Professional Documents
Culture Documents
i _____________ 1. kata sandang; sang, si; macan, sang harimau; 2. kata depan; tuni, tadi; 3. kependekan dari kata Isaka; 4. huruf sakti kelima dalam panca aksara (Sa, Ba, Ta, A, I) yang bermakna Isana; 5. bunyi vokal. ia ____________ dia, ia. iab I _________ sebaya, seumur; tiang liu an suba masekolah, (orang) seumur saya banyak yang sudah bersekolah.
maiab .................. sebaya, seumur; tiang teken ia, saya sebaya dengan dia. iaban ................... sebaya dengan; -I Madn makejang suba masekolah (orang-orang) sebaya (seumur) dengan I Mad sudah semuanya bersekolah. maiaban .............. sebaya, seumur dengan.
iab II _________ banjir kecil; tukad , sungai itu mengalami banjir kecil. iab III ________ imbas (api).
iabin api .............. kena imbas api, diimbasi api.
iad ___________ terasa sakit pada punggung karena kena benda keras atau dipukul; tundun jagura, punggung saya (terasa) sakit dipukulnya. iah ___________ wah. iak ___________ riak.
maiak .................. beriak.
iang __________ saya; mara tka, saya baru datang. ias I __________ keadaan nasi (bubur) waktu ditanak yang airnya sudah menguap menandakan hampir masak.
iasang .................. uapkan airnya (nasi, bubur yang sedang ditanak). iasanga ................ diungkapnya airnya (nasi, bubur yang sedang ditanak). ngiasang .............. menguapkan airnya (nasi bubur yang sedang ditanak).
gati,
iat ___________ 1. agak kering; nyuh suba , kelapa itu sudah agak kering kulitnya (tanda tua); 2. ki, nakal; jalma ,manusia nakal. iba K _________ 1. kamu; mati tebek kai, mati kamu kutikam; mati idup kai ki, dikatakan kepada orang yang mementingkan diri sendiri; 2. diri; nyemakang , mengambil untuk diri sendiri.
iban ................... dirimu. iba-iba ................. sendiri-sendiri; nymak , mengambil sendirisendiri. iba-ibana ............ sendiri-sendirinya.
ibag __________ lebar, bidang (dada); tangkahn , dadanya bidang (lebar). ibah I ________ tidak rata (seperti papan, daun pintu dsb) karena kena panas sehingga mengerut sebelah. ibah II _______ hibah.
ibahang ............... hibahkan. ibahanga ............. dihibahkannya. ngibahang ............ menghibahkan; ia carik tekn pianakn, ia mengibahkan sawah kepada anaknya. kibahang ............. dihibahkan.
ibek __________ penuh. ibeng ________ ribut. iber __________ ngiber .................. terbang berkeliling (berputar-putar). iber-iber .............. ayam atau burung perkutut yang dilepaskan pada waktu menara usungan mayat baru tiba dikuburan. maibr-ibran ..... terbang berkejar-kejaran.
ibi ___________ kemarin; kudiang ngalih dinan pb, sangat sulit memperbaiki sesuatu yang sudah telanjur.
diibi AMI ............ kemarin. ibi lemeng ........... kemarin malam. ibipuan ................ 1. hari-hari yang telah lalu; 2. biasanya; solahn tusing tan kto, biasanya perbuatannya tidak pernah serupa itu. ibi sanja .............. tadi malam. ibing .................... ebeng. ngibing ................ mengebeng. pangibing ............ pengebeng. maibing -ibingan berebeng-ebengan.
paibon ................. tempat pemujaan leluhur dari keluarga yang masih jelas pertalian kekerabatannya ibu lamak ........... bagian lamak yang teratas.
ibuh ASI _____ 1. gemuk; ragan idan pisan, badan beliau sangat gemuk; 2 makmur; jagat - kabiuhaning wadua, ngara makmur rakyatnya banyak. ibuk _________ bingung; keneh gati, pikiran saya bingung sekali.
