You are on page 1of 6

ANADOLU AYDINLANMA VAKFI

|1

HARFLERN LM 1
Muhiddin bnl Arabi Derleyen: zzet Er
- Bil ki bu harflerin zellii salt harf olularndan deil, ekiller halinde olularndan dolaydr. Her harfin bir ekli olmasndan tr, bir harfin zellii kendi eklinden kaynaklanmaktad r. te bu nedenle, harflerin amelleri, kalemlerin muhtelif olmasyla eit eittir, nk ekilleri muhteliftir. 2 - ...Onlarn meguliyeti Rablerini tesbih etmek olur ve ykselerek ulvi mertebelere doru karlar. Nitekim Allah Tel yle buyurmutur: Gzel szler ona ykselir (Fatir 35/10). O sz, kelimenin eklinin aynsdr, nk onlar Allah Tel iin tesbih edilmi ekillerdir; ayet o szler kfr kelimeleri olsa, o zaman o szler sahibine dner; onlarn vebali o szleri konuann zerinedir, o kelimelerin zerine deildir. 3 - Havada dolaan bu szl harfler var olduktan sonra onlara lm ulaamaz; yazl harfler byle deildir; nk yazl bir harfin veya bir kelimenin ekli deiiklie urayabilir ve yok olabilir, nk onlar deiiklii ve yok oluu kabul eden bir yerde bulunurlar. Szl ekiller ise, deiiklii ve yok oluu kabul etmeyen bir yerde bulunurlar. te bu nedenle, szl harfler iin "beka", daimlik ve ebedlik sz konusudur. Dolaysyla hava, gkyz btnyle lemin szyle dopdoludur. "Kef" sahibi kimseler onlar daim duran suretler olarak grrler. 4 - te bu ilim kendi iinde ok erefli bir ilimdir. Ancak ondan kurtulu olduka zordur; en iyisi bu ilmi istemeyi brakmaktr, nk bu ilim Allah'n baz zel kullarna mahsus kld ve zellikle de velilerin cmlesine mahsus kld bir ilimdir, her ne kadar baz insanlarda o ilimden birazck varsa da, onlar ona salih kullarn ulat yoldan farkl olan baka bir yolla ulamlardr. Bu nedenle, bu ilim o tr kiileri mutlu etmez, aksine mutsuz eder. 5 - Rabbin ve kulun hakikatlerinin birbirlerininkinden farkl olmas gerekir, her ne kadar tek bir varla (el-ayn) nispet edilmi olsa da. te bu nedenledir ki, Allah kdem sfatyla insanlardan ayrlr, tpk insanlarn hudus yani sonradan var olma zellikleriyle Rabden ayrldklar gibi. Fakat, Allah ilim sfat ile insanlardan ayrlr, denilemeyecei gibi, insanlar da ilimleri ile ondan ayrlr, denilemez. nk bu ilim birdir, yani ilim Kadim Varlkta kadimdir; sonradan var olan varlkta sonradan var olmutur. 6

Muhiddin bnl Arabi, Ftuhat- Mekkiyye'nin I. cildinden alntlar. Ftuhat'n bu blm Harflerin lmi ad altnda ayrca bir kitap olarak da baslmtr. 2 Harflerin lmi, s.60 3 Harflerin lmi, s.60 4 Harflerin lmi, s.61 5 Harflerin lmi, s.63 6 Harflerin lmi, s.73

