__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

Papan suis dan gear suis ( domestik dan industri )

Pelindungan lebihan arus ialah peranti yang ditugaskan untuk melindungi litar, kabel atau kelengkapan daripada penerima arus yang lebih tinggi daripada kadaran yang selamat bagi litar, kabel atau kelengkapan itu ( tidak melebihi kadaran nilai peranti itu). Peranti ini mungkin fius (memutuskan atau meleburkan dawai fius apabila arus berlebihan mengalir ) atau pemutus litar ( peranti mekanik yang menyambung dan memutuskan litar secara automatic apabila arus melebihi had melaluinya. Arus lebih ini berlaku disebabkan oleh litar pintas, pertambahan beban yang berlebihan kerosakkan alat dan sebagainya. Apabila berlaku kebocoran arus kebumi, pengalir atau bahagian logam pemasangan yang terdedah akan menjadi laluan arus tersebut. Arus ini dikenali sebagai arus bocor kebumi. Arus ini adalah merbahaya dan boleh menyebabkan kejutan jika ianya tersentuh. Bagi mengelakkan daripada terkena renjatan alat-alat perlindungan akan digunakan bagi menghentikan bekalan utama ke litar yang mengalami kebocoran. Alat-alat perlindungan yang menggunakan bagi tujuan ini adalah :

Peranti perlindungan arus lebihan dengan syarat galangan bahagian arus bocor dilitar tersebut cukup rendah untuk mengendalikan fius atau pemutus litar pelindung arus.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

pemutus litar bocor kebumi kendalian voltan rosak atau kendalian arus baki.

Gambarajah pendawaian jujukan kawalan

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

Pemutus litar

Pemutus litar adalah peranti suis kendalian mekanikal yang boleh menyambung dan memutuskan litar dalam keadaan biasa dimana arus yang mengalir tidak melebihi kadarnya. Ia boleh dihidupkan atau dimatikan secara mekanik. Apabila berlaku pengaliran arus yang melebihi had kadaranya, ia akan memutuskan litar secara tersendiri. Masa yang diambil untuk ia bertindak adalah lebih pantas daripada fius biasa. Dua jenis pemutus litar yang biasa digunakan di rumah ialah pemutus litar miniatur (dalam kotak agihan pemutus litar ) dan pemutus litar bocor kebumi.

Pengunaan elektrik:

Pengguna elektrik bolehlah di bahagikan kepada 3 kumpulan iaitu: Pengguna kecil arus terus atau arus ulang-alik satu fasa (sistem 2 dawai) Pengguna besar arus terus atau arus ulang alik satu fasa (sistem 3 fasa ) Pengguna besar arus ulang alik 3 fasa ( sistem 4 dawai )

Kaedah pemasangan setiap jenis penggunaan adalah berbaza. Begitu juga dengan alat kawalan yang terdapat di setiap sistem bekalan dirumah kediaman biasa. Kebanyakkan rumah kediaman adalah dibawah sistem penggunaan kecil yang menggunakan bekalan arus ulang-alik satu fasa atau dua fasa. Oleh kerana

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

pengguna kecil ini berbeza-beza bilangan dan bentuk bangunan, sistem pengagihan dalam penggunaan itu juga berbeza mengikut penyesuaian dengan beban yang bakal dipasang. Diantaranya ialah :

1. Satu papan agihan mudah untuk rumah biasa.

2. Beberapa papan agihan selari untuk rumah bertingkat persendirian

3. Beberapa papan agihan kawlan berasingan oleh papan agihan utama untuk rumah besar (banglo).

4. Beberapa papan agihan disambung dalam litar gelang.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

Unit pengguna:

Unit pengguna sama dengan kotak agihan. Perbezaan unit pengguna dengan kotak agihan adalah unit pengguna mempunyai mempunyai suis utama / pemutus litar arus baki dua kutub yang biasanya berkadaran 60 amp, 80 amp dan 100 amp. Unit pengguna juga mempunyai beberapa litar untuk sambungan keluar melalui fius atau pemutus litar miniatur. Bilangan litar yang keluar itu dipanggil hala. Kesemua litar yang keluar itu dikawal oleh suis utama / pemutus litar arus baki itu.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

Pengkalan pengguna.