ngibuk ................. sakit panas sehingga mengigau. ibukang ............... pelihara; - sampin, peliharalah sapi itu. ibukanga ............. 1. ditanya-tanyakannya; 2. dipeliharanya. ngibukang ........... 1. menanyakan; liu anak ia, banyak orang menanyakan dia; 2. mengharapkan; tusing tan upah, tidak pernah mengharapkan upah; 3. menghiraukan; tusing tan pianak, tidak pernah menghiraukan anak; 4. memelihara; ia jemet-sampi, ia rajin memelihara sapi. mibukan ............. bertengkar.
ibul I ________ tumpul (karena salah asah). ibul II ________ ibul-ibulan .......... cara memakai kain panjang seperti dalam tari arja oleh Penari wanita.
ibus __________ daun pohon sejnis palem. ica I ASI _____ tertawa; ida antuk ldang kayunidan, beliau tertawa karena gembira hatinya.
icain .................... tertawai. ngicain ................ menertawai.
Ica II ASI ____ paica .................... pemberian, anugerah; keris saking puri, keris anugerah dari istana. mapaica .............. bersedekah. nunas ica ............. minta tolong.
icak-icak______ udang kecil-kecil yang hidup dalam lumpur payau. ical AMI ______ hilang; jinah titiang , uang saya hilang.
icalang ................ hilangkan. icalanga .............. dihilangkannya. ngicalang ............ menghilangkan. kicalang .............. dihilangkan. kicalan ................ kehilangan.
iceh __________ ngiceh .................. berkali-kali, terus menerus; panakn ngidih pipis, anaknya bcrkali-kali minta uang. icehang ................ kerjakan lebih cepat terus menerus. ngicehang ........... mengerjakan lebih cepat terus-menerus; maga apang nggal pragat, bekerja lebih cepat terus menerus supaya lekas selesai.
icir __________ alat penangkap ikan semacam lukah. icung K ______ icang. ida ASI _______ 1. beliau; rauh mriki, beliau datang kemari; 2. nama gelar bangsawan seperti Bagus dsb; 3. kata ganti orang II tunggal. idam _________ ngidam ................ mengidam. ngidamang .......... mengidamkan. idam-idaman ....... 1.sesuatu yang sangat diinginkan; 2.cita-cita.
idangan_______ sajen terdiri dari lauk pauk dengan daging ayam putih atau itik putih diguling. ideh _________ mideh .................. berkeliling. midehan .............. berkeliling ke sana kemari; edapati malali, janganlah bermain ke sana kemari. ideh-ideh ............. ke sana kemari. banten pakideh ... sajen yang dipersembahkan ke segala penjuru.
cain,
idepang ............... 1. turuti (nasihat); ja pitutur bapan, turutilah nasihat bapakmu; 2. andaikan; dwk tusing ngelah mm bapa, andaikan diri kita tidak punya ibu bapa. ngidepang ........... menuruti (nasihat).
ider __________ ngider .................. mengelilingi; buana, mengarah ke segala penjuru dunia. mider .................. berkeliling. iderang ................ 1. kelilingkan; 2. edarkan. ngiderang ........... mengedarkan. mideran .............. berkeliling. kiderang ............. didarkan. ider-ider .............. kain hiasan yang dipasang pada talang rumah. pangider-ider ...... ilmu tentang kiblat setiap kiblat merupakan kedudukan dewa penguasa kiblat, dengan simbul warna dan senjata masing-masing (Lihat pada nawa dwata).
ido ___________ paido ................... ragu; tak percaya. idong-idong ........ kata-kata untuk menyombongkan diri kepada musuh, sumbar.
ludah
mrah
idu ASI ______ idu. idung ________ Lantang Idung .... nama tokoh yang dihidungnya panjang dalam cerita rakyat.
ieb ___________ semua (rata-rata); bbk mataluh, itik bertelur semuanya; dagangan, dagangan semuanya laku. ied ___________ ribut, kacau;gumi , jaman kacau.
ieg ___________ pertengkaran; eda demen nga , jangan suka membuat pertengkaran.
ngieg .................... mengganggu; eda anak maga, jangan mengganggu orang bekerja. maiegan .............. bertengkar, berkelahi.
ih ___________ yh ieh ___________ suara untuk memanggil itik. ieng __________ (tusing) ieng ........ (tidak) senang kepada seseorang. (tusing) iengin timpal (tidak) disenangi teman.
