HISTORIA E NJ BUSTI T RI T SKNDERBEUT N ZONN ARBRESHE, MOLISE REGIONE, ITALI

Nga Mal Berisha

Britanikt , populli m borxhli n bot!
Nga Emanuel Bajra

Drgo para online*

moneygram.co.uk
VITI I 10 I BOTIMIT
info@thealbanian.co.uk

www.thealbanian.co.uk

Tel: 02082169527

LONDON

5 GUSHT

*Pr nj list t plot t tarifave t transferimit n internet ju lutem vizitoni moneygram.co.uk. MoneyGram International Limited sht e autorizuar dhe e kontrolluar nga Autoriteti e Shrbimit Financiar. MoneyGram dhe Globi jan marka t MoneyGram. T gjitha markat e tjera jan pron e pronarve t tyre prkats. 2012 MoneyGram. T gjitha t drejtat e rezervuara.

SHQIPRIA N SYT E NJ BRITANIKEJE

DHE KURBA E RRUGS PR N BE

A jan t prfaqsuar shqiptart e Britanis? faqe 2

BRITANIA MBSHTET PROJEKTIN E RRITJES SE PUNSIMIT T T RINJVE N KOSOV
faqe 5

Ministri Emigracioni, ne? dhe pse

faqe 9

DOSSIER
Hamdi Frashri dhe prpjekja pr qndresn antikomuniste
page 16-17

IFCF
30 Minerva Road, London, NW10 6HJ
www.ifcf.co.uk

sales@ifcf.co.uk Tel:0208 961 8765

Aktualitet

www.facebook.com/thealbanian.co.uk Claire Fletcher, Flori Slatina, Kastriot Dervishi, Jeni Myftari, Agim Shabani, Anila Hoxha, Shefit Domi, Web-design Shefdomi.com

faqe 2

DREJTOR: PETRIT KUAnA Kryeredaktor: BASHKIM METALIA

REDAKSIA Akil Koci, Daut Dauti, Arben Manaj Emanuel Bajra Pranvera Smith, Blerim Ciroka,

www.thealbanian.co.uk albania7@gmail.com

Tel/fax:02082169527

A jan t prfaqsuar shqiptart e Britanis?

JO n EMRIn TOn
a shqiptar t Britanis kan votuar pr t pasur prfaqsuesit e tyre? 20? Apo 30? Apo m pak? Apo institucioni i vots nuk ekziston, nuk funksionon, pra sht i panevojshm. Ata q jan msuar t dgjojn prezantimet pompoze t kryetarve t prjetshm e aq me tepr t kryetarit t kryetarve, ngjan kaq tragji-komik sa nuk ka gjel maje plehut q ja kalon. N numrat e kaluar t The Albanian e kemi trajtuar shtjen e mos-votimit npr t ashtuquajturat shoqata shqiptare n MB. Nuk sht aspak shqetsues zemrimi i tyre ndrkoh q ne pub-

likojm t ardhurat vjetore q merren fatkeqsisht n emr t ktyre shqiptarve, pasi ky sht thjesht nj ndr misionet e gazets; informimi. Duket pak shqetsuese shifra prej mbi gjysm milioni paundsh q jepen pr shqiptart e Britanis dhe se rezultatet jan pr t dshiruar, por kaq acaruese bhet kjo puna e prfaqsimit saq i kalon caqet e tragjikes sa her q gjelat gjithnj e m tepr shfaqen npr tribuna duke str-knduar kngn mbi atdheun kombin flamurin... Po ata mund ti marrin fondet ndonse n emr t shqiptarvve t britanis, mund ti justifikojn me invoice fallco, mund t bjn takime dhe t zgjidhen dhe t przgjedhin, mund t japin certi-

fikata nderi ndonj biznesmeni me shpresn se mund t marrin ndonj lek xhepi, mund t fryhen apo t kakarisin tek ata q i dgjojn, por kurrsesi nuk mund t flasin n emr t shqiptarve t Britanis. Ata mbeten thjesht gjela q paturpsisht edhe n rastet m t vogla, qoft edhe festa familjare nuk prtojn q t hapin flatrat, t mprehin sqepin dhe t vazhdojn kngn e komunitetit dhe t tregojn se ata jan kryetart e mdhenj. Jo n emrin ton. Ata mund t flasin si prfaqsues t atyre njerzve q kan zgjedhur q nuk shkojn m shum se sa mund t zej nj tavolin. Jo n emrin ton gjela.

Un jam kryetari i t gjith kryetarve t bashkimit t t gjitha shoqatave t bashkuara n Britani

The Albanian

Transportojm
Transportojme mallra dhe automjete Angli-Shqiperi-Angli

Ambasada e Republiks s Shqipris n Mbretrin e Bashkuar

Embassy of the Republic of Albania 33 St. Georges Drive London SW1V 4DG Tel. +44 (0) 20 7828 8897 Fax +44 (0) 20 7828 8869 E-mail: embassy.london@mfa.gov.al http://www.albanianembassy.co.uk To contact the Albanian Embassy for emergency cases only please call: 07518662630 (17.00-09:00 and during weekends)

Mallra dhe automjete Angli-Shqiperi-Angli

SHERBIM I SHPEJTE DHE KORREKT . (PR SASI TE MEDHA MALLI VIJM N VENDNDODHJEN TUAJ)

Ambasada e Republiks s Kosovs n Mbretrin e Bashkuar

Embassy of the Republic of Kosovo 100 Pall Mall London SW1Y 5NQ Tel.: +44(0) 207 659 6140 +44 (0) 207 659 6134 Fax.: +44(0) 207 659 6137 Email: embassy.uk@rks-gov.net

Behar Lleshi
Na kontaktoni:
UK Mob: 07814 144616; Mob: 07737096299

AL: 00355694421459

A Class Motors
Me eksperienc 12 vjeare n Angli Bjm Servisimin, riparimin e t gjitha llojeve dhe modeleve t automjeteve si sherbime tjera -Skanimin e problemeve elekronike si dhe rregullimin e tyre, -Goma -Regjistrimin e gomave -Saldime, -Modifikime, -e shum shrbime t tjera

BEJM GJITHASHTU EDHE KONTROLLIN TEKNIK (MOT)

Garazhi yn sht i liensuar pr lshimin e ertifikats s emotis

Bejme ngjyrosjen e makinave

Na kontaktoni Agim Halili tel;02084530008 mob;07932024665 www.aclassmotors.co.uk info@aclassmotors.co.uk 34c Park Royal Road Park Royal London, NW107LN JU MIRPRESIM

Nese thoni se keni shkuar nga Gazeta Mos harroni! The Albanian prfitoni; *10% ZBRITJE

O N L I N E S shpejti L I V E

London Transpor t Direction

Sponsorizohet nga bizneset shqiptare n Londr

TEL: 07833663234

Transportojm makina dhe mallra pr n Shqipri dhe Kosov mime konkuruese Kontaktoni Trashegimin Tel: 07776106941 07727429515 email: timi29@hotmail.co.uk

Speciale

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 4

HISTORIA E NJ BUSTI T RI T SKNDERBEUT N ZONN ARBRESHE, MOLISE REGIONE, ITALI

nGA MAL BERISHA
***** Kt radh do t shkoj n Molise Regione pr t vendosur at bust t Sknderbeut bashk me vllzrit tan arbresh, autoritete lokale italiane, Kryetarin e Bashkis s Moliss, Ambasadn tone n Itali, diplomat t ambasads ton n Londr, Konsullin ton t Nderit n Campobasso dhe natyrisht Mavi Viktorian dhe familjen e saj prfshir gjyshen e saj 90 vjecare. Aty do t takohemi me njerzit e gjakut ton Profesor Francesko Altimari, Mikelanxhelo La Luna, e sa e sa arbresh t tjer. Dua t falenderoj me kt rast italianen Mavi Victoria pwr iniciativwn e marrw, skulptorin Kreshnik Xhiku pr punn e shkelqyer q ka br pr krijimin dhe derdhjen n bronx t veprs dhe padyshim sponsorin kryesor t saj, zotin Shefqet Kastrati dhe t birin zotin Leonard Kastrati si dhe Bashkin e Molises. Busti do t vendoset dhe inagurohet me datn 4 gusht, ora 4 mbasdite. Prgatitjet po bhen ndrsa un qysh nesr bashk me familjen time jam n udhtim drejt Molises ku do t kaloj edhe disa dit pushime me vllezrit e motrat tona t nj gjaku. Q andej do t raportoj me gzimin m t madh pr kt dhurat t bukur br vllezrve tan q e ruajtn identitetin e tyre prej mse pes shekujsh. Un besoj se kjo do t frymzoj edhe bashkatdhetart tan kudo q jan jasht atdheut q t mendojn pr nj cast se sa e rndsishme sht kjo. Arbresht i kan dhn kulturs shqiptare por edhe asaj botrore figura si Francesko Crispi, 2 her Kryeministr i Italis, Papa Klementin e XI Alban, Nikolla Barbaton, Zef Seremben, Jeronim De Radn, Jul Varibobn, Terenc Tocin, Antonio Gramshin, Ernesto Sabaton, Xhozef DioGuardin dhe t bijn Kara Dioguardi, Regis Filbinin, Roberto De Niron e sa t tjer. Ne jemi krenar pr ta. Por edhe duhet t ndjehemi keq prpara tyre kur fmijt tan t brezit t par po e humbasin gjuhn ton t mbl shqipe ndrsa ata e ruajn edhe sot, n dhe t huaj m dashuri dhe madje fanatizm. Deri ather, mirupafshim! Do te shkruaj nga Molise - Manxhufuni Montecilfone.

e datn 28 nntor 2012, n ditn e 100 vjetorit t Shpalljes s Pavarsis s Shtetit Shqiptar, bashk me bashkatdhetart tan n Britanin e Madhe, vendosm bustin e Heroit ton Kombtar Gjergj Kastrioti Sknderbeu, n nj vend shum t bukur n Beyswater, Londr. Ky bust sht e vetmja shenj vizuale publike e pranis s shqiptarve n Mbretrin e Bashkuar e shfaqur n ndonj form qoft artistike, apo e ndonj forme tjetr, gjat historis. Gjrat n kt bot jan kaq t lidhura sa shpesh nj vepr e mir i hap rrugn nj vepre tjetr. Kshtu ndodhi edhe me kt bust t Sknderbeut.

*****

Nj dit, ktu n Londr, stacioni i mirnjohur BBC organizoi nj debat televiziv pr krizn financiare n Europe. Isha i ftuar edhe une. Arrita n kohn e duhur. U prezantova, gjeta emrin n list dhe dorzova kartn e identitetit t puns. Nj prej vajzave q i priste t ftuarit e mori at, e lexoi, dhe m tha n gjuhn shqipe: Un jam Mavi, Mavi Victoria. Un flasi arbrisht. Un jam italiane. Si je mir? Un jam mir. Une flasi arbrisht n shtpi me baba dhe mama ime. U habita dhe kmbngula t msoja nse ishte arbreshe derisa fliste shqip. Por jo. Mavi mgjith dshirn time q t ishte arbreshe, nuk ishte e till. Ajo ishte mbes e dy msuesve t vjetr italian, t cilt qeveria italiane i kishte caktuar n fshatin Munxhufuni Montecilfone n rajonin Molise t Italis. Mbarova biseden me te dhe u ndame me shijen q t l prher knaqsia kur dgjon nj t huaj q flet gjuhn e nns tnde. *****

Disa jav m von mora nj e-mail prej Mavit dhe u takuam n zyrn time n Ambasad. U habita fare kur pash q ajo m kishte sjell nj revist t botuar nga Bashkia e Molises ku gjndej edhe nj foto e imja t ciln ajo e kishte gjetur n fshatin e saj arbresh. Ishte nj foto e br bashk me Ambasadorin ton t athershm n Rom, z Llesh Kola kur inaguruam Konsullin e Nderit t Shqipris, Dr Savine Cannone, por q pr hir t vrtets nuk e kisha par at foto ndonjher. N tr at fshat, vetm familja e saj ishin italian. Ajo m solli edhe disa DVD, broshura dhe fjalor m fjal t gjuhs shqipe n variantin e

saj arbresh. Un e kisha vizituar Campobasson, madje ai sht vend i pare q kam vizituar n Itali me detyr zyrtare, kur inaguruam Konsullin e Nderit. Ai sht Drejtor i Spitalit Gemeli n Campobasso, dhurat pr at zon e Papa Gjon Pavlit t II - t. Papa ua dhuroi atyre banorve at spital pasi doktori q e shroi at pas atentatit t kryer nga Mehmet Ali Aca ishte nga ajo zon. Por asnjher nuk m kishte shkuar mendja se nj dit do t shkoja me nj mision tjetr dhe

pikrisht: ***** Mavi Viktoria, vizitoi bustin e Sknderbeut n Londr dhe pasi mori ca fotografi t tij vajti n Molise. Atje ajo e bisedoi mundsin e vendosjes s nj busti n qendr t fshatit n Sheshin Sknderbeg me kryetarin arbresh t Bashkis z Franko Pallota. Pastaj u kthye n Ambasad n Londr dhe krkoi ndihm. Ndihm pr t gjetur nj bust si ai i Londrs, ndihm pr ta shkrir at n bronx, ndihm pr ta

sponsorizuar at. Kur ekziston vullneti i mir tr gjrat zgjidhen. Kshtu, bustin e ribri, e drgoi n fonderi dhe e postoi pr n Manxhufuni, skulptori i talentuar Kreshnik Xhiku; sponsorizimin e siguruam me biznesmenin e njohur dhe patriot z Shefqet Kastrati dhe t birin Leonardin; me organizimin merret Mavi Victoria dhe kryetari i Bashkis z. Franko Pallota bashk me Ambasadn shqiptare n Londr dhe at n Rom.

