EKSPERIMEN 3 Tajuk Tarikh Tujuan dan lilin : Bahan api : 21 Julai 2013 : Untuk menentukan nilai bahan api

bagi minyak tanah (kerosene), LPG cair (wax). Pembolehubah : Di manipulasikan : Jenis bahan api Bergerakbalas Di malarkan : Nilai bahan api : Peralatan seperti tungku kaki tiga, suhu awal air.

Kemahiran Proses Sains : KPS 1 : Memerhati KPS 2 : KPS 3 : KPS 4 : Berkomunikasi KPS 5 : Mengeksperimen Kemahiran Manipulatif : KM 1 : Penggunaan dan pengedalian peralatan serta bahan atau specimen. KM 2 : Membersihkan peralatan sains KM 3 : Pengedalian specimen hidup dan bukan hidup.

Bahan-bahan/ alat radas : Bahan : Minyak tanah (kerosene), LPG ( gas makmal) dan lilin cair (lilin)

Minyak tanah (kerosene)

LPG ( gas makmal)

Lilin cair (lilin)

Alat Radas : Bekas kuprum, tunku kakitiga (tripod stand), termometer (0-100) oC, 100 cm3 selinder penyukat, lampu spirit, penimbang elektronik, segitiga paip-tanah liat (pipe-clay triangle), pengadang angin (windshield) dan blok kayu.

Bekas kuprum

Tunku kakitiga (tripod stand)

Termometer (0-100)oC

100 cm3 Selinder penyukat

Lampu spirit

Penimbang elektronik

Segitiga paip-tanah liat (pipe-clay triangle) Pengenalan:

Pengadang angin (windshield)

Blok kayu.

Eksperimen ini dijalankan untuk mengetahui nilai bahan api bagi minyak tanah, LPG dan lilin cair. Nilai bahan api boleh ditentukan dengan membakar bahan api tersebut. Sebagai contoh, minyak tanah (kerosen) dengan jisim yang diketahui dan haba yang dibebaskan digunakan untuk memanaskan air. Haba pembakaran bahan api dapat ditentukan daripada kenaikkan suhu air. Pembakaran ialah tindak balas redoks antara satu bahan dengan oksigen untuk menghasilkan tenaga haba. Pembakaran biasanya disertai dengan cahaya atau nyalaan api. (Tan Yin Toon, 2005). Semasa proses pembakaran dijalankan, unsur ditukarkan kepada oksidanya, misalnya karbon (C) terbakar untuk membentuk gas karbon dioksida ( CO2 ), manakala hidrogen (H2) terbakar untuk membentuk air (H 2O). Tindak balas pembakaran merupakan tindak balas eksotermik. Hal ini menyebabkan mempunyai nilai negatif. Haba pembakaran adalah haba yang dibebaskan apabila 1 mol bahan kimia terbakar dengan lengkap dalam oksigen berlebihan pada keadaan piawai Hubungan yang digunakan adalah haba yang terbebas semasa pembakaran bahan api sama dengan haba yang diserap oleh air. Eksperimen ini dijalankan untuk menentukan haba pembakaran bagi minyak tanah, LPG dan lilin cair. Bekas kuprum yang digunakan dikenali sebagai kalorimeter kuprum. Kalorimeter logam yang lain juga boleh digunakan dalam eksperimen ini. Kalorimeter yang dibina daripada konduktor haba yang baik adalah untuk memastikan haba yang diserap daripada pembakaran bahan api dapat dipindahkan dengan cepat ke air. Justeru, kehilangan haba ke persekitaran dapat dikurangkan.

Prosedur: 1. Gunakan selinder penyukat , masukkan 200 cm3 air ke dalam bekas kuprum. 2. Letakkan bekas kuprum di atas tunku kakitiga. 3. Ukur dan rekodkan suhu awal air. 4. Letakkan pengadang angin seperti di rajah 3 5. Masukan 50 cm3 minyak tanah ke dalam pelita spirit dan rekodkan jisim lampu serta kandungannya. 6. Letakan pelita di bawah bekas kuprum seperti di rajah 3 dan terus nyalakan sumbu pelita. 7. Kacau air sepanjang eksperimen dijalankan. 8. Padamkan nyalaan api apabila suhu air 30 oC. Rekodkan suhu tertinggi yang dicapai oleh air selepas itu. 9. Seterusnya, timbang dan rekodkan jisim pelitau dan kandungannya. 10. Ulangi langkah 1 hingga 9 menggunakan lilin cair (lilin). 11. Ulangi langkap 1 hingga 9 menggunakan LPG.

termometer Pengadang angin Kad penebat Air

Bekas kuprum

Pelita

Rajah 3

Keputusan:

Suhu awal air (oC) Suhu teringgi air (oC) Pertambahan suhu (oC)

:..... :......... :........