Igung T ______ panggilan untuk anak laki-laki. ih ____________ kata seru, ih. iid ___________ pindah.
iidang .................. pindahkan. ngiidang .............. mmindahkan. miidan ................. brpindah; anak manyi suba -, orang-orang yang mengetam padi itu sudah berpindah.
iig G _________ hampir robek (pakaian). iing __________ ringan. iip ___________ sagar, lidi ijuk. iis ___________ iris.
ngiis .................... mengiris; - poh, mngiris mangga. maiis .................... (sudah) diiris. kaiis ..................... diiris (oleh). iisa ....................... diirisnya. iisang ................... iriskan. iisin ...................... irisi. iisina .................... diirisnya. iisan ..................... hasil mengiris. ngiisang .............. mengiriskan. ngiisin ................. mengirisi. kaiisang .............. diiriskan. kaiisin ................. diirisi. iis-iis poh ............ nama binatang lunak yang berlendir.
ijah __________ kera hitam yang kecil. ijas I _________ sisir (pisang).
aijas ..................... sesisir (pisang). ijasin ................... (sisiran pisang) pisahkan dari tandannya. ijasina ................. (sisiran pisang) dipisahkannya dari tandannya. ijasan .................. sisiran pisang.
ngijasin ............... memisahkan sisiran pisang dari tandannya. mijasan ............... dalam bentuk sisiran (pisang). kijasin ................. (sisiran pisang) dipisahkan dari tandannya.
ijas II ________ ngijas .................. tampak menonjol dengan jelas dari jauh.
Ijng I ________ ngijeng ................ menunggu (rumah). pangijeng ............ penjaga (rumah); panggal, geraham yang tumbuh paling akhir; sanggah , sanggar pujaan pada pekarangan rumah; karang, penjaga pekarangan rumah yang bersifat gaib. ijengin ................. tunggui terus menerus. ijengina ............... ditungguinya terus-menerus. ngijengin ............. menunggui terus-menerus. kijengin .............. ditunggui terus-menerus (oleh).
ijik, ijig ______ lari dengan langkah kecil (kuda). ijin __________ ijin.
maijin .................. memakai ijin. ijinang ................. ijinkan. ijinanga ............... diijinkannya. ngijinang ............ mengijinkan. kijinang .............. diijinkan (oleh).
ijo ___________ hijau; kacang -, kacang hijau; siap , ayam yang bulunya hijau.
ngijon .................. membeli padi atau buah yang lain yang masih muda (di pohon) dengan maksud mendapat harga lebih murah. ijo bang karna ..... (ayam yang) bulunya hijau telinganya kemerah-merahan. ijo gading ............ 1. nama padi yang warnanya agak kekuningkuningan; 2. (ayam yang) bulunya hijau, kaki dan paruhnya kuning. ijo kedas ............. (ayam yang) bulunya hijau, kaki dan paruhnya putih.
iju ___________ segera tanpa berpikir; eda jeg maga, jangan segera bekerja tanpa berpikir lebih dulu. ijuk I ASI ____ ijuk. ijuk II ________ pintal.
ngijuk .................. memintal. pangijukan ......... alat untuk memintal tali. ijung .................... anak rusa yang masih dalam buntingan.
ikik __________ penyakit kulit berupa bintil-bintil kecil iku ___________ itu. ikud BII ______ payung dari bilah-bilah bambu. ikuh _________ ekor; coloh tendas klt pb, rela dalam perkataan tetapi kikir dalam kenyataan.
mikuh .................. berekor, ngikuhin ............. memberi berekor, mengisi ekor; ngelbang pb, rela memberikan dalam perkataan, tetapi sesungguhnya tidak. ikuh lutung ......... tumbuhan perdu yang bunganya seperti ekor kera.
ikun _________ hirau; -tusing tekn nyama, tidak hirau akan keluarga. ikut _________ ikuh. ila ___________ pantang, bahaya.
ila-ila ................... berbahaya. sakit ila ............... sakit lepra.
ilab I _________ dilap. ilab II_________ imbas : pianakn kena cara janin, anaknya kna imbas (pengaruh) zaman sekarang. ilag __________ mamah.