(* Ambasador i Jashtzakonshm dhe Fuqiplot t Republiks s Shqipris n Britanin e Madhe dhe Irlandn e Veriut)

(Foto: nga perurimi i bustit te Skenderbeut ne Londer dhe pamje nga busti)

aktualitet
ritania e Madhe do t prkrah punsimin e t rinjve t shkollave profesionale t agrobiznesit n sektorin privat por edhe punsimin e te rinjve ne prgjithsi, ka deklaruar ambasadori i Britanis se Madhe ne Kosov, Ian Cliff. N ceremonin e nnshkrimit t kontrats s bashkpunimit n mes t Ods Ekonomike t Kosovs dhe Ambasads s Britanis s Madhe n Kosov kryetari i OEK-ut Safet Grxhaliu theksoi se kjo paraqet zhvillimin e nj partneritetit t mirfillt i cili ka rendsi si ne aspektin intern ashtu edhe n at ekstern. N aspektin ekstern sht e rndsis s veant se po forcohet nj ur e bashkpunimit n mes t Britanis dhe Kosovs dhe sht nj partneritet substancial por n t njjtn koh sht edhe bashkpunimi intern me MBPZHR dhe me MASHT dhe me shoqrin civile q sht po ashtu nj garanc e prshpejtimin t proceseve integruese, tha Grxhaliu. Ai theksoi se Kosova ka nj popullat t re dhe ngritja e kapaciteteve te tyre sht nevoje imediate, pasi qe investimet ne industri t rnd jan shum t mdha dhe mbetet t orientohemi ne bujqsi dhe ne prpunim t produkteve bujqsore. N kt drejtim duhet te falnderohet dhe ministri Stavileci pr angazhimin dhe kontributin e dhn pr t promovuar dhe pr t prmirsuar imazhin e bujqsis n Kosov e them kt bazuar n faktin se vrtet hapsira e vetme ku mund t krijohet perspektiva pr t rinjt sht forcimi i ktij sektori me qllim t krijimin t vendeve t reja t puns. Mirpo, n t njjtn koh sht e rndsishme edhe forcimi i raporteve me Ministrin e Edukimit se kurikulumet dhe t gjitha kto duhet te jen t harmonizuara, tha Grxhaliu dhe theksoi se nuk beson q mund t zgjidhet papunsia n Kosov duke studiuar

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 5

BRITANIA MBSHTET PROJEKTIN E RRITJES SE PUNSIMIT T T RINJVE N KOSOV

i nj rruge t gjat q do ta kemi bashkrisht me Qeverin Britanike por n t njjtn koh e tra kjo nuk mund ta ket efektin e vet nse nuk forcohet edhe m t e p r bashkpunimi ne mes t institucioneve vendore pr ka i falnderoj t pranishmit . Ambasadori Ian Cliff tha se Britania e Madhe do te vazhdoj t prkrah Kosovn n rrugn drejt integrimit evropian dhe theksoi se ne kt drejtim sht shum m rndsi bashkpunimi i mtutjeshm me Odn Ekonomike, Ministrin e Arsimin dhe sidomos me Ministrin e Bujqsis. Arsyeja pse e them kt sht se bujqsia sht e rndsis kye pr kt vend e them kt sepse ka mundsi t mira bujqsore n Kosov dhe t gjith e dim se shumica e ushqimeve importohen dhe e them kt se ne Evrope sektori i bujqsis sht nder me te rndsishmit dhe si tha edhe kryetari i Odes Kosova ka shume t rinj por mundsit pr tu punsuar jan te limituara dhe bujqsia sht nj sektor i cili duhet te sjell njerz t rinj ne vende te puns dhe besoj se mund ta them se ne Kosove ka nj problem q t rinjt nuk e shohin bujqsin si nj sektor kull apo interesante. Kjo paraqet kontrast me Britanin ku bujqsia sht shum interesante pr t rinjt dshirojn t shohin se si familja mbretrore merret me bujqsi dhe mendojn se sht shum interesante shume kul, tha Klif. Ambasadori Ian Cliff tha se sht shum me rndsi q t krijohen lidhje te forta ne mes te sektorit te shkollave profesionale si dhe sektorit te bujqsis q t rinjt t shtojn interesimin pr kt sektor . Kt projekt Ambasada Britanike do ta mbshtes me 60 mij euro si dhe OEK ut kontribuon pr ta implemetuar kt projekt ne vlere prej 12 mij euro. Ky projekt do te fokusohet pr t par nevojat e ktyre shkollave dhe t rinjve, tha ambasadori Cliff . Blerand Stavileci, ministr i bujqsis,pylltaris dhe zhvillimit rural tha se ky projekt ndoshta m s miri i prek tri pikat m t rndsishme q lidhen edhe drejtprdrejt me sektorin e bujqsis.

gjith, por duhet vrtet nj orientim n n sektor t caktuar dhe se n kt drejtim mbshtetja nga Qeveria Britanike do t jet m se e mirseardhur. Grxhaliu tha se Kosova n rrugtimin e vet duhet ti forcoj katr E-t ,Evropa,Edukimi ,Ekonomia dhe e katrta ambientalizmi dhe besoj q projekte t tilla do ta prshpejtojn kt proces dhe dua t besoj q ky sht nj hap i par

gjencia britanike e spiunimit, GCHQ, mbledh dhe ruan sasi t mdha t emailve, postimeve n Facebook, histori t krkimit dhe thirret telefonike, dhe i shkmben ato me agjencin amerikane NSA, thon dokumentet e reja t cilat Edward Snowden ia ka dhn ditores angleze Guardian. Prmasat e ambicieve t GCHQ-s zbulohen edhe nga emrtimet e dy komponentve kryesore t ktij programi: Zotrimi i internetit dhe Eksploatimi global i telekomit. Qllimi sht: kontrollimi n nivel sa m t madh t trafikut n internet dhe telefoni, pa debat dhe pa njohurin e publikut. Nj nga inovacionit kryesore paraqet aftsia e GCHQ-s pr t nxjerr sasi t mdha t t dhnave nga fibrat tele-optike dhe ti ruajn ato pr 30 dit, q t mund ti analizojn. Ky operacion, emri i koduar i t cilit sht Tempora, vazhdon q 18 muaj.

Britania sundon me internetin, Britania sundon me botn!

Ata (GCHQ) jan m kqij se n SHBA, thot Snowden. Fal ktij programi, GCHQ sht nj superfuqi botrore, dhe ka qasjen m t madhe n internet se t gjitha antaret e aleancs pr spiunim elektronik, t quajtur Pes syt: SHBA, Kanada, Australia, Zelanda e Re dhe Britania e Madhe. Prve ksaj, GCHQ "prodhon sasi t mdha t metadatave nga NSA", me rast ato japin informatat themelore n lidhje me at se kush k e kontaktoi. Deri n maj t vitit t kaluar, "shoshitjen" e t dhnave e kan prpunuar 300 analist t GCHQ-s dhe 250 t NSAs, prderisa qasje n t dhnat e GCHQ-s, si shkruan Guardian, kishin 850 mij t punsuar n NSA dhe kontraktor privat me leje t klasifikuara. Sipas dokumenteve q ka Guardian, t dhnat q do dit GCHQ i prpunoi gjat vitit t kaluar, ishin aq t mdha sa q jepet kjo paralele: do 24 or, 192 her t drgohen t gjitha informatat q gjendet n t gjitha librat e Biblioteks Nacionale t Britanis (14 milion libra - v.j.). Ndrsa, ky volum rritej do dit e m shum. Kshtu, emaili nga Gmail ose Yahoo nga nj qytetar britanik tek dikush tjetr, ka kaluar npr servert e agjencis jasht Britanis s Madhe. Pr dy miliard prdorues t rrjetit botror t internetit, Tempora paraqet nj dritare n jetn e tyre t prditshme, nga e cila trhiqet do form komunikimi nga fibrat optike q rrethojn botn. NSA me Prism ka hapur edhe nj dritare tjetr, nga e cila sigurohet qasja n sistemet e kompanive globale q ofrojn internetin.

GCHQ ishte n gjendje t hetoj 1500 nga 1600 kabllo t kapacitetit t lart brenda dhe jasht Britanis, n do koh. Agjencia po t njjtin vit kishte kapacitet t ket qasje n 21.6 petabajt n dit! Faktikisht, kjo do t thot se NSA dhe GCHQ jan n gjendje t ken qasje n komunikimet jo vetm mes njerzve q hetohen, por edhe t pafajshmve, e ti prpunojn dhe studiojn ato. Kjo prfshin regjistrimin e thirrjeve telefonike, prmbajtjen e emailve, postimet n Facebook, histori t krkimit... dhe gjith kjo konsiderohet

si e ligjshme, edhe pse sistemi i siguris thot se ato duhet t kufizohen tek objektivi i caktuar. Ekzistimi i ktij programi u b i ditur nga dokumentet q turbulluesi i

NSA-s, Edward Snowden, ia dha Guardianit, n tentimit pr t ekspozuar "programin m t madh t kontrollit n historin njerzore" (si e ka cilsuar ai).

TRANSPORT MALLRASH ANGLI-SHQIPERI-KOSOVE

SHERBIM I SHPEJTE DHE I SAKTE

NDIHMONIFAMILJENZEKA
Komuniteti Shqiptar duhet te soldarizohet me familjen ZEKA pas asaj humbjeje tragjike dhe pas shpalljes s pafajshm t autorit t krimit. Prve mbshtetjes me t holla mbshtetja e shoqris shqiptare ktu n Mbretrin e Bashkuar ka vlern e pamueshme si mbshtetje morale. Ashtu si gzimet edhe hidhrimet duhet t' prjetojm s bashku, ktu larg vendlindjes. Andaj sht n mirsin dhe vlerat e do bashkatdhetari t ndihmoj familjen Zeka. Ndihma mund t derdhet n Mbretrin e bashkuar n llogarin bankare t dhn m posht.

NA KONTAKTONI TEL:07737 597 000 07507 444 654

toni.79-@hotmail.com

F. ZEKAJ SORT CODI 77-91-10. AC.NO. 30252863. LLOYDS, TEL 07816861892

Kush jan 100 shqiptart e Britanis? Cili sht aktiviteti i tyre? far sht Atdheu pr ta? Cilat jan 100 mesazhet e tyre pr shqiptart e Britanis? Kt libr mund ta gjeni npr zyrat e shoqatave shqiptare si dhe n lokalet shqiptare n Londr.
Pr m tepr indo ju lutem kontaktoni The Albanian e-mail: info@thealbanian.co.uk | Tel: 0044 208 216 9527 | Web: www.thealbanian.co.uk

Drgo online sot n

moneygram.co.uk

Hapur
g jat g jith kohs... I prshtatshm pr t transferuar para online
Parat tuaja merren n Shqipri dhe Kosov n vetm 10 minuta*

0800 026 0535

aktualitet nGA EMAnUEL BAJRA

ur filloj kriza e fundit ekonomike m shum se pes vite m hert, askund askush nuk kishte br llogari se ku qndronte niveli i borxhit i konsumatorit Britanik dhe se deri ku po shkonte ? kjo, pa marr parasysh se statistikat zyrtare e kalkulonin borxhin n baz t kuantitetit t shtpi-blerjeve si edhe shpenzimeve pr familje q t shumtn e rasteve nuk konfirmojn edhe aspekte t sakta t nivelit t prgjithshm t borxhit kombtar. Borxhi shtpiak, pra ai i konsumatorit Britanik kap shifrn e tridhjet mij strlingash pr person , taksapagues a zot shtpie sido q ta quash. Ky nivel i borxhit nuk merr parasysh shpenzimet q bhen n kredi- kartela, shpenzimet n ushqim ose ato n veshmbathje, borxhi kalkulohet n baz t sasis s kartelave kreditore, "mortgages" ose kredit pronsore, shpenzimet e "overdrafts" ose krediti shtes i xhirollogarive rrjedhse, kredive personale pr riparime shtpiake, kredit personale pr vetura , kredit e akumuluara t studentve pr universitet si edhe kontratat e bizneseve t vogla, depozitat shtpiake si edhe kredit ndr-familjare ( q mesatarisht merret t jet nj mij funta pr konsumator).

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 8

Britanikt , populli q kan m s shumti borxhe personale n bot!

puntore dhe infrastruktur. Por lajmi nuk del t jet i mir po q se fillojm t analizojm problematikn n mnyr indirekte dhe po q se marrim n veanti efektet n jetrat personale t do konsumatori n vend. Pr shembull nse nj familje me dy antar t punsuar dhe me nj student n shtpi , posedon nj nivel t t ardhurave stabile t kombinuar prej pesdhjet mij funtash, shpenzimet buxhetore n ushqim dhe t tjera prfshijn prafrsisht dhjet mij funta n vit, shpenzimet n qira ose kredi hipotekare dymbdhjet deri n njzet mij funta n vit, shpenzime t faturave deri n pes mij funta , shpenzime t transportit dhe veshmbathjes deri n pes mij funta, shpenzimet mujore n kredikartela , skema pensionale, shpenzimet e pushimeve si edhe drgesave n vendlindje - duke marr parasysh skemn hyrje-dalje ku hyrjet natyrisht prfaqsojn t ardhurat dhe daljet -shpenzimet, studimet tregojn se t dalurat tejkalojn t hyrat pr m shum se pes mij funta n vit , kjo duke mos marr parasysh kualitetin e hipoteks ( n shtpit me ngarkesa t kredive pronsore ) , ndrsa shpenzimet q tejkaojn mesataren q sht fenomen normal te gati tetdhjet prqind e familjeve n Britani t Madhe. Studimet e NEF tregojn se prbrja e borxhit nga shpenzimet direkte q familjet i bjn duke marr parasysh se mesatarja e rrogave n Londr sht njzet e pes mij funta ndrsa jasht kryeqytetit niveli i rrogave kap shifrn prej tetmbdhjet mij funtave , krijon nj problem ri-ciklues t borxhit q n vend se t adresohet duke u shkurtuar ose duke u "de-liquidify" (term financiar qe do t thot larja e borxhit ) , ai nuk adresohet pasi q familjet dhe konsumatort inkurajohen nga rrethanat dhe institucionet financiare q t jen t kyur n sistemin e kredive dhe hipotekave n prgjithsi. Kohve t fundit kemi dgjuar pr argumentet q ishte prfshir Kisha e Anglis dhe institucionet mikro-financiare si ajo e Wonga-s ato po e mashtronin konsumatorin me nivelin e borxhit t akumuluar dhe shprndar n treg. Pr shembull nse dikush sht n nevoj pr kredi t vogla deri n njmij funta Wonga miraton kredin brenda njzet minutash me transferimin e fondeve n xhiron tuaj bankare brenda pak minutash, pikrisht ky sht argumenti q Justin Welby kryepeshkopi i Kishs s Anglis i cili kundrshtonte inkurajimin e till duke argumentuar se po q se ato pra agjensit mikro-financiare inkurajojn konsumatort t futen n borxh ather pse ato nuk ulin nivelin e interesit prej katrmij prqind n nivelin komercial deri n njzet prqind ose pak m lart. Tashm qeveria Britanike ka filluar t ndrmarri masa n adresimin e ktij problemi duke filluar me iniciativat legjislative kt vjesht. Megjithat fakti mbetet i gjall dhe shum friksues pr shoqrin Britanike se nj akumulim i ktij niveli t borxhit nga an e konsumatorit Britanik do t krijoj pasiguri dhe efekte fryrse n ekonomin e ardhshme si edhe rritje n delinkuenc sociale, prishje t rendit ekonomik e politik dhe kriz ekonomike t pa shmangshme llogarit e t cilit t gjith do ti paguajm me koh.

ka do t thot kjo pr ekonomin familjare dhe at t konsumatorit n prgjithsi? sht shum e vshtir t definohet qasja e efektshme e influencave si edhe efektit q borxhi i konsumatorit do t duhej t kishte n ekonomin e prgjithshme, por, megjithat sondazhet e fundit nga Zyra statistikore si edhe NEF ( New Economic Foundation ) tregojn se niveli i borxhit i konsumatorit prcillet zakonisht me nj efekt direkt n ekonomin e hipotekave, rritjen e produktivitetit dhe krkesave n treg, ka teorikisht sht nj lajm i mir pasi q kjo do t ndihmoj edhe ekonomin e prgjithshme sepse nj ekonomi me krkesa t larta do t thot prodhimtari m e madhe si edhe investime m t mdha t bizneseve t vogla a t mdha n fuqi

aktualitet nGA BEQIR SInA

evista e njohur britanike Diplomat, n numrin e saj t radhs i ka kushtuar nj portret Ambasadorit Mal Berisha t Ngarkuarin me Pun t Shqipris n Mbretrin e Bashkuar dhe Irlandn e Veriut n shkurt t vitit 2012 Shklqesia e Tij Z. Mal Berisha ka treguar se sa shpejt ra n dashuri me punn, vendin dhe kulturn e saj. Londra sht nj qytet terheqes dhe multikulturor si dhe qendra financiare e bots, ndrsa un jam duke u prpjekur q t gjallroj jetn kulturore dhe artistike sa m shum t mundem, n kt vend t komuniteiti shqiptar, thekson zoti Berisha, n fillim t bisedes. Diplomat:, revista prestigjoze, britanike, n t ciln jan prezantuar m par, mbretr, president, kreyministr dhe personalitete t shquara botrore, t fushave t ndryshme, shkruan se zoti Berisha e konsideron veten me fat q u zgjodh si ambassador dhe i paraqiti letrat kredenciale Lartmadhris s Saj Mbretresha Elizabeth II, m 27 qershor 2013, n nj ngjarje q ai e qaun si momenti m mbreslns i karriers s tij diplomatike. Ai sht n Britani t Madhe me gruan e tij, Donika. Ata kan dy djem: njri sht duke studiuar pr Master n Universitetin e Harvardit Massachusetts-SHBA dhe nj tjetr q sht duke u marr me drejtimin e nj biznesi n Tiran, Shqipri, pasi u diplomua n Amerik. Diplomat shkruan se vetm mbasi erdhi demokracia rrzimin e regjimit diktatorial t Hoxhs, edhe Berisha si shum t presekutuar pati fatin t ket rritje n karjern e tij deri, duke u br nj diplomat i lart i Shqipris. Zoti Berisha i cili, si shum fmij shqiptar t kohs s komunizmit, sot kujton persekutimin e tij pr shkak t pikpamjeve t tyre t ndryshme politike nga regjimi komunist, dhe presekutimin e familjes s tij, ndjehet i lumtur me ardhjen e demokracis edhe n Shqipri. Ambasadori Mal BerishaDiplomat shkruan se me ndryshimin e sistemit, atyre ndryshimeve t mdha q ndodhn pas rnies s komuniszimit n Shqipri,

