KEMAHIRAN HIDUP BERSEPADU TINGKATAN 1

ELEKTRIK
Disediakan oleh : Hawa Naqiah bt Makmor SMS Muzaffar Syah

ELEKTRIK
Setelah mempelajari bab ini, anda dapat : Mengenalpasti sumber dan kegunaan elektrik Mengenalpasti alatan tangan dan fungsinya Mengenalpasti jenis wayar dan plag Membuat pendawaian plag 3-pin 13 A Mengenalpasti fungsi fius Mengenalpasti bahagian lampu pendaflour serta mengganti tiub pendaflour dan suis penghidup Membaca dan menterjemah litar pendawaian lampu pendaflour Membuat pendawaian lampu pendaflour dengan menggunakan alatan tangan

SUMBER ELEKTRIK

TENAGA ELEKTRIK BOLEH DIHASILKAN MELALUI BEBERAPA CARA. ANTARANYA ADALAH :1. KEMAGNETAN 2. TINDAKAN KIMIA 3. CAHAYA 4. HABA 5. TEKANAN

1. KEMAGNETAN SEBAGAI SUMBER ELEKTRIK

MAGNETUNTUK MAGNET DIGUNAKAN GELUNG DIGERAKKAN MENGHASILKAN TENAGA ELEKTRIK WAYAR
DALAM GELUNG MENGGERAKKANNYA WAYAR

DENGAN

DALAM

GEGELUNG WAYAR PRINSIP INI DIGUNAKAN PADA DINAMO BASIKAL

JARUM METER AKAN BERGERAK KE KIRI DAN KE KANAN APABILA MAGNET DIGERAKKAN

GALVANOMETER

DINAMO
DINAMO DIKENDALIKAN ATAS PRINSIP MAGNET ARUHAN KEMAGNETAN TERAS BESI BERTINDAK UNTUK KEKAL DINAMO DIGUNAKAN SEMASA MENGEMBANGKAN MAGNET DI DALAM DINAMO AKAN MEDAN MAGNET GEGELUNG BERPUTAR MENGIKUT SATU ARAH WAYAR DAN MENGHASILKAN ARUS DIBUAT DARIPADA ELEKTRIK PADA GEGELUNG UNTUK LILITAN WAYAR MENYALAKAN MENTOL KUPRUM

PEMUTAR

PUNCA DIBUMIKAN

PUNCA BERTEBAT

TURBIN

Turbin mempunyai rotor yang diputar oleh aliran air, stim atau angin Rotor terdiri dari bilahbilah yang dipasang pada gandar Apabila bilah diputar oleh air, gandar akan berputar Gandar dihubung kepada penjana yang berputar dan menghasilkan kuasa elektrik

2. TINDAKAN KIMIA SEBAGAI SUMBER ELEKTRIK

MELALUI KIMIA DUA ALATAN JENIS SEL KERINGTINDAKAN DIGUNAKAN DALAM SEL DAPAT DIHASILKAN IA ITU SEL ELEKTRIK VOLTAN RENDAH SEPERTI RADIO, KERING (SEL UTAMA) DAN SEL BASAH JAM, LAMPU PICIT, ALAT MAINAN DAN (SEL SEKUNDER) PENCUKUR ELEKTRIK

1.5 Volt
SIMBOL

BINAAN SEL KERING

PENUTUP LOYANG DI ATAS BATANG KARBON BATANG KARBON PUNCA POSITIF

ELEKTROLIT CAMPURAN AMMONIUM KLORIDA DAN MANGAN DIOKSIDA

BEKAS ZINK PUNCA NEGATIF

PUNCA NEGATIF

JENIS SEL KERING YANG TERDAPAT DI PASARAN IALAH:

SEL ALKALI

SEL-SEL LAIN YANG TERDAPAT DI PASARAN IALAH:

SEL MERKURI

SEL-SEL LAIN YANG TERDAPAT DI PASARAN IALAH: SEL LITHIUM

SEL-SEL LAIN YANG TERDAPAT DI PASARAN IALAH: SEL NIKEL CADMIUM

SEL BASAH (SEL SEKUNDER)

TERMINAL TERMINAL PLAT POSITIF SEL BASAH DIGUNAKAN DI DALAM NEGATIF POSITIF KENDERAAN SEPERTI BAS, LORI, KERETA (Plumbum peroksida) DAN MOTORSIKAL TENAGA YANG DIHASILKAN ADALAH LEBIH TINGGI DARI SEL KERING APABILA TENAGANYA BERKURANGAN ATAU LEMAH, SEL BASAH DAPAT DICAS SEMULA

PLAT NEGATIF (Plumbum)

PENYELANG

BINAAN SEL BASAH

TERMINAL NEGATIF TERMINAL POSITIF ASID SULFURIK CAIR PENYELANG DIBUAT DARI GENTIAN KACA ATAU EBONIT BEKAS DIGUNAKAN SEBAGAI ELEKTROLIT

