. "Soyka kalsn byle dirlik. Bu ne? Gel, eve gidek." Hasan : "Gidek ya, ev daha iyi mi sanki? Sinek orada daha ok." 82 SNEK Kadn : "ldm. Bu ne?" dedi. ' Hasan gsn kadnn omzuna dayayarak : "Buday alarlar... Tm kaldrrlar." Kadn : "Nedek ya?" dedi. Hasan : "Netmeli?" Hasan, bu srada, tam alnnn ortasna "rrak" diye bir tokat kondurdu. "Of," dedi. "ne gibi sokuyordu. Bir de imi ki kan. Elim kzl kanda kald." Elini alvarna iyice sildi. "Hasan," dedi kadn, "ne dersin? u saman yarp iine gml-sek." Hasan: -" "Scaktan atlark," dedi.

Kadn : "Byle de sinek paralayacak." Hasan : "Netmeli?" Kadn kzd. At azn yumdu gzn : "Bu sinei icat eden kr olsun. Srm srm srnsn inallah." Hasan : " ektiimiz ellerinden..." Kadn : "Bir are, Hasan? Ben sabaha dek dayanamam. Yzm gzm iti." Elleri hi durmuyor, tm bedenini durmadan tokatlyor. "u tarlay kurutmal. Ne kadar pirin tarlas varsa kurutmal." abuk abuk saman ynn ap iine gmld. Girer girmez samann sarverdi. rperdi. Hasan ard: "Gel ulan gel! Bir serin ki... Gel de gir iine." 83 da. SARI SICAK Hasan yaklat: "Yakar," dedi. "Ya sinek?" "imdi grrsn... k oradan..." Kadn, boazna kadar samann iinde... Elleri bann etrafn"Bama da sinei yaklatrmam." "imdi grrsn..." Derken kadndan bir ter boanmaya, etlerine yapm saman pleri batmaya, yakmaya balad. "Bir serin ki samann ii." Hasan : "imdi grrsn..." Kadn dikleti : "Teh," dedi, "bu kyde de erkek var sanki... Hepiniz de erkek deyi geinirsiniz. Bir Maral geldi koca ovay gl etti." Hasan : "Etti," dedi. "Paras var." Samann ii yanyordu. Kadn boulacak gibi oldu. Kendini kaldrp dar atacak, dilerini s , nnde, gidip geliyor, rpnyor. "Gel Hasan, buz gibi samann ii... Gel gir. Sinek paralayacak seni." "Byle iyi." "Gel diyorum sana." "Byle daha iyi." "Gel!.. Bir koca kyn erkei... Kyde ocuk kalmad stma tutmadk. Stmadan millet dkl d zin erkekliiniz batsn. Gel de gir ieri." Hasan dnd. Birden samanlar ap ieri girdi. nce bir serinlik... sonra... Kadn yar baygn bir durumda, azn am zorla soluk alyor. "Sizin erkekliiniz batsn. Siz erkek olsaydnz o buraya pirin ekebilir miydi?" 84 SNEK Hasan : "Ekerdi," dedi. "Arkasnda days var." "Hkmete bile gitmediniz. oluk ocuumuz stmadan krlyor demediniz. Cibinlik versin dem Sizin gibi erkek olmaz olsun. imdi bir cibinliimiz olsayd..." Hasan birden samanda n frlad. "ldm," dedi. "Yandm. Sen nasl dayanyorsun?" Kadnda ses yok... "Samann ii cehennem. Varsn sinek paralasn." Kadn dayanamaz olmutu. Eki, ac ter, bata ze saman kokusu birbirine karm. Tenine yapan, batan, sineklerin kabartt yerleri kz kan saman pleri. "Bu kyn erkekleri batsn. Gel beni buradan kar yle duracana." Samandan kar kmaz topraa seriliverdi. "Toprak bir serin ki." Ama az sonra sivrisinekler banda tmeye, yakmaya baladlar. "Uuy, aman, kpek gibi dalyor ar. Kpek gibi... Kuduz kpek gibi her biri." Bir utan bir uca, harman yerinin topranda yuvarlanyordu. "Sizin erkekliiniz batsn. Hk e gideydiniz, hi olmazsa birer cibinlik alrdnz Maraldan. Bir kar boylu Maraldan he unuz." Hasan :

"Biz korkmadk. Muhtar para yedi." "Korktunuz." "Maralnn sz gegil... Hkmette adam var." Hasan plak bacaklarn boyuna topraa sr anp harmann iinde komaya balad. Hem kouyor, hem de : "Nereye gitsem geliyor sinek... N reye gitsem, nereye gitsem..." diye baryordu. Yorulup topraa oturdu. Elleri yanlarna dt : "Varsn paralasn," dedi. Bir zaman ne sinek kovdu, ne de kmldad. SARI SICAK "Elifi karan o kurtard hkmetten. Kapy bacay krm, Deli kr. Atm terkisine Elif as. Maral kurtard onu..." Hasan : "Deli kr iine yarar da." "Hibiriniz hkmete gitmediniz. Zorla tarlalarnz... oluk ocuk stma..." Yatm kadnn kalalar karanlkta kapkara, koyu, yusyuvarlakt. Hasan, daha, plak imi bacaklarn topraa srtyordu. Srtmeyi hzlandrd. Gz yuvarla a bir zaman kucaklad. Sonra usulcana kadna yaklap elini kalasnda gezdirdi. Kadn huyl keye doru yuvarland. Hasan : "Kz..." dedi. Kadn : "Sen deli mi oldun herif," dedi. Hasan, srne srne yanat. Toprak etindeydi ve scakt. inden bir frtna geti. Kadn : "Sen deli misin?" dedi. Yuvarland. "Ben," dedi, "uykusuzluktan lyorum." Hasan aldrmad. Ona doru srnd. "Paralad sinekler." Elleri kaladayd. Boyuna okuyordu. Kadn : "Uuuy," dedi. Hasan yakalad. Kadn kamaya almad. "Deli kr alnca Elifi yaylaya gtrm... Serin." Ter iindeydiler. Harman yerinde, tepelerinde bir sivrisinek bulutu uultuyla dnyordu. Hava ar, yap yap e koyu karanlk. Pirin tarlasndan kurbaalarn grltl sesleri geliyor. Neden sonra Hasan kadn elinden tutup kaldrd. Yattklar toprak terden pslak, amur olmu Hasan : "Ben yarn giderim hkmete," dedi. "Veririm bir istida. Bu pirin tarlalarnn tmn uturlar." 86 HANER Tepedeki kzgn gne, glgesini ayaklarnn dibine, koyu bir yuvarlak olarak dryor, her lan bileklerine kadar yolun kzgn tozlan iine gmlyordu. st ba toz iinde kalm, boyn szlen terler tozla karp amur olmutu. Bana balad mendilin bir ucunu dileri aras de iki yanna iaretler yapyor, kendi kendine konuuyordu. ne doru yumulmu, tozlan drt bir yanna fkrtarak hzla yrrken birden durdu. Azndaki hrsla srd. Tkrecek oldu, az kurumu, dili damana yapmt. "Ben," dedi, "gsteririm ona. Ben'hrszlk yapacak adam mym be? in ucunda lm var." Daha hzl yrmeye balad. Ayaklarn yakan tozun farknda bile deildi. Sonra, nedense, yo rlalara sapt. Ekin saplar ayaklarnn altnda atrdyordu. Uzakta grltyle bir harman ma rgatlarn kfrleri duyuluyordu. Harman makinesinin, farknda olmadan, nnden geti gitti. Gzleri kslm, kck yz biraz daha klp kararmt. Alnnn krklklarn da am Yrd toprak yarlm, yarklar rmcek a gibi dal dal her tarafa yaylmt. Ayann b Mthi acd. Acdan olduu yere kverdi. Toprak etini kzgn demir gibi dalad. Scan a n hoplad... Bir zaman akn baknd. Sonra yerden bir tutam kuru ekin sap alp inemeye b ke sap azn kurutuyor, buruyordu. Azn-dakini tkrd. Sonra bir tutam daha ald. Bir de yorulmutu ki... Sallanyor, yanna ynne yalpa vuruyordu. Znk diye durdu. Afallad. Ne oluyor, nereye gidiyordu? HeSARI SICAK mencecik aklna geldi : "Namussuz, alak," dedi kinle, "sana yaparsam yaparm. Bil ki, ulan, bu iin ucunda lm var. Ben hrszlk yapacak adam mym? Bunca yl ukurovadaym, na " Sonra gene dald. Gne tepesini kaynatyordu. O gn, ikindiye kadar, karki yoldan geenler, tarlalarn ortasnda, gnein alnnda, dmdz asr gibi alabildiine uzanm ovada biraz ne doru eilmi adam kprdamadan dururken grd

Adamn gzleri kapal... Bir ceviz aacnn altnda yanda, dileri bembeyaz, glen, emek ... ocuk sevinle anasnn boynuna atlr. ocuk ter iindedir. Yznden gznden terler sz cuk alar... Nedense hep alar. Sonra gen kadn tarladan dner. Dudaklar yarlm. Yal an . Belini tuta tuta bir eyler syler... Kurumu elleri anann... Kurumu eller... Eller, uk urovann bin bir prltyla dnen scann iinden uzanr. Var gcyle dilerini skt. "Namussuz... Sana gsteririm... Ben hrszlk yapmm ha! Gece Aann pamuunu almm, yle mi? Beni attrr msn iten?" Garbi yeli efil efil esmeye balad. Glgesi douya doru bir adam boyu uzamt. Ta gneyde, nizin stnden para para ak bulutlar ykseliyordu. Biraz kmldad. Sonra bir adm atp durdu. Sonra hzla yrmeye balad. Tarlalardan tozlu y t. nnden biri gidiyordu. Gzlerini ksp bakt. Karanlk da yava yava kt iin, nde rdu. Admlarn at. nden gidene yetiip : "Hit lan!.." dedi. teki dnd. Beriki sevindi: "Ali lan... Sen misin?" Ali durdu. "Bu ii iyi yapmadn Hseyin," dedi. Hseyin : "Ben," dedi, "elcinin inadna yaptm o ii." Ali : "Senin arkandan bir att tuttu... Demediini komad. HrHANER sz, dedi. Namussuz, dedi. Irgat milletinin erefini bu adamlardr be paralk eden, dedi. Ne bileyim ben... dedi olu dedi. Sen bft ii yapp rezil olmamalydn." Hseyin : "Svd m?" dedi. Ali: "Brak benim yakam. Ben bilmem orasn." "Nasl bilmezsin?" "Bilmem..." "Svmedi mi?" "Bilmem..." "Daha ne dedi?" "Bilmem..." "Ben onun karsyla yattm dedi. yle.mi?" "Bilmem amma, o ok namussuz adam." "Yani yattm dedi!" "O ok namussuz bir adam." *" "Demek yz kiinin iinde byle dedi?" "Alan biridir o." "Vay anasn avradn. Byle ha?" Ali: "Tm ukurovada ondan namussuz adam bulunmaz. Elci deil, rgat cellad. Aalarn iti, rgatl dman... Senin bir uval pamuu onca rgadn iinde Aaya gsterip seni rezil kepaze etmese az myd? Herkese yapar ktlk, bir haklayan kmad. Yapamaz bunu nnde grse erkek adam. " Hseyin, Alinin kolundan tutup durdurdu. Kan anana dnm gzlerini delercesine gzlerinin dikti. "De lan," dedi, "karsyla yattm dedi mi?" Ali omuz silkti: "Bilmem..." Hseyinin elinde birden haner parlad. "De lan," dedi. "De lan!" Ali dudak bkt: "Bu haneri bana ekeceine..." 89 SARI SICAK Hseyin, Aliyi hnla itip gerisin geri dnd. Kouyordu. Tarlalardan, allklardan geiyor, soluu kesilip duruyor, sonra yeniden kouyord . Bacaklar kan iinde kalmt. Arada bir ayn stn bir bulut paras kapatyor, her bulut gelite Hseyinin yrei hop edi yin, az aa bir kara alnn karanlna yatm, elindeki hanerini skyor, tirtir titri iniyordu.

Ay batdaki dalara doru indi. Hseyinin gz kar karanlk dalarda, gkteki kocaman ayda. l batmak bilmiyor. Biraz ileride, harman yerindeki rgatlar oktandr uyumular. Irgatlarn tesinde, harman yerinin sanda, elcinin cibinlii de esen yelle usul usul sal lanyor. Ay dalarn tepesine oturdu kald. Hseyin hanerin kabzasn yakalam... Uacak gibi... Ay iniyor... Derken ay batverdi. Hseyinde bir tela, bir titreme... Hseyin srne srne cibinlie doru gidiyor. Soluk bile almyor. Usulcana cibinliin yanna yatt. Cibinliin iindeki rahat rahat horluyor. Sonra sayklyor. Hseyin cibinliin karanlna boylu boyunca uzanm... teki horlayp yatakta dnyor... Hs i tutan elinde, bileinde bir sz... Bilek decekmi gibi... Yreinin sesi grltl. Hse Az ilerde kmldayan bir glge... Hseyin hmla haneri topraa akp frlad. De kalka kye doru kouyordu. 9O BEYAZ PANTOLON ok scak vard. Mustafa ocuk tere batmt. Dikmekte olduu yrtk ayakkab, Mustafa ocuun elinde kalakald. telere yle bir dald ki. gne, kasabann eri br, bozuk, parkeleri sklm caddesine alabildiine kmt. Kar kaln yaprakl incir aacnn koyu glgesine dili bir kar darda bir kpek upuzun serilmi u. Bir zaman kpee bakt. yle bir isteksizdi ki, yrtk ayakkab sanki elinden decekti. Y e, ustaya aktrmadan, yle bir bakt. Usta her zamanki gibi iine dalmt. Ayakkaby rse koyup geliigzel bir ivi akt. Topuktaki yrt dikmeye balad. Hi can Bu ayakkab, imdiye kadar eline gelen ayakkablarn en paralanmyd. Her bir yan dklm itirebileceini hi akl kesmiyordu. "Bunu ben yapamam," dedi. Usta bir ara ban kaldrp Mustafaya bakt: "Ne o?" dedi. "Ne o Mustafa, sabahtan beri evirip eviriyorsun. Ne o?" Mustafa : "Usta," dedi, "her bir yerleri dklm. Bir araya gelmiyor ki..." Usta : "Ura hele," dedi. Mustafa akama kadar cann diine takp dikti skt, dikti skt. Olmad. Ter burnundan oluk kyordu. Kardaki incir aacnn ar glgesi gndou tarafna doru uzand. Gne de kar tepeye do a ustann zengin bir arkada, Hasan Bey geldi. Usta ile akalatlar. Hasan Beyin bir ara gz kan ter iinde kalm ocua iliti. Sonra ustaya : "Bu ocuu g a," dedi. "Tula SARI SICAK ocanda alr m?" Usta : "alr msn Mustafa?" diye sordu. "Hasan Amcan tula oca yakyor." Hasan Bey : " gn, gece," dedi. "Gndeliini alrsn. Gndeliin bir buuk liradandr. C Savrun mahallesinden Cumali, ona yardm edeceksin. yi adamdr, seni ok altrmaz." Mustafa sevindi: "Peki Hasan Amca, anama syleyim de..." Hasan Bey : "Syle," dedi. "Syle de yarn bizim baheye gel. leden sonra ie balayacaksn i orada olmam. Sen Cumaliyi bul." Usta haftada bir yirmi belik verir. Aylardan temmuz. Bir ayda eder bir lira. Bir yazlk ayakkab iki lira. Bir beyaz pantolon lira. Hepsi eder be lira. Temmuz, austos, eyll... Hepsi ne eder? lira. Demek ki yazlk ayakkabdan, stbeyaz pantolondan umut kesi k. Yaa bre Hasan Bey... Var olsun Hasan Bey. Hasan Bey gibi adam yok bu kasabada. Gnde lik ka? Bir buuk lira, dedi. gn, eder drt buuk lira. Ellerini iyice ykarsn, ama iyice, sabunla. Sonra beyaz keten ayakkaby kadndan usulca . Ayaklarn da iyice ykarsn gcr gcr, sonra geirirsin ayana. oraplar da bembeyaz. P el dokundurmamal. Sakz gibi pantolon abuk lekelenir. Kprnn ba... Kprbanda kzlar gezer. Eteklerini rzgar uurur. Bacaktaki beyaz pantolo ce gerer. Mustafa koa koa anasna gitti: "Anam be! Anam, anam, gzel anam, ben Hasan Beyin tulasn Cumali ile yakacam." Anas: "Olmaz," dedi. Mustafa kzd:

"Nedenmi o?" diye sordu. Ana : "Sen hi tula yaktn m?" dedi. "Tula yakmak nedir bilir misin? gn gece uyumay Dayanabilir misin yavrunu Mustafa: "Dayanrm," dedi. 92 BEYAZ PANTOLON Ana : "Ben bilmem mi?" dedi. "Sabahtan seni uyandrrken neler ekerim ben!" ; Mustafa : "O baka bu baka," dedi. Ana : "Hele hele," dedi. Mustafa : "Hi uyumam," dedi. "Uyursun diyorum sana. Dayanamazsn." Mustafa : "Bak," dedi, "gzel anam, hani Tevfik Beyin olu Sami..." Ana : "Eeee?" dedi. Mustafann gzleri umutla parlad. Anasnn huyunu bilirdi. "Hani, o beyaz pantolon giyer. Hani stbeyaz. Stbeyaz lastikleri..." "Eeee?" "Bir gzel... Stbeyaz... Bir gzel... Kar gibi. pek mintanm yok mu? Onu da giyerim. Yakm z m?" Ana ban nne edi, yz satard. Mustafa : "De bakaym, de bakaym yakmaz m?" dedi. "Hi de kirletmem. gn ne gzel al Ya, alrm ite. Gtrrm terzi Vayis Ustaya. ki lirasna da Hac Memedden beyaz lastik al ntanm da sandkta. De, yakmaz m?" Ana ban kaldrd. Gzleri yaarmt. Sonra usuldan oluna yaklat. Kucaklad. "Can!" dedi, "Can! Sana ne yakmaz ki..." "Vayis Usta hem iyi diker, hem salam... Anam, anam, gzel anam, gideyim mi?" Ana, belli belirsiz, usuldan gld : "Ben karmam," dedi. "Ne yaparsan yap!" Mustafa bunu duyar duymaz evin bir ucundan teki ucuna kadar takla ata ata gitti g eldi. st ba toz iinde kalmt. Anasna sarlp pt. "Ben byynce..." dedi. "Sen byynce... ok alrsn." "Sonra?" "ayn kenarndaki tarlay da bahe yaparsn. Sonra Adana ter93 SARI SICAK zisine lacivert elbise smarlarsn. Bir atn olur binersin." "Sonra?" "Evimizin stn kiremit edersin. Akmaz." "Sonra?" "Baban gibi olursun." "Babam olsayd?" "Sen yksek mekteplere giderdin. Okurdun da byk adam olurdun." "Ya imdi?" "Baban olsayd..." Mustafa : "Bak," dedi. "Altn saatim de olur bydmde, yle mi?" Mustafa daha gn domadan uyand. Tula ocann olduu bahe, diinin tarlasnn oradayd. ydu. Tozlar, serin serin ayaklarnn altndan kayp iki yana fkryordu. Tepenin arkasndan gittike oalan slak slak bir k seli geldi. Tula ocann yanna va gibi tepenin stne oturmutu. iyler kuruyuverdi. Tula ocann iine eilip bakt ocuk. Ocak karanlkt. Ocan nne birer kk tepe gibi gezdi durdu. Beyaz pantolonun sevinci, gece uykusuz almann korkusu iinde, bir rpert eiriyordu. leyin, toza tere batm bir durumda Cumali geldi. ri bir adamd. Ar ar, bast yeri k du. Ocan yannda durdu. Cumaliyi grnce Mustafann korkusu bir kat daha artt. Cumali gene ayn arlkla ocan azna yrd. Yz kzgnd. Bir kez olsun dnp de Mustafann yzne ktu. Bir zaman yle durdu. Sonra ekti. Mus-tafaya doru bir iki adm att. Sonra ban kald an, sert sert : "Sen ne geziyorsun burada, ulan?" dedi. Mustafa kekeledi:

"Hi," dedi. 94 BEYAZ PANTOLON inden her eyi brakp kamak geti. Yapamad. Cumali : "Ne aryorsun orada ulan?" diye yineledi. Mustafa : "Beni buraya Hasan Bey sald," dedi. "Sana yardm edeyim deyi." Cumali kzgnlkla, arlndan hi de beklenmeyen bir eviklikle, ocua arkasn dnd. "Bak hele," dedi, "bak hele u deyyus Hasan Beyin yapt ie! Kocaman bir tula ocan el k bir ocua yaktracak." Kocaman elini at: "El kadar." Sonra Mustafaya : "Ulan pi kurusu," dedi, "sen ocak yakmak bilir misin?" "Bilirim ya." "Ulan it olu it, gn, gece..." "Bilirim..." "Ulan orospu ocuu, sen anann karnnda m rendin bu ii? gece dayanabilir misin?" Mustafa sustu. ""Olum, sen bu ii beceremezsin. Benim de bam belaya sokma. u grdn ocak gn yanac adan al ekeceksin. Bir iki saat ben... bir iki saat de sen atacaksn. Sen buna dayana mazsn. Git anann evine. Git de Hasan Beye de ki, 'ben bu ii yapamam.' Olur mu? Seni n yerine baka bir adam bulup gndersin." Mustafa durdu durdu, sonra kasabaya doru birka adm att. Ayaklar geri geri gidiyordu s anki. Yrmekten vazgeti. Gznn nnden beyaz pantolonlar ne olursa olsun, beyaz olsun da yaz bulutlar, beyaz amarlar, pamuk ynlar, bir sr beyazlklar uuuyordu. Bir alama, alama istei genzini yakt. Kendisini tutmasa hemencecik boanacakt. Yalvaran, yumuack bir sesle : "Cumali Amca, ben kocaman bir adamdan da ok alrm. Hi u ," dedi. Sonra birden aklna geldi : "Hem ben imdi gidersem Hasan Bey geri gnderir b eni. Gndeliklerimi pein aldm, onla da bir lastik ayakkab, bir beyaz pantolon aldm. Ya Cumali Amca." 95 SARI SICAK Cumali hmla : "Git," dedi, "bama bela olma!" Mustafa dikeldi: "Ne yani, ne diye ekmeime sebep oluyorsun? Yani ocuk diye. Ne yani! Ben herkeslerd en ok alrm. Parasn aldm zaten. imdi gidersem geri gnderir Hasan Bey!" Cumali: "Yaa," dedi, "demek yle ha!" "Pein aldm param..." Cumali : "Gel yleyse," dedi. "Ya alamaz yarda brakrsan? Gsteririm o zaman ben sana... Mustafa koa koa Cumalinin yanna vard. Sevinten tayordu. Cumaliyi kocaman sa elinden t u. "Bir alrm ki... Bir yakarm ki oca. Yaa, ben param pein aldm, o paraya da beyaz pan . Vayis Usta dedi ki, 'En gzel dikii senin pantolona vurdum,' dedi. Yaaa... Sen de pein aldn deil mi? Bir yakarm ki oca. Cumali yumuak, okar gibi bir sesle : "De bakalm deli olan greyim seni," dedi. Cumali, yannda getirdii bir am parasn ateleyip ocaa att. Az sonra ierdeki allar u amaya balad. Sonra da birden tututu. Yalmlar bir pencere byklndeki azdan darya Cumali kfretti: "Putlar," dedi, "bunlar hep put zaten. lk ocaa bu kadar al doldurulur mu?" Mustafay karsna ald. allar ocaa nasl, ne biim atacan uzun uzun anlatt. Hem kf rdu. Ocan azndan dar fkrarak drt bir yan yalayan yalmlar az sonra geri ekildi. maara gibi kald. Mustafaysa Cumaliye sormadan bir kucak aly gtrp ieri srd. Bir, bi aha... lestnn sca tozlu yola, koca, kaln yaprakl, ar glgeli incir aalarna, ya y parlaklnda akan aya, kl rengi ge, tepede dnp duran tek bulut parasna, aalara, kulara, boynunu bkm tozlu otlara, kavrulmu imenler stndeki sar ieklere, akyourt rumu al ynna, 96 BEYAZ PANTOLON her eye ilemi, her eyi kavuruyordu. Scaktan btn dnya, canlsyla canszyla terliyord da ite bu scakta durmadan al ten atee al yetitiriyor, terliyordu. Ocaa yaklap i lm. Tepede gne, karda ate... Mustafann kara, ltl gzleri... Glen ak dileri... aki yalmlar gibi olmu. Mustafann gmlei de terden srsklam. Gneyde Akdenizin stndeki ak bulutlar top top ykselince bil ki Akdenizden serin, slak bir yel esecek, scaktan pimi insanlar slak bir havlu serinliiyle saracaktr. Yollarn tozlarn kaldrarak ilk serin yel kt. Mustafa yorgunluktan, alktan titriyordu.

ada, tedeki incir aacnn glgesine srtst yatm, cigara ien Cumali gnlsz gnlsz k Mustafaya serte : "Haydi git de yornuunu al. Olmaz m," dedi. Mustafa elindeki son aly da ieri att. Gn kavaklarn tepesinden aaya inip batt. Kavaklar karanlk bir perde gibi kald. "Gel ulan Mustafa, gel de ekmek yiyelim," diye ard Cumali. Hasan Beyin gnderdii kn atlar. Peynir, taze soan, yufka ekmek vard. Mustafann karn tirinceye kadar hi konumadlar. Mustafa gidip aydan testiyi doldurdu. Su, kan gibi lkt. Yemein stne uzun uzun itiler. Cumali elinin tersiyle sarkk, uzun byklarn svazlad. Mustafa hemencecik kalkt, iin bana geti. Cumali de suyun kenarna gitti. Sonra ar ar na sallana geldi. "Mustafa," dedi, "ben uyuyacam. Yorulursan kaldrrsn beni emi?" "Olur Amca," dedi Mustafa. Gece yary oktan gemi... Ay kavaklarn ardnda dm, aalarn arasndan bir dilimi gr Ocaktan da Mustafann yzne yalmlarn vuruyor. Mustafann zayf, bir deri bir kemik y krmz. Krmz yz, boncuk boncuk terlemi. Terler parlyor. erde yalmlar nasl da bou elen kocaman kocaman yalm dalgas, orta 97 SARI SICAK yerde arkadan gelen bir sr ince yalmla sarma dola oluyor. Sonra bu sarma dola olmu bi op yalm, ocan azndan darya fkryor. Darda kopup, karanlkta bir parlayp snyo Mustafa kulak kesildi : Her aly atta byk bir trt, bir uultu, bir inleme, alayan i gibi bir vzldama geliyor ierden. inden : "Vay," dedi. "allar da alyor." Cumalinin sesini duydu. Cumalinin sesi uykulu... "Cumali Amca ne diyorsun?" diye sordu. Cumali bir daha seslendi: "Yoruldun mu? Geleyim mi?" Mustafa tepeden trnaa bir rperdi. Souk souk ter dkt. Titredi. Kocaman bir kucak aly ta ocan dibine kadar-frlatt. "Yok," dedi, "ben yorulur muyum hi? Sen uyu Amca." Cumali ses karmad. yle yoruldu, yle terledi, yle piti ki... Artk ocaa yaklamyordu. Ya atal aa da olma ite o zaman dumand. aly kucak kucak ocan azna yyor, atal aala da stne var g u srada ocaa yaklat iin, bir scak dalgas ortasnda kalp atlayacak gibi oluyor, bu ki tmsee kadar kouyor, gsn esen yele veriyordu. Hava bir su gibi ar, boucu, akyordu. Tepenin arkasndaki gkte kaln bir k eridi var. Parlak. Mustafa ocuk imdi artk yar baygn. Artk tmsee kadar koacak gc yok. Yrtk pantolonu n karm. afaa doru bir ku ter. Kk bir kutur. Uzun, keskin bir sesi vardr. te, o ku tt. Cumali bir kez daha uyanp : "Yoruldun mu?" diye sordu. Mustafa : "Yok Amca," dedi, "hi yorulmadm." Bunu sylerken soluu kesildi, boulacak gibi oldu. Sesi alam-syd. Cumali gerinerek ayaa alkt. Gzlerini ovuturdu. Sonra bir alnn dibine uzun uzun iedi. ocuk diini skt. Olduu yerde salland. Kendini zor tuttu. Titreye titreye kucandaki al du. BEYAZ PANTOLON Cumali: "Haydi git yat," dedi. Hasan Bey geldiinde Mustafa daha uyuyordu. : Hasan Bey Cumaliye : "ocuk nasl? yi alyor mu?" diye sorCumali de dudak bkp aacn altnda uyuyan Mustafay gsterdi : "ocuk," dedi. Hasan Bey : "dare et, sonra hesaplarz," dedi, gitti. Mustafa uyand zaman stne gn vurmu, kavurmutu. Elini topraa dayayp kalkt. Toprak k mt. Gerinecek oldu, yle bitmiti ki gerinemedi. Tm kemiklerini krmlard sanki, yle s Her bir yan dklyor. Cann diine takp olanca gcn toplad, frlad. Soluk solua : "Cumali Amca kusura kalma," dedi. "Uyuyup kalmm." Hemen allara sarlp ocaa atmaya balad. allar ocakta ku gibi tyordu. Ortalkta bir koku vard. Cumali: "Ben demedim mi uyur kalrsn diye..." dedi. Mustafa duymamla vurdu.

Biraz alnca alp kendine geldi. "Alooo be," dedi, "ilk gn atlattk." Sonra gznn nne iki kocaman scak gn, cehennem gibi yap yap, insann etine svanan irdi. Birden umudu kesildi. Dald. ki gn de ne yani? Pamuk o kadar beyaz deildir. Dokurken ilalarlar tabii. Hi ilal maz olurlar m? kindist Sleyman tepesi, tepenin yanndaki yol, Savrun ay, kasabann kal er bacakl kzlar. Kprnn st... Savrun ay apaydnlktr. Arka arkaya, yukar doru ua ibindeki akl talarn say. akl talarna gne vurur ya! te byle, hep Mustafa alt. Yoruldu, ld bitti, cann diine takp alt. Cumali a uyand, "yoruldun mu?" diye sordu. Ate nnde pien ocuk boynunu bkt, karlk vermedi. 99 SARI SICAK Bu gece, son gecedir. Parlak ay, kavaklarn stnde. Mustafa ayaklarn ekemiyor. Bir gecec ik kald ite. Bir gece be! Cumali her zamanki sertliinde : "yle ne kml kml ediyorsun? sene gayr." "Geldim Amca," dedi, "geldim ite." "Yorulunca uyandr." Ate biraz azalrsa tula pimez. Tm emekler boa gider. Bir saniye bile alsz kalmamal o lmlar dar kp geceyi yalamak. Gayr kollar da tutmaz olmutu. Dar kan yalmdan i emek iin kar tmsee kadar koacak hali de kalmamt. imdi ne yapyordu? aly getirip kapanyordu. Gece topra serindi. Yatnca da bir trl kal-kamyordu. Ba nne dyor, u birden var gcn toplayp frlyordu. Yalmlar sarlyor, dolayor, krmzdan sarya, karaya dnyor. Yalmlar bann ucundan ka Son aba... Gzn douya dikti. Ik eridi ortalarda yok. Cumaliye doru hnla bir tkrk a kurumutu. "Vay," dedi, "vay anasn avradn... Cumali Amcas..." Bir kucak aly hrsla gtrp ocaa Elleri gs yrtlm yanyor, acyor. Her yerinde kan kurumu. Ik eridi nerede kald? Ta aranlk. Gzleri kocaman ald. Bir titreme ald. Karanlkta, kapkara bir perde olan kavakla , tmsek, yalmlar, ocak, allar, tanyerinin berisindeki tepe, horlayan Cumali, hepsi b irbirine kart. Dnya, etrafnda frdnd. Kusaca geldi. "Cumali! Cumali Amca! Cumali Amcaaa!.." Kendinden geti. Neden sonradr ki Cumali uyand, gerindi. Yatt yerden : "Mustafa, yoruldun mu?" diye bar Ses gelmedi. Yineledi. Birka kez yineledikten sonra kzgnlkla kalkt. Bakt ki ocak karan lk iinde. Tepesinin tas att. ocua mthi bir tekme savurdu. IOO BEYAZ PANTOLON "Gavur olu gavur, mahvettin beni. Bir ocak tulay ben deyeceim." Ocan iine baknca yreine su serpildi. Ocak daha snmemi, yalmlar ince ince duvarlar y ocuk, afak atarken kendine gelebildi. Korkulu gzlerle drt yanna baknd. Cumaliyi kan te iinde, kll gsn am ocaa habire al atarken grd. d koptu. Oturduu yerden usul ca, vallahi Cumali Amca..." dedi. Cumali hmla geriye bakt. "Allah belan versin git!" dedi. "Git de yat! Ne cehennemde yatarsan yat!" ocuk inlercesine : "Vallahi yani Cumali Amca," dedi. "Git yat diyorum sana," dedi teki. Gn kp da kar tepenin stne oturuncaya kadar Mustafa oturduu yerde, ba nnde, oraya kmldamadan kald. Gn tepenin stnden yukarlara doru ykselmeye balaynca ba iyicene Tula oca genitir, byktr. Yarsndan ou topran dnda olan bir kuyuya benzer. Tul prakla rterler. Ocak ilk yakldnda tulalar kuruni bir renk alr. kinci gn kapkara kesilir. nc gn byle srer. nc gnn sabahndaysa kpkrmz olur. Ve gn kuluktu. Mustafa korkuyla uyand. Geceyi anmsad. Kalkmak istedi kalkamad. Gzn z ap ocak tarafna bakt ki Hasan Bey gelmi. Zorlad. Yava yava kalkt. Yanlarna doru y dkten sonra ieri bakt. Tulalar billur gibiydi. Krmz billur nasl parlar, ite yle par Mustafa, hi Hasan Beyden yana bakamyordu. Hasan Bey ona yaklat, bir bakn yakalad, glerek : "Yahu Mustafa," dedi, "biz seni bura uyuyasn diye mi gndermitik?" Mustafa : "Vallahi Amca," dedi, "her gece..." IOI SARI SICAK Cumali sert sert bakt. Scakt... Tula ocanda le sca kaynyordu. Ocan azn kapadlar.

