LËNDIMET NGA FATKEQËSITË NATYRORE , ELEKTRICITETI NATYROR

DHE RRYMA ELEKTRIKE

Lëndimet elekrike mund ta dëmtojnë lëkurën dhe organet e brendshme kur

personi është i ekspozuar në mënyrë të drejtëpërdrejtë nga rrjeti elektrik .
Organizmi i njeriut është konduktor i mirë i elektricitetit . Kontakti i
drejtëpërdrejtë me rrjetin elektrik mund të jetë fatal . Edhe pse disa djegie elektrike
duken të vogla , ato në brendi mund të përmbajnë dëmtime serioze të brendshme ,
veçanërisht të zemrës , muskujve dhe trurit . Pasojat nga shoku elektrik varen
tek personat në mënyrë individuale edhe atë nga intesiteti i voltazhës së rrymës
elektrike të cilës i ekpozohet personi , rruga e rrjetit të cilën e përshkon ajo nëpër
trup , gjendja shëndetësore e viktimës dhe shpejtësia dhe ndihma adekuate që
ofrohet .
Rrjeti elektrik mund të shkaktojë lëndime në tre mënyra :
• Arrestin kardiak ,
• Destrukcion nervor , muskular dhe indor nga rrjeti elekrik i cili kalon
nëpër trup ,
• Djegie termike si pasojë e kontaktit me burimin e rrymës .

Simptomet mund të përfshijnë :

• Djegie lëkurore ,
• Mpirje , therje ,
• Molisje ,
• Kontrakcion muskular ,
• Dhembje muskulare ,
• Fraktura të eshtrave ,
• Kokëdhembje ,
• Dëmtim në të dëgjuar ,
• Arritmi të zemrës ,
• Arrest kardiak ,
• Ndalje të frymëmarrjes ,
• Humbje të vetëdijes ,

Ndihma e parë ,

1. Nëse është e mundur dhe e sigurt , ndale burimin e rrymës elektrike , largoje
kabllon elektrike .
2. Thirre ndihmën e shpejt ,
3. Nëse rryma elektrike nuk mund të ndalet , përdor objekte që nuk e përçojnë
rrymën elektrike siç janë fshesa , karriga , qilimi apo mjete nga plastika
apo goma për ta shtyrë viktimën larg nga burimi i rrymës elektrike . Mos
përdor mjete të lagështa apo mjete nga metali . Nëse është e mundur qëndro
 mbi ndonjë gjë të tharë dhe që nuk e përçon rrymën elektrike siç është qilimi
apo gazeta të mbledhura .
4. Pasi që viktima të jetë i lirë nga burimi i rrjetit elektrik kontrollo rrugët e
frymëmarrjes , frymëmarrjen dhe qarkullimin ( pulsin ) , nëse ato janë të
ndalura apo janë të rrezikuara të ngadalsuara fillo RCP .
5. Nëse viktima ka të djegura , largoji rrobet të cilat largohen lehtë , dhe
shpërlaji regjionet e djegura me ujë të ftohtë të rrjedhshëm përderisa të
ndalet dhembja . Jepe ndihmën e parë për djegie .
6. Nëse viktima është pa vetëdije , i zbehur apo tregon shenja të tjera të shokut
, shtrije viktimën teposhtë , me kokë të shtrirë më poshtë se trupi dhe me
këmbë të elevuara dhe mbuloje viktimën me batanije apo robe të nxehta .
7. Qëndro me viktimën përderisa të arrijë ndihma e shpejtë .
8. Lëndimet elektrike shpesh janë të përcjellura me shpërthime apo me
rrëzuarje të cilat shkaktojnë lëndime traumatike , duke përfshirë lëndime të
jashtme të dukshme dhe lëndime të brendshme . Shiqo lëvizjet e kokës dhe
qafës së viktimës për lëndime të dyshuara të palcës kurrizore . Administro
ndihmën e parë nëse është e nevojshme për plagë tjera apo fraktura .

Çka nuk guxoni të ndërrmerni ?

• Mos e prek viktimën me duar tua të zbuluara nëse personi është ende në
kontakt me burimin e rrymës elektrike .
• Mos bëni largimin e lëkurës së vdekur apo mos i shpërtheni vezikulat nëse te
viktima kemi djegie,
• Mos apliko akull , yndyrëra apo medikamente , materiale pambuku tek
regjionet e djegura ,
• Mos u afro deri në 20 metra tek viktima i cili iu është ekspozuar burimit të
rrymës elektrike me voltazhë të lartë përderisa të bëhet ndalja e rrymës
elektrike .

