NDIHMA E PAR; TRAUMA E ORGANEVE DIGJESTIVE

Prof. Assoc. Dr. Avdyl Krasniqi QKUK; Klinika e Kirurgjis

14-Aug-13

DEFINICIONI

Ndihma e par sht shkathtsi e dhnjes s ndihms urgjente n vendin e akcidentit, bazuar n parimet e pranuara t mjeksis, me mjetet dhe materialin q ka qlluar n disponim n at koh. sht metod e aprovuar e trajtimit t rastit urgjent para se ai t merret nn prkujdesje t mjekut.

14-Aug-13

QLLIMI I NDIHMS S PAR

Trajtimi adekuat i rastit urgjent me qllim t: Mbajtjes s jets; Parandalimit t prkeqsimit t gjendjes s saj; Promovimit t shrimit n fazn e cila mund t jet periudha m kritike.

14-Aug-13

Parimet e ndihms s par n vend t ngjarjes

Qllimet kryesore Stabilizimi, jo shrimi

14-Aug-13

FAZAT E NDIHMS S PAR

FAZA ZERO: FAZA 1: A: B: C: FAZA 2: FAZA 3:

VLERSIMI DHE MENAXHIMI I HAZARDIT VSHTRIMI PRIMAR (AIRWAY) RRUGT E FRYMMARRJES (BREATHING) FRYMMARRJA (CIRCULATION) QARKULLIMI MENAXHIMI FOKUSIMI N LNDIME SIPAS SISTEMEVE

FAZA 3:

FOKUSIMI N LNDIME SIPAS SISTEMEVE

Fokusimi n lndimet tjera; Fillohet nga koka dhe shkohet teposht Deformitete Ndieshmri Grvishtje Lndime tjera

FAZA 3: FOKUSIMI N LNDIME SIPAS SISTEMEVE

ABDOMENI a. Evaluimi i abdomenit i. inspektimi pr plagt, grvishtje, distenzion ii. tonet e peristaltiks s zorrve iii. mbrojtja muskulare b. Gjakderdhjet e brendshme shoku c. Kockat e pelvikut

14-Aug-13

14-Aug-13

Prkufizimi i abdomenit

Diafragma Muri perparem i abdomenit

Eshtrat e pelvikut
Shtylla kurrizore Muskujt e barkut dhe ijeve
Figure 6-3

Anatomia e siperfaqs s abdomenit

Kuadrantet

Siprm djatht, majt Poshtmdjatht, majt

Ksifoidi Simfiza pubis

Umbilikusi

figure 13-23

14-Aug-13

11

Lndimet m t shpeshta t trafikut

Trauma Trauma Trauma Trauma Trauma

e koks kurrizore e gjoksit abdominale gjymtyreve (ekstremiteteve)

14-Aug-13

12

Mekanizmi i lndimit
Modeli i lndimit n aksidente t trafikut
1. 2. 3. 4.

Koka Gjoksi Abdomeni Kofsha

14-Aug-13

13

Mekanizmi i lndimit
Modelet e lndimit n aksidente me kmbsor

14-Aug-13

14

15

Lndimet abdominale

Mund t shkaktojn dmtime t organeve t brendshme dhe gjakderdhje nga vazot e mdha t gjakut Zorrt dhe organet tjera abdominale mund t dalin jasht nga plagt e hapura Ndihma mjeksore duhet ofruar menjiher Gjakderdhja, shoku dhe dmtimi organeve mund t shkaktojn vdekje brenda nj kohe t shkurt

Trauma barkut
-

Trauma e mbyllur Trauma deprtuese (shpuese)

14-Aug-13

18

Zorra

Mezenteriumi

Lendimet e mbyllura te abdomenit

Lndimet abdominale

Shenjat dhe simptomet

Dhimbje e fort abdominale dhe ndieshmri n dhimbje Dalja organeve jasht apo plag t hapura Nauzea dhe vjellja (posarisht gjak) Shtangimi muskujve abdominal Simptomet e shokut