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 9

Ambasadori i Shqipris, Mal Berisha, n faqet e revists Diplomat London

vendit dhe prkundr zgjedhjeve t fundit n Shqipri, Ambasadori Berisha, sipas revists britanike, thot se qeveria e tij do t vazhdoj t ndjek kt axhend: Vendi sht i vetdijshm pr sfidat q ajo ende prballet me; prkatsisht luftimin e korrupsionit, forcimin e sundimin e ligjit dhe prmirsimin e standardit t jetess. T gjith legjislacionin e nevojshm ajo e ka kaluar n parlament, t hartuar n prputhje t plot me krkesat evropiane. Megjithat, shton ai tani sht koha pr t vn ato n praktik. Diplomacia ekonomike, sht gjithashtu nj nga prioritetet e z. Berisha, si ambasador i Shqipris . Ai thot se nj vend i zhvilluar n mnyr demokratike duhet t zhvillohet ekonomikisht shum. Me kt ai ka n mendje, se ai sht i fokusuar n punn me bizneset britanike t i drejtoj ata drejt Shqipris. Meq Shqipria, sht nj nga vendet fituese t projetit gjigand t Gazsjellsit Trans Adriatik (TAP), nj projekt ky i suksesit t qeveris s mparshme, pr t kaluar edhe npr, kjo sht konsideruar si moment i mir pr t inkurajuar biznesin britanik, q t jen t prfshira. Ai sqaron se Tubacioni i gazit natyror do t filloj n Greqi, aj pr mes Shqipris dhe t dal n detin Adriatik, dhe t vijoj Tubacionin e saj n bregdetin n jug t Italis, duke shprndar gaz t rrjedhi direkt nga rajoni i Kaspikut n tregjet evropiane. Sipas revists Diplomat, thuhet se ai n kt mnyr e ka t qart, dhe ka treguar kurajon e bindjeve t tij, duke deklaruar: Un do t bj fardo qoft pr t forcuar dhe zhvilluar marrdhniet shum t mira shqiptaro-britanike, duke filluar me dialog t lart politik dhe diplomatik, ndaj pranis s bizneseve britanike, pr t investuar n ekonomin shqiptare. Pr m tepr, edhe tani kur Shqipria sht e njohur nga shtypi britanik si qoshja e fundit t fshehur Evrops, ( n nj shkrim t Daily Mail, maj 2013), ku turizmi sht nj tjetr fush e cila un jam i prirur pr t u prqendruar vmendjen time mbi, shrbimin tim si ambasdor i Shqipris n Londr. Mirpo, sipas britanikes prestigjoze Diplomat, thuhet se roli i ambasadorit Berisha gjithashtu prfshin edhe kujdesin q ai po tregon pr komunitetin shqiptar n Britani t Madhe. Nj komunitet relativisht i ri, mbasi brezi i par q u vendosn BM pas Lufts s Dyt Botrore dhe ishte i kufizuar n nj numr t vogl, krahasuar me nj numr e madh t shqiptarve, q jetojn tani n Brtianin e Madhe. Vetm pas rnies s komunizmit n Shqipri dhe ngjarjet n Kosov, thot zoti Berisha, shum shqiptar kan vendosur pr t jetuar n Britanin e Madhe, duke punuar e prparuar n karrier n mjeksi, zyrat dhe sistemin bankar, ndrtimtari dhe arkitekturs n mesin e shum fushave t tjera. Ai madje citon shembullin e kngtars t famshme shqiptaro-britanike nga Kosova, Rita Ora, duke u br rreth e prqark n festivalin e veror t Britanis s Madhe. N fund t ktij prshkrimi revista prestigjoze britanike Diplomat ngjizet pas asaj se i Ngarkuari me Pun i Shqipris n Mbretrin e Bashkuar dhe Irlandn e Veriut n shkurt t vitit 2012, Shklqesia e Tij Z. Mal Berisha, ka disa objektiva t qarta dhe prioritetet pr afishimin e tij n Britanin e Madhe, ngase shton kjo revist se ne shpresojm se do t lancohen me an t prkushtimit dhe dashuris s tij t dukshme kundrejt Shqipris dhe Britanis s Madhe, natyrisht duke shfrytzuar mir, edhe intelektin dhe kulturn e tij, gjallrin dhe energjin e komunitetit shqiptar me t cilin ai sht duke punuar pr do dit.

erdhi nj edhe nj mundsi n vitin 1992, kur zoti Berisha u punsua n kontigjentin e Ministris s Punve t Jashtme t Shqipris, at n shrbimin diplomatik. Q prej ksaj kohe, ai ka pasur knaqsi pr t punuar n zyrn diplomatike n Stamboll, dhe syrn e OKB n Nju Jork, dhe Kosov dhe pr t kthyer n Shqipri, prsri n Ministrin e Punve t Jashtme t Shqipris. Z. Berisha thot se pr t prvoja n Misionin e Kombeve t Bashkuara n Kosov (UNMIK) q nga viti 2002 ka qen nj nga pjest m

interesante t karriers s tij dhe e jets s tij. Mbasi ai prjetoi n kt pun dshmit dramatike t shqiptarve n Kosov ndaj asaj q ata kishin vuajtur nn regjimin e Millosheviqit. Revista britanike v n pah n shkrimin e saj se si Ambasadori n Mbretrin e Bashkuar, z. Berisha ka nj numr detyrash t rndsishme prpara, duke u fokusuar n at t Integrimit Evropian si qllimin kryesor t tij. Qeveria e mparshme shqiptare, thot ai ka ndrtuar nj strategji q n 2017, Shqipria t marr stausin e BE-s, si nj objektiv pr integrimin e

prbn lajm kur nj shqiptar i ardhur vetm pak para pak vitesh n Mbretrin e Bashkuar, si refugjat (me skaf apo maune), pa ditur t thot as mirmngjesi apo kam uri, ka arritur n vetm pak vite t kthehet n modelin e njeriut t suksesshm. N vetm pak vite ka arritur jo vetm t punsohet apo t punsoj bashkatdhetart e tij , por t punsoj edhe britanikt...(pa harruar q jan shqiptar). Raste t tilla jan vrtet t shumta dhe ne do t prpihemi q n do edicion t sjellim modele t tilla, duke besuar se do t mund t realizojm nj nga dimensionet e misionit ton . Besojm se publikimi i profileve t tilla, do t jet nj proces sinteze, q do t shndrrohen n nj fanar q ndriojn rrugn e drit-shkurtrve, atyre q u ka humbur rruga n oborr, dhe q nuk mund t shohin jo m larg sesa nj der kazinoje apo tavolins s kafeve t strzgjatura, ku bisedat nuk mbarojn asnjher, sidomos ato pr politikn. Jeni t lutur t na sugjeroni shembuj dhe modele t suksesshm shqiptarsh n Britani.

Udhtimi im

THE ALBANIAN info@thealbanian.co.uk Tel: 0208 216 9527

qasje

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 10

nGA JULIA LAnGDOn

hqipria sht vendi i fundit n Ballkan q synon t bhet pjes e Bashkimit Europian. Por pr ta arritur kt, duhet t bind Brukselin se po lufton korrupsionin dhe krimin e organizuar. Pas dekadash t tra me pushime n ishullin e Korfuzit, Xhulia Langdon ( gazetare dhe shkrimtare britanike) zgjodhi Shqiprin pr t par se si ka ndryshuar vendi ish- komunist. Prgjat 30 viteve t pushimeve n Korfuz, shikoja kah Shqipria, shpesh me drojn se sa pak Perndimi dinte pr kt vend. Vija e zhveshur bregdetare dhe malet e ndaluara prfaqsonin izolimin e vendit: nga regjimi 50vjear komunist n shtpin e mafias, nj soj toke e keqe e Ballkanit. N koht e shkuara, kanali i Korfuzit ndriohej prej prozhektorve shqiptar, t cilt prpiqeshin t kapnin ata q ishin mjaftueshm t dshpruar pr t marr me not detin apo pr t vozitur rrezikshm prgjat nats, pr tu arratisur nga uria dhe brutaliteti. Kur komunizmi ra, dgjoja goditjen e leht t motorve gjat nats, n misionet e tyre pirate. Fmijt zakonisht flen prmes krismave t orve t mngjesitbja shaka zakonisht, por ishte e vrtet. Mijra shqiptar u prpoqn t marrin arratin nga vendi i tyre n fundin e viteve 90 e shpesh shikoja plumba gjurm-lns t ndrionin qiellin e Sarands, qytet

Shqipria n syt e nj britanikeje dhe kurba e rrugs pr n BE

i vogl n jug t Shqipris, ku kryengritja e fundit e dhunshme ndodhi n kohn kur shteti po shtrngohej t siguronte nj lloj demokracie. Tani po i afrohem Sarands pr her t par. Ndodhem brenda nj motoskafi, Delfinit Fluturues, e prgatitur pr vapn, varfrin dhe fmij q lypin ca monedha. Gjja e fundit q prisja t shihja ishin adrat e diellit n plazh. Epo, mirse vini n Riviern Shqiptare! Gjej nj shtitore me kafe, bare, ndriim, restorante dhe dyqane suveniresh pr turistt. Gjej palma dhe vende t prshtatshme pr t marr rreze dielli. Shezlong. Dhe nj park ujor pr fmij, t cilt prfitojn t kridhen n t. Si dhe shum pushues, edhe pse pak nga ata duket se jan t huaj. Ka gjithashtu makina. T shtrenjta boll. Dhe n mes ktij qyteti t vogl, ndrtesa t kndshme dhe hotele t mira. Era, nj shqiptare mjaft e bukur me flok t zinj, punon si udhrrfyese dhe shoqruese pr turistt e huaj, t cilt duan t msojn m shum pr Shqiprin e re. Nj her e nj koh, gjuha e saj e dyt ishte rusishtja, por tani sht anglishtja dhe ajo e flet mjaft mir. Shqipria zhvilloi zgjedhjet parlamentare m 23 qershor dhe Era sht mjaft e kanaqur me rezultatin. Shqipria po bn nj progres t jashtzakonshm n rrugn drejt konsolidimit t demokracis, thot ajo pr BBCn. Shum gjra po ndryshojn pr mir ktu. Ajo sht 40 vjee dhe i mban mend mir ditt e s shkuars s errt. Kur ajo ishte nj vajz e vogl, t rinjt e Shqipris ishin t detyruar t punonin npr toka bujqsore t dielave. Ata mbillnin bim dhe pem frutore nga m t ndryshmet. Gjithsesi, agrikultura dhe peshkimi jan ende mjaft t rndsishme pr ekonomin e Shqipris, por rroga mesatare e nj shqiptari sht ende e vogl, 200 paund n muaj, 32,800 lek. Pensionistt marrin m pak se gjysmn e saj. Njerzit ndihmohen shum nga fmijt e tyre, thot Era, dhe sidomos nga t ardhurat e t afrmeve t tyre emigrant. Gjithsesi, ka edhe probleme t tjera me ekonomin shqiptare, e cila sht n tranzicion. Ka ndrtime gjithandej, infrastruktura mbetet ende larg t qenit e knaqshme. Ka shum automjete, por jo vende t mjaftueshme parkimi. Ka mallra t limituara konsumi, por cilsia mbetet mjaft e mir, si edhe ka vetm nj aeroport, i cili mban emrin e Nn Terezs dhe n rastin m t mir sht 6 or larg Sarands. Pavarsisht ktyre mangsive, asgj nuk mund ta venit optimizmin e Ers. Ne shpresojm shum q politikant e rinj do t bjn gjra m t mira pr t ardhmen. Era beson se qeveria e re, e cila do t kryesohet nga Edi Rama, do t bj t mundur antarsimin e Shqipris n Bashkimin Europian.

A MUnDET BLAIR T nDIHMOJ SRISH SHQIPTART?

Sipas shum njerzve, ky sht nj prioritet i qeveris. S bashku me nepotizmin, korrupsionin dhe krimin e organizuar, ka dhe nj arsye tjetr se pse Shqipria ka dshtuar n antarsimin n BE. Por gjrat po lvizin. Dhe pr m shum, lideri i ri, Edi Rama ka nj arm sekrete. Ekzistojn 13-vjear q vrapojn rreth ktij vendi, t quajtur Toniblir, n nder t ish-kryeministrit britanik dhe mbshtetjes s tij pr popullsin shqiptare n Kosov n vitin 1999. Tony Blair sht shum i njohur ktu dhe sht ofruar t ndihmoj vendin pr antarsimin n Bashkimin Europian. Por, gjithsesi, ende dyshoj se do t duhet shum koh, para se optimizmi t kaloj n korridoret e Brukselit.

IFCF

www.ifcf.co.uk sales@ifcf.co.uk

IFCF
30 Minerva Road, London, NW10 6HJ
www.ifcf.co.uk sales@ifcf.co.uk

opinion
bretresha pritej ti bnte thirrje popullit t Britanis s Madhe pr tu lutur prpara nj lufte kimike-brthamore, zbulojn dokumentet e qeveris s 1983-shit. Dorshkrimi, i cili ishte gati pr nj transmetim hipotetik, kishte n t edhe prshkrimin e monarkes britanike ndaj krcnimit, q i kanosej vendit t guximshm, si m i madhi nga cilido tjetr n histori. Aty prmendej gjithashtu edhe djali i Mbretreshs, Princi Andre, ish-pjestar i Marins Mbretrore n at koh. E hartuar nga zyrtart e Whitehall-it (qeveris britanike), n nj nga periudhat m t tensionuara t Lufts s Ftoht, ai nuk u regjistrua kurr.