ngilag .................. memamah; sampin padang, sapi itu memamah rumput. milag ................... termamah. kilag .................... dimamah (oleh) ilaga .................... dimamahnya.
ilak __________ nama tumbuhan liar semacam laos. ilang __________ hilang; pipisn uangnya hilang; uli sakit nganti n bapann
ileg __________ ngileg .................. bergerak ke kiri ke kanan; berlenggang lenggok ke kiri ke kanan. ilegang ................ lenggokkan ke kiri ke kanan. ileganga .............. dilenggokkannya ke kiri ke kanan. ngilegang ............ menggerakkan (melenggokkan) ke kiri kanan. ileg-ileg ............... berlenggang lenggok.
ileh __________ aileh .................... satu kali berkeliling; malaib, lari satu kali berkeliling. mileh ................... berkeliling. paileh .................. aturan, urutan. ilehang ................ kelilingkan. ilehanga .............. dikelilingkannya. ilehin ................... kelilingi. ilehina ................. dikelilinginya. ngilehang ............ mengelilingkan. ngilehin ............... mengelilingi. kilehang .............. dikelilingkian. kilehin ................. dikelilingi. ileh-ileh ............... kian kemari.
mileh-ilehan ....... pergi kian kemari: edamalali, jangan pergi bermain-main kian kemari.
iler __________ ngiler ................... sangat ingin akan sesuatu; baana tekn bajunn, sangat ingin akan bajunya
ili ____________ ngili ..................... lari ketakutan. ilid ....................... tersembunyi, terlindung, tidak tampak. ilidang ................. sembunyikan. ilidanga ............... disembunyikan. ilidin .................... lindungi hingga tidak kelihatan (tak tampak). ilidina .................. dilindunginya hingga tidak kelihatan. ngilidang ............. 1. menyembunyikan; ia setata makidihang apan-apan tekn nyamann, ia selalu menyembunyikan memberikan apa-apa kepada keluarganya; 2. ki menguburkan. ngilidin ................ melindungi sehingga tidak tampak. milidan................. bersembunyi,bersembunyi-sembunyi (memberikan sesuatu). kilidang ............... disembunyikan. kilidin .................. dilindungi hingga tidak tampak.
iling K _______ ilingin .................. lihat, perhatikan. ilingina ................ dilihatnya. ngilingin .............. melihat, memperhatikan.
ilis ___________ ngilis .................... jelas; munyinn dingeh uli dini, suaranya jelas kedengaran dari sini. ilisang .................. utamakan; gegan n, utamakan pekerjaan ini.
ilon __________ ilonin ................... bela. ilonina ................. dibelanya. ngilonin ............... membela satu pihak. mapilonan .......... berpihak; liu anak tekn ia, banyak orang yang berpihak kepadanya. kilonin ................. dibela. ilon-ilon .............. pilih kasih.
ilut __________ 1. pilin; talin ento, pilinlah tali itu; 2. cubit; paann, cubit pahanya (dengan cara memilin).
ngilut ................... 1. memilin; 2. mencubit. milut .................... (sudah) dipilin. kailut ................... 1. dipilin (oleh); 2. dicubit (oleh). iluta ..................... 1. dipilinnya; 2. dicubitnya. ilutang ................. pilinkan. ilutanga ............... dipilinkannya.
ngilutang ............ memilinkan. kilutang .............. dipilinkan. ilut-ilutan ............ hasil memilin.
imba _________ contoh, teladan; nyurat, contoh menulis. imbang I _____ imbangang .......... bandingkan; malu tekn an bandingkan dulu dengan yang lain. imbanganga ........ dibandingkannya. ngimbangang ..... membandingkan. imbang-imbangan perbandingan. lnan,
imbang II _____
ngimbang ............ terbang berputar putar, terbang melayangmelayang ; daran duur umah, burung dara itu terbang melayang layang di atas rumah. imbangang .......... terbangkan. imbanganga ........ diterbangkannya. ngimbangang ...... menerbangkan; i bapa dara, ayah menerbangkan burung dara. kimbangang ........ diterbangkan dst.