ANADOLU AYDINLANMA VAKFI

|2

- Daha nce insan hazretin ilh hazret gibi olduunu, hatta ayns olduunu sylemitik. Bu, mertebe zeredir: Mlk, Melekt ve Ceberut. Bu mertebelerin her biri de kendi iinde e ayrlr, dolaysyla bu mertebelerin says dokuza kar. Sonra, ehadet leminin (mlk mertebesinin) mertebesini alrsn ve onlar ilah ve insan hazretlerin toplam olan altyla arparsan ya da takdir edilmi alt gnn -Hakka ait harfle, halka ait harf o gnlerde yaratlmtr- harfleriyle arparsan, sonu on sekiz kar. Bu da melein varoluunu temsil eder. Hak Tel hakknda da ayn tarzda bir ilem yaparsn. 7 - Eer melek, btn varlyla bu dokuz felek btnnden birine doru ynelirse (meyl), teki dokuz felek btn onu kendisine doru eker. Bylece melek iki btn arasnda birinden dierine durmadan gider gelir. Cebrail aleyhisselam Hak hazretinden Peygamber aleyhisselma iner. 8 - Eer insan kaybeder bir durumdayken (fkid) melek insana gelirse, o zaman hareket inen bir harekettir: zat ve arz bir harekettir. Eer insan varolu halindeyken (vcid) melek, insana gelirse, o zaman hareket kan bir harekettir: arz bir harekettir, zat deildir. Eer o insan kaybeder durumdayken melek kendisine dnerse, o zaman hareket kan bir harekettir: zat ve arz bir harekettir. Eer o, varolu halindeyken melek kendisinden dnerse, o zaman hareket inen bir harekettir: arzdir, zat deildir. 9 - Sbhan olan Allah u suretleri var etti: su, ate, hava ve toprak. Bu suretleri biri dierinin iine girebilecek ekilde var etti. Dolaysyla, ate havaya dnebilir; hava da atee dnebilir, tpk Te harfinin T harfine; Sin harfinin Sad harfine dnmesi gibi. Gerekten de kendisinden ilk ilkelerin/ana unsurlarn (el-mmehtl-vel) meydana geldii bu felekten ve bu unsurlardan bu harfler meydana gelmitir. 10 - Kendisinden topran var edildii felekten peltek Se harfi; Te harfi; ayrca ba hari Cim harfi; Lm harfinin erisinin yars; H harfinin ba; He harfinin te ikisi; kuru Dl harfi, Nun ve Mim harfleri meydana getirilmitir. Kendisinden suyun var edildii felekten n, Gyn, T, Ha, Dad ve noktas; Fann gvde uzants; Kafn ba ve erisinin bir ksm; Znn alt dairesinin yars meydana getirilmitir. Kendisinden havann var edildii felekten Henin son taraf, yani dairesini kapatan ksm; Fann ba; daire oluturan Hnn erisi; kuyruuyla birlikte Znn dairesinin st yars; Zl harfi; Ayn harfi; Za, Sad ve Vav harfleri meydana getirilmitir. Kendisinden atein var edildii felekten Hemze, Kf, Ba, Sin, Ra, Cimin ba; ba hari aadan iki ucuyla Yann gvdesi; Lmn ortas; ba hari Kafn gvdesi meydana getirilmitir. Btn bu harfler Elifin hakikatinden sudur etmilerdir. Elif, ruh ve his olarak onlarn feleidir. 11
7 8

Harflerin lmi, s.76 Harflerin lmi, s.77 9 Harflerin lmi, s.77 10 Harflerin lmi, s.83 11 Harflerin lmi, s.84