Mustafa, avk drt bir yana vuran aya kotu. Suya girince allarn yrtt yerler szlad aze kt. Eve abuk yetimek iin kouyordu. Bir sevin dalgas sarmt her bir yerlerini. Eve yaklar yaklamaz bard : "Ana, ana!.." Ana dar kt. Mustafay grnce bir lk att. Dizlerini dvmeye balad: "Vay yavrucuum, vay yavrucuum, byle ne olmu sana?" Mustafa donup kald. Olduu yerde kan kurumu gibi dimdik kald. Mustafann yz kurumu, ka u, yrtlmt. Gzleri de kmt. "Vay yavrum, vay yavrum... Sana ne etmiler byle!" Kucaklayp ieri gtrd. Sabahleyin Mustafa anasna sarlp : "Beyaz pantolon," dedi. Ana : "Olmaz olsun..." dedi. Mustafa : "Yakmaz m ki?" diye sordu. Ana kucaklayp pt. Sonra Hac Memede gidip bir beyaz lastik, bir beyaz orap beendi. Sonra Vayis Ustaya gitti. Vayis Usta : "Mustafam," dedi, "sana en gzel dikerim." Mustafa sonra dkkana gitti. Ustas ok erken gelmi, iine balam, skklerin stne eilm Ustasnn kalar pskl pskld. Beli de birazck kamburdu. Sakallar da uzamt. rmcek i deri, gn kokuyordu. Ustasna : "Usta be!" dedi. "Vayis Usta benim pantolonu en gzel dikecek." Usta : "Diker," dedi. "yi adamdr." gn geti, drt gn geti, bir hafta geti. Hasan Beyden ses IO2 BEYAZ PANTOLON seda yok. Daha dorusu Hasan Bey oral bile deil. Mustafa bu arada kendi kendini yiyo rdu ama, azn ap da ne Ustaya, ne anasna bir ey sylemiyordu. Bir gn, Hasan Bey dkkan rken Usta ard. "Yahu Hasan Bey," dedi, "u bizim olann gndeliklerini versene." Hasan Bey durdu, dnd. Ban sallad. Sonra birden : "Peki, vereyim," dedi. Bir tane kat lira, iki de yirmi be kuruluk karp masann stne koydu. Usta paraya bakt bakt: "Yahu Hasan Bey, bu bir gn iin. gn alt ocuk." Hasan Bey : "Hep uyumu, her gece uyumu... Onun gndeliini de Cumaliye verdim. Bu da s enin hatrn iin," dedi gitti. Mustafa : "Vallahi Usta her gece..." dedi kald, gerisini syleyemedi. Laf boaznda dmle . Ban nne edi. Uzun, kahredici bir sessizlikten sonra Usta : "Bana bak, Mustafa sen iyi yetitin artk," dedi. "Yaptn peneler ok gzel. Bundan sonra benden her hafta bir lira alacaksn. Mustafa ban korka korka kaldrd. Islak gzleri lt iinde kald. Ustaya sevinle gld "Bugn temmuzun onu," diye dnd Mustafa, "bir hafta, iki hafta, hafta... Sonra tamam." Usta : "Al unu ver Vayis Ustaya," dedi. "Benden de selam syle. Kuma en iyisinden alsn . stn versin parann sana. Onla da ayakkab al. Bu bir buuu ben alyorum. imdi, senin b k haftalk borcun var." Mavi be liraln stnde uarcasna koan, dili bir kar dar-da bir kurt resmi vard o z 103 HALS SERKSOF bibikler nakl, cmbl kuyruklarn sallayarak yoldan uuyorlar, az sonra geri konuyorla eeine yan binmi, kasketinin siperini kavurucu scaa aldrmadan sa kulann stne ekmi l, rahvan giden eei, arkasnda frn kl gibi scak, savrulan bir toz kaldrarak yryordu kvamnda, gidil gidil yrmesi ok hotur. stndeki kuty yatakta imi gibi rahat eder. A elasn versin. Sallaya sallaya insan ldrr. K yar olur adamn. Bir de deveye binmek m olmaz. Hacya sorarsanz, boz spann stne yoktur. Hac, ipekli, kutyn-den yatak istem spaya binip de sar scan altnda tarlaya doru bir gidii vardr ki, eh, deme gitsin!.. Boz spa, apa vuran rgadn nnden iki kez afili afili geer, sonra durur, ban havaya uunu havaya diker, uzun uzun anrr. Sonra da bir uzun ier. Hacnn bacaklar uzundur. Boz ann stnden uzatsa yeri sprr. Bu yzden Hac ayaklarn toplar. Topladnda bile ayakla armak yukardadr. Bacaklarna boz spann iemii srar. Irgatlar glrler. Hac, "it dl ni skarak kfreder. Irgatlar daha ok glrler. Hac, Kara Ayeyi gzne kestirip, "bunlar orsun stme, seni imdi yere yatrrm," diye stne yrr. Kara Aye apasn kaldrp, "ho c bylelikle glmeyi baka yne evirir. Baz baz dnr : "u Kara Aye ne iyi kadn. Tm

"Tm akalar gtrrsn. Allah da seni gtrsn Kara Ee!" Kara Aye hiddetlenir : "Allah bu gen yata beni gtreceine, senin gibi krl deyyusu gtrsn. Bir ie yarar hi adn bir gen koca bulur da evlenir." 104 HALS SERKSOF Bu aka, bylecene yarm saat kadar srer. Sonra Hac ciddileir. Bundan sonra da kimsenin a bir zaman bak amaz. kindi yeli knca herkes Hacy unutur. Trkye balarlar. Hacnn s Kulaklarn diker. Nasl bir gnd? Scakt belki de. Dayanlmayacak kadar. Hac gelmi rgatlara buyruk stne riyordu. Kzgnd. On be yllk elcibalk, rgatbalk hayatnda bu kadar sert olmamt. . Irgatlarn arkasnda, nndeki topal eekte meyve ykl bir satc duruyordu. Yznden, krm rndan Darendeli olduu belliydi. t olu it bir eye benziyordu. yle bir duruu vard. "Namkrler. Namkr kpekler. Arkanzda ot brakrsnz. Otu brakr pamuu vurursunuz. Aa be leir. Aa beni yerden yere vurur. Size ne! Olan bana olur. Hac rezil olur yerinize. Bir de-paydos zaman gelmeden paydos edersiniz. Olmaz." Irgatlar boyunlarn topraa emiler byk bir sessizlik iinde Hacy dinliyorlard ki bird anrmaya balad. Arkadan da Darendelinin eei kart. Bir curcunadr gitti. Eeklerle ber tlar da bir glme ald. Hac bunu beklemiyordu. ileden kt. Kzd kprd. Kfretti. Umar berekleri boanmt bir kere. Hacnn gzleri dnm, kan bana sramt. Ortalk drt d demiyordu. "Gzn kr olsun Hac!" O eei dverken glmeler iki kat artt. En sonunda Hac yorgun, bitkin, fkesini boz spadan karm : "Allah belanz versin. Kara Ee orospusu da glyor." Boynu boum boum kpkrmzyd. Kara Aye : "Bak," dedi, "senin haline spa da glyor." Hac: "Orospu, bu rgad sensin batan kartan. Kara domuz. Vaktinden evvel paydosa yatran." Kara Aye dikeldi: "Hem de benim. Elciba dediiyin de saati olur. ifte ifte saati 105 SARI SICAK olur." "Saati olur." "Biz vakti saati ne bilelim. Ne bilelim." Hac suluydu. Saat laf edilince arkada duran Darendelinin gzleri ldad. Eli alvarnn cebindeki kocam ate gitti. Saat belki yldr ilemiyordu. Darendeli yldr okutacak bir enayi aryordu. e hzla sallannca be dakika kadar iliyor, sonra suyu kesilmi deirmen gibi duruveriyordu . Cebinde bir iki kez hzla sallad. karp nndeki rgada gsterdi : "Satacak saatimiz de ur," dedi. "Hem de baba yadigar." "Darendelinin satlk saati var." ir o il oaat var. M lif i>aat... Hac, Darendelinin yanna usul usul sokuldu. Elini uzatt, saati ald. yle bir tartt. Saat arlna ard. Hac ar saatlerin deerli olduklarn duymutu. Gz tuttu. Saat kk b atr atr iliyordu. Hacnn iinden, "Saate bakmasn ky katibinden bellerim. ki gnde amn elinden ne kurtulur ki..." geti. Darendeli saati hemen elinden kapt, elini var gcyle sallad. Geri verdi. "Motor gibi iliyor. Tut kulana. yice tut kulana. Trkiyeye byle saat girmi mi sanrs hay! aarm aklna. Baba yadigar... Gurbet elde sktk da... Yoksa milyonu koysand u t Tvbeler olsun..." Saate yeniden saldrd. Olanca gcyle sallad. "una bakn millet! Byle saat grlm mdr yor. Oliver Kilitrak gibi iliyor. atrtsna bakn. Arlna bakn." Saati teker teker her rgadn kulana dayad. Irgatlar : "Amenna," dediler, "byle saat grlm deil."

"Motor gibi." "Aynen motor gibi." 106 HALS SERKlSOF "Aynen." atr atr. Darendeli saati var gcyle bir daha sallad. Hacya verdi. Hac: "Eyi saat, ho saat amma, ceremesi ne?" Darendeli : "Motor gibi." Hac: "Ceremesi?" Darendeli: "Baba yadigar." Hac: "Bir atlan bir deve deil ya." Darendeli : "Bir boz spa da m etmez?" Hac: "Etmez, spa attan da ileri, deveden de." Kara Aye : "Avradndan da ileri. Para iste bu gavurdan." Saati Hacnn elinden kapt, sallad: "Baba yadigar..." Hacnn kafasnda bir imek akt. Saati Darendelinin elinden geri ald. "Ver elini." Darendeli elini uzatt, Hac var gcyle skt. "Boz spa senin, saat benim." Darendeli: "Hayrn gr," dedi, saati kapp sallad. "Aynen motor gibi. ifte ko." Spaya atlad, tepenin arkasn bir anda dnd. Gzden yitti. Hacnn ii iine smyordu. Elinde evirip eviriyor, orasna burasna bakyor, kulana tut Sonra : "Grmemiin bir ocuu olmu, tutup bacan ayrm derler," diye iinden geti. Uta ne koydu. 107 SARI SICAK "teki saatim bundan iyiydi. O da aynen motor gibi ilerdi. Onu aldlar," dedi. Irgatlar : "Hayrl olsun. Hayrl kullan," dediler. "Zamannda paydos verir, zamannda ie balatrsn, er. Hac: "Zamannda," dedi. Birden, bir yannda bir boluk duydu. Arand. Sonra aklna geldi. Boz spa gitmiti. Yrei s Elini cebine soktu bunun stne. "Motor gibi," dedi kendi kendine. Saati karp bakmak iin dayanlmaz bir istek duydu. "Grmemiin ocuu." Irgatlarn yanna geldi: "Benim teki saatim..." dedi. "Amma bu da iyi... Motor gibi." Sonra aklna geldi. Ar ar saati cebinden kard bakt. Uzun uzun bakt. "Haydin abuk. Vakit oktan gemi. Bir saati gemi. Haydin abuk." yice dinlenmi rgatlar : "te saatin bu iyilii var," dediler. "Eli dert grmesin Darende-linin." Hac saati kulana gtrd. Kalbi duracakm gibi oldu. Btn kan ekildi. Sapsar kesildi. Berikine getirdi. Bir kulandan bir kulana saat bir zaman mekik dokudu. Hacnn elleri ya nna dt. Hacda bir bakalk gren rgatlar, "Noldu Hac?" diye sordular. Hac kendini toparlad. Yoks e paralk olacakt. "Hi," dedi. "Yok bir ey..." Hac yerinde duramyordu. Boyuna dolanyordu. Kendi kendine mrldanyordu : "Ama, gm kordonu deer bir spa." Sonra kendi kendini kandrmaya alt. "Bana verdiinde motor gibi atr atr iliyordu. Sa

damm. Elime alnca bo-zuverdim. Yazk, gnah. atr atr ileyen saati bozuverdim. Yarn108 HALS SERKSOF dan tezi yok kasabaya gider yaptrrm." O gece gzlerine uyku girmedi. Kendini yedi bitirdi. "-Benim gibi adam byle gzel saa ti kullanabilir mi? Ne saattir bu! Heey ne saattir! Elli beygirlik Oliver Kilitr ak gibi iliyordu. Elim deer demez bozuverdim attm." Saati yal, uzun pskl kirpikli sert bir adamd. "Dn bir spa verdim. At gibi bir spa. Aldmda motor gibi iliyordu. Bozuluverdi elime de e. Bozuverdim gzelim saati." Saati gzne aleti takt. Saati at. Dikkatle bakarken birden kapad, fkeyle Hacya dnd "Sen benimle alay m ediyorsun kftehor. Bunun iinde ne alet kalm, ne bir ey... At gibi spa vermi!" Hac alams : "At gibi boz spam verdim. Vallaha verdim." teki, saati masann stne frlatt: "Al," dedi, "al! im gcm var benim. Bas!" Hac inanmad. Baka saatiye gtrd. yle serte kovulma-dysa da saatin onarlamayacan smi kye dnyordu ki, gene kendini yemeye balad : "O Darendeli ocuk bana saati verdiind lli beygirlik Oliver gibi iliyordu. inde alet olmasa iler miydi? lemezdi. Bu saatiler alandrlar. Yalandrlar o namussuzlar. Ben de adam mym? Aldm elime gl gibi saati, bozuve rdim. Namussuz saatiler. Ben de tekine..." Fotoraf Kr Memed Ali de saatilik yapard. Onu unuttuunu anmsad. Geri dnd. Kr Memed iinde kan tere batm, toz topraa belenmiti. Saati karp hemen eline uzatt. Memed Ali uzun uzun saati inceledi. Hac: "At gibi bir spa verdim de aldm. Boz spay verdim. Nasl da ilemez!" Kr Memed Ali ieri gitti. Saati bir iyice sallad. Saat atr atr iledi. "Nasl da ilemez? Daha yepyeni saat." 109 SARI SICAK Hac, kulana tutunca sevindi. "Onun iin boz spay verdim. Nasl da ilemez!" Kr Memed Ali: "Halis Serkisof. Taa al. yle salam." Hac, Kre bir belik toka etti. Gn akam oluyordu, koarcasna yola dt. Kyn kysna gelince saati kard okad. Gsndeki gm kordonu gznn nne getirdi. ard. atlasn deyyus. Hem de elli beygirlik motor gibi iliyor. ehvetle okad saati kula lduu yerde kalakald. Saat sa kulaktan sol kulaa bir zaman mekik dokudu. Gene ilemiyor du. Dilerinin arasndan : "Ben de adam mym. Elime alr almaz bozuyorum." Kyller : "Bu Hac gibi yaman adam var m? Bir spaya bir saat alm. Hem de halis Serkisof. Hac: "Elli beygirlik motor gibi," diyordu. "Bir spa deil, on spa deer. Ba skm da fkara de baba yadigarn satt. Yoksa elden karlr m byle saatler? Deli mi millet? Keke be o ha verseydim olana. Yazk oldu." Kyller : "Aldrma," diyorlard, "Hac, kye urarsa be on lira daha verirsin. Hem kelepir olmad ne m, halis Serkisof saat bir spaya verilir mi?" Hac kzyordu: "Ne kelepir, ne de bir ey. Halis baba yadigar. Skm fkara." Saat hep on biri gsteriyordu. Kyn tek saatlisi Hacyd. mam ona soruyordu vakti. Irgatla r ona, iftiler, namaz klan dindar kyller ona... Her soruluta Hac saati ar ar karyor, nce kulana gtrp dinliyor. Sonra gznn r, ikinIIO HALS SERKSOF diyse , vakit akamsa alt, leyse on bir diyordu. On ikiye on var, diyordu. Saati soranl arn gzlerinin iine bakarak : ;

"Ne saat birader, ne saat, ne saat! O Darendelinin anas babas nur iinde yatsn. Halis Serkisof. Bir dakika bile aksamaz. Elli beygirlik motor gibi. Bir kyn bir tek saa ti. u Darendeliyi bir daha grsem, be on lira daha vereceim. Adam skm da satt. Gnah Saatten rgatlar da pek memnundular. le yaklarken : "Daha on iki olmad m?" diye sorarlar. Hac, gnne gre, kaplumbaa gibi saati elinde evirir evirir, kulana gtrr, sa eliyle endeliye ne dua etsem azdr," diye sylendikten sonra : "Daha be dakika var. On dakika var. On be, yirmi dakika var," diye karlk verir. Dakik alar dolmadan da ddn alar. Bir gn Hac dalgn bulunarak, rgatlar vaktinden nce ie kaldrd. Azck kestirdiinden v ayamamt. O kadar ki, bir saat istirahat yerine, on be dakikada kaldrmt. Bunun stne r koptu. Irgatlar birbirlerine girdiler. e kalkmak istemediler. Hac bas bas baryordu : "Ben kimsenin hakkn yemem. Bir dakkasn bile yemem. te saat. yle bozuk mozuk saat deil alis Serkisof..." Koca saati elinde tutuyor, kulana gtryor : "Motor gibi de iliyor. On ikiye be kala getiniz istirahate, biri be gee ddk aldm. On a da fazladan. Halis Serkisof. Bu saat bir dakka bile aksamaz." Saati elinde sallad, kulana gtrd. Saat iliyordu. Cin arpm gibi, aknlndan sesl "Gelin! Gelin! Kulanza gtrn. Bakn nasl motor gibi ktr ktr iliyor. Kilitrak motor Ne kadar rgat varsa, hepsinin kulana dayad geti saati, dayad geti. "Bir diyeceiniz var m?" Irgatlar : III SARI SICAK "Biz ne kadar istirahat ettiimizi bilmez miyiz? O saat bozuk." "Bozuk..." Hac bunu duyunca zvanadan kt. Bard, kfretti. Tepindi. Hacnn byle bir halini rgat milerdi. ardlar. Delirdi diye korktular. Hac saati elinde dndryordu : "Syleyin bu m ? Halis Serkisof motor gibi iliyor grmediniz mi? Gznzn nnde, at gibi boz spay verdi dm bunu. Irgatlarn hakk yenmesin diye..." Irgatlar azlarn amadlar. Yalnz, "kusurumuzu bala Hac," dediler. Bundan sonradr ki Hac bir daha hibir zaman byle bir dalgnla dp saatine bozuk dedirt irahat bir saat mi, Hac bir buuk saat veriyordu. Irgatlar : "Saat mi? Byle saati ukurova lkesi grmemitir. Bir dakka bile aksamaz. Eskiden bir saa t yerine yarm saat bile istirahat alamyorduk. imdi... Ya imdi... Saati satan Darende li dert grmesin inallah..." Hacnn koltuklar kabaryor : "O Darendeliyi grrsem, be on lira daha vereceim. Bir spaya byle saat satlr m? Belli skm fkara..." Irgatlar : "Ver Hac ver," diyorlard. "Vebal koyma boynunda." Hac lnceye kadar, Serkisof saatin gm kordonu gsnde parlad. lnceye kadar, her saat lakgnlllkle vakti syledi. ld zaman yelek cebinde, alvar cebinde, kuann arasnda, sandnda, neresi varsa, her saati aradlar bulamadlar. Saat ortadan srrolmutu. 112 YEL KERTENKELE Koy ta ierilere, aml ormann gbeine kadar ince bir yol gibi giriyordu. Tanyerinin masna daha epey vard. brahim yatandan kt. Anas uyuyordu. Hi ses kar rdaktan ald suyla ykad. Anasnn akamdan hazrlad, ekmek tahtasnn stndeki az r evde bir kpek ac ac uluyordu. teden, kayalara vuran denizin uultusu geliyordu. Ky knca karsna dimdik^ yoku gelirdi. Yokuta uykulu uykulu durur gerinir, beklerdi b Yokuun dibinde gene durdu. Gene dncelerin, bir onulmaz korkunun scaklndayd. Grmesin e, gece bile bzlyordu. Kye dnd bakt, her gnk gibi dumansz, sessiz, insansz uyuyordu. Canszcana. Az sonra horozlar tecekti. Horozlar tnce de ky uyanacakt. O zaman balk balna, sng e gidecekti. O zamana kadar durmak olmaz. Gn douncaya kadar burada tatl tatl dnmek olm

z. Herkes, her gren gzn stne diker de bakar. Kamak gerek. Baz sngerciler erken uyanr. Bir de Kel Osman vardr. Bala hep gece kar. Bir de Sll v ksen, doksan, yz yandadr. Ya da belli deil ya, ok ok yaldr. Baz geceler sabanlar e dner durur. Baz geceler de beki vardr. Baz da kasabadan dnen ge kalm kyller vard olmak gerek. Bunlarn hibirisine gzkmemek gerek. Yolda bir karalt grd myd alyor yatryordu. Bir gzn stnde olduunu duymak, duygular en de beter. Her gnk gibi yokuu hzla kt. Yokuun arkas dzlkt. 113 SARI SICAK am ormanyd bir yan da. Orman koya kadar iniyordu. Koyun kylar yeil beyazd. Kumlu, ka prl prl akl talyd. Koyun balad yerde, denizle koy arasnda uzun, kocaman, ta telere telere uzanan bir kaya paras, daha dorusu bir kayadan da vard. Kayalklarda nergisler aar. Sar gzl. Kayalk maher gibi. Her zaman kayaln stnde bir ak mart bulunur. Salnp durur. Martlarn yumu dna doyum olmaz. brahim en sarp yerdeki mart yuvasn bilir. Yumurtann tazesini de bir b akta bilir. Geen yl eski bir kayk bulmutu kyda. Dalgalar kim bilir nereden getirip atm. Belki alt uram, bu para blk kay onarm, yepyeni yapmt. Anas da ona birka olta bulmutu. Yallar neyse ne ya, kyden bir ocuk yz grmesin, deliye dnerdi. Kinden, fkeden dii di kaacak, saklanacak delik arard. Eer denizde, kayndaysa, onlar oradan rayncaya kadar ne yatar, onlar gzkmez olduktan sonra ancak kalkar, kreklere yapr, enginlere enginlere var gcyle giderdi. Kayala bir yuva yapmt. Belki de birok. yldr bu yuvada kendi elceiziyle bir sr m salvermiti ak mart bulutuna. Her bytt martya bir bel vururdu. Bytt martlar t r bakta seerdi. Martlarn teki martlardan daha ok, bin kere daha ok severdi. En ok n de mart yavrularn avularnn ortasna koymakt. Bir de onlar incitmeden usul usul oka ylrd. Yumuackt. Parmaklar yalca, incecik bir scakla, okamaya, rpertiye gmlrd rnn en gzeli, mavinin, deniz yldznn, yosunun kokusu dolard. Yuvann yannda bir de su kabandan yaplm bir kafes vard. Bir am ktnn iine yerle e yeil bir kertenkele koymutu. Kertenkeleyi kk bcekler, sineklerle besliyordu. Kertenk elenin gzleri gzeldi. Dertli dertli, kederli, gz yal bakard. Garipler, kimsesizler, ho grlmler gibi. Bir de kurbaas, gzleri prtlek prtlek bir de kurbaas, bir de kaplumb 114 YEL KERTENKELE vard. Kaplumbaann srtn am kabuuyla krmzya boyamt. Kaplumbaalar oktu ya... He mutu kaplumbaalarn. Kydeki kadnlarn, erkeklerin, ocuklarn adn koymutu. Sevmedikler ar, sevdiklerini okard. Kayalklardaki maarada bir de krlang yuvas vard. Souk gnlerde oraya ate yakar, sn derek dler kurard. Krlang zamann her yl iple ekerdi. Yuvann onarlmas, krlangc civcivlerin kmas, anann civcivleri beslemesi hep gznn nnde olurdu. Krlanglarn y . Ar ar yryerek denizin kysna geldi. Ayaklarn denizin iine soktu. Daha martlar, ka ertenkelesi, yuvasndaki krlang, tm bir kyn insan kadar kaplumbaa, gzleri prtlek ku arncalar, atl, sarca, kuru yer karncalar hep uykudayd. Denizdeki balklar da uyuyorlard Birka aydr bu kydeydim. Bu sngerci kyne snger avclna gelmitim. Artk dnyordum. n gn madan ok nce uyanmak, yokuu kmak, uzun kayann dibine kadar yryp oradan kay eki yanna gemek gerekti. Karda kasabaya gidecek yolcular gtrecek otobsler beklerdi. Kyn iinden yrrken bir horoz tt. Sonra uzun slk gibi, bir deniz kuu sesi duyuldu. De gundu. Ortada t yoktu. Hava da lkt. Yokuu terleyerek ktm. Yokutan aa, ky bir s Her yan mavi bir buu iindeydi. am aalan, yandaki kocaman kayalk, krmz toprak, otlar, , gkyzndeki ak bulutlar... Her yer, tanyeri, uuan kular... Denizin stndeki ince ak k mavi bir buudayd. Bu Ege byledir. Mavi buuludur ta topra. Bys de buradadr. Gecenin iinde, alacakaranlkta, baktm nmden birisi gidiyor. Ardndan yetimek iin hzlan n hzlannca, baktm ki o da hzland. Uzun, upuzun bir karart. pincecik. Tepeden trnaa b SARI SICAK iinde. "Merhaba arkada!" diye bardm. Ben barnca o daha hzl komaya balad. Huylandm. Mera en de ardnca komaya baladm. Kovaladm anlaynca yoldan ayrld, amlarn arasna kar "Allah Allah," diye sylendim kendi kendime. "Ne biim adamlar var bu kyn de!"

Yol kark, gece karanlka. "Ne olursan ol, bana ne! Yabancym da... Yol arkadal yapalm, dedim. Ne kaarsn benden ardam? Ha, yolu gsteriver diyecektim." Deminki amlara karan karart, ben byle syleyince hemen karma kverdi. "Kusura kalma Amca," dedi. "Sen de beni hrsz sandn, yle mi? Ben de seni... skeleye mi gidiyorsun? Ben de o yana gidiyorum. Beraber gidelim. Ben de seni... Yalancktan katm. Bakalm bu yabanc adam yolu bulabilecek mi, dedim. Sen de beni hrsz belledin, yle mi? Bizim kyden bir adam sandm da seni, katm ki, bakalm benim kim olduumu bilecek mi, diye. Ben seni biliyorum Amca. Ben seni grdm. Biliyorum seni." Ky, be on evlik bir ky. Bir iki ayda kyde tanmadm kimse kalmad. "Sen snger avlamaya geldin. Ama zamansz geldin. Bekledin bekledin, geri gidiyorsun imdi de... Fotoraf makinen de var senin. yle deil mi?" "Var," dedim. "Kyde herkesin fotorafn ektin de... Bebeklerin bile. Benimkini... Benimkini de eksene. " "Bu karanlkta kmaz ki... Sabah olsun da, seninkini de ekerim. "Yaa," dedi ocuk, "ok sevinirim. Sabah olur olmaz. Aacn yanna dururum." Aramzda epeyi bir sessizlik oldu. Uzun uzun sessiz yrdk. Ayaklarmzn altnda yuvarlanan arn sesinden baka ses 116 YEL KERTENKELE yoktu ortalkta. Bir ara durur gibi etti. Birden balad: i "Sen," dedi, "benim babam da grmedin. Ama benim babam gibi sngerci, balk yok bu kyde. em de hi kimse yok. O Arap m, o Arapm, yle mi? O denizin altna yirmi be kula bile dal az. Sen onun yle vndne bakma. O herkese vnr. O otuz kula dalsn da bir greyim, az kan gelir. Gnde be kilo snger bile toplayamaz. Yorulur o. Onun kocaman boyuna bakm a. Kara byklarna bakma. O hi balk da tutamaz. Balklar ondan, onun oltasndan kaarlar. lar onu hi sevmezler. Balklar derinlerde ku gibi uarlar. Yaaaa, ne sandn. O balklar ki secikler tutamaz. Ama benim babam... Heeeheeeeey, babam! Benim babam kimsecikler gremez. Kimsenin yanna gitmez ki... Kimseyi adamdan sayp da konumaz ki... Benim baba m yalnz denizi, martlar, bir de uan balklar, bir de yeil kertenkelesini sever. Sabah e kenden, bizim kalktmz zamandan ok1 erken kalkar, denize kar. Benim babam imdi denizde . Yeil kertenkelesi de yannda. Kaynn iinde, kabaktan kafesinde. Sonra da denizden gece yarsndan nce dnmez." Durmadan, soluk solua, kesmeden, ara vermeden anlatyordu. Sabrszlkla, sanki bitiremey ecekmi gibi sylyordu. Bana bir kez olsun az ama frsat vermiyordu. Kck bir karart grse, bir trt olsa irkiliyordu. "O Arap m, vay anam vay, o Arap babamn yanna rak bile olamaz. Bo bulunca vnr. O da m i, onun sngercilii batsn. O buradaki denizlerden dar kamaz. Benim babam, ta gnein d n denizine gider de orada snger avlar. Arap kzlarnn yannda. plak kzlarn orada. Babam de trk syler ki, en olsun Arabistan, der. Arabistan kzlar ne don giyer ne fistan. Baba m bu trky orada bellemi. Hep bu trky sylermi orallar. Babam yle dedi ite. Vallahi en bu trky duydun mu hi? Duymadn. Kimsecikler de duymaz. Bir tek babam bilir. Denizin altn da bir tek babam bilir. Sngerin yatan da bir tek babam bilir. Nerenin denizi olu rsa olsun, babam yle bir bakar, heeey uak117 SARI SICAK lar, der, ite burada, on be kulata snger var, der. Kimse dalamaz. Arap hi dalamaz, du dan sarktr. Babam dalar, ne kadar snger varsa karr. Sonra hep babam dalar. Bir kayk ki... O senin grdn Arap var ya, vallahi kskanlndan lr de, deli olur. Babam bir da aha, bir daha dalar. Akamdan sabaha, sabahtan akama kadar dalar. Kayklar, ne kadar k ayk varsa hepsini doldurur. Yakndaki ehre gnderir, karr gnderir. Ona ok para verirle bam o paralarlan iki tane yeni boyal, krmz yeil boyal motor alr ki, uan motor. Kyde nin yle motoru yok. Babama azlarn bile aamazlar. Kyn nnde motorlarn dolatrr du m. Arap da, o Arap var -ya, kskanlndan pat der de atlar. Kyller babamla konumak iin arlar. Biz ettik, sen etme Aa derler. Reis derler. Babam da motoruna biner gider, eker gider, bam alr da gider. Anasn da alr gider. Byk bir ehre, zmire gider. Orad rinci sngerci diye ok severler. Sen o zaman onunla snger avlar msn? Sen bir daha be yl

sonra m geleceksin? O zaman zmire gel de babam gr. Sana denizin dibini gsterir ki, ki mse grmemi. Babam imdi, tam imdi denizin or-tasndadr. Ne glyorsun yahu, atyor mu san ." "Neden yle sanaym. Baban hi grmedim. Bir buuk iki ay kaldm da kyde, bir kere grmedim "Babam seni ok grd," dedi zaferle. "Bir grd ki... Fotoraf ekerken bile grd seni. Gn fm alacaksn yle mi?" "Alacam." "Gelecek geliinde unutma." "Unutmam. Gelecek geliimde, doru babana gelirim." "Gel," dedi. "Seni sngere gtrr ki..." Ormandaki kular cvldamaya, denizin stndeki martlar grnmeye balad. Yani ortalk git rdu. Yar aydnlkta ocuun grnen yz kuru, inceydi. Yanm kavrulmu grnyordu. On bir inde gsteriyordu ya, boyu upuzundu. Eski pantolonu dizine kadar lime limeydi. Diz inden aa yrtklar sarkyordu. Gs boydan boya akt. Yenleri de yrtkt. 118 YEL KERTENKELE "Bir gtrr ki, sen yle iyi adam grmemisindir. imdi o denizin ortasnda. Bir balk tutar k tutar. Balklar kaynn yanna birikirler. Babam o kayklar satacak, bir krmz kocaman acak, zmire gidecek. zmirde kendisine bir beyaz apka alacak. Bir de beyaz pantolon, bir de beyaz gmlek alacak. Bir de vapur kadar byk bir motor daha alacak Arabistana sngere gidecek. Bir daha, bir daha alacak. Motorlar arka arkaya takacak, kye gelec ek, kyn nnden geecek. Kyllerin parma aznda kalacak, bunlar kimin acaba, diyecekler lduunu bilince de, kskanlktan karnlar yrtlacak. Hele Arabn karn iyice yrtlacak. L yemek yiyecek. Bir de yeil czdan olacak. Byklarn da uzatacak. Kara, uzun byklar bi cak ki, yannda Arabn byklar vz kalr. Babam sonra evlene..." Birden durdu, yzme bakt. Ben de durdum. "Belki anam boar," dedi. "Anam kyl kz. ehir huyunu bilmez ki... ehir kz alacak, mav lg Hseyinin kars gibi. Ben bilmem, babam ite byle syledi. "Denizin dibinde pinalar, deniz yldzlar ki grmelisin. Yengeler, istiridyeler, grmeyen bilmez. Denizin dibinde deniz aygr ki... Denizin dibinde yollar da var. Babam dedi ki, gece olunca deniz aygrlar byle kck deil, kocaman olurlar. Atlarn iki misli olur a denizin stnden uzak yerlere, Arabistana kadar koarlar. Babam yle dedi. Donlar da ak olur, dedi. Babam ak deniz aygrlarnn bin tanesini, iki bin tanesini bir sabah erke nden denizin stnden koarlarken grm. Babam o aygrlardan tutacak bir gece, gnee gster ir ahra saklayacak, gece biz de binip gezeceiz. Ben bilmem ki, babam yle dedi. Gnei gr ce gene klmesinler diye fkara-cklar. Vallahi yle. "Babam deniz alt yollarn hep bilir. Babam der ki, deniz dibinin de k yaz var. Deniz di inin bahar yaz, k da gzdr. Arap sana yle demedi mi? Babam da bana byle der ite. Baba ir hep bunlar. O Arap m, o Arap hep vz bilir bunlar. Aygrlar da bilmez. Babamn martla r. Babam onlar bytt de salverdi. Arabn martlar da yok. Sen babam grseydin... Bir g Maaras 119 SARI SICAK var babamn. Krlanglar var maarasnda. Ta Yemenden gelir. Krlanglar babam grnce, s eli olurlar. lk geldikleri gn, hibir eye bakmadan drt yannda sabahtan akama kadar vc erler. Yaa, babamn her bir eyi var ya, kye ksm, kylnn yzne bakmayacak. Bir yolunu maz byk ehre, z-mire gidecek babam. Babam insanlarla konumay ok sever. Grdm. Bir kon baylr sevincinden. Sen kye gelmediine bakma. Bir tan, seninle bir ok konuur ki... Ya ... "Deniz dibinin de k var yaz var. Deniz dibinin bahar yazdr. K da gz olur. Babam yl eniz dibine bir bahar iner ki... Grmelisin. Trl iekler, trl otlar, grmelisin. Babam d ki, lapa adndaki, ak bulut gibi savrulan iek alr denizin altnda. Babam bu ak iei o Palavan otlar deniz dibinde kavak boyu uzar gider. zmleri de yenirmi deniz altnn. Baba m yle der ama, ben yemedim. Benim adm brahim. Badem otlar da deniz dibinde badem iekle ri gibi bir aarlar ki, babam bana gsterdi. Sonradan o badem iekleri kararrlar, kapkar a iek olurlar. Arap onlar grmedi. Ahtapotlar olur. Byn babam grr. Naklsn baba biri krmz, biri de turuncu, birisi de ak, birisi de sar, yalm sars dedi babam. Denizin alt yanar sner. Yosun kaplar her bir yeri. Yosundan denizin kumlan gzkmez. Babam, yo sunlarn altnda snger olduunu nasl bilir? Krmz krmz, krmz yalm gibi eritler ge . Grdm m krmz yalm eridini, bilirim ki onun altnda snger var. Babam varr hemen bul

deniz dibinin otlar solar, narlar yapraklarn dker. Sararr. Denizin dibi alr. Kumu, tala kar, bir grnr ki... Kn bir tek benim babam girer denizin altna. tekiler, Ara rler be onlar. Vallahi donarlar. Sen o kara byna bakma Arabn. Titrer o! Benim babam, nizin altnda gezer de hibir ey olmaz. O soukta terler bile. Babam denizin altna girin ce, denizin alt scack olur ki... Bunu yalnz babam bilir. Kimsecikler bilmez ki... O Arap m? O hi bilmez. Kara, uzun byna bakma onun. vnr o. Babam denizin altna girince n balklar ondan korkmazlar. Ondan hi de kamazlar. Tm balklar, trI2O YEL KERTENKELE l trl, nak nak, pul pul olmu balklar toplanr yanna gelirler. Babam nereye, ne yana gitsin denizin altnda, buradan oraya kadar balk srleri... Babam balklarn en gzelini, e ini uzatr alr, uzatr alr, sepetini, kayn doldurur. ok kolay. Sonra onlar satar. Kim alk tutamaz ki... Onun kadar para kazansn... Yaaaa... "Bir gn babam bana dedi ki, brahim olum, dedi. Yavrum, yiidim, aslanm, kara gzlm, yavr cuum, dedi. Sonra da beni koltuumun altndan tuttu kaldrd, pt. Yavrucuum, dedi, yavruc rahim. Salarm da okad. Sesi tatl, tatl, tatlyd. Gel seninle... dedi. Bir yaz gecesiy el seninle yavrucuum, yavrucuum brahim, gidelim de evimize dalg formalarmz giyelim, g lim denizin altna. Bak sana neler gstereceim. Ahmet Usta oluna byle-sini hi gsteremez. Girelim de denizin altna, yatalm oraya az yukar, gkyzn, yldzlarn, oradaki kocama redelim, yavrucuum brahim! "Girdik denizin altna. Deniz .altn gibi alkaland stmzde. Yldzlar alkaland. Gkyz mart kanad gibi, yand snd stmzde. Ahmet Usta da grm altn mart kanadn. Ben de g r, dndler, dndler stmzde. Ahmet Ustann olu ite bunu grememi. Dersin ki, stmzde sin. te yle... Yldzlar yle grnr denizin altndan... Ahmet Usta... Babam, haydi kal avrucuum, yavru, yavru, yavrucuum, dedi." Gn dodu. brahim boyuna konuuyordu. Cezbeye tutulmu-asna. Yz kzarm, terlemiti. Mu glmsyordu. Sevin iindeydi. Bana da sevgiyle bakyor, szyor yle bir, sonra gene konu "... Yavrucuum brahim, yavrum, gel buraya, dedi. Ben de, gelirim baba, dedim. te bun a, yavrucuum brahim, ite buna zehirli balk, ite buna da, u mavi izgilisine de elektrik bal derler. Yavrucuum!.. Yavrucuum, yavrum, gel buraya da bak!.." Arkadan bir kalabaln sesi geldi. Birden brahim, sesini bakla kesilmiesine kirp diye k i. Yz de sapsar oldu. Gzleri byd. Dudaklar titredi. rkek rkek birka kez ard t. 121 SARI SICAK Adamlarn ba gzknce de yandaki allarn arasna kayverip gzden yitti. Az sonra bana yetien adamlardan birisi : "brahim miydi o yanndaki, amma da kaynatyordunuz ha! Ne sylyordu sana yle?" "brahimdi," dedim. "Acayip," dedi. Ben sustum. Kayk kyya yanamt. Bindik. Adam, boyuna : "Vallahi acayip," diyordu. "Ben de onu kimseyle konumaz bilirdim. Sesini, seninle konutuunu duyunca iyice ardm. Vay ocan bata olan vay! Su da bizim ya... Vay ocan ay! Bu da ne i! Herkes ocuuna syleseydi. Anas, buraya gelen rgatlardan ald bunu, biliy r musun?" "Biliyorum," dedim. "Babas bellisiz." "Biliyorum," dedim. "ocuklar her gn barrlard, hey babasz babasz, baban ner-de babasz? Heeey babasz..." "Biliyorum," dedim. 122 BANA BAK, KARDA! Bir gelirken binmiti trene, bir de imdi biniyordu. Sabrszland. Kalar atlmt. i i n, sar tahta bavulunun stne oturmutu. Yerinde duramyordu. Srtn duvara vermiti. apka mintan, ceketi, ayakkabs yepyeni, prl prl-d. Fabrikadan imdi km gibi. Mintan sa atyordu. Kalabalk gidip geliyordu. Kalabalk telal. Gzlerini uzayp giden demiryoluna di miti. Yerde bir ar ls vard. Birka karpuz kabuu, imentoya yapm kavun, karpuz eki deklerin stne bir iki sarcaar, eekars inip kalkyordu. Anlar kalabaln bacaklar ara .