PLAT NEGATIF DIBUAT DARIPADA PLUMBUM

PLAT POSITIF
TERDIRI DARIPADA PLUMBUM PEROKSIDA

+ + + + + + SEL CONTOH SEL BASAH IALAH - - - - - ASID PLUMBUM 2V + 2V + 2V + 2V + 2V + 2V SIMBOL SEL INI MENGHASILKAN 2 Volt + + + = 12 Volt BAGI PENGGUNAAN BIASA SEL - INI - DIBUAT DALAM 6 Volt DAN 12Volt 2V + 2V + 2V = 6 Volt
SATU

3 SEL BASAH DISAMBUNGKAN DALAM SIRI MENGHASILKAN 6 Volt

6 SEL BASAH DISAMBUNGKAN DALAM SIRI MENGHASILKAN 12 Volt

3. CAHAYA SEBAGAI SUMBER ELEKTRIK

APABILA

CAHAYA DIPANCARKAN KE PERMUKAAN BAHAN KIMIA SEPERTI SELENIUM, NATRIUM DAN KALIUM SEDIKIT ARUS ELEKTRIK DIHASILKAN PRINSIP INI DIGUNAKAN PADA METER DEDAHAN CAHAYA UNTUK KAMERA DAN SEL SOLAR PADA KALKULATOR

KEGUNAAN ELEKTRIK

Menghasilkan tenaga cahaya Menghasilkan tenaga haba Menghasilkan tenaga kinetik Menghasilkan tenaga bunyi

MENGGUNAKAN TENAGA ELEKTRIK UNTUK MENGHASILKAN TENAGA CAHAYA

PERKAKAS YANG DIGUNAKAN UNTUK FILAMEN TIUB LAMPU MENUKARKAN TENAGA ELEKTRIK TENAGA ELEKTRIK BOLEH KEPADA TENAGA CAHAYA IALAH DITUKAR KEPADA TENAGA BEBULI KACA LAMPU DANCAHAYA, LAMPU HABA, LAINPIJAR SEPERTI PENDAFLOUR

BUNYI DAN GERAKAN DENGAN BATANG KACA MENGGUNAKAN PERKAKAS PERUMAH CEMAT STARTER TERTENTU
SESENTUH

MENGGUNAKAN TENAGA ELEKTRIK UNTUK MENGHASILKAN TENAGA HABA

Peralatan yang digunakan untuk menukarkan tenaga elektrik kepada tenaga haba adalah:

Pembakar roti elektrik

PERIUK NASI ELEKTRIK

CEREK ELEKTRIK

Seterika elektrik

MENGGUNAKAN TENAGA ELEKTRIK UNTUK MENGHASILKAN TENAGA KINETIK

Peralatan yang digunakan untuk menukarkan tenaga elektrik kepada tenaga kinetik adalah:
Bilah Kipas

KIPAS ANGIN

MESIN PENGISAR Kesemua perkakas berkenaan adalah MESIN BASUH berasaskan motor elektrik Perintang boleh Laras
(remote control)

KIPAS ANGIN

MENGGUNAKAN TENAGA ELEKTRIK UNTUK MENGHASILKAN TENAGA BUNYI RADIO, TELEFON DAN MIKROFON

Pembesar suara mengubah tenaga elektrik kepada tenaga bunyi

JENIS WAYAR DAN KERJA PENDAWAIAN

Alatan tangan Wayar Jenis plag Fius Lampu pendaflour

ALATAN TANGAN

PENA UJIAN Sesuai dan selamat digunakan untuk mengesan arus elektrik antara 50V500V Lampu neon akan menyala apabila disentuh pada wayar hidup

ALATAN TANGAN

PEMOTONG SISI Memotong wayar elektrik Memotong lebihan wayar pada punca tamatan

ALATAN TANGAN
PLAYAR MUNCUNG TIRUS

ALATAN TANGAN

PLAYAR GABUNG

ALATAN TANGAN

PENJALUR WAYAR Digunakan untuk menjalur dan memotong wayar

WAYAR

WAYAR KUPRUM BERENAMEL Digunakan untuk membuat gegelung pada motor elektrik dan transformer Disalut dengan lapisan enamel

WAYAR

WAYAR LEMBAR TUNGGAL Digunakan untuk membuat pendawaian dalam litar mudah seperti radio dan komponen elektronik

WAYAR

WAYAR TERAS TUNGGAL Pendawaian litar elektrik di radio dan pembesar suara
Pendawaian litar elektrik domestik

WAYAR
WAYAR TERAS KEMBAR

Terdiri dari 2 wayar teras tunggal yang dicantum sekali

WAYAR
WAYAR TIGA TERAS

Berpenebat PVC pada perkakas elektrik yang tidak menghasilkan haba seperti mesin basuh, kipas angin Berpenebat PVC beranyaman benang pada perkakas elektrik menghasilkan haba pemanas seperti seterika, ketuhar

PLAG
Digunakan untuk menyambungkan peralatan elektrik dengan soket alir luar Terdapat pelbagai jenis dan bentuk plag mengikut kegunaan dan kuasa alatan yang disambungkannya

JENIS PLAG
PLAG 2-PIN 2 AMPERE

Digunakan untuk alatan berkuasa kecil seperti radio, pencukur elektrik dan jam elektrik