ANADOLU AYDINLANMA VAKFI

|3

- Eer ilimle st arasnda tam bir mnasebet, btnsel bir ilgi olmasayd, o zaman ilim, hayal leminde st suretinde zuhur etmezdi. Bunu bilen bilmitir; bilmeyen de bilmemitir. 12 - Ey dostum bil ki harfler de mmetlerden bir mmettir. Onlar da muhataptrlar ve mkelleftirler. Harfler arasnda da kendi cinslerinden peygamberler vardr. Onlarn da isimleri vardr; ancak bunlar bizim yolumuzdan giden keif ehli olanlar tanr. 13 - Harflerin lemleri. Her lem iin kendi cinsinden bir Peygamber (Resl) vardr; ayn zamanda bir de eriatlar vardr, onunla Allaha ibadet ederler. 14 - Elif, Lm, Mimdeki Elif tevhide iarettir; Mim, helak edilemez bir mlke iarettir; bu iki harf arasndaki Lm ise, ikisi arasnda bir rabta olmas iin bir vastadr. zerine Lmn hattnn dt satra bakarsan, Elifin gvdesinin orada onun ucuna ulatn grrsn, Mim ise ondan aaya doru inmeye balar. Sonra, orada en gzel biimden hat ya da satr budur- aalarn aasna kadar iner ki buras Mimin kknn biti noktasdr. Nitekim, Allah Tel yle buyurmaktadr: ... Biz insan en gzel biimde yarattk; sonra onu aalarn aasna gnderdik. 15 ...rnein babalk kavram, ancak baba ve oul ilgisi iinde anlalabilir, bir oul ister gerek bir oul olsun ister takdr bir oul olsun. Ayn ekilde, temel hakikatlaryla el-Malik, el-Halik, el-Bari, el-Musavvir ve dier btn isimler de byledir. zafet, ilgi hakknda yaptmz bu uyar, Elif-Lam-Mimin harflerinden olan Lamn Mimle birlemesinde mevcuttur; burada Lam bir sfattr; Mim ise onun eseri ve onun fiilidir. Biricik zat olan Elif, kelimenin banda bulunduunda harflerden hibiriyle birlemesi doru olmaz. nk o durumda Elif Doru Yoldir (Srtul-Mstakm), yani ruhun Bize doru yolu gster! diyerek istedii yoldur. (Fatiha Sresi 1/6); bu yol tenzih ve tevhid yoludur. Bu ruhun Rabbi -ki O kelimedir- ruhun min diyerek yapt duasndan emin olunca, -ki ruh Fecir Suresinde Rabbine doru ynelmekle, Ona dnmekle emrolunmutur- Allah Teal ruhun bu duasn kabul eder ve Ve ld-dllin! Ve sapm olanlarn yoluna deil) ayetinin hemen akabinde Elif-Lam-Mimin Elifini aa kard. Ve Amn! ifadesini orada gizledi, nk o ifade Melekt lemine ait olan zuhur etmemi sahih bir hakikattir. min derken kim meleklerle ayn anda Amin derse, fakihlerinin genelinin ihlas; sufilerin huzur; muhakkiklerin himmet dedikleri ve benim ve bizim gibilerin de inayet dediimiz eyi gayb leminde gerekletirmi olur, ve duas kabul olur. 16 - ki nalnn kar (Taha 20/12) ayetinin anlam udur: Yani Lm ve Mimi kar, geriye her trl noksan sfatlardan mnezzeh olan Elif kalr. 17

12 13

Harflerin lmi, s.90 Harflerin lmi, s.95 14 Harflerin lmi, s.96 15 Kur'an- Kerm, Tn Sresi (95) 4-5 16 Harflerin lmi, s.108 17 Harflerin lmi, s.115

ANADOLU AYDINLANMA VAKFI

|4

- Elif-Lam-Mim harfleri harf olarak tanedir. O, bunlarn lemini birletirdi, nk onda (vasat) leme aittir. Dolaysyla Elif-Lam-Mim, Berzah ve iki lemi; balanty ve iki hakikati bir araya toplamtr. Bunlar yar yarya, tekrar olmadan lafznn harflerindendir. te bir zerinden de tekrar edilerek gene yledir. Ve o ikisinden her biri her n te biridir. 18 - Elif, hakikatlerden bir koku almayan kimse nezdinde harflerden herhangi bir harf deildir, fakat genel olarak insanlar onu harf diye isimlendirmilerdir... Elifin makam cem makamdr. Elifin isimleri vardr. Onun ismi Allahtr. Elifin sfatlar vardr; onun sfat, kayyumiyyettir. 19 - Hemze; bu harf hem ehadet leminden hem de melekt leminden olan bir harftir. Sayda onunla ilgili bir mertebe yoktur. 20 Lm Elif Hakknda Bilgiler - Bil ki Lm ve Elif birlikte yanyana durduklar zaman, dost olurlar ve her biri dierine bir eilim duyar. Bu eilim hem bir tutkudur (heva) hem de bir ilgidir (garaz). Demek ki eilim ancak bir ak hareketinden domaktadr... Lm bu babda Eliften daha gldr, nk o Eliften daha ok aktr: onun himmeti daha mkemmel bir varolua, daha tam bir fiile sahiptir. Elif daha az ktr. Onun himmeti Lma balanma bakmndan daha azdr; ite bu nedenle ayakta dimdik duramad. Elifin meyli Lmn himmetiyle kendi zerinde Lmn fiilinin etkisi ynnden deildir. Onun meyli sadece Lma doru latif nimetlerle iniidir; bu da Lmn aknn onun zerinde yer almas iindir. Grmyor musun Lm bacan Elifin ucuna nasl da doluyor ve ona nasl sarlyor, onu elinden karmamak iin? 21