Bir yerlerinde, belki banda srtnda, eziklik, halsizlik, ylgnlk duyuyordu. Birden grltyle tren istasyona girdi. Tahta bavullar havaland. Tren mavi, scak dumanla r pskrterek durdu. Telala kalkt, kalabal yararak trene vard. Vagonlarn koridorlarnd Tklm tk-lmd koridorlar. Ayaklarna bast, ayana bastlar. Bir kompartmann nnde durdu. Kan tere batmt. Yz kzarmt. Giyiti stnden kaacakm ik akyor. Kompartmanda bir kzla bir delikanl oturuyordu. Onlara bakt. Sonra ieri girdi . Kocaman tahta bavulunu kaldrd, yukar yerletirdi. Bir keye vard oturdu. Kompartmann ze soan kokuyordu. erde bir bahar havas vard. Taze soan, bir zaman gelir taze toprak, bir zaman gelir bahar kokar... Tren kalkt. Karsndaki delikanlnn brne ban dayam kz da grltye gzn ap ka Tren mavi, scak dumanlar pskrtyordu. lerki istasyonda soan almay kararlatrd. Ama ikircikliydi. Bir zaman iinden, "soan da mi ki..." geiyor, "kye varnca... Bir 123 SARI SICAK tarla dolusu..." Sonra cayyor, "bir top soan ka kuru ki... Kymeti ne!" diyordu. stasyo ndan kocaman bir top soan ald. Yirmi be kuru verdi. Hem de kye giderken... Bunu kyde a nlatp, milleti krp geirecekti gldrmekten... Soan ktr ktrd. Soann byle tatls... Hasret! Soan srasnda en tatsz, en kt yiye ekilmez. Adamn aznn ii sabun anana dner. Sellenir. Srasnda da, bir yln bir ba . te byle. Kz uyuyordu. Olan dalm gitmiti. Olann kara peremi apkasnn gnelii altndan fk e dnyordu. Birden fark etti. Delikanl gzlerini dikmi, ylece kendisine bakyor. Koskocaman alm ik oyuna stnde... Ban edi. i rahat etmeyip gene yle... Yeniden indirdi. Sana soluna d i soan hrsla srd. Ktrdedi. Sonra ban gene kaldrd. Gene kocaman, kederli gzlerle taze soan destesinden ikisini ekti, ocua uzatt, "al kardam al!" dedi. "Bir lokmack d en al!" ocuk hafif bir ba salkmsyla hayr yapt. teki: "Al, al," diye steledi. "Al karda! Bir lokmack al!" ocuk hep usul usul ba sallad. Gzleri de ylecene dikiliydi. Sar Mahmud, adamn ad Sar Mahmuddu, "Bac da alsn yesin! ok soan var. Soann yeili i lini ye, ne kadar yorgun olursan ol, yat le scann altna, uyandn zaman anadan yeni d olursun. Her eyin yeili eyidir hasdr ya, soann yeili gibi bulunmaz." Delikanl ban serte hayr diye sallad. Sar Mahmud : "Soann yeili scakta adam aar," dedi. Delikanlnn gzleri ylesine Sar Mahmudun stndeydi ki... iinden "f," dedi, "ooof. Bu ne bre it olusu, ne, ne bakar yle?" Kz bir ara uyand. Ban kaldrd. akn akn baknd. Sonra ban gene yerine koyup, g 124 BANA BAK, KARDA! Tren dz bir ovada olanca hzyla ilerliyordu. Kuru bir dere, telgraf direkleri gznn nnd yklarak geti. Sonra aalar. Bir yel esiyor ovadaki sararm otlar gneye doru krp yam de trenin hzndan yle geliyordu. Sonra ovay bulut gibi bir toz rtt. Ova birden tozdan syrlverdi. Bir aya geldiler. Tren kck bir demir kprden grltyle geti. ayn iin nin grnmesiyle yitmesi bir oldu. Sonra gz gkteki bir aylaa takld. Bir an iinde tepe aylak ta arkalarda kald. ocuun gzleri Sar Mahmudun iindeydi. Ban ieri doru evirdi. Gzlerini kaldrp ocu r zaman durdu. Sonra ban gene dar evirdi. Ovann ortasnda otlayan bir tek, kemii kem inek grd. nek bir anda devrildi gitti. Ova orak, bombo, dmdz uzand. Ovaya, uyuklar gibi dald. Topran renk rengi, aacn trls... Bulutun moru beyaz akyord a akyordu... Kendini toplad. "Ne olursa olsun, ne olursa olsun," diyordu iinden. Ban s erte ieri dndrd. Olann yzne bakacakt o anda. Hemencecik vazgeti. Ban nne edi . Yere, kompartmann tozlar iine soan kabuu dklmt. Fark etti ki, bir sprgeci komp klarn toplad. Bu ara olanla gz gze geldiler. Olann gzleri kocaman almt. Donmu aman gzlerini hayretle ona dikmi. Ban eip, ocuun kucandaki kza bakt. Yz incelip ni soluk alarak uyuyor. Delikanl neye, nereye bakyor acaba? Yzndeki derin trpan yarasna m? Delikanlnn gzler korku, ne ac, ne hayret var. Birden kasketi aklna dt. apkada bir ey olmasn. Hemen a

d eline ald. Bakt bakt. Sonra da serte bana geirdi. Yeniden ban kaldrd. Trpan y i trpan yaras aklna dnce... O gn geldi gzlerinin nne. Mistik Aliyle su kavgas... B ne olanca gleri, hrslar, yllardan beri toplanm ekeme-mezlikleri, dmanlklaryla gir duman, amur, yeil bir aa, otlar, mavi gkyz, ac, ba dnmesi, kzl kan... Kzl ka125 SARI SICAK na batp kmt. Suya batp km gibi... Yeniden ban kaldrd. Gzler biraz daha donmu Ayaklar, daha ok sa aya, uar gibi titriyordu. Nasl oldu nasl olmad, kendi de farknda olmadan konumaya balad. "... Kz hasta m ne, karda! ok solgun... Hastalk kt. Allah baa vermesin. Baa gelen e mma. ekmem desen, ne gelir elden. Deil mi karda? Ne gelir ki insanolunun elinden! Ha stalk bu! Zalim. Hastal ne?" Delikanl susuyor. tekinin hnc byyor. "Stma desem deil... Titrer. Satlcan desem deil... ksrr. Hasta m?" Olann gzleri gene yle. Kendini tutamad, drtt : "Stma desem deil," dedi kendine gvenli, donmu gzlerine bakarak. Delikanl az kmldad drtnce. Gzleri de canland. Donuk bir prlt geti gzlerinden. "Stma desem..." "Hasta," dedi delikanl. Sar Mahmudun iinden sevince, acya benzer bir eyler geti. Yz ldad. "Stma desem..." Delikanl gzlerini ilk olarak yere indirdi: "Hi kimse bilmez onun hastaln," dedi. "Her ehre, her doktora gtrdm onu. Bir umar bul Daha gtrrm. lnceye kadar gtrrm doktora..." Sanki sesi kendisinden kmyordu. yle hafif, yle durgun. "Kyde de yapmadk ila komadk. Bir deri bir kemik. te byle. te byle uyur durur. y andktan bir ay sonra byle oldu. te byle!" Sar Mahmud at kald. Bu yerler nasl yerler ki kz nianlsna teslim ediyorlar. Hasta. un. "Nasl teslim ettiler?" dedi glmseyerek. "Ha, nasl?" 126 BANA BAK, KARDA! teki : "Bir yl gstermediler. Sonra bu hale gelince. Gzleri gene yle dikili. Ama imdi gz ukurlarnda birer damla ya. Sar Mahmud iinden : "Gzlen kasca," dedi. "Ne bakar yle pel pel? Hay senin yle pel pel kan gzlerin ksn..." Bir istasyonda bir adam kompartmann kapsn at, gzleriyle yle bir yoklad ieriyi. So tp geri dnd. Tren sarslyordu. Ova dzd. Telgraf direkleri devriliyordu. Hrsla konumasn srdrd : "imdi ben kyme gidiyorum. Yaa karda, kyme... Be yldr kyden ayrydm. ki kz paras On kz paras kazandm." Glmsedi. "Hamalclk ettim zmirde. ok ok kazandm. imdi varnca kye angal boynuzlu drt tane k , iki deil, drt! Drt de inek alrm. Koyun alrm karda, kei alrm... Bir at alrm, bi luk ocuun hepsine, teker teker, kardama, kar-damn avradna, ocuklarna, anama, seksen eli bklm anam var, ona ite, bizim kroluna, teker teker giyimlik aldm. Bizim ev iek nanacak, ben varn. Yaz bahar aynda dalar nasl nennilenir iekten, bizim ev yle olacak izim ky dersen, tm amlk. Drt bir yan kamalak kokar, am kokar karda! Pnarlarnn suy ar. Maran zenginleri bizim kye yaylaya karlar. Yaa, bizim kye yaylaya karlar." Delikanl heyecanla onun szn kesti: " yldr hi iyi olmad. Kimi ince... dedi... Kimi... diyen diyene. Tam yl... yl ol mi doktor, am... dedi. Bizim ky kra. am nerde..." Sar Mahmud : "Bizim kyde ulu amlar olur. ehirliler bizim kye yaylaya..." Sonra birden yreine tp etti. Ban kaldrd ocuun yzne bakt. Delikanlnn gzleri do tirmi, prl prl olmu, ona sevgiyle dikilmiti. Yz de kpkrmz kesilmiti. inden bir sevin frtnas geti Mahmudun. Sevinten ba 127

11 SARI SICAK dnd. Yrei tayordu : "Bana bak karda, bizim ky tm amlk... Ben, var ya tam on kzlk para kazandm. Tam on k r inek yerine drt inek. Hem de stl. Halep inei alrm. Koyun, kei... Evde ya bol, st b al da bol..." Durdu, doruldu, yeniden : "Bana bak karda!" diye balad. "Al gel nianln bizim kye. A i gzm gibi bakarm size. Al gel! ki deil, pn kz paras kazandm, al gel! aya kalmaz ur arnr cmle derdinden. Al gel! ay sonra tertemiz, anadan yeni domu gibi olur. Al gel Drt inek alrm stl. Sizi kyde evlendiririm de... Al gel!" Delikanlnn sa elini tutup skt. Gzlerinin ii glyordu. "amlardan yalabuk karlr. Yalabuk bire bir gelir. Tm ky seferber ederim. Bizim kyl d r. Tm seferber olur delikanllar, kucak kucak yalabuk soyar getirirler hastaya... Y alabuk!.. Yalabuk deyip de geme. Bire bir. Yalabuu yiyen lmez." Delikanl ban pencereden karp ileriye bakt: "Burada ite..." dedi. "Tren durunca..." Sonra kza : "Kalk," dedi, "kalk Dndl. Geldik." Dndl halsiz, ban brnden ekti. Yazmasn dzeltti. Az sonra da tren durdu. Tren durunca, ssz istasyon evinin stnden bir yn karga barar t. Delikanl ayaa kalkt, yar uykulu yar l nianlsn srtna ald. Sar Mahmuda da : "Biz ardnda..." dedi yrd. Mahmud birden ayaa frlad, delikanlnn yakasndan tuttu : "te byle, ite bylece ol ahrette de iki elim yakanda olacak. Gelmezsen kye, bizim kye mezsen iki elim yakanda olacak. te bylece. Baharn burnu gzkr gzkmez, al gel nianln Allah selamet versin karda!.." ocuk indi. San Mahmud arkasndan bakt kald. Tren bayram yerine dnmt. Her ey sevinten . Bir de bakt, inen delikanl, srtnda nianls, pencerenin nne gelmi durmu, gzlerini 128 BANA BAK, KARDA! de gene yle stne dikmi. Kocaman gzlerini... Mahmud kvrand. Tren kmldad. : Birden Mahmudun aklna dt. Tren kalkmt. Bara bara : "Bizim kyn ad Hunu... Albist Hunu!.. Hunu... Hunu... Hunu. Albistan, Albistan... Maraa gel! Maratan Albistan... Hunu... Al gel... ki elim..." Tren homurdand... Mavi, scak dumanlar pskrterek usuz bucaksz ovada bir sevin kasrgas gibi utu. 129 YOLDA Dizginleri arabann dayamasna tkt. alvarnn geni peini nne doru yayp cebindeki par t. Balar nlerine sarkm uyuklayan beygirler ar ar yryorlard. Ayaklarn yolun tozlar ygirler, araba, arabac batan ayaa toza batmlard. Tozdan arabann, beygirlerin rengi bel i olmuyordu. Arabacnn da, tozdan, yalnz gzleri, dileri ldyordu. "Alt uval," dedi kendi kendine. "Alt uval ikier liradan ne eder? On iki..." alvarnn peindeki paralar birka kez sayd. "Tam dokuz lira," dedi. "Ya liras?" Sonra da, "erbeti, buzu, ekmei," dedi. "Ama bu k adar gitmez. Gitmezse gitmez," diyerek kzd. Paralar cebine doldurdu. teki cebinden t abakasn kararak ar ar bir cgara sard. Kibrite bakmadan akt, gene hi bakmadan cg a somurdu. Yolun kysndaki pamuk fidanlarnn stn de toz balamt. Fidanlar kavrulmu gibi grn yamur ya-sa," diye geti. "Fkara fidanlar boyunlarn bkmler." imdi yolun iki yan da biilmi ekin tarlalaryd. Firezler de toza batmt. Yol kysnn gn nda donuk donuk parlyordu. Sa yanda bir ayiei tarlas vard. Tarlann hizasna geldi araba. Ayiekleri hep birlikte dousuna evirmilerdi. Gne adamakll kzmt. Yel denilebilecek bir fisilti bile yoktu. erine karn, bu yzden beygirler kan ter iinde kalmlard. Ayiei tarlalarndan sonraki tarlalara msr ekilmiti. Msrlar koyu yeil uzamlar. Psk

sarkyor. Scan altnda 130 YOLDA erimi bir taze ot kokusu... Bataklk kokusunu andryor. Beygirler, arkalarnda araba yokmu gibi, yol kenarndaki yeil msrlara uzanp koparyorlar ir an durup sonra yeniden kendiliklerinden yrmeye balyorlard. Arabac, arada bir, ok seyrek, dizginleri ekip : "Deh! yavrum," diyor. leye doru scak daha beter kzdrd. Arabac da beygirler gibi ter iinde kald. Tozlu yz gi yol aarak terler aalara doru szyor. Araba birden durunca arabac ban kaldrd yola bakt. "Deeeh!" dedi. Beygirlerin nnden yryen yz gz sarl kadn, yolun ortasndan kysna sapt. Araba ye Kadnn ayaklar yalnd. Yolun tozlar da frn gibi kzgnd. Ayaklarnn yand, kadnn Arabac, yolun ortasndan saparak, kyda duran kadna bir iaret etti. Kadn geldi, arkadan rabaya bindi. Arabacnn arka tarafna oturdu. "Deeh! yavrum," dedi arabac bir daha. Atlar aldrmadlar. Gene yle lgn lgn yrdler. Yolun yaknndaki tarlalarn ortasnda tek bir dut aac vard. Beygirler kendiliklerinden yoldan ktlar. Vardlar, dut aacnn glgesinde durdular. Dut a tepeden trnaa toza batmt. atr atr eden kavurucu gnete glgesi daha koyu, karanlk kadar koyu gzkyordu. Beygirler durunca arabac da belini dayad arabann yan tahtalarndan ayrld. Doruldu. Ka k olarak bir gz att. Kadnn hibir yeri, gzleri bile gzkmyordu. ylesine sarmt her Arabac, arabann yemliinden bir kn ald at. knda helva vard. Bir tane de beyaz ekm "Gelsene bac," dedi. Kadn, ba iaretiyle "hayr" yapt. Arabac ar ar helvay, ekmei yedi bitirdi. Sonra ge n kahverengi bir kat torba 13i SARI SICAK kard. Torbay anca iindeki eftalilerin ezilmi olduunu grd. eftalilerin iinden az e nesini seip yn arkaya dnk kadnn nne koydu. Kadn, hibir ey sylemeden eftalileri yzndeki yazmay tuttu. Yemeye balad. Arabac mnck mnck olmu eftalileri de yiyip bitirdikten sonra gzlerini yumdu. Arkasn arabann yan tahtasna dayad. ylece kalakald. Gzlerini at zaman, beygirlerin stnden dutun glgesi douya doru kaym, beygirleri g eeeeh! Oullarm," dedi. Araba ar ar yola dzld. Bu arada arkaya da bir gz atmaktan kendini alamad. Kadn, ar madan, gene ylece durur grd. Araba yola dtnde, arabac ilk olarak beygirlere krba sallad. "Deeeeh! Oullarm deeeh!" Araba azck hzland. Arkasndan azck da toz kalkt. Sonra gene yavalad. Arabac gene alvarn byk tozlu peini nne yayd. Cebinden paralar kard, gene koydu. Derin sessizlik iinde paralarn akrts epey grltl oluyordu. Sayp bitirdikten sonra y bine doldurdu. Atlara da hafiften bir krba sallad. Sonra arkasnda duran kadna dnd : "Byle nereden gelip nereye gidiyorsun bac?" diye sordu. Kadn, duyulur duyulmaz bir sesle : "Kasabadan," dedi. Ova, bol gne altnda baz yerleri srlm baz yerleri yemyeil, baz yerleri altn sars leri de toz iinde, usuz bucaksz uzanyordu. Ovay bembeyaz bir erit gibi diz boyu tozuyl a kesen yol, lgn lgn ilerleyen araba... Yalnzca bunlar grnyor. Gne de alabildiine byle?" "Krmtlya." Arabac: 132 YOLDA "Ben de," dedi. "Hemiteden olurum." Kadn: ! "Sizin ky," dedi, "bizim kyden iki ky tede deil mi?" Arabac: "ki ky," dedi. Sonra gene sustular. Arabac:

"Ne diye gitmitin kasabaya?" dedi. Kadn sustu, karlk vermedi. Arabac buna ard. "Ne diye gitmitin?" diye yineledi. Kadn, yine yant vermedi. Arabacya iyice merak oldu bu. Kzgnlndan bir zaman sustu. Ama iine dert olmutu. Gene yineledi. "Sylenmeyecek bir i mi bac?" Kadn : "Yok bre kardam," dedi, "ne diye sylenmesin?" Arabac kck, ksack boylu, zayf, ama srm gibi, ince boynunun damarlar dar frlam di. Kara bir alvar, ot ipekten sar bir mintan giymiti. Kasketi yeniydi. Sa yanna emiti Kadn, sesi bir ho olarak : "Benim krolas, beni boad da... Gittim hkmetten kadm aldm." Arabac : "Demek byle ha?" dedi. Uzakta, Akdenizin stndeki yelken bulutlar yukarya doru stbeyaz ykseliyorlard. Arkalar , usuldan garbi yeli esip azck toz kaldrd. Sonra geti gitti. Arabac: "Sen," dedi, "byle scaktan ldn. u yzndekileri karsana. Kim grecek seni bu pssz o i kanver." Kadn, yzndeki yazmay ekti kard. Ynn de arabacdan tarafa dnd. ri, kara gzlyd 133 SARI SICAK al, moru mordu. Kaln dudaklyd. Geni yzne gre ene ok incecikti. Sivriydi. Yani gzel d, kadn. Bilekleri kaln, kalalar dolgundu. Uzun boynunda boncuk boncuk tozlu ter biri kmiti. Arabac sk sk kadna bakyor, sonra dnp gzlerini yumuyor-du. "Deeeeh!" Bir ara gene dnd. Kadna uzun uzun bakt. Kadn bu baktan huyland. Gzlerini yere indird Arabac: "Senin adn ne?" dedi. Kadn : "Dal Emine," dedi. Arabac: "Dal Emine," dedi, "u senin kocan," dedi. "Aklszn biriymi." "Aklszn biridir o gzleri krolas," dedi Emine. "Aklszn biri..." Garbi yeli iyice km, yolda ne kadar toz varsa savuruyordu. Beygirler, araba, her ey t oz iinde kalyordu. Karasuya gelince, arabac atlarn ban ekti. Atlar kendiliklerinden durdular. Karasuyun k rsnn st ba sk kamlkt. Kamln iinden geen yol Karal kyne giderdi. Ama yol toprak duruyordu. Yolda da kk kk kamlar bitmiti. Arabac bu yoldan atlar kaml girler aha kalkarcasn? kamln iine atldlar. Araba sarsld. Kadn decekmi gibi ar am kmesine taklan araba daha ilerleyemedi. Kamlar drt bir yanlarn duvar gibi kuatm oluu tayordu. "Burada," dedi, "beygirler azck dinlensinler. Ondan sonra yola deriz." Kadnn yzne bakt. Kadn oral bile deildi. "Beygirler dinlenir dinlenmez..." Kadn gene hibir ey sylemedi. Arabac durdu, yutkundu, kvrand: "O senin kocan," diyebildi sonra, "ahman biriymi. Yani, o 134 YOLDA adam olsaym..." Kadn : "Smsn biridir o bre kardam," dedi. "El iin alr, el szne uyar." Arabac, bunun stne birka kez arabann evresinde dnd. Eline bir kam ald. atr atr tktan sonra geldi, birden, imek gibi kadnn bileinden yakalad. Kadn : "Ne o bre ulan?" dedi. "Ne o?" Arabac, kadnn gzlerinin iine bakarak :

"Etme!" dedi. Kadn bileini hzla silkti elinden ald. Arabadan atlayp yola doru yrmeye balad. Araba arkasndan tuttu, beline sarld. Kadn arkaya dnd : "Deli mi ne? Herif deli mi ne?" "dedi, syrlp gene yrd. Arabac arkasndan : "Hi kimsem yok benim," dedi. "Ne anam, ne babam, ne avradm. Bu at, bu araba da ben im. byk para da tarlam var kyde." Kadn durdu. Arabac yetiip bileklerinden yeniden tuttu. Sk skya tuttu. Hrstan ba dn r, dnya fr dnyordu evresinde. Kadn : "Sahi mi?" dedi. Arabac: "Bu atlar da benim. neklerim de var." Kadn : "Hi mi kimsen yok?" dedi. "Hi kimseciim yok. Hi hi yok. Hi, hi..." Kadn kamln kuytuluuna doru srkledi. Kamlktan yola ktklarnda garbi yeli aztm, olanca hzyla 135 SARI SICAK esiyor, yolda toz komayp kaldryordu. Arabac neeyle beygirleri krbalad. lgn beygirler canlandlar. Araba kocaman bir toz bul iinde grltyle ilerledi. Arabac, Krmtl kynn iinde, uarcasna koan beygirlerinin ban ekti. Araba olduu y rkaya dnd, toz iinde kalm kadna bakt. Kadnla gz gze geldiler. Kadn inmek iin hib unmad. Yerinden bile kprdamad. Arabac: "Emine, buras sizin ky," dedi. Emine : "Yaa, bizim ky," dedi. Arabac, atlara yeniden ald krbac. Araba, dz ovada, bir toz bulutu halinde Hemite kyne doru yuvarlanyordu. 136 KALEMLER ehirlerin en nemli yerlerinden birisi de plkleridir. plklerin ehirler iin gerekli d kadar nemli olduu hi aklnza geldi mi? Bir byk ehir pln grnceye kadar bunu ben r plk, bence bir ehir demektir. stanbul gzel ehir, alml ehir, stanbulun bir havasna, tadna giren bir daha onun havas tadndan kamaz. stanbulun boy boy, renk renk resimleri yaplmtr yllar boyu. Fotorafla r. stne iirler yazlmtr. Ben size sylyorum ki, bunlarn birounu grdm, okudum, hi nbulu plkleri kadar anlatamad bana. Kirli mi stanbul, pl kokar, le gibidir. Kokusu direini krar. stanbul daha m temiz, kokusu daha az gelir. stanbul mis kokulu mu, kok usu mis gibi kokar plklerinin. plk de mis gibi kokar m, diyeceksiniz. Kokar, bana inan .. Neden bylesine yakndan bilirim plkleri? Kendimi savunmam gerek... Ben plk uzman d Nedenini syleyeyim de iinizde bana kar bir ey kalmasn... Bir, ben martlar ok severi Sever miyim? Yok yok, daha ok merak ederim onlarn yaamlarn. Giderim, saatlerce onlar seyrederim. Bir deniz stnde, bir kayalkta, bir, bir plkte. Martlar geimsiz, dv, uttuunu koparr yaratklardr. Burada martlarn yaamnn ince ayrmlarna kadar girmek ge gn size martlar stne, bu a gzl, bu yrtc, bu tuttuunu koparr yaratklar stne uz zabileceim. Martlarn yaam kavgalar en ok plklerde olur. lk ilgim plklere martla e ikinci ilgim de bizim komu Rstem avutan dolaydr. Rstem avu koskocaman pos bykl, glen, canl, akac, yaam dolu, sevgi dolu, Sivasn Zara ilesinden bir kiidir. On yldr nbulda pdr. p avuluuna bundan drt yl nce ykselmitir. p avuu olduktan s 137 SARI SICAK say ald, nce arsaya tane kavak dikti. Sonra arsann drt bir yann itle evirdi, baha aktk ki, tm it boyunca hanmelleri am, mahalleyi bir hanmeli kokusu sard. Ne zaman ol i, evi ne zaman arsann iine kondurdu, ne mahalleli farkna vard, ne ben, belki ne de kendisi... Orada, hanmelli itin iinde ak yeile boyanm, bycek pencereli bir gz e

dr orada prl prl duruyordu. Karsn tandk az sonra, ksa boylu, geni kalal, ekik gsteren bir tazeydi. Sabahtan akama kadar evin camlarn siliyor, tahtalarn ovuyor, bahe in topran belliyor, bir an bo durmuyordu. Tm mahallede en temiz ev, u zengin villalarn iine skm en gzel ev, en temiz ev, gcr gcr ev Rstem avuun eviydi. Karkocay baz bir ressamn eserini seyrettii gibi ylesine hayran, mthi tatl bir yzle evlerini seyred rken gryordum. Byle yakalandklarn anladklarnda yzleri kzararak, bir su stnde yak , utangalyla evlerine kayorlard. Onlar byle sk sk yakalyordum. Sonunda hep bir ol kk evi saatlerce doyamadan birlikte seyreder olduk. Bahar geldi, evin kk bahesinde t l iekler at... Evin pencereleri renk renk sakz sardunyalar, fesleenle donand. Rstem i prl prl. ac, greni mutlu klan, byk usta bir ressamn elinden km bir resim ki de ocuklar vard. Birisi kz, tekisi olan. Olan topa gibi, ktr ktr, sabahtan ak r ardnda dolaan cin gibi bir ocuktu. Bir an olsun yerinde duramyor, kvl kvl, mahalle er yerinde kaynyordu. Bu her an tozla toprakla cebelleen ocuun st ba da, ayn evleri tertemiz, sakz gibiydi. Kzlar daha bycek, durgun, hi konumaz, hep ince ince glmser, ga, tatl, kederli yzl bir kz... ncecik enesi, kaln dudaklar daha imdiden onu byk teriyordu. Tavrlar da yleydi. Tm aile, evleri, ocuklar, iekleri, kar koca, fkran sonsuz bir mutluluk iindeydiler. Bu kapdan geen herkes bu byk mutluluun farkna hemen v rr, ii sevgiyle dolard. Yerler, evler, insanlar vardr. yle bir bakarsan mutlulukla dol arsn. 138 I KALEMLER Drt yllk komuluumuzda ne zaman sklsam, ne zaman karanla dp dnyay lanetlesem, eki ktlkleri atverirdim. Pos bykl, yakkl adam p niformas iinde her akam ev masn eline alr ok inceden, duyulur duyulmaz, hibir yerde duyamadm, bundan sonra da l kadar duyamayacam trkler sylerdi. Ne sylerdi bu trklerde? Mutluluk mu, bir keder mi, olay m, bir trl anlayamazdm. Baz onu yakalamak, yan yana trksn dinlemek, ne dediin k isterdim. Ben eve girer girmez, hemen o ayaa kalkar, yer gsterir, sazn da alelacel e yandaki sandn arkasna atverirdi. Birka kez almasn istedim, anladm ki lse de beni mayacak, vazgetim. Daha, daha merak ediyorum, bu trklerde o kadar gzel hangi szleri sy lerdi Rstem avu? Rstem avu beni severdi. alma yerini grmek istedim. Krmad, stelik de sevindi. te a u yzden oraya gittim. Buras ehrin d, tula ocaklafnn bulunduu bir yerde. ehrin pl dkyorlar, Rstem avu da bunun banda duruyordu. Baz gnlerde pleri yakyorlard ve be is kokan hibir eye rastlamadm u dardnyada. te bir pln bir ehrin btnyle karakterini tadn Rstem avu arkadamla bile g plkler bu ehirdir ve plerin iinden bir ehrin tm eyas kabilir. Kol saatleri, masa p saatleri, hem de yepyeni. Yzkler, bilezikler, kolyeler, hem de altn, hem de elmas ... Kalemler, dolmakalemler, tkenmez kalemler. Makaslar, iplik yumaklar, makaralar , gzlkler, paralar. Bir ehirde ne varsa bir ehrin plnde de o vardr. plkten kan eersiz olsun, pler aralarnda kardeesine pay ederlerdi. Yalnz bir eyi paylamazlard mleri... plerin arasndan kan kalemleri bulanlar, sevinle, bir altn, bir elmas yzk bu barrlard : "Rstem avu... Bir kalem daha... Amma da gzeldir ha... Hi almam. Rengi de kirmizidir " "Rstem avu... Bir kalem daha... Yeildir kim ne gzel yeildir... Dolma da kalemdir..." 139 SARI SICAK "Rstem avuuuu... Bir kalem ki, yz lira eder... Daha kutusunun iindedir." Rstem avuun yannda byk bir testi suyu vard, kendisine getirilen kalemleri evirir evir bakar, sonra da sabunlu suyla kalemi bir iyice ykard. Rstem avu kalemleri de paylaalm diye ok srar etmi, ama p arkadalarna kabul etti uklar vard ve ocuklar okuyorlard. Bey, hanm olacaklard. Yz yl da, yz yln her gn rce, binlerce kalem ksa kalemlerin hepsi Rstem avuun ocuklarnn olacakt. Gerekten, pler kalemleri Rstem avua verdiklerinden dolay byk bir mutluluk, byk b orlard. Her kalem bulan ona byk bir zafer, iyi i yapmlarn gveni iinde getiriyordu. H ri okuyan, byk, iyi, bilgili adam olacak, p olmayacak ocuklara yardmn mutluluundayd arn gzlerinden apak okunuyordu. Rstem avuun onlarn bu mutluluunun, sevincinin nne k yoktu. Ve ocuklarn da en byk oyuncaklar kalemdi. Her akam renk renk bir sr kalemle yordu. Kalemler stne, bugn ne kadar kacak diye, ana oul ve kz bahse tutuuyorlard. He

an da kzn dedii ya kyor, ya da sayya en ok onunki yaklayordu. Kz bu yl ilkokulun beinci snfindayd... Kzn iin iin vnd, hi kimseye sylemedi ecei bir gvenci vard arkasnda. Bu ocuklarn her bir eyleri vard. Cicili giyitleri, gz alar, her gn gelip onlar okul kapsndan alan otomobilleri vard... Vard ama, hi kimseni babalarnn kalem dkkanlarnda bile, hi kimsenin bu kadar ok kalemi yoktu. Kalemleriyle i n iin ylesine vnyordu ki... Kalemlerini dndke gizli bir sevinle gzleri l l r parlyordu. Ama kimse bilmiyordu ki, onun o kadar ok kalemi olduunu... Bu iinde byk b r dertti. Okula kalemlerini alp getiremiyordu ki... Bir getirebilse, herkesin, he rkeslerin parmaklar azlarnn iinde kalacakt. Bin tane renkli kalemi vard. Krmzs, b mavisi, turuncusu... Bir araya getirince kalemlerini, bir renk harman olu140 KALEMLER yordu. Gerekten bir kalem harmanna benziyordu, kl... Kalemleri okula getirecek, getire cekti ama, ya sorarlarsa bu kalemleri nereden aldn diye. Ne diyecekti, ne diyebil irdi. O kadar ocuun arasnda pba babam plerin arasndan toplad bu kadar kalemi diy se de, kesseler de, kann iyice akmalar da diyemezdi ki... Nasl derdi... Ama mutlaka getirmeli, arkadalarna kalemlerini gstermeliydi. Gnlerce kafasn yordu, bir trl yolunu bulamad. Bu kalemleri bana babam ald dese inanmay caklard. Milyoner ocuklarna bile babalar bylesine ok, gzel kalem almazd ki... Eeee, a muhakkak okula gtrp kalemlerini gstermeliydi. Bunun yolunu bulmalyd. Bir kafasna takm bu ii, bir trl aklndan skp atamyordu. Bir gn antasna doldurdu kalemleri, okula gt iin yand tututu, deliye dnd, ama kimseciklere gsteremedi. Belki bir hafta gstermenin a ei iinde kvrand durdu, olmad. Belki bu yl da unutacakt ama komular Erolu grd. Erol iyecide, Osmanbeyde kocaman bir maazada alyordu. Ondan defter almt. Onun alt ye alem vard ki... Aaaaah bu Erol bir akrabas, rnekse daysnn olu olsayd. Ne gzel, aah n olurdu. Bir, bir gzel olurdu ki. Derdi ki, "daymn olu Erol armaan etti bunlar bana... " O gece, gece yarsna kadar bu Erol stnde dnd. Sabah okula gittiinde okul antas, cepleri azna kadar renk renk kalemlerle doluydu... n ce kalemleri sra arkada Sabahatin nne serdi. Sabahatlerin Kapalarda bir kuyumcu dkk rd ki, azna kadar altn bilezikle dolu. Ama Sabahatin bu kadar ok kalemi yoktu ki... "AaaaaL Bu kadar kalemi nereden buldun kz?" Neriman hi umursamaz : "Erol Abi getirir bana," dedi. "Her akam getirir... Onun Beya-ztta bir kocaman maaz as var ki, azna kadar kalemle dolu. Erol Abi benim neyim olur biliyor musun, daymn olu . Daha hi evlenmedi..." Sabahat teki ocuklara kotu hemen : 141 SARI SICAK "Nerimann birok kalemleri, birok kalemleri var, nah bu kadar, bin tane... Yalansam iki gzm kr olsun." ocuklar Nerimann bana tler... Gerekten amma da ok kalemi vard ha! Sabahat: "Onun daysnn olu var," diyordu, "daha hi evlenmemi. Be-yaztta bir kocaman dkkan var ii hep kalemle dolu. Biz oraya her gn gideceiz. Erol Abi de bize kalem verecek." Neriman Sabahatten ok memnun oldu. "Aaaaa..." dedi, "bilmiyor musun?"Kalemlerden be alt tane kalem seti. "Erol Abi bunlar sana gndermiti. Sabahate ver diye. Ben senden ona ok ok konutum. Beni m en iyi arkadamdr, dedim." Sabahat gld : "Biliyordum," dedi. "Teekkr ederim." Zil ald, Neriman, herkesin hayranl stnde, kalemleri antaya doldurdu. Derse girdiler.. rtk herkesten stnd. Sevinten dolup dolup tayordu. Bundan sonra her gn antas dolu dolu kalemlerle geldi. Herkese kalem datyordu. O herkes in ablasyd artk. ocuklar ardan ne diye kalem alsnlar. Erol Abi ona bol bol getiriyor, da herkese veriyordu. O kadar oktu ki kalemi. Tm okula datsa bitmezdi ki... Nerimann mutluluu bu pis olay patlayncaya kadar bylece srd gitti. O ksa boylu, o bakkaln a olu Zht var ya, o mendebur, o smkl burun var ya, ite o b . Yalanc, domuz, karn yemez... Yzne baksan kusacan gelir de krk gn yemek yiyemezsin. bu iler onun bann altndan kt.