Apabila bekalan elektrik sampai ke sesebuah bangunan, ia akan disambungkan kepada beberapa alat kawalan seperti fius perkhidmatan, perangkai neautral, meter kilowatt-jam, suis utama atau pemutus litar dan sebagainya. Pengkalan sambungan setiap unit kelengkapan kawalan itu dipanggil pangkalan pengguna.

Papan suis :

Papan suis ini adalah tempat pemasangan suis utama, suis tambahan atau peralatan suis bagi kendalian radas pengatur perlindungan atau sebarang kawalan pemasangan elektrik sama ada bersama alatan atau tidak. Kumpulan suis-suis tempatan dalam litar akhir bukanlah dianggap sebagai papan suis.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

Keperluan kawalan pengguna

Pada amnya, bahaya elektrik bolehlah dibahagikan kepada tiga jenis iaitu bahaya arus lebih yang boleh menyebabkan kerosakkan alat, kelengkapan kabel atau kebakaran. Jenis yang kedua ialah bahaya arus bocor ke bumi yang boleh menyebabkan kejutan atau kebakaran. Bahaya ketiga pula ialah kejutan sewaktu membaiki, menyelenggaraan, atau membuat tambahan litar, bahaya merebaknyer kebakaran elektrik atau kebakaran biasa ke litar elektrik yang lain dan bahaya kejutan atau kerosakkan litar yang berpanjangan.

Bagi mengatasi bahaya-bahaya ini setiap litar pengguna mestilah dilengkapi dengan alat alat kawalan. Misalnya, pelindung arus lebihan yang digunakan oleh fius perkhidmatan ialah untuk menghadkan kadaran arus pengguna agar tidak menambah sesuka hati beban atau litar lain dalam pemasangan itu. Penambahan ini boleh menyebabkan permintaan arus bertambah. Keadaan ini merbahaya kerana kabel dan alatan yang dipasangan telah dihadkan kadaran arusnya. Jika arus bertambah bererti kabel dan alatan itu akan rosak. Bahaya arus bocor kebumi boleh diatasi dengan memasang peranti pemutus litar bocor kebumi dimana peranti ini akan memutuskan bekalan elektrik ke pemasangan itu secara automatik apabila berlaku arus bocor ke-bumi.

Apabila kerosakkan dan kejutan elektrik, kebakaran, kerja pemasangan atau kerja baik pulih berlaku disesuatu litar, litar itu dapat dipisahkan dari litar yang elok. Dengan itu bahaya-bahaya tersebut dapat dielakkan daripada merebak ke tempat lain. Tugas ini biasanya dijalankan oleh peranti yang dipanggil oleh pemencilan. Ia berupa suis kendalian mekanik dan mungkin dilengkapkan bersama-sama dengan fius utama. Pemencilan ini mestilah dipasang disetiap permulaan litar bagi memastikan kesemuanya bekalan di pemasangan itu dapat diputuskan apabila berlaku bahaya-bahaya tersebut.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

Gambarajah jujukan kawalan pengguna ( jenis pelindung keselamatan )

Pelindung arus bocor kebumi.

Arus dalam litar elektrik biasanya mengalir dalam kabel fasa neutral dan bahagian dabn peralatan yang ditugaskan untuk membawa arus. Apabila arus mengalir kebahagian logam terdedah peralatan elektrik yang tidak ditugaskan membawa arus, arus itu dikatakan telah bocor daripada aliran biasanya ( tidak balik ke kabel neutral ). Oleh kerana rangka alat-alat ini terdedah dan mudah tersentuh, kemungkinan besar orang yang menyentuh bahagian logam itu akan mendapat kejutan elektrik di samping haba dari kabel yang boleh menyebabkan kebakaran. Oleh kerana itu alat-alat elektrik dan pemasangannya mestilah dilindungi daripada bahaya ini dengan menyambungkan bahagian logam itu ke bumi ( bahagian-bahagian logam yang terdedah tadi ) bagi mengelakkan arus yang bocor itu. Arus ini akan dialirkan dengan selamat ke bumi tanpa melalui orang yang menyentuhnya kerana bumi dianggapkan berkeupayaan sifar berbanding dengan badan manusia atau haiwan yang mempunyai rintangan.