- L - Acaba bu yazl eklinde hangisi Eliftir hangisi Lm? kisini de kabul mmkndr. te bu nedenle, dil uzmanlar bu konuda ihtilaf etmilerdir. Lmn ya da Hemzenin harekesini ki Elifin zerinde olmaktadr- nereye koyacaklar. Bir grup lafza uymular, syleyie bakmlar ve ilk harfe koymular; Elif sonraki harftir demilerdir. Bir dier grup ise, yazllarna bakmlardr. yleyse bunu yazan ilk nce hangi harfin bacandan balyorsa, ilk yazd Lmdr, ikincisi Eliftir. te btn bunlar, ak halini salar. Bu aktaki samimiyet ve sadakat, a mauku istemeye doru yneltir. Bu yneliteki (tevecch) samimiyet ve sadakat ise, mauktan aa doru gelen bir visali, bir kavumay salar. Muhakkik ise yle der: Bu eilimin, bu meylin sebebi, k ve mauk nezdindeki marifettir, tanma ve bilmedir; her biri kendi hakikatine gre dierini tanr, bilir. 22
18 19

Harflerin lmi, s.124 Harflerin lmi, s.129 20 Harflerin lmi, s.129 21 Harflerin lmi, s.162 22 Harflerin lmi, s.163

ANADOLU AYDINLANMA VAKFI

|5

- Yce Kurann denizine dal, eer nefesin yetiirse. Yoksa Kurann zahiri anlamn aklayan mfessirlerin kitaplarn mtalaa etmekle yetin; o denize dalma, yoksa helk olursun. nk Kuran denizi ok derindir. Eer o denize dalan kimse, kyya yakn yerleri amalyorsa, asla sizin iin tekrar kamaz. Ancak peygamberler ve onlarn miraslar olan limler, peygamber ilmin muhafzlar leme bir rahmet olarak o yerlere giderler. 23 - Sen kendi Elifini uykusundan uyandrp ayaa kaldr ve Lmn dmlerinden zp kurtar. Lmn Elife balanp dmlenmesinde aa vurulamayacak bir sr vardr. 24 - Lm-Elif zlmesinden ve eklinin bozulmasndan, srlarnn aa konulup ibraz edilmesinden ve isminden ve resminden fani olmasndan sonra, cins, ahit, tarif ve tazim hazretinde zuhur eder. Bu udur: Elif Hak Tealnn pay ve Lm insann pay olduundan, Elif ve Lm, bu iki harf cins ifade ederler. Dolaysyla Elif ve Lm zikrettiim zaman, btn kinat ve onu Varedeni (mkevvinehu) zikretmi olursun. Bizzat Lmn boyu Hak Tealya aittir ve Lmn hissedilen (grlen) yarm dairesi, yaratlmlara (halk) ait olan Nunun eklidir. Lmdaki Nun, Lmn boyu durumunda olan Elif alndktan sonra meydana kar. Bu dairenin grlmeyen, gaip olan teki ruhan yars ise, Melekt lemine aittir. Dairenin apn ortaya koyan Elif ise, emir iindir; o emir de Kn! yani Ol emridir. 25 - Demek ki elif ve Lm hakikat olarak her sureti kabul ederler, nk bu ikisi dier btn hakikatleri toplayan iki mevcuttur. yleyse, hangi ey bariz olursa olsun, bu ikisi yannda o eyden kar ve o ikisi o eyi hakikatle beraber kabul ederler. 26 - ...bu harfler de tpk mkellef insanlar gibi bir lem olduuna gre, -ancak burada teklif konusunda deil de hitap konusunda insan lemle harflerin bir ortakl sz konusudur - tpk insan gibi, btn hakikatleri kabil edebilmeleri iin harflerin de bir lemi vardr. Dier lemler byle deildir; mesel, bizden bir kutup olduu gibi, harflerden de bir kutup vardr. Harflerin kutbu Eliftir. 27 - Harfler iinde iki imam, illet harfleri olan Vav ve Ya harfleridir. Harfler leminde evtad (dikler, stunlar. Drt byk veli) drt tanedir. Bunlar Elif, Vav, Ya ve Nundur. Bu harfler ayn zamanda irab almetleridir. Elif Raclann Elifidir. Vav el-amrnenin Vavdr. Ya elamrnenin Yasdr. Nun da Yefalnenin Nunudur. 28 - ...mlum olan herhangi bir hakikat nazar- itibare alndnda, lem iki ksm zeredir. Birincisi Gayb lemi diye isimlendirilen lemdir, ki bu, hisden, duygudan tede olan ve