retmenin karsna gemi : "Vallahi billahi, Allah canm alsn ki, anamn lsn peyim ki... Neriman kalemimi alm. in arasnda grdm. Bel koymutum kaleme... Yeil bir kalem... stne de iki entik yapmtm alemi Nerimanda grdm." 142 KALEMLER retmen Neriman ard, antasn atrd... Bu kadar kalem okluu karsnda aakald. Zht, kalemlerin stne atlarak : "te retmenim bu," dedi ve kalemi ald. retmen ok sert: "Bu kadar kalemi nereden buldun?" diye sordu. Neriman gnlerdir hazrd, dudaklarn bkerek : "Bu kalemleri bana Erol Abi verir," dedi. "Evde daha o kadar ok ki..." retmen, kzn yzne haince bakt : "Git, evdeki btn teki kalemleri de getir." Zhtye de : "Ver o kalemi Nerimana," dedi. "Ama retmenim, ama retmenim..." "Ver o kalemi..." Elinden ald kalemi Nerimana^ verdi... Neriman kalemlerini antasna doldurup eve doru, antas elinde komaya balad. retmen arkasndan : "anta burada kalsn," dedi. Neriman dnd antay masann stne brakt, eve kotu. Eve arabuk geldi, bycek bir bez leri doldurdu, okula kotu. "te retmenim hepsi bu kadar..." retmen : "Haydi sen snfa git imdi," dedi. Okulun Baretmenine gitti, ii uzun uzun anlatt. Okulun Baretmeni de okulu snf snf "Kalem kaybedenler, kalem aldranlar okul tatilinde benim odann kapsna gelsinler," diy e tembihledi. Birka saat sonra Baretmenin kapsnn n kaynayordu. Hemen hemen okulun ocuklarnn y irmi, kalem aldrmt. "Syle bakalm, senin aldrdn kalemin nasld?" ocuk kalemini anlatyor, Baretmen kalemler iinden kalemi 143 SARI SICAK bulup karyor, ocua veriyordu. Bylece bir sr ocua kalemlerini verdi. ocuklar yalan sylemiyorlard ve kalemler ocukla "Syle, nasl aldn bu kadar kalemi?" "almadm." "Doruyu sylersen seni affederim kzm." "almadm." "Peki Erol Abi milyoner de olsa sana bu kadar kalemi niin versin? Haydi bir, iki, on tane verdi... Ya yzlerce kalemi?" "Erol Abi verdi... Dkkan kalem dolu..." Kz uzun uzun sktran Baretmen, onun azndan doru sz alamaynca : "Git hemen anan, baban ar," dedi. Neriman eve geldi, kendini yatan stne att, hngrdemeye balad. Gzleri kan anana d uyor, kz alamaktan konuamyordu. Biraz alnca ii olduu gibi anasna anlatt. Akam bab elinde bir kucak kalemle geldi. Nerima-na verdi. Neriman var gcyle kalemleri sokaa frlatt. Anaysa alayarak ii babaya anlatt. Neriman diyordu ki, anasna babasna lrcesine yalvaryordu ki : "Kurban olaym size, pten ktn sylemeyin kalemlerin. Erol Abi verdi, deyin..." "nanmazlar..." "nanmasnlar." "pten kalem karmak hrszlktan daha m kt?" "Daha kt, daha kt..." Ana, baba, kz arasndaki cebelleme gece yarya kadar srd. Neriman diyordu ki:

"Eer kalemlerin plerden toplandn sylerseniz ben kendimi ldrrm..." Rstem avu ocuklar iyi bilirdi. Kz kendini ldrrd. "Haklsn kzm," dedi. "Diyeceim ki okulda, ona bu kalemleri days olu Erol verdi." 144 KALEMLER Sabahleyin okula kzyla birlikte giden Rstem avu, retmenine, Baretmene Eroldan sz a kadar iyi, cmert bir akraba olduunu uzun uzun sayd dkt. Baretmen, Erolun Beya-zttaki adresini istedi. Baba kz app kaldlar. Rstem avu sonunda bir adres uydurup Baretme Baba kz okuldan bylece ayrldlar. Aratrma bitmi, Nerimann kalem hrszl anlalm, Neriman okuldan kovulmutu. Ben bu olay epey ge duydum. Rstem avuun evine hemen kotum, evde kimse yoktu. Bir hafta gittim geldim, ev kap duvard... Alt ay, ben Basnkye gnceye kadar ev daha kapalyd.. l, yasl bir evdi... Gzelim baheyi mahalle ocuklar inemiler, penceredeki krmz, m rdunyalar yolmular-d... Ben plkleri iyi bilirim. Rstem avutan dolay. plkler, ehirlerin tptpna aynasd a, kallese, acmaszsa o ehrin plkleri bin misli daha pis kokar. Le gibi... stanbul e lerine martlar konar, pln st apak olur. Ve bu murdar plk martdan gzkmez olur. H renk kalemler kar stanbul plklerinden... Altn yzk kt da olur. TURNALAR Ortalk ar ar aydnlanyor, topraktan incecik buular kalkyordu. Giilbahar daha geceden i tarlaya. Otlarla pamuk fideleri daha ayrt edilemiyordu. Yaknda gne doacak. Kpkrmz, yan yalma kesiveren bir gne. Topraa basamayacak, scaktan soluk alamayacak, bir frn i irmi gibi kavrulacakt ama, gene de gnein domasn sabrszlkla bekliyordu. apasna dayanm, ylece durmu dnyordu. Uzakta, Ga-vurdalarnn stnde belli belirsiz top ak bulutlar gzkyordu. Mahmut gideli tam dokuz yl olmutu. Mahmut yakkl adamd. Uzun boylu, kaln dudakl, by a gzlyd. Tm u ky tanktr ki, Mahmut kadar yakkl bir insan gelmemitir bu dnyaya. ei. Mahmudun yalnz be dnmck bir tarlas vard. Bu tarla hibir zaman bir evi, iki kii de ol geindirmezdi. Evlendiklerinin ikinci aynda yoksullua dayanamayan Mahmut gurbete, alma ya km, Glbahara da sen bu tarlay ek bi, ben gelinceye kadar gein, demiti. Gidi o gidi... Bir daha da ondan ne bir ses, ne bir soluk. mi timi bellisiz olmutu. Glbahar bkmam usanmam, dokuz yln her gnn, her saatini, her ann onu beklemekle ge Hele gkten turnalar getii sralar... Bu dz ovann da gnden durmadan katar katar olmu, m turnalar geerdi. Gkyznde dalga dalga, halka halka, dz izgi, gen turna srleri... A larn stne yaptrlm gibi. Kara kara noktalar. Glbahar gzel kadnd. Onu bu kyden, teki kyden ok delikanl istemi, Glbahar, Mahmut d bir ey dememiti. 146 TURNALAR Dokuz yldan beri de hi bozulmamt. Sk memeleri dimdik, beli gene ipincecik, kalalar d ve ehvetliydi. Kaln kpkrmz dudaklar, akr ela gzleri onun olaanst arzulu bir kad akta belli ediyordu. Ama dokuz yldr da onun eline bir erkek eli dememiti. Baz ok gen ir delikanly grnce bozulmuyor deildi. Ama ondan sonra da kendisini bir trl bala-yam disini ktlyor, Mahmuda ihanet etmi sayyordu kendini. Kyde ok kii onu grnce i ekiy Mahmut gitti gideli ona neler neler yapmamlard. Gece, gizlice kapsn ap yatana kadar zorla rzna gemeye alanlar bile olmu, Glbahar bu adam ldresiye dvdkten sonra elin kapsna atvermiti. Bir erkekten daha glyd. Geceleri onun iin bir cehennem oluyordu. Baz geceler sabahlara kadar uyuyamyor, tm b edeni yalm yalm yanp duruyor, bir erkek zlemiyle yanp tutuuyordu. Her gece de yatana, e ateli anlarda, birka kez Mahmut gelip gelip gidiyordu. Mahmut iin trl sylentiler dolayordu kyde. Artk gelmeyeceini, byk ehirde yksek ko kzyla evlendiini, iftlik, otomobil sahibi olduunu sylyorlard. Bir de baka bir sz do rtalkta, Mahmut bir fabrika sahibinin kapsnda alyormu, fabrika sahibinin kzn her g getirirken kz Mahmuda yanglanm. Bunu duyan fabrika sahibi de ok sevinmi. yi yaptn kz i. Bu kadar yakkl erkekten kim bilir ne kadar gzel torunlarm olur, demi, hemen onlar ndirmi. Onlar evlendikten sonra da fabrika sahibi oluvermi. Kzndan baka da kimi kimse si yokmu. Kel Durmu onu bir gn grm de yanna bir varaym u bizim Mahmudun demi, komu otomobili rmu, otomobili kapkara, bir kocaman otomobilmi ki... Mahmut iinde otu-ruyormu. Laciv

ert giyiti varm. Krmz da kravat takm. Kaymakamdan da giyimli kuaml... Kel Durmua : "Ne istiyorsun, syle bakalm neden kestin yolumu?" diyerekten sormu. 147 SARI SICAK Durmu da : "Bilemedin mi beni Mahmut?" demi. Mahmut onun yzne bakm bakm da ofrne : "ek arabay," demi. Srm de gitmi. Kel Durmu az daha yana ekilmeseymi otomobilin altnda kalp da lyormu. Glbahar bunlarn hibirisine inanmyordu. O para kazanmaya, bir eve yetecek toprak satn alacak kadar para kazanmaya gitmiti. O harama ukur zmez, gz ucuyla olsun bir kadna bak mazd. Kendisini buna inanrmaya alyor ama, bir trl de bunu ba-aramyordu. Gn ald alacak, dalarn ba d yacak... Sisler ttyor. nce bir tl gibi kzgn lalarn, usuz bucaksz gneler gibi topraa inmi salnr ayiekleri-ni rtm dalgalanar Hem gnein domasn drt gzle bekliyor, hem de doan gneten korkuyordu. Tepeden trnaa iti. Bu anlarnda bir erkek gelse de elinden tutsayd, istedii yere, arkasna der giderdi ok kr ki bu anlarnda hibir erkekle karlamamt. apas elinden dt. Toprak yumuak, scakt. Glbahar memelerini at, az aa topraa u ek srnyordu. Memelerini ince dikenli eti otu yrttka daha da kuduruyor-du, kanl memele i silmeden, toza topraa belenmi kanl memelerle toprakta tozlu yola kadar ilerliyor, kvranyor, kvranarak geriye dnyordu. Mahmut geliyordu. Gn domu, Mahmut srtnda lacivert giyimi, krmz, yalmdan beter krmz lmdan beter krmz ayakkabs, kpkrmz dudaklar, Mahmut geliyor... Bir sevin bir sevin ay dolduruyor. Mahmut geliyor, imdi dereye inecekler. Sarma dola, iki beden bir olmu. Yalm gibi yanyorlar. .. Ter iinde kalmlar. Mahmut yle tertemiz giyinmi ki, ehirliler gibi. Elinle dokun148 TURNALAR maya kyamazsn. Durmu karda dimdik bakyor. Gmlei apak. Mahmudun elleri de apak. Gitti eli elini lktan soua vurmad belli. Besbelli. Sinekkayd tra olmu, yz parlyor. Durmu karda glmsyor. Dudaklar yle gzel. Gzleri yalm karas. Bir sre byle kar karya duruyorlar. Mahmudun elinde bir boha. Boha elinden yere dve pdolu olduu, iinde ok ey bulunduu belli. Mahmudun zr diler bir hali var. Byle byle, diyor... Hibir aresi yoktu. te sana geldim, diyor. Glbahar sylediklerinin risini duymuyor. Eti aktan yanyor. Dokuz yldr bekledii kocas, ak, ehveti, ite kar r onu. Hayt allarnn iinde onlar kimse de gremez. Mahmut elini uzatt tutacak, Glbahar elini hemen geriye ekiyor. Kzgn demire dokunmuasn eriyor. Glbahar birdenbire kaplan kesiliyor. Mahmudun stne atlacak, onun yzn gzn para par a, kendini tutuyor. Demez, diyor iinden, demez. Sonra da dimdik dikilerek, onurlu, hibir ey olmam bir sesle : "Hadi kpek hadiiii!" diyor. "Hadi kpek hadiiiii!" Mahmut yalvaryor. Nasl yalvard belli deil... Konuuyor mu, ayaklarna m kapanyor, bel "Hadi kpek hadiiii! Hadi kpek hadiiiii!" Mahmut direniyor, sonra da bakyor ki hi baka umar yok. Arkasn dnp gidiyor... Glbahar r ki lacivert giyimi, ak oraplar, ak gmlei, krmz kunduras, l l salar toza bel gidiine acyor. Ama gene de yerdeki bohay alp arkasndan frlatyor. "Hadi kpek, hadiiiii!" Ba nne dm Mahmut gidiyor. Arkasna bakmadan gidiyor. Ortalk birden aydnlanyor. Ekinler, ayiekleri, yandaki bataklk, tedeki kk orman, Cey eil bir erit gibi uzanan kylar gnee batyor. Ortalk kzdrdka kzdryor. Glbahar 149 SARI SICAK yandaki bir tmsein stne kp o gzden kayboluncaya kadar, kararts yolun tozlarna kar kadar arkasndan bakyor. Sonra gzleri ya iinde tmsekten inip balyor pamuk otunu apaa. apasnn azndaki kesekler un ufak olup, elleri makine gibi durmadan iliyor. Kzgn sc ynine saplanyor, her yeri toz iinde, eti kavruluyor, bu korkun abada Mahmudu, her eyi

, kendini bile unutuyor. leyin yemek yerken kendine usul usul geliyor, belli belirsiz glmsyor. Mahmut bir gels e, diye iinden geiriyor, ah bir gelse. Ne yapmsa yapm olsun, erim deil mi, alr da ba sarm. sterse be ocuklu karylan gelsin. Mahmuda ettiinden dolay iini tarifsiz bir kede aplyor, arabuk yemeini bitirip hemen iine koyuluyor. Kzgn demire dnm toprak yalnay r. Ne kadar kendini tutsa da gzlerinden ince ince yalar akyor. stnden erim erim bir turna katar geiyor. Ak bulutlara yapm. Bir zaman bulutun glge aman da turnalarn glgeleri dz topra yalayp geiyor. Tanyerleri d yacak. Glbahar elinde apas, tarlann ortasnda kprdamadan duruyor. O apalaya-cak. Birden apas elinden topraa dyor. Toprak yumuack, scack. Topraktan ses kmyor. Glbaharn tm bedeni yalm yalm yanyor. Kk bir ocuk gelse de tutsa elinden, gidelim u dese Glbahar dayanamaz, gider. Bedeninin her zerresinden ehvet ttyor. Burnuna yank y ank bir et kokusu geliyor. Memelerini am srnyor. Dikenler memelerini daladka, kanattka Glbahar tm varl, e salaryla byk, lgn bir akta geriniyor. Dalarn st aarr, topraktan buular yava yava ykselirken, ne grsn, sislerin arkasnd iyor. Sevinten ne yapacan bilemiyor, ortalkta drt dnyor. Sonra akl edip Mahmuda dor ... Mahmut prl prl giyinmi, ak gmlek, safi ipekten, ak orap som ipek, ceketinin cebind mendil sokulu, ayakkabs 150 TURNALAR krmz... Gzleri yalm gibi... Kirpikleri uzun... Yz hi deimemi, yank esmer. Bir ho l, al da cannn iine koy. Mahmut glyor, bir eyler sylyor, elinde kocaman bir bavul, b an ipekli giyitler, saysz, renk renk, bavuldan darya aydnlk bir su fkryor, akyor. sra sra, aynalar, kpeler, gerdanlklar, bilezikler, ocuk giyitleri, tm de ehirli biim Kara topran st ltya kesiyor. "Hadi kpek, hadiiiiii!" Mahmut korkuyor, bu sesten yle bir rkyor ki arkasna bakmadan kayor. Glbahar da gene o see kp o krmz toz kasrgasnn iinde kalncaya, gzden silininceye kadar ona bakyor. Mahmut gider gitmez gene piman... Bu sefer gelsin, diyor, onun tabanlarnn altn peceim. Onun elini lktan soua vurdurmayacam. Ben alacam o yesin... Ulu nar aacnn arkas d yacak... Elindeki apas dyor. Kanl memeleri kzgn toprakta... Ban kaldryor ki ne grsn, Mahmut kr ata binmi, yle gzel bir at ki... Mahmut da ata Ayanda krmz izmeler. .. Kara byklar burma burma... Elini uzatyor ata, Mahmudu attan alacak... Atn dizgini, zengi kaylar gm savatl. Eye an ileme. Gn vuruyor. Eyer, at, Mahmut bir altn ltsnda kalyor. Elini gene uzatyor. donmu kalm, Mahmut attan aa iniyor... Kucaklamak pmek istiyor onu... "Hadi kpek, hadiiiiiii!" Mahmut atn sryor... Doludizgin kr at yel gibi tarlalarn, ayieklerinin stnden gzden gidiyor. Glbahar aynaya bakyor. Daha ok gzel... Dokuz yl nce evlendiinden daha gzel. Kim bilir u ka yanda evlendirdiler onunla... Tarlasn bu yl ylesine iyi apalad ki, ellerin tarlas bir verirse, onun tarlas be vere . yle bir pamuk fkrd ki topraktan, grenler arp kalyorlar. SARI SICAK Gerekten de yle oluyor. Pamuklar ylesine bol ayorlar ki, pamuun beyazndan baka bir e iyorsun toprakta... Ne yaprak, ne de en kk bir yeillik. Glbahar imdi de gene tek bana pamuk topluyor tarlasnda. Gene tanyerleri madan ok nc or tarlaya... Gece uyumam, kudurmu, dnp durmu, tm gece yanm kavrulmu... Pamuk toplarken bir otomobil sesi duyup ban kaldryor. Otomobil geliyor, yannda duruyor . Bu, toz topraa bulanm kocaman kara bir otomobil. Otomobilin iinden Mahmut iniyor. Glbahar ban kaldrp da Mahmudun'yzne bakamyor. Toprak yanyor. Glbahar yalnayaklarn kzgn topran stnde bir dakikalk bir sre bile e yer deitiriyor. Mahmut ona elini uzatyor. Bir sr zr dileme szleri sylyor ama o duymuyor. Glbahar eli iyor. Hayt allarnn altnda bir sr ku yuvas var. Civcivlemiler-dir imdi kular. Yavrular

arn kocaman kocaman aarlar. Glbaharn boaznda bir eyler dmleniyor. "Hadi kpek hadiiiii!" Ellerine bakyor. Elleri prtkl, yal, lmcl bir aacn dalna benzior. Dokuz yldr aya a, her bir i... Hayr m kalr... Kirli ayaklar da yarlm, kapkara kir iinde... Teni gr den. Uzun trnaklarnn arasna kapkara kirler dolmu... "Hadi kpek, hadiiii!" Sesini kimse duymuyor. Mahmut onu ekip otomobile alyor. Otomobilin ii yumuack. Serin de... Birden otomobil alyor. Kulaklar sar eden bir grltyle. Glbahar tarlasnn, ak pamuk de kaldn hissediyor. .. Mahmut: "Aldrma kalsn," diyor. "Bizde ok pamuk var..." Glyor. "Bu kadarck pamuk da pamuk mu saylr..." 152 TURNALAR Glbahar var gcyle baryor : "Hadi kpek hadiiii! Ben o tarlaya dokuz yl emek verdim... Hadi kpek hadiii!" Otomobilin kapsn ap kendisini darya atyor. Toprakta srnyor. Memeleri kan iinde.. r. stne giden otomobilden boyuna tozlar dklyor. Boulacak gibi... Srne srne tarlasn . Tarlas bir ho, bayltc, akla kokuyor. Ayaa kalkyor. Beli arm geriniyor. Eilip yeniden pampal pampal am pamuunu abuk ab nce bir turna katarnn glgesi ak pamuklarn stn yalayp geiyor, sonra da bir kck a ... Glbahar mthi susam... 153 AVCI Hemite dayla Anavarza aras geni, dz bir ovadr. Savrun ay Ceyhan nehrine tam Anavarzan binde karr. ayn Ceyhana kart yerden ta Vayvayl kyne kadar bir sazlk uzanr. Ac arza, Vayvayl arasna gnn her vaktinde bir boz duman ker. Daha dorusu, incecik bir sis eil de bir dumanm gibi tter. Ceyhan, Kesikkelinin orada ikinci bir glck yapar. Ceyhan suyuyla bu glck arasnda bir ada kalr. Dmdz, cilal mermer gibi dz, kapkara bir toprak parasdr bu. Kn bu glc le dopdolu olur. Suyun yz rdee keser. Yollarda toz, diz boyudur. Toz krmz demir gibi yanar. Acasa-zn kylarnda taptaze, pr yeil, serin sazlar vardr. Bu sazlara berdi derler, gk berdi... Berdinin kahverengi baa suya doru sarkar... Berdiden berdiye rmcek ablar gerilmitir. rmcek alar yap iplik kalnl kadardr. Sarca arlar sazlara kocaman, yeile alan, gmi peteklerini as tnde dner dururlar. Her biri bir karnca gibi... Acasazn kysna ev kurulamaz. Kurulursa da burada insan yaamaz. Sivrisinein trls... Z i, zehirsizi... Ar oul verir gibi. Tm gecede, her bir yanda ar oul verir gibi... Zehi rli stma birka gn iinde gtrr adam... Acasaza yakn kyler de vardr. Ellisinden yuka sin. Kaln, simsiyah kollan her zaman akt. K yaz yle. K yaz iftesini alr Acasaza, Ceyha e ava giderdi. Avdan bir hafta, iki hafta gelmedii de olurdu. En ok, kayb hafta srmt r hafta, iki hafta sonra yz solgun, st ba tepeden trnaa amura batm olarak gelirdi. apnn nnde rlplak soyduktan sonra ieri alrd. Daha amarlarn bile giymeden 154 AVCI rlplak, keye serilmekte olan yatan banda dimdik durur, yatak serilince kendisini l r, hemencecik uyurdu. Kprdamadan bir gece iki gn bylece uyurdu. kinci gnn akamnda uy lerini uzun uzun ovuturur, sonra kalkar yemek yer, ondan sonra da tfeini temizlerdi . Avdan gelmiti. Derin uykudayd. Daha uyanmasna be saat vard. Kadn, yatan bana dnd, linden tutup oturttu. Bara bara : "Muslu, Muslu uyan! ocuk lyor, uyan!" dedi. Sonra hnla elleri brakt. Muslu, l gibi yataa dt. Kadn ocuun bana gelip oturdu. zangr zangr titremekte olan ocuu yal gzlerle seyretmeye balad. Sonra alamas artt ike bir lk halini ald. ocuu topraktan kucana alp dar kard. Dars atr a ldrmayan bir gne kmt. Gne altnda bir o yana bir bu yana gitti. Sonra oradan oraya

d. Tarlaya gitmemi bir iki kadn onu byle deli gibi dnerken grdler. Kolundan tutup ier tiler. Biraz tledikten sonra brakp gittiler. Gitmeye gitmezlerdi ya kyclk hali bu, o i vard. Kadn gene eskisi gibi ateler iinde titreyen ocuunu kucana alm, yle kalakald. Sonra koydu. ocuun scakl onu yakmt. Bir de dili dama kurumutu ki! Hmla yerinden kalk llerinden tutup var gcyle ekti. Azn Mu-lunun kulana koyup olanca sesiyle bard : "Musluuu! Muslu! Musluu! ocuk lyor, Muslu! Uyan, Muslu!" Bir zaman ylece bard. Sonra sesi yavalad. Sonra da ksld. Sonra kesik kesik balad s cuu minderin stne yatrmt. Sarallar nasl titrer, azlarndan nasl salya akar, ocuk Kadn : "Bak Muslu," diyordu, "beni alrken, seni kustyle beslerim dediydin. Aylarca, yl larca yolumu beklediydin. Babam beni sana vermiyordu. Muslu, ben babam, evimi bar km, kardelerimi kodum, sana geldim. On be yl oldu anamn babamn yzn grmedim. Anam b in, dedim. On be yln ad var, Muslu on 155 SARI SICAK be yldr sen av peinde gezdin, ifti ben srdm, harman ben dvdm, pazara gtrp ben sa e yldr elini lktan soua vurmadn. Her kahr ben ektim. Bak, Muslu, u aarm salar olacaktm bu yata? Bir gne bir gn de seni koyup gitmek aklma gelmedi. K gecelerinde sen dek peindeyken, bir bataa saplanr kalr deyi gzme uyku girmedi. Sabahlara dek gz krpma seni dndm, senin iin aladm... Ya Muslu, Sleymanm ld. lsnde bile bulunmadn. De kazmadn. Tfeini aldn, ocuun ls daha yatakta soumadan, ava gittin. Gene barma ta n can sklmasn deyi bir gn olup bunlar yzne vurmadm. Muslu, ocuk lyor. Uyan, Muslu ana syle. Ne yapaym, Muslu?" Muslu yavaack yataa geri dt. Kadn ocuunun bana varp gene eskisi gibi yumuldu. So ldi, ocuun az biraz daha kpktendi, bundan sonra da birdenbire gerindi, sonra zl-ver mann da lm aynen byle olmutu. Kadn kendini boylu boyunca ocuunun stne att. Artk inden ya da akmyordu. Kyde ocuu kaldracak, daha dorusu anaya yardm edecek kimse yoktu kam oldu. Akam olunca tam zamannda Muslu uyand. Gzlerini uzun uzun ovuturdu. Kadn : "Muslu," dedi. "ocuk ld, Muslu!" Ama bunu korka korka syledi. Muslu bu laf duymam gibi kalkt, tfeini ald, sildi, arkas akmadan ynn Acasaza evirip yola dt. Kadn hibir ey sylemedi. Olaca biliyordu, be Komulardan Ali Onba, yani Sar Ali, tarladan dnmt. Ona gitti. "Aam, Ali Aam, bizim ocuk ld," dedi, "ne yapsak ola?" Ali yorgundu. Kalkt teki kyllere haber verdi. Kadnlar ly ykamlard. Gecenin karanl bir mezara koydular. Kyller : "Aman," diyorlard, "koy git babayn evine, bu Mus-ludan sana hayr yok. Koy gi t." Bunu her gn sylyorlard ya, onun aldrd bile yoktu. Bir kulandan girip tekinden k on sylenenler yre156 AVCI ine demir gibi oturuverdi. Sabaha kadar uyumad, lt biti. Sabah olunca rteberisini bohasna koyup on be yldr u vinin yolunu tuttu. Ceyhan suyunun adas, Acasazn batakl... Muslu dert iinde dnd dolat. Eve geldi ki, e unu hi beklemiyordu. Kurunla vurulmua dnd. Kapnn eiine ylp kald. st ba amu r yataa yatrdlar. Acasazn kenarna hi mi hi ev kurulamaz, insan bir ayda stmadan teki dnyay boylar. im k hi kimse de ev kurmamtr. imdi Acasazn gn douya den kysnda kk bir hu vardr. Huun yan yn rdek, kaz, ns kularn tyleriyle doludur. Tyler-allara taklmtr. Hemite dayla Anavarza aras geni bir dzlktr. Bu dzlkte on be yirmi kadar ky vardr. tfei srtnda, amura batm, sa sakalna karm bir adam kyllere yllardr, vurduu sludur. 157 EKN arp kald. Neredeydi? Gzlerini iki yumruuyla ke ke ovuturdu. Topraa dayal enesi yukar bakamyordu. Yel estike stndeki baak ykl ekinler dalgalanyor, dalgalanp hrd in, gneli- ekin kokusu bakadr. Gnlerce adamn genzinde kalr. Nereye gidersen git, seni aze bir ekin kokusu yeil yeil kovalar. Bura neresi? Kyn yaknndaysa, bu tarla kimin?..

Sabahlar ekinler iylidir. Gn douncaya kadar ya ekinler ardr. Yel esince ar ar dal p da iyler kalknca, ekinlerdeki dalgalanma, hrt artar. Kocaman ovay kaplayan ekinler t gibi hafiftir. Yel, ty gibi hafif ekinleri topraa deecek kadar yatrr. Ekinler stne stne yatyor. Vakit ikindidir, dedi iinden. Sonra sa kulan topraa daya . Topraktan ses ada gelmiyordu. Bu, en iyi yntemdir. Bir kimseden mi kayor, bir dman m bekliyorsun, koy kulan topraa dinle. Kar, uzak tepenin arkasndan giden atn nal sesler yanndaym gibi duyarsn. Vakit, ikindi olmaldr. Ne biliyordu vaktin ikindi olduunu? Hi. Belki can yle istiyordu . kindist ekinler daha ok topraa yatar. Garbi yeli amansz esiyordu. Bir ikindi vakti.. . Amcasndan ksmler, baka bir amcasna gidiyorlard anasyla. ekilmez bir sar scak var saryd. Ekinlerin biim zaman gelmiti. Ve ovada ne insan, ne ku, ne de canl bir yaratk. Anasyla tozlu, ok tozlu yola tek balarna, kocaman ovann ortasna yapayalnz dmlerdi. tan canlar kmt. Anasnn arkasndan dizleri kesilerek geliyordu. Yalnayaklar scak to cayr yanyordu. Ta uzaklarda, yolun ortasnda bir parlt grnd. Bir baka trl, yalp ya du. Anas arkasna dnp ona bakt. Anasnn kara I58 EKN kocaman gzleri pslakt. Kapkara, kocaman, slak slak yanan bir ift gz... Parltya dor . Ter iinde kalmlard. Ana, parltnn banda durdu. Yolun ortasna bir sr cam kr s cam krklarn elledi. Sonra yolun kysna oturup ban iki eli arasna ald. Cam krklar ayrldklar zaman akama doruydu. Gn batncaya kadar arkasna dnp dnp bakt. Cam kr ar ovann ortasnda, yolun tozlarnda balkd durdu. Gneli, dz bir ovada bir su, ince bir biiminde, yalp yalp ederek nasl akar... Cam krklar gzlerinin nnden yle akt. Ekinleri sallamadan arkast dnmeli. Ekinler esen yelle yatyor. yle bir kalksam, dedi. bir drt yanma baksam olmaz m ki, dedi. Olmaz, dedi kendi kendine. Ya buralarda aryo rlarsa... Sonra, bam usuldan kaldrr bakarm, dedi. Sonra, neme gerek grrler, dedi... B drmay bir can ekiyordu ki... Ta tede koskocaman bir deniz vard. Denizin stnden bu yan oru stbeyaz bulutlar gelirdi. Bir zamand. Bundan ok nceydi. Belki de ocuklu-undayd. N amand o? Kafa yormaya demez. Ne zaman olursa olsun... Byk kardeim smail... smail iyi p muk toplar... Pamuk tarlas... Pamuk tarlas o kocaman denizin kysnda. Gece... Gecede be k bek pamuklar... Deniz kysnda sazlk... Sazlktan bir rdek kalkyor... Bir rdek srs tar katar oldu. ndeki tek uan rdee klavuz derler. Durmu Emminin bir ocuk gvdesi kadar leri vardr. Ellerinde, deniz kysnda bulduu bembeyaz, kocaman, kire gibi eyi sezer... D niz kokusu... Deniz gn vurunca kl gibi olur, maviden yeile dn dnverir. akl talar. ck, yumuak toprak... Topraa uzanp uyurlard. Geceleri deniz dalgalanrd. Gecenin karanl k pamuk bekleri... Ar eksin diye herkes, her gece kendi beinin stne su dkerdi. Sulu ac kokar. Ter kokusu gzel olur. Pamuk tarlasnda pamukla beraber... Elif Kzn teri mis gibi kokar. Elif Kz scak topraa boylu boyunca uzanp gerinir. Denizin tesi... Kyler, p amuk tarlalar... Isrgan otu. Allah belasn versin srgan otunun... Titredi. Toprak yanyordu. Zorla soluk ald. Topraa gelen yer159 SARI SICAK leri uyumutu. Birden susad aklna geldi. i kz gibi yand. yle, ban kaldrp drt Buras neresidir acep? Ekinlerin hrts durdu. Bir korku, bir boluk... Sol kol acyor. K ucuyla bakt. Yrtk giyitinde kan kurumutu. Gene kulan yere dayad. Gene ortalk psszd. Hibir ey duymad... Yok, olmaz. Kendi ke nra bakarm," dedi. Bacaklarnn derisi ekiliyor. Kurumu... Deri atr atr ediyor sanki. Bacaklarna baksa... haylidir esmiyor. Ekinler kprdar. Belki grrler. Ama deriye noldu byle? Bacaklar... Bi r ey mi var? Ya ayaa kalkamazsa... Bacaklarn kmldatnca ekinler hrdad. Korkup bzl .. Ne yaparlar? Dnmeye alt. Tm bedeni bir ate iinde kald. rperdi. Bir rmcek, ekinden ekine an germiti. Bir kesine de oturmutu. Kmldamadan, orada yl du. Aa kk kk sinekler yapmt. Bir toz bulutu arkasndaki... Toz bulutunun .ikasnda bir kalabalk, bir kalabalk... Am a ne kalabalk! Tela, grlt. "Ne yapaym imdi? Ben bir ey yapmadm ki. Su onun. Bizim en o." Eldeki ta... Ta bu kadar kocaman myd? Ta yedikten sonra kan iinde debelenen adam. "Suy kesmeseydi o da. Nasl yaptm bu ii?" Dn kuluk vaktinden beri kouyordu. Dn kuluk vaktinden beri. Aradan bir gece geti. Bu ek