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 14

BRITANI 83, TEKSTI I FJALIMIT T MBRETRESHS

Dokumenti, i lshuar nga qeveria nn mbretrimin 30-vjear, ishte hartuar si pjes e nj ushtrimi pr lojrat e lufts s pranvers s 1983-shit, duke punuar mbi skenaret m potenciale. Edhe pse ishte vetm nj simulim, teksti me firmn e Mbretreshs, i shkruar sikur t ishte transmetuar n mesditn e s premtes s 4 marsit 1983, synonte t prgatiste vendin pr provn e rnd t Lufts s III Botrore. N dorshkrim lexohej: Tashm, kjo menduria e luftrave sht prhapur srish anemban bots dhe vendi yn i guximshm duhet t prgatitet srish me forcat e veta, pr ti mbijetuar kundr vshtirsive t mdha. Nuk i kam harruar kurr dhembjen dhe krenarin q kam ndjer, teksa motra ime dhe un u mblodhm kruspull rreth valve t erdhes (kopshtit) pr t dgjuar fjalt inspiruese t babait tim (George VI), n ditn fatale t 1939-s (fillimi i Lufts s Dyt Botrore). As edhe pr nj ast t vetm, nuk e kisha imagjinuar se kjo detyr solemne dhe e tmerrshme do t m takonte mua nj dit. Por, fardo terrori t jet n pritje pr ne, kualitetet, q na kan ndihmuar t ruajm t palkundur pavarsin ton, n dy raste t tjera gjat ktij shekulli t trisht, do t jen srish forca jon. shrbyesve dhe grave t tyre n shtpi, por edhe prtej detit. Pikrisht kjo lidhje e ngusht e jets familjare, duhet t jet mbrojtja jon m e madhe ndaj t panjohurs. Nse familjet mbeten t bashkuara dhe t palkundura, duke i dhn strehim atyre q jetojn vetm dhe t pambrojtur, vendi yn do t mbijetoj dhe nuk do t thyhet kurr. N ushtrimet e lojrave t lufts, forcat

e bllokut Portokalli, q prfaqsonin Bashkimin Sovietik dhe aleatt e Paktit t Varshavs, kishin nisur nj sulm me arm kimike ndaj Britanis. Ndrsa forcat Blu, q prfaqsonin NATO-n, ishin kundrprgjigjur me nj sulm t kufizuar me arm brthamore, duke detyruar Portokallinjt t krkonin bisedime pr paqe. Ky ushtrim erdhi po at vit, kur presidenti i SHBA-ve, Ronald Reagan, trboi dhe alarmoi Moskn me denoncimin e Bashkimit Sovietik si nj perandori djalli, me planet e tij pr lshimin e nj mburoje Star Wars n hapsir kundr raketave balistike dhe dislokimin e raketave brthamore detare nga SHBA drejt Europs, prfshi RAF Greenham Common. Tensionet u rritn kur sovietikt mbylln nj kompani ajrore koreano-jugore, hyn n hapsirn ajrore t tyre dhe vran t 269 antart n bord. Megjithat, Bashkimi Sovietik dhe SHBA-t negociuan m von pr nj reduktim t sasin e armve brthamore, teksa Lufta e Ftoht shkoi drejt fundit.

M pas vazhdohej me nj shnim personal: Burri im dhe un kemi ndar me familjet anemban vendit frikn q kemi ndjer pr djemt e vajzat tona, burrat dhe vllezrit, t cilt kan ln shtpit e tyre pr ti shrbyer vendit. Djali im i dashur, Andre, pr momentin ndodhet n aksion me njsin e tij dhe ne lutemi vazhdimisht pr sigurin e tij, si dhe pr sigurin e t gjith

nGA ALBIn KURTI

osova ka nevoj pr siguri ekonomike pr t gjith e jo pr siguri policore kundrejt t varfrve q po ia prishin imazhin Kosovs. Nga qeveritart kosovar, emigrimi i shqiptarve pr n kampe e burgje t shteteve t BE-s u trajtua si dmtim i imazhit t shtetit dhe jo si shprfaqje e mjerimit ku jan katandisur njerzit. Ather kur prballeshin me realitetin e shumics s popullsis q po shiste pasuri e rrezikonte jetn pr tu arratisur nga Kosova, kta qeveritar filluan ta deformojn kt imazhin tjetr t Kosovs. Ata than q kta njerz po ikin nga Kosova pr luksin e Europs perndimore! Me fjal t tjera, sipas Qeveris, kta njerz nuk qenkan patriot dhe qenkan lakmitar! N fakt, kjo vlen pikrisht pr qeveritart t cilt me mungesn e patriotizmit t tyre dhe me lakmin e teprt po e shndrrojn Kosovn n nj vend t pajetueshm e n nj shtet t dshtuar.

Imazhi ndryshe
rojn nj tjetr imazh i cili shum m tepr i korrespondon statistikave socioekonomike t Kosovs. Kshtu, imazhi i Kosovs nuk sht m i kufizuar vetm te nj shtres e popullsis q duket bukur, shndetshm dhe me perspektiv, por i demokratizuar ai prfshin edhe shtresat e shtypura q kthehen n publik. Pr m tepr, aq e rnd ka qen ndrydhja e ksaj shtrese saq rikthimi i saj n imazhin e Kosovs ngjan pikrisht te instanca kundrejt s cils projektohet imazhi zyrtar i Kosovs n BE. Posarisht prej se u shpall pavarsia, Qeveria e Kosovs aq shum, dhe ndoshta m s shumti, ka folur pr imazhin e Kosovs. Mbase nuk ka se pr far tjetr t flas dhe nuk mund t jet ndryshe: nga Kosova po na mbetet vetm imazhi i saj. Duke u prqendruar kaq shum tek imazhi i shtetit, krejt far mbetet prej shtetit sht vese imazhi i tij. Mirpo, edhe ky imazh i kontrolluar sigurisht se nuk qndron dot. Ai herdokur rivalizohet kapur. Agjencit dhe administrata shtetrore, institucionet politike dhe ndrmarrjet publike u vrshuan prej militantve t PDK-s dhe agjentve t ShIKut. N ann tjetr, privatizimi u zgjerua dhe u prshpejtua duke kapluar madje edhe interesat strategjike ekonomike. Gjithka q ekzistonte mund t bhej e shitshme, gjithka q shitej paska ekzistuar. Nuk diskutohej pse, si, sa e ka duhej privatizuar por eventualisht se kur saktsisht duhej br privatizimi i filan ndrmarrjeje duke pasur parasysh q sa m shpejt aq m mir. Shpallja e pavarsis s Kosovs shnoi edhe fillimin e privatizimit t ndrmarrjeve publike prvese atyre shoqrore, dhe prgjysmimin e tatimit n fitim pr korporatat. Pra, shpallja e koordinuar e pavarsis s Kosovs i dha hov doktrins neoliberale. Politikat para shpalljes s pavarsis s Kosovs ishin prgjithsisht t djathta, porse me shpalljen e pavarsis u b srish edhe

nj hap tjetr i madh djathtas n ekstremin neoliberal. N njfar mnyre, duket q hapi shtes formal m larg prej Serbis u lejua vetm duke qen hap shtes m afr ekstremit neoliberal. Tatimi n t ardhurat e korporatave nga fillimi i vitit 2009 ka rn prej 20% n 10%. Disi kjo shnon edhe fundin e besimit n Ndrmarrjet e Vogla dhe t Mesme (t cilat doktrina neoliberale i ka aq shum pr qejf) dhe fillimin e thirrjes dshpruese vetm pr investime t huaja t korporatave. Mirpo, krejt ka fituam jan Bechtel&Enka dhe Limak&alik n fakt, ishin kto q fituan shum, tepr shum, me aspak investime. Nj ndr arsyet kryesore pse ka rn respektimi i ligjit n Kosov sht se njerzit nuk po besojn n kt Republikn e Dyt t Kosovs. Askush q po ikn nuk thot m Mirupafshim n Kosovn e lir (apo dika ngjashm) dhe numri i atyre q po heqin dor nga nnshtetsia e Kosovs po rritet. Ska besim n trsin q t ket respekt pr pjesn. Shteti i Kosovs me kt pushtet nuk sht as kundr Serbis e as pr shoqrin e kombin ton. I ktill, ai gjithnj e m pak i hyn popullit n pun dhe gjithnj e m shum i prish pun atij. Nga republika-pr-rezistenc (Republika e Par e Kosovs, 2 korrik 1990), kemi kaluar te republika-pr-shitje (Republika e Dyt e Kosovs, 17 shkurt 2008).

Kosova jo vetm q duhet t ket imazh demokratik, por edhe duhet ta demokratizoj imazhin. N t vrtet, imazhi edhe ashtu po demokratizohet vetvetiu. Prkundr investimit dhe zellit t jashtzakonshm qeveritar q imazhin e Kosovs ta mbaj tek fytyrat e buzqeshura t t rinjve nga fushata Kosovo Young Europeans, t shtypurit e t shfrytzuarit po hakmerren. Ata po pasqy-

nga ky imazhi tjetr, nga ky imazhi ndryshe, i cili e stabilizon pasqyrimin e gjs n prputhje me realitetin e saj. Sepse, shtrohet pyetja, cili sht imazhi i ktij imazhi? Gjithsesi nj konstrukt ideologjik: (vet)kolonizim mental prshtypje jona pr prshtypjen e tjetrit pr neve (sipas prshtypjes son pr prshtypjen e tjetrit). Shteti i Kosovs po e humbet imazhin e vet sepse Kosova po e humbet shtetin e vet. N njrn an, kur PDK-ja e mori pushtetin, ShIK-u e mori shtetin. Kosova q prej se u shpall e pavarur njkohsisht u shndrrua n shtet t kapur, gjithnj e m t

opinion

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 15

nGA RAFAEL FLOQI

iaspora e Ameriks si n kohn e Nolit e Konics edhe sot instiktivisht ka zbatuar instiktivisht domethnien e fjals s J.F. Kenedit nuk ka rndsi ka bn Atdheu pr ty, por far bn ti pr Atdheun. Ajo si gjithnj do ta vazhdoj ta kryej kt rol. Por ka ardhur koha t themi, diaspora jo vetm ndihmon, jo vetm mbush buxhetin me remitancat, por ka nevoj edhe pr ndihm. E cila sht prgjigja e politiks shqiptare.

Ministri Emigracioni, ne? dhe pse

Dhe s treti, nj Ministri e veant n qeveri. N fillim, n vitin 1991, u krijua nj Ministri jetshkurtr pr Emigrimin (Ministarstvo za iseljenitvo), pastaj n vitin 1997 me Ministrin pr Kthim dhe Emigracion (Ministarstvo povratka i useljenila). Kshtu deri n vitin 1999), kroatve jasht vendit iu dha status special burokratik dhe simbolik. Duke pasur parasysh marrdhnien e gjat mes Jugosllavis dhe m von (Kroacis), dhe diasporn e saj, kto ndryshime shnuan nj evolucion progresiv, duke siguruar statusin politik pr diasporn. Shembulli kroat, pra, ofron nj prshkrim empirik n lidhje me mnyrat n t cilat formacionet transnacionale t identitetit kombtar jan gjithnj e duke u riformatuar ose jan duke riformatuar vetveten si diaspora. Roli i shtetit am n integrimin dhe mosintegrimin e tyre sht mjaft domethns n kushtet e kozmopolitizmit t sotm. Por duhet br e qart dhe ndryshimi mes emigracionit dhe diaspors. Diaspora si institucion social kolektiv do dhe ruan identitetin e saj kombtar, pr t mos u br gjak i shprishur dhe emigracioni sht m i prirur drejt integrimit n vendin ku ndodhen dhe drejt asimilimit. Tani q po shkohet m shum nga kombi e shteti monolit n shoqrit multikulturore, gjuha e diaspors evokon lidhjet transnacionale, prish identitete kulturore diskrete, dhe i fuqizon ose i vartson grupet e quajtura si diaspora me shtetet, n t cilat ata jetojn. Lidhja kulturore dhe gjuhsore sht elementi baz q lidh diasporn me vendlindjen, ashtu si Salman Rushdie, n Imaginary Homelands (Atdhet imagjinar, Ese dhe kritika, 19811991) shkruante: Ndonjher ne ndjehemi se i ngrthejm t dyja kulturat ashtu, sikur ulemi njkohsisht n dy stola; por shpesh ndodh q shkasim n mes dhe rrzohemi. Sot diaspora shqiptare n Shtetet e Bashkuara sht n limbo n mes s pars dhe s dyts, integrimit dhe ruajtjes s identitetit. Ndaj aspekti kulturor i ndihms nga kombi am, sidomos pr diasporn e re sht nj kusht sine qua non, dhe sht detyr e politikanve shqiptar, me ministri apo pa ministri diaspore qoft, ta japin kt ndihm. T mos na harrojn, q t mos i harrojm. *Autori sht kryeredaktor i TV t shqiptarve t Ameriks me qendr n Michigan.

Ministri Emigracioni? neU prgjigj kryeministri i ardhshm, Edi Rama gjat paraqitjes s kabinetit qeveritar, ku binte n sy mungesa e nj ministrie t till. Madje ai tha se nuk e ka premtuar asnjher krijimin e nj ministrie t till dhe me stilin T fala Sandrit u prgjigj dy dit pasi qe kthyer nga Selaniku se Nuk e di t kem br ndonj premtim elektoral pr ministrin e Emigracionit. Mos e ngatrroni me partin e amve!.. Edhe pse nuk ishte shum e gjetur prqasja q kryeministri i ardhshm i bri shtjes s emigrantve me partin e amve, e sigurt sht se qindramijra shqiptar t cilt jetojn jasht vendit, kan mijra probleme q presin zgjidhje. Mashtrimi elektoral i Rams ktu u shfaq ashiqare, kur nga nj krkim i thjesht, Gazeta Shqiptare konstatoi se n nj intervist pr Plus Gazeta Athina m dat 15. 2. 2013, Edi Rama pat thn: Kemi premtuar ngritjen e nj ministrie t veant pr emigracionin, ministri n t ciln do t punsohen element t spikatur prej emigracionit si dhe nj prfshirje t drejtprdrejt t emigrantve n strukturat diplomatike t shtetit shqiptar, pra n ambasada dhe konsullata. Gazeta n fjal botohet n Athin pr shqiptart e Greqis, por Rama ndoshta se di se gjendej edhe n Tiran. Kur u interesojn autobust e emigracionit pr t marr votat, politikant i bjn qefin atij me deklarata boshe, si t drejt votimi apo ministri, po kur vjen puna pr qeverisje e harrojn nj t tretn e kombit shqiptar. Diaspora shqiptare edhe pr faktin se sht e ndar si pasoj e ardhjes nga pjes t ndryshme t trungut shqiptar dhe n koh t ndryshme, ka br m shum pun pr shtjen kombtare sesa gjitha qeverit, apo firmat e PR q kushtojn miliona. Ato i kan gjetur lidhjet me Tony Blair, para Rams dhe e kan nderuar figurn e tij para Rams (kujtojm mirnjohjen e KKSHA duart e Shpress vitin e kaluar). Si duket shteti shqiptar, si ai i demokratve dhe ai i socialistve, tani dhe nesr do t mbeten larg diaspors, pasi nuk i duhet ajo pr t siguruar pushtetin, edhe pse ajo sht lobuesi m i mir i interesave kombtare. Kjo shpjegon at pse Berisha kujtohet n zgrip t jets s tij si kryeministr t miratoj ligjin e Shtetsis shqiptare. Megjithat, ai bri nj ligj si kofini pas t vjeli edhe pse u kritikua, Shqipria ishte e fundit nga vendet e rajonit q e bnte kt, dhe pse sht e rrethuar vetm me troje shqiptare. Po t ndalemi tek qeveria. Nevoja e bashkpunimit me diasporn sht im-