Jisim pelita sebelum pembakaran(g):.... Jisim lampu selepas pembakaran (g) Jisim minyak tanah yang terbakar (g) :. :....

Keputusan: Pelita (minyak tanah) LPG ( Butane dan Propane) Suhu awal air (C) Suhu tertinggi air (C) Pertambahan suhu (C) Jisim pelita sebelum pembakaran (g) Jisim pelita selepas pembakaran (g) Jisim bahan api yang terbakar (g) 30 61 31 224.8 222.1 2.7 29 60 31 469.7 468.1 1.6 29 59.2 30.2 17.5 16.1 1.4 Lilin Cair (wax)

Pengiraan: Anggapan Muatan haba tentu air Ketumpatan air = 4.2 J g-1 C-1 = 1 g cm-3

(a) Menghitung haba yang dibebaskan semasa pembakaran minyak tanah (kerosen) dalam eksperimen ini. Kenaikan suhu = t2-t1 = 61-30

= 31C

Haba yang terbebas semasa pembakaran = Jisim air (m) = 200 4.2 31 Muatan haba tentu (c) Kenaikan suhu ( T)

= 26040 = 26.04 kJ (b) Menghitungkan bilangan mol minyak tanah( kerosen ) yang digunakan dalam eksperimen ini. C12H26 (ce) + 37/2 O2 (g) 12 CO2 (g) + 13 H2O (ce)

Jisim minyak tanah (kerosen) yang terbakar = m1-m2 = 224.8 - 222.1= 2.7g Jisim molekul relatif minyak tanah (kerosen), C12H26 = (12 = 170 Bilangan mol minyak tanah ( kerosen) yang digunakan 12) + (1 26)

= Jisim minyak tanah ( kerosen) terbakar / Jisim molekul relatif = 2.7 / 170 = 0.0159 mol (c) Menghitung haba yang terbebas apabila 1 mol minyak tanah ( kerosen) terbakar. Daripada (a) dan (b), pembakaran 0.0159 mol minyak tanah ( kerosen) membebaskan 26.04 kJ tenaga haba Haba yang dibebaskan apabila 1 mol minyak tanah ( kerosen) terbakar

= 26.04

1/0.0159 = 1637.74 kJ mol-1

(d) Gambar rajah aras tenaga bagi pembakaran minyak tanah (kerosen) ditunjukkan:
tenaga
C12H26 (ce) + 37/2O2 (g)

=- 1637.74 kJ 12 CO2 (g) + 13 H2O (ce)

(a) Menghitung haba yang dibebaskan semasa pembakaran LPG (Propana dan Butana) dalam eksperimen ini. Kenaikan suhu = t2-t1 = 60 = 31C Haba yang terbebas semasa pembakaran Propana = Jisim air (m) = 200 4.2 Muatan haba tentu (c) Kenaikan suhu ( T) 29

= 26040 = 26.04kJ (b) Menghitungkan bilangan mol propana yang digunakan dalam eksperimen ini. C3H8 (ce) + 5O2 (g) 3CO2 (g) + 4H2O (ce)

Jisim propana yang terbakar = m1-m2 = 469.7- 468.1 = 1.6 g

Jisim molekul relatif propana, C3H8 = (3 = 44 Bilangan mol propana yang digunakan 12) + (1 8)

= Jisim propana terbakar / Jisim molekul relatif = 1.6 / 44 = 0.036 mol (c) Menghitung haba yang terbebas apabila 1 mol propana terbakar. Daripada (a) dan (b), pembakaran 0.036 mol propana membebaskan 26.04 kJ tenaga haba Haba yang dibebaskan apabila 1 mol propana terbakar = 26.04 1/0.036 = 723.33 kJ mol-1

(d) Gambar rajah aras tenaga bagi pembakaran propana ditunjukkan:

tenaga
C3H8 (ce) + 5O2 (g)