in tarlas... "Dn geceden beri uyku dnek yok," dedi. Yrei koparcasna arpmaya balad. Ya ldyse? ldyse ne olur? Su onun. Bir damla su iin la... Bir lokma su... "Keski," dedi, "o ta vurmasaydm. Ama lmedi. Neden lsn? Bir tatan bir adam lr m? l Topraa iyice yapt. Gn aalara iniyor, akam oluyordu. Sonra, kendini iyice inandrmaya alt. "Kan aksa da bir tatan adam lmez." Rahatlad. Hi farknda olmamt. Yatt yerde bir karnca yuvas vard. Kara karncalar yuvalarna yi Karncalar koklayor-lar. Karncalara dald. Bir ara gz rmcek ana iliti. Kedeki 160 EKN rmcek kprdamyordu. Tuttu rmcein an bozdu. rmcek ekinden ekine gzden yitip gitti Birden fark etti ki karncalar, ekinleri iyice seemiyor. "Gn batt," dedi. "Yata yata ldm." Korku iinde ban usul usul ekinden dar kard. Sonra oturdu. Bacaklar, topraa gelen u, tutmuyordu. Ba elleri arasnda oturduu yerde dnd kald. Derisi gerilmi bacaklarn pirin tarlasndan koarken amur yapp kurumu." Sevindi. Usuldan kalkt. Gnein azck bir paras kalmt darda. O da hemencecik tepenin arkasnd Douya dnd. O kocaman sar yldz domutu. Sonra yldzlar oald. ncecik bir yel yzn ylesine bir alk duydu ki... 161 SAHAN AHMED Kars, iki kk kz onu ta uzaktan, derenin alt bandan yu- flj mulmu gelirken grdler. vinle kotular. Yanna vardklarnda kzlarn her biri bir bacana yapt. Birini kaldrp kaldrp teki koluna ald. Kars merak iinde ona bakyor, gzleriyle soruyordu : "Bunca gn nerede kaldn?" diye. Ahmed : "Buldum avrat," dedi, "buldum. Zor ama buldum. Buldum. Kurtulduk saylr gayri. Birk a yl sonra bir iyice kurtuluruz. Bir iki yl bekle." Yorgundu ama gzlerinin ii glyordu. "Kr kurdun ksmetini veren Allah. Tam on be yl ormandan tarla kar, da ta hopur et. kk koyma sk de, her yl tarlan topran sel alsn, alsn da gitsin de..." Kadn kocasnn niin gndr grnmediini anlamt. "Alsn gitsin de..." dedi. Eve geldiler. Ahmed bir ulpazn stne kendini atverdi. "Bir yer buldum ki avrat... gn gece gndz, sel gtrmez bir yer aradm... Dnyann topra amur ne kadar gzel toprak bulmusa oraya tam durmu. Kei Suyunun bkmnde. aak ka mma avrat bir orman var ki... Bir aacn alimallah bir ylda skemezsin. Her bir aa ki... arn alp ge doru ap gitmiler. Ucu buca belirsiz her bir aacn. Suna gibi. Bir ske ir hopur edersem onu... yle tavnda bir toprak ki avrat, bire yz, bire iki... Allah seni inandrsn, bire iki yz verir... yle aa var ki iinde, be adam el ele versen gvdes iremezsin. Varp hopur etmeden baka aresi yok. ok eskiden grm de oray unutmutum. Yll dayd. Buna 162 SAHAN AHMED bir zarbm snayacam avrat. Tak etti canma yokluk gayr avrat. Tak etti. yl da olsa b on yl da olsa, bir zarbm Snayacam. Burann kkn bir skersem... Bir de ekersem..." Sabahleyin erkenden kalkt. Doru demirciye gitti. Ar bir balta yaptrd. Bir kazma, bir k ek yaptrd. Uzun bir de urgan vard yepyeni... Onu da yanna ald. Karsyla birlikte orman ittiler. Kye bir buuk saat kadar ekiyordu orman. Kadn, ormann ulu aalarn grnce a "Abooov Ahmed," dedi, "sen bununla heyle ba edicin? Bunun bir aacn bir ayda, iki ayd a, alt ayda da skemezsin. Gel vazge bu sevdadan. Gel de eski tarlamzn yanndaki yank or an hopur edelim." Ahmed karlk vermedi. Kadn : "Sen bu akllan oluk ocuunu acndan ldrrsn. u koca kyde senden aklls yok muydu? B nin gz grmyor muydu?" Ahmed ilk aaca yanat: "Ben de bu aalar skerim. Yerine de buday ekerim. Bire elli de verir, yz de..." Baltasn indirdi. Balta sesi ormanda yankland. "Ya orman kolcusu grrse?" Ahmed ikinci b

altay indirirken : "Can sa olsun," dedi. "ki kovan arnn baln da ona adadm. ki kovanlk ballan svarm o Bu kyler Toroslarn gbeinde... Adna Armut Kuyusu kyleri derler. O kadar ky var bu yred Her kyn her bir evinin birbirine uzakl bir yarm saat eker en azdan. Yan yana kurulmu r ev yok gibidir hemen hemen. Ve buralarda tarla yok, takm yoktur. Ve bu kyler ky oldu olal, ormandan hopur edecek tarla karrlar bin bir glkle. Bir ylda, iki ylda, ylda... Yakarak, ykarak, kkn arcayarak... Bu tarlalar bir yl eker, iki yl ekerler. nc yl olana yok ekemezler. To lr gider. Kuru kayalar kalr 163 SARI SICAK geride. Sahan Ahmed de yllardan beri hopur etmiti. Kanna girdii orman dnmlerceydi. Ama onun da topran teki kyllerinki gibi sel alp gtrmt. Ahmed kafasna takmt. Bir toprak karacakt. yle bir toprak ki, bir daha sel gtrmeyece Ve nc baltay vurdu. Glerek : "Hayrl kademli olsun avrat," dedi. Kars: "Uurlu kademli olsun." Ahmed drdnc baltay ulu aacn gvdesine itahla indirdi. O gn akama kadar ancak aacn ldi. "Bugn hamm," diye sylendi. "Yoksa bir gnde, ne kadar byk olursa olsun, bir aac devire miyim?" Aac ikinci gn devirdi. Drt gnde kkn ayklad. drt gnde de kkleri, dallar dar Orman kolcusu grmesin diye. Byle bir alt ay kadar kimse farkna varmadan alt. Sonunda orman kolcusu haberlendi. Ahm d tela etmedi. ki kovan arnn baln kestii gibi kolcuya gtrd. Azn kapad. Tam drt ylda bitirdi alt dnmlk yeri. Hep geceleri hopur etti. Frsat bulduka da gndz ma Ahmed adamlktan kmt. Gren korkard ondan. Elleri otomobil lastii gibi olmutu. Yz ayaklar, her bir yeri yrtk yrtkt. Yznde yalnz gzleri salamca parlyordu. Tarlay srd. Ekti. Karsna geip seyreyledi: "Avrat," dedi, "avrat, u topraa bak. Yal, l l. Byle toprak ukurovada da bulunmaz. rilmi yatyor." O yl Ahmed grlmedik bir rn ald. Ekin tat. Bir ekin oldu ki, kaplan girse skemez. yl kin. Ahmed rn kaldrnca nce iki inek ald eve. Karsna ocuklarna fistan, hem de ayakkab a yl ukurovaya almaya inmediler. eltik tarlalarnda, pamuk tarlalarnda sivrisineklere y ediler. 164 SAHAN AHMED Ahmedin tarlasnn n tm Armut Kuyusu kylerini tuttu da ta kasabaya kadar ulat. ' Ve kasabadaki Arif Aa da duydu bunu. Arif Aa o da kylklerinin, Armut Kuyusu yresinin her eyiydi. Balan sksa ona danrl r bir eyleri olsa ona verirlerdi. Arif Aa o yrelerin, karlarndan baka, her bir eyleri ortakt. Buuklu diye bir ortaklk tr vard. rnein Arif Aa bu eve bir ksrak verir, o ksrak o adar kalrd. Evde kald zaman iinde ne kadar tay olmusa yars o ailenin mal olur, yar nn. Bylece Arif Aaya buuklu olmayan ev yoktu. Tavuklar, tavuklarn yumurtalar, kovandak i arlar bile buukluydu. "Aa," dediler, "sende i kalmad gayr. Dalarn aas, zengini Sahan Ahmed oldu. Diyor ki, tarla bende varken, Aa da ben paa da..." Arif Aa : "Yaa yle mi?" dedi de baka bir ey demedi. Doru Kaymakama gitti. Bir dileke verdi. "Cenuben Kel Ali tarlas. imalen Kei suyu. Garben rk karn kk. arken Asarkaya ile n kalma yedi buuk dnmlk ziUiyetimde bulunan tarlama Armut Kuyusu kynden Mustafa olu Ah ed Sahan tecavz etmitir. Tecavznn refiyle..." Birka gn sonra karakol komutan Armut Kuyusu kyndeydi. Kylden gsterilen taraflarn bil erini dinledikten sonra, tarlann Arif Aaya teslimine karar verildi. Yani 2311 sayl k

anun gereince. Gene bu kanun gereince Ahmed Sahan buna itiraz edebilir, hakkn mahkemede arayabilir di. Ahmed Sahan da Arif Aay mahkemeye verdi. Bu, bir kylnn Arif Aay ilk mahkemeye veri di. Ahmedin yrekliliine duyan hayran kald. Kasaballar, kyller herkes Ahmede gld. Fille sinek dvyordu. "Vazgel bre Sahan Ahmed," diyorlard, "karndaki kim, sen kim? Ate olsan crmn kadar yeri yakarsn. Vazgel bu iten. Tarla 165 SARI SICAK gider. Utu da gider. Bari sen rezil olma." Sahan Ahmedin kula bile duymuyordu. Bir mahkeme dn Arif Aann adamlar yolda Ahmedi evirdiler, kemiklerini krncaya kadar , Ahmed ay yatakta yatt da gene bana msn demedi. Mahkemesinden vazgemedi. Ahmedin tarlasn Aa, yarya Kel Durmua vermiti. Ahmed o yanlardan geemiyordu. lm gibi ordu ona. Tarlasn gremi-yordu. Mahkeme masraf, harc olarak nce inekleri satt. Sonra byk kzn elli liraya bakatibe h erdi. Tapucu da u tarlay Arif Aann elinden kurtaramazsa! Her eyden ok karsnn elinden ineini, ocuklarn almak zor oluyordu. Vermiyordu. "Canm !" diyordu. Ahmed bunun stne karsna geip her seferinde de : "Avrat," diyordu, "gene tarlamz alacaz. Gene ekeceiz. Bir ekinimiz olacak, kaplan skem ez. Bire yz, bire yz elli verecek. Il l, yal topramz. Gene inek alacaz. Kzlar gitmeyeceiz sinein iine." Her seferinde de kadn dayanamayp veriyordu. Mahkeme yllar srd. Be alt yl. Ahmed ukurovaya gitti, srnd, alt, getirdi mahkeme lerine yatrd. Yalvard. Dillere destan oldu. Bir gn, sonunda, mahkemeyi kaybetti. Temyiz etmesi gerekti. Edemedi, yokluktan. Kye yorgun argn dnd. Kars tarlay iyice kaybettiklerini yznden anlad. Kyller, onu aleyhine bilirkiilik eden kyller duydular, geldiler. Sahan Ahmed periand. Perian halin i grdler. Ettiklerinden utandlar. Sahan Ahmed ne emekle karmt bu tarlay. "Kusura kalma Sahan Ahmed. Biz namussuzluk ettik. Hem de it olu itlik, iimizde bir sen ktn adam olan. Biz de sana dman kesildik. Yoluna hendek olduk. Kusurumuzu bala," diler. Ancak birka gn sonra karsnn yzne bakabildi Ahmed. "Tarlay yitirdik," dedi. 166 SAHAN AHMED Kadn : "Yitirdik. Yitirdik ama, evde de yiyecek hibir ey yok. u bal kessen de..." Ahmedin gzleri parlad. "Bal bizim deil, kolcunun. Orman kolcusunun. Baltam nerede? Kazma krek nerede? Be yl dr bir yer kestirdim ki gzme. Bizim eski yerden de daha gzel, kuytuluk. Bire yz, bire iki yz verir. Bir tarla kar ki l l. Yal. nek alrz. ocuklarmz alrz. Her b elimizden alamaz tarlamz. Grdn kyl ne dedi." afaktan nce dedii yere geldi. Baltay ekti. Bir, bir daha, bir daha indirdi ulu bir aac gvdesine. Orman yankland. 167 KAVUN KARPUZ le sca atr atr ederken sudan ktlar. Suyun kysnda bir top, kapkara yeil, bir b onun altna sokuldular. alnn alt karanlk, slakt. Bir maara serinliin-deydi. stesel gnlerce kalabilirlerdi. Canlar istiyordu ya, gzlerine yediremiyorlard. Sabahtan akam a kadar slak topraa yatp dndkleri olurdu. Hi kmldamadan tembel tembel dnrlerdi. lt, en az kii olurlard. Brtlenlerin altnda her birinin bedenlerinin izi kalmt. H yerine gelir yatard. Yerlerine yattktan sonra, Sar Ali : "Hit lan kprdamayn," dedi. "Dallar sallanmasn." Soluklarn kestiler. Ayaklarnn ucundan rmak sessiz, l gibi akyordu. Usuldan uuldamaya Irmak, buradan aa kye, kendi kylerine kadar ovada dolana dolana, topraa serilmi bir k lay prltsnda akard. Sar Ali sevinle : "Murat bin uyursa," dedi, "bir abuk uyursa.

ocuklarn hepsi, her yerden, duyulur duyulmaz : "Bir uyur ki..." dediler. lerinden biri, bu on bir yalarndaki Durmutu : "Bir uyur ki," dedi. "Ty bile duymaz..." Sar Alinin ayann baparma, boyuna amuru deliyordu. Sar Ali yle zayft ki kaburgalar emiti. Karn da ipincecik kalmt. Babas yoktu. Byle olmasna gre, Sar Ali kydeki oc itiydi. Tepindi: "Uyumayacak," dedi. "Uyumayacak." En uta yatan ocuk, gzn dallarn arasndan at delie da168 KAVUN KARPUZ yamt. Kim ne derse desin, o oral bile olmuyordu. Delikten, bostan tarlas olduu gibi gz rdu. atlam toprak...; Tarlann baz yerlerinde taze, sulu bir yeillik... Yeillik baz ye rde koyu, kapkara kesiliyor, tozlu tozlu bir grnm alyor. Sararp gazel olmu yapraklar, tevekler... Kavunlar, karpuzlar... Kavunlar karpuzlar srt srta yatmlar... Ve kavunla r upuzun, sapsar, srtlar yarlm... Ortal da bir kavun kokusu alm... Scan altnda koku... Sonra Murat... Belinde krmz bir kuak sarl... Uzun boylu, geni omuzlu. Hiddetli yz... byklar dk. Sapsar byklar... Muradn, bu dnyada bostanndan baka hibir eysi yokt ... Hibir eysi... Ama Muradn bostan gibi de bir bostan bu yanlarda yoktur. Irman kumla r boyunca uzar gider. Murat, ardan dibinde hiddetli dolayor. Her zaman yle yapar. ardan yanna ynne kavu tlm. Bir de ii geip, rm karpuzlar kavunlar atlm. arap kokusuna benzer karpuz ko sarcaarlar, eekarlar, kanatlan gn nda yeil, mavi, balkyorlar. Uta yatan ocuk. lar gryor mu, grmeden kafasndan m geiriyor, oras belli deil. Eekarlarnn bedenler pekmez rengine alan ince eritler vardr. Kanatlarnda yeil damarlar. Eekarlarnn yann aya, yuvalarna p sokmaya gelmez. Eekarlarnn kanatlar mavi... Sarcaarlarn petekleri lur... Bir yn sarcaar... Arlar scakta... Durmu, heyecanla. "Sindi, sindi uyuyacak," dedi. Hemen arkasndan, usul sylemediine piman oldu : "Azmdan kat," demeye kalmad, Sar Ali dilerini skarak kt : "Ulan itolu it, ldrteceksin hepimizi. Ya bir duyarsa..." Durmutan t kmad. Sonra buyruunu tazeledi : "yi bak! Uyur uyumaz haber..." Durmu, ne kadar uzakta olursa olsun, Murat uyuyor mu uyuk169 SARI SICAK luyor mu, dnyor mu, ne kadar sonra uyuyacak, bilirdi. Onun da ii oydu. Durmu bu ii yl ne ilerletmiti ki, Muradn yreinden geeni de bilirim dese, kimse ses karmaz, bileceine anrd. Bazen Durmuun kavun karpuz almaya gelmedii de olurdu. te o zaman iler sarpa sar Durmu ne zaman gelmemise, Muradn uyuyup uyumadn kestirememiler, hepsinde yakalanp M an bir iyice dayak yemilerdi. Sar Ali, Durmuu drtt : "Noldu lan?" Durmu zgn zgn : "Oturdu dnyor," dedi. Durmuun korktuu ey buydu. Bunu ok iyi biliyordu. Murat ardan direine belini verip de arsa, ne kadar uykusuz olursa olsun, zor uyurdu. "Hi uyumaz m gayr?" dedi Sar. Durmu : "Ben ne bileyim!" dedi. Durmu kzgnd. Sar Ali karlk vermedi. Bundan sonra hi kimseden ses kmad. Suyun uultusu, bir sa-rcaarnn vzlts, bir sine ... Aradan epey zaman getikten sonra Durmu ocuk titreyerek : "Uyudu!" dedi. Sar Ali, bu srada uyur uyankt. Bir gzn usuldan at. Birden iin farkna vard. Durmu, iine sindire sindire, tadn kararak : "Uyudu!" dedi. plak ocuk brtlen alsnn serinliinden Muradn bostanna atldlar. Tarlann kzg u karpuzu abuk abuk toplamaya, yanlarnda getirdikleri torbalara doldurmaya baladlar. Torbalar doldurup suya attlar. Sonra yapp akntya aa srdler... Bostandan epey uzaklatktan sonradr ki, arkalarndan bir ses duyuldu. Sesten sonra da uzun bir gl...

Her zaman byle olurdu. ocuklar gelir brtlenlerin altna snr. Durmu gzetler. Uyku.. stana frlar... Suyun aknts... ocuklarn srtndan bir serinlik geer... Gr ses... Tfek . Uzun, n n ten bir gl. Gl tm ukurovaya yaylr 170 KAVUN KARPUZ gibiydi. Bu glte sevinler aydnlklar vard. Bu, her yaz byleydi. Aradan yllar geti. ocuklar byyp delikanl, ev bark, oluk ocuk s ldular ve Muradn bostanndan kavun karpuz almaktan vazgeerek kendilerinden sonra gele n ocuklara braktlar bu ii. Onlarn yerini de baka ocuklar ald. Byyenlerin ocuklar ostann bu sefer de onlar devraldlar. Murat yaland. Sar byklar bembeyaz kesildi, uzun ksalp kamburlat. Beli bkld. Bostan gene ayn bostand. ocuklar, yllar yl her Alla kavun karpuz aldlar. Arkalarndan bir ses duyulup, bir el tfek atld. Ortada deien bir ard. Ses zayflamt. nceden, usuldan geliyordu. Tfek sesinden sonra, ortal bir karanl u. Bu ocuklar babalar korkutuyordu ya, ne yapsnlar... Vazgeemezlerdi. Bir gn, bir lest, gene scak atr atr ediyordu. Be kadar anadan doma, rlplak ar. Biraz sonra da rman kys alayan kadn ve ocuklarla doldu. Delikanllar sudan karn e gemi, bir deri bir kemik, balmumu gibi sararm bir ocuk ls kardlar. lnn sol taraf bir el byklnde kpkrmz alm, etler para para blnm dalm ten anlayan kyller : "Vay yezit, vay," dediler, "domdom kurunu koymu tfein iine." Akama doru Murad kyn ortasndan eli kelepeli geirdiler. Ba nne dm, yz sararm ar birbirine dolanyordu. Kyden kncaya kadar kyller Murad taa, sr pisliine tuttu drp da iki yanna bakmad. Candarmalarn ortasnda, st pislik amur iinde, geti gitti. 17i PS HKAYE de srtn tezek vurulmu bozuk ite dayamt. Dizlerini de barlarna doru ekmilerd slak topraa onlar gibi oturdu. Konuuyorlard, szlerini kesti: "Glenolu," dedi, "yamuk burunlu Cabbar Glenolu... Hani da kylklerinden avrat getirip s tan herif. te o. Gene birer avrat getirmi, deme gitsin. Tevatr avrat diyorlar birine . Mstklarn delikanllar elinden almlar. Oynatyorlarm. Tevatr avrat diyor gren. Dah inmeden, iki yzer papele satm Bahe kynde ikisini. Akl sr ermez bu adamn iine. eyta olu it. Nasl bulur bu kadar avrad? Nasl getirir bir araya? Vallahi akl sr ermez bu ad ama. eytann z karda. Ana bir, baba bir z karda1-" Karsnda oturan elini sallad: "Ona," dedi, "Glenolu Yamuk Cabbar demiler. Ben," dedi, "kendimi bildim bileli da kylk lerinden avrat tar ukurovaya. Onun geimi de onun stne. Allah herkesin rzkn bir yerde mi..." Ortadaki : "Bir avrat kalm elinde, kalpl bir avrat... Yz papeli getiren alr gider diyormu." Yandaki, boynunu iine doru ekmi olan: "Teh," dedi, "avrat gibi maln olsun. Kim olsa alr. Yeter ki avrat gibi maln olsun e linde. yi bir avrat, bir ift kzden iyi. Yani ukurovada iyi. Ahack yaz geliyor. elee s apaya sal. Yz lira ne ki yani! Bir avrat, bir yazda karr. Yeter ki avrat gibi maln ol sun elinde. Kim olsa kapr. Yz lira ne ki yani! Hemi tarlada iini grr, hemi evde, hemi atakta... Teh, yeter ki avrat gibi maln olsun elinde. Yz lira ne ki yani!" 172 f PS HKAYE Mrldana mrldana Hrce kadnn orta Fas Osman, selamsz sabahsz gelip oturdu. Hardalat lu, geni omuzlu, sarkk dudakl, gde karnl, a gibi bir ho bakan bir adamd. Sz syleyen, azn ona evirdi: "Osman," dedi, "yz lira ne ki bre ulan! Al ablandan, kurtul bekarlktan. Samanlklard a it gibi yattn yeter. Yamuk Cabbar gene avrat getirmi." Osman omuzlarn silkeledi : "Ne bileyim ben karda," dedi. "Ablam ne der ola? Hee, yle diyorlard. Yamuk Cabbar a vrat getirmi diyorlard." teki: "Frsat," dedi. "Frsat bu frsat. Bir daha ele gemez. Yz lira ne ki yani! Anandan dtn d apsnda alrsn Hrcenin, versin yz lira. Bir avrat, bir yazda karr. Hemi evde, hemi i yatakta..."

Osman birden ayaa kalktr : "Durun hele," dedi, "bir gideyim ablama. Ne der ola? Ben ne bileyim ben!" Hep bir azdan : "Git!" dediler, arkasndan da gldler. Bundan iki gn sonrayd ki Fas Osmnn yatt Hrcenin samanlnn kapsnda ksa boylu gsnden bir sr boncuk sarkan bir kadn duruyor, kocaman kocaman alm gzlerle bir o yan u yana hayretle bakyordu. Aradan bir ay, iki ay geti. O yanlardan her geen, o kadn kapnn nnde ylecene durup ge geene kocaman olmu gzlerle bakarken grd. Bir gn, yz avu ii kadar kck kara bir olan koa koa anasna geldi. Anas, kaplarn n ban dizinin stne alm bitini kryordu. "Ana," dedi, "ana yalansam iki gzm kr olsun. Yalamsam iki gzceizim nme aksn. Gzmle an emmi var ya 173 SARI SICAK Hr teyzemin tutmas, ite onun avrad!" Ktce Dne hemen ban kaldrd: "Ne dedin?" dedi. "Ne dedin? De hele bir daha. Nolmu Osma-nn avradna?" "Aann olu var ya, ite o. Vallahi iki gzm kr olsun. G-zmlen grdm. Allah canm als rine girdi. Ben gizliden seyreyledim, bir yataa girdiler. izmelerini kard. Parl parl s r izmeleri var ya, ite onlar. ki gzm ksn ki..." Ktce Dne : "Belliydi," dedi. "Zaten yle olaca belliydi." ocuun anas: "Herif herif deil ki. Fas Osmann heriflii batsn. Dilli Hrnn nikahl avrad. Onun herif tsn." Dne : "Daha ben geldii gn dedimidi. Bu avrat oynar dedimidi. Azn ap bir lafa varmyordu. Suy ar akan dedimidi, insann yere bakan..." abuk abuk kalkt. Evlerin arasna dt. nne kim geldiyse : "Duydunuz mu? Bakn dediim nasl kt. Suyun ar akan... Aann olu... Fadk..." Az sonra, ne kadar kadn varsa o yanlarda, Anann evinin nne yltlar. ocua, belki y sl ettiklerini inceden inceye anlattrdlar. Durup durup : "De bakalm," diyorlard, "nasl grdn?" ocuk hepsinde de ayn tavrla, heyecanla, ayn szleri yineliyordu : "Yalansam iki gzm ksn. Vallahi ite. Aann olu ieri girdi. Yatak serdiler. Ben itin aktm. Bir eyler ettiler. Osmann avrad var ya, alyordu. 'Edemem' diyordu. Boyuna alyor Aann olu parl parl izmelerini kard. Sonra ben katm oradan." Baka kadnlar, olup biteni duyup haber alan her kadn, birer 174 PS HKAYE ikier yntya giriyorlard. Az sonra bu ii kyde duymayan kalmad. Duyan duymayana, hele nne kim .-geldiyse, avrat erkek, kim geldiyse syledi geti. Bir ara da Osmanla karlat s-man bir huun kesine ekti : "Duydun mu?" dedi. "Gzn kr olsun, duydun mu olan ileri? Duydun mu bana geleni? ki para oldun. Aann olu seninkine de bir parmak alm. Duydun mu olan ileri? Kurtar kurtarabili sen namusunu!" Osman oral bile olmad. Yalnz usuldan omuzlarn silkeleyerek : "Ben ne bileyim ben!" dedi. "Hr ablama bir soraym da... Nedecekmi Aann olu benim avrad Ktce Dne kzd: "Batasca," dedi. "Batasca, avradn orospu oldu. Evin keraneye dnd. Giren kan bellisiz. nn olu nedecekmi? yle mi? Batasca! Batasca!.." ' ., Hzla yrd. "Tuuuu sana... Tuuuu senin erkekliine..." Yere kocaman kocaman tkrkler att. Sonra da bara bara : "Evin kerane oldu pis domuz. Giren kan bellisiz." arm Osmann can skld bu bartya. Kocaman gvdesiyle dnd : "Ne baryorsun yle kz? Bir ey var sanr elalem de... Soraym da Hr ablama. O hepiciin Ben ne bileyim..."

Byk ellerinin parmaklar hep ak dururdu. Kollan, sonradan eklenmiesine sarkard. Osman byk aknlk iindeydi ki, karsna kap bir komu Zeynep dikildi. Zeynep bir zaman inin iine dimdik durup bakt bakt : "l Osman," dedi. "l Osman! Kara topraklara gml Osman! Yok gnn greyim Osman! Ne iler duydun mu Osman? Avradn Osman... Onu da Osman!.. Aann olu Osman!.. Giren kan bellisiz Osman! Evine Osman! Ky velveleye gitti Osman! Velveleye Osman! Namus gitti Osman ! Namus Osman! Vaay Osman! Ke175 SARI SICAK ke evlenmez olaydn Osman! yle olaca belliydi zaten. Aann olu variken... Vaay Osman!" Osman durmu, sersem sersem bakyordu. Uzun kollar salland. Elleri yaba gibi ald. "Ben," dedi, "ne bileyim! Hr ablam bilir onlar. Ben ne bileyim bac! Gider sorarm ona. " Kadn hzla arkasna dnd. Bol entarisi esen yelde iti: "Bat Osman!" dedi. "Bat Osman, l Osman! Yok gnn Osman... Hr ablan azna ssn Osman! maaanL" Yanlarnda sekizer onar yalarnda birka ocuk elik omak oynuyordu. Zeynep byle sylene s gitti. Bu arada ocuklardan biri de birden bir hava tutturdu. "Bat Osman Osman! Bat Osman Osman! Duy Osman Osman! l Osman Osman!" Hem oynuyor, hem de boyuna yineliyordu. Osman ocua dnd : "Ben ne bileyim ben!" dedi. "Hr ablam bilir." Geti gitti. Osman samanla, yani evine uramadan Hrnn evine gitti. Hr krk eiriyordu. Osmamn kar ana oturmu. Dnr gibiydi. Yava yava da sakz iniyordu. Osman : "Ana," dedi, "duydun mu bama geleni? Ktce Dne yle dedi. Bama gelenleri?" Hrce kr ayayla serte durdurdu : "Ne dedin? Bir daha de hele! Ktce Dne mi? Bir daha de hele!" Osman : "Ben ne bileyim! Ben ne bileyim, Ktce Dne yle dedi. Duydun mu bama gelenleri?" Hr : "Bak," dedi, "Osmanm inanma el szne. Yalanc o orospular. O Ktce Dne ktlne de bakm in avradn gzel. Byle avrat nerede bulunur?" I76 PS HKAYE Osman : "Ben ne bileyim!" dedi. "Ben ne bileyim! Ktce- Dne bana, sen, dedi, l gayri... Zeyne p bacm da yle dedi. ocuklar da..." Hr kzd: "Kes," dedi. "Gzelin ardna herkes dolanr zaten. Herkes kendindeki kaza bakmadan, sama n p aryor elin gznde. Benim azm atrmasnlar. Rahat dursunlar yerlerinde..." Osman honutlukla glmsedi : "Ben ne bileyim ben," dedi. Hularn nlerinde upuzun, birbirlerinin dizlerine yatm kadnlar grrseniz, bilin ki bahar lmitir. Mutlak gelmitir. Baka trls olamaz. Kadnlar bahar gneine uzanp, srasyla bi bitlerini krarlar. Baparmaklarnn trnaklar kzl kan iinde kalncaya kadar. " Tatl bir gne ker. Bir yaprak, bir al, bir ty, hibir ey kprdamaz. te byle lmanlk bir bahar gnyd. Kyn dndan eek anrtlar, at kinemeleri geliyo lu topraa uzanmlar, birbirlerinin bitlerini krp ene alyorlard. Kadnlar gnete usul erdi. Eki eki ter kokuyordu ortalk. Yanlarnda ynlerinde de birka krk tavuk, yumak yuma civcivle-riyle tozda debeleniyordu. nsan geveten, kann depretiren bir gne vard. Uzunca bir kadnn dizinde yatan Ktce nmi kocaman kara ayaklarn karnna ekti. Sonra dorulur gibi oldu. oktandr sze karmy yen kadna : "Bacm bacm," dedi, "hi de senin dediin gibi deil, ne zorlan, ne bir ey. Sar izmesini yatvermi altna. Dayanamam. Sen ne bakyorsun Hrceye! Ona yle demek der." Bir kzn bann bitine bakmakta olan ak sal, disiz, yrtk fistanl Zala Kar, kanl tr n sonra :

"Kzm," dedi, "Allah yr kulum demesin bir kere. Fas Osman 177 SARI SICAK el kadar ocuktu kapsna geldiinde. O gn bu gndr alr. Boaz tokluuna alr. Bir Durmadan yeler. imdi bir de avrat geldi. Avrat ile herif elini lktan soua vurdurmuyor lar Hrnn. Allah yr kulum demesin." Baka bir kadn : "Her baa konmaz byle devlet kuu. Hemi herif hizmeti, he-mi avrat hizmeti." Zala Kar: "Boaz tokluuna..." Ktce Dne : "Hrnn avrad bir idi, imdi iki oldu. Osman ezelden avrat Hrye, avrat zaten avrat." Hep birden : "Avrat zaten avrat," dediler. Ktce : "Hr diyor ki, Aann olu zorlan, diyor. Haydi o zorlan olsun. Ya tekiler? Ya kapda sabah dek nbet tutanlar. Onlara ne di-yek? Hibirisine yok demez imi. Olan uak, kim gelirse ... Her gece kapsnn n maher gibi. Sabahlara kadar... Kyamet!.." Bir kadn : "Hayrat imi deyyusun kz. Fadik geldi, Omarcann sar kanc kurtuldu delikanllarn elind rcann sar iti kurtard tatly." Hep birden : "Kurtard," dediler. teden, Omarcann ksa boylu kars alnd : "Hele avratlar," dedi, "nolmu bizim itimize? Kim netmi bizim sar kanca? Elifi Elifi S en hep bylesin zaten. Hep kartrrsn ortal. Oynaman elalemin rzylan, namusuylan." Ktce atld: "Yalan m? Hangi gn kapnzda durup da rdn grdn sar kancn? Her sabah boaz ipli kalm gelmez miydi?" Omarcann kars: "Etmen," dedi, "bu iftiray etmen itimize. Omarca duymasn 178 PS HKAYE bunu! Omarca iti vurur. Vallahi vurur." Ktce: "Teh," dedi. "Omarca duymad sankime, sar kancn delikanllarn avrad olduunu! Bilmiyor me! Yumru Velinin delikanllar suyun kysnda kancn stnde tuttuunu duymayan kald m? tiyin?" Omarcann kars : "Etmen bacm," dedi, "etmen bu iftiray itimize. Omarca duyarsa iti vurur. Tangadak vurur." Ktce : "Ne edek bacm, vurursa vurur! Fadk geldi, sar kanck kurtuldu. Krt Velonun eei de kurtu du." Krt Velonun kars sinirli sinirli kvrand: "Biz," dedi, "bac, eekimizi kilit etmi ieri, gene krm kapi... Velo herslenmi, demi b i? Demi bunlar vahi. Demi hi hayvan? Demi gnah! Velo ok herslenmi. Demi kan kacek Deli olmi Velo. Getmi Mhtar Aaye... Velo satacak eei." Ktce : "Ben bilirsem eer, durdurmazlar bu avrad kyde. Ben bilir-sem, yle. Ee gibi ederler bu nu da..." Zala : "Vay," dedi, "ne avratt Ee, herifi mahpusa dmeden nce. yle olacak deildi. Amma kimi ki sesi yoktu. Gz ksn sebebin. ld gitti." Ktce : "ld gitti. Be kyn delikanlsna can m dayanr! Kyden kye can m dayanr!" Zala : "Sebep," dedi, "kr ol sebep! Kr ol! ld gitti." Ktce Dne bitlerini krmakta olan kadnn dizinden kalkp onu dizine yatrd. Bu sefer Dne itlerini kryordu. ki kadn da birer paavra yn gibiydi. Yzlerine gzlerine kara sinek Ktce :

179 SARI SICAK "Bacm, bacm," dedi, "seninkiler krlmaylan bitmez. Elim kzl kanda kald. Hkmet bir De ac karm bit iin, bir kak olsa ondan!.. Hrce de gtn ykyor orospunun. Gece sabah anyor kapsnda. Delikanllar kendi kovalyor sopaylan... Daha da namuslu diyor." "yle gelir iine. Elin hizmetisi. Devlet kuu... Hayr sahibi avrat. Ona ne?" "Ona ne?" dediler. Ktce : "Kendininki deil ya, ha etsin de etsin. Avrat bir hayrat. Doyurdu bu yl kyn delikanlsn .. Doyuracandan da baka. Skrsa yardm eder Hrce." Zala : "Kzm, kzm!" dedi. "Holanr da Hrce..." Hrce birden huun arkasndan kverdi. ri, uzun bir kadnd. enesi sivri, yz kr kr alar her zaman knal olurdu da aarm olduunu belli etmezdi. Ellerini kalasna, mavi bezden dolamasnn ukur yerine dayad. ne doru uzand. Olanca ses : "Orospular," dedi. "Adana orospular! Kt herifin avradn aldnz ele, dtnz yola. Syle siz ondan iyi misiniz? Ne istiyorsunuz elin fkara, dilsiz dalsndan?" Sonra Ktceye doru iki atm att. Ktce bzld. "Bak," dedi, "Ktce, trkl, pasakl orospu, sen ne istiyorsun elin fkarasndan? Her nn .. O kocan olacak plak Musa var ya... Ban tutarm... Beni bilir misin sen?" Ktce sapsar kesilip kekelemeye balad. "Ana," dedi, "ben mi? Ben bir ey demedim. Elin namuslu..." Kadnlar birer ikier daltlar. Krt Velonun kars, olandan bitenden haberi olmamasna di-zindekine : "Velo diyor ki byle bir kari olsa bizim memleette, koymi ati-e yakmiler. Velo diyor a r yomu ukurovede, namis de yomi. Velo eyle diyor..." 180 PS HKAYE Daha afan yeri aarmamt. ocuklar, kadnlar, grlt patrtyla, ohalarla srlarn o krmz nlkl kadnlar, alacakaranlkta eilip kalka kalka yayk dvyorlard. Islak hava bahar kokuyordu. Osman oktandr kmldamadan, boyunduruklu kzlerle, kapda duruyordu. Hr ierden kt : "Osmamm," dedi, "aslanm, bitirmeyene kadar gelme. Aye kza selam syle benden, sana iy i baksn." Osman hi istifini bozmad. Yerinden azck bile kmldamad. Azn da amad. Hr geri dnd : "Yavru," dedi, "iyi ek. Bu yl Hsne bacnn hali vakti iyi deil." Hsne, Hrcenin tahsildar Ali Efendideki kzyd. Hrnn bu kzndan baka da kimsecii yok ay alt da Hrcenin, hep Hsne iindi. Hrce yutkundu : "Ya," dedi, "sen de evlendin gayr." Osman gene kmldamad. Alacakaranlkta, boyunduruklu kzlerin yannda kocaman, kara bir gl gibi duruyordu. Yalnz arada bir uzun kollar sallanyordu. kzlerin kuyruklar da bacaklar dvyordu. Hr, Osmana iyice sokuldu : "Osmamm," dedi, "yavrum, noldu sana? Nen var?" Osman ta kesilmi gibiydi. "Ne durdun kaldn yle? Banda bir hal mi var?" Osman usulcana : "Ana," dedi, "Ktce Dne dedi ki, senin evin... Zeynep bacm da yle dedi. Ben ne bileyim ben!" Hrce atelendi: "Ulan," dedi, "ulan adama benzemez, ne demek istiyorsun imdi sen? Ben onun iin yz l ira saydm. Sen de bok yemisin, o Adana orospular da. Ben onu almak iin yz tane kaymak gibi banknot 181 SARI SICAK saydm yamuk burunluya. Senin kesenden ne gitti. Gmte hile var, Fadkta yok. Bunu bylece bil! Bunu bir daha laf edersen!.. Karmam."