impas ________ mimpas ............... berselisih jalan. impasin ............... hindari, jangan dipapas. impasina ............. dihindarinya, tidak dipapasnya. ngimpasin ........... menghindari; nyuh, kelapa berbuah pada waktunya. kimpasin ............. dihindari. pangimpas-impas ilmu penolak bala.
tidak
mau
imut-imut ____ menggerutu. in I __________ akhiran yang artinya sama dengan akhiran i; tegak , duduki; timpug, lempari. in II __________ sisipan yang artinya sama dengan awalan di ; s urat, ditulis. ina ___________ induk; n siap, induk ayam; n lima, ibu jari tangan; n batis, ibu
inab AMI _____ minab .................. barangkali; ipun nnten rauh, barangkali ia tidak datang. inabang ............... kira, sangka; titiang ipun nnten rauh, saya kira (kukira, kusangka) ia tidak datang.
inang ________ 1. terang; natah , pekarangan terang (bersih); 2. ringan, enteng; keneh , pikiran ringan (enteng). inargama _____ inargama ............ yang umpamakan, andaikan, ibaratkan.
incang _______ ngincang ............. lari ke sana kemari dengan maksud dapat lolos dari penjagaan, atau rintangan seseorang. incangang ........... larikan diri dstnya. incanganga ......... dilarikannya dirinya dstnya. ngincangang ....... melarikan diri dstnya. mincang-incangan lari kejar-mengejar ke sana kemari.
incangan ASI _ kening. inced ________ pintalan (tali) terlalu keras sehingga rusak inceg _________ cepat, tergesa-gesa; pajalann, jalannya cepat.
incegang .............. cepatkan. inceganga ............ dicepatkannya. incegin ................ percepat. ngincegang ......... mempercepat, bertambah cepat. pincegin .............. percepat. inceg-inceg .......... cepat-cepat, tergesa-gesa.
incem ________ ngincem .............. berkali-kali; ia mablanja, ia berkali-kali berbelanja. ngincemin ........... berkali-kali; ia nyemak, ia berkali-kali mengambil.
incil _________ ngincil ................. di tepi sekali hingga hampir jatuh (letak barang,duduk,berdiri).
incuh ________ sibuk; maga, sibuk bekerja. incuk ________ intuk. incung _______ icungina .............. diikutinya, disertainya; ia baan panakn, ia diikutinya (kesana kemari) oleh anaknya. ngincungin mengikuti, menyertai (kemanamana).
inda I ________ minda .................. berupa, berwujud; gegann suba, pekerjaannya sudah berupa (berwujud). pinda ................... bentuk, lambang. mapinda .............. berbentuk, berwujud; togog gruda, patung itu berbentuk garuda.
indayang ............. cobalah; rerehang asiki, cobalah carikan satu (buah). indayanga ........... dicobanya. ngindayang ......... mencoba. kindayang ........... dicoba (oleh).
indang I ______ tampi seperti mengayak dengan niru; baas, tampilah beras itu.
ngindang ............. menampi (beras) dengan gerakan - gerakan sebagai mengayak; baas, menampi beras (dengan gerakan seperti mengayak).
indang II _____ imbang II. indang III ____ ngindang ............. terbang : daran , burung dara terbang.
indeng _______ ngindeng ............. ke sana kemari. indengang ........... bawa ke sana kemari. indenganga ......... dibawanya ke sana kemari. ngindengang ....... membawa kesana kemari. mindengan .......... pergi ke sana kemari. indeng-indeng .... pergi ke sana ke mari (untuk menghibur).
indik AMI ____ perihal; punika sampun uningin titiang, perihal itu sudah saya ketahui.
indikang .............. usahakan supaya pekerjaan berhasil baik. ngindikang ......... mengusahakan dstnya.
dasa indria .......... sepuluh macam nafsu yang diakibatkan oleh panca indera. panca indria ....... lima macam nafsu yang diakibatkan oleh panca indra.
inep _________ nginep ................. menginap, bermalam; ia jumah timpaln, ia menginap di rumah kawannya inepang ............... tahan untuk bermalam, inapkan. inepanga ............. ditahannya untuk bermalam diinapkannya. inepin .................. inapi inepina ................ diinapinya dengan bermalam. minepan .............. bermalam; di jalan, bermalam di tengah perjalanan. nginepang ........... menahan untuk bermalam. nginepin .............. menginapi. inep-inepan ......... orang-orang yang ikut bermalam. minep-inepan ..... bermalam di rumah orang lain.