23 24

Harflerin lmi, s.165 Harflerin lmi, s.167 25 Harflerin lmi, s.169 26 Harflerin lmi, s.171 27 Harflerin lmi, s.175 28 Harflerin lmi, s.176

ANADOLU AYDINLANMA VAKFI

|6

normal olarak hisle, duyguyla alglanamayan, idrak edilemeyen lemdir. kincisi ise, ehadet ve Kahr lemi diye isimlendirilir. 29 - Saylarn srlar, ruhlar ve menzilleri senin iin bundan itibaren alacaktr; nk say Allahn varolu iindeki, yani kinattaki srlarndan bir srdr; ilh hazrette bilkuvve olarak zuhur etmitir... say bu kinatta bilfiil olarak zuhurla birlikte ortaya kmtr, yani bu lemde say hem bilkuvve hem de bilfiil olarak zuhur etmitir. 30 - Harflerin ekillerinin basit unsurlarna gelince, bu zellikle harflerin noktalarndan kaynaklanr. Bir harfin ne kadar noktas var ise, o kadar da basit unsuru vardr. Bir harfin noktalarnn menzillerinin ve feleklerinin ve inilerinin (nzul) ycelii, bu lemde zt ynnden veya u anda zerinde bulunduu sfat ynnden o harflerin mertebesi kadardr. Bu ad geen harfleri basit unsurlarnn kendisinden meydana geldii felekler, btn o unsurlarn bir araya gelmesiyle ve btn hareketleriyle birlikte, bizim nezdimizde lafz meydana getirir. te bu felekler, geniliklerine gre, en uzak bir felekte kat edilirler. 31 - Mahede leminde bizim nezdimizdeki harflere ait olan ilh hazret, yaz leminde Mushaf- erif olarak yazlm olandr; sz/kelm leminde ise, tilvet edilen Kelm - Kadimdir; geri ilh hazret, btn kelmlarda, ister tilvet olarak olsun, ister bir baka ekilde olsun mevcuttur. Her konuann sonsuza dek konutuu, her lafzn Kuran olduunu bilmek de senin iin mutlaka zorunlu deildir. 32 - ...havas harflerini 33 oluturan beinci tabakaya gelince, bunlar hulasann zyle ayndr. te buna rnek Ba harfidir. Bu harf nce gelmitir. nk her srenin banda bulunan Besmelenin ilk harfi Badr. Banda Besmele olmayan Tvbe Sresi de yine Ba harfiyle balamaktadr. O srenin banda Beretn diye buyurmutur Yce Allah. Yahudi limlerinden bazlar bize gelip Tevhid konusunda size den bir pay yoktur, nk sizin kitabnzn btn sreleri Ba harfiyle balyor demilerdir. Ben de onlara yleyse size de den bir pay yoktur, nk Tevrat da Ba harfiyle balyor dedim 34. Ne demek istediim anlald! Ancak bu yaplabilirdi, nk kutsal kitaplarda hibir zaman dorudan Elif ile balanmaz. 35 - Baz harfler iin sylediimiz mukaddeslie gelince; baka bir harfle balantlanamayan, yazlta kendisi bir baka harfe bitimeyen, fakat kendisine baka harflerin bititii harftir. Bu harfler unlardar: Elif, Vav, Dl, Zl, Ra, Za. 36 - nsan drt hakikat arasnda gidip geliyor. Bunlar u hakikatlerdir: Zat Hakikat, Rabban Hakikat, eytan Hakikat ve Melek Hakikat. 37
29 30

Harflerin lmi, s.180 Harflerin lmi, s.188 31 Harflerin lmi, s.189 32 Harflerin lmi, s.190 33 Elif, Lm, Mim, Sad, Ra, Kf, He, Ya, ayn, T, Ha, Kaf ve Nun 34 Tevrt yle balamaktadr: Bi'l bed'i halakallahu's-seme vel-arda 35 Harflerin lmi, s.194 36 Harflerin lmi, s.197 37 Harflerin lmi, s.206

You might also like