Cara pembumian terus ini kadangkala tidak berkesan kerana rintangan bumi yang rendah tidak mudah diperolehi terutamanya di kawasan tinggi atau kering dan batuan batuan atau berpasir. Arus bocor tidak mengalir sepenuhnya ke

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

10

bumi. Sebahagian akan mengalir melalui badan orang yang memegang bahagian logam yang membawa arus bocor kebumi itu. Pemutus litar bocor kebumi digunakan mengatasi masalah ini. Terdapat berbagai-bagai jenis pemutus litar bocor kebumi. Dua daripadanya yang lazim digunakan ialah:

1. Pemutus litar arus baki ( kendalian arus ) 2. Pemutus litar voltan rosak ( kendalian voltan )

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

11

Jika pemutus litar bocor kebumi kendalian arus digunakan untuk sistem bekalan kuasa tn atau tt, hasil darab arus kendalian pemutus litar itu dengan galangan gegelung rosak kebumi mestilah tidak boleh melebihi 50 ( 50 v ). Jika pemutus litar bocor kebumi jenis kendalian voltan rosak digunakan galangan gegelung rosak ke bumi termasuk rintangan elektrik. Bumi mestilah tidak melebihi 500 ohm. Dalam sistem bekalan tt, gegelung rosak bumi ternasuk perintang elektrod kebumi.

Alat pelindung lebiahn arus dan istilah-istilah pelindung lebihan arus voltej rendah.

Pelindung lebihan arus ialah sesuatu alat yang boleh memutuskan litar bekalan dengan sendiri (automatic) apabila berlaku arus yang lebih melebihi kuantiti yang dihadkan bagi sesebuah litar.

Tujuan pelindung lebihan arus dipasang ialah untuk mengelakkan berlakunya kerosakan pada sesuatu alat apabila arus yang melebihi kadar keupayaan maksimum alat itu mengalir di dalam litarnya. Di samping itu, pelindung lebihan arus digunakan untuk melindungi kabel daripada rosak.

Terdapat beberapa istilah yang sering digunakan dalam penerangan untuk perlindungan arus lebih, antaranya :

1) Pelindung lebihan arus kelas halus

Pelindung arus lebih kelas halus bermaksud satu kumpulan peranti pelindung arus lebih yang tidak akan dikendali dalam jangka masa satu jam apabila arus sebanyak 1.2 x arus kadaran peranti itu mengalir melaluinya. ____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

12

2) Pelindung lebihan arus kelas kasar

Pelindung lebihan arus kelas kasar bererti satu kumpulan peranti pelindung yang akan berkendali dalam masa satu jam apabila arus sebanyak 1.5 x arus peranti itu mengalir melaluinya. Contoh peranti dalam kelas ini ialah pemutus pemutus liotar miniatur.

3) Masa lazim

Masa lazim ialah masa yang diperlukan oleh sesuatu jenis peranti pelindung lebihan arus untuk berkendali. Sebagai contoh fius bs3036 mengambil masa lebih empat jam untuk mengendali apabila arus sebanyak 1.2 x kadar arus fius mengalir melaluinya.

4) Arus normal , (in)

Arus normal ialah arus permintaan yang maksimum yang diperlukan oleh sesuatu litar. Arus ini juga mengambil kira basi bagi arus untuk tambahan litar atau beban akan dating. Oleh sebab itu kadar arus peranti pelindung tidak boleh melebihi nilai arus normal , jika kadar arus ini tinggi maka saiz kabel juga perlu ditambah.

5) Arus kendalian peranti pelindung lebihan arus (i2)

Arus ini yang menyebabkan peranti itu berkendali pada masa lazim bagi melindungi litar daripada beban lebih. Arus ini hendaklah tidak melebihi 1.45 x keupayaan kabel membawa arus.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

13

6) Arus penjadualan (it)

Arus penjadualan ialah kadar arus bagi sesuatu jenis kabel yang terdapat dalam jadual kabel dan dianggarkan berkendali pada suhu tidak melebihi 30c.

7) Arus beban (ib)

Arus beban ialah magnitude arus yang hendak dibawa oleh sesuatu litar dalam penggunaan biasa.