ing I _________ 1. akhiran penghubung kata; purnaman Kapat, pada purnama dalam bulan Kapat (Oktober); tilem Kasanga, bulan mati pada bulan Kasanga (Maret); 2. di; mungguh surat, tersebut di (dalam) surat ing II ________ i.4. inga __________ tafsir.
nginga ................. menafsir.
ingan II ______
inganin ................ taksir, kira-kirakan. inganina .............. ditaksirnya, dikira-kirakannya. nginganin ............ menaksir. painganan ........... kira-kira.
ingar ________ bingar ingas ________ inggas inggat ________ minggat ............... pergi tanpa memberitahu.
ing __________ kurang hati-hati. ingeh ________ ribut. ingel I ________ ileg. ingel II _______ 100 juta. ingen _________ ingan II. inger _________ minger ................ mendengar. inger-inger........... pangkal telinga.
kapingetin .......... ditandai. inget-ingetan ...... 1. lupa-lupa ingat; 2. tanda untuk mengingat; 3. kenang-kenangan.
inggek I ______ nginggek ............. bergoyang (tubuh). inggekang ........... goyangkan. inggekanga ......... digoyangkannya. inggekin .............. goyangi. inggekina ............ digoyanginya. inggekan ............. goyangan. nginggekang ....... menggoyangkan. nginggekin .......... menggoyangi. kinggekang ......... digoyangkan. inggek-inggek ..... berlenggok-berlengok.
inggek II _____ minggek .............. condong (matahari); matanain kauh, matahari condong ke barat.
inggel ________ ikal, bergelombang; bokn , rambutnya ikal (bergelombang). inggih AMI ___ ya; lunga mrika? ! pergi ke sana? ya!
inggih punika ..... yaitu. inggihan AMI ..... walaupun; asapunika, walaupun demikian.
inggu ________ nama zat untuk bahan obat. ingid _________ runcing, tajam.
nyanyap aingid ... tajam dan runcing; calingn , taringnya tajam dan runcing
ingka ________ anyaman dari lidi janur yang berbentuk bundar ceper. ingkel ________ perhitungan hari yang lamanya masing-masing tujuh hari ( wong, Sato, Mina, Manuk, Taru, Buku)
ingkel-ingkel ....... terbahak-bahak, kedk , tertawa terbahakbahak.
ingon-ingon __ binatang peliharaan. ingong _______ aku. ingsah _______ bersihkan dengan air, cuci (beras dsb). baas cucilah beras itu.
ngingsah ............. mencuci baas, mencuci beras. mingsah .............. (sudah) dicuci (beras dsb). kingsah ............... (beras) dicuci (oleh) ingsahang ........... cucikan (beras). ingsahanga ......... dicucikannya (beras). ingsahin .............. cuci, bersihkan (beras). ingsahan ............. air cucian beras; yh baas, air cucian beras. ngingsahang ....... mencucikan (beras). ngingsahin .......... mencuci; membersihkan; baas, mencuci beras; gebeh membersihkan tempayan. kingsahang ......... dicucikan(beras). kingsahin ............ dicuci, dibersihkan. ingsah-ingsahan .. ..1. bekas cucian; 2. hasil mencuci (beras).
makan,
suguhkan
inguna ................. disugihinya makanan. ngingu ................. menyugi makanan. mingu .................. (sudah) disuguhi makanan. pangingu ............. suguhan. kingu ................... disuguhi makanan. mingu-inguan ..... berpesta pora.
inih __________ hemat; gati nganggon sabun, hemat sekali mempergunakan sabun.
nginih .................. menghemat. inihang ................ hematkan. inihanga .............. dihematkannya. nginihang ............ makin hemat.
ining ________ gining. inja I _________ penyakit anak-anak semacam bisul di kepala. inja II ________ bermacam-macam gerakan bayi injik _________ injik-injik ........... berjingkat-jingkat; pajalann , jalannya berjingkat-jingkat.
ijin __________ sipulut hitam; buka siap sambehin pb, orang yang sangat kebingungan. injun _________ terhuyung-huyung. intar-intaran kruna __ perumpamaan kata intaran _______ nama pohon yang daunnya biasa dipakai sajen, biasanya untuk, upacara pensucian jenazah (ngabn ); alisne medon pb, bentuk alis yang baik seperti daun intaran (bulan sabit). int __________ intai.
ngint .................. mengintai. mint ................... (sudah) diintai. pangint .............. pangamong. bibi int ............... inang pengasuh.
intek ________ intuk. inten _________ intan. intil __________ ngintil .................. mengikuti. intil-intil .............. ikut (berjalan di belakang seseorang) ngintil-intil ......... mengikuti (berjalan dibelakang seseorang).
ngintukin ............ menumbuki. pangintukan ....... alat untuk menumbuk. kintukang ........... ditumbukkan. kintukin .............. ditumbuki. intuk-intukan ..... hasil menumbuk.
inum ________ inem. inur __________ inur-inuran ......... kurang waras; jlema -, manusia kurang waras.
inya __________ pemain wanita dalam tari arja yang berperan sebagai pelayan. inyah ________ nginyah ............... berjemur.
inyang _______ kelapa yang menjelang tua. inyeng _______ minyengan .......... ke sana ke mari (pergi).
io, ngio ______ mengganggu. ios ___________ ngiosin ................ mengelak; siape , ayam mengelak ............ (tidak mau berlaga).
ipi ____________ ngipi .................... bermimpi. ipianga ................ diimpikannya. ipian .................... impian. ngipiang .............. memimpikan. kipiang ................ diimpikan.
ipuh _________ 1. asah; 2. seruduk; pundukan kbo, pematang diseruduk oleh kerbau.
ngipuh ................. 1. mengasah; 2. menyeruduk. ipuha ................... l.diseruduknya; 2.diasahnya. ipuhang ............... asahkan. ipuhanga ............. diasahnya. ngipuhang .......... mengasahkan; tiuk, meng-asahkan pisau.
ipun I Aso ____ ia. ipun II _______ nama ikan kecil-kecil (yang baru menetas dari telur induknya, hidup berkumpul-kumpul menuju ke hulu sungai). ira ___________ aku. irag __________ lumatkan dan aduk.
ngirag .................. melumatkan dan mengaduk; sat, melumatkan dan mengaduk adonan satai. iragang ................ lumatkan dan aduk. ngiragang ........... melumatkan dan mengaduk
irib __________ mirib-miribn .... barangkali; ia an tka, barangkali dia yang datang.
irid ngirid .................. menarik; tali, menarik tali; piutang, menarik piutang dengan mengambil harta benda miliknya seharga piutangnya
irika ASI _____ di sana. iriki ASI _____ di sini. iring ASI _____ antar, sertai.
ngiring ................ mengantar, menyertai. kairing ................ diantar (oleh), disertai (oleh). pangiring ............ 1. pengantar, pengikut; 2. akhiran. iringa .................. diantarnya, disertainya. iringan ................ pengantar, pengikut. ngiringang .......... mengantarkan, menyertai. miringan ............. berpengantar. kiringang ............ diantarkan.
pangiris ............... pisau besar untuk mengiris atau untuk menyadap nira. iris-iris poh .......... nama binatang sejenis siput, tapi tanpa cangkang.
iruk _________ kiruk. irun __________ nama tumbuhan sejenis pinang. irung ASI ____ hidung. irut __________ kirut. Isa ___________ nama lain dari dewa Siwa. Isaka _________ tahun Saka iseh I ________ nama pohon sejenis beringin. iseh II ________ nama upacara untuk padi semasih di sawah menjelang bermayang
ngiseh .................. melakukan upacara iseh. miseh ................... (sudah) dilakukan upacara iseh.
jalur-jalur
iseng-isengan ....... karena iseng, tidak sungguh-sungguh; manyurat, menulis (mengarang) karena iseng.
isi II _________ daging; n paa, daging paha. isib, misib ___ mirip. isis __________ agak kering (jemuran).
isisang ................. keringkan. isisanga ............... dikeringkannya. ngisisang ............. mengeringkan. kisisang ............... dikeringkan.
isit ___________ gusi; n ngmbang rijasa pb, gusinya merah (sebagai bunga rijasa). iso Ka ________ babat; sat , satai dari babat. isor _________ sor.
ngisor .................. pasangan taji yang terletak pada jari tengah ayam tanpa diikat dengan pangkal telapak kakinya.
istri ASI ______ perempuan, wanita; madu oka asiki, mempunyai anak perempuan seorang. isuh-isuh _____ nama sajen yang tujuannya untuk mensucikan.
misuh-isuh ........... telah diberi isuh-isuh. ngisuh-isuhin ....... melakukan upacara isuh-isuh pada. kisuh-isuhin ......... dibuatkan upacara isuh-isuh.
Iswara ________ dewa Iswara. iteh __________ asyik, sibuk; anak cenik ento maplalian, anak kecil itu asyik bermain-main.
itehang ................ asyikkan. itehanga .............. diasyikkannya. ngitehang ............ makin asyik.
itek __________ 1. pekat; santen , santan pekat; 2. keruh; yh , air keruh. item _________ hitam; batu , batu hitam. itep __________ asyik, sibuk, cermat bekerja.
itepang ................ asyikkan. itepanga .............. diasyikkannya. ngitepang ............ makin giat, makin asyik. kitepang .............. digiatkan.
ituk-ituk _____ nama jenis jejaitan alat sajen dari janur bersudut tiga. itung _________ hitung.
ngitung ................ menghitung, berhitung. mitung ................ (sudah) dihitung. itunga .................. dihitungnya. itungang .............. hitungkan. itunganga ............ dihitungkannya. itungin ................ hitungi. itungina .............. 1. dihitungnya; 2. dipikirnya. itungan ................ perhitungan. ngitungang ......... 1. menghitungkan; 2. memikirkan; 3. mengatur. ngitungin ............ 1. menghitung; 2. memikirkan; 3. mengatur. mitungan ............ bermufakat. pitungan ............. pikiran, pendapat. mapitungan ........ bermufakat, bermusyawarah
iu ____________ ikan hiu. iug I _________ bengkok (mata pisau); rain tiuk , mata pisau bengkok.
iugang ................. bengkokkan. ngiugang ............. membengkokkan. kiugang ............... dibengkokkan.
iug II _________ tidur (bahasa anak-anak). iuh I _________ ribut; gumin , masyarakat ribut. iuh II ________ pintal; talin, pintal tali itu.
iuh III T ______ bunyi memanggil itik. iun ASI ______ hyun. iunan ASI ____ santapan, hidangan. iung iungang ............... nina bobokkan. iunganga ............. dinina bobokkan. ngiungang ........... menina bobokkan. kiungang ............. dinina bobokkan. ngiung-iungang ... menina bobokkan;- rar bayi.
menina bobokkan
iur ___________ 1. ribut; gumi-, negeri ribut; 2. tersebar; ortann, tersebar beritanya.
ngiurang ............. meributkan, menyebarkan.
ius I _________ mius .................... sudah masak karena kena imbas panas. iusin .................... kenai imbas panas. iusina .................. dikenainya imbas panas. iusan .................... imbas panas. ngiusin ................ menyebabkan kena imbas panas. kiusin .................. dikenai imbas panas.
ius II _________ 1. nasib, takdir; - dwk kn, nasib diri sendiri begini; 2. Keadaan; - gumi, keadaan dunia. iwak AMI _____ ikan, daging.
miwak ................. berisi ikan, berisi daging.
ngiwang matutang (berkuasa) menentukan salah atau benar. nunas iwang ....... minta maaf.
iwas K _______ iwasin .................. lihat; - uli dini, lihat dari sini. iwasina ................ dilihatnya. ngiwasang ........... melihat dengan;-mata, melihat dengan mata. ngiwasin .............. melihat, memandangi. miwasan .............. melihat, memandang. kiwasin ................ dilihat.
iwel __________ nama kue dari tepung pulut hitam yang digoreng tanpa minyak dicampur gula aren dan kelapa parut, serupa dodol tetapi agak kurang lumat.
ngiwel .................. membuat iwel. miwel .................. berisi iwel.