perative. Pr far duhet nj ministr i bashkpunimit me Parlamentin, kur bashkpunimi sigurohej nga ministrat deputet, dhe n vend t nj ministri pa portofol t kishte nj ministri Emigracioni me portofol. Fondet mund ti grumbullonte vet diaspora si kontribut antarsimi. Zyra e diaspors pran MPJ, n gjendjen aktuale ka vetm pes npuns q regjistrojn aktivitetet q bn diaspora, kryesisht t vjela nga komunikimet me ambasadat, q i rrfehen ministrit t Jashtm ato sa pr protokoll dhe i fusin letrat n dosje dhe kaq.(?!) . Kjo sht nj pun krejtsisht e kot, pasi me nj krkim n Google mund t shohsh t gjith shtypin dhe median e diaspors si n SHBA, Greqi , Itali, Angli, Zvicr apo Itali. Nga ana tjetr, a mund ta bj nj ambasador apo nj personel ambasade i limituar, me fonde t limituara, lidhjen e qensishme me diasporn, q t mbaj lidhje t drejtprdrejt me kt mas t madhe shqiptarsh? Besoj se jo. Nj her, n konfidenc, nj ambasador i yni n nj vend t madh mik, m thoshte se kapte telefonin dhe fliste me nj z femre, duke imituar nj sekretare q se kishte sa her kishte telefonata, pasi nuk sht normale n diplomaci q ambasadori t prgjigjej drejtprdrejt n telefon. Sot sipas shifrave jo fort t sakta, jasht Shqipris ka mbi 1million e 300 mij shqiptar nga Shqipria, por duke llogaritur edhe diasporn e vjetr dhe at t trojeve shqiptare bhen mbi 3 milion shqiptar. Disa dit m par Artur Vrekaj, kryetar

i Shoqats Atdhetare Kulturore Kombi n Worcester, Massachusetts, i drejtohej me nj letr t hapur kryeministrit t ardhshm, z. Rama, duke i parashtruar domosdoshmrin e nj ministrie diaspore dhe koordinimin e saj me Ministrin e Diaspors n Kosov, duke shtruar pyetjen: Prse i duhet Shqipris dhe shqiptarve q jetojn n diaspor, Ministria e Diaspors? dhe duke u prgjigjur po vet me t drejt: Mbi t gjitha pr hartimin dhe vnien n funksion t nj Strategjie Kombtare pr vmendjen q duhet ti kushtojm diaspors si pjes vitale dhe integrale e kombit shqiptar. Ministria e Diaspors do t na ndihmoj edhe pr bashkrendim dhe udhheqje t puns atdhetare e kulturore. Kshtu e kupton diaspora kt domosdoshmri. Por ja q politikanve shqiptar iu intereson m shum pushteti i vet dhe nuk e mendojn diasporn si pjes vitale dhe integrale e kombit shqiptar. Kt po e ilustroj me dy fakte nga dy kraht e politiks shqiptare. Paradokohe, drejtuesi i Lvizjes Atdheu na Bashkon, Gjon Lulgjuraj, gjat nj pritjeje me kryeministrin Berisha, ku ai n emr t Lvizjes po i parashtronte atij gjendjen e malsorve t Malsis s Madhe n Tuz, Berisha shihte vazhdimisht orn. E kuptova, thot Lulgjuraj, se atij nuk i interesonte shum ajo ka ne po i paraqisnim dhe ishte koha pr tu ngritur. Nj rast tjetr q flet pr prkushtimin e liderit t opozits ndaj diaspors, sht edhe fakti se Rama ka ardhur t takoj disa her t vllain e vet, q sht emigrant

n Michigan, por nuk ka gjetur aspak koh pr t takuar diasporn e ktushme q sht m shum se 120 000 vet. I pyetur pr kt nga ALBTVUSA, Rama u prgjigj se kto ishin thjesht vizita private. Pr t qen m konkret se si duhet vepruar me diasporn, po prmend masat e marra nga shteti kroat mbi diasporn e vet, e cila prbhet nga mbi 4 milion vet. Kto ishin disa prej masave q u miratuan, nga t cilat mund t merret shembull: S pari, Ligji i shtetsis. N vitin 1991 u miratua nj ligj q u jepte shtetsi kroate t gjith kroatve dhe pasardhsve t tyre, pavarsisht se ku ata jetonin. Nprmjet neneve 11 dhe 16 t ligjit, kushdo q mund t provonte origjinn kroate i jepej dyshtetsia dhe nj pasaport. Edhe pse nuk ka statistika zyrtare, sipas disa vlersimeve thuhet se deri n 1,15 milion njerz (n nj popullsi prej rreth 4,4 milion qytetarsh) e fituan shtetsin kroate n kt mnyr. S dyti, E drejta e vots. Qytetarve kroat jasht vendit iu dha e drejta pr t votuar (duke prfshir edhe nnshtetasit e rinj t prmendur m lart), duke i caktuar nj zon t dedikuar zgjedhore (njsin 11). Fillimisht, rreth 10% e ulseve n Sabor n (Dhomn e Deputetve) ishin t rezervuar pr kt zon zgjedhore. Pas debateve t nxehta n mes t HDZ-s dhe partive opozitare, prqindja fikse u ndryshua n nj prqindje t ndryshueshme llogaritur mbi bazn e votuesve.

dossier

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe

16

dossier

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe

17

histori nGA EUGEn SHEHU

ritur errash e stuhish, prkundur gjmimesh e krismash, liria e shqiptarit ka ardhur s pari duke gjetur rrugn e zemrs. Mandej atdheun e kan matur me largsin prej vatrs atrore, n shnjestr t pushks. Mandej fisheku i pushks ka mbajtur turravarapin n brigjet e prgjakur t Shqipris etnike. Ky rit i lasht nuk ka qen askurr legjend. Prkundrazi nj realitet sa i dhimbshm aq madhshtor, sa i prekshm aq edhe fluid, ai do t ekzistonte kurdoher si kundrprgjigje e mendimit dhe veprimit vrastar t fqiut t lindjes e perndimit, t veriut dhe jugut. Kufijt tan etnik t rrudhur n decenie, nuk mund t na akuzojn ne shqiptart pr sjellje burrecsh. Prkundrazi, ne i kemi ndrruar t pashkelshm ata kufij edhe n astet e lume t flijimit. Ata kufij akuzojn tjetrknd q prej kohsh kan dashur t na shtijn n humbellat e historis. Por ne nuk jemi pajtuar me kt fat t mbrapsht, ne kemi ngarendur kurdoher n emr t legjends s liris. N vargun e madh t burrave t Shqipris, n plejadn e ndritur t pararendsve, mban vendin e vet t merituar, trimi, lufttari, vllai, prindi i dhembshur, komandanti- vettim, Tahir Sinani. U lind m 6 maj 1964, n fshatin Gri t Tropojs, n shtetin am shqiptar. Fshati Gri, mban n gurt dhe drurt e tij, nj histori luftrash t prgjakshme, n mnyr t veant me fqinjt tan verior, serbt. Aty n kulln e madhe t Sinanajve n vitet 30 t shekullit q lam pas, Mal Halili, i jati i Tahirit, do t luftonte kundr intervencioneve ushtarake serbe, pr tu renditur m pas n rreshtat e lufttarve shqiptar kundr okupatorit. Mal Halili ishte prej s jms, nip i Mic Sokolit, ktij burri q u shndrrua n legjend, n vitet e lavdishme t Lidhjes Shqiptare t Prizrenit. Me vrullin luftarak, menurin n biseda dhe fjaln e rnd si guri, Mal Halili do t respektohej n vitet e Lufts s Dyt Botrore jo vetm n fshatin Gri por edhe m gjer. N kt mjedis pothuajse epik, ku natyra e bukur shqiptare pat derdhur gjith mrekullin e saj, Tahir Sinani do t kalonte fmijrin e vet, ashtu sikundr gjith fmijt e tjer n shtetin am. Por, n vetdijen e djaloshit truphedhur, pak nga pak do t zinte vend ligshtimi. Prkrah babs Mal, ndrsa shkonte vers npr kullota alpine, do t shihte ushtart e armatosur deri n dhmb q ruanin kufirin. far ironie paska mbajtur n thellsi kohrash fati i shqiptarve. Vllezr t ndar m dysh, me mure gjaku lartsuar me tela gjembash, sprov e flliqsive evropiane qysh n fillime t shekullit t njzet. Qysh ather n shpirtin e madh t Tahir Sinanit lindej e rritej ideja e rrafshimit t kufijve midis shqiptarve, ajo q rndom quhet bashkimi i kombit n kufijt e vet etnik. Msimet e para Tahiri i merr n shkolln e fshatit, ndrsa t mesmet n gjimnazin e qytetit Bajram Curri. Tashm ai ka nj ndrr, t studioj artin e lufts dhe n bashkbisedim me t jatin, Malin ja shpreh hapur atij dshirn. Vet Mal Halili mbushet me krenari sepse njeri nga nnt fmijt, i gjashti, Tahiri sypatrembur dhe plot gjallri do t studionte artin e lufts. Pr plakun trim, kjo do t thoshte q ai

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 18

TAHIR SINANI DSHMOR I ATDHEUT

do t ecte padyshim n gjurm t gjyshit t vet, trimit Mic Sokoli. Burrria e njohur e atyre anve prcillej n kt mnyr nga gjenerata n gjenerat duke marr kuptime dhe dimensione t reja. Artin ushtarak, Tahir Sinani do ta msonte n bankat e shkolls si edhe poligonet taktike t Zall-Herrit, kshtu quhej qendra strvitore, pak kilometra n veri t Tirans. Shtatlart dhe shum i gjall Tahiri do t fillonte qysh n fillim respektin e shokve dhe t komands eprore. N mbarim t vitit t par msimor, n shkresn q prcillte studentt pr n vitin pasardhs, prbri emrit t Tahir Sinanit, pos t tjerave shkruhej: Studion dhe thellohet n mnyr t veant n ligjet e Artit ton Ushtarak Popullor. Ka marrdhnie shum t mira me eprort dhe shokt e vet. Prpiqet n do rast t ndihmoj ndonj student t dobt. (Arkivi i Ministris s MbrojtjesTiran. Fondi Shkolla Zall-Herr viti 1983) Bashknxnsit e Tahirit, ata qindra djem t shkuar n Zall-Herr pr t studiuar artin e lufts, nuk mund t harrojn kurrsesi djaloshin nga Tropoja, me at theksin e bukur verior, i cili ishte br mjeshtr i prdorimit t t gjitha llojeve t armve. N kt mnyr Tahir Sinani me kureshtjen q e ndiqte pas, u b n dy vitet e shkolls n Zall-Herr jo vetm njohs n perfeksion i ktyre armve, por edhe zotrues i tyre. Emri dhe fotoja e djaloshit t Tropojs do t rrinte kurdoher n krye t studentve t tjer, ndrsa me mbarimin e shkolls, komanda ushtarake aty do t vendoste: Titullimin oficer t Tahir Mal Sinanit pr rezultate t larta n t gjitha nivelet e prgatitjes ushtarake. (Arkivi i Ministris s Mbrojtjes-Tiran. Fondi Shkolla Zall-Herr Reparti... viti 1984) prej ktij viti dhe deri n mars t vitit 1998, Tahir Sinani ka kryer disa detyra n efektivat e ushtris shqiptare. Pavarsisht prej qllimeve politike q udhhiqnin ushtrin e ktyre viteve, pavarsisht prej ideologjis q kishte kapluar klasn politike n shtetin am, djaloshi tropojan kreu me prkushtim dhe aftsi t rralla t gjitha detyrat e ngarkuara, n t gjitha frontet. Nse vzhgon me kujdes dhe imtsi do lvizje dhe prirje t tij, vren se Tahir Sinani sht indiferent ndaj propagandave boshe n radht e ushtris shqiptare. Ai si pakkush, u sht larguar detyrave q mund ta lidhnin me politikn dhe ka pranuar prher vshtirsit, qofshin kto edhe t mdha, vetm e vetm t jet pran shokve t vet, apo pran vartsve q deri n fund i konsideroi si vllezrit m t vegjl. N fillim t vitit 1998, n mnyr t veant pr shqiptart pran kufijve me ish-Jugosllavin, u duk qart se makina e dhuns serbe po ndizte motort pr t filluar kasaphann. Dhjetra djem t Kosovs, t shkuar n pranvern e vitit 1998 n shtetin am, dshmuan pr maltretimet e shkallzuara me nj ftohtsi matematike t Beogradit. Tahir Sinani i vmendshm ndaj ktyre ngjarjeve, ndjen s brendshmi se ka ardhur ora e apelit t madh. Fshehtas ai bisedon me njrin prej vllezrve t tij dhe i kumton se s shpejti do t jet prkrah goditeshin formacionet e UK-s n kto treva dhe pas ksaj t fillonte spastrimi etnik i popullsis s pambrojtur civile. Pas ksaj, cilatdo q t ishin vendimet e marra n Rambuje, Beogradi nuk do ti lshonte askurr kto troje, duke iu rikthyer ndrrs s vjetr shovene pr Stara Serbin. Prball ksaj gjendjeje tejet t rnd, trupat e UK-s duhej t kryenin sfida t tjera. N mnyr t veant n marsin e vitit 1999, serbt po pastronin etnikisht n Kosov, duke prshkallzuar operacionet e tyre. Kufijt shqiptar me Kosovn, si ata t shtetit am dhe ata me Maqedonin apo Malin e Zi, u populluan me banor kosovar t pambrojtur q largoheshin frikshm nga vendlindja vetm e vetm pr ti shptuar terrorit t Millosheviit. Tahir Sinani n kto momente shum t vshtira pr UK-n, jo vetm q do t ndrmerrte operacione t guximshm t qndress por do t mbante lart moralin e vartsve, duke udhhequr me gjakftohtsin dhe trimrin karakteristike t tij. Ai do t merrte n disa raste n mbrojtje vargun e gjat t njerzve q i drejtoheshin Kuksit, duke bashkrenduar detyrat edhe me kuadro t tjer t ushtris shqiptare n kt rajon. N frontin e lufts, i cili shtrihej prej Kalas s Dods e deri n Doberdol emri i Tahir Sinanit do t prcillej me respekt nga qindra lufttar t UK-s t ardhur nga t gjitha ant e bots. Por n mnyr t veant, talenti ushtarak i Tahir Sinanit do t potencohej n luftn e Pashtrikut, e cila ishte padyshim nj prej fragmenteve m heroik t operacionit t planifikuar nga Shtabi i Prgjithshm i UK-s dhe q mbante emrin e koduar Shigjeta. N baz t planizimit t ktij operacioni parashikohej q lufta guerile e deriathershme t shndrrohej n nj luft frontale prgjat kufirit KosovShqipri. Faza e par e ktij operacioni ishte sulmi pr hapjen e korridorit t Koshares, i cili u kurorzua me sukses, ndrsa faza e dyt parashihte luftn e rregullt n frontin e Pashtrikut. Nse mbrojtja e fuqishme serbe n Pashtrik do t ahej, ather sipas planit n fjal msymja do t vazhdonte m tej n drejtim t Rahovecit ku do t mund t rimerrej qyteti i Prizrenit. M pas, forcat operative t Pashtrikut, t Komanduara nga Tahir Sinani do t bashkvepronin edhe me njsit e tjera luftarake t Rrafshit t Dukagjinit dhe Drenics dhe t ndihmuar nga forcat ajrore t NATO-s do t mund t ndalnin prfundimisht dhunn e makins ushtarake serbe. Dihet tanim se ditt e para, operacioni i Pashtrikut nuk mund t realizohej sipas planizimit luftarak. Armiqt tan, duke parandjer rrezikun, u prpoqn t mbanin me do kusht Pashtrikun, duke vn n dispozicion t mbrojtjes tanke dhe autoblinda. Tahir Sinani, n bashkpunim t ngusht edhe me prijs t tjer t UK-s, duke par se mund t derdhej gjak i panevojshm, vijuan luftimet me artileri, duke e kombinuar kt me grupe snaiperash, t cilt patn deprtuar dika n territoret e Pashtrikut dhe kryenin ende luftime t tipit guerril. N ditt q vijuan m pas, forcat operative t Pashtrikut realizuan me sukses edhe luftn frontale. Provat e vshtira si instruktor i strvitjes s trupave dhe i