=- 723.33 kJ mol3CO2 (g) + 4H2O (ce)

Haba yang terbebas semasa pembakaran Butana = Jisim air (m) = 200 4.2 Muatan haba tentu (c) Kenaikan suhu ( T)

= 26040 = 26.04kJ (b) Menghitungkan bilangan mol butane yang digunakan dalam eksperimen ini. C3H8 (ce) + 5O2 (g) 3CO2 (g) + 4H2O (ce)

Jisim propana yang terbakar = m1-m2 = 469.7- 468.1 = 1.6 g

Jisim molekul relatif propana, C3H8 = (3 = 44 Bilangan mol propana yang digunakan 12) + (1 8)

= Jisim propana terbakar / Jisim molekul relatif = 1.6 / 44 = 0.036 mol (c) Menghitung haba yang terbebas apabila 1 mol propana terbakar. Daripada (a) dan (b), pembakaran 0.036 mol propana membebaskan 26.04 kJ tenaga haba Haba yang dibebaskan apabila 1 mol propana terbakar = 26.04 1/0.036 = 723.33 kJ mol-1

(d) Gambar rajah aras tenaga bagi pembakaran propana ditunjukkan:

tenaga
C3H8 (ce) + 5O2 (g)

=- 723.33 kJ mol3CO2 (g) + 4H2O (ce)

Soalan:

1. Nyatakan enam faktor yang memberi kesan kepada pemilihan bahan api yang digunakan di industri. (6m)

Terdapat beberapa faktor utama dalam pemilihan bahan api yang digunakan dalam industri dan kesannya. Pertamanya, adalah nila bahan api yang digunakan. Semakin tinggi nilai bahan api, semakin banyak tenaga haba dibebaskan per gram bahan api (Tan Yin Toon, 2005). Nilai bahan api dinyatakan dalam unit kJ mol -1 .Bidang industri mencari mempunyai nilai bahan api yang tinggi. Justeru, nilai ini sering digunakan untuk penghitungan dan perbandingan kos tenaga dalam industri. Membebaskan banyak haba apabila dibakar merupakan salah satu sifat bahan api yang baik. Seterusnya, kesan penggunaan bahan api terhadap persekitaran yang tidak menyumbang kepada berlakunya pencemaran. Bahan api bersih adalah pembakaran yang tidak menghasilkan jelaga atau gas-gas yang mencemarkan udara. Sebagai contoh bahan api cecair dan bahan api gas tidak meninggalkan abu selepas pembakaran. Hal ini merupakan satu kelebihan berbanding penggunaan bahan api pepejal. (Tan Yin Toon, 2005). Selain itu, kos per g bahan api juga merupakan salah satu faktor penting pemilihan bahan api dalam sesebuah industri. Contohnya, arang batu merupakan merupakan bahan api yang paling murah berbanding butana dan petrol. Di samping itu, pemilihan bahan api mestilah bersesuaian dengan penggunaannya. Misalnya, arang digunakan untuk memanggang daging manakala petrol digunakan untuk enjin motor. Bahan api yang mudah disimpan atau diangkut secara mudah dan selamat juga merupakan salah satu faktor pemilihan bahan api bagi sesebuah industri. Bahan api yang dipilih juga mestilah dapat diperoleh dengan mudah dalam pasaran terbuka. Selain itu, bahan api yang baik juga adalah mudah terbakar. Oleh itu, antara kriteria penting dalam pemilihan bahan api adalah bahan api yang mudah terbakar. (Toh Kim Kau, 2004).

2. Anda di berikan lilin cair, minyak tanah dan LPG. Jika anda dalam trip perkemahan, bahan manakah akan anda gunakan untuk untuk memasak ? Jelaskan (7m) Lilin cair kerana

3. Jika LPG mengandungi hanya butana dan propana, tulis persamaan tindakbalas pembakaran untuk kedua-dua hidrokarbon ini. (4m)

C4H10 + 13/2 O2 C3H8 + 5 O2

4CO2 + 5H2O 3CO2 + 4H2O

4.

Terangkan mengapa nilai bahan api yang diperolehi lebih rendah dari nilai teori. (3m) Haba dibebaskan kesekeliling kerana nyalaan pelita tidak berada betul-betul dibawah bekas kuprum. Sebahagian haba diserap oleh bekas kuprum.