LËNDIMET E SHKAKTUARA NGA GODITJA E RRUFESË

Goditja nga rrufeja zhvillon përcjelljen e impulseve elektrike masive , shumë të

nxehta për reth një frakcioni të milisekondës . Goditja nga rrufeja më së shpeshti
shkakton djegie të brendshme se sa goditja nga rryma elektrike . Sidoqoftë
goditja nga rrufeja mund të shaktojë vdekjen për një kohë të shkurtër si pasojë e
dëmtimit të trurit dhe zemrës .
Objektet e preferuara të goditjes nga rrufeja janë objektet e larta siç janë :
lisat e gjatë , godina të larta , strehimoret , shtizat e flamureve , shkallët e
stadiumeve dhe gardhet . Personi duhet të jetë objekti më i lartë në fushën e
hapur . Objektet e metalit dhe uji lehtë bëjnë transmetimin e elektricitetit .
Rrufeja mund të shkaktojë lëndime te personi në disa mënyra . Rrufeja mund të
godasë në mënyrë direkte personin apo mundet që elektriciteti nga rrufeja ta
prekë personin i cili është në kontakt apo afër objektit që e ka goditur rrufeja .
 Simptomet , pasi personi të jetë goditur nga rrufeja zemra mund të ndalojë
së punuari e poashtu edhe frymëmarrja shpesh ndalet . Zemra mund të fillojë të
rrah përsëri vetëvetiu mirëpo nëse frymëmarrja nuk rikthehet organizmi i njeriut
është i deprimuar nga oksigjeni . Mungesa e oksigjenit dhe dëmtimet e
mundshme të SNQ bëjnë që zemra përsëri të ndalojë të rrah .
Lëndimet e trurit zakonisht shkaktojnë humbjen e vetëdijes . Nëse lëndimi i
trurit është i rëndë, mund të zhvillohet koma . Pasi të zgjohet viktima nuk i
kujtohet se çka ka ndodhur para lëndimit . Personi mund të jetë konfuz , mendon
ngadal dhe ka vështërsi në koncentrim dhe nuk i kujtohen ngjarjet e
rëndësishme . Mund të zhvillohen edhe ndryshimet në personalitetin e tij .

Membrana timpanike shumë shpesh mund të jetë e perforuar . Mund të

zhvillohen poashtu edhe lëndime në sy , duke përfshirë kataraktën .

Preventiva , gjatë motit të keq është e preferueshme të ndërprehen planet

dhe aktivitetet në hapësirë të hapur . Gjatë motit të keq të përcjellur me frymë ,
shi dhe vranësira është e preferueshme që të kërkohet strehë siç janë ndërtesa
të mbyllura apo mjete të metalta të mbyllura siç janë veturat , furgoni apo
kamioni , me xhama të mbzllura të automjetit .
Që të bëhet prevenimi kur nuk mund të largohemi nga hapësira të hapura ,
personi duhet ti menjanoj qëndrimet në kodra të larta , duhet ti menjanojë
objektet e metalta , ujin apo edhe vende të hapura siç është fusha . Nëse sigura
në hapësira të hapura nuk është e mundur , atëherë ai duhet të ulet të tentoj sa
të jetë e mundur të bëhet më i ultë se objektet përreth mirëpo nuk guxon të
shtrihet për toke . Qëndrimi 15 metra larg nga personat tjerë poashtu është i
preferueshëm . Për ti prevenuar goditjet nga rrufeja kur jemi brenda duhet që ti
shmangemi kontaktit me ujë , bisedave me telefon , punës në kompjuter , duhet
të rrijmë larg dritareve dhe dyerve etj.

Tretmani dhe prognoza

Lëndimet nga rrufeja shpesh kalojnë pa u hetuar dhe këto lëndime mund të
dyshohen kur e gjejmë ndonjë person pa vetëdije gjatë motit të keq gjatë
bubullimës . Personi i goditur nga rrufeja nuk përcjell elektricitet kështu që nuk
paraqitet rreziku gjatë dhënies së ndihmës së parë . Tek personat pa puls dhe pa
frymëmarrje duhet të fillohet RCP . Poashtu edhe djegiet dhe lëndimet tjera
duhet të trajtohen nëse është nevoja . Reth 10 % e njryve me goditje të rrufesë
vdesin , ndërsa shkaktarë kryesor i vdekjes është arresti kardiak dhe ndërprerja
e frymëmarrjes .