djemve t Kosovs, n mbijetesn e tyre ndaj dhuns gjenocidale t Beogradit. Dhe bijt e Kosovs martire, ata q u rreshtuan n radht e UK-s, do ta njihnin Tahir Sinanin q n aksionin e par, n Qafn e Pagarushs, ku brenda 1 or e gjysm luftimi, fal intuits dhe zgjuarsis s Tahirit, do t asgjsohej nj band prej 19 vetsh e paraushtarakve serb, t cilt patn terrorizuar pr dy jav rresht banort e asaj treve. N ditt dhe javt q rrodhn m pas, komanda e lart e UKs do t shihte n personalitetin e spikatur t Tahir Sinanit jo vetm ushtarakun e talentuar dhe guximtar, por edhe vllan m t madh t bijve t Kosovs, t cilt linin familjet, kullat, shkollat dhe qytetet evropian dhe rreshtoheshin nn komandn e burrit t Tropojs, pr lirin e amshuar t trojeve shqiptar. Dihet tanim se n marsin e vitit 1998, Adem Jashari s bashku me pjesn drmuese t familjes s tij, u shndrrua n legjend jo vetm t Prekazit e Drenics, por t krejt Kosovs martire. Situata pas ksaj prleshje mund t prkeqsohej nga asti n ast. N kto momente, Tahir Sinani kthehet n qytetin e Kuksit dhe ndrhyn pran komands ushtarake t divizionit aty, q t njoftohen sa m par ushtart zbulues rezervist dhe t drgohen ata n buz t kufirit. N bashkpunim po me kt komand, Tahir Sinani merr masa t menjhershme pr forcimin e vrojtimit dhe t zbulimit, n mnyr t veant n fshatrat kosovar q ndodheshin n kufi me shtetin am. Kur n 16 prill t po ktij viti, nj repart i ushtris serbe hapi zjarr n afrsi t Qafs s Morins, kundr kufitarve shqiptar pr t par reagimin e tirans, n vendin e quajtur Pobreg kufitart shqiptar u kundrprgjigjen, ndrsa n brendsi t Kosovs, u kryen edhe dy-tre veprime

ilegale, me rast ran n kurth dy-tre ushtar serb. Aty ishte dora dhe mendja e Tahir Sinanit. Mjeshtr i manovrs taktike por edhe i zbulimit, kalkulues i uditshm i pritave, parashikues i veprimeve t armikut, Tahir Sinani brenda pak javve do t udhhiqte nj efektiv prej 120 lufttarsh, n detyra luftarake t nj rndsie t veant. Emri i tij do t prcillej me respekt jo vetm n Tropoj e Kuks ku njihej qysh m par, por sidomos n shtabin e UK-s. duke par pikrisht kto karakteristika si dhe duke njohur dashurin e madhe t Tahirit pr vise t Kosovs dhe krejt Shqipris etnike, komanda e lart e UK, e emron at komandant t repartit Arbri duke i dhn detyra speciale n prapavija t ushtris srbe. Efektivat e njsitit special Arbri po kryejn detyra t rrezikshme n prapavija t armikut sa duke i ardhur n ndihm popullsis civile t paarmatosur, aq edhe duke organizuar dhe kryer aksione t befasishme, t shpejta, vdekjeprurse pr formacione serbe q veprojn t shkputur. (Sipas informacionit n Ministrin e Mbrojtjes-Tiran, dt.19 qershor 1998) N janarin e vitit 1999, Evropa nuk mund t fshihte m mizorit e kasapit t Ballkanit. Diplomacia amerikane nprmjet kanaleve t shumt pati nxjerr n drit t diellit masakrn e Reakut, duke i treguar bots se rreziku q u kanosej shqiptarve dhe gjith myslimanve t Ballkanit ishte eminent. Grupi i Kontaktit pati vendosur pr bisedime n Rambuje, ndrsa Miloshevii bnte hesape t tjer. Rreth 70 mij forca serbe prgatisnin n dimrin e vitit 1999, nj msymje t fsheht dhe frontale t trupave t Beogradit, n mnyr t veant n pjesn qendrore dhe lindore t Kosovs. Kjo msymje do t shrbente pr dy qllime. S pari, t

histori english
kuadrove, si komandant i njsitit special si komandant i Brigads, ishin t mjaftueshme pr Shtabin e Prgjithshm t UK-s, pr ta emruar Tahir Sinanin, komandant t zons s Pashtrikut... Luftimet dhe betejat n malet e Shkozs, n majn e Kiks, n luginn e Smonics, betejat e Mollopovcs, Homocit, Rahovecit, Mileshs, sidomos prgatitja e zhvillimi i operacionit Shigjeta lartsuan m tej aftsit dhe figurn e komandantit Tahir Sinani dhe shtabit t drejtuar prej tij. (Revista Pavdeksia Tiran shtator 2002) Ofensiva trimrore e lufttarve t UK-s n prill-majin e vitit 1999 do t bnte q forcat serbe t linin me shpejtsi teritoret e pushtuara n Kosov. Me intuitn dhe zgjuarsin e tij, Tahir Sinani do t ndikonte edhe tek prijs t tjer t UK-s q ofensiva t mos kishte luhatje, ajo t ishte kurdoher n rritje sepse vetm kshtu mund t shndrrohej ortek t fuqishm pr t shkuar deri n kufijt e amshuar t liris. Lidhur me luftimet heroike t ktyre ditve, kapiteni serb Vukashin Gaji, i kapur rob nga lufttart e UK-s, midis t tjerave do t shkruante tekstualisht n fletoren e shnimeve: Mjaft nga ushtart tan duan t braktisin frontin por policia ushtarake dhe forcat speciale na rrethojn garnizonet ushtarake dhe tentativa m e vogl pr dezertim shprblehet me pushkatim. (A.Imaj Feniksi i liris Tiran 2001, faqe 157) Dihet tanim se n mesin e qershorit 1999, forcat serbe po largoheshin plotsisht nga Kosova. T part kosovar u dukn n kufijt me shtetin am duke dashur ti jepnin fund sa m shpejt eksodit biblik t tyre. Kur serbt firmosn Marrveshjen e Kumanovs (e cila n t vrtet ishte akti i turpshm i kapitullimit t tyre) gzimi i mijra ushtarve t UK-s ishte i pandalshm. uditrisht ky gzim nuk ravijzohej n ata syt e mpreht t Tahir Sinanit. Burri dhe ushtaraku i talentuar, i thrrisnin njhersh arsyes pr t gzuar por edhe trishtimit pr pjes t tjera t truallit arbror, t mbetura jasht kufijve etnik dhe q shtypja sllave vepronte me po at egrsi sa n Kosovn e dikurshme. Tahir Sinani kthehet n vendlindje pr pak koh. Ai mallet me prindrit, vllezrit, gruan, fmijt. Trimi i Preshevs dhe Pashtrrikut, i Prizrenit dhe Rahovecit, mund ti gzohej tani liris, duke u prehur pran vendlindjes dhe duke treguar bmat e lufts npr baret e Tropojs apo faqet e gazetave. Kjo mund t ishte tejet e leht. Por Tahir Sinani, n tetor t vitit 1999, iu drejtua srish formacioneve t UK-s i bindur se djemt q do mbeteshin aty (shum u larguan drejt Perndimit nga patn ardhur) do t ndjenin mungesn e profesionalizmit, kurajos dhe pr m tepr t atdhetarizmit t tij. Kshtu, n krye t nj rparti special, Tahir Sinani drejtohet n drejtim t Bujanovc-Preshev-Medvegj, t cilat ende mbaheshin nn vzhgimin dhe kontrollin a armatosur t forcave serbe. Natyrisht fitorja epokale e UK-s, e ndihmuar fuqimisht nga sulmet ajrore t NATO-s, kishte rritur s teprmi moralin e lufttarve. Por n rastin e krijimit t asaj force, e cila m pas u quajt Ushtria e Preshevs, Bujanovcit dhe Medvegjs, do t ndihej s brendshmi pjekuria e komandantit Tahir Sinani. Ai do t ndiqte me seriozitetin e duhur t gjitha hapat e politik dhe diplomatik t liderve t

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 19 23

Tahir Sinani, kjo legjend e Liris, prehet tanim n vendlindjen e vet, n shtetin am. Me dekret t shtatorit 2001, Shtabi i Prgjithshm i UK-s e gradoi at gjeneral brigade,Tropoja e cila e lindi dhe e riti e shpalli tanim Dshmor i Atdheut ndrsa kombi yn e radhiti natyrshm n panteonin e vet t lavdishm.
Kosovs lidhur me kt trev, duke dashur t shmang sa m shum luftn e armatosur. Pikrisht n zemr t ksaj treve, me fshehtsin e duhur ai ngriti repartin special dhe filloi nga prgatitja e ofensivs, e cila fillonte me njohjen e terrenit pllmb pr pllmb, pr t vijuar m pas me organizimin e luftimeve. Edhe n luftimet e mpasme n Preshev, Bujanovc, Medvegj do t spikatnin guximi karakteristik dhe pjekuria e Tahir Sinanit. Ndrkaq, n pranvern e viti 2000, sizmika parandjeu lvizje n nndheun e prgjumur t trojeve t Maqedonis shqiptare. T parfillur n vite, t denatyruar, t goditur pikrisht n gjuhn dhe simbolet e tyre kombtar, shqiptart etnik e pan vehten t rrethuar keqazi nga politika. Madje jo vetm nga politika sllavomaqedonase por edhe ajo shqiptare. Nj loj politike q thellonte krizn e mardhnieve ndretnike, jo vetm q nuk mund t vlente, jo vetm q nuk mund t duartrokitej, por prkundrazi duhej ti paraprihej me t vetmen bashkudhtare t shtrenjt t shqiptarve, pushkn. Pikrisht n kto momente, kalon me urdhr t Shtabit t Prgjithshm t Armats Kombtare, n Luginn e Vardarit. Ktu, shqiptart etnik t ngritur n mbrojtje t interesave t tyre jetsore, krcnoheshin nga prania e trupave ushtarak maqedonas, kto vegla t verbra t krimit q ideohej n zyrat e Beogradit dhe Shkupit. Njsiti luftarak i udhhequr nga Tahir Sinani kryen strvitje n kushte t fshehtsis dhe t terrenit t panjohur prej maqedonasve, duke patur si piksynim prballimin e situatave m t vshtira. Sigurisht q organizimi i till i Armats Kombtare Shqiptare, nuk do t mund t kalonte n heshtje prej segmenteve t caktuara t politiks s Shkupit. Kshtu, n deklaratn e vet t 7 qershorit 2000, Antonia Milloshovski, zdhnse e qeveris sllavomaqedonase, midis t tjerave do t shprehej pr formacionet dhe prijsit e Armats Kombtare Shqiptare se: kta jan kundr bashkjetess s popullit maqedonas dhe shqiptarve...ndrsa qllimi prfundimtar i tyre sht ndryshimi me dhun i kufijve dhe rikompozimi i rajonit sipas ideve etnike. (Flaka Shkup, 8 qershor 2000) Ather kur ndihej nevoja e nj riorganizimi tjetr, Tahir Sinani emrohet komandant i Brigads 116, veprimi luftarak i t cils parashihte zgjidhjen e emergjencave n zonn Tetov-Gostivar-Radik. Pothuajse do dit, nga agu deri n mbrmjen e von, komandant Tahiri, me thjeshtsin q e karakterizonte do t punonte pa u kursyer q ushtari m i fundit i brigads s tij, t dinte prse luftonte, t njihte historin e trojeve ku vepronte, t njihte dhe t prdorte n prefeksion armt q dispononte. Brenda pak muajve me jetn dhe veprn e tij, me vnien e vehtes n rrezik duke qen n radht e para t luftimeve me paramilitart maqedonas, emri i Tahir Sinanit u prcuall me respekt n krejt vise t Vardarit. Pr m tej, n fillim t vitit 2001, komandanti i Brigads 116 thirrej Tahir Tetova. Ky ishte shprblimi m modest q burrat e Maqedonis shqiptare i bnin mikut, vllait, komandantit t tyre, burrit t Tropojs q i donte aq shum kufijt tan etnik. N pranvern e vitit 2001, nnqielli ballkanik n vise t Maqedonis shqiptare ishte tejet i trazuar. Shqiptart etnik ktu ndodheshin t shtypur nga zgjedha shovene sllavomaqedonase, m fort se askurr. Kjo zgjedh pos t tjerave, pos plagve dhe tragjedis morale, ishte e institucionalizuar nprmjet kushtetuts. Sipas ksaj kushtetute ishte vendosur shteti nacional, anipse shoqria q prbnte shtetin n fjal ishte multinacionale. Shteti maqedonas, i reflektuar deri ather si pron e grupit nacional t sllavomaqedonasve, jo vetm q nuk respektonte t drejtat e gjysms tjetr q jan shqiptart, por edhe pati ndrmarr aksione t dhunshme ndaj revolts s natyrshme t shqiptarve. Prball ksaj gjendjeje, Tahir Sinani s bashku me veprimtar t tjer t shquar t Armats Kombtare, krahas organizimit brenda radhve t tyre, marrin pjes edhe n disa aksione luftarake duke u prballur trimrisht me paramilitart dhe forcat ushtarake t shtetit demokratik maqedonas. Miti i lansuar grigorovjan, pr kinse Maqedonin si oaz i paqes tanim kishte prfunduar. Ka qen sigurisht diplomacia amerikane ajo q ndrhyri energjikisht tek udhheqja shovene e IR JM-s lidhur me nj lloj amnistie pr lufttart e UK-s. ndrkaq, prpara opinionit t shqiptarve etnik aty shtrohej pyetja: A thua edhe shqiptart duhet ti japin

dikujt amnisti pr vrasjen e qindra shqiptarve t pafajshm n Maqedoni, fjala sht pr civilt. Kush sht fajtor pr plagosjen e qindra shqiptarve t pafajshm, pr djegien e shtpive, plakitjen e prons s fituar me shum djers e mund npr minierat e Perndimit? (Gazeta Flaka, 21 qershor 2001) bashklufttart e Tahir Sinanit mbajn mend mir se si n kto momente ka jehuar aty n shkrepa t Sharrit zri i burrit t Tropojs: Vllezr ne skemi br krime q t na gzoj amnistia e Lubo Gjeorgjevskit. Nj shekull kena duru ve krimet e tyre n shpin. T mos mbyllim syt prpara ksaj paqeje t rreme! fjalt e tij u vrtetuan vetm dy dit m pas, athere kur forca t Armats s Republiks s Maqedonis, filluan sulmet n shpatet prgjat rrugs Tetov-Kodra e Diellit. Ndaj ktyre sulmeve, Tahir Sinani reagoi menjher vetm me nj pjes t efektivit t Brigads s vet, ndrsa pjesn tjetr e mbajti n gatishmri, 4-5 kilometra m larg. Rreth ors 7 t mngjesit forcat sllavomaqedonase e lan rajonin e sulmuar. Ndrsa natn ata bombardonin dhe digjnin fshatra, ditn ekranet televiziv shfaqnin fytyrat e qeta t Gjorgji Eftemovit apo Stojan Andovit, t cilt i servirnin kombit t tyre, zbulimet e fundit t akademis shkencore, si ishte ndarja e re territoriale apo Konventa q krkonin reciprocitet pr pakicat maqedonase n Shqipri dhe pakicat shqiptare n Maqedoni N fund qershorin e vitit 2001, forcat ushtarake maqedonase, t prforcuara n mnyr t fsheht edhe me rrogtar sllav t ardhur nga Uralet e largt, granatuan qindra shtpi n zonn e Likov-Kumanovs, me pretekstin se n kto zona ka provokator kundr qeveris. Vendi u ndez nga gjmimet e artileris dhe predhat e avionve duke shkaktuar nj katastrof t vrtet humanitare. Komiteti Ndrkombtar i Kryqit t Kuq, ndonse pati marr lejen prkatse, nuk u lejua nga forcat e ARM pr t deprtuar n zonn e Likovs, pasi gjndja aty sa vinte e keqsohej, edhe me kt rast, nuk munguan prkushtimi dhe guximi i Tahir Sinanit. I shpejt, trimroi, n krye t dhjetra djemve t tij; Tahir Tetova do t ngarendte n Likov dhe sht futur n fshehtsi n zonn e luftimeve. Ai ka mundur t jap ndihmn e duhur pr dhjetra familje duke shmangur katastrofn humanitare, ndrsa lufttart e tjer jan rreshtuar n istikame t prballen me sulme t tjera t tankeve dhe artileris s Shkupit. Kshtu pr t ardhur deri n 29 korrikun e vitit 2001. Komandant Tahir Tetova, s bashku me lufttart Naser Ademi, Hyr Emini, Brahim Ademi dhe Hisa Pashin, bien n fushn e nderit duke njomur tokn e shenjt t Maqedonis shqiptare me gjakun e tyre t kulluar. Djemt e tjer t UK-s nuk vajtojn. Ata jan n luft, i presin detyra t tjera, i presin sulme t tjera. N heshtje ata prcjellin heronjt pr n banesn e fundit dhe breshrit e automatikve n shenj respekti, kumtojn nj tjetr sulm t saponisur ndaj armats sllavomaqedonase. Tahir Sinani, kjo legjend e Liris, prehet tanim n vendlindjen e vet, n shtetin am. Me dekret t shtatorit 2001, Shtabi i Prgjithshm i UK-s e gradoi at gjeneral brigade,Tropoja e cila e lindi dhe e riti e shpalli tanim Dshmor i Atdheut ndrsa kombi yn e radhiti natyrshm n panteonin e vet t lavdishm.