Osman irkilir gibi oldu. Sonra : "Ben, ne bileyim ben," dedi. kzlerini nne katp srd. Gn kuluktu. Bol bir gne ortal a bouyor, usul usul esen yelin yatrd ekin srtl c ac kokuyordu. Osmann kupkuru, br brne gemi kzleri yatmt. ki evlek srdkten sonra halsiz d Osman soluk solua kuyruklad. Kpkrmz kesildi. kz kalkmad. Altna girdi kaldramad. V rak ynnn stne oturdu. Ban elleri arasna ald. Bir zaman ylecene dndkten sonra zun zaman kzleri kaldrmak iin urat. Yorgun dt. Elleri titriyor, tutmuyordu. Halsiz etti ne eylediyse kalkmad. Hmla : "Tuuu," dedi. "Hsne bacmn da hali kt bu yl. Ben de evlendim. Tuuu," dedi, "tuuu!" Yeniden kalkt. Var gcyle kzlere sarld. Etti etmedi kzleri kaldramad. Akl bandan eriyle kara kzn burnuna yapt. Bir zaman sallad sallad. Sonra, yar sersem, ayaa kalk de kpkrmz, kurun gibi bir tkrk frlatt. Sonra da ettiinden utanp : "Beni byle grp de varp kyde laf edenin anasn avradn..." Bir iyicene svd. Svdkten sonra da ne eyleyeceini arm, ylecene durup kald. "Hsne bacmn da hali... Ben de evlendim. Gavur kzler. Ben ne bileyim ben!" Nereden ktysa, iki tarla teden Yumru Veli grnd. 182 PS HKAYE Yanna gelip : "Ne o Osman? kzler yatt m?" Osman hi karlk vermedi. teki : "Osman," dedi, "bu kzler lm Osman! Kaburgalar km, baksana. Bunlar i grmez gayr." Osman kendi kendine sylenircesine : "Bu yl da Hsne bacmn hali... Ben de evlendim. Ben ne bileyim ben!" Yumru Veli kzgnlkla : "Keski evlenmez olaydn da evlenirken gebereydin." Osman : "Ben ne bileyim ben! Hr anam yz lira verdi onun iin." Yumru Veli, Osman kolundan tutup ktrd. "Bak," dedi, "beni senin yanna kyl gnderdi. Sen kyn namusunu be paralk ettin. Kulan . Kyl bana dedi ki, git syle o domuz olu domuza, boasn o avrad. Aann olu tatt tada Kalabalk. Giren kan bellisiz. Sen neysen ya, kyn namusu! Koskocaman bir kyn namusu! K bana dedi ki, git syle Osmana, boamazsa o avrad, kendini de beraber srerik kyden. Yazk olur Osmana, dedi kyl, ite byle dedi kyl. Boasn, dedi kyl. Sz yok baka. Kyn na . Namus bostan tarlasnda bitmez. Boa gitsin. Bir koca kyn namusu!.." Osman ban yere dikmi, bir heykel kadar kmltszd. Gz bir karncaya taklmt. Dn ca, tek bana tarlada ne gezer? Yuvas nerede?" Veli drtnce afallad. Ban kaldrmadan : "Ben ne bileyim!" dedi. "Karda, ben ne bileyim, kyl bilir. Hr..." Veli: "Ulan," dedi, "geberesice, karakol bir duyarsa... Czdan yok. Nfus kad yok. Karakol duy masn. Candarmalar duymasn. Duyarlarsa, alrlar gtrrler avrad, oynatrlar aylarca candar ar. Candarmalar bir duymasn." 183 SARI SICAK Osmann koskoca gvdesi elektriklenmi gibi sarsld. "Benim de yok czdanm!" dedi. Bunun stne Veli, elindeki toprak parasn ufalayp oraya buraya serpeledi. Sinirli sinirl i Osmana yaklat. Omuzlar birbirine dedi. Osman arada bir duyulur duyulmaz titriyordu . "Senin akln ermez yle hkmet ilerine, bizlerin akl ermez. Senin benim aklmz erseydi i onun hkmetlii nerede kalrd! Kyl diyor ki, iyice a kulan da duy! Karakol duyarsa, a rad, oynatrlar. Bir daha bamz kaldrp da ukurovada gezemeyik, diyor kyl. Kyl, nam

lasnda bitmez, diyor. Bir kyn namusu... Bamz kaldramak, diyor kyl. Rezil oluruk cm ya, diyor. Kendi bilir, diyor kyl. Oynamasn bir koca kyn namusuylan. Boasn orospuyu, b bir i amadan. Kyl diyor ki, bir avrat onun canndan tatl m?" Osman : "Ya," dedi, "ben ne ederim avrat olmazsa? Ben lrm avrat olmazsa. Srnrm gene elin saman larnda it gibi. amarlarm kim ykar? Bana her gn bulguru kim piirir? Gene mrmrk or avratsz edemem." Veli: "Bak Osman, kyl diyor ki, boasn orospuyu, biz kendisine namuslu bir avrat buluruk, d iyor. Bir avradn kemali ne? ok ok elli lira. Toplama ederiz aramzda. Sana ondan iyis ini buluruz. Namuslusunu buluruz. Gzelini de buluruz. Ben giderim da yolu kylklerine , sana elimle seerim. Kymeti ne avradn? Oynama namusuyla kyn. yi olmaz! Avrat canndan atl m? Boa!" Osman : "Ben ne bileyim ben! Hr ablam bilir." Veli: "Hr ablan gebersin, boa sen yeter ki..." Veli sonra yumuad. Sonra kzt. yi syledi, kt syledi. Namus, dedi. Karakol, dedi. Bo as, candarma, orospu, dedi. Sana daha iyisini, dedi. Kyl karar verdi, dedi. Candan kymetli mi bir avrat, dedi. Aann olu, srgn, sar izmeler, dedi. Yani dedi 184 PS HKAYE olu dedi. Osman ta kesildi. Azn bak amad. Veli boyuna dedi, o boyuna dinledi. Veli h raa, ha aaca, ha Osmana,- sylyordu. Syledi, syledi, bir karlk alamaynca yzne tk Osman ikindiye kadar oturduu yerden kalkmay akl etmedi. kzler de kalkmadlar. Pel pel b akp gevi getirdiler yattklar yerde. kzlerin boynundan boyunduruu almak geldi aklna. Boyunduruu aldktan sonra uzun uzun ura eri kaldrd. Salverdi tarlalara. Kye dnd. Aann kapsna varp oturdu. Ban nne ei de, bir toprak paras gibi gzkyordu. yle ssessiz. Oturdu kald. Ne kendi kimseye bir ey edi, ne kimse ona. Bir zaman getikten sonra, Aann olu, kantarmas kpk iinde bir atn s vluya girdi. Osman ona doru kotu. Aann olu aalad. Osman : "Aamn olu, Aamn olu!" dedi. "Sen kocaman bir Aa olu--sun, ne istersin benim avradmda Aann olunun benzi izmeleri gibi oldu. abucak elini cebine sokup bir be liralk kard, uzatt : "Al!" dedi, yrd. "Aamn olu, sen kocaman bir Aa olusun. Neden sryorsunuz benim avrad? Size ne zarar va n kocaman bir..." Osman bitmi, her taraf dklmesine, elinde be liralk, Hrnn yanna gitti. Hr, Osma s att: "Smsk domuz. Gde geberesice. Ne dedin de ifti koyup geldin? l! l! l! Batasca. Adam az " Osman : "Ben," dedi, "ben ne bileyim! Dur hele ana!" Hr : "Geber, geber! l! Pis it!" Osman : "Ana," dedi, "ana! Dur hele!" Hr azck yumuad. Osman : "Ana," diye balad, "bama geleni duydun mu? Kyl karar 185 SARI SICAK vermi. Yumru Veli geldi yanma. Kyl srecek beni. Karakol demi, czdan demi... Kyl dem mann avradnn czdan yok, demi. Candarmalar... Yaaa... Candarmalar! Oynatrlar! Veli bana dedi ki, boa, canndan tatl m avrat? Ben ne bileyim ben... Ben de dedim ki, Hr anam bil ir o ileri. O verdi yz liray, dedim. Veli evin kerane oldu, dedi. Seni de srerler be raber, dedi. Boa gitsin. Ben de dedim ki..." Hr kzd kprd. Dnd dolat. Sonra ynn kyn orta yerine evirip, var gcyle bard "Deyyuslaaaar! Batt gznze bu fukarann avrad. Orospu diye srecekseniz, toplayn gelinle

izi, avratlarnz, kzlarnz srn. Ne istiyorsunuz fukarann avradndan? Oullarnz tem r fukarann avradna. Hepiciinizin avrad orospu deyyus-laaar!.." Ayn kzgnlkla Osmana dnd, kolundan tutup frlatt: "Yallaaah," dedi, "tarlaya! Kimse bir edemez avradna! Canm saiken." Kyller kyn alanna toplanmlard her zamanki gibi. t karmadan Hrnn kfrlerini di linde : "Bak hele u kaltan ettiine!" dediler. Kurt Mahmut Aa da : "Kalsn sana Hr," dedi. "Bunu da sana korsam, bana da Mahmut demesinler." Bir karanlk, bir karanlk vard ki, gz gz grmyordu. Koyu, adamn yzne ellerine yap karanlk... Gece yarsn oktan gemiti. Hr bir zamandr huun kesine sinmi, elinde sopas bekliyo de birka kmlt f-srdayordu ya, Hr aldrmyordu. Kmltlar yok oldu, fsltlar da k tlar oald. Sonra kapda bir ses duyuldu. Usulcana : "Kz," diyordu, "Fadk, a! Benim..." Az sonra, gene usulcana kap ald. Kmltlar ieriye doru szldler. Hrceyi de bir tit gcyle elindeki deneini skt. Yerinde duramaz oldu. Kapya kotu. Kapya bir aband. Ka186 PS HKAYE p kilitli deildi. Grltyle arkadaki ite arpt. erisi karanlkt. Birden, ierdekiler Kapda afallam duran Hrye arpp katlar. Hr bir kfr sallad ki deme gitsin. El yord du. melmi, kede bzlmt. Salarndan yakalad. "Orospu, orospu," dedi, "ben de senin gtn yuyordum." Bir eli kadnn sandayd, bir eli de deneinde. Hem sa ekiyor hem denekle dvyor. By Fadk hi ses karmad. Bir kez olsun of demedi. En sonunda Hr yorulup Fadk brakt. Elinde Fadkn bir tutam sa kalmt. Nefretle silk "Kalk," dedi, "yak u ral." Fadk ocaktaki klleri eeledi. Bir kzceiz buldu. fre fre zorla yakt. Huun bir tarafnda saman doluydu. Donuk sar k samanlarn stne sar san dkld. Her ye ldu. Bir yanda da bir partal bir yatak eskisi serili duruyordu. Ortalkta bakaca bi r eycikler gzkmyordu. Hr bam yerden kaldrmayan Fadk elinden tutup karsna ald. Bir zaman dik dik suratna nra : "Hani ya kz?" dedi. "Bir daha yapmayacaktn?" Fadk seslenmedi. Hr daha kzd. "Kz," dedi. "Orospu, kyl toplanm karar alm. Seni sre-ceklermi kyden. Kz orospu duy l karar alm." Fadk gene seslenmedi. teki : "De kz," dedi, "de kz! Hani bir daha yapmayacaktn?" Fadk azck olduu yerde kprdad: "Vallahi ana, ben onlara gelin demedim ki! Onlar geldiler. Ben gelin demedim ki. .." Hr : "Orospu! Orospu!" dedi, "seni de Ee gibi ederler, byle olursan. Ee gibi ederler. Az gn kurda benzer bunlar. Dersen penelerine hilim hilim ederler seni. Hilim hilim. Azgn kurda benzerler. Hani bir daha yapmam diyordun?" 187 SARI SICAK "Vallahi, ben gelin demedim ki..." "Desen de demesen de gelir onlar. Deyyus babalar da suu bana bulur. Benim yz liram batar gzlerine. Bo yere gitsin param deyi. Seni srerler. Seni de Ee gibi ederler. Ku rda kua benzer bunlar. Duydun mu Eeyi, Alicenin avrad? Kimi kimsesi yoktu. Alicenin de kimi kimsesi yoktu. Alice mahpusa dt. Bir koyun hrszlam Aadan. Parasyla gmlek a kundura alm. Gl gibi bir olu vard yanda. Alice lrd olunun stne. Alice mahpusa , bela kesildi avradn bana sar izmeli. Gel zaman git zaman, etti edeceini. Sonra da te slim etti bu alc kurtlara. yle olacak deildi Ee. Kimi kimsesi yoktu fukarann. ocuu el asnda kald. Gl gibi bakard Ee. Ky ky, da da dolatrdlar Eeyi. Yirmi, otuz delikan lin aralnda ld. Grenler sylediler, kendi de sararp kl kesilmi. Veremli gibi olmu d kasn brakmam elin kranlar. Bir gn baktk ki kyn kpekleri kana batm geldiler. Ova dnyordu. Vardlar ki kartal dnen yere, ne grsnler! Ee! Leini kpekler yemi. rlp . Sonra da ldrmler. lm avrat. ldrmemiler de lm yani. Dayanamam da lm. Hk-

i. Alice de bunu duyunca, mahpusun iinde kahrndan atlad ld. Yaaa, bunlar alc kurt. Se de yle ederler. Dmeye gr ellerine. Sen bilirsin. Bak, Ee nnde! Senin de sonun o. Vay E Ne iyi avratt Ee. Seni srerler. Benim yz liram batarsa batsn kzm. Osmana gene avrat b lurum. Sen bilirsin. Onlar gene gelirlerse beni ar. Ee kimsesizdi. Sen bilirsin." Fadka belki yz kez yemin ettirdi. "Tvbe mi?" diyordu. Fadk : "Tvbe! Tvbe, tvbe!" diyordu. Yorgun yorgun ayaa kalkarken Hr yineledi: "Bir daha gelirlerse beni ar, e mi?" dedi, kt. O kar kmaz, huun arkasndaki delikanllar ieri doldular. "Hr yalan sylyordu kz," dediler. "Ee kendi kendini ldrd." 188 PS HKAYE Kurt Mahmut Aann evinin n imenliktir. imenliin bir yannda, kk bir tepe rnei, bir Sabaht. Gbre buulanyordu. Bir horoz gbreliin stne kt. Eindi, boynunu uzatp kanad Gne yeni domu, ortalk plkt. Yel de esmiyordu. Kyllerin ou melmi, ou da srtn ite dayayp bada kurmutu. Hemen hemen tmnn a de de Adana yemenisi vard. Adamlar konumuyorlar, boyuna gz ucuyla ok kzgn olan Kurt Mahmut Aaya bakyorlard. Kurt hmut Aa ok uzun boylu, otururken bile kararts bir adam kadar grnen bir adamd. Yllarda eri hav dklm, kaak, damal bir palto giyiyordu. Kydeki tek paltolu adam da oydu. Biraz sonra, gelmesi iin ocuk gnderdikleri Yumru Veli geldi. Bada kurup bzt. Kurt Mahmut Aa da sinirli sinirli gzlklerini elledi. Gzln erevesi tenekedendi. Damla a lehimle tutturulmutu. Gzln sap da pamuk ipindendi. Grledi: "Ulan Yumru," dedi, "ben de seni bir adam sandmd. Gelirsin hakkndan dedimdi. Fos ktn." Yumru Veli azck daha bzt. Ufack kald. Sonra usul usul, utanga, ban kaldrd : "Aa," dedi, "ne dediysen hepsiciini dedim Osmana. Korkuttum. Hkmet, dedim. Karakol, dedim. Mahmut Aa, dedim. Ate sayor, dedim. Karar verdi, dedim. ldrr seni kyl, dedim. seni kyl, dedim. Boarm, dedi. Boarm dedi de geldi gitti. Bana kalrsa i Hrde." Adamlar kmldadlar. Aa ayaa kalkp geri oturdu. " Hrde," dedi. "Edersem ederim o Hrye," dedi. Adamlar : "Ederse Mahmut Aa eder," dediler. Kurt Mahmut Aa : "ektiimiz ne bu Hr orospusunun elinden? ektiimiz ne?" 189 SARI SICAK dedi. Yumru Veli: "Aam, gvendii tahsildar Ali. Enitesi Ali. Haber gnderdim Aliye, demi. Soydururum soana virtirim ky, demi. Skmasnlar canm, demi." Mahmut Aa : "Haber salsn orospu. Salsn sald kadar. Bir kuru borcum yok hkmete." Birka ses birden : "Bizim var Aa, borcumuz... Yorganmz alr, ulumuzu eker altmzdan," dedi. Sze hi karmayan el dokumas kaln pamuk alvarl: "Hrnn yz suyu hrmetine kurtuluyor sa Ali ulumuzu uvalmz eker gtrr. Din iman yok onda." "Den bakalm ne edek imdi," dedi Kurt Mahmut Aa fkeyle. "ol ocuk gece gndz peinde avr te ubua giden yok. Buasak gibi peinde. Byle giderse a kalacak bu yl kyl." teden, o hm hm : "Ben ldm," dedi. "Ben ldm gayr. Ocama incir dikti bu avrat. Sabahleyin, kalk ifte git edim olana. A kalrz, dedim, ifti srmezsek. Aa, dedim, koymaz bizi kyde. Motor ald. D du yazy yaban motorlan. Zaten merhametinden veriyor bize tarla, dedim. Syledim syledi m. Uykulu uykulu bir sille ekiledi suratma. Evden de kat gitti. Bir daha da gelmedi. Ben ocuumdan oldum bu orospunun yznden. Ben a kalrm bu yl. Aa bir daha toprak verme n ift sremiyorum gayr. Ben ldm. Bu avrat beni ldrd. Gzn kr olsun Yamuk Cabbar! Ner din bunu kye? Ben ldm. Varp ayana kapanacam Hrnn." Mahmut Aa birden ayaa kalkt: "Hr," dedi, "yaparsam yaparm sana, Hr!" dedi gitti. Kyller :

"Yaparsa Mahmut Aa yapar," dediler. Mahmut Aa kyllerin bu sylediklerini duyup kabard, iinden : 190 PS HKAYE "Yaparsa Mahmut Aa yapar, yaparsa yapar..." szleri boyuna geiyordu.

Tavuklar eeleniyor, gbreler buulanyor, ky parlak bir bahar gnei dolduruyordu. Kurt Mahmut Aa kapdan bard : "Hatice Kar! Hatice Kar!" Hatice Kar dar kt. "Buyur Mahmut Aam," dedi. "Ho geldin Mahmut Aam! Hi uramazdn." Sonra ieriye, olanca hzyla geri dnd. "Gz kr olas Halil, kalk. Gn kuluk oldu." Bu arada Mahmut Aa da ieri girmiti. "Bak Mahmut Aam, gn kuluk oldu, daha yatyor!" Mahmut Aay baucunda grnce Halil mahcup mahcup yataktan frlad. Kara alvarn bacana lacivert ceketini bir iki fiskeledikten sonra giydi. ' Ald Hatice Kar bunun stne : "Kurban olduum Mahmut Aam," dedi, "yoluna ldm Mahmut Aam! Tabanlarn ptm Mahmut A sun benim halimi. Halin ne, demiyorsun. Aa bize toprak vermez bundan sonra. Yerin de olsam, ben de vermem. Tabanlarn peyim Mahmut Aam, halimi hi sormuyorsun! Ah Mahmut Aam, sorma Mahmut Aam! Halil! Halil! Kara topraklara gml Halil!" Mahmut Aa : "Ne beddua verip duruyorsun olana? Dur hele! Ne var?" Hate : "Sorma Aam! Sorma halimi Mahmut Aam! Bugn sabaha kar geldi eve. Her gn byle. Osmann a d kye geldi geleli byle. Sabaha kar gelir eve. Gndz de yatar byle ite. Tarlay kim s akt evimizi, sndrd ocamz Hrcenin orospusu. A kalrk bu yl. Etme olum, dedim, tu inlemiyor beni. ifte gitmiyor. Sebep oldu rzkmza bu avrat. Halil, Halil! Kr ol Halil! Hr, Hr! Kr ol Hr! Elini ayan ptm Aam, hi sormuyorsun halimi, Mahmut Aam!" 191 SARI SICAK Mahmut Aa : "Azck dar ksana sen Hate!" dedi. Halile de : "yle gel hele yanma Halil. Olum Halil, bu i bitsin gayr." Damla damla lehimli gzlnn sapn elledi. Kr kr, bir hindinin boynu gibi uzun boynu "Bu ii yapacaksn. u orospuyu al gtr kyden. Al gtr teslim et teki kylerin delikanls apacaksn. Yapacaksn diyorum sana! Yapamazsan olmaz. Ya bu avrat durur bu kyde, ya b en. Duydun mu dediimi?" Halil: "Ohhooo," dedi, "senin meran o mu, bre Aam! Alrm akamlayn, teslim ederim Ortalk kyn lile... Ohooo," dedi, "o da m i?" Aa sevinle darya seslendi: "Hate!" dedi. "Gel gayr. Kurtardm seni. Kurtardm ky. Hrce bilsin beni. Bilsin kim old . Ben gene onu oynatan Kurt Mahmudum. Bilsin! Ben tahsildar Aliyi de takmam, hi k imseyi de. Bana Kurt Mahmut demiler." Sevin iinde yrrken : "Aslan Halilim!" dedi. afaktan ok nce, kyn stnde keskin bir rlt dalgaland. Hrce : "Koymam sizin yannza, koymam bunu," diyordu. "lsem de koymam. Deyyuslar, pezevenkle r, batt gznze yz liram. ekemediniz bu fukarann avradn. Vallahi koymam, billahi koyma nu koyarsam kendisinin yanna, o Kurt Mahmut beni... Koymam bunu. Haber salarm tahs ildar Aliye. Bu mal batrrm Fadn uruna. Yediririm mdre, yediririm Kaymakama, tel ek raya, smet Paaya. Tel ekerim Demirgratllarn bana. Koymam size bunu. Dkerim hepiciin kemeye, dkerim karakola. Batrrm bu mal, batrrm Fadn yoluna." 192 PS HKAYE Hrce arada bir durup yornuunu alyor, sonra yeniden balyordu.

 Ksacas Fadk kamt. Hrce aratrma yapt. Bir Fadk yoktu kyde, bir de Hseyinciin k Hrce : "nanmam," diyordu. "nanmam buna ben. Tvbe inanmam. Sakrga nerde, avrat karmak nerde! K amet kopsa inanmam. Yalan o teresler." "Ya," diyorlard, "Sakrga gidip dadan ak ak smklbcek kabuklar toplam, dizmi bir ipl p vermi Fada. Fadk da alm yadigarn Sakrgann, asm evinin duvarna. Sen ister inan, Hr!" diyorlard. Hr : "nanmam," diyordu. "Gzmle grsem inanmam." Olup bitenlerden gn sonrayd. Bir yamur yayordu, siyim siyim. Uzun bacakl ukurova ya dan biri. Osman kara haberi alnca yamur dememi, ya dememi, iftlikten koa koa gelmi H kapsna dikilmiti. Sudan km gibi pldakt. Giyitleri etine yapm, kara kara parly meler amurdan grnmyordu. apkasnn da siperlii gzlerine dmt. Hr : "Gel ieri Osman," dedi. Osman : "Ben ne bileyim ben!" dedi. Hr : "Gitsin!" dedi. "Gtrsnler o orospuyu. Koymam onlara bunu. Haber saldm tahsildar Aliy e. Gelsin. Gelmezse bana da ana demesin bir daha dedim. Gelsin de altndan eksin, d edim, u namussuz, u nankr kylnn ulunu, dedim. Gel ieri Osmanm! Sana daha iyisini al ... Can sa olsun paramn. Gel ieri!" Syledi, syledi, syledi. Osman azn amad. Yerinden de hi 193 SARI SICAK kmldamad. Yamur, atkuyruu gibi ydryordu. Osman vendire-yi enesine dayamt. ylece kaln bir aa gibi duruyordu. Gvdesinden oluk gibi aaya sular akyordu. Hr iki adam ard. Adamlar Osmana yaptlar. Ettiler etmediler yerinden kprdatamadlar ahtan ikindiye dek, yamur altnda ban omuzlan ierisine iyice ekmi bekledi. Sonra ikind dayp yrd. Kyn bir ucundan bir ucuna gidip geliyordu. Kimseyle konumadan, yamur altnd ip geliyordu. Osman deli olmu, dediler. Hr zorluca iki kylye yalvard. Kyller Osman srtlayp eve getirdiler, soyup yatrd Hr yapayalnz oturmu, boyuna : "Bin lira da olsa, sana bir avrat bulurum. Ne var deli olacak! Ne var bir avrat iin!" Osman sabahleyin biraz daha iyice uyand ama, Hr ne dediyse kar etmedi. Gene kyn bir u cundan bir ucuna gidip gelmeye balad. Kadnlar, ocuklar, erkekler, her gren : "Vay Osman, vay!" diyordu. Osman da derinden, cierleri sklrcesine, her "vay Osman vay"da, bir ah ekiyordu. Kyn i e drt dnyordu. Halili bilen bilir. Ne it olu it o! Krt Mahmut azck konu stnde dnseydi aklna gelird lil kadn teki kyn delikanllarna teslim etmeyecek. Kyn st tarafnda koyuncularn bo koyun damlan vard. Halil, Fad getirip o damlardan bi koydu. Sakrgay da bana dikip : "Oynan," dedi. "Oynaabildiiniz kadar!" Sonra Sakrgay bileinden yakalayp actacak kadar skt. "Ulan Sakrga," dedi, "bu avrad bir yere karrsan, kendini lm bil." 194 PS HKAYE Sakrga yirmi yandayd ya, yle bakarsan, on yalarnda bir ocuk gibi grnrd. yle zay anrdn. Elleri, ayaklan p gibi ipincecikti. Yampiri yampiri bir yanna doru yrrd. Eski eri bir huyu vard, bir yere, bir eye yapt m onu oradan hi kimse ayramazd. Bu yapka dn Sakrga koymutu kyl. Asl ad ne? Ahmet mi, Memed mi, kimse bilmezdi. Belki anas da utu. Sakrga geldi, Sakrga gitti... Halil her gece Fadkla Sakrgann ekmeini getiriyor, sabaha kar geri gidiyordu. Ama bu uz un srmedi. gn sonra kyn delikanllar Fadn yerini haber aldlar. Her gece koyun dam kafile halinde geliyorlar, damn nnde kuyruk olup, Fadn alamasna, szlanmasna, barm

n, teker teker yanna giriyorlar, sonra sabaha kar, trk syleye syleye, tabanca ska sk ne gider gibi, kye dnyorlard. Arka duvarlar topraa gml damn nndeki tata kpkrmz kan bula vard. Halille Kur ahmut Aann olu, Halilin ban yarmt. Halil: "Avrat benim. lk nce ben girerim," demi. Kurt Mahmut Aann olu : "Yok, ben girerim," demi. te dv bundan kmt. Delikanllar ikiye ayrlmlar, birbirlerine girimilerdi. Sabah lenerek dvmler, sabahleyin ayrlp kye dnmlerdi. Gene akam oluyordu. Fad bir titremedir ald. Gene geleceklerdi. Gene gelip cann alacakl rd. Hali kalmamt artk. Hem korkudan, hem halsizlikten tirtir titriyordu. ki gndr az lokma koymamt. Yediini kusuyordu. Koyun gbrelerinin stne uzanm kmldayamyordu. Tm ra olmu, her bir yan ya195 SARI SICAK raya kesmiti. Sakrga keye bzlm uyukluyordu. Fadk yalvard: "Karda," dedi, "kurbanlar olurum, yoluna lrm karda! Bugn de gelirlerse ben lrm karda Sakrga gzlerini yar at: "Bana ne!" dedi. "Ben mi getirdim seni?" Fadk: "Karda," dedi, "ben lrm, kanlm olursun. Allah billah akna." Sakrga : "Bana ne!" dedi. Fadk: "Koyver beni karda!" dedi. "Srne srne, emekleye emekleye karm buradan. Saklanrm bir Koyver beni karda! Ben anama gideceim." Sakrga : "Bana ne!" dedi. "Ben getirmedim ya seni. Hem Halil beni ldrr. Beni kye bastrmazlar k i..." Fadk: "Ben lrm, kanlm sen olursun. Tabanlarn peyim Aam! Boklarn yeyim Aam! Koyver beni. ni, ben anama gideceim. Gelirlerse ben lrm. Kanlm sen olursun." Sakrga : "Beni kye bastrmazlar. Srerler beni kyden. Beni ldrrler de." Fadk: "Ben anama gideceim. Zalim anam!" dedi. Karanlk kavuuncaya kadar byle yalvard. Sakrga brakmad. Ad stnde, Sakrga... Aadan trk sesleri gelmeye balad. Fadk zangr zangr titriyordu. Fadk: "Karda," dedi, "kurtar beni! Beni kurtarrsan sana varrm. 196 PtS HKAYE Koyver beni. Ben anama gideceim." "Beni ldrrler," dedi Sakrga. "Senin yznden ben lemem. Halil bana bir kundura alacak. S nin yznden ben kunduramdan olamam." Umudu kesilince Fadk hngr hngr alamaya balad. Boyuna: "Uuuuuy Allah," diyordu. "Uuuuuy Allah. Ben nerelere gideyim?" Delikanllar gene her geceki gibi gelip damn azna kuyruk oldular. lki ieri girdi. erde e bir rt geldi ki, duyulmu deil. Duyann yrei para para olur ama, kimse oral olma itirip kt. Sonra onun arkasndaki girdi. Giren kt, giren kt. Her adam girite Fadk : "Uuuy Allah! Uuuy Allah!" diye bir rt basyor, sonra ses ada kesiliyordu. Bir zaman geldi ki Fadktan hi ses kmad. Sabaha kar herkes iini bitirdi. Damn kapsnda yanan atei sndrdler. Trk syleye sy Hate Kar, beli bklm, alaya alaya muhtara gitti.

"Kurban olaym Aam," dedi, "benim olum lyor. Son halde Halilim. Kurt Mahmut gavurunun olu koymu olumu bu hale, Hrcenin orospusunun yznden. Olum lrse ben nolurum? Ben ac r ocan bir umudu. Geldi geleli yatakta yatyor. Kurt Mahmut gavurunun olu!.. Ben hkmete gider derim ki, bir ocan bir umudu, derim. Kr karnn bir denei, derim, Muhtar Aam!" Muhtar altndan girip stnden kt. Hateyi hkmete gndermedi. Sonunda: "Sen karma Hate Hatun, ben hallederim ii," dedi. Muhtar, Kurt Mahmut Aay ard. tekileri de ardlar. Kyl hep topland. 197 SARI SICAK Oturup uzun uzun dndler. Uzun uzun tarttlar. Kary karakola gnderseler olmaz. Candar namusu meselesi... teki kylere teslim etseler olmaz. Hrce ne eder eder de bulur get irir. Dndler tandlar, en sonunda bir karara vardlar : Kar Os-mana teslim edilecek, ama bir . Osman kary teslim alnca, kyde hi durmadan, ok uzak kylere ban alp gidecek, ortad cek. Osman yapar m bunu yapar. Yapar da kurban bile olur. Canna minnet. Hem bu Hrye zorlu bir ykm olur. Karyla birlikte Osman da gider elinden. Bir koca kyle oynar m Hr! Osman birka kii kyn iinden tutup getirdi. Osman gelip kylnn karsna dikildi. "Otur oturtamadlar. ylecene dikeldi. vendiresi elindeydi. Yrtk prtk giyitleri buru buru o aman suyundan sapsar kesilmiti. Zehir sars. Sakalnn arasnda da saman pleri vard. Sa damlyordu sakalndan. ne ine dikelmi sa sakal karmakarkt. Gzleri kpkrmzyd. Ka Kurt Mahmut Aa gzlnn ipini elledi: "Osman," dedi, "noldu sana byle bre ulan? Sen lmsn. Bir avrat iin bu ne hal? Bir avrat iin ne hallere dmsn byle! Sana yreimiz yand. Sen leceksin byle giderse." "Ben ne bileyim ben!" dedi. "Ben lcym Aam." Kurt Mahmut Aa: "Bak," dedi, "Osman, sana yreimiz yand. Karar verdik. Avrad o itlerin elinden alp san a vereceiz. Hrye haber vermeden alp gideceksin kyden. Ban alp gideceksin. Hr senin lduunu bilmeyecek. yle uzaklara gideceksin ite." Yumru Veli ald : "Osman," dedi, "bakt ki aalar sen leceksin bu avradn yznden, bu avradn derdinden... Sa a bu iyilii baban etmez. Hrye haber vermeden alp gideceksin." Kurt Mahmut Aa : "Haber verirsen Hrye seni hibir yere gndermem. Delikanllar da gene avrad elinden alrla . Bir daha avrat m geecek eline?" 198 i PS HKAYE Yumru Veli: "amarlarn kim ykar sonra senin? Bulgur an kim yapar sana? Hrye hi haber verme. Al ep taraflarna. Sen bir tutmalk bulursun. Gl gibi geinip gidersiniz." Osman : "Ya," dedi, "Hr anam yz lira verdi onun iin." Kurt Mahmut Aa : "Biz aramzda toplar veririz Hrnn yz lirasn. Sen ona hi zlme. Sen al gtr avrad." Osman : "Ben ne bileyim ben!" dedi. "Hr anamn bana ok iyilii var. Bir avrat iin..." Yutkundu. Gz ukurlarnda kocaman damlalar birikti. "Hrye haber verirsen olmaz," dediler. "Ky m yok, bu kyden baka! Yer mi yok, ukurovadan gayri! Abla m yok Hrden baka! Al gtr. Bir daha byle avrat gemez eline. Sabahleyin avr yerini Veli sana haber verecek. Al gtr." Osman boynunu bkt. Dnd dnd, sonra ban kaldrd: "Sylemem," dedi, "Hr ablama. Ky m yok, bu kyden baka!" Osman ar bir sevin, ar bir keder iinde. Yumru Velinin syledii damn nne afaktan Damn nnde heyecanla, umutla, korkuyla durdu. Kendi kendine birka kez : "Ben ne biley im! Ben ne bileyim ben!" dedikten sonra ieriye seslendi : "Fadk!" dedi. "Kz Fadk!" ierden ses gelmedi. Bard bard, ses gelmedi. Sonra gene birka kez : "Ben ne bileyim ben!" dedi. Korkuyla, titreye titreye ieri girdi ki ne grsn! Fadk gbrelerin stne az yukar uzanm

hilim, her bir yan 199 SARI SICAK grnyor, rlplak. Gzlerini de kocaman kocaman am, pel pel damn aalarna bakp du ld. Durup bakt. Gzlerine ya doldu. Kocaman gvdesiyle Fadn stne eildi : "Kz," dedi, "Fadk, noldu sana byle?" Fadk derinden derine inledi. Fadn inlemesi Osman derinden sarst. i yanmaya balad. Osman, sonra ceketini soydu, Fada giydirdi. alvarn da kard giydirdi. Sonra, bir key grd. Sakrga korkup keye iyice bzt. Osman hmla Sakrgann stne yrd. Sakrga : "Osman emmi," dedi, "ben olmasam lrd Fadk bacm. Ben getirmedim, Halil getirdi. Bana b ir kundura alacak Halil!" Osman geriye dnp hzla kary srtlad, dar frlad. Gn douyordu. Dalarn ba aarmt. Serin bir yel dokunuyordu yzlerine. Havada bir iki b t vard. iy yamt. Toprak slakt. Arkasna dnp bakt. Sakrga ynn kye dnm gidiyordu. "Karda!" dedi. "Ben ne bileyim ben... Kye varnca Hr anama de ki, Osman dedi ki de, ha kkn helal etsin. ok tuzunu ekmeini yedim. Osman ban ald gitti de. Hakkn helal etsin Kadn srtnda, yrd. Gn iki minare boyu ykselinceye kadar yrd. Yorulunca, srtndaki re oturttu. Karsna da geip oturdu. Uzun zaman konumadan baktlar. Fadk inliyordu. "De," dedi, "nereye gidek imdi? Ben ne bileyim ben!" dedi. Hava bahar kokuyor, toprak buulanyordu. 2OO HIRSIZ Bunca yldr ahbabmdr, dostumdur. Bizim buralarda, Menekede, Florya yrelerinde onu herke s tanr, bilir, sever. Kimseye gznn stnde kan var, dememitir. Hi kimse onun adn da duunu da bilmez. Konumas daha ok bir ocuun konumasna benzer. Azck r'leri yutar. Kes k konuur. Bir karncay bile incitmekten korkar. yle de bir hali vardr. Bunca yllk dostu dur. akrn asl adn ben de bilmem. Nereli olduunu da hibir zaman soramadm. Sordurmaz b li vardr. akr gevezelie de gelemez. Bizim buralarda balk milleti hep birbiriyle dala p birbiriyle akalar, ama kimse akra bir tek sz syleyemez. Korkularndan, ekindiklerin i, deil, ama akrda bir yan var, aka gtrmeyen, akaya gelemez. Bir dokunulmazl, kutsa r bir safl var. Bunca yllk ahbabmdr, dostumdur, dedim. Doru deil, u dardnyada be sevdiim insand lki de birincisidir. yle ok ok bulutuumuz, anlatmz m var, o da deil. Birbirine uy mu? Dncelerimiz mi birbirine benzer? Gerekten akr ne dnr, nasl dnr, onu da bi u kadar severim bu adam, bilmem. akra da sorsanz, benimle onun dostluunu, o da bilmez . Nedenini syleyemez. Belki de bandan savuturmak iin, "O mu, o mu be, o mu? Haaa, o m u, o dost adamdr be," der, sonra da oradan uzaklar. imdiye dek onun benden bir ey istediini, verdiim herhangi bir eyi kabul ettiini bilmiy orum. Ne kadar zorlasam, "Olmaz," der. "Senden bir ey alamam. Ne bor, ne de bir ey. .. Hi alamam. Sen benim dostumsun. stemem. Ben tuhaf bir adamm. Sonra dostluumuza glg e der." Ben bin dereden su getirir, onu kandrmaya alrm. "nsan," derim, "dmanndan emez ki, dost tutar 2OI SARI SICAK dostun elinden. Dman tutamaz ki..." akr ok gzel gler. Glnce daha da genleir. Sahi, acaba? Onu da kimse bilmez. nsan tahmin bile edemez onun yan. Baz krkndan yukar, baz undan aadr. akr gnne gre deiir. akr bu szlerime hi karlk veremeyince kafas k, trnaklarn kemirerek, kalkar deniz kysnca, dncelerine bir iyice yumulmu, yrr gi Gene byle bir konumadan sonra, yz sevin iinde kalm geldi. Buldum, ama bu sefer ne bul , der gibi geldi. Karmda durdu. Yzme vnerek bakt. Yznde hi grmediim bir hava vard ye azndan kard, sonra buna piman oldu. Yz birden deiti, gene telaland. Sonra abu tan dmandan baka insan m yok yeryznde... Ben de teki insanlarla alveri yaparm," de akrla baa klmaz. Bunca yl arad tarad, dnd tand buldu, dosttan da dmandan da ada. Artk bir daha akr steleyemezdim. Sar salyd. Salar kaln, tel tel, parlakt. Omuzlar ok geni, glyd. Bir heykel a fke-lense de hep dudann yanndaki kvrm alams bir havayla kryordu. Ve akr gzle