JENIS PLAG
PLAG 3-PIN 13 AMPERE

Digunakan untuk kebanyakan perkakas elektrik di rumah Mempunyai fius kartrij 13 Ampere untuk tujuan keselamatan

JENIS PLAG
PLAG 3-PIN 15 AMPERE

Digunakan untuk kelengkapan berkuasa tinggi seperti pendingin udara dan pemanas air Mempunyai pin bentuk bulat dan tidak menggunakan fius

PENDAWAIAN PLAG 3-PIN 13 AMPERE

Langkah 1 Potong penebat luar dengan teliti supaya tidak terpotong penebatnya. Langkah 2 Buang penebat luar dan benang yang terdedah

PENDAWAIAN PLAG 3-PIN 13 AMPERE

Langkah 3 Buka penutup plag dan longgarkan skru tamatan. Masukkan wayar di bawah pengapit dan ketatkan semula skrunya. Langkah 4 Potong teras jika terlalu panjang supaya lebih kemas.Jalurkan penebat pada teras.

PENDAWAIAN PLAG 3-PIN 13 AMPERE

Langkah 5 Pintal dan lipat hujung teras yang telah dijalur Langkah 6 Pasang teras pada tamatan mengikut kod warna yang ditetapkan.

FIUS

Melindungi litar dan perkakas elektrik Mencegah kemalangan yang mungkin berlaku akibat litar pintas Apabila arus yang mengalir melaluinya melebihi kadar fius, fius akan lebur dan pengaliran elektrik terputus Disambung secara siri dalam litar dan dipasang pada wayar hidup (L)

JENIS FIUS
FIUS DAWAI

Dalam bentuk dawai dengan kadar yang ditetapkan Pemegang fius diperbuat daripada bahan tahan haba seperti seramik dan bakelit

JENIS FIUS
FIUS KARTRIJ

Fius terbakar mesti diganti dengan fius baru dengan kadar yang betul

LAMPU PENDAFLOUR
Kelebihan lampu pendaflour berbanding lampu pijar : Cahaya lebih terang Kurang menghasilkan haba Kos lebih murah

BAHAGIAN LAMPU PENDAFLOUR

TIUB PENDAFLOUR

Diperbuat daripada kaca Berisi wap merkuri dan gas argon Bahagian dalam disalut dengan lapisan fosfor

BAHAGIAN LAMPU PENDAFLOUR

PERUMAH

Mengandungi cok, pemegang tiub, pemegang suis penghidup, suis penghidup

BAHAGIAN LAMPU PENDAFLOUR

COK

Membekalkan voltan yang tinggi pada awal penyalaan dan menstabilkan voltan selepas lampu menyala

BAHAGIAN LAMPU PENDAFLOUR

PEMEGANG TIUB

Menyangga tiub pendaflour

BAHAGIAN LAMPU PENDAFLOUR

PEMEGANG SUIS PENGHIDUP

Menempatkan suis penghidup

BAHAGIAN LAMPU PENDAFLOUR

SUIS PENGHIDUP

Hanya berfungsi menghidupkan lampu Lampu akan terus menyala walaupun suis penghidup ditanggalkan

MENGGANTI TIUB PENDAFLOUR

1. 2.

3. 4.

5.

Pastikan suis lampu dimatikan Pegang kedua-dua hujung tiub pendaflour, pusingkan 90 Tanggalkan dan tukarkan tiub Pasangkan tiub dengan memasukkan pin elektrod ke dalam pemegang tiub Pusingkan tiub 90

MENGGANTI SUIS PENGHIDUP

1.
2.

3.

4.

Pastikan suis lampu dimatikan Tanggalkan suis penghidup dengan memusingkannya lawan arah jam Masukkan suis penghidup yang baru dan pusing ikut arah jam Hidupkan suis lampu untuk menguji fungsi suis penghidup

MENDAWAI LAMPU PENDAFLOUR

1.

Terjemahkan lukisan skematik kepada sambungan litar sebenar

MENDAWAI LAMPU PENDAFLOUR

2.

3.

4. 5.

Longgarkan skru dan buka penutup perumah Dengan menggunakan wayar teras tunggal, buat sambungan seperti lukisan skematik Tutup semula perumah dan dan skrukan Pasang tiub dan pusingkan 90

KEROSAKAN LAMPU PENDAFLOUR

KEJADIAN
1.

KEROSAKAN COK ROSAK TIUB ROSAK SUIS PENGHIDUP ROSAK

LAMPU TIDAK MENYALA

2. 3.

KEROSAKAN LAMPU PENDAFLOUR

KEJADIAN

KEROSAKAN
LAMPU BERKELIPKELIP TETAPI TIDAK MENYALA
1. 2.

TIUB ROSAK SUIS PENGHIDUP ROSAK

KEROSAKAN LAMPU PENDAFLOUR

KEJADIAN

KEROSAKAN
KEDUA-DUA HUJUNG TIUB MERAH DAN LAMPU TIDAK MENYALA
1. 2.

TIUB ROSAK SUIS PENGHIDUP ROSAK