faqet e lehta

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 20

a t h e l e t e q fa
se jeni n t njzetat apo t tridhjetat, sht koha e duhur pr t parandaluar shenjat e plakjes. Por nse jeni m e moshuar, akoma ka shpres! Dy gjrat kryesore q ju mund t bni pr t mirn e lkurs tuaj jan t mos pini duhan dhe t mos i ekspozoheni rrezeve t teprta t diellit. Por mos llogarisni q ndalimi i pirjes s duhanit dhe i vesit tjetr do t mbroj lkurn tuaj nga ajo e cila tashm ka ndodhur. Fatkeqsisht, femra te reja po vazhdojn t pijn duhanin thot dermatologia Doris Day. sht nj ndr gjrat m t kqija, pas rrezeve t diellit, q ju mund ti bni lkurs tuaj. Shenjat e plakjes mund t jen ende delikate n t tridhjetat, thot Doris Day. Por kjo sht nj koh e mir pr t filluar pr ti trajtuar ato.

spozimit direkt t lkurs tuaj n rrezet e diellit. Asgj nuk kryen pun, nse nuk keni vn sasin e mjaftueshme t krems/locionit dhe nse nuk e prdorni shpesh at thot dermatologia Heidi Waldorf. Mos harroni qafn, duart dhe kraht, porosit ajo.

10 mnyrat kundr plakjes 4

. SHMANGNI RREZITJEN, SI BRENDA ASHTU EDHE JASHT . PRDORNI KAPEL APO TESHA MBROJTSE NGA DIELLI Prdori kto s bashku me kremdiellin. Kapelat me mbrojtse prpara jan zgjedhje shum e mir. Nsu duhet t qndroni jasht gjat gjith dits, ather ju ndoshta duhet t bleni tesha q ju mbrojn nga dielli. Ato duken njjt sikur teshat e zakonshme, thot Doris Day. Jan shum t rehatshme pr shndetin tuaj, e gjithashtu prdorimi i tyre sht nj lvizje e qlluar kundr plakjes vazhdon ajo.

gjat darks sht n rregull. Por prdorimi i tepruar i alkoolit dehidraton lkurn tuaj dhe zgjeron ent e gjakut. Nse konsumoni shum alkool, mund t vij deri te thyerja e enve t gjakut apo Rosacea- rregullim i lkurs q manifestohet me skuqje dhe purra t vogla. . SHMANGNI YO-YO DIETAT DHE KRKONI NDIHM PR RREGULLIMET N USHQIM

10 KSHILLAT KUNDR PLAKJES

Mbajeni lkurn tuaj t re do dekad me kto kshilla nga top-dermatologt.

. PRDORNI KREMDIELLI DO DIT

Rrezitja sht nj ndr gabimet m t mdha pr lkuren q femrat e bjn, thot Waldorf. Dmtimi i lkures me rrezatime ultraviolete e bn at t duket edhe m keq. Gjithashtu edhe rrezitja e tepruar n diell mund t shkaktoj njolla t lkurs dhe dmtim t elastinit dhe kolagjenit. Nse dshironi t dukeni e rrezitur, dermatologia Doris Day ju rekomandon produkte pr rrezitje pa diell. Ato mund t jen n form t sprejit, xhelit, apo kremave. Por mos harroni q ato nuk ju mbrojn nga djegiet. Ju prap duhet t prdorni do dit krema/locione kundr djegjes.

. MOS PINI DUHAN

N mot me shi apo diell, pr do sezon t vitit, prdorimi i kremave apo locioneve t tilla duhet t jet n mnyr automatike pjes e rutins tuaj ditore. Aplikoni kremin kundr diellit ashtu si ceket n etiket. Shumica e njerzve nuk e vn at n sasi t mjaftueshme, prandaj bhuni liberale kur ju aplikoni at, dhe riaplokojeni at do nj deri n tre or, varsisht nga sasia e djersitjes, notit apo ek-

. PRDORNI SYZE DIELLI

Ato do t mbrojn syt tuaj nga dielli e gjithashtu edhe pjesn delikate t lkures prreth syve. Madje, ju nuk do te krijoni m shum rrudha nga lvizja e syve gjat gjith kohs.

Pirja e duhanit sht lajm i keq pr seciln pjes t trupit. N lkurn tuaj, pirja e duhanit shkakton avari t kolagjenit dhe ngushton ent e gjakut q bartin oksigjen dhe lnd ushqyese n lkurn tuaj. Pirja e duhanit n shumicn e rasteve shkakton rrudha t hershme t lkurs tuaj. Me kalimin e kohs thonjt dhe gishtat me t cilt pini duhan marrin ngjyr t verdh. Dermatologia Day, e cila dikur edhe vet ishte duhanpirse, fuqimisht ju sygjeron ndalimin e pirjes s duhanit. Ndoshta juve ju duhet t provoni disa her derisa prfundimisht t hiqni dor nga duhani, por sht dika q ia vlen t provohet derisa t arrini qllimin. . SHMANGNI PRDORIMIN E TEPRUAR T ALKOOLIT

rregullimet n ushqim, si sht anoreksia apo bulimia, i japin stres dhe e dmtojn t gjith trupin, prfshir ktu lkurn, flokt dhe thonjt tuaj. Kto jan rregullime serioze madje krcnuese pr jetn tuaj, prandaj krkoni menjher ndihm profesionale. Shum gra n t njzetat dhe t tridhjetat kalojn npr periudha t yoyo dietave, pa patur rregullim t t ushqyerit. (sqarim: YO-YO Dietat jan dieta q manifestohen me humbje-fitim t peshs). Sipas dermatologes Day, fitimi dhe humbja e peshs n mnyr t prsritur mund t shkaktoj nj varme t lkures. N nj pik t caktuar, lkura juaj nuk do ti prgjigjet ndryshimit t peshs n trupin tuaj thot ajo. Kjo sht edhe nj arsye m shum pr t arritur dhe mbajtur nj pesh t shndetshme t trupit.

shkruara me recet nga mjeku, si sht Retin-A, Renova apo Tazorac, q e ndihmojn lkuren q t duket sa m e re. Retinolet jan nj form m e leht e ilaqeve q ipen edhe pa recet nga mjeku. Nse jeni shtatzn ose planifikoni t mbeteni shtatzn, pyesni mjekun tuaj nse prdorimi i ktyre ilaeve nga ana juaj sht i sigurt. Grat t cilat nuk planifikojn shtatzanin mund t prdorin retinoide edhe nse jan n fillim t viteve t njzeta. . KONSIDERONI PRDORIMIN E ANTIOKSIDANTVE DHE PEPTIDEVE Pr grat n t njzetat, gjja themelore pr kujdesin e lkurs s s tyre sht larja me nj pastrues t but, duke prdorur misturizer gjat nats, t shoqruar me nj retinoid nse sht e nevojshme. Gjithashtu preferohet prdorimi i serumeve q prmbajn peptide dhe antioksidante, si jan Resveratroli, aji i Gjelbrt, dhe Vitamina A, C dhe E. Nse prdorni produkte t lkurs q prmbajn antioksidante, dermatologia Waldorf rekomandon aplikimin e tyre n mngjes, para se t prdorni kremdiellin.

10

. KONSIDERONI TRETMANIN PR LKURN E RE T DMTUAR

Nj pije me shok apo nj got ver

. PRDORNI RETINOID APO RETINOL

Retinoidet jan ilaqe t fytyres t pr-

Nse ju keni dmtime t lkurs nga dielli apo jan shfaqur purrat n fytyren tuaj, microdermambrisioni, zhveshja e lkurs dhe trajtimi me laser mund t ju ndihmoj. Gjithashtu nse keni purra, mos i trhiqni ato. Shenjat q mbesin nga heqja e tyre do t duken si rrudha t tmerrshme.

faqet e lehta

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

faqe 21

Tensioni
VEZT Pr t ulur tensionin, n qoft se ju nuk keni probleme me kolesterolin, ju mund t provoni t integroni vezt n dietn tuaj. Kjo sht kshilla q del nga rezultatet e nj studimi t kryer nga nj grup i studiuesve n Universitetin Clemson n bashkpunim me Universitetin Jilin. Rezultatet e hulumtimit u prezantuan n National Meeting & Exposition of the American Chemical Society (New Orleans maj 2013). Studimi u botua edhe n Revistn e Bujqsia dhe Kimia e Ushqimit. Pas kshills s prdorimit t uthulls n rast t sheqerit t lart n gjak tani vjen nj sugjerim i ri mbi si t kontrollohen vlera t caktuara t shndetit me an t ushqimeve. Albumina e vezve (pjesa e bardh) ka nj peptid t veant, t quajtur RVPSL, i cili ndihmon pr t ulur presionin e gjakut. Vezt pra, mund t jen nj ndihm e vlefshme pr ata njerz q vuajn nga hipertensioni. Dr Zhipeng Yu, koordinator i studimit, shpjegon se konsumi i vezve ka pak a shum t njjtin efekt si Captopril, nj droge t prdorur n trajtimin e hipertensionit t but ose t moderuar. Fal testimeve t bra mbi minj laboratorik, hulumtuesit ishin n gjendje t zbulonin se 50mg t RVPSL jan po aq efektive sa 10 mg Captopril. Nga analizat u zbulua se peptidet RVPSL ndikojn, pa efekte t dukshme toksike q mund t jap prdorimi i ilaeve, mbi nj enzim t veant: enzima e cila konverton angiotenzinn e njohur edhe si ACE (akronimi n anglisht). Enzima e konvertimit t angiotenzins ndikon n sistemin kardiovaskular duke ndryshuar nivelet e presionit. Bazuar n kto t dhna t reja, e verdha e vezs ka efekte t ngjashme me ilaet ACE-frenues, nj familje e barnave t prdorura n trajtimin e hipertensionit, t post-infarktit t miokardit dhe t mosmjaftueshmris kronike t zemrs. Zhipeng Yu shpjegon se tani ata do t vazhdoj t hetoj benefitet e mundshme pr shndetin e njeriut q vijn nga konsumi i vezve. N t kaluarn, njerzve q vuanin nga hiperkolesterolemi (kolesteroli i lart), u sht sugjeruar q t mos han vez, kjo kshill sot sht rishikuar, t paktn pjesrisht. Prve rasteve t veanta, edhe njerzit t cilt kan nj nivel t lart t kolesterolit n gjak mund t konsumojn 2-3 vez n jav. N raste t tjera, ju mund t hani vez edhe 4 her n jav. Indikacionet e reja jan gjithashtu nj pasoj e vezve n treg sot, t cilat n fakt prmbaj m pak kolesterol sesa n t kaluarn. Nj prmirsim i arritur pr shkak t vmendjes m t madhe n ushqimin e pulave. Lngu i limonit Nj mnyr mjaft e suksesshme pr uljen e tensionit t lart t gjakut, sht lngu i limonit. Mjekt popullor rekomandojn pirjen e lngut t prftuar nga shtrydhja e t paktn 4 kokrrave n dit. Lngu mund t pihet ashtu si sht ose i mblsuar. Kura me limon kshillohet t zgjas pr 2 muaj. N t gjitha smundjet e shkaktuara nga hipertensioni, lngu i limonit jep rezultate shum t mira, pr kt arsye mjekt popullor kshillojn q kjo agrume t konsumohet sa m shpesh pr parandalimin e tyre. Megjithat, limoni nuk rekomandohet vetm nse dhimbjet e koks jan si pasoj e tensionit t lart, por edhe nga faktor t tjer. Pr lehtsimin apo ndaljen e dhimbjeve, mjekt kshillojn lngun e limonit, t cilin mund ta shtoni me uj, n rast se nuk e pini dot si sht. Edhe n smundjet me temperatur t lart dhe q shoqrohen me etje dhe paksim t urins, lngu i limonit ka dhn efektin e dshiruar. Pirja e menjhershme e lngut ul hipertensionin, normalizon dhe qetson t smurin. Pr kt qllim, mund t prdoren edhe lkurat e thata t limonit, t cilat, pasi hidhen n nj sasi t vogl alkooli, lihen pr 8 dit dhe nga masa e prftuar merren 20 pika q tretn n uj. Mjekimi me lkurat e limonit ka dhn efekte t menjhershme n uljen e temperaturs dhe lehtsimin e dhimbjeve t koks. N form gargare, lngu i prftuar nga shtrydhja e limonit dhe shtimi me uj, rekomandohet edhe pr infeksionet e gojs. N acarimet e mishrave t dhmbve, si dhe pr t ndalur gjakrrjedhjen, specialistt kshillojn t bhet gargar me lngun e limonit, disa her n dit. Limoni sht i pasur me vitamin C, vitamin q parandalon infeksionet dhe ndal hemorragjin. Gjithashtu, gargara me limon shrben n qetsimin e fytit t skuqur dhe pakson dhimbjet e shkaktuara prej tyre. Gjethet e rrushit t zi Gjethet e rrushit t zi kan dhn nj ndihmese t prsosur pr problemet e qarkullimit t gjakut. Si pr shembull, kmbt e rnda e t fryra, varicet, hemorroidet, qarkullim jo i rregullt i gjakut, etj. Kto gjethe prmbajn nj substanc q quhet anthocyanosides e cila i jep gjetheve edhe ngjyrn e kuqe gjat stins s vjeshts. Kjo substanc ka pr karakteristik aktivitetin vitaminoz t substancs P, e cila rrit ndjeshm rezistencn dhe tonikun e venave e t arterieve. Pr kt rekomandohet q gjethet e thara t rrushit t zi t lihen n uj t valuar prgjat 5 deri n 10 minuta. Vera e kuqe Nj mnyr tjetr pr t ulur rrezikun e smundjeve t zemrs sht pirja e vers s kuqe. Ndrkoh, shkenctart britanik kan zbuluar arsyen prse vera e kuqe parandalon rrezikun e smundjeve t zemrs. Ata thon se kjo realizohet pikrisht nga nj lnd kimike natyrore q ndodhet n vern e kuqe dhe q pakson rrezikun e bllokimit t enve t gjakut. Kjo substanc quhet Polifenols dhe ajo gjendet n lkurn e rrushit t zi dhe t kuq. presion t lart t gjakut, ul sheqerin n gjak, ul kolesterolin dhe trigliceridet, sht nj antikrpudh per Kandidn, kundr krimbave, ajo sht gjithashtu e dobishme pr arterosklerozn, shqetsimeve t mlis dhe rregullimeve t tmthit. Studimi i kryer nga hulumtuesit australian sht fokusuar mbi efektet e hudhrs mbi presionin e gjakut. Dr Karin Ried, koordinatore e studimit, tha se gjetjet jan rezultat i nj studimi t br n 50 njerz t moshuar me hipertension. Vullnetart ishin t ndar n dy grupe, njri prej grupeve pr 12 jav do t integronte hudhrn e that n dietn e tyre, ndrsa tjetrit i sht dhn nj placebo. Pas tre muajsh t gjith vullnetart iu nnshtruan analizave klinike. Rezultatet ishin shum interesante, vullnetart t cilt kishin integruar hudhr e vjetruar kishin nj mesatare presionit sistolik t gjakut prej 10.2 mmHg, m t ult se grupi i kontrollit (vullnetar t cilt kan marr placebo). Prmes ktij studimi, shkenctart donin t vlersonin dobishmrin aktuale q i atribuohet hudhrs nga mjeksia popullore, dhe sipas Dr Reid testi sht kaluar por me disa rezerva. Integrimi i hudhrs ka reduktuar presionin e gjakut nn pragun e hipertensionit, megjithat, pr t maksimizuar efektet duhet konsumuar hudhr e vjetruar. Ekspertt shpjegojn se hudhra pluhur ka nj efekt t zbutur, kjo vjen pr shkak se hudhra e vjetruar sht m pak e qndrueshme dhe nuk sht e leht t prcaktohet sasia e dozs merret. Hudhra e vjetruar prgatitet nprmjet nj procesi t veant i cili ruan vetit, n t kundrtn, vaj i hudhrs nuk prmban prbrsit aktiv dhe pr kt arsye sht i paefektshm kundr hipertensionit.