Lndimet abdominale- simptomet dhe shenjat

Barku I fryr dhe forma e rregulluar Grvishtje n bark dhe regjionin e ijeve Ndieshmri dhe dhimbje n palpacion Dhimbja edhe n regjionet jasht vendit t lndimit Dhimbja referuese n rajonin e krahut Mbrojta muskulare Pozita e fetusit; kmbet e lakuara n gjunj dhe kofsh Pulsi periferik i dobsuar

Muri I barkut I shtanguar Nauzea, vjellja, hematemeza Frymmarrja shpejtuar, siprfaqsore Pulsi shpejtuar Plag t hapura dhe penetruese Dalja organeve-zorrs jasht prmes plags s hapur Gjaku n urin Molisje e prgjithshme e skajshme Etja Shtypja e ult e gjakut

21

Para dhnjes s ndihms s par

Vlersimi i Vendit

Bni kontrolln pr t gjitha rreziqet

14-Aug-13

22

14-Aug-13

23

14-Aug-13

24

Vlersimi i vendit t ngjarjes

Prioriteti absolut n kujdesin Paraspitalor

Siguria n radh t par

Heronj t vdekur nuk mund t shptojn jetra

14-Aug-13

25

26

Shrbimet e emergjencs
doher duhet dhn informacionet n vijim:

Emri dhe numri telefonit Trego vendin e sakt t akcidentit Llojin e incidentit Serizitetin e incidentit Numrin e t lnduarve

MOS NDRPREJ TELEFONIN DERISA T THON T NDRPRESH !

26

Lndimet abdominale

Ndihm par

Vendosja e pacientit n ba t rrafsht n pozit n shpin

Vendosja e jastekut apo rollns nn gjunj pr t ndihmuar relaksim t muskujve Koka dhe shpatullat ngriten pr t ndihmuar frymmarrjen

Largohen rrobet prreth plags apo organit t dalur jasht Mbulimi i organeve me fasha t mdha sterile t lagura me tretje fiziologjike apo

Nuk duhet: Me sondue plagn dhe As me provue per te nxjerr trupat e huaj nga barku Nse ndonj organ sht shkputur nga trupi, merre me duar t, dorza sterile (mundsisht) dhe vendose mbi barkun e pacientit.
28

14-Aug-13

Lndimet abdominale

Nuk duhet tentuar pr t rivendosur organet e dalura jasht Asgj per goje t lnduarit

I lnduari mund t ankohet pr etje t theksuar Buzt dhe gjuha dhe hapsira e gojs duhet t njomet me lecka t ftohta me uj t ftoht

Menjiher t krkohet ndihma mjeksore

Plagt e abdomenitm t rnda t barkut jan ato ku objektet penetrojn murin e abdomenit dhe shpojn organet e brendshme apo ent e mdha t gjakut. N kto raste gjakderdhja mund t jet shum e rnd dhe vdekjeprurse.

14-Aug-13

31

Shkaktart tjer

Evisceracioni organeve
S pari masat emergjencs mjeksore, pastaj: 1. Mbulohet organi dalur me mbules sterile t lagur me tretje apo uj steril mundsisht. 2. Mbi mbules vendoset material plastik apo t ngjashm pr t mbajtur t njomur dhe t ngroht. 3. Parandalimi shokut, monitorimi shenjave vitale t t lnduarit. KURR MOS PREK ORGANET E DALURA DHE MOS TENTO KTHIMIN E TYRE N BARK.

33

Trauma deprtuese (shpuese)

- Mbulo me fash sterile t lagur - MOS RIVENDOS Rrjedhje e lart e oksigjenit Qasje intravenoze - Transport i shpejt

14-Aug-13

34

Trauma e topitur
Shenjat dhe simptomet
Dhimbje Ngurtsia Mbrojtje

Trajtimi
-

- Transport i shpejt

Rrjedhje e lart e oksigjenit Qasje I.V.

14-Aug-13

35