Η Άμεση Δημοκρατία και η Κυριαρχία των Πολιτών

«…
Η κυριαρχία του δήμου εκφράζεται και στην έννοια του πολίτη, ο οποίος στη
δημοκρατία καθορίζεται ακριβώς απó την συμμετοχή στην πολιτική ζoή και
την εçουσία, απó την άσκηση εçουσίας υπó óλες τις μορφές της: «πολίτης
με την απóλυτη έννοια του óρου είναι αυτóς που δúναται να yίνει άρχοντας
και δικαστής». Aυτó δεν είναι μια αφηρημένη yενική αρχή, ένα θεoρητικó
δικαίoμα, αλλά πραyματοποιείται ουσιαστικά εντóς της πóλεoς, δια μέσου
τoν θεσμών και τoν διαδικασιών, που δημιοúρyησε η ίδια η δημοκρατική
κοινoνία. Kυρίoς η κλήρoσις είναι αυτή που επιτρέπει την εναλλαyή óλoν
τoν πολιτών στην εçουσία, το κατά μέρος άρχειν και άρχεσθαι. Η
ουσιαστική συμμετοχή óλoν τoν ελευθέρoν στην εçουσία υπó óλες τις
ρητές μορφές της, χαρακτηρίζει μóνο τη δημοκρατία, και είναι ανúπαρκτη
και αδιανóητη στα άλλα πολιτεúματα, καθώς και στα σημερινά, τα οποία
κακώς αυτοχαρακτηρίζονται αυτάρεσκα oς δημοκρατίες. Eίναι καθαρώτατες
ολιyαρχίες υπó την έννοια óτι σε αυτά μóνον ολίyοι λαμβάνουν τις
αποφάσεις και μóνο ολίyοι μετέχουν κρίσεoς και αρχής.
Zήμερα δηλαδή διαπιστώνουμε óτι το βασικó ερώτημα «ποιος πρέπει να
είναι ο κúριος της πóλεoς» δεν τίθεται καθóλου, θεoρείται óτι είναι λυμένο.
Hράyματι τα συντάyματα τoν δυτικών χoρών διακηρúσσουν óτι είναι
δημοκρατίες, οι διανοοúμενοι πιστοποιοúν óτι óντoς είναι δημοκρατίες και
οι κάτοικοι τoν χoρών αυτών είναι πεπεισμένοι óτι είναι πολίτες και ζουν σε
δημοκρατίες. Mε αυτó εννοοúν óτι οι ολίyοι κυβερνοúν, λαμβάνουν τις
αποφάσεις, νομοθετοúν και ασκοúν την εçουσία ενώ οι υπóλοιποι τους
εκλέyουν, υπακοúουν και εκτελοúν τις αποφάσεις. Zε αυτó άλλoστε έyκειται
και η μóνη εçουσία που έχουν οι πολλοί: τη μóνη απóφαση που μποροúν
να λάβουν είναι ποιος θα αποφασίζει αντί yι αυτοúς, yια αυτοúς. Aλλά αυτó
δεν είναι άσκηση εçουσίας, είναι αποποίηση, εκποίηση και εκχώρηση
εçουσίας στους «αντιπροσώπους», βουλευτές, νομάρχες και δημάρχους, οι
οποίοι βεβαίoς δεν αντιπροσoπεúουν τα συμφέροντα τoν µηφοφóρoν
παρά τα δικά τους, τoν συyyενών τoν φίλoν και τoν κομμάτoν τους.
Zυνεπώς ευλóyoς διερoτάται καθε σοβαρóς και εχέφρoν άνθρoπος εάν
πρóκειται yια άyνοια ή yια απάτη, yια φαντασίoση ή yια ιδεολοyική
νεúρoση τoν κυβερνώντoν και τoν κυβερνoμένoν. Tο yεyονóς πάντoς
είναι óτι στα σημερινά ολιyαρχικά καθεστώτα δεν υπάρχουν πολίτες, η
συντριπτική πλειονóτητα τoν ανθρώπoν δεν λαμβάνει τις αποφάσεις και
δεν ασκεί καμιά εçουσία. Kαταχρηστικώς αυτοονομάζονται πολίτες ÷ οι
αρχαίοι συλλήβδην θα τους θεoροúσαν αμαθείς πολιτικώς και ευήθεις. Aεν
υπάρχουν πολίτες αλλά µηφοφóροι, οπαδοί, καταναλoτές, τηλεθεατές,
ακροατές, συμβιβασμένοι, αδιάφοροι και απαθείς που ζουν στο
βιοποριστικó περιθώριο μιας yκρίζας καθημερινóτητας. Aηλαδή απράyμονες
και αχρείοι, óπoς έλεyε ο Hερικλής στον «Eπιτάφιο», οι οποίοι είναι νóσος
πóλεoς και θα πρέπει να αποβάλλονται, óπoς διεκήρυσσε η
δημοκρατική αντίληµη και πολú oραία εçέφρασε ο Hρoταyóρας. Zήμερα
óχι μóνο δεν αποβάλλονται αλλά είναι η κúρια κοινoνική αçία, με συνέπεια
η κοινoνία να νοσεί βαθúτατα και να σήπεται. Aπó τη στιyμή που το
οδoδóς και τυμπανιαίο πτώμα της δεν αyyίζει τις αισθήσεις σημαίνει óτι
έχουν χαθεί και τα αισθητήρια óρyανα του κοινoνικοú σώματος.
Tι απομένει λοιπóν, τι μπορεί να yίνει; Η πρoταρχική συνθήκη yια τη
συyκρóτηση μιας άλλης προοπτικής, μιας άλλης πολιτικής πράçεoς, είναι η
απελευθέρoση απó τις ιδεολοyίες της αντιπροσώπευσης, απó τα κóμματα
και τους «αντιπροσώπους», η χειραφέτηση απó το μúθο óτι ζοúμε σε
δημοκρατία και óτι είμαστε πολίτες. Aπαραίτητη προüπóθεση είναι επίσης η
συνειδητοποίηση του yεyονóτος óτι είμαστε δοúλοι (πολιτικώς) ÷ διóτι αυτó
σήμαινε δοúλος στην αρχαία Aθήνα: αυτóς που δεν είναι ελεúθερος, που
δεν είναι πολίτης, που δεν συμμετέχει στην εçουσία και στις αποφάσεις.
Zυνεπώς πρέπει να διεκδικήσουμε την πολιτική ελευθερία, να çαναyίνουμε
πολίτες, να σταματήσουμε να είμαστε δοúλοι. Nα διεκδικήσουμε τη
συμμετοχή μας στη διαμóρφoση και τη λήµη τoν αποφάσεoν που
αφοροúν τη ζoή μας και καθορίζουν το μέλλον μας, να επιτúχουμε τη
συμμετοχή μας στην άσκηση της εçουσίας άμεσα, χoρίς αντιπροσώπους.»