PASTA ME VAJ ULLIRI DHE HUDHR PR T ULUR TEnSIOnIn HUDHRA PR T ULUR TEnSIOnIn

Shndeti fillon n tryez, nj pjat pasta me vaj ulliri dhe hudhr nuk sht vetm nj pjat e par e shpejt pr t prgatitur, por gjithashtu ndihmon pr t ulur tensionin. Nj studim i ri, i kryer n Universitetin e Adelaide (Australi), nxjerr n pah edhe njher prfitimet e hudhrs. Megjithat, studiuesit shpjegojn se ka dallime dhe bn m mir pr tensionin e gjakut hudhra e vjetruar. Rezultatet e studimit u botuan disa jav m par n Maturitas (Hudhra e vjetruar ul tensionin e gjakut tek pacientt me hipertension t pakontrolluar: nj test rastsor i kontrolluar Qershor 2010 -)

Pr shum mjek hudhra sht nj aleat i vlefshm pr shndetin ton: ajo mund t prdoret si nj antibiotik natyral, rekomandohet pr njerzit me

faqet e lehta

www.facebook.com/thealbanian.co.uk page 22

yetja se far kriteresh estetike duhet t kemi pr tu futur n grupin e njerzve t bukur prballet shpesh me debatin se eleganca sht nj nga kriteret q bn nj femr m me sharm sesa nj tjetr. Nse jeni gati t jeni nj femr elegante dhe klas, ndiqni kto kshilla!

Si t dukeni bukur?
nse i lyeni me vezullues t ndritshm. Kjo nuk sht e tra, vendosni pak vezullues edhe mbi linjat e buzs s siprme. Ndriimi n kt mnyr do t jap reflektim dhe vizuelisht do ti zmadhoj buzt tuaja n mnyr shum subtile. TEn PA T META A duket fytyra juaj jo-natyrale kur vendosni pudr t lngshme? Nse kjo ju ndodh juve, ather u rekomandojm t prdorni krem t tonuar n vend t pudrs. N kt mnyr ngjyra e tenit tuaj do t duket uniforme sepse kremi do t mbuloj skuqjet eventuale n fytyr duke siguruar pamje t prsosur natyrale (fytyra juaj nuk do t duket si mask!). Si t veproni: kremin vendoseni n mnyr q t bni masazh t fytyrs me lvizje rrethore. Nxehtsia e gishtave tuaj do t bj q kremi t shprndahet n mnyr t njtrajtshme n t gjith siprfaqen e fytyrs. EFEKTI I LUMTURIS Vizatojeni shkronjn V n skajin e brendshm t syrit me ndihmn e vizatuesit t syve me pigment vezullues me ngjyr t bardh. Kshtu syt tuaj do t duken m t ndritshm, ndrsa ju do t dukeni e lumtur. KMB SEKSI Nse dshironi ta mahnitni t dashurin tuaj, lyeni t gjith trupin me losion vezullues, duke u kushtuar rndsi t veant gjunjve dhe kmbve nngjunj. Kshtu do ti vini n pah konturat e kmbve tuaja duke larguar vmendjen nga t metat eventualeq sht nj form e magjis dhe gjendjes n do situat.

RRITJA VIZUALE E SYVE A e keni ditur se Madonna prdor maskar qerpiksh me ngjyr gshtenje dhe jo t zez? Ngjyra e gshtenjs sht ideale pr femrat t cilat kan sy t el, sepse n njrn an sht mjaft e errt saq mund ta zvendsoj ngjyrn e zez, ndrsa nga ana tjetr sht mjaft e ndritshme pr tu kombinuar me syt e gjelbr ose t kaltr. Ve ksaj maskara ngjyr gshtenje v n dukje edhe t bardhat e syve. BUZ T PLOTA DHE T LnGSHME sht shum me rndsi q kur nj femr e bukur fotografohet, ajo duhet ti ket buzt e lngshme. Pr kt arsye, ajo duhet t mbaj me vete piling-hidratues pr trup me shtojc t krips s detit. Ky krem vihet n buz me lvizje rrethore. Kripa e detit do ti largoj qelizat e vdekura, ndrsa baza vajore e kremit do ta bj lkurn e buzve t lagsht n mnyr t prsosur. HIJA E CILA ZGJAT M GJAT N rastet e evenimenteve t mdha secili makijazher llogarit q makijazhi t qndroj sa m gjat dhe ta ket efektin e vet. Truku: N fillim vendosni hije-krem dhe pritni t kalojn disa sekonda, pastaj mbi t vendosni hije-pluhur t t njjts ngjyr. PR VLLIM SHTES T FLOKVE Provoni stilet t cilat i prdorin stilistt e njohur. Bni nj vij ndarse, pastaj ndani flokt n tufa prgjat vijs. Rrnjn e secils tuf sprkateni me

sprkats pr flok duke e mbajtur lart mbi kok. Pr fund, seciln tuf forcojeni n rrnj me kapse t zakonshme floksh dhe mbajeni 3-5 minuta derisa t thahet. N kt mnyr do tu siguroni flokve tuaja vllim t madh, i cili do t qndroj me or t tra. KAMUFLIMI I PRSOSUR I AKnEVE Edhe pr kt problem ekziston zgjidhje e thjesht: N vend se t prdorni pudr t lngshme dhe korrektues, vendosni n fytyr preparat pr veterrsim me shklqyes ngjyr ari. N rastet kur n fytyr paraqiten purra t mdha, nse vendosni makijazhvetm sa do ti ekspozoni edhe m shum ato dhe nuk do ti fshihni. Nga ana tjetr preparati pr vet-errsim

me shklqyes t leht e reflekton dritn n lkur duke br q aknet dhe yndyra n lkur t bhen m pak t vrejtur. Vetulla natyrale M s miri sht q lapsi t jet ngjyr hiri, e cila i prshtatet kujtdo, dhe t ciln mund ta vendosni me disa lvizje t shkurta dhe t forta. Prve ksaj pr rregullimin e vetullave (kuptohet) rekomandohet edhe pinca! FLOK T BUTA, POR T PLOTA Nse dshironi ti zbutni flokt tuaj dhe nuk dshironi q ato ta humbin plotsin e tyre, shfrytzojeni dredhin: preparatin pr zbutje vendoseni n distanc prej 3-4 cm larg rrnjs s flokve dhe n kt mnyr do t shmangni mundsin q flokt tuaj t

duken t rrafshta sikur drras. VETULLA T PRSOSURA Kur jeni duke u prgatitur pr ndonj eveniment t veant, prdoreni fshehtsin mjaft t suksesshme: Pasi t keni prfunduar zbukurimin e syve, prdorni laps me pigment t holl vezullues. Pas formsimit t vetullave, prdorni laps me ngjyr shampanje, me an t t cils do t vizatoni nj vij prgjat skajit t poshtm t vetullave dhe pastaj vazhdojeni linjn n drejtim t kapakve t syrit. Ky veprim do ta shtoj edhe m shum bukurin e vetullave tuaja t formsuara n mnyr t prsosur. BUZT E RRITURA Buzt tuaja do t duken m t plota

english

www.facebook.com/thealbanian.co.uk

page 23

ppointed as Albanias Charg dAffaires to the UK and Northern Ireland in February 2012, His Excellency Mr Mal Berisha says he immediately fell in love with the job, the country and its culture. London is a fascinating and multicultural city and the financial centre of the world. I am trying to enjoy its vibrant cultural and artistic life as much as I can. He therefore considers himself fortunate that he was subsequently selected as Ambassador, presenting his Credentials to Her Majesty Queen Elizabeth II, on 27 June 2013, an event that he acknowledges to be the most impressive moment of his diplomatic career. Hes in the UK with his wife, Donika. They have two sons: one is studying for his Masters at Harvard University and the other is running a business in Tirana, Albania.

His Excellency Mr.Mal Berisha on Diplomat magazine

velop Albanian-British relations, starting with high political dialogue to the presence of the British businesses investing in the Albanian economy. Furthermore, with Albania being recognised by the British press as Europes last hidden corner, (The Daily Mail, May 2013), tourism is yet another field which the Ambassador is keen to focus his attention on. Ambassador Berishas role also involves overseeing the Albanian community in the UK. A relatively new community, the first generation settled here after World War II and was limited in its numbers. Following the collapse of communism in Albania and events in Kosovo, however, he says others have later settled here later, progressing into established careers in medicine, banking and architecture among other things. He even cites the example of the famous AlbanianBritish singer from Kosovo, Rita Ora, currently doing the rounds of the UKs summer festival circuit. Ambassador Berishas clear goals and priorities for his posting here, will hopefully be eased by his evident love of London and the vibrancy and energy of the Albanian community with which he will be working. diplomat magazine

Growing up, becoming a diplomat was a forbidden dream for Mr Berisha who, like many Albanian children of the time, recalls his familys persecution due to their different political views from the communist regime. But with the change in regime came a change in opportunity and in 1992, Mr Berisha joined the diplomatic service. Since this time, he has had the pleasure of working in Istanbul, New York, Kosovo and back home at the Ministry of Foreign Affairs of Albania. For Mr Berisha, the experience in the United Nations Mission in Kosovo (UNMIK) from 2002 was one of the most interesting parts of his career and of his life. Witnessing the dramatic testimonies of Albanians in Kosovo of what they had suffered under and beyond Milosevics regime was clearly a demanding time for the Ambassador. As Ambassador in the UK, Mr Berisha has a number of important tasks ahead, citing European Integration as his main goal. The previous Albanian government set 2017 as a target for integration and despite the recent elections in Albania, Ambassador Berisha claims that his government will continue to pursue this agenda: The country is well aware of the challenges it still faces, namely combating corruption, strengthening the rule of law and improving the standard of living. All the necessary legislation has been passed in parliament, however, and drafted in full compliance with the European requirements. Now it is time to put them into practice. Economic diplomacy is also a priority as Mr Berisha recognises that a democratically developed country must be economically developed too. With this in mind, he is focused on working with British businesses to direct them towards Albania. As Albania is one of the countries that the Trans Adriatic Pipeline (TAP) will travel through, this is considered good momentum for encouraging British business to be involved. (The natural gas pipeline will start in Greece, cross Albania and the Adriatic Sea and come ashore in southern Italy, allowing gas to flow directly from the Caspian region to European markets.) He clearly has the courage of his convictions, stating: I will do whatever it takes to strengthen and de-

Welcome to Albania
www.albaniantourism.com

KOMPANIA AVOKATORE SHQIPTARE

TEL: 0207 998 0035 F. 0207 998 48 10 M. 07792 097132 (EMERGENCIES ONLY) E: INFO@OLIVERANDHASANI.CO.UK W: WWW.OLIVERANDHASANI.CO.UK

AVOKATI SHQIPTAR NAIM HASANI N SHRBIM T SHQIPTARVE N BRITANI

Immigration and Asylum
We specialize in immigration and Asylum Law and Judicial Review Applications in the High Court. Aspects of the immigration and asylum work we undertake are shown below: Applications for Judicial Review in the Administrative on immigration, asylum and human rights applications refused, Asylum and human rights applications and appeals, Marriage applications/unmarried partner applications Extension of Leave and variation of leave applications Settlement applications/indefinite leave to remain in the UK, Entry clearance for family members, Visit visas / Student visas/ Family reunion European Economic Area (EEA) applications by Non EEA nationals for EEA residence permits / residence documents including appeals, if the application is refused, Points based System Applications Business investors British nationality and citizenship applications Applications based on UK ancestry Applications which fall outside the immigration rules In country appeals Entry clearance applications and appeals British nationality deprivation matters, including appeals, Appeals against Deportation Order, following criminal conviction of foreign nationals methods of funding such as Before the Event Legal xpenses Insurance, other insurance, union funding. We aim to settle many cases, without court proceedings and we if necessary, we would argue your case at court. Contact us for a free initial consultation. Where appropriate, we offer home and hospital visits. We can help you with: Work place accidents / Accidents in public places. Slips, trips and falls / Road traffic accidents. Work place illnesses / Criminal Injuries Compensation

Divorce
We will help you throughout the process, so it causes as little distress as possible. We are committed to give you pragmatic advice and a fast and efficient service, delivered in a friendly and sensitive manner. We only undertake divorce work for privately funded clients. We can help you with:Divorce, judicial separation and nullity applications

Litigation
Examples of our areas of expertise include: Breach of contract Negligence - including professionals such as solicitors, accountants, surveyors, architects, and dentists. Debt recovery for individuals and businesses. Fraud related litigation including confiscations and Proceeds of Crime issues. Property related claims. Claims against Local Authorities and public bodies. Intellectual property disputes. Trust claims. Inheritance claims. Insurance claim/Fraud

Personal Injury
If you have had an accident in last three years, or have been the victim of an assault, you may be entitled to compensation. If we win your case, you receive 100% of your compensation and the other party pays your legal costs. If you do not win, there are no hidden charges. We would be happy to enter into Conditional Fee Agreements (no win no fee), provided that we believe that there are merits to pursue your claim for compensation. You may also be eligible for other