8) Keupayaan kabel membawa arus (iz)

Arus ini merupakan arus yang paling berkesan (maksimum) yang mampu dibawa oleh kabel untuk perkhidmatan yang berterusan tanpa menaikkan suhu atau merosakkan penebatan kabel pada pemasangan tertentu.

Pemutus litar Pemutus litar merupakan sejenis alat yange digunakan untuk menyambung dan memutuskan bekalan. Pemutus litar berfungsi secara sendiri

(automatik).pemutus litar juga disebut sebagai

suis elektrikal .pemutus litar

berfungsi apabila terdapat arus/voltan berlebihan atau lampau beban. Pemutus dibahagikan kepada; Magenetto hidraulik Elektromagnet Terma

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

14

2 jenis pemutus litar yang biasa digunakan adalah Pemutus litar bekas beracuan (mccb) Pemutus litar kenit (mcb)

Pemutus litar bekas beracuan (mccb) Mccb merupakan pemutus litar yang sesuai digunakan untuk peralatan yang memerlukan masukan arus yang tinggi. Mccb befungsi memutuskan bekalan elektrik sekira berlakunya bebanan lampau atau litar pintas pada litar komponen.

Cara operasi pemutus litar bekas beracuan (mccb) Cara operasi Gambarajah

Prinsip tekanan arching

Tekanan berlebihan

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

15

memaksa mekanisme tertentu bergerak. Tekanan ini akan menyebabkan panel pada mccb melantik keatas .apabila panel terpelantik , arus tidak dapat mengalir. Ini akan memutuskan litar

Arc chute ialah sebuah kekotak yang diletakkan diatas sesentuh utama dan sesentuh tambahan yang tujuannya ialah untuk menyerap percikan dan asap dari arka yang terjadi supaya ia tidak merebak ke bahagian-bahagian lain.

Prinsip medan magnet

Gelung akan dialirkan arus untuk menghasilkan medan magnet. Pertambahan arus luaran yang mengalir dalam mccb menguatkan lagi medan magnet.

Panel akan melantik apabila arus yang mengalir melebihi arus nominal.

Apabila panel terpelantik ,

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

16

arus tidak dapat mengalir. Ini akan memutuskan litar

Bimetallic strip

Bimetallic strip akan membengkok apabila panas. Pemanasan melampau ini disebabkan oleh lebihan arus

Perbezaan pemutus litar bekas beracuan (mccb) dengan mcb

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

17

Kelebihan pemutus litar bekas beracuan (mccb)

1. Dikendalikan secara automatik 2. Tidak perlu ditukar ganti apabila berlaku bebanan lampau. Hanya perlu tekan butang reset/tolak ke atas punat reset 3. Mempunyai ganbungan kaedah untuk pemutusan litar agar lebih efektif 4. Kos penyelenggaraan adalah rendah serta masa pemutusan bekalan adalah rendah

Alat pelindung voltan tinggi pemutus litar udara (acb)

1. Pemutus litar udara ini telah digunakan sejak tahun 1927 dan setelah lima dekad teknologi ini telah mengalami banyak pembaharuan. 2. Pemutus litar yang sesuai untuk di dalam penggunaan voltan tinggi melebihi 345kv. 3. Pemutus litar udara menggunakan tekanan udara yang tinggi sebagai penyerap percikan elektrik. 4. Sesentuh yang akan dibuka di dalam aliran letusan udara yang ditetapkan oleh injap letusan yang menghilang percikan sederhana. 5. Tekanan udara akan menyejukkan dan menghilangkan percikan elektrik. Proses ini akan menghilangkan percikan namun terdapat sedikit gangguan pada aliran arus. 6. Pada realitinya udara tidak sesuai digunakan sebagai gas di dalam pemutus litar, gas yang sesuai digunakan untuk menghilangkan percikan seperti gas nitrogen, karbon dioksida, hidrogen, freon dan sf6.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

18

7. Terdapat 3 jenis arah tekanan udara dan jenis muncung : a) Selari(axial blast) b) Jejari(radial blast) c) Silang(cross blast).

8. Di antara ketiga-tiga jenis tekanan udara di atas, jenis selari dan jejari biasanya digunakan untuk aplikasi voltan tinggi, sementara jenis silang digunakan untuk aplikasi voltan sederhana dan kadar gangguan arus yang tinggi. 9. Pemutus litar ini digunakan untuk terminal voltan tinggi 245kv dan 400kv sehingga 765kv di mana memerlukan operasi pemutus yang pantas. 10. Kebaikkan penggunaan pemutus litar ini ia tidak mudah terbakar, saiznya lebih kecil, tenaga percikan yang lebih kecil dan lebih menjimatkan jika dibandingkan dengan pemutus litar minyak.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

19

11. Kelemahan pemutus litar ini, ia sangat sensitif terhadap perubahan voltan mendadak.tekanan udara yang dibekalkan oleh kompresor memerlukan pemerhatian yang rapi.

Alat pelindung voltan tinggi pemutus litar minyak (ocb)

1. Pemutus litar ini menggunakan minyak sebagai penyejuk. 2. Minyak asas naphthenic petroleum(hidrogen) digunakan untuk mengelakkan belerang terhasil. 3. Dua proses yang menghilang percikan: a) Pertama, gas hidrogen mempunyai konduktiviti panas yang tinggi dan menyejukkan percikan, sehingga membantu depengionan media diantara sesentuh. b) Kedua, gas membentuk ombak di minyak dan kekuatan ke dalam ruan g antara sesentuh, sehingga menghilangkan percikan di laluannya. 4. Minyak mempunyai kekuatan dielektrik yang sangat baik. Sifat penyejuk yang terbaik.

5. Kelemahan penggunaan pemutus litar ini mudah terbakar. Apabila hidrogen bercampur dengan air, boleh membentuk letupan. Minyak mudah tercemar semasa letusan, ia memerlukan pemeriksaan rapi. 6. Terdapat dua jenis pemutus litar minyak yang diklasifikasikan mengikut penggunaan minyak, : ____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

20

a) Maksimum(bulk oil circuit breakers) b) Minimum(minimum oil circuit breakers) 7. Karektria utama jenis maksimum dimana minyak bukan hanya digunakan untuk bahan utama pemutus litar namun sebagai penebat elektrik. 8. Nama lain bagi minimum oil circuit breakers, low oil content dan oil poor circuit
breaker. Pemutus litar ini hanya menggunakan minyak untuk fungsi gangguan sahaja manakala bahan isolasi padat digunakan untuk tujuan dielektrik. Tidak seperti

maksimum yang menggunakan minyak untuk kedua-duanya.

Transformers arus

current transformer (ct) atau dikenali sebagai pengubah arus banyak Digunakan dalam litar pengukuran dan perlindungan elektrik di industri. Fungsi utamanya adalah mengubah nilai arus primer kepada nilai arus sekunder Iaitu nilai yang mampu diukur oleh jangka dalam keadaan selamat. Didalam litar utama mungkin arus yang mengalir ialah 1000 aatau 2000 a atau mungkin lebih tinggi lagi. Tiada jangka yang berkebolehan mengukur terus Nilai yang sebegitu tinggi tanpa mengunakan kaedah pengubahan arus. Dalam perkara ini pengubah arus mestilah digunakan bagi merendahkan nilai yg selamat disamping itu juga litar pendawaian sekunder (permeteran danperlindungan) akan menjadi lebih kecil saiz pengalirnya. Arus maksima sekunder adalah 0 - 5 ampiar bagi kebanyakan sistem lv Manakala 0 -1 ampiar bagi sistem ht. Kendalian ct adalah berbeza dari alatubah kuasa walaupun prinsipkendaliannya adalah sama. Lilitan penduanya mengandungi belitan yang

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

21

banyakdan disambungkan kepada ammeter. Ammeter yang menggunakan ct ini telah dipiawaikan samada menggunakan kadaran 1a atau 5a. Ammeter dipilih berdasarkan kepada nilai pendua ct. Pengiraan nisbah ct adalah seperti berikut... Vp is

Vs ip

Lilitan primer dililit hanya denganbeberapa lilitan sahaja atau punbiasanya diwakili bus bar sebagai lilitanprimer. Dalam keadaan ini arus utamaadalah mengalir melalui bus bar danmelalui teras ct.

Alatubah

kuasa

memerlukan

beban

pada

litar

pendua

bagi

mengujudkanpengaliran arus di litar primer yang mana menetapkan flux di dalam

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

22

terasnya pada nilai tetap. Manakala ct, arus dari litar primer adalah arus utama dan mengalir tidak kira lilitan pendua disambung atau tidak. Oleh itu arus pendua perlu dialirkan melalui ammeter bagi menstabilkan flux didalam teras dan jika ammeter ditanggalkan, voltan yang merentangi di antarapunca ct akan meningkat kepada nilai tinggi dan akan menyebabkan kerosakan tebatan (insulation breakdown) atau akan menyebabkan lampau panas kepada teras.

ct tidak boleh dikendalikan dalam keadaan lilitan pendua terbuka dan perlindungan lampau beban tidak boleh dipasangkan kepada litarpenduanyanya. (iee 473-01-03).

Jika ammeter memerlukan penggantian, litar pendua ct mestilah di litar pintaskan. Ini tidak akan merosakan ct. Kuasa ketara alat pengubah arus (ct) ini dikadarkan dalam nilai volt ampiar(va) dan di sebutkan burden. Untuk mengurangkan kesalahan(error)ammeter atau voltmeter yg disambungkan mestilah dikendalikan pada nilaiburden yang dikadarkan. Kumpulan belitan pada alatubah, sama ada belitan primer atau sekunder bolehditentukan dengan menggunakan jangka 'ohm'. Nilai rintangan yang tinggi menunjukanbelitan primer dan nilai rintangan yang rendah menunjukan belitan sekunder. Selain dari itu, boleh juga mengguna voltmeter (jangka volt) untuk menentukan kekutuban sesuatu alatubah. 1. Kaedah 'subtractive'.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

23

Misalkan: V1 = 220 volt. V2 = 280 volt.

Sekiranya bacaan voltmeter v1 kurang daripada v2 maka titik 'common' bagi sekunder adalah positif (+), ditandakan dengan x1dan satu lagi hujungnya adalah negatif (-), ditandakan dengan x2.

2. Kaedah 'additive'.

Sekiranya bacaan voltmeter v1 lebih daripada bacaan v2, maka titik 'common' bagi sekunder adalah negatif (-),ditandakan dengan x2 dan hujung satu lagi adalah positif (+),ditandakan dengan x1.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

24

Earth fault relay

Geganti pelindung litar / relay circuit protector Merupakan komponen pelindung yang diguna pakai untuk memutuskan litar Komponen ini akan menilai situasi / tahap tertentu yang memerlukan pemutus litar terpelantik Dibahagikan kepada 2 jenis ;

Earth fault relay Earth leakage relay

Cara earth fault relay berfungsi

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

25

3.

Geganti ini beroperasi pada prinsip keseimbangan teras di mana arus pada fasa tiga sistem yang dijumlahkan dengan keseimbangan teras c.t. dalam keadaan normal adalah sama dengan sifar.

4.

Sekiranya terdapat kebocoran arus ke bumi, keseimbangan ini akan terganggu menyebabkan litar elektronik mengaktifkan geganti dalam unit. Geganti yang umumnya disambungkan ke litar akan mengendalikan pemutus yang tersandung ke litar utama. Geganti elektro mekanik beroperasi dalam fault.

5.

Efr disediakan dengan butang push test untuk pemeriksaan operasi dan butang reset untuk me-reset relay operasi. Ini adalah untuk membantu pengguna mengenal pasti tahap kesediaan operasi efr

1. Membekalkan kuasa pada gegelung rektifikasi voltan bekalan 2. Penukaran ac kepada dc untuk hidup pengawal elektronik 3. Permulaan litar pada aplikasi kuasa 4. Pemacu gegelung akan menyentuh aplikasi kuasa pengesan arus rosak 5. gegelung diputuskan apabila kerosakkan dikesan.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )

__________________________________________________SISTEM BEKALAN KUASA ELEKTRIK (BBE 10302 )

26

Contoh blok/ litar elektronik yang menngunakan efr sebagai pelindung arus bumi berlebihan.

Efr digunakan untuk mengesan dan mccb digunakan untuk memutuskan bekalan arus dalam litar.

____________________________________KUMPULAN 5 ( PAPAN SUIS DAN GEAR SUIS )