CC. NATURAIS 1 ESO.

TEMA 1: O UNIVERSO E O SISTEMA SOLAR

Completa o seguinte cadro.

Por que non son tiles as unidades de lonxitude que utilizamos para as distancias na nosa vida coti (por exemplo, o metro e o quilmetro) cando as intentamos aplicar ao Universo?

Que unidades de medida deberiamos utilizar e a que equivalen?

En grego, Xea a Terra, e Helios, o Sol. Tendo isto en conta, explica o significado dos nomes teora xeocntrica e teora heliocntrica.

Completa o seguinte cadro:

Explica a diferenza entre os movementos de rotacin e translacin que realizan os planetas do Sistema Solar.

Que astrnomo propuxo a teora heliocntrica? Cal foi o primeiro matemtico que inventou e usou un telescopio para observar o Universo?

Que planetas do Sistema Solar son gasosos? Cales son os planetas rochosos? Cales son os dous planetas mis grandes? Cales son os dous mis pequenos? Que dous planetas son os vecios da Terra?

Explica as diferenzas entre: a) Teora xeocntrica e teora heliocntrica

b) Astronoma e astroloxa.

Observacin do ceo nocturno: a) Como se distinguen os planetas das estrelas ao observalos no ceo nocturno?

b) Que nome reciben as agrupacins de estrelas que vistas desde a Terra forman figuras recoecibles?

Que movementos realiza a La e arredor de que astro?

Como se formou o Universo? LEMBRA:

A que tipos de astros ou agrupacins deles se refiren as seguintes frases?

Trata de identificar os tipos de astros ou agrupacins dos mesmos que aparecen nas seguintes fotografas.

Le o seguinte texto e responde as preguntas que se formulan a continuacin.

 Que un ano-luz?

Por que, para medir distancias astronmicas, se usa o ano-luz como unidade, e non o quilmetro?

Pensa e responde: se vemos as estrelas de noite, porque nos chega a luz que producen. Imaxina que vemos unha estrela que se atopa a 5 millns de anos luz. A imaxe que percibimos desa estrela... corresponde ao momento actual ou non? Por que? LEMBRA:

Lembra o que sabes e responde as seguintes cuestins. Que unha estrela?

Por que emiten luz as estrelas?

Que caractersticas podemos utilizar para diferenciar unhas estrelas doutras?

Busca nun libro a evolucin dunha estrela, desde que se forma ata que desaparece. Completa o seguinte cadro.

Responde as seguintes cuestins. Que unha galaxia? Como se chama a galaxia en que se atopa o Sistema Solar? Que tipo de galaxia , segundo a sa forma? Busca informacin no libro e contesta: Cantas estrelas forman a nosa galaxia? En que rexin da galaxia son mis abundantes? Xa sabes que a Terra se move arredor do Sol, e a La, arredor da Terra. Pero, o Sol mvese ou est fixo no espazo? Arredor de que se move? Canto tempo tarda en completar unha volta?

Existen agrupacins de estrelas que non son galaxias. Explica o que ... Un sistema binario:

Un cmulo estelar:

Unha constelacin Lembra o que sabes sobre os planetas do Sistema Solar. Identifica na imaxe os oito planetas do Sistema Solar.

Analiza as caractersticas fsicas dos planetas do Sistema Solar.

No cadro seguinte aparecen datos moi importantes sobre os planetas do noso Sistema Solar. Analzao e marca as frases que son verdadeiras.

A distancia entre Venus e a Terra maior ca a distancia entre Saturno e o Sol. A distancia entre Venus e a Terra maior ca a distancia entre Marte e a Terra. O planeta mis afastado do Sol est a unha distancia da estrela case corenta veces maior ca a que existe entre a Terra e o Sol. 1 UA (unidade astronmica) equivale distancia entre o Sol e a Terra. Por iso, a distancia entre ambos os astros exactamente 1 UA. O planeta que xira mis rapidamente arredor de si mesmo Saturno. Un ano do planeta Plutn dura aproximadamente 100 000 das.

CC.NN 1 ESO TEMA 2: O PLANETA TERRA

Cales son as principais caractersticas da Terra? Cal a caracterstica que a fai nica como planeta no Sistema Solar?

Por que temos o da e a noite na Terra? Explcao.

Que son os equinoccios? Coinciden as datas dos equinoccios no hemisferio norte e no sur? Por que?

Como chegan os raios do Sol ao noso pas durante o solsticio de inverno? Explica por que. Cales son as fases da La?

Que unha eclipse? Cales son os dous tipos de eclipses que se producen? Explcaos.

Que sucede cando hai marea e por que?

Que a atmosfera? Que a hidrosfera?

Movemento de rotacin da Terra. a) Por que puntos do noso planeta pasa o eixe de rotacin? b) Como est orientado tal eixe respecto do plano de translacin arredor do Sol? c) Utilizando o movemento de rotacin da Terra, como poderiamos definir o que un da? As estacins. a) Que sucedera coas estacins se o eixe de rotacin da Terra non estivese inclinado respecto do plano de translacin?

b) Cal a diferenza entre equinoccios e solsticios? Que das se producen? Explica en que se diferencian a codia continental e a ocenica. Cales son as outras capas da Terra?

En que se diferencian os calendarios xuliano e gregoriano?

Comenta algunhas das adaptacins dos seres vivos ao medio acutico.

10

LEMBRA:

Rotula o esquema da estrutura da Terra indicando as partes ou capas visibles.

11

Responde as seguintes cuestins sobre a estrutura da Terra. Cando observamos a Terra desde o espazo, que parte da litosfera a que podemos apreciar? Por que?

Os termos codia e litosfera refrense mesma capa da Terra? Como se poden diferenciar? Completa o cadro seguinte cos datos que figuran no teu libro.

Resume os teus coecementos sobre as partes da Terra. Responde as seguintes preguntas: Que a atmosfera?

Que a hidrosfera?

Que a litosfera?

Repasa a composicin da Terra. Marca as frases correctas. Corrixe as falsas e escrbeas a continuacin. A atmosfera est formada fundamentalmente por materiais gasosos.

O aire un gas.

12

O aire una mestura de gases.

No aire, o nitrxeno e o osxeno atpanse en proporcins aproximadamente iguais.

A hidrosfera est formada por auga, fundamentalmente en estado lquido, anda que tamn pode estar en estado slido (xeo e neve).

A litosfera est formada por rochas e minerais.

A area e o barro son materiais que non estn formados por rochas nin por minerais.

LEMBRA:

13

No seguinte esquema da translacin da Terra, rotula a data aproximada en cada cadro e o nome da estacin correspondente no hemisferio norte.

Completa o cadro seguinte describindo o tempo atmosfrico nas catro estacins e como chegan os raios do Sol superficie da Terra en cada caso.

Resume o que sabes sobre os movementos da Terra. Explica en que consiste cada un destes movementos e os efectos que se producen no noso planeta como consecuencia deles e doutros factores relacionados. O movemento de rotacin.

14

 O movemento de translacin.

Observa o seguinte esquema do movemento da La arredor da Terra.

Repara nos das que rotulamos no esquema (son datos aproximados). Cantos das dura, segundo o debuxo, un ciclo completo da La, dicir, una volta completa do noso satlite arredor da Terra? Por que aparece o rtulo das 1 e 28 na mesma imaxe da La?

Repara nos das que rotulamos no esquema (son datos aproximados). Cantos das dura, segundo o debuxo, un ciclo completo da La, dicir, una volta completa do noso satlite arredor da Terra? Por que aparece o rtulo das 1 e 28 na mesma imaxe da La?

15

Observa os debuxos. Indica cal corresponde a unha eclipse de Sol e cal a unha eclipse de La.

Pensa sobre os debuxos e explica. Cando se produce unha eclipse de Sol?

Cando se produce unha eclipse de La?

16

CC.NN 1 ESO TEMA 3. OS SERES VIVOS

Completa o seguinte cadro:

Explica cales son as tres funcins vitais dos seres vivos. Se encontrsemos un ser que se reproduce, pero que non pode nutrirse nin se relaciona co medio, considerarimolo un ser vivo?

Describe a reproducin sexual e pon un exemplo de organismos que se reproduzan as.

Cal a diferenza entre substancias orgnicas e inorgnicas? Menciona as substancias inorgnicas que estn presentes nos seres vivos.

17

As clulas:

a) Quen descubriu a clula e cando? b) Que fai falta para ver as clulas?

Tipos de clulas: a) Cales son os dous tipos de clulas, segundo tean ou non tean ncleo?

b) Cales son os dous tipos de clulas con ncleo? En que se diferencian?

Completa o seguinte cadro sobre os seres vivos que teen cada tipo de clulas.

Responde as seguintes preguntas sobre a materia viva e os seres vivos. Busca informacin no teu libro.

Como se chaman as unidades mnimas da vida, que forman parte de todos os seres vivos?

En que dous grandes grupos se clasifican os seres vivos, en funcin do nmero de clulasque teen? Pon exemplos de seres de cada grupo.

18

 Intenta definir o concepto de ser vivo. Incle todos os elementos que diferencian os seres vivos dos inertes: a sa composicin, a presenza de clulas e as funcins que realizan.

Completa o seguinte cadro sobre as funcins vitais: nutricin, relacin e reproducin. Escribe en que consiste cada unha delas.

19

Rotula no debuxo seguinte os nomes dos tipos de clulas e os das partes de cada unha delas que aparecen sinaladas.

20

Completa o cadro sobre os niveis de organizacin do ser humano. Busca no teu libro a informacin necesaria.

Responde as seguintes cuestins. Hai seres vivos que teen unha organizacin mis sinxela ca a que describiches? Cales son?

Pode haber seres vivos tan sinxelos que nin sequera tean o nivel de organizacin celular? Por que?

21

Rotula o seguinte debuxo dos niveis de organizacin no aparello locomotor.

Infrmate sobre a historia do descubrimento das clulas. Responde a continuacin as cuestins seguintes.

Que a teora celular? Quen e cando a enunciou?

Que invento foi o que permitiu observar as clulas? Quen foi o descubridor das clulas e en que material as observou por primeira vez?

22

 Se se deixa un anaco de carne ao aire, ao cabo duns das aparecen vermes que se transforman en moscas. Durante moito tempo pensouse que estes vermes aparecan do nada, de forma espontnea. certo que a vida pode aparecer espontaneamente? Quen demostrou que non era as?

CC.NN 1 ESO TEMA 4: OS ANIMAIS VERTEBRADOS

Que diferencia os animais vertebrados dos invertebrados? Pon un exemplo de cada grupo de animais.

Cales son os cinco grupos de vertebrados? Escrbeos. A continuacin, describe, para cada un destes grupos, a caracterstica que consideras mis importante, e que serve para diferencialos de todos os demais grupos.

Os peixes son ovparos ou vivparos? Xustifica a resposta.

23

Que grupo de vertebrados son poiquilotermos? Que quere dicir a palabra poiquilotermo? Que cobre o corpo das aves? Como se reproducen as aves?

Explica a metamorfose dos anfibios.

Os rptiles: a) Que cobre o corpo dos rptiles?

b) Teen patas todos os rptiles? Cales non as teen? Os mamferos: a) Os mamferos son vivparos? Por que?

b) Que quere dicir que os mamferos son homeotermos? c) Que diferencia o grupo dos seres humanos doutros mamferos? Menciona as caractersticas propias dos peixes.

24

Caractersticas:

Define os dous grupos en que se divide o reino animal. Pon exemplos de animais que pertencen a cada grupo.

25

Completa o seguinte cadro sobre as funcins vitais no reino animal. Explica en que consiste cada funcin.

Define os seguintes termos. Utiliza a informacin do libro e consulta, se che cmpre, unha enciclopedia. Sangue:

Aparello dixestivo:

Aparello circulatorio:

Msculo:

Reproducin asexual:

26

 Animal ovparo:

Responde as seguintes cuestins. Busca informacin no teu libro.

Que ten que ter un animal para que se incla no grupo dos vertebrados?

Cal a forma de reproducin de todos os vertebrados? En canto ao desenvolvemento embrionario, cales son os mis abundantes, os animais ovparos ou os vivparos?

Cales son os rganos da respiracin nos vertebrados?

27

Completa as seguintes fichas dos grupos dos vertebrados. Rotula os debuxos. No recadro de outras caractersticas escribe as que mellor definan cada grupo.

28

29

CC.NN 1 ESO TEMA 5: OS ANIMAIS INVERTEBRADOS

Completa o seguinte cadro.

Que un animal invertebrado? Por que dicimos que non podemos definir os invertebrados, como grupo, por o que teen, senn que os definimos por aquilo que non teen? Cal o grupo de animais mis extenso? En que partes do noso planeta podemos encontralos? Poden ter esqueleto os invertebrados? Pon un exemplo.

30

Explica como o corpo dos artrpodos.

Indica por que se pode dicir que as esponxas (porferos) son animais primitivos e sinxelos.

Que un verme? Onde viven os vermes? Menciona os tres tipos de vermes.

Cales son os catro grupos de artrpodos? Cal deles o grupo mis amplo?

Completa o seguinte cadro sobre os moluscos:

31

Completa o esquema cos grupos de invertebrados. Escribe nos recadros os nomes dos diferentes grupos e as sas caractersticas mis importantes.

32

Identifica o grupo a que pertencen os seguintes moluscos. Indica en cada caso o Nome do grupo e explica por que os inclumos nel.

Completa o esquema sobre os grupos dos artrpodos.

33

34

CC.NN 1 ESO TEMA 6: O REINO DAS PRANTAS

Completa o seguinte cadro.

Completa o seguinte cadro.

35

Debuxa unha planta modelo e describe as sas partes principais e para que serven.

Que unha flor? Que un froito? Que unha semente?

Explica o ciclo vital dunha planta.

As follas: a) Como se chama, cientificamente, o rabio das follas? b) Como se chama a parte de arriba dunha folla? E a parte que queda cara a abaixo? c) Que funcins se realizan nas follas?

Completa o seguinte cadro sobre a fotosntese e a respiracin das plantas.

A nutricin das plantas. a) Que a fotosntese?

b) Que a clorofila?

c) As plantas poden facer a fotosntese de noite? Por que?

36

d) En que se diferencian a fotosntese e a respiracin?

e) Que o zume bruto? E o elaborado?

Define os seguintes termos: a) Soros. b) Transpiracin. c) Cofia.

Completa o seguinte cadro sobre a clasificacin das plantas. Describe as caractersticas que definen os grupos e cita un ou dous exemplos de plantas que pertencen a cada un.

37

Rotula, nos seguintes debuxos, as partes de cada planta. Identifica o grupo ao que pertencen e escribe as caractersticas dese grupo.

38

LEMBRA

Completa o cadro sobre a alimentacin das plantas. Busca no teu libro a informacin que necesites.

39

Responde as seguintes cuestins. Cales son as substancias que necesitan tomar as plantas do medio (do chan e do aire) para a sa alimentacin?

As plantas poden realizar a fotosntese de noite? Por que?

No seguinte debuxo, indica cales son as funcins do talo, a raz e as follas que estn relacionadas coa alimentacin.

40

Responde as seguintes cuestins sobre a nutricin das plantas. Utiliza a informacin que podes encontrar no libro. Que gases expulsan as plantas polo da? Que procesos son os que teen lugar durante o daque producen eses gases?

Que gases expulsan as plantas durante a noite? Por que non expulsan os mesmos gases pola noite ca durante o da?

Explica por que se adoita dicir que non bo durmir nun cuarto pechado no que hai moitas plantas.

Completa o seguinte cadro coas diferencias entre a reproducin sexual e a reproducin asexual nas plantas. Busca informacin no teu libro.

41

Rotula o debuxo das partes dunha flor. Utiliza todos os termos que aparecen DEBAIXO..

Corola Cliz Estames Xineceo Ptalos Spalos Pednculo

Completa o cadro seguinte. Indica a funcin que realizan as distintas partes dunha flor.

42

CC.NN 1 ESO TEMA 7: OS SERES VIVOS MIS SINXELOS

Cales son os nicos seres vivos procariotas? Hai procariotas nalgn outro reino de seres vivos? Cales son os reinos que conteen organismos unicelulares, sexa cal sexa o seu tipo de clulas?

Os seres mis sinxelos. a) Como se reproducen as bacterias? b) Que tamao teen os seres do reino Moneras? Canto pode medir unha bacteria? c) Que un virus? Por que non os inclumos no reino Moneras? Poderan inclurse noutro reino? Menciona tres caractersticas que diferencian os protozoos das algas. A que tipo de clulas se asemellan un e outro grupo?

Cal a diferenza entre unha clula eucariota e outra procariota?

43

A partir de que criterio se poden clasificar as algas? Menciona e describe brevemente os tres tipos de algas.

Que funcins cumpren os protistas na natureza?

Debuxa unha bacteria e sinala os seus compoentes. Explica a funcin da membrana celular e do material xentico. Que grupo de bacterias e que caracterstica dese grupo axudaron a facer habitable a Terra hai millns de anos? Que mecanismo utilizan as bacterias para sobrevivir en condicins adversas?

Cales son as medidas de hixiene e prevencin que podemos tomar para evitar as enfermidades infecciosas?

Describe os efectos beneficiosos e prexudiciais dos microorganismos nos seres vivos e no seu medio.

Explica cal o proceso dunha enfermidade infecciosa, por exemplo a gripe, desde que infecta un organismo ata que curada.

Que descubriu Alexander Fleming? Por que tivo descubrimento na medicina?

un impacto tan importante ese

Explica como se benefician mutuamente o fungo e a alga unicelular que forman un lique. Que beneficios proporcionan os liques a outros seres vivos?

44

a) Que son as bacterias? Onde as podemos encontrar? Teen algunha utilidade para as persoas? b) Que son os protozoos? Onde se encontran? Hai algn que cause enfermidades?

Identifica a que tipo de ser vivo nos referimos a continuacin: a) Unicelulares, hetertrofos, con clula eucariota e que se desprazan mediante flaxelos, cilios ou pseudpodos.

b) Unicelulares, con clula procariota, hetertrofos na sa maiora, reprodcense por biparticin.

c) Unicelulares ou pluricelulares, con clula eucariota, autrtrofos, teen cloroplastos e son acuticos.

Completa o seguinte cadro:

Explica o proceso de reproducin das bacterias.

Como se alimentan as bacterias parasitas? Que efecto teen noutros seres vivos?

45

Que un virus? Cales son os tres compoentes bsicos que forman a estrutura dun virus? Realiza un esquema do proceso de reproducin dun virus, sinalando os pasos que segue para entrar e sar da clula.

Indica algunhas das funcins beneficiosas dos microorganismos nos seres vivos.

Menciona por que vas de entrada os microorganismos patxenos poden infectar un ser vivo.

Como se chaman as enfermidades producidas por un microorganismo?

Cal o principal medio con que contamos para combater e curar unha infeccin? eficaz en todos os tipos de infeccin?

Que seres vivos forman un lique? Que tipos de liques podes mencionar?

Que son as vacinas e que funcin cumpren na loita contra as enfermidades infecciosas?

46

LEMBRA:

Responde s seguintes cuestins. Que seres vivos aparecen na fotografa superior?

A que reino pertencen? Cales son as caractersticas que presentan todos os seres vivos dese reino?

Que outros seres vivos se inclen no mesmo reino? En que se diferencian das bacterias? 2

47

Rotula o seguinte esquema dun paramecio. Busca informacin no teu libro.

48

CC.NN 1 ESO TEMA 8: A ATMOSFERA TERRESTRE

Que influencia tivo a aparicin da capa de ozono no desenvolvemento da vida terrestre no noso planeta?

Por que capa da atmosfera se moven os avins das lias areas? En que capa se producen as estrelas fugaces e as auroras boreais?

Explica o papel que cumpre na atmosfera o dixido de carbono.

Que a presin atmosfrica? Como se mide e como se representa?

Que son os cirros? Que un cmulo? Que tipo de nubes traen chuvia?

Define os seguintes termos: a) Barmetro.

b) Anticicln e borrasca.

c) Chuvia, neve e sarabia.

49

Cal a causa de que se formen os ventos?

Explica a diferenza entre tempo meteorolxico e clima.

Que dous factores actan para dar lugar gran diversidade de cores no ceo? Por que, na La, o ceo sempre de cor negra?

Que a contaminacin atmosfrica? A que se debe? Cita os principais gases contaminantes e explica a sa procedencia.

Impacto das actividades humanas na atmosfera. a) Que a chuvia cida?

b) Que o efecto de invernadoiro? Que o que se coece como incremento do efecto de invernadoiro?

c) Que podemos facer, a ttulo individual, para que estes problemas ambientais tan importantes deixen de ser unha ameaza a curto prazo?

d) Hai un certo tipo de contaminacin que se chama transfronteiriza. Por que se chama as? Completa o seguinte cadro:

50

Cal a materia que forma a atmosfera? De que est composta?

Como se chaman os lmites que separan as capas da atmosfera e que capas separan?

Por que importante a atmosfera para o desenvolvemento da vida na Terra, tal e como a coecemos?

Que sucedera se, de repente, desaparecese a atmosfera?

Cando apareceu a atmosfera? De onde procedan os gases que a constituron?

En que capa se localizan: a) A maior parte do vapor de auga e os outros gases. b) A capa de ozono. c) Os fenmenos meteorolxicos. d) As auroras. Os gases da atmosfera. a) Cal o gas mis abundante no aire? E o segundo mis abundante? b) Que gases constiten o 1 % da composicin porcentual do aire? c) Que o ozono? d) De onde procede o dixido de carbono? Que un barmetro? Explica como vara a temperatura na atmosfera.

51

Explica o que ocorre na atmosfera cando a previsin meteorolxica nos indica borrasca.

De onde provn a humidade do aire? Como se mide?

Que predicin do tempo podemos facer se o barmetro nos indica unha presin atmosfrica que tende a baixar?

Observacin do ceo. a) Que o arco iris? Cando aparece? b) De que cor se ve o ceo ao amencer e ao anoitecer? c) Nunha noite anubrada na cidade, de que cor o ceo? Por que?

Rotula no seguinte debuxo os nomes das distintas capas da atmosfera terrestre.

52

Completa o cadro coas caractersticas das capas da atmosfera terrestre. Busca informacin no libro de texto e copia as descricins de cada capa.

En que capas da atmosfera se producen os seguintes fenmenos? 1. Fenmenos meteorolxicos: 2. Ciclo da auga: 3. Estrelas fugaces:

53

Constre un grfico de sectores coa composicin do aire. Escribe esquerda as porcentajes dos gases que forman o aire. Despois traballa sobre a planta circular que tes a continuacin, coloreando as partes que corresponden a cada un deses gases.

Le sobre o experimento do peso do aire e responde. Este experimento consiste, simplemente, en comparar o peso dun globo baleiro e outro cheo de aire. Ao poelos nos pratos dunha balanza, obsrvase que o brazo desta se inclina cara ao globo cheo. Que nos permite comprobar un experimento tan sinxelo coma o que se presenta?

Somos conscientes normalmente do peso do aire? Ocrreseche algo que poidas observar na natureza que che faga pensar que o aire pesa? Lembra o experimento do vaso.

54

Observa o mapa do tempo e responde.

Que significa a letra A que aparece sobre o ocano Atlntico? Que significa a letra B que se encontra sobre Irlanda? En cal dos dous lugares vai bo tempo? Busca informacin no libro e define os seguintes termos. Borrasca: Anticicln: Vento: Precipitacin: Nube: Completa o cadro sobre as precipitacins. Explica as diferenzas entre os distintos tipos.

55

Busca no xornal un mapa do tempo e pgao aqu. meteorolgico.

Despois fai o teu propio parte

56

LEMBRA:

57

CC.NN 1 ESO TEMA 9: A HIDROSFERA TERRESTRE

A auga nos planetas. a) De onde procede a auga do noso planeta? b) Por que Mercurio e Venus carecen de auga? c) Por que dicimos que Marte puido ter auga no pasado? Como se formou a hidrosfera terrestre? Por que quedaron retidos moitos gases arredor do noso planeta formando a atmosfera, en lugar de perderse no espazo? Que planeta ten unhas condicins atmosfricas parecidas s que tia a Terra nos seus comezos? Por que ese planeta non ten auga lquida? Explica por que a auga da Terra existe en diferentes estados. Menciona os tres estados da auga e as formas en que se presentan. Por que cres que a auga doce contn sales disoltos?

Cales son as funcins da auga nos seres vivos?

58

Menciona movementos da auga dos ocanos e os factores que os producen.

Que diferencia os ros dos torrentes ou regatos? Que perigos presentan os ros e os torrentes para a poboacin en caso de chuvias torrenciais?

Que usos se lle d auga potable e non potable? Como podemos aforrar auga potable na nosa vida coti?

Menciona actividades humanas que causan a contaminacin da auga.

Que utilidade teen as plantas potabilizadoras de auga? Describe os tratamentos a que se somete a auga para garantir a sa potabilidade. Non necesario que os ordenes, s que mencins en que consisten. Que requisitos cumpren as augas que saen desas plantas?

Que procesos deben realizarse nunha planta depuradora? A auga que sae dunha planta depuradora potable e apta para o consumo humano?

A auga dos continentes. a) Que proporcin da auga do planeta auga doce? b) De toda a auga doce, canta se encontra en forma de xeo? c) Que proporcin da auga doce se encontra no subsolo? Auga salgada e auga doce. a) Que proporcin de sales ten a auga do mar? b) Que sales son os que forman parte da auga maria? Cales son os mis abundantes? c) Por que a auga dos ros se chama doce se, en realidade, tamn ten sales?

59

Que son e como se forman as correntes marias? Escribe unha definicin sinxela para os seguintes termos: humedal, torrente, ro, lago e glaciar.

O ciclo da auga. a) Como chega auga desde a superficie da Terra ata a atmosfera? b) Como volve a auga da atmosfera superficie da Terra? c) Por que a auga que cae nas montaas acaba por chegar ao mar? d) Que papel cumpren as plantas no ciclo da auga? Cales son as principais causas da contaminacin da auga?

Que significa depurar os vertidos? Onde se realiza?

Rotula o debuxo do ciclo da auga. Busca o debuxo no libro e copia os rtulos que aparecen nel.

60

Indica en que consisten os seguintes fenmenos, que son responsables de moitos dos movementos da auga durante o seu ciclo: 1. Evaporacin: 2. Condensacin: 3. Fusin:

Traballa co seguinte mapa dos mares e ocanos. Realiza as seguintes actividades axudndote dun atlas: Colorea de rubio as correntes clidas e de azul as fras. Podes colorear tamn os continentes. Escribe nos lugares correspondentes os nomes dos ocanos e dos principais mares. Identifica e rotula a lia do ecuador terrestre.

61

Completa o seguinte cadro sobre as porcentaxes en que se encontran as augas no planeta.

Busca informacin no libro e en dicionarios, e define os seguintes termos. Glaciar: Ro: Lago: Torrente:

62

CC.NN 1 ESO TEMA 10: OS MINERAIS

Lembra que... As rochas son os materiais que forman a parte slida do noso planeta, dicir, a codia terrestre. Estn formadas por minerais. Os minerais e as rochas diferncianse pola sa composicin. Os minerais teen unha composicin homoxnea, dicir, estn formados por unha soa substancia. Dous minerais da mesma especie son sempre idnticos na sa composicin, anda que provean de zonas moi diferentes da Terra. As rochas, en cambio, teen unha composicin heteroxnea. Estn formadas por varias substancias, cunha proporcin que vara dentro de certas marxes. Incluso as rochas que estn formadas por un s mineral presentan certas variacins na sa composicin.

63

Completa o cadro sobre as propiedades dos minerais. Busca no teu libro a informacin necesaria.

En que se diferencian, fundamentalmente, uns minerais doutros? Cales son as caractersticas que definen os minerais? Que criterio se usa para clasificar os minerais en dous grupos? Describe os dous grupos e pon exemplos.

Cales das seguintes substancias son minerais e cales non o son? Razoa a resposta. a) Auga. b) Ouro. c) Cuarzo. d) Glicosa. Que a escala de Mohs? Que quere dicir que o valor de dureza do diamante 10? Define: a) Mineral amorfo. b) Mina. c) Exfoliacin. d) Silicato.

64

Responde as seguintes cuestins. Como se pode saber se un mineral ten maior dureza ca outro?

Ordena os seguintes minerais segundo a sa dureza na escala de Mohs: xeso, diamante, corindn, ortosa, fluorita, calcita.

65

CC.NN 1 ESO TEMA 11: AS ROCHAS

Lembra que...

As rochas son os materiais que forman a parte slida do noso planeta, dicir, a codia terrestre. Estn formadas por minerais. As rochas teen unha composicin heteroxnea. Estn formadas por varias substancias, cunha proporcin que vara dentro de certas marxes. Incluso as rochas que estn formadas por un nico mineral presentan certas variacins na sa composicin.

66

Son o mesmo calcaria e calcita? Por que? Cita un exemplo de rocha monomineral e outro de rocha formada por varios minerais.

67

Une con frechas as das columnas:

Ciclo das rochas: a) Como pode chegar unha rocha metamrfica a transformarse en magmtica?

b) Como pode un sedimento chegar a transformarse en rocha metamrfica?

c) Como pode un magma chegar a transformarse en sedimento?

Que zonas podemos distinguir en Espaa en funcin do tipo de rochas que predominan?

68

Le as descricins das rochas. A continuacin, clasifcaas no cadro, segundo a sa orixe.

69

CC.NN 1 ESO TEMA 12: A MATERIA E AS SAS PROPIEDADES

Que materia? Que tipo de propiedades ten a materia? Explica en que consiste cada unha delas. Pon exemplos.

A que se lle chama magnitude? Menciona tres propiedades da materia que sexan magnitudes e tres que non o sexan. Que diferenza unha magnitude fundamental dunha derivada? Pon un exemplo de cada unha. Cal a magnitude que mide a distancia entre dous puntos? unha unidade fundamental ou derivada?Por que? Cal a unidade de lonxitude no Sistema Internacional? Menciona algns mltiplos e submltiplos da unidade.

Por que til o cambio de unidades? Pon un exemplo. Que debemos facer para medir a superficie dun campo de ftbol? Que unidade utilizaras? Que magnitude empregamos para indicar a cantidade de materia que ten unha substancia? Con que instrumento se mide? Cal a unidade no Sistema Internacional?

70

Cal a unidade de tempo no Sistema Internacional? Que outras unidades se poden utilizar e cales son as equivalencias entre elas?

O volume: a) Que informacin nos d a magnitude do volume dun obxecto?

b) Como se mide o volume dun slido xeomtrico?

c) Como mediras o volume dun lquido?

A densidade: a) Se 1 L de auga ten unha masa de 1 kg, cal a densidade da auga, expresada en kg/L? Cal , expresada en g/cm3? b) Se enches con auga unha piscina de 150 000 L, cal a masa da auga contida na piscina? Calcula ese valor a partir da frmula da densidade.

c) Como podemos determinar a densidade dun corpo slido de forma irregular?

Que instrumento utilizamos para medir o volume dun slido irregular? Que procedemento deberiamos seguir para facelo? Que significa que un corpo mis denso ca outro? Que unidade empregaras para medir a diferenza de tempo entre o primeiro e o segundo finalista, nunha axustada final de etapa da Volta Ciclista a Espaa? E para medir a lonxitude dun insecto? Como mediras a masa dun lquido?

71

Realiza as seguintes transformacins de unidades: a) 165 000 m a km. b) 0,12 dag a mg. c) 360 min a horas. d) 765 342 dm a hm. Como poderas medir a masa dun folio nunha balanza de cocia en que o valor mis pequeo que se pode medir de 10 g? Que ten maior densidade: 1 kg de chumbo ou 1 kg de palla?

Define: a) Propiedades especficas b) Cinta mtrica c) Densidade d) Pesa e) Temperatura

72

LEMBRA:

Se un metro cbico de aire pesa 1 kg, cal a densidade do aire, expresada en kg/m3?

Expresa a densidade do aire en g/cm3 e en g/l.

(Lembra as equivalencias: 1 kg = 1 000 g e 1 m3 = 1 000 L = 1 000 000 cm3.)

73

CC.NN 1 ESO TEMA 13: A MATERIA E A SA DIVERSIDADE

Completa o seguinte cadro:

Que a condensacin? Como se chama o proceso inverso?

Que son as temperaturas de ebulicin e de fusin dunha substancia? Por que se consideran caractersticas especficas dunha substancia?

Que sucede coas partculas que forman un lquido cando quecen? Que unha disolucin? Pon varios exemplos de disolucins que podemos encontrar na nosa vida coti.

74

Que mtodo elixiras para separar os compoentes dunha mestura de alcohol e auga? Por que? Explica como faras a separacin. Que mtodo elixiras para separar os compoentes dunha mestura de area e auga? Por que? Que instrumentos precisaras para facelo?

Decide se os seguintes cambios son fsicos ou qumicos. a) Se deixamos un vaso cun pouco de auga sobre unha mesa, ao da seguinte non hai auga. Produciuse un cambio fsico ou qumico? Por que? b) Cando queimamos un papel e se apaga por si s, unicamente fican cinsas. Estas cinsas estn formadas pola mesma substancia ca o papel? Produciuse un cambio fsico ou qumico?

c) Imaxina agora que mesturamos outras das substancias e aparentemente non ocorre nada, mais, se quentamos a mestura, comeza a sar vapor. Neste caso, que tipo de cambio se produciu?

d) Poemos 2 litros de auga no conxelador e medimos o volume do xeo resultante. O volumen cambiou. Que tipo de cambio ?

Que un elemento qumico? Que un composto qumico? Que unha substancia pura? Cales son as propiedades do plstico que o fan tan til e necesario na sociedade actual? Cal a sa orixe? Por que se considera un material sinttico se procede dunha substancia natural?

Explica as medidas que podemos tomar para reducir a nosa producin de residuos.

75

LEMBRA:

Clasifica as substancias da lista en substancias puras, mesturas homoxneas ou mesturas heteroxneas. Bronce. Sal. Disolucin de auga e azucre. Vaso cheo de auga e area. Madeira. Papel.

76

Completa o seguinte esquema cos pasos necesarios para separar unha mestura de auga, area e alcohol.

77

CC.NN 1 ESO TEMA 14: A COMPOSICION DA MATERIA

LEMBRA:

78

Estrutura do tomo: a) Cales son as partculas mis pequenas que forman o tomo? b) Cales delas son as que forman o ncleo do tomo? c) Onde se encontran as outras partculas? d) Debuxa un modelo de tomo en que se aprecien os protns, os neutrns e os electrns. En que se diferencian os tomos de dous elementos qumicos distintos?

Os elementos qumicos e a tboa peridica. a) Con que fin se creou a tboa peridica de elementos qumicos?

b) Que tipo de informacin nos d a tboa peridica?

c) Como estn ordenados os elementos na tboa?

d) Cantos elementos diferentes aparecen na tboa peridica?

Explica as diferenzas entre: a) Un tomo e unha molcula.

b) Unha molcula dunha substancia simple e unha molcula dunha substancia composta.

c) Unha molcula e un cristal. Que unha frmula qumica? Pon un exemplo.

79

Se dicimos que o cloruro de sodio, dicir, o sal comn, est formado por un tomo de sodio e outrode cloro, cal ser a sa frmula? Que estrutura forma a unin de tomos de sodio e cloro?

Que representa o debuxo que tes a continuacin? unha substancia simple ou composta? Por que?

De que elementos estn compostas as estrelas? Onde se encontra o hidrxeno na Terra?

Cales son os gases que se encontran en maior concentracin no aire? Menciona as sas caractersticas.

Cal o elemento qumico bsico na formacin dos compostos orgnicos que forman os organismos?Onde se pode encontrar na Terra?

Onde se encontra calcio nos seres vivos? Cal o seu smbolo e o seu nmero atmico?

Sinala se as seguintes afirmacins son verdