judiT baTleri sqesis/genderis/survilis subieqtebi* gamomcemlis winasityvaoba judiT baTleris Semoqmedeba filosofias an feministur Teorias miekuTvneba; is Sors dgas,

magaliTad, kulturis kvlevebis im nawilisgan, romelsac mediis kvlevebi moicavs. warmodgenil narkvevSi baTleri Tavis argumentebs ori mniSvnelovani frangi feministi filosofosis simon de bovuarisa (eqsistencialisti, romelic 1940-50-an wlebSi moRvaweobda da xSirad miiCneva pirvel Tanamedrove feminist moazrovned) da lus irigares (post-struqturalisti, ZiriTadad 1970-anebSi moRvaweobda) naazrevze komentarebis saxiT aviTarebs. es narkvevi kulturis kvlevebisTvis mniSvnelovania, radgan, de loretisis da sijvkis, iseve rogorc (sxva sferoebSi) babas, spivakisa da freizeris masgavsad, baTleri gvaZlevs abstraqtul konceptur karkass, romelic marTla sasrgebloa konkretul SemTxvevebze orientirebuli, deskripciuli analizisTvis, romelic metad axasiaTebs kulturis kvlevebs. baTleris am narkvevSi warmodgenili ZiriTadi ideebi enaTesaveba sijvikis aqve dabeWdil narkvevSi wrmodgenil ideebs. maTi Sejameba ase SeiZleba: yvela qali feministi ar aris; genderi ar unda gavuigivoT sqess; qalebs ar amowuravs da gansazRvravs qaloba (anu qalebi ar arian mxolod qalebi); genderuli rolebis SenarCuneba maTi mudmivi SesrulebiT xdeba; heteroseqsualoba normaluria ara bunebis ZaliT, aramed hetero-normatiuli socialuri reJimebis farglebSi. am wanamZRvrebTan baTleri midis imiT, rom dekonstruqcionistuli meTodis gamoyenebiT erTmaneTTan akavSirebs fukosgan aTvisebul garkveul ideebs da fsiqoanalizis garkveul saxes. baTleri fukos exmianeba roca amtkicebs, rom socialuri da samarTlebrivi wesebi, romlebic TiTqos zRudavs Tavisuflebas, sinamdvileSi winapirobebs qmnis im identobebisTvis, romlebSic Tavisufleba azriani da sasurveli xdeba. is froidis exmianeba imiT, rom survilebi, miswrafebebi da identobebi misTvis ar aris ubralod socialuri konstruqciebi. isini ekuTvnis sxeuls, romelic ar aris bolomde ideologiuri an ojaxuri struqturebis nayofi. magaliTad, sakuTari sqesisken ltolva ar unda gamoviyvanoT arc individualuri cxovrebis istoriebidan (verSemdgari socializaciis an Semdgari disidentobis ambebidan) da arc im negatiuri kodebisgan, romlebic aseT ltolvas kulturulad da samarTlebrivad eniWeba. sakuTari sqesisken ltolva sxeuls ekuTvnis, romel sxva instanciaSic ar unda moipovebdes is definicias da Zalas. baTleri dekonstruqcionistia yvelaze metad imaSi, rom is sakuTar azrebs ar alagebs binarul opoziciebad. am narkvevSi is akritikebs warmodgenas, rom adamianebs aucileblad ori genderidan erT-erTi aqvT; aseve gakritikebulia idea, rom arCevani unda gavakeToT bunebasa da aRzrdas [nurture]OSoris. baTleri dekonstruqciisgan iRebs mgrZnobiarobas im xerxebis mimarT, romlebiTac SeiZleba performatuli metyvelebis aqtebi deskripciebad gasaRdes: magaliTad, misTvis yvelaze saitereso SemTxveva rom movitanoT, Cven xSirad aRvwerT sakuTar Tavebs, rogorc identobebis mqoneT ise, ToTqos es identobebi realur samyaroSi arsebobdes; xolo sinamdvileSi am identobebs qmnis is frazebi, romlebiTac maTze vsaubrobT. identobaze laparaki imdenadvea misi obieqtebis Semqmneli performansi, ramdenadac is aris realurad arsebuli sagnebis analizi da is mxolod erT-erTia im performansebidan, romlebiTac genderuli identobebis SenarCuneba xdeba.
*

Judith Butler, Subjects of Sex/Gender/Desire; in Butler, Gender Trouble: Feminism and the Subversion of Identity, Routledge, 1990.

qalad ar ibadebian, qalad iqcevian. simon de bovuari mkacrad Tu vilaparakebT, qalebze ver vityviT rom arseboben. xulia kristeva qals ar aqvs sqesi. lus irigare seqsualobis gamoyenebam... daamkvidra sqesis es gageba. sqesis kategoria aris sazogadoebas amkvidrebs. politikuri kategoria, romelic miSel fuko heteroseqsualur monik vitigi qali rogorc feminizmis subieqti ZiriTadad feministuri Teoria uSvebs, rom arsebobs raRac identoba, romelic qalebis kategoriiT gaigeba da romelic ara mxolod feministuri interesebis da miznebis wyaroa diskursSi, aramed aris subieqti, romlis politikuri reprezentaciaa saWiro. magram politika da reprezentacia sadavo terminebia. erTi mxriv, reprezentacia asrulebs samuSao terminis rols politikur procesSi, romelic eswrafvis qalebis, rogorc politikuri subieqtebis, xilulobis da legitimurobis gazrdas; meore mxriv, reprezentacia aris enis normatiuli funqcia, romelzec amboben, rom an avlens an amaxinjebs imas, rac WeSmaritebad miiCneva qalebis kategoriaze. feministur TeoriaSi qalebis politikuri xilulobis gasazrdelad aucileblad miiCneoda iseTi enis ganviTareba, romelic srulad an adekvaturad warmoadgens qalebs. amis mniSvneloba aSkarad eCvenebodaT im yovlismomcveli kulturuli gansazRvrulobis fonze, rom qalTa cxovreba an arasworad reprezentirdeboda an saerTod ar reprezentirdeboda. feministur Teoriasa da politikas Soris mimarTebis es gabatonebuli gageba am bolo dros TviT feministuri diskursis farglebSic eWvqveS dadga. Tavad qalebis subieqti aRar gaigeba stabilurad an mdgradad. ara mxolod arsebobs uzarmazari masala, romelic saeWvos xdis subieqtis sicocxlisunarianobas reprezentaciis, an Tundac gaTavisuflebis saboloo kandidatis rolSi; aramed, bolos da bolos, Zalian mcire Tanxmoba arsebobs imaze, Tu ra aris an ra unda iyos qalebis kategoria. politikuri da lingvisturi reprezentaciis sferoebi winaswar adgens kriteriums, romelTa mixedviTac yalibdeba Tavad subieqtebi; amis Sedegia is, rom reprezentacia mxolod imas moicavs, rac SeiZleba subieqtad iyos aRiarebuli. sxva sityvebiT, manam, sanam SesaZlebeli iqneba reprezentaciis gafarToeba, dakmayofilebuli unda iyos subieqtad yofnis moTxovnebi. fuko miuTiTebs, rom Zalauflebis iuridiuli sistemebi qmnian subieqtebs, romelTac Semdeg warmoadgenen. TiTqos Zalauflebis iuridiuli cnebebi politikur cxovrebas wmindad negatiurad aregulireben anu im individebis SezRudviT, gandevniT, marTviT, kontroliT, da dacviTac ki, romlebic am politikur struqturas daukavSirdnen aradeterminirebuli da araSeuqcevadi arCevanis Sedegad. magram subieqtebis, romelTac es struqturebi aregulirebs, Camoyalibeba, gansazRvra da gamravleba am struqturebis moTxovnebis Sesabamisad xdeba, ramdenadac isini am ukanasknelT eqvemdebarebian. Tu es analizi sworia, maSin enis da politikis iuridiuli formacia, romelic qalebs, rogorc feminizmis subieqtebs, warmoadgens, Tavad aris
2

diskursuli formacia da reprezentaciuli politikis mocemuli versiis Sedegia. xolo feminizmis subieqti diskursulad agebuli aRmoCndeba Tavad im politikuri sistemis mier, romelmac xeli unda Seuwyos mis emansipacias. es politikuri problema aRmoCndeba Tu naCvenebi iqna, rom es sistema warmoSobs batonobis diferencialuri RerZis Sesabamisad genderizebul subieqtebs an warmoSobs subieqtebs maskulinobis prezumpciiT. aseT SemTxvevebSi qalebis emansipaciis mizniT aseT sistemaze ukritiko apelacia aSkarad TviTwinaaRmdegobrivi iqneba. subieqtis sakiTxi gadamwyvetia politikisTvis, gansakuTrebiT ki feministuri politikisTvis, radgan iuridiuli subieqtebi yovelTvis garkveuli gamomricxveli praqtikebiT iqmnebian; es praqtikebi uCinardeba mas Semdeg, rac politikis iuridiuli struqtura Tavs daimkvidrebs. sxva sitvebiT, subieqtis politikuri konstruqcia legitimaciis da gamoricxvis garkveul miznebTan erTad xorcieldeba, da am politikuri operaciebis dafarvas da naturalizebas efeqturad axdens politikuri analizi, romelic iuridiul struqturas maT safuZvlad iRebs. gardauvalia, rom iuridiuli Zalaufleba qmnis imas, risi mxolod warmodgenis pretenziac aqvs; amdenad politika unda iTvaliswinebdes Zalauflebis am ormag funqcias: iuridiuls da produqciuls. faqtobrivad kanoni jer qmnis da Semdeg faravs kanonamde subieqtis gagebas, raTa am diskursul formacias mouxmos, rogorc naturalizebul safuZvelwanamZRvars, romelsac Semdeg Tavad am kanonis regulaciuri hegemoniis legitimuroba daemyareba. ar kmara imis gamokvleva, rogor SeiZleba enaSi da politikaSi qalebis ufro srulad warmodgena. feministurma kritikam aseve unda gaigos, rogor qmnis da zRudavs qalebis kategorias feminizmis subieqts Zalauflebis swored is struqtura, romlis saSualebiTac emansipacias cdiloben. marTlac, qalebis, rogorc feminizmis subieqtis, sakiTxis dasma gamokveTs imis SesaZleblobas, rom sul ar arsebobs subieqti, romelic kanonis win dgas da kanonSi an kanoniT reprezentacias elodeba. SeiZleba subieqts, iseve rogorc droiT win-s, agebs kanoni, rogorc legitimurobaze sakuTari pretenziis fiqtiur fundaments. kanonis win mdgomi subietis ontologiuri namdvilobis Sesaxeb gabatonebuli daSveba SeiZleba gavigoT, rogorc bunebrivi mdgomareobis hipoTezis Tanamedrove kvali kvali im fundamentisturi miTisa, romelic klasikuri liberalizmis iuridiuli struqturebis safuZvelia. araistoriuli win-is performaciuli warmoTqma iqceva fundamentur wanamZRvrad, romelic uzrunvelyofs pirovnebebis winasocialur ontologias ontologias individebisa, romlebic Tavisufali TanxmobiT emorCilebian mmarTvelobas da amiT socialur kontraqts legitimurobas aniWeben. F Tumca, subieqtis cnebis sayrdeni fundamentisturi fiqciebis garda arsebobs politikuri problema, romelsac feminizmi awydeba daSvebaSi, rom sityva qalebi saerTo identobas aRniSnavs. nacvlad stabiluri aRmniSvnelisa, romelic moiTxovs maT Tanxmobas, visi aRweris da warmodgenis pretenziac aqvs, qalebi, mravlobiTSic ki, amaforiaqebel terminad, davis wyarod, SfoTvis mizezad iqca. rogorc deniz railis wignis saTauri gvkarnaxobs, var me es saxeli? aris kiTxva, romelsac Tavad saxelis mravali mniSvnelobis SesaZlebloba wamoWris. Tu vinme aris qali, udavoa, rom es ar aris yvelaferi, rac is aris; es termini ver iqneba amomwuravi ara imitom, rom genderizebamde arsebuli pirovneba scildeba misi genderis specifikur parafernaliebs, aramed imitom, rom sxvadasxva istoriul konteqstebSi genderi yovelTvis koherentulad an Tanmimdevrulad ar aigeba, da imitom, rom genderi TanaikveTeba diskursulad agebuli identobebis rasobriv, klasobriv, eTnikur, seqsualur da regionalur modalobebTan. amis gamo SeuZlebelia genderis

gamocalkeveba im politikuri da kulturuli TanakveTebisgan, romelTa gareSe arasodes xdeba misi warmoeba da SenarCuneba. politikuri daSveba, rom feminizmisTvis unda arsebobdes universaluri safuZveli, romelsac yvela kulturaSi arsebuli erTi da igive identoba uzrunvelyofs, xSirad Tan xlavs warmodgenas, rom qalebis Cagvra erTaderTi formiT xorcieldeba, da es forma patriarqatis an maskulinuri dominaciis universalur Tu hegemonur struqturaSi daisinjeba. bolo wlebSi universaluri patriarqatis cneba seriozuli kritikis sagani gaxda imis gamo, rom is ver xsnis genderuli Cagvris meqanizmebs im konkretul kulturul konteqstebSi, romlebSic es Cagvra arsebobs. iqac ki, sadac es Teoriebi yuradRebas uTmobs am gansxvavebul konteqstebs, isini winaswardaSvebuli universaluri principis magaliTebs an ilustraciebs poulobs. feministuri Teorietizebis am formas akritikebdnen imis gamo, rom Cagvris arsebiTad dasavluri gagebis gasamyareblad is aradasavluri kulturebis kolonizebas da dasakuTrebas cdilobda, da agreTve imitom, rom es Teoriebi ageben mesame samyaros an TviT aRmosavleTs, romelSic genderul Cagvras daxvewilad xsnian, rogorc arsebiTi, aradasavluri barbarizmis simptoms. feminizms aqvs miswrafeba, daafuZnos patriarqatis universaluri statusi, raTa Zala Sehmatos Tavad femnizmis pretenziebs reprezentaciulobaze; da es miswrafeba zogjer gvevlineba naCqarevi gadasvlis motivad dominaciis struqturis kategorialur an fiqciur universalurobaze, romelic yvela qalisTvis saerTo monobis gamocdilebis gamowvevad miiCneva. marTalia universaluri patrarqatis mtkiceba aRar sargeblobs iseTive ndobiT, romliTac adre sargeblobda, warmodgena qalebis sayovelTaod saziaro cnebaze, romelic am karkasSi igulisxmeba, bevrad ufro Zneli gansadevni aRmoCnda. ra Tqma unda, amaze mravali diskusia gaimarTa: arsebobs raime, rac saerTo aqvT qalebs da win uswrebs maT Cagvras, Tu qalebs erTmaneTTan mxolod maTi Cagvra akavSirebs? arsebobs qalTa kulturebis iseTi specifika, romelic damoukidebelia hegemonuri, maskulinuri kulturebis mier maTi damorCilebisgan? qalTa kulturuli an lingvisturi praqtikebis specifikuroba da TavisTavadoba yovelTvis romeliRac ufro dominanturi kulturuli formaciis terminebis fonze da, amdenad, maT farglebSi gamoikveTeba? arsebobs ki specifikurad qaluris sfero, romelic gansxvavebulia maskulinurisgan, rogorc aseTisgan, da romlis gansxvaveba amocnobadia qalebis dauniSnavi da, amdenad, winaswari universalurobiT? maskulinuri/feminuri polaroba ara mxolod ayalibebs gansakuTrebul karkass, romelSic am specifikurobis cnoba SesaZlebeli xdeba; aramed mis Sedegad aseve xdeba qalurobis specifikurobis sruli dekonteqstualizeba yvela sxva TvalsazrisiT da misi analizurad da politikurad gamijnva klasis, rasis, eTnikurobis da Zalauflebis mimarTebebis sxva RerZebisgan, romlebic identobis agebaSi monawileoben da uadgilod aqceven identobis erTaderTi cnebis ideas. Cemi azriT, feminizmis subieqtis winaswar daSvebul universalurobas da erTianobas realurad uTxris Zirs im reprezentaciuli diskursis SezRudvebi, romelSic is funqciobs. marTlac, feminizmis stabilur subieqtze, rogorc qalebis monoliTur kategoriaze, naCqarevi daJineba aucileblad iwvevs am kategoriis miRebaze uaris Tqmas mravalTa mier. gamoricxvis es sferoebi avlens am konstruqciis Zaladobriv da regulaciur Sedegebs, Tundac im SemTxvevaSi, roca is emansipaciis miznebisTvis iqna SemuSavebuli. marTlac, femnizmis SigniT arsebuli fragmentacia da feminizmTan Tavad im qalebis paradoqsuli dapirispireba, romelTa warmodgenis pretenziac aqvs feminizms, dagvanaxebs identobis politikis gardauval SezRudulobas. ironiulia, rom Tvalsazrisidan, rom feminizmma SeiZleba scados Tavisive agebuli subieqtis ufro farTo reprezentacia, gamomdinareobs is, rom feministuri miznebi
4

safrTxis winaSe aRmoCndeba, Tu feminizmi ar moindomebs reprezentaciulobis sakuTari pretenziebis konstituciuri Zalis gaTvaliswinebas. am problemas ar amsubuqebs qalebis kategoriaze mxolod strategiuli miznebiT apelacia, radgan strategiebs yovelTvis aqvT mniSvnelobebi im miznebis farglebs miRma, romelTaTvisac isini Caifiqres. am SemTxvevaSi Tavad gamoricxva SeiZleba miviCnioT aseT ganuzraxvel, Tumca Sedegad miRebul mniSvnelobad. amdenad imiT, rom dahyveba reprezentaciuli politikis moTxovnas, stabiluri subieqtis artikulacia ganaxorcielos, feminizmi yalbad warmodgenis seriozuli braldebis winaSe ayenebs sakuTar Tavs. ra Tqma unda, politikuri amocana ar aris reprezentaciul politikaze uaris Tqma Tundac es SegveZlos. Zalauflebis Tanamedrove veli enisa da politikis iuridiuli struqturebiT yalibdeba; amdenad ar arsebobs pozicia am velis gareT, arsebobs mxolod misi legitimaciis parqtikebis kritikuli genealogia. rogorc aseTi, kritikuli amosavali wertilia istoriuli awmyo, rogorc marqsi ambobda. da realuri amocanaa ase agebul CarCoSi identobis im kategoriebis kritikis Camoyalibeba, romlebic Tanamedrove iuridiuli struqturebis mier warmoiqmneba, naturalizdeba da Caikireba. kulturuli politikis am gardatexis periodSi, romelsac zogi postfeministurs uwodebs, albaT gveZleva SesaZlebloba, feministuri perspeqtivis Signidan gaviazroT feminizmis subieqtis agebis miswrafeba. feministuri politikuri praqtikis farglebSi aucilebeli Cans identobis ontologiuri konstruqciebis radikalurad axleburad gaazreba raTa Camoyalibdes reprezentaciuli politika, romelic SeZlebs feminizmis sxva niadagze aRorZinebas. meore mxriv, SeiZleba dro dadga ganvaxorcieloT radikaluri kritika, romelic ecdeba feministuri Teoriis gaTavisuflebas erTaderTi an ucvleli safuZvlis agebis aucileblobisgan safuZvlisa, romelsac yovelTvis ukuagdeben identobis Tu antiidentobis is poziciebi, romelTa gamoricxvasac is ver gaeqceva. gamoricxvis praqtikebi, romlebic feministur Teorias qalebis, rogorc subieqtis, cnebaze afuZnebs, paradoqsulad Zirs xom ar uTxris feminizmis mizans, gaafarTovos Tavisi reprezentaciuloba? SeiZleba es problema kidev ufro seriozulia. xom ar aris qalebis kategoriis, rogorc koherentuli da stabiluri subieqtis, konstruqcia genderuli urTierTobebis uneblie regulacia da reifikacia? da pirdapir xom ar upirispirdeba aseTi reifikacia feministur miznebs? ramdenad aris aucilebeli heteroseqsualuri matricis konteqsti qalebis kategoriis stabilurobisa da koherentobisTvis? Tu genderis stabiluri cneba aRar iqneba feministuri politikis fundamenturi wanamZRvari, maSin SeiZleba axali saxis feministuri politikaa saWiro, romelic Tavad genderis da identobis reifikaciebs ukuagdebs romelic identobis cvalebad konstruqcias meTodologiur da normatiul aucilebel winapirobad miiRebs, Tu politikur miznad ara. qalebis kategoriis feministuri genealogiis amocanaa swored im politikuri operaciebis gamovlena, romlebic qmnis da faravs imas, rac feminizmis iuridiul subieqtad miiCneva. qalebis, rogorc feminizmis subieqtis, kiTxvis qveS dayenebis am cdaSi am kategoriis araproblemuri gamoyeneba SeiZleba feminizmis, rogorc reprezentaciuli politikis, SesaZleblobis winaswar gamoricxva aRmoCndes. ra azri aqvs reprezentaciis gavrcelebas subieqtebze, romlebic agebulebi arian maTi eqskluziiT, vinc ver akmayofilebs subieqtobis nagulisxmev normatiul moTxovnebs? dominaciis da gamoricxvis ra mimarTebebs vamkvidrebT uneblied, roca reprezentacias politikis erTaderT miznad viRebT? feministuri politikis safuZveli ar unda iyos feminizmis subieqtis identoba, Tuki subieqti yalibdeba Zalauflebis velSi, romelsac regularulad niRbavs am safuZvelze apelacia. paradoqsulad, albaT SeiZleba Cveneba,
5

rom feminizmisTvis reprezentacias azri aqvs mxolod maSin, roca qalebis subieqti winaswar ar aris daSvebuli. sqesi/genderi/survilis savaldebulo wesrigi marTalia qalebis araproblemur erTianobas xSirad mimarTaven identobis solidarobis asagebad, feminizmis subieqtSi ganxeTqileba Semoaqvs sqessa da genders Soris gansxvavebas. sqessa da genders Soris gansxvaveba Tavidan Cafiqrebuli iyo bilogia bedisweraa formulis ukusagdebad; mas emyareba argumenti, rom ramdenad Seuvali biologiuri faqtic ar unda iyos sqesi, genderi kulturuladaa konstruirebuli: amdenad genderi ar aris arc sqesis kauzaluri Sedegi da arc iseve fiqsirebuli, rogoric sqesi Cans. amdenad es gansxvaveba ukve Seicavs potenciur safrTxes subieqtis erTianobisTvis, radgan is genders iRebs sqesis ase Tu ise interpretaciad. Tu genderi kulturuli mniSvnelobebia, romelTac sqesis mqone sxeuli iRebs, maSin ver vityviT, rom genderi sqesisgan calsaxad gamomdinareobs. sqessa da genders Soris gansxvavebis logikis bolomde ganviTareba dagvanaxebs radikalur ufskruls sqesis mqone sxeulebsa da kulturulad agebul genderebs Soris. Tundac droebiT davuSvaT orfasa sqesis stabiluroba, aqedan ar gamodis, rom kacebis konstruqcia mxolod mamr sxeulebze daSendeba, an rom qalebi mxolod mdedri sxeulebis interpretacia iqneba. metic, Tundac uproblemod miviRoT sqesis morfologiuri da konstituciuri orfasoba (rasac Cven kiTxvis qveS davayenebT), ar arsebobs safuZveli davuSvaT, rom genderic ori unda darCes. gnederis orfasa sistemis winaswar daSveba impliciturad inarCunebs sqesTan genderis mimeturi mimarTebis rwmenas, romlis Tanaxmad genderi sqesis gamoxatulebaa an raRac sxva saxiTaa SezRuduli sqesiT. Tu genderis konstruirebuli statusi sqesisgan radikalurad damoukideblad gaigeba, Tavad genderi aRmoCndeba TviTneburi gamonagoni; aqedan ki gamodis, rom kaci da mamakacuri SeiZleba zustad iseve aRniSnavdes mdedris sxeuls, rogorc mamrisas, xolo qali da qaluri mamris sxeuls iseve, rogorc mdedrisas. genderis mqone subieqtis sqesisgan es radikaluri mowyveta problemebis kidev sxva jgufs wamoWris. gana SegviZlia mocemul sqesze an mocemul genderze visaubroT ise, rom winaswar ar gamovikvlioT, rogor, ra saSualebebiT aris mocemuli sqesi da/an genderi? da mainc ra aris sqesi? aris is bunebrivi, anatomiuri, qromosomuli, an hormonuli? rogor unda Seafasos feministma kritikosma mecnieruli diskursebi, romelTac pretenzia aqvT aseTi faqtebi dagvidginon? aqvs sqess istoria? xom ar aqvs TiToeul sqess gansxvavebuli istoria, an istoriebi? xom ar arsebobs sqesis dualizmis damkvidrebis istoria? anu xom ar arsebobs genealogia, romelmac SeiZleba aCvenos, rom orfasa alternativebi cvalebadi konstruqciaa? sxvadasxva mecnieruli diskursebis mier Seqmnili, erTi SexedviT bunebrivi faqtebi sqesis Sesaxeb xom ar dganan sxva politikuri da socialuri interesebis samsaxurSi? Tu sqesis ucvleli xasiaTi saeWvoa, xom SeiZleba es konstruqti, romelsac sqesi ewodeba, iseve kulturulad iyos agebuli, rogorc genderi? metic, SeiZleba is yovelTvis ukve genderi iyo, da maSin sqessa da genders Soris gansxvaveba saerTod ar aRmoCndeba gansxvaveba. Tu sqesi Tavad aris genderizebuli kategoria, maSin araviTari azri ar aqvs genderis gansazRvras sqesis kulturul interpretaciad. genderi ar unda gavigoT mxolod kulturis mier winaswar mocemul sqesze (iuridiuli cneba) mniSvnelobis aRbeWdvad; genderi aseve unda niSnavdes warmoebis im aparats, romliTac xdeba Tavad sqesis damkvidreba. maSin genderi ar aris imave mimarTebaSi kulturasTan, romelSic sqesia bunebasTan; genderi aseve aris diskursuli/kulturuli saSualeba, romliTac
6

iwarmoeba da mkvidrdeba sqesis mqone buneba an bunebrivi sqesi, rogorc winadiskursuli, kulturamdeli, politikurad neitraluri zedapiri, romelzec kultura moqmedebs. dRes ukve naTelia, rom sqesis Sinagani stabilurobis da orfasa CarCos efeqturad uzrunvelyofis erTi gzaa sqesis dualobis winadiskursul sferoSi gadasrola. sqesis, rogorc winadiskursulis, es warmoeba unda gavigoT, rogorc im kulturuli konstruqciis aparatis Sedegi, romelsac genderiT aRvniSnavT. maSin genderis rogori reformulirebaa saWiro, raTa warmovaCinoT Zalauflebis mimarTebebi, winadiskursuli sqesis efeqts rom qmnis da amiT diskursuli warmoebis am operacias faravs? genderi: Tanamedrove debatebis wriuli nangrevebi aris genderi is, razec amboben, rom adamianebs aqvT, Tu aris is arsebiTi atributi, romelzec amboben, rom adamiani aris (rogorc igulisxmeba kiTxvaSi ra sqesis xar?*)? roca feministi Teoretikosebi amtkiceben, rom genderi sqesis kulturuli interpretaciaa, an rom genderi kulturuladaa konstruirebuli, ra aris am konstruqciis wesi an meqanizmi? Tu genderi konstruirebulia, xom ar SeiZleba is sxvagvaradac yofiliyo konstruirebuli? Tu misi konstruirebuloba gulisxmobs socialuri determinizmis raRac formas, romelic agentobis da transformaciis SesaZleblobas gamoricxavs? niSnavs konstruqcia imas, rom raRac kanonzomierebebi iwvevs sqesobrivi gansxvavebis universaluri RerZebis gaswvriv gedneruli gansxvavebebis warmoSobas? rogor da sad xdeba genderis konstruqcia? rogor SegviZlia gaviazroT konstruqcia, romlisTvisac ver davuSvebT Tavad konstruqciamde arsebul adamian konstruqtors? zogi gagebis Tanaxmad, warmodgena, rom genderi konstruirebulia, gulisxmobs anatomiurad gansxvavebul sxeulebze aRbeWdili genderuli mniSvnelobebis garkveul determinizms sadac es sxeulebi gaigeba, rogorc uryevi kulturuli kanonis pasiuri obieqtebi. Tu genderis amgebi relevanturi kultura aseTi kanonis an kanonebis jgufis terminebSi gaigeba, maSin genderi iseve determinirebulad da fiqsirebulad warmogvidgeba, rogorc biologia bedisweraa formulirebaSi. am SemTxvevaSi ara biologia, aramed kultura aRmoCndeba bediswera. meore mxriv, simon de bovuari meore sqesSi gveubneba, rom qalad ar ibadebian, qalad iqcevian. de bovuarisTvis genderi agebulia, magram mis formulirebaSi igulisxmeba agenti, cogito, romelic rogorRac iRebs an iZens mocemul genders da romelsac principulad SeeZlo romelime sxva genderi mieRo. aris genderi ise cvalebadi da nebelobiTi, rogorc de bovuaris gagebaSi Cans? SeiZleba maSin konstruqcia arCevanis formaze daviyvanoT? de bovuari mkafiod ambobs, rom adamiani iqceva qalad magram yovelTvis imitom, rom mas kultura aiZulebs qalad iqces. da aSkaraa, rom es iZuleba ar modis sqesidan. de bovuaris TvalsazrisSi ar arsebobs imis garantia, rom is, vinc qalad iqceva, aucileblad mdedrobiTi sqesisaa. Tu sxeuli aris situacia, rogorc is amtkicebs, maSin SeuZlebelia davubrundeT sxeuls, romelic ukve ar aris interpretirebuli kulturuli mniSvnelobebiT; amdenad sqess ver miviRebT, rogorc winadiskursul anatomiur faqtobriobas. marTlac, rogorc qvemoT vaCvenebT, sqesi yovelTvis genderi iyo definiciis Tanaxmad. konstruqciis miSvnelobaze uTanxmoeba, rogorc Cans, Tavisufal nebasa da determinizms Soris konvenciur filosofiur dapirispirebas ewireba. amis gamo gonivrulia vieWvoT, rom azrovnebis raRac sayovelTao enobrivi SezRudva ayalibebs
*

originalSi: What gender are you? 7

da zRudavs kidec debatebis karkass. am karkasis farglebSi sxeuli warmodgeba pasiur mediumad, romelzec kulturuli mniSvnelobebi aRibeWdeba, an instrumentad, romlis saSualebiTac mesakuTre da interpretatori neba sakuTar Tavs kulturul mniSvnelobas ganusazRvravs. orive SemTxvevaSi sxeuli gamoyvanilia, rogorc ubralod instrumenti an mediumi, romelTanac kulturuli mniSvnelobebi mxolod garegnul mimarTebaSia. magram sxeuli Tavad aris konstruqcia, rogorc konstruqciebia uzRvavi sxeulebi, romlebic genderizebuli subieqtebis sferos Seadgenen. sxeulebze ver vityviT, rom maT aRniSvnadi arseboba aqvT genderiT daniSvnamde; maSin dgeba kiTxva: genderis niSn(eb)Si da maTi saSualebiT xom ar iwyebs arsebobas sxeuli? rogor unda gaviazroT sxeuli sxvagvarad, da ara rogorc pasiuri mediumi an instrumenti, romelic arsebiTad aramaterialuri nebis sulisCamdgmel Zalas elodeba? fiqsirebulia Tu Tavisufali genderi an sqesi es aris diskursis funqcia, romelic cdilobs analizs garkveuli zRvrebi dauwesos an genderis nebismieri analizis aucilebel winapirobad humanizmis garkveuli principebi daamagros. xelSeuxleblobis arseboba sul erTia sqesSi Tavsdeba is, genderSi Tu Tavad konstruqciis mniSvnelobaSi gvaZlevs imis gasaRebs, Tu ra kulturuli SesaZleblobebis mobilizebaa SesaZlebli an SeuZlebeli nebismieri Semdgomi analiziT. genderis diskursuli analizis sazRvrebi winaswar gulisxmobs da gansazRvravs warmosaxvadi da realizebadi genderuli konfiguraciebis SesaZleblobebs kulturaSi. es ar niSnavs, rom nebismieri da yvela genderuli SesaZlebloba Riaa, aramd imas, rom analizis sazRvrebi metyvelebs diskursulad ganpirobebuli gamocdilebis SezRudvebze. es SezRudvebi yovelTvis yalibdeba hegemonuri kulturuli diskursis binarul struqturebze miyenebad terminebSi, romlebic universaluri racionalurobis enad warmodgeba. amrigad SezRudva CaSenebulia imaSi, rasac ena genderis warmosaxvad sferod gansazRvravs. marTalia socialuri mecnierebi genderze saubroben, rogorc analizis faqtorze an ganzomilebaze, is xorciel pirovnebebsac mieyeneba, rogorc biologiuri, lingvisturi da/an kulturuli gansxvavebis niSani. aseT SemTxvevebSi genderi SeiZleba gavigoT mniSvnelobad, romelsac (ukve) sqesobrivad diferencirebuli sxeuli iRebs; magram maSinac ki es mniSvneloba arsebobs mxolod sxva, sapirispiro mniSvnelobasTan mimarTebaSi. zogi feministi Teoretikosi amtkicebs, rom genderi mimarTebaa, metic, mimarTebaTa jgufia da ara individualuri atributi. sxvebi, de bovuaris kvaldakval, amtkiceben, rom mxolod mdedrobiTi genderia daniSnuli, xolo universaluri pirovneba da maskulinuri genderi erTmaneTs emTxveva amrigad isini qalebs maTi sqesiT gansazRvraven, xolo kacebs sxeulis mimarT transcendentur universalur pirovnulobas aniWeben. diskusias kidev ufro arTulebs lus irigares mtkiceba, rom qalebi gvevlinebian paradoqsad, Tu winaaRmdegobad ara, Tavad identobis diskursSi. qalebi arian sqesi romelic ar aris erTi. gabatonebul maskulinistur enaSi falogocentrul enaSi qalebi arareprezentirebadi arian. sxva sityvebiT, qalebi warmoadgenen mouazrebad sqess, enobriv aryofnas da bundovanebas. enaSi, romelic calsaxa mniSvnelobebs emyareba, mdedrobiTi sqesi aramoxelTebadi da araaRniSvnadia. am azriT qalebi arian sqesi, romelic aris ara erTi, aramed mravali. de bovuaris sapirispirod, romlisTvisac qali aRniSnulia rogorc sxva, irigare amtkicebs, rom subieqtic da sxvac mniSvnelobaTa im Caketili falogocentristuli ekonomiis maskulinuri sayrdenebia, romelic totalizaciis Tavis mizans feminuris saerTod gamoricxviT aRwevs. de bovuarisTvis qali kacis negativia, naklebobaa, romlis fonzec TviTdiferencirdeba maskulinuri identoba; irigaresTvis es konkretuli dialeqtika aris
8

sistema, romelic gamoricxavs srulebiT gansxvavebul mniSvnelobaTa ekonomias. aRmniSvneli-subieqtis da aRniSnuli-sxvis sartriseul sqemaSi qali ubralod mcdarad ki ar reprezentirdeba; aramed am aRniSvnis siyalbe reprezentaciis mTeli struqturis araadekvaturobas aCvenebs. maSasadame sqesi, romelic ar aris erTi, amosaval wertils gvaZlevs hegemonuri dasavluri reprezentaciis da substanciis metafizikis, romelic Tavad subieqtis cnebas agebs, kritikisTvis. ra aris substanciis metafizika da rogor gansazRvravs is sqesis kategoriebze azrovnebas? pirvel rigSi, subieqtis humanisturi koncefciebi uSvebs substanciur pirovnebas, romelic sxvadasxva arsebiTi da araarsebiTi atributebis matarebelia. humanisturma feministurma poziciam genderi SeiZleba gaigos, rogorc pirovnebis atributi pirovnebisa, romelic arsebiTad xasiaTdeba genderizebamdel substanciad an pirovnebis birTvad, da romelic aRniSnavs azrovnebis, moraluri gadawyvetilebis an enis universalur unars. magram genderis socialuri TeoriisTvis amosaval wertilad pirovnebis universaluri cnebis miReba gamoricxes im istoriulma da anTropologiurma poziciebma, romelTac genderi esmiT, rogorc konkretul konteqstebSi socialurad agebul subieqtebs Soris mimarTeba. mimarTebiTi an konteqstualuri Tvalsazrisi gvkarnaxobs, rom Tu ra aris pirovneba, metic, Tu ra aris genderi, yovelTvis fardobiTia im agebuli mimarTebebis mimarT, romlebSic is ganisazRvreba. rogorc cvalebadi da konteqstualuri fenomeni, genderi aRniSnavs ara substanciur arsebas, aramed fardobiT TanakveTis wertils mimarTebaTa kulturulad da istoriulad specifikur simravleebs Soris. magram irigare amtkicebda, rom mdedrobiTi sqesi aris enobrivi aryofnis punqti, gramatikulad aRniSnuli substanciis SeuZlebloba; amdenad misi Tvalsazrisi substancias amxels, rogorc maskulinisturi diskursis ucvlel da fundamentur iluzias. es aryofna, rogorc aseTi, ar aris daniSnuli maskulinur mniSvnelobaTa ekonomiaSi anu zustad Sebrunebulad de bovuaris mtkicebisa, rom mdedrobiTi sqesi aris daniSnuli, xolo mamrobiTi sqesi ara. irigaresTvis mdedrobiTi sqesi ar aris nakleboba an sxva, romelic imanenturad da nagatiurad gansazRvravs subieqts mis maskulinobaSi. sapirispirod, mdedrobiTi sqesi xelidan usxlteba Tavad reprezentaciis moTxovnebs, radgan is arc sxva aris da arc nakleboba kategoriebi, romlebic imanenturia sartriseuli, subieqtis mimarT fardobiTi da falogocentruli sqemisTvis. amdenad irigaresTvis mdedrobiTi verasodes iqneba subieqtis niSani, ris SesaZleblobasac de bovuari gulisxmobda. metic, nebismieri mocemuli diskursis farglebSi SeuZlebelia qalurobis Teoretizeba maskulinursa da feminurs Soris gansazRvruli mimarTebis terminebSi, radgan diskursi ar aris aq relevanturi cneba. TavianT mravalferovnebaSic ki, diskursebi ubralod falogocentruli enis sxvadasxva modalobebia. amrigad mdedrobiTi sqesi aris subieqtic, romelic ar aris erTi. SeuZlebelia maskulinursa da feminurs Soris mimarTebis warmodgena mniSvnelobaTa ekonomiaSi, romelSic maskulinuri amowuravs aRmniSvnelis da aRniSnulis Caketil wres. sakmaod paradoqsulad, de bovuarma ganWvrita es SeuZlebloba meore sqesSi, roca amtkicebda, rom kacebi ver gadawyveten qalebis sakiTxs, radgan maSin maT unda Seasrulon rogorc msajulis, ise modave mxaris roli. zemoT moxazul poziciebs Soris gansxvavebebi sulac ar aris mkafio; TiToeuli maTgani SeiZleba gavigoT, rogorc subieqtisa da genderis adgilis da mniSvnelobis problematizeba socialurad damkvidrebuli genderuli asimetriis konteqstSi. genderis interpretaciis SesaZleblobebi arasgziT ar amoiwureba zemoT SemoTavazebuli alternativebiT. genderis feministuri kvlevis problemur wriulobas
9

xazs usvams sxvadasxva poziciebis arseboba, romelTagan zogi winaswar uSvebs, rom genderi pirovnebebis meoradi maxasiaTebelia, xolo zogi, meore mxriv, amtkicebs, rom enaSi subieqtis adgilze moTavsebuli pirovnebis cneba Tavad warmoadgens maskulinistur konstruqcias da prerogativas, romelic realurad gamoricxavs mdedrobiTi genderis struqturul da semantikur SesaZleblobas. genderis mniSvnelobaze aseTi mkveTri uTanxmoebebis arseboba (metic, uTanxmoebebi imaze, saerTod aris Tu ara genderi saintereso termini, Tu ufro fundamenturia sqesis, an sulac qalebis an qalis da/an kacebis da kacis diskursuli konstruqcia) aCvenebs, rom saWiroa identobis kategoriebis radikalurad axleburi gaazreba radikalurad asimetriuli genderuli mimarTebebis konteqstSi. de bovuarisTvis mizoginiis eqsistenciur analitikaSi subieqti yovelTvis ukve maskulinuria, emTxveva universalurs, TviT-diferencirebas axdens feminuri sxvisgan, romelic pirovnebad yofnis universaluri normebis miRmaa, uimedod konkretulia, sxeulebrivia, ganwirulia imanentobisTvis. marTalia xSirad de bovuari ise esmiT, TiTqos misi moiTxovnaa qals hoqndes eqsistenciur subieqtad qcevis, da amdenad abstraqtuli universalurobis terminebSi CarTvis, ufleba, misi pozica gulisxmobs abstraqtuli maskulinuri epistemologiuri subieqtis usxeulobis fundamentur kritikasac. es subieqti imdenad abstraqtulia, rom is uars ambobs sakuTar socialurad niSandebul sxeulebriobaze da, metic, axdens am ukugdebuli da dakninebuli sxeulebriobis proeqcias qalur sferoze imiT, rom efeqturad acxadebs sxeuls mdedrobiTad. sxeulis mdedrobiTTan es asociacia magiur ormxriv mimarTebaSi muSaobs, romelSic mdedrobiTi sqesi mis sxeuls ejaWveba, xolo mamrobiTi, paradoqsulad, xelSesaxebad radikaluri Tavisuflebis usxeulo instrumentad iqceva. de bovuaris analizi impliciturad svams kiTxvas: uaryofisa da ukugdebis ra aqtis Sedegad xdeba maskulinuris usxeulo universalurobad qceva da feminuris ukugdebul sxeulebriobad ageba? batoni-monis dialeqtikiT, romelic genderuli asimetriis terminebSi aq srulad aris reformulirebuli, winaswar aris ganWvretili is, rasac irigare mogvianebiT aRwers maskulinur mniSvnelobaTa ekonomiad, romelic moicavs eqsistenciur subieqtsac da mis sxvasac. de bovuari gvTavazobs, rom mdedrobiTi sxeuli gavigoT, rogorc qalis situacia da misi Tavisuflebis insrumenti, da ara rogorc misi ganmsazRvreli da zRvarmdebi arseba. sxeulebriobis Teoria, romelic mis analizs udevs safuZvlad, aSkarad SezRudulia Tavisuflebasa da sxeuls Soris karteziuli gansxvavebis ukritiko gadmotaniT. sapirispirod Cemi sakuTari adrindeli mtkicebebisa, rogorc Cans, de bovuari inarCunebs goneba/sxeuli dualizms, maSinac ki, roca am terminebis sinTezs gvTavazobs. Tavad am gansxvavebis SenarCuneba SeiZleba gavigoT falogocentrizmis simptomad, romelsac saTanadod ver afasebs de bovuari. filosofiur tradiciaSi, romelic platoniT iwyeba da, dekartis da huserlis gavliT, sartrTan grZeldeba, sulsa (cnobierebas, gonebas) da sxeuls Soris ontologiuri gansxvaveba mudam gvevlineba politikuri da fsiqikuri subordinaciis da ierarqiis mimarTebebis sayrdenad. goneba ara mxolod imorCilebs sxeuls, aramed SigadaSig sakuTari sxeulebriobidan savsebiT gaqcevis fantaziasac eZleva. kulturuli asociaciebi gonebisa mamakacurobasTan, xolo sxeulisa qalurobasTan kargad aris dokumentirebuli filosofiur da feministur literaturaSi. amitom goneba/sxeuli gansxvavebis nebismier ukritiko reproduqcias kargad unda davukvirdeT, raTa masSi is implicituri genderuli ierarqia gamovavlinoT, romelsac es gansxvaveba konvenciurad qmnis, inarCunebs da amarTlebs.

10

de bovuarTan sxeulisa da misi TavisuflebasTan dapirispirebis diskursuli konstruqcia ver uZebnis genderis RerZze adgils Tavad goneba/sxeulis gansxvavebas gansxvavebas, romelmac naTeli unda mohfinos genderuli asimetriis mouSoreblobas. oficialurad de bovuari amtkicebs, rom mdedrobiTi sxeuli daniSnulia maskulinistur diskursSi, xolo universalurTan gaigivebuli maskulinuri sxeuli dauniSnavi rCeba. irigare aSkarad gvkarnaxobs, rom damniSnavic da daniSnulic aRniSvnis maskulinistur modusSi arsebobs, romelSic mdedrobiTi sxeuli ase vTqvaT gamoniSnulia aRniSvnadis sferodan. post-hegelianur terminebSi, is moxsnilia, magram ar aris Senaxuli. irigares interpretaciis mixedviT de bovuaris mtkiceba, rom qali aris sqesi, Sebrunebulia da niSnavs, rom is ar aris sqesi, romelic unda iyos, aramed aris maskulinuri sqesi encore* (da en corps**), romelic sxvadyofnis modusSi gamodis scenaze. irigaresTvis mdedrobiTi sqesisi aRniSvnis es falogocentruli modusi gamudmebiT axdens misi sakuTari TviT-gamaZlierebeli survilis fantazmebis reproduqcias. nacvlad imisa, rom TviT-SemzRudavi lingvisturi JestiT qalebs sxvaoba an gansxvaveba mianiWos, falogocentrizmi maT sTavazobs saxels, romliTac daCrdilavs qalurs da mis adgils ikavebs. orfasa, erTfasa da maT miRma de bovuari da irigare aSkarad sxvadasxva azrisani arian fundamentur struqturebze, romlebiTac genderuli asimetria reproducirdeba; de bovuari asimetriuli dialeqtikis verSemdgar ormxrivobaze mimarTavs yuradRebas, xolo irigare gvkarnaxobs, rom Tavad dialeqtika maskulinisturi mniSvnelobaTa ekonomiis monologuri ganviTarebaa. marTalia irigare aSkarad afarToebs feministuri kritikis sferos imiT, rom amxels maskulinisturi mniSvnelobaTa ekonomiis epistemologiur, ontologiur da logikur struqturebs, misi analizis Zalas amcirebs swored misi sferos globaluroba. gana SesaZlebelia gamovkveToT monoliTuri da monologuri maskulinisturi ekonomia, romelic scildeba im kulturuli da istoriuli konteqstebis speqtrs, romlebSic sqesobrivi gansxvaveba arsebobs? genderuli Cagvris specifikuri kulturuli meqanizmebis vergacnobiereba Tavad xom ar aris Taviseburi epistemologiuri imperializmi, romelsac arafriT ukeTess ar xdis kulturuli gansxvavebebis, rogorc erTi da imave falogocentrizmis magaliTebis, ubralod damateba? sxva kulturebis, rogorc globaluri falogocentrizmis mravalferovani gafarToebebis, mocvis cda aris miTvisebis aqti, romelic falogocentrizmis TviTganmadidebeli Jestis gameorebis safrTxes qmnis im gansxvavebebis erTi da imave niSniT kolonizaciis aqti, romelTac winaaRmdeg SemTxvevaSi es matotalizebeli cneba SeiZleba kiTxvis qveS daeyenebinaT. feministurma kritikam unda gamoikvlios maskulinisturi mniSvnelobaTa ekonomiis matotalizebeli pretenziebi; magram aseve TviT-kritikuli unda darCes feminizmis matotalizebeli Jestebis mimarT. mtris singularuli formiT identifikaciis cda aris Setrialebuli diskursi, romelic ukritikod imeorebs mCagvrelis strategias, nacvlad imisa, rom terminebis gansxvavebuli jgufi SemogvTavazos. is faqti, rom es taqtika SeiZleba erTnairad muSaobdes feministur da antifeministur konteqstebSi, gvkarnaxobs, rom kolonizaciis Jesti ar aris arsebiTad an arareducirebadad maskulinisturi. is SeiZleba muSaobdes rasobrivi, klasobrivi da heteroseqsistuli subordinaciis sxva mimarTebebis gamosawvevad, mxolod ramdenime rom davasaxeloT. da aSkaraa, rom Cagvris nairsaxeobebis CamoTvla rogorc me daviwye gulisxmobs maT
* **

isev, ganmeorebiT xorcielad 11

diskretul, qronologiur Tanaarsebobas horizontaluri RerZis gaswvriv, romelzec ar aisaxeba maTi urTierTkveTebi socialur velSi. vertikaluri modelic analogiurad arasakmarisia; SeuZlebelia Cagvris formebis Semajamebeli rangireba, kauzalurad dakavSireba, originalurobis an meoradobis sibrtyeebs Soris gadanawileba. marTlac, Zalauflebis veli, romlis struqturas nawilobriv gansazRvravs dialeqtikuri dasakuTrebis imperialisturi Jesti, scildeba da moicavs sqesobrivi gansxvavebis RerZs, gvaZlevs urTierTmkveTi diferencialebis sqemas, romelTa Semajamebeli ierarqizeba SesaZlebeli ar aris arc falogocentrizmis terminebSi, da arc Cagvris ZiriTad pirobad yofnis romelime sxva kandidatis terminebSi. sxvis dialeqtikuri dasakuTreba da daTrgunva ara erTaderTi, aramed erT-erTia maskulinisturi mniSvnelobaTa ekonomiebis mravali taqtikidan; da misi centraluri, magram ara erTaderTi gamoyenebaa misi gamoyeneba maskulinisturi sferos gafarToebisa da racionalizebisTvis. esencializmis Sesaxeb Tanamedrove feministuri debatebi sxvagvarad svams qaluri identobis da maskulinisturi Cagvris universalurobis sakiTxs. universalisturi mtkicebebi emyareba saerTo an saziaro epistemologiur Tvalsazriss, romelic gaigeba, rogorc artikulirebuli cnobiereba, an Cagvris saerTo struqturebi, an qalurobis, dedobriobis, seqsualobis, da/an criture fminine* xelSesaxebad transkulturuli struqturebi. narkvevis dasawyisSi iTqva, rom am maglobalizebelma Jestma kritika gamoiwvia qalebis mxridan. isini amtkicebdnen, rom qalebis kategoria normatiuli da gamomricxavia, da rom misi SemotaniT xeluxlebeli rCeba klasobrivi da rasobrivi privilegiis dauniSnavi ganzomilebebi. sxva sityvebiT, qalebis kategoriis koherentulobaze da erTianobaze daJineba niSnavs im kulturuli, socialuri da politikuri urTierTkveTebis simravlis uaryofas, romlebSic aigeba qalebis konkretuli jgufi. zogma feministma scada koaliciuri politikis Camoyalibeba, romelic winaswar ar gulisxmobs, Tu ra iqneba qalebis Sinaarsi. isini sanacvlod gvTvazoben dialoguri Sexvedrebis rigs, romelTa saSualebiTac sxvadasxva poziciebze myofi qalebi TavianTi sakuTari identobebis artikulacias ganaxorcieleben qmnadi koaliciis karkasSi. aSkaraa, rom koaliciuri politikis Rirebuleba saTanadod unda SevafasoT, magram Tavad formas koaliciisa poziciebis qmnadi da araprognozirebadi Tavyrilobis formas winaswar ver gamovicnobT. miuxedavad imisa, rom koaliciebis Senebis motivi aSkarad demokratizaciis impulsia, koaliciis Teoretikosma SeiZleba sakuTari Tavi uneblied daabrunos procesis suverenis adgilas Tu ecdeba winaswar amtkicos, ra aris koaliciuri struqturebis idealuri forma, romelic garantirebulad gamoiRebs Sedegad erTianobas. analogiurma cdebma, davadginoT ra aris da ra ar aris dialogis namdvili forma, ra aris subieqtis pozicia, da, yvelaze mniSvnelovnad, rodis iqna miRweuli erTianoba, SeiZleba Seaferxos koaliciis TviT-maformirebeli da TviTzRvarmdebi dinamika. winaswari daJineba koaliciur erTianobaze, rogorc mizanze, gulisxmobs rom solidaroba, ra fasadac ar unda dagvijdes, politikuri qmedebis aucilebeli winapirobaa. magram ra saxis politika moiTxovs erTianobis aseT winaswar garantias? iqneb saWiroa koaliciam sakuTari winaaRmdegobebi miiRos da ise imoqmedos, rom am winaaRmdegobebs ar Seexos? iqneb dialoguri gagebis erT-erTi komponentia gansxvavebis, wyvetis, danawevrebis da daqsaqsulobis, rogorc demokratizaciis xSirad mtanjveli procesis Semadgeneli nawilis, miReba? Tavad dialogis cneba kulturulad
*

qalebis mwerloba 12

specifikuri da istoriulad gansazRvrulia; da SeiZleba erTi mxare fiqrobdes, rom saubari Sedga, meore ki darwmunebuli iyos, rom ar Sedga. jer saWiroa gamovikvlioT Zalauflebis mimarTebebi, romlebic ganapirobebs da zRudavs dialogis SesaZleblobebs. amis gareSe arsebobs safrTxe, rom dialogis modeli gadagvardeba liberalur modelad, romelic uSvebs, rom saubris agentebs Zalauflebis Tanabari poziciebi ukaviaT da erTi da igive winaswardaSvebebi aqvT imis Sesaxeb, Tu ra aris Tanxmoba da erTianoba; metic, rom esenia miznebi, romelTac unda veswrafodeT. araswori iqneba winaswar davuSvaT, rom arsebobs qalebis kategoria, romlis sisrulisTvis ubralod saWiroa rasis, klasis, asakis, eTnikurobis da seqsualobis sxvadasxva komponentebiT misi Sevseba. am kategoriis arsebiTi arasrulobis daSveba xdis SesaZlebels, rom is iyos yovelTvis Tavisufali adgili sadavo mniSvnelobebisTvis. maSin am kategoriis definiciuri arasruloba SeiZleba maiZulebeli potenciisgan daclil normatiul idealad mogvevlinos. aucilebelia erTianoba efeqturi politikuri qmedebisTvis? swored umwifari daJineba erTianobaze, rogorc mizanze, xom ar aris qalTa rigebSi sul ufro mzardi fragmentaciis mizezi? fragmentaciis garkveuli formebis miRebam SeiZleba koaliciuri qmedeba gaaiolos swored imitom, rom qalebis kategoriis erTianoba arc winaswar iqneba nagulisxmebi da arc sasurvelad iqneba miCneuli. xom ar awesebs erTianoba solidarobis gamomricxav normas identobis doneze? normas, romelic gamoricxavs iseTi qmedebebis SesaZleblobas, Tavad identobis cnebebis sazRvrebs rom arRvevs an cdilobs aseTi darRvevis, rogorc eqsplicituri politikuri miznis, ganxorcielebas? imis gareSe, rom winaswar davuSvaT an miznad davisaxoT erTianoba, romelic orive SemTxvevaSi yovelTvis konceptur doneze iqneba SemoRebuli, droebiTi gaerTianebebi SeiZleba warmoiSvas im konkretuli qmedebebis konteqstSi, romelTa mizani sul ar aris identobis artikulacia. Tu ar iarsebebs savaldebulo molodini, rom feministuri aqciebi raRac stabiluri, erTiani da SeTanxmebuli identobis poziciisgan unda ganxorcieldes, albaT es aqciebi ufro swrafad daiwyeba da met mxardaWeras moipovebs qalebisgan, romelTaTvisac am kategoriis mniSvneloba samudamod sadavoa. koaliciur politikis antifundamentisturi gageba ar uSvebs arc imas, rom identoba wanamZRvaria, da arc imas, rom koaliciuri gaerTianebis forma an mniSvneloba SeiZleba mis miRwevamde iyos cnobili. vinaidan identobis xelT arsebul kulturul terminebSi artikulacia adgens definicias, romelic winaswar gamoricxavs politikur qmedebebSi da maT Sedegad identobis axali cnebebis aRmocenebas, fundamentisturi taqtika normatiul miznad ver miiRebs arsebuli identobis cnebebis gardaqmnas an gafarToebas. metic, roca politikis Tema an subieqti aRar iqneba winaswar SeTanxmebuli identobebi an winaswar SeTanxmebuli dialogis struqturebi, romlebiTac ukve dafuZnebuli identobebis komunikacia xdeba, maSin SesaZlebeli iqneba identobebis gaCena an gaqroba im konkretul praqtikebTan erTad, romlebic maT qmnis. konkretul politikur praqtikebs identobebi SemoaqvT araaucilebeli saxiT, sakuTari konkretuli miznebis gansaxorcieleblad. koaliciuri politika ar moiTxovs arc qalebis gafarToebul kategorias da arc Sinagand mraval mes, romelic sakuTar kompleqsurobas erTbaSad gvimxels. genderi aris kompleqsuroba, romlis amowurva arasodes iqneba SesaZlebeli; romelic arasodes aris bolomde is, rac is drois romelime mocemul momentSia. amrigad Ria koalicia iRebs identobebs, romlebic sxvadasxvagvarad iqmneba da uCinardeba arsebuli miznebis mixedviT; swored Ria gaerTianeba gaxdis SesaZlebels Tanxvedrebisa da gansxvavebebis simravles ise, rom ar daemorCileba definicuri daxSulobis nromatiul teloss.
13