, ok parlak kvlcmlar ipileyip ipileyip snyordu. Her zaman partallar iindeydi. Pantolon , ceketi, gmlei drt bir yandan prtk prtk sarkyordu. Bir de yakyordu ki akra... Uzaktan, prl prl, tertemiz deniz kokuyordu akr. Yosuna benzer, tuzlu, iyotlu, taze bal kokusuna benzer, lodos kokusuna benzer bir kokuyla kokuyordu. Yanndan geerken san ki scakta, dumanl bir deniz geer gibi geiyordu. stnde ak pak bulutlar. Elleri kocaman, kabayd. Uzun parmaklan boum boumdu. Birer balyoz gibi sarkyordu iki yanndan. Onunla denizin kysna, kayalklarn stne oturur, hi konumazdk. Ama hibir ey konumad n stndeki martlara, karabataklara bakardk. Bir de deniz baz gnler para para klanr enklenirdi. Bir paras aydnlk iinde, bir 2O2 HIRSIZ paras kapkara, karanlk bir gece, karanlk bir kuyu suyu gibi dalga-lanrd. Bir yan som rdi. Bir yanda mosmdr, st kzltl bir alan, bir yanda mavi, bir yanda turuncuya vurmu, b r yanda yeil yuvarlanm gitmi, bir yanda karmakark a bulanm, uuyor. Deniz sert b ibi ikiye blnrd bir an, akr, bu anda kendini tutamaz : "Deniz denize benzedi," diye co rd. Gzlerinin ii gler, klanrd. Oturduumuz kayaln stnden nasl kalkar, ne zaman e ayrlrken neler derdik hi ansmyorum. Belki hibir ey sylemezdik. Belki k iinde, b ta ayrlrdk, hi ansmyorum. Bir gn balktan gelmiti. Her gn balktan gelirdi ya... Elleri pul iindeydi. Kurumu renk efik pullar ta bileklerine kadar svanmt. Beni grnce gld. Yanardner bir balk uzatt zaktan : "Bu senin ksmetindir. Tuttuum andan beri senin ksmetindir, diye dndm." ocuk iydi. Bir bala, bir denize, bir bana mutlulukla, bir ocuk sevincinin cokunluuyla bakyo rdu. Bir anda elindeki balk, yz, elleri masmavi kesildi. Gn batyordu. Gittike mavileti er. "Grdn m?" diye sordu. "Grdm," dedim. Bal uzaktan bana frlatt, tuttum. "Afiyet o dedi. "Sa ol," dedim, hemen oradan uzaklatm. Kayktakiler ona iten ie glyorlard. Bir alk tutmu, gelinceye kadar bal bana nasl vereceini anlatm, ya da dnm durmutu. er, insann yreini ayna gibi okurlar. "Abi," dediler birka gn sonra, "grecektin akr b nda. Bir grecektin ellerini rpn, sevincini. Akln tydrecekti." Her gn bala kar, tuttuu balklar renk renk boyad tablasna sra sra dizer, Floryad , Basnkyde, Yeilkyde bir ocuk gibi balklaryla, insanlarla, aalarla, ieklerle oynay ze baluk," diye bir tuhaf ark syleyerek, dolar, satard. Paralarn pantolonunun s bkn baklarla drt bir yan kollayarak, burnu havada, yoldaki talar utlayarak, eli ceb bozuk parasnda, arada karp saya saya evine gelirdi. Her gnk oturduumuz kayann stndeydik gene. Martlar denize inip inip kalkyorlard, crl eriyle de ortal kyamete 203 SARI SICAK bouyorlard. akr hi byle grmemitim. "Barn domuzlar, barn alaklar, mendeburlar, or, durmadan drt bir yana kfr datyordu. Arada srada da bana dnyor, dudaklarn uzat u kvryor, bir ey sylemek iin abalyor, vazgeiyordu. Gene martlara dnyor, veryansn urmu orada martlarla konuuyor, ok kzd bir adamla dvr gibi martlarla dvyordu. e deli divane oluyor, ku-duruyordu. "Ulan gemii knallar, ulan uursuz sesliler, ulan eo u eekler... Ulan, ulan..." Dilerini skyor, "ulan ulan it suratllar... Ulan bir geirirs m sizi ellerime... Ulan o pis gaganzdan tutup boynunuzu sndre sndre iki saatte, iki, iki, iki saatte koparrm." fkesinin altnda, dilinin altnda bir eyler vard. Ben de kzdm : "Ne istiyorsun be kular ?" diye bardm. "Syle dilinin altndakini. Neye sklyorsun yle de hncn zavall kula e yapyorlar onlar sana?" Uzun bir sre sustu, sonra ban ar ar kaldrd, azck yanaklar kzarm, gzleri parl elirsiz glmsedi, ban gene yere indirdi: "Bo ver," dedi. "Git cehennemin dibine," dedim, "Allahn ba belas herif!" Aradan birka gn geti. O gnden sonra bana hi yaklamad. Ben de onu izlemeye baladm. Uzaktan uzaa. Bala kmad bu gn ana, topraa bir sandal ekilmiti. nce uzun bir sandald bu. Boyalar dklm, kararm leri krk... Bir baktm, hi kimseye belli etmeden akr sandaln yresinde dnp duruyor, eiliyor altna sana soluna bakyor, uzaa ekilip seyrediyor, sonra varp okuyor, lyor biiyor... Bir beni seyrediyorlar m diye yresine telala, rkntyle bakmyor, bakmadklarn anlaynca ge ratrmasn srdryor, gidiyor, geliyor, yznden umutland, kedere gmld, kzd, s dald belli oluyor. akrn yz bir iyice konuuyor. Ben ii anlamyorum. Var bunda bir i Kahvenin kesine, pencerenin arkasna bir iyice saklanyorum, beni grmyor. akr bu kahvey

i girmez. Kellesini kesseler gir204 HIRSIZ mez. Bunun nedenini de hi kimse bilmez. Kahveci de bilmez. Ben de bilmem. Ama her kes bilir ki akr bu kahveye ldrseler giremez. gn drt gn, belki bir hafta, akr sabahn krnden akamn alacakaranlna dek sandal okad, bakt, sevdi, sonunda beni geldi kayamzn stnde buldu. Hi martlara falan kzmada nmeden, bir ocuk yz gibi yz pembelemeden, olanca bknl, mahalle ocukluu stnde " dedi. "Oraya bir sandal koymu, ben o sandal boyamak istiyorum." "Ondan kolay ne var bre akr," dedim. "Ondan kolay can sal... Nusret benim ok yakn ar biliyorsun." "Biliyorum," dedi gene bkn ocuk havasyla, mark. "Baka," dedim. "Baka?" Dnd. Baka bir ey daha isteyecek oldu. Gene masum ocuk dudaklar snd. "Baka adar canm. Baka ne olacak. Sandal boyamak istiyorum..." Dudaklarn yalad... "ok gzel," di, iten, ta derinden. Daha gn domadan boyaya balad, leye bitirdi. Ak, bulut mavisine boyamt. Sonra ba, iki gn alarak sandaln bann her iki yanna ak bir boyayla gvercin yazd... Hi g ir yazyd bu. Ama okunuyordu ok uzaktan bile. Bir de yaznn altna bir gvercin resmi yapt Bu resme ne kadar uratn hi bilmiyorum ama, byle bir gvercin resmini dnya dnya oldu hnerli el izememiti. Anlatamam. O resmi kimse de anlatamaz. Grmeden olmaz. Gvercin s andal, bir k ortasnda kalm, hep birden sonsuz bir k pusuna bulanm, ad san duyulm lara uuyordu. akr artk ii gc brakt. Evi bark brakt, hep sandaln yannda. Hep gz u, sandalda. kide bir kendini yenemiyor, sandala bakp bakp : "Gzel," diyordu. "Gzel." Dudaklarn ap arak. Sonra sandala naylon ipler ald. Hem de mavi, hem de sar, hem de baka renklerde. Bir para da ince dokunmu a serdi teknenin iine. Sonra bir apa ald, ok eski... Nusret Bey andaln tanyama205 SARI SICAK di. Syleyince ok sevindi. Her ey bittikten sonra akr gene, akr ela, kocaman gzlerini dndrerek yremde dnmeye b sefer martlara svmyordu ama, skntdan patlyordu. En sonunda gene eski, bkn tavrn t dt : "Ben bu kaykla bala kmak istiyorum, bir seferliine," dedi. Bunu benden istediine bin p an oldu. Dudaklarn kemirmeye balad. "Yok. yok istemez," dedi. "Adamn aklna kim bilir n e gelir," dedi. "Boyadk ya, sa olsun, o da bize yeter," dedi, yrd. Arkasndan kotum : " usret beye syleyeceim," dedim. "Ne olacak bir seferlikten." "Yok," dedi, "syleme. Kim bilir adamn aklna ne gelir, kayn boyadk diye. Boyadk ya, y " Nusret Bey: "Ne acayip adam yle o," dedi. akr, kay denize, korka korka, kutsal bir varla dokunurca-sna rkek, sevinli, mutlulu rak... Mahallenin tm insanlar bu mutluluu seyre denizin kysna kmt. akr bir ku g r ku gibi Gvercin bir anda kendisini akta buldu. Gittike soldu, yitti, silindi, deniz in nn iinde eridi. akr gn batarken geri dnd. Srlsklam olmu titriyordu. Balklar mavi aa sarmt. Bal d. Hemen orada, herkesin gz nnde balklar ikiye bld, bir parasn bana verdi, brn rak yola dt. Akam Nusret Bey eve geldi: "Balklar enfesti stat, enfesti, enfesti..." diyordu. Bir zaman kayk orada kald. akr da kayn yresinde gene eskisi gibi dnd durdu. Durmada ordu. akr bizim eve hi gelmemiti. Nedendi belli deil. Bir gn kap alnd, aknlktan kk daha. akr kar-mdayd ve ba yerdeydi. Buyur ettim, ieriye girdi. Ban hi kaldrmyo larnn ucunda... Akama dek kprdamadan oturdu. Sonra birden ayaa kalkt. "Ben bu kay istiyorum," dedi. "Syle Nusret Beye, kay ba206 HIRSIZ na satsn. Orada ryor. ki yldr kayk orada durup duruyor. Nusret Bey bir kere olsun kay

e srmedi. Ne isterse veririm. Balk tutar, kazanr, ona veririm. yi bilsin, borcumu der im." Mahalle bir bayram gn yaad. Mavi kayk, all pullu, szle szle denize indi. te o gn yeniydi, hem de yepyeni, ayakkablar da gcr gcrd. akr kravat bile takmt. Beyaz gm i denize karken! Birka kii akrla alay etti arkasndan. Eekler, hem de eolu eekle deli zlemini anlamadlar. akr belki de, doduundan bu yana byle bir kayk zlyordu. Yok ir de benden Nusret Beyin kayn almam ister miydi? Anlamadlar akr. Tadna varamadlar Ve bizim evin kapsndan elinde kllarla, mercanlarla geiyordu iki gnde bir akr. Lferl ekirler, pisiler, barbunyalarla geiyordu. Oynar oynar. Ikl... Belki bir yl srd bu. akrn sevincinden yanna varlmyordu. Az kulaklarnda, glyor, Neden sonra kayn gene eski yerine ekildiini fark ettim. Ne olmutu acaba? akrn beniml ak istemediini de fark ettim ite bu sralar. Ben denize gelsem o ne yapp ediyor, bir yandan bana gzkmeden kayveriyordu. st ba da gene dklmeye balamt. Nusret Beye de eldiinde : "Sana borcumu deyemedim Nusret Bey, aaah! Bu olacak i mi? Balk kmad, att diim kuu vurmad. Kusura kalma Nusret Bey," demi, ba yerde ekmi gitmi. Bir sre sonra da akr ortadan silindi gitti. Evine vardm kimsecikler yoktu. Ne kars, ne ocuklar... Kapda kocaman bir asma kilit aslyd. Nusret Bey : "Gece, yamur yaarken, ok karanlkta, iki kere bir adam grtlama sarld, boutuk. Az da ouyordu, ikisinde de aya kayd, sonra da kat. Elleri akrn enerine benziyordu," dedi. "Mmkn yok, Nusret Bey," dedim. "Senin yzne utancndan bakamadndan evini barkn koydu . Borcunu deyebil-seydi gider miydi sanyorsun?" dedim. 207 SARI SICAK "Gitmezdi," dedi Nusret Bey. Sonra kay da, akr da unuttu Nusret Bey. Ondan sz aarken gzlerinin ii glyordu Nusr "Sayesinde bir balk yedik akrn, bir balk yedik... Bir balk. Kayk ona anasnn sd gib lsun," diyordu. ok karanlk vard. Seni Nusret Bey aryor, dediler. Gittim, nnde bir mor binlik duruyordu . "Biraz nce akr geldi," dedi. "Konumad, merhaba demedi. Ba yerdeydi. Eli kanyordu. Kul kanyordu, yrtlmt. Dizlerine kadar amura batmt. Zayflam bitmiti de... u binlii tmaz da arkasn dnd, yrd gitti. Ta avludan, sa ol Nusret Bey bana iyilik ettin, dedii ydum. Ne dersnr "Hibir ey demem. Bir daha kimse grtlan skmayacak." Nusret Bey bir kurtulu ohu ekti: "Skmayacak," dedi. Ben inanmyorum. Nusret Beye de, kendime de. akr kimsenin boazn skmaz. akr ekmek yedi aya bak sokmaz. te bunu yazamam. te buna dilim varmaz. Kahrolurum. akrn bir hrszlktan dolay tutukl r yazd. Tam da Nusret Beye geldii gece, belki Nusret Beyin evinden kar kmaz tutuklanm ahpushaneye gittim. kmad. Ona biraz para, sigara braktm. Bir daha da aramadm, arayamaz dm. Birka gece karanlkta bizim evin kesinden, ben gelirken birisinin katn grdm. Bir an edim, aldrmadm. Ya da polis sandm. Bana gzkmek istemeyen. Sonra bir gece karma birden ikiliverdi: "Kim o?" dedim. "Sen kimsin?" Krk, belal, ylgn, belki de birazck mutlu bir ses : "Benim," dedi. "Beni tanmadn m?" da abucak ekledi : "Borcumu dedim." Son szckler birer zafer trks gibi kt azndan. anda karanla kart. Sabahleyin onu kprnn altnda Gvercini maviye, hem de masmaviye boyar grdm. Teknenin ucu da ak Gvercin yle anl duruyordu. Beni grnce yle iten, k gibi candan gld. 208 HIRSIZ "Merhaba," dedim. "Merhaba," dedi. Bkn, kurnaz, yenmi, sevinliydi.. Merhaba! Merhaba bre akr! 209 AIR AKAN SU Kerem Usta bu gecekonduyu diiyle trnayla kurdu. Kim ne derse desin, kim ne dedikodu ka

rrsa karsn, bu gecekondunun her bir tanda topranda, boyasnda tahtasnda, kiremitinde ir damla teri var. Yllar nce, ka yl olduunu kimsecikler bilemez, Kerem Usta buraya, F loryayla Meneke arasndaki yarn dibindeki dzle, istasyonun az yukarsna ilk kaz akt ti. Kerem Ustann eliyle bu topraa ilk dikilen bitki bir kk domatesti. Neden bir iek dikme di, bir aa, bir al dikmedi de bir kk domatesi dikti topraa ilk olaraktan Kerem Usta? B u bir kk domatesle Kerem Usta bir yaz boyunca urat. Topran un gibi eledi, en gzel gb le besledi. lyle sulad, tozlanan yapraklan teker teker slak bezlerle sildi. ri, sulu, k krmz, yalm yalm domatesler oldu bu kire topranda. Domateslerin iriliine, parlak k lliine en ok da Kerem Usta ard. Hani krk tavuklarn altndaki rdek yumurtalarndan doru suya, gle koarlar ya, tavuk da buna aar kalr ya, ite bylesi tavuklar rnei dom e de en ok aran Kerem Usta oldu. Kerem Usta bu byk, insan boyu olup harmanlam domatesten bir tek krmz domatesi koparp edi. Can baz gnler domatesleri dehet ekiyordu ama, kyamyordu. Koparmaya deil, koparp ye deil, dokunmaya bile kyamyordu. Gnn douundan batna kadar Usta domateslerini durm yrederdi baz gnler. Ilk deniz gneine yatar, gerinir, tatl bir gerinme iinde gzleri do eslerde, uuan, yuvarlanan, ipileyen, balkyan krmzlarn tadnda... Karanlk kavuunca k ceye karr, son bir kla bsbtn krmz krmz parlar, sonra gnle birlikte solar gide Son gze kadar harmanlam domates kmesi krmz krmz ak 2IO AIR AKAN SU yarn dibinde parlad durdu. Sonra domatesler morardlar, mor bir parltda ipilediler bir sre de... Sonra burutular, karardlar, kflendiler. Bu domatesler Kerem Ustann elinin emei, alnnn teri, yreinin gveni, bulduu yerin tady n yanna gelince kutsal bir eyin yanna varm gibi rperiyor, kendinden geiyordu. Domatesi ar ar snn uzun bir sre seyretti. Kumral bir adamd. ri, bir gece gibi laciverdi gzleri vard. Burnu kemerliydi, salar dzd yalm yalm dklrd oraya buraya. Omuzlar geniti. Alnnda derin bir yara izi vard. Her z iyle yara izine usulca dokunurdu. Okar gibi. Nereliydi Kerem Usta? Neden ona usta demilerdi. Kim demiti? Buraya gelir gelmez, daha ilk gn adn syler sylemez onun adna ada da usta szcn ek-leyivermilerdi. Sular stne, domatesler, srcklar, tekmil p balklar, hem de krlanglar, uzun boyunlu deniz kular, balkllar, turnalar stne ant i, Usta byle yemin ederdi, Kerem Usta sylememiti ustaln... yle gsterii, ilk vard a tekmil marifetlerini sayp dken adamlardan deildi. ok konumuyordu. Ya da hemen hemen hi konumuyordu. Ne i yapt da belli deildi. Belki de belli bal yapt bir ii yoktu ileri biliyordu. Biliyordu da abuk usanyor, ondan ona, ondan ona geip duruyordu. Bir gn bakmsn usturalar km, deniz kysna sandalyeler atlm, Kerem Usta nne geleni bezene, krk yllk berber gibi makasna havalar dktrerek. .. Bir gn bakmsn bir balk en usta balkdan daha usta balk avlyor. Bir gn bakmsn dm mahalleye musluklar ona , camlan kesiyor biiyor, sobalar kuruyor, arabalar onaryor. Bir gn bakmsn madrabaz ol tabla tabla balklar, oynar oynar satyor. Bir gn bakmsn elinde oyuncaklar... Mahallel nin iine kouyor, hastalar doktora, ocuklar okula gtryor. Her yerde, her ite Ker ta hazr nazr... Bir gn bakmsn mahallenin tm kayklarn boyam, bir gn bakmsn res de yazard Kerem Usta. Bir ho, bir sihirli hikayeler. Krk dkk, belki de szcksz, ya d anda sz211 SARI SICAK ckszm duygusunu uyandran hikayeler. ok eyler yaam, ok dnya grm, her eyin dibi bu bildiklerini anlatamyormu duygusunu, okuyanda uyandran hikayeler. Kerem Ustann yz de hikayelerine benziyordu. Bir gn uyurken grdm onu... Uyurken, bir uyansn, bir uyan sn, bir uyansn Kerem Usta, btn dnyay uyanr uyanmaz herkese anlatacak, bir uyansn. Bu guyu her adamda bulamazsn. Ayrcal olan adamlar byledir. Bence Kerem Usta harcanm, ola ir deerdir. Bana gelince ben Kerem Ustadan hibir zaman umudumu kesmedim. Onda bir e yler, bir by, gerekleecek bir mucize olduuna her zaman inandm. Daha da inanyorum. Byl yz olan adamda bir eyler vardr, mutlaka vardr, greceksiniz. Bir ey kacak ondan, y lak bullak edecek bir eyler kacak. Bekleyelim. Bunun stne tm dnyayla bahse girerim. Bi im Menekeli balk Hasan da girer. Yetmilik balk Kara Memed Aa da girer. Biz mz Ke sr stnde ok dnm, ok kafa yormu, ona gvenimizi tazelemiizdir. Var m Kerem Usta gibi resim yapan. Hem de mavi denizi... Hem de gn batarken srmalan an bulutlan... Bir gn batdan, gn batdayken, gkyz bir altn ltsna silme kesmiken

altnn iine. Bir parlt oldu uak... Bir parlt. Uzun bir sre parlt srd gitti gky tn parlts, k vurmu, gkte uundu durdu. Kerem Usta, hi kimse ona bir ey sormamken ni, olduu gibi yaparm, dedi. Bir ay eve kapand, ua da, parlty da yapt. Yapt ki asl Bir ey kacak Kerem Ustadan, bir eyleeer kacak. Ne kacak, ben de bilmem. Gidin Kara Me Aaya sorun her eyi. Altm yldr bu denizleri dolar o. Altm yldr tanmad dalga, anlatamam Keremin ne yapacan, ama azck da olsa Kara Memed Aa anlatr. yle, o Keremi a en Keremin usul usul bysnn iine girersiniz. Motorlar da onarr Kerem Usta. Onun elinin dedii motorlar yle kolay kolay bozulmaz. G idin Kara Memed Aaya sorun. Bir ayk zamann bulun da yle sorun. Yoksa sver size. Azna eni 212 AIR AKAN SU syler. Geen yl hi dzelmeyen motorunu Kerem onard onun. Bir daha da bozulmad. Var msn med Aa, ite siz. te Kerem Ustann hnerli elleri krlang yuvasn yapar gibi, p stne p koyarak, belk be ylda, orasn kendisi de, Memed Aa da, Hasan da bilmiyor, ben de bilmiyorum, bu gece konduyu yapt. Krmz, biraz mora kaan, ak sardunyalar sard evin drt bir yann frdolay st mavisine boyad. Tavan tahtasn boyasz brakt... Sonra da en gzel, katmerli, her biri bir gl kadar nergisler at kk bahede. ebboylar, iri gller, trl trl, ad san duyu di sonra da... Hem de lavantalar. Evin al salt lavantayla evrilmiti. Dahat mahalleye girer girmez mahalle mis gibi kokmaya balyordu. Evi drt kez yktlar. Drdnde de Kerem Usta, elleri belinde, yklan evini glerekten seyre . Hi azn amad. Yalvarmad ya-karmad, rvet vermeye kalkmad, alamad, yzn buru yklrken hep glmsedi. Ama birisinde, hangisinde bilmem, ben de oradaydm. Kara Memed Aa da oradayd. Hasan da... Belediyecinin biri evi ykarken bir gl fidanna dokunacak oldu, ite o zaman Kere m Usta bir alc ku gibi adamn stne atlad, biz yetimeseydik adam o anda mutlak ldrr a bir adam oluvermiti o anda Kerem. Belediyecinin d koptu, hemen oradan uzaklat, kat. erem Usta btn gn fkeden krk gibi soludu durdu. Kara Memed Aa : "Breeee, vay anan avradn Kerem, vay anan avradn... Ben bylesini hi grmedim arkadala esek oktaaaan lmt Belediyeci. Breee! u bizim dilsiz Kereme de... Fyyyytttt!" diyor bir ey demiyor, durup durup aknln yeniliyordu. Memed Aa bu olay iip iip belki bir nne gelene syledi durdu. "Kerem var ya, o bizim Kerem, ohhhoooo, o Kerem var ya, s iz onu yle mi, yle mazlum mu sanyorsunuz, yle az var dili yok mu? yleyse hibir ey bi rsunuz. Yalan m? Yalansam, varn da Keremin bahesindeki gln bir yaprana bir parmanz dokunun bakalm. Haydi, erkekseniz yapn u ii. Dokunun bakalm. 213 SARI SICAK Dokunun da grn..." Krlanglar p p stne koyarak yaparlar yuvalarn... Kerem Usta da p p stne koydu inde ev daha gzelleiyordu. Birka kez daha yksalard Ustann evini, burada, u Floryayla M neke arasndaki ak yarn dzlnde dnya yaplarnn en tatls, en gzeli ortaya kabilir drdncden sonra Keremin evine bir daha dokunmadlar. Bir gn bu eve bir kadn geldi oturdu. Belki de bu kadn Kerem Ustayla birlikte gelmiti gecekondu mahallesine. Hi kimse farknda olmad. Gen, topak, yumuak, yumuk yumuk, altnd an aydnlatlm gibi duru tenli, ok kara gzl, uzun, yeillenen sal bir kadnd bu. Sonr ne ocuk kt ortaya. ocuklar da ne zaman domular, ne zaman byyp bu boya gelmilerdi, kimse farknda olmad. Kara Memed Aa da, Hasan da, ben de hi farknda olmadk. Tertemiz gi yimli, salar taral, prl prl ocuk... Kerem Ustann bahesine benziyorlard. Kerem Ustann diktii domatesi, kpkrmz, iri sulu, kskanmayan mahalleli, drt kez yklp r daha gzel yaplan gzl gecekonduyu kskanmayan mahalleli, bal, kayk naklarn, g tann erkek gcn, yakklln, bahesini, ieklerini, kazancn, cmertliini, ellerin kularn kskanmayan mahalleli kadnn farkna varnca, ocuklar grnce lgn gibi kskan ellerinden gelse bir kak suda boarlard. Ustay kskandklarndan dolay da ok kii kend nyordu, ama kskanmamak da ellerinden gelmiyordu. Umarszlk iindeydiler. Aalk, namussu ir eyler oluup duruyordu. te bu sralar aalanm insann en aalk yan, dedikodu i "Eer bir insanda azck insanlk varsa yalan sylemez. Dedikodu yapmaz. Dedikoduyla bir i nsan vurmak, kltmek insanlktan km, bozulmu, rm, elinden hibir ey gelmeyen, e ni kabul edecek kadar dknlemi bir insann kardr. Bu duruma gelmi bir insan karna al

durumuna dmek olur. Dayan Kerem Usta, dayan iki gzm, dayan kardam. 214 AIR AKAN SU Yreini drt okka eyle. nsann her eysiyle, tm alaklyla baa karsn, kendi kendini insann aala-masyla baa kamazsn. Dedikodu yapan insan dedikodu yaptn bilir, onun a bilir... Kendi gznde kendini aalar. Bu insan kendisi kadar kimse aalayamaz. Onun i an aslanm, dayan Kerem Ustam, dayan elleri gzelim... Yel kayadan ne alr... Ne kadar ck mrmz var, aalanm insanlarn alak hneriyle, dedikodusuyla vakit geirecek... Her aalanm, kendi gznde kendini aalam, dedikodu namussuzluuna bavurmu insann r em Ustam..." Kerem Usta hi aldrmyor, hi konumuyor, dudaklarndan da glmsemesi hi eksilmiyordu. Bun mahalleli de azttka aztyordu. Her eyi yzne kar bardlar. Kulann duyaca her yerde konutular. Kerem Usta bana m de hi ek-silmedi. Herkese kar gene dost, gene sevgi doluydu. Gene acma doluydu. Her tavrndan bu ayan beyan okunuyordu. Gene hastalara doktor, ilaszlara ila, ekmeksizle re ekmek buluyordu. Onun ynnden hibir ey deimemiti. Glen gzleri, glen yz, alka mahallenin iinde am, iri bir iek gibi dolayordu. Kudurmu mahalleli edeceini etti Ustaya sonunda. Onun kara barnda onulmaz yaralar at. K erem Ustaya bir afak vakti on kurun sksalar da cann alsalar daha iyi yaparlard. Bir aa a assalar, denize atsalar, gzlerini oysalar, etini dilim dilim, para para keserek ldr seler daha iyi ederlerdi. O k ok belal geti. te olanlar bu kta oldu. Kerem Ustann d daki gl belki mrnde ilk olarak dondu kald. lk olaraktan hnerli elleri ilerken titred O k ok kar yad. ok ayaz verdi ortalk. Gece dondu. Bir gece Kerem Usta ocuklar gibi n bytt bir aac kknden kesip yakt. Yoksa oluk ocuk buyup leceklerdi. kinci gece de erem Usta. Bundan byle Kerem Usta iflah olmazd. Hibir zaman da olmayacakt. ok kazanyor , ok harcyordu. Dnyann en eli ak adamyd. Ne geldiyse bana bu huyundan geldi. 215 SARI SICAK Bu huyundan bir trl geemiyordu. Kerem Usta k boyunca hi kimseye bir ey sylemedi, hi kimseden bir ey istemedi. ine ka ald. Souklar getii, karlar kalkt zaman bahede en kck bir al bile kalmamt. Ke r eyi yapm, hrszlk etmiti. Florya parknn aalarn kkten dorayan, getirip sabahla usunda yakan Kerem Ustadr. Mahalleli tm bir dnyaya hrszl yaktrrd da Kerem Ustaya zd. Bundan nce Kerem Ustaya deselerdi ki, "Ey Kerem Usta, sen bir k, geceleri kurtla r gibi Florya parkna dalacak, o gzelim' aalar kesecek, getirip evine gizli gizli yaka caksn," Kerem Usta fkesinden deliye dnerdi. Gzlerinizi oyard. Bahesi rlplak, Florya park gedik gdk. Kerem Usta Florya parkndan, evinin bahesinde bakamaz. Gzlerini sk skya yumup geer. te bylesi bir ktan, bylesi bir yoksulluktan dolay Kerem Ustann bana bir bela geldi. rn en by. Komular, Kerem Ustann bana gelen bu belay ancak bahara doru fark ettiler baktlar ki Kerem Ustann yumuk kars ortalarda yok. Kadnn adn bile bilmiyorlard. Kerem nn aznn bak amazln, cmertliini yitiriini, eski yardmlarn esirgeyiini, eller Bahenin rlplakln da grdler. Bir ara dedikodu birden durdu. Bir ara Kerem Ustay Kadn nereye gitmiti? Hep dnyorlar, birbirlerine soram-yorlard bile. Kimse de Kerem Us a soramyordu. Kerem Ustann ykkn hali buna izin vermiyordu. Sonra konumaya baladlar. Trl sylentiler yayld. O deil-cikten Kerem Ustann azn ar sta dudaklarn kenet-lemiti. Azndan t kmad. Uyurgezer gibi, yorulmu, bitmi, Menek urdu. Uzun, bitmeyen bir ada benziyordu. ocuklarnn giyitleri gene eskisi gibi tertemizdi. Analarnn g-nndekinden daha iyi. Kerem Usta gene almaya balad, stndeki uyurgezer halini atamadan. Eskisinden daha ok. Gn do 216 AIR AKAN SU lmaya balyor, gn batncaya, ortalk karanlk oluncaya dek srdryordu almasn, ba arnn yokluunu bilmediler. Yzlerine en kk bir kederin glgesi dmedi. Bir ay iinde bahe eski haline geldi. Trl ieklerle gene doldu. Yeni byk aalar yeerd , yaprakland. Mahalle gene, bahar gzn aarken mis gibi kokmaya balad. Eskisinden daha g l. Her ey yerine geldi, her ey onarld, ama Kerem Usta bir trl glemedi. Azn baklar uuntusu gibi deniz kysndan eve, evden denizin kysna vurdu durdu. Bylece ka yl geti li, ok az tand Kerem Ustann karsn unuttu gitti. Yumuk yumuk, ekik gzl bir hayal b

enekede. Kerem Ustann susmasndaki kederin de kimse stnde durmad. Herkes Kerem Ustay do ndan bu yana, Menekeye geldiinden bu yana byle sanyordu. Kadnn scakl Kerem Ustann bedeninde, avularndayd. Salarnn kadns kokusu daha "ba k, ekik kara gzl hayal, Ustann gzlerinin nnden hi gitmiyordu. Sonradan, ok sonradan, Kerem Usta boanp her eyi herkese anlattnda bunu Kerem Usta bana bir bir sylemiti. Uyduruyor deilim. Her eyi yaparm da Kerem Usta stne hibir ey uydur . Allah gstermesin. Bana da kser sonra. Kser de bir daha bizim evden yne doru bakamaz . O ktan sonra bir daha Florya Park ynne doru ban evirip de bakmad. Onunla bunca y z dostluumuz var. Belli olmaz, dnyadr bu. Belki onunla bir gn, bir daha karlarm. t duru mavi, saf, ocuksu gzlerini, bir ban mavi ucu gibi stme dikip : "Bunu bana yapma dn," derse ne ederim, nerelere giderim sonra? Dnyada her eyden vazgeerim de Kerem Us tann dostluundan vazgemem. Kerem Usta kendini trenin altna atm bir kz son anda kurtard. Kz pslakt. Giyitleri riyordu denizin kysnda. Kerem Usta elinden tutmutu. Elektrik direinin altnda gzlerini la krptrp duruyordu. Bir elinde kzn eli, bir eli akta alp alp kapanyor. Mart zin alt g217 SARI SICAK zkyordu. Kck balklar elektrik nda parlayp snyorlard. Neon klar denize d e, krmzya boyanyordu. Balklar kck, donuk renkleniyorlard. Kz iki bklm olmu titr e kara, denize dklyordu. Kerem Ustann glgesi de denizdeydi. arm. yle duruyordu. Sa anyordu. akn. Kerem Usta bir yerlerden bir yardm bekliyordu. Kz titriyordu. Kerem Usta kz karki dkkana, neon kl gazinoya gtrmeyi akl etmiyordu. ylece dikilmi duruyor nlkta, elektriin nda gzleri laciverdi, kl, alm, prltl, aknd. Eer Rstem gelmeseydi, onlar bu halde grmeseydi, Kerem Usta belki de sabaha kadar hep byle duracakt. Byle sa elini ap ap kapayacakt. Orada, direin yannda sar kpek du u sallyordu, sevinli. Ban kaldryor, Kerem Ustaya bakyor, sonra dizlerinin stne geri rdu. Kzn salar boynuna, alnna, yzne yapmt. Yznn yars hi gzkmyordu. Rstem it, bkn, orospu dl, serseri, yrtk... ocuksuluk akyor her bir yanndan. Bym benziyor. Yanlarndan bir otomobil geti. Yerde, Hrriyetin eki stndeki byk azl plak hayasz glyordu. Esen yel gazete parasn ald, usulca kpein ayann ucuna gtrd. Rs seri, kendini gstermek isteyen, Kerem Ustaya yanamak isteyen, onun dostluunu kazanm ak isteyen, gsterii, dudaklarnda kt bir glmseme, sulayan, sanki her eyi bilir de s ibi, aalk, geldi orada durdu. Ayakkabsnn burnu kpein ayana deiyordu. Hayasz kar ne am, germi, gazete yaprann stnde glyordu. Rstemin yz yeildi. Dudaklar mosmo onu bir iyice sarmt. Kirpikleri at kirpikleri gibi ok uzundu. "Usta," dedi, "Usta... Kary gnderdin Alamanyalara, sen burada kendini denize atan kz lar toplarsn. Denize atar, gle atar, arabalarn altna atar, trenin altna atar. Bir gn d minareden aa atar, uaa biner kendini aa atar. Zehir ier, uyku hap ier, bileklerin Nasl kurtarrsn hepsinden? Bu kz lecek. Sonunda buz gibi 218 AIR AKAN SU ldrecek kendisini. O kendi kendini intihar etmezse ben ldrece-invonu. Ben intihar ede ceim onu. Kary Alama,nyaya gnderdin, al gtr kz eve. Belki kendini intihardan vazgeer gtr kz... Al gtr kz." Kpek ar ar yerinden kalkt, kuyruunu silkeledi, denize dnd, denize tkrd. Denize ka ni, kpkrmz, mercan gibi dilini kard denize. Rstemin glgesi de denizin dibine dt. Kerem Usta kz srkledi, ald gtrd. Byk aalarn altna. Kz kuruttu. Bir byk ate i. Elleri cayr cayr yand. Deniz uuldad. Kz evdeydi. ocuklarn yanndaki kilimin stnde uyumutu. rlplakt. ocuklar grd m ann d koptu. Kerem gn alrken denizin kysnda, alacakaranln iinde Rstemi buldu. Sarhotu...- Ta n kokuyordu. Kasketi burumu, tozun altnda kalmt. Kerem Usta bir tekme vurdu, var gcyl temin brne. Rstem olanca sesiyle bard. Meneke sesten sarsld. Rstemin sesine kpekl . Uzun uzun havladlar. Sar kpek uludu. Sarho bir kadn geti, kpein yanndan. Rstemin ne inadna bast. Kadn sallanyordu, dklyordu. Uykusuzluktan bitkindi. Drt kiiyle yatm . Sleyman sevmiyordu. Yiitlik, erkeklik gsterisinde it. Daha doru drst yatamyor bile. esi erkekler kadnlarla yatamazlar. Elleri ayaklar titrer hep. Btn tatlan elleri ayak larnn titremesindedir. Elleri ayaklar uarcana bylesine titremese kadnlarla yatmazlar. Bir saniye srmez. Sonra da utanrlar. Boyunlar bkktr kadn karsnda. Hep bylesi adaml

adnlar. Korkulur. "Vur Kerem Usta," dedi kadn. "Ellerin dert grmesin, vur Kerem Usta. Bunlar sonunda kendilerini ldrrler. Vur Kerem Usta, vur ki akl bana gelsin pezevengin. Kerem Usta vuruyordu. Durmadan tekme tokat vuruyordu. Oradan oraya srklyor vuruyord u. Salarndan tutup kaldryor, bir tekmeyle yere indiriyor, srklyor, denize sokup kar ru219 SARI SICAK yordu. Sonunda Rstem bir yn oldu, amurdan bir yn oldu. Alacakaranlkta, neon klar k donuk, bir amur kzltsnda. En sonunda akasyalar iek at. Bu sabah toptan iekteydi i, demiryolundaki iri akasyalar. Ne dal, ne gvde, ne yaprak, kar yam gibi azck pembeye alan, iek dkmt akasyalar. Som iekti. Florya hep akasyadr. En sonunda Rstem konutu. Alams alams : "Usta acktm," dedi. "Usta bana arap ver," ded sta beni ldrme," dedi. "Usta beni ldrmezsen ben burada durmam. Karn Alamanyaya gitti. Sen gnderdin. Bunu herkes, btn mahalle, btn ehir, btn stanbul, zengin evleri, fkar i konuuyor. Karn sen gnderdin Alamanyaya. Hem de trene elinle bindirdin. Hem de... N iye saklyorsun da beni dvyorsun? Karn Alamanyada. zin kadn sen kendi elinle karmad cktm. Bana yemek ver, arap ver. Karnn ocuu oldu Alamanyada. Bunu sen bilmiyor musun sa ki? Herkesler biliyor da sen bilmiyor musun sanki?" Kerem Usta daha ok tekmeledi Rstemi... t, eek, alak, smkl, bkn, kpek, kpek olu mi kez denize att, Rstem kez denizden kt. Boyuna glyordu Rstem. Suratsz, yzs k. Kerem Usta bir daha denize att Rstemi. Rstem denizde yalpalad. Batt batt kt. Sonr izin dibine, krmz neonun k drd yere, dibe kt. Kerem Usta az daha yetimeseydi sana, ulan acdm it olu sana, ulan acdm sana, ulan vallahi de acdm. Acdm ulan. Yoksa in dibinde, krmz dalgada, oraya ker kalrdn. Kimse de seni oradan karamazd. Ulan gen na acdm. Kim syledi karm sana? Kim syledi karmn bir ocuu olduunu Alamanyada? Kim s den olmu karmn ocuu? Halimden mi? Halimle birlikte mi gitmiler? Beni kandrmlar yle ada, benim haberim olmadan? yle mi? Syle Rstem. Ne olursun Rstem. Elini ayan peyim R Nasl m izin verdim? Bilmem. Onu, Neriman kramadm. Ne bileyim ben... Bilmem ki Rstem.. . Bana yardm eder misin? Yaa be. Sana ev yaparm evimin yanna. Sar kz da alr eve atars amurda da dolarsn. ldr22O AIR AKAN SU mez kendini bir daha sar kz. Ben ona sylerim. Kz kendini ldrme, derim." , "Bir ocuu olmu. Bir olan. Nur topu gibi. Kara gzl. Arap gibi bir olan. Tam Arap gibi. kvr sal. Amerikallar var ya, belleri ince. Hep kederli, terli. Dileri parlayan. yle b r olanck. Alamanyada. Vallahi billahi herkes biliyor." Gn dodu, kahve ald. Kerem Usta ok yorgundu. Gzleri kan anana dnmt. Giyitleri p uydu. Iltl, krmz, kocaman, yalm krmzs, oynar balklar... Balklarn hepsini topra ok scak vard. Livarn suyu szld, tozlar yard, ta denize kadar akt. nce bir yol yap tozlar yararaktan. Denizin orada tozlar livarn sularn yuttu. Mercanlar srayarak can v erdiler. Bir sre havaya atladlar, azlarn atlar, byklar gerildi. Krmz soldu, toz teker teker balklar denize frlatt, en derin yere. Balklar, karn yukar suyun yznde y ok kederli. Kerem Ustay bir alama sard. Grtla yanyordu. Grtlana bir yangn dt. ar ard. Gzleri kurudu. Toz kam gibi. Kprnn stndeki Leon Ustann alarn ald. Alar akamdan serilmi, kurumutu. Alar ald dokunmutu. ok maviydi. Hepsini denize att. Alara kan bulamt. Kan damlyordu alardan. sta ld. Belki de bu gece. "Leon Usta, Leon Usta, doru mu? Sen de duydun mu? Halim mi yapt bu ii?" Leon Usta krl sakaln svazlad. Kapkara kalar, kapkara gzleri yorgundu. "Ne var yani, duydum. Ne olacak? Ne olacak Kerem? Bunun da sz edilir mi? Bir ocuktu r... Bir ocuk olmutur. Ha senden olsun, ha Halimden. Ha tekinden, ha berikinden, ha Bekar Aliden, ha ingeneden, ha undan, ha ahtan, ha padiahtan... Bir ocuktur. Bir ocuk gzel oynar. Bir ocuk gzel byr. Bir ocuk incitilmez. Kimden olursa olsun. Bir ocuk olm ya... Gzel bir ocuk, salar kvr kvr bir ocuk dnyaya gelmi ya... Kimden olursa olsun m olursa olsun, bir ocuk bir ocuktur. Otur oraya cahallk etme. 221 SARI SICAK Otur oraya sana yaktramadm Kerem. Otur oraya ses etme. Neriman ne yaparsa gzel yapar.

Ne var yani, duydum. Etme ayptr Kerem. Herkese yakr da sana yakmaz. Bu senin yaptn liktir. Herkese sen rneklik edeceksin. Sen delirmisin." "Ulan gavur," diye frlad Kerem Usta, "ulan gavur, bana verecein dn bu mudur? Ulan gavu . Ulan eski arkada? Ulaaan?" Leon Usta hep glyordu. "Sen syle Kara Memed Aa, sen syle... Ban iin sen syle. Bam iin... ocuklarnn, bt arn ba iin sen syle Kara Memed Aa... Mor araplarn, yakamozlarn, mercanlarn, klla ? Zarganalarn kemikleri neden yeil olur? Sen syle?" Gnbats tm altna kesmiti. Mavisi de bir elik mavisinde yanyor, dnyordu. Eritilmi al uak dt. Uzun, szlen bir uak. Uak ok parlad. Bir yldz gibi parlad, eritilmi, pa eden altnn iinde. Sonra uak kpkrmz oldu. Gene parlad. ok krmz parlad. Sonra pa ir yol oldu, denizi ikiye biti, tam ortasndan. Sonra vard byk grltlerle, Florya park k aalar stnden geerek, mavi mavi parlayan k tarlasn yalayarak Yeilky havaalanna k tarlas orada, yerinde ipiledi kald. Iktan mavi tarla, ktan mavi tarla, ktan m mavi tarla. Ben orada mavi tarlada altm. Syle Kara Memed. Keke bu Floryaya gelmeseydim . Keke... Bu iler hi bama gelmezdi. Benim ocam, Knalda bir top iri, ok iri, yalm mzs domates sndrd. Son gzd. Hamal Reit geldi. ri bir adamd. Eeini nne katm da Vandan stanbula kadar anbulda, Knalda tm yazla gelenlerin yklerini Reit tard. ki ylda iini bir meml r, bir eek alr nne katar, yrye y-rye Vana gider gelirdi. "Byle bir domates yoktur hi Keremo. Ben grmemiim Keremo. "Ben de grmedim Reit Aa..." "Bak Keremo, bu bu burada Keremo. Her yl byle bir ocak b222 AIR AKAN SU yr Keremo. Ben de Keremo, bir domates alarm her yl Keremo." Kerem Usta da her yl bir domates ald. Knalnn topranda bir ocak kpkrmz domatesten. olmaz. Bana bela at. Floryaya ite bu yzden, bu domates yznden geldi. Bu domatesten matesini ekti. Canl bir tekini ald dikti bytt. Istavro gibi. Canna stmn Istavrosu ok bulamam da byle bir bek yetitirmi. Milletin ban belaya sokmak, milleti yerinden y dan yuvasndan etmek iin. "Olur Kerem olur. Aldrma. Zor Kerem. Ama ne gelir elden. tane ocuun var ki fidan gib i, gl gibi am. Doru Kerem doru. Btn Meneke, Kkekmece, btn stanbul biliyor. Ne bunu Kerem. Genliine yazk Kerem. Deli misin Kerem? Hem o tabancay nerden aldn? Ben t abancadan anlarm. Menevili. Yeili ok. Sen bu tabancay beline sokacaksn, ta Alamanya-ya gideceksin, yle mi? Yol parasn nereden bulacaksn? Kim verir sana? Neriman vurduktan sonra sen hapse gireceksin, deil mi? Borcunu nasl dersin o zaman? Neriman ldrdn, Halim de ldrdn? Peki o ocuk ne olacak? ocua kim bakacak? O ocuun ne suu var? Yapma Kerem, ste ocua baklr m? Nasl bakarsn? Deli misin sen? O kendini ldrm zaten. Elini kana b buradan Alamanyaya gidecek, onu orada bulacak, gurbet elde fkara-y ldreceksin, yle m i? Kan kanla ykanmaz, kan suyla ykanr, Kerem. Kan suyla ykanr. Sen deli misin? Gl gibi ocuklarn ortalkta kalr. Gl gibi byttn. Dil bilmezsin, di bilmezsin, Alaman ha-pis yatarsn? Etme Kerem!" "Gavur mezarlnda kalacak ls," diye bard Kerem. "Gavur mezarlnda... ldreceim on a almadm ben. Bouna, bouna, bouna..." Kerem kendi sesinden kendi korktu. Hasan, ar korkulu : "Etme Kerem," dedi. "Seni tanyamadm. Kendini de, kadn da, hepimizi de ele aleme rezi l rsva eyledin. Etme Kerem. Sen bardka yerin dibine batyorum." Kerem daha ok bard : 223 SARI SICAK "ldreceim, kyma gibi edeceim onu." Aye Teyze geldi. "Olmaz Kerem," dedi alayarak. "Olmaz Keremim. Sen akln m oynattn?" Kerem gene bard. Muzaffer koca byklarn burdu. Bir tilkinin kuyruuna benziyordu. "ldrme onu," dedi, soukkanl, bir ey sylemi olmak iin. "Ne olacak, kadn m yok dnyad sallasan ellisi, gzn krp-san tellisi..." Balk Ferhat:

"Ulan bu yaa geldin eline bir kadn eli dedi mi de, elini sallasan ellisi, diyorsun! " Muzaffer, gene soukkanl, hibir ey olmam gibi: "O baka," dedi. "te byle olurdum, Kerem gibi ocukla kalrdm." Zeynep geldi. Menekede onun stne balk a onaran yoktu. Kudurmu, bir deli fke iindeydi sk gibi kapkara, kurumu, yal yznde seirmeler. "ldr onu," dedi. "Elindeki tabanca da ok gzel, ldr onu ki grsn babasnn gnn. Gide da o erkekten o erkee... Her gece bir erkein koynunda. ldr onu Kerem. Onu l-dremezsen, kendini ldr. ldr onu Kerem. Dinleme hi kimseyi. Namus senin namusun. Namus kanla ykan . Kan kanla ykanmaz ama... yle tepeden, aalayarak, tm kahvedekilere bakt. ikindiye doru yamur balad. Kahvenin n maher gibiydi. Kerem Usta kendinden gemi bar leli konuuyordu. oluk ocuk, gen kz, delikanl bir tartmada... Kerem Usta birden ok gibi kahvenin kapsndan darya frlad. Kalabalk dalgaland. "Allah kimsenin bana vermesin, namus," dediler. "Namus bostan tarlasnda bitmez ki," dedi orumlu Veli. Boyu ksackt. Sabahtan beri susm utu. Bu sz sylediine ok sevindi, kendine gven geldi. 224 AIR AKAN SU Yamur ok yayordu. Kerem Usta eve geldi, filesini ald, koaraktan aa, deniz kysna, . kilo domates, bir kilo patlcan ald. Soan da, ya da ald. Kasaptan da yarm kilo et a Kimse ondan para isteyemedi. Kerem de akl etmedi. "Pasaportu cebinde," dediler. "Bu adama pasaport veren hkmette de hi akl yok." "Koskocaman hkmet sanki bilmez mi Kerem karsn ldrecek?" "Bilmez olur mu?" dediler. "Hkmetin de onuruna dokunuyor ki..." dediler. "Hkmetin namusu yok mu? Allah bilir tabancay da, yol parasn da Kereme polisler verdi. Hi amaz. Yoksa Kerem bunca cesareti kendinde nasl bulurdu?" dediler. "Ulan bir aydr dm sokaklara baryor, ldreceim de ldreceim. Hi mi polis duymad? er Hayri Beyin kulann dibinde bin kere sylemedi mi? Hayri Bey ne yapt? Ne yapt? Ne yap t? Byk altndan hep glmsedi. Hep glmsedi. Hep..." dediler. Kerem baheye, aacn dibine atei yakt. Yamur atei sndrd. Duman ttt. Bir daha yakt Ac duman ttt. Dallara bir bez gerdi. sli tencereyi ocaa vurdu. Domatesleri, eti, pat lcanlar, soanlar, ne bulduysa doldurdu tencereye. Yamurun altnda srlsklam bekledi. , slak kz hep birlikte masaya oturdular, karnlarn doyurdular. Kerem hibirisinin yzne mad. ocuklar hi konumadlar. Islak kz da konumad. Yalnz gslerinin inip inip kalkt i Kerem bakmadan gryordu. Elleri titredi. Kz kolundan kavrad, baheden darya frlatt ehenneme de kendini ldr," dedi. "Git ldr kendini. Ben de ldreceim kendimi." ocuklar d ular m diye korktu. Ban evirdi, ocuklar grd. Oraya yamurun altna kverdi. ocukl leri gerilmi, sapsar, yeildi. Birisinin yakasnda kocaman, el ayas kadar bir leke vard. tekinin gmlei yrtlmt. ncnn sm akyordu. "eri," diye bard ocuklara, on 225 SARI SICAK Sonra Floryadan yana kotu. Deniz ok dalgalyd. Dehet bir yel esiyordu. Deniz bombo kalm k derinde, gm boluun klnde bir boz vapur sallanyordu. Gne plajna girdi, tm kaplar tekmeledi. Yukar, saray yavrusu, yarm kalm eve vurdu, n cam varsa krd. Eski sere ate verdi. Kampinglerdeki ampulleri krd. Krlang yuvalarn bozdu. Parkn ieklerini yoldu. ok bol iek vard, hepsini yoldu. Postaneye gitti, Alaman aya bir mektup att. Bana geldi. Glyordu. Mavi gzleri elik pnltsndayd. Yorgun, bitkin, kendisini kanepeye att, uyudu. Ertesi gn tam le vakti uyand. aknlkla ndi. Nerede olduunu bir trl bulamaz bir hali vard. "Bizim evdesin Kerem," dedim. Yzme anlamsz anlamsz bakt. "Bizim evdesin Kerem," dedim . Ar ar kendine geldi. Ban nne edi. Uzun bir sre dnd. "Bizdesin Kerem," dedim. "Biliyorum, her eyi biliyorum," dedi. "Ben insanlktan ktm. Valiye gideyim mi? Alaman Cumhuruna mektuplar yazdm. Hi hibir cevap vermedi. Sunaya bavuraym m? Benden izin alar aktan gitti. Resmen, tasdikli. Valiye ne dersin? Nerimann yapt ok anma gidiyor. ok a ezsem olmayacak. Bana yle geliyor ki ben bu kadn ldreceim. Hi de kimseyi ldrmek iste um. Ne yapaym?" Alamamak iin kendisini zor tuttuu belliydi. Yz yemyeil kesiliyor, habire yutkunuyordu.

"Al unu," dedi. "Tabancam sende kalsn. Al u pasaportu da, bu da sende kalsn." . Cebini bir iyice aratrd, bir kck defter kard, defterin kabnn iine bir kadn foto "Bu Neriman," dedi. "Burada da hatralarm yazl. Ben lmeden okuma," dedi. "Olur," dedim . Yamura vurdu. imekler akyor, imeklerin iinden durmadan uaklar kyor, grltyle Ye 226 AIR AKAN SU Deniz gmbrdyordu. ok uzaklarda bir gemi donanm, prl prl yanyordu. Denizde baka yayordu. Denizin stne gece gibi iniyordu. Elektrik direinin dibinde Kerem Usta krktkt leri neon nda iki misli bymt. Bir eli, yeil giyinmi, giyitleri bedenine yapm iyordu. Kpek orada, yamurun altnda tyleri yap yap... "Yapma kzm," diyordu Kerem Usta. "leceksin de ne olacak? Ne var yani lmekte. Bu dnya gzel, alabildiine tatl!.. imdiye kadar belki seni otuz kere kurtardm. Ne demeye leceks in. Yapma be kzm. Gel bizim evde otur. ocuklara bakarsn. Anasz ocuklara bakmak sevaptr Belki babasz da kalrlar..." Kz slak dudaklarndan pt. Uzun uzun pt. Ho deil mi? Kz kvrand. Souk bedeni rperdi. "Hadi gidelim," dedi Kerem Usta. Yamur yayordu. Kerem Usta kz ormana srkledi. Kz ate gibi yanyordu. Ormanda kzKsoyd scakt, salamd, ktr ktrd. rlplak, stlerine yamur yayordu. Sabaha kadar orada . Topraa, yamura, sevimeye doydular. Kzn diri memelerinin scakl, dolgunluu, sertli ayd. afaa kar salar balar pr iinde, amur iinde giyindiler. Kerem Usta kzn gzlerinin "Artk ldrme kendini," dedi. "Haydi eve git. ocuklara ay yap. Sen de i..." Uzun bir sredir Menekeye inmiyordum. Kerem Ustadan da hibir haber alamamtm. Yalnz Kere Usta stne kan dedikodular tm Menekeyi tutmu, ekmeceye, Floryaya ulam, Safra kyn adar varmt. Kz kimdi, kimin nesiydi, kimse bilmiyordu. Niin hep boyuna kendini ldrmek stiyordu, bunu da kimse bilmiyordu. Bu kadar gzel bir kz kendini niin ldrsn, yle deil ? Rstem kendini ldrmeli. O it, o ie yaramaz, o kan cieri be para etmez adam kendini l li. O hrsz, kayk hrsz kendini ldrmeli de u dnya bir iyice paklanmal. O it, akrn talkta gzkmedi. akr 227 SARI SICAK onu ldryordu ya, bir iyi gnne geldi. Keski braksalard da l-drseydi u domuzu. Islah tmezi. Vardm baktm ki, ne greyim, kahvenin ii, n azna kadar insanla dolu. Kerem Usta gene z an km, ldrrm de ldrrm, diyor da baka bir ey demiyor. Kara Memed, Aye, Hasan, Leon Usta, tekiler onu kandrmak iin diller dkyorlar. Hepsi de kan ter iinde kalm. "imdi bineceim trene. te bu akam... i trenine. Oooooh, yarn brs gn ineceim Mni i, o uyurken, kalk ulan kaltak diyeceim, salarn elime dolayacam, btn Mnih arsnda edikten sonra istasyonun karsndaki parka gtreceim. Mdriyetin oradaki byk kavak aac kovuk aacn kovuuna, hani imentolu kovua onu brakacam, a gzn kaltak diyeceim. Gz bakacak ki... Ben... Ben... Ben... Ayaklarma kapanacak. ok kapanacak. ok kapanacak ... Oooooh, diyeceim. Brakacam kapansn, yalasn ayaklarm. Sonra tabancam ekeceim. S urunlar teker teker azna boaltacam. Namus, namus, bu namus beni ldrr." Komular, kadnlar, ocuklar, genler ona yalvaryorlar, nne gemeye alyorlar, bin dere riyorlar. Keremi yumuatmaya alyorlard. Kerem ban acl acl sallayarak : "Kabahat benim," diyordu. "Hep benim. Bir de ocuu var. Sanki benden olan ocuu yetmiyo rmu gibi orospuya. steseydi on ocuk daha yapardm. Sanki..." "zme kendini Kerem. zme kendini. Boynuz taktran asl kendine takar boynuzu. ocuklarnn a as ama, onu ocuklarn dourmad ki, ocuklarn analarn yaratmad ki... Deil mi?" Kerem beni grr grmez, sesini kirp diye kesti. Ortada bir soukluk esti. Oyunlarn bozmuu gibi geldi bana. Herkes de sustu. Herkesin yz asld. Drt yanm bir dmanca duygu sard pacam ardm. Orada ylece rlplak kalakaldm. Herkes gzn bana dikti. Bu gzlerde gzlerini ba228 AIR AKAN SU na dikti. Yalvarrcasna bakt. Ne istediini anlamamann olana yoktu.

"Gitme Kerem Alamanyaya," dedim. Kalabalk birden canland, yzlerine kan geldi. Yzler ald. "Gitme Kerem, gl gibi byttn ocuklarna yazk olacak. Gitme Kerem. Yakkl, g r adamsn. Neyin eksik ki? Bak, komular seni ne kadar ok seviyorlar, tm Meneke gelmi, e lini kana bulama, diye sana yalvaryor. Krma bizi..." Daha ne kadar konutum, kim bilir. Ne kadar konutum ki, Kara Memed, Aye, Bekar Osman , Krt Nuri, Bykl hsan, Koca Muzaffer, kim bilir ne kadar ok konutuk ki, Kerem ok gibi erinden frlad, karanla, yamura kart gitti. Yoldan, gecenin iinden, denizin kysndaki yoldan, neon klarnn altndan uzun kuyruklu r geiyordu. Kara arabalar. Taral zenginlerin arabalar. Benim bildiim bundan sonra be kez daha kahve doldu tat. Be kez daha eve geldi uyudu K erem. Be kez daha benden tabancasn, pasaportunu istedi. Be kez daha Alaman Cumhuruna , Sunaya, Valiye mektup yazd Kerem. Be kez daha ldrd. Be kez daha ne bileyim ben... Son geldiinde elleri tm kesik kesik olmu, yarlm, st ba batan aa kan iinde kalm akta szverdi, kanepeye dverdi. Tam le vakti uyand. "ldrmeliyim," dedi, tabancay, pasaportu gene bana geri verdi gitti. Bahesini yaban otlan ald Keremin. Evinin svas, boyas dkld. ocuklar kimse tanyamazd n hilim hilimdi. Yzleri, elleri ayaklar kir iindeydi. Kerem zayflam avurdu avurduna ge iti. Gzlerinde a gibi bir umarszlk atei yanp yanp snyordu. Ve geceleri hep Neriman geliyordu gzlerinin nne. Onun scakln bir trl unutamyordu. ... ldryordu. Bir kere, bir kere grseydi yzn. Bir daha, bir kerecik elini tutsayd... uk anasna benziyordu. Farkna varmadan, bir 229 SARI SICAK hafta durmadan gzn krpmadan ocuu seyrettiinin sonradan farkna vard. Bir gn gene gel , defterini ald. Niin verdi defteri, niin geri ald, anlamadm. Bir gn de geldi tabancay ald... Kerem uzun bir sre hi kimseyle konumad. Kahveye, denizin kysna kmad. Onda kimse bir abancay grmedi. O kendini ldrecek kz da kimsecikler bir daha yle slak slak neon k sklam grmediler. lk nce Hasan farkna vard. Cin gibidir Hasan. ocuklar gene prl prl giyinmitiler. Ev yalyd, eskisinden daha gzel. iekler mis gibi amlard. Mahalle eskisinden daha gzel k ar kz baheyi suluyordu her ikindi. Kerem bala kt. Salarn tarad. Yzne renk geldi ad. Krmz mercanlar, krlang balklar, kefaller, zarganalar, karagzler gene doldurdu K livarn. Mavi alar serildi Meneke kprsnn korkuluklarna. Mavi, hem de pembe, hem de k rem Usta gld. Ve mahalleli bu deiiklik stne birka gn kafa yordu, sonra vazgeti. Sar kz dolgun memeleri, geni, kvr kvr kalalar, kaln ehvetli hayasz dudaklaryla K de trkler sylyordu. En ak trkleri en gzel sylyordu. Trklere bakarsan bu kzn bi ek iin denize, trenin altna atmaya, srlsklam slanmaya hi niyeti yoktu. oktandr evin de Ertu dolayordu, krmz, dizine kadar gelen fularyla. Sar kzla eskiden oynam, onu tarm delikanllar da dnmeye baladlar evin yresinde. Sar kz hibirisine yz vermedi. Kerem Usta gibi var m? Deli mi deli. Aslan m aslan! Erkek mi erkek! Scak m scak be! Sm ller. Sereler. Kerem Ustaya can kurban. Kerem Ustann bir tek trna, sizin hepinizin tm edeni... Hepinizi bir havanda dvseler de bininizden bir adam yapsalar, hepinizden Kerem Ustann bir trna kmaz. Tm bunlar bara bara o sidiklilerin yzne kar syl , Kerem Usta bunlar duydu, sevindi. Yaa be sar kz, bin yaaaa... "Naslsn be Kerem Us dim. "Rahatm," dedi. "Delirmiyorum. Yreimin urasnda incecik, kl gibi bir hasret arada bir layp snyor. O da olmasa rahatm. 230 AIR AKAN SU Sar kz aslan kt." Hay Allah, az daha unutuyordum. Bunu sylemeden olmazd. Ne oldu, biliyor musunuz, n oldu? Kerem Usta bahesine, o eski kocaman domatesten bir kk domates daha ekti. Dom ates byd, harmanlad, krmzs tm evin nne kt. Ta uzaktan, denizden Ustann evinin bir domatesi hi hi kimse ne yetitirmi, ne de grmt. Kerem Usta domatese bakyor bakyor : "Aln ite, aln ite," diyordu. "Yaa be sar kz. lme be san kz." Domatesler dalnda kurudular, mosmor kesildiler. Bir ho bos-tans bostans koktu ortalk. Aslanazlar at ok. Yaz boyunca aslanazlar at. ri gller dkld topraa. Sar kz ad. Kerem Ustann dudaklarndan glmseme eksik olmad.

Evin balkonunun altna bu /il tam alt tane krlang yuva yapt. Kerem Usta nce bana geldi, defteri geri verdi. Defterin kapandaki fotoraf koparlmt. S a ufak tefek bir eyler, sonra bir anta, azna kadar dolu, balk alar, kurumu bir ne old elirsiz balk, resimler, oltalar, bir kk torbada domates tohumu... Kerem Usta domates tohumu torbasn bana uzatrken, bu torbadaki tohumlarn o yalm gibi parlayan domatesler in tohumlar olduunu sylemeyi unutmad. Sonra da : "Hakkn helal et," dedi. "ok derdimi belam ektiniz. Kusuruma kalma." Yz ylesine aclyd ki hibir ey syleyemedim Ustaya. Bir eyler, belal bir eyler yapac dayd artk. Hibir ey onu yolundan eviremezdi. Sonra evine gitti, uzun uzun ocuklarn se tti. Sonra sar kz pt, uzun uzun koklad. Krlanglara elini sallad. Yuvalardan az sa kyameti kopardlar, boyunlarn uzatp. Denizden gnee iri bir balk frlad, ldad, geri suya dt. Kerem Usta kahveye geldi, k glerek : 231 SARI SICAK "ok belam ektiniz, hakknz helal edin," dedi. Herkes her eyi biliyordu. Duymayan kalmamt. Usulca Hasan olan biteni benim de kulama f ad. Hibir umar yoktu. Hi kimse hibir eyin nne geemezdi. Neriman bugn saat altda trenle gelecekti. Mahalle daha sabahtan kaynamaya balamt. Kims nin azn bak amyordu. Gidenler gelenler, birbirinin yzne bakaraktan ne gelir elden de i boyun bkenler... Kimseden bir tek szck kmyordu ama, azck yerinde durabilen de yoktu er ey kpr kpr... Herkes soluunu tutmu bekliyordu. Tren istasyonu daha saat te dolmaya balad. ocuklar, kzlar, olanlar Meneke istasyonunu ldurmulard. ekmeceden, Florya-dan, Cennet Mahallesinden, Safra Kyden, Yeilyuvadan duy an gelmiti. Bir yandan da boyuna geliyorlard. Saat drt oldu, istasyon bir iyice dol du. Be olduunda ta aalara kadar, demiryolu kprsnn altna kadar, denizin kysna kad olu olmutu. Yakc gnein alnnda kalabalk eki eki terliyordu. t kmyordu. Be buua doru Kerem olunda sar kz. Sar kzn salar pslakt ve boynuna yapmt. Giyitleri de pslakt, caman yeil gzleri gittike kocamanlayordu. Kerem Usta ok gzel giyinmi, yalm kzl bi kmt. Kalabalk Kerem Us,tay grnce yle bir dalgaland, sonra birdenbire olduu yerde dondu kal a kesildi. Tren scaktan yanan, ter iinde kalm, eki eki insan kokan istasyona girdi. Kalabalk hi mad. Tren durdu. Dumanlar fkrtt kalabaln yzne. stasyonda trenden bir tek Neriman indi. Mavi bir giyit vard zerinde. oraplar da maviy di. Duman renginde bir bart balamt. Kucanda bir ocuk tutuyordu. Bir buuk iki yan n salar sapsaryd. Gzleri birden Nerimandan Kerem Ustaya evrildi. O, orada yle dikilmi am kurumu kalmt. Neriman akn akn kalabala bakt. Ne olup bittiini bilmiyordu. Bi uklara, bir Kereme, bir sar kza bakt... Sendeledi. 232 AIR AKAN SU Utand. Birden ter iinde kald. Ter kulunlarndan bir anda fkrd. Durdu, gene kalabala yan Kereme bakt. Ne oluyordu? Durdu, Keremin kendisine gelmesini bekledi. Yz ocuka bi r glmsemede aydnland, apak dileri parlad. Bir daha, yaltaklanrca glmsedi, Kerem Usta ad. Donmu kalmt. "Kerem," dedi, "Kerem, ne oldu sana? Niye yle orada duruyorsun? Donmu kalm? Ne var K erem?" Sendeleyerek, aya ayana dolanarak yrd, elindeki ocuu Kereme uzatt. Kerem kendinde o k uzatlan ocuu kapt. Az daha ocuu kapmasayd ocuk istasyonun imentosuna decek, ba vard ocuklarna sarld. Alad. Bir sre ocuunu da kucanda tuttu. Yz pslak oldu rdu. Kadn bavulunu gsterdi: "Al da yr," dedi. Kerem bavulu, kurulmu Bir makine gibi uzand ald, Nerima-nn ardnca yrd. Sar kz da on a yryordu. "ocuu bana ver," dedi sar kz. Kerem ocuu ona uzatt. Bir gece Keremin evi yand, tuzla oldu. Kl oldu. Sar kz, pslak, denizden Rstem kard. "Alama demez bu hayat" trks Aradan uzun bir zaman geti. Ancak Laz Mustafa Keremin evinin yerine bir gecekondu yapncadr ki mahalleli burada Kerem Usta adnda bir kiinin oturmu olduunu, bandan byl

iler gemi bulunduunu hayal meyal ansd. Yaaa, Kerem Usta bu gecekonduyu diiyle trnayla kurdu. Bu gecekondunun her bir tanda, k umunda, imentosunda, tahtasnda onun bir damla teri var. Yllar nce... Kim sebep olduy sa gz kr olsun, onmasn, arnmasn... Bir mutluluu, bir gzellii ykanlar. Ben bu ad, 1970 yl Mays aynn on birinde, pazartesi gn, kayplara karm en iyi do uum insan Kerem Usta stne, onun yanm evinin klleri yanna oturaraktan akasya kokular i yreim yanarak syledim. 233 NDEKLER Sar Scak Bebek Yatak Dkkanc Sprge Kei Sinek Haner Beyaz Pantolon Halis Serkisof Yeil Kertenkele Bana Bak, Karda! Yolda Kalemler Turnalar Avc Ekin Sahan Ahmed Kavun Karpuz Pis Hikaye Hrsz Ar Akan Su 7 15 42 49 71 77 82 87 91 104 113 123 130 137 146 154 158 162 168 172 201 210 Yaymlayan: Adam Yaynclk ve Matbaaclk A.. Kapak Bask: efik Matbaas Bask: efik Matbaas Yaar Kemal Sar Scak Birinci basm San Scak adyla 1952 ylnda yaplan bu kitap baka ykler eklenerek genile ar Scak - Btn Hikyeler adyla ilk olarak 1967 ylnda yaymlanmtr.

"Korkun bir duyarlk ve acmasz bir iir..." (Observer, ngiltere) "Sadelik ve drstlkle anlatlan bu ykler insann belleine kaznyor." (The Mihvaukee Journal, ABD) "Yoksulluk, bo inanlar, sinekler, toz, lmne alma, usuz bucakszlk, bitkinlik, yabanl . (...) aresizlikten doan acma ve duyarln evrensel boyutlar." (The Guardian, ngiltere) adam 548 ISBN 975-418-342-2 9 78975 418342 9 Yaar Kemal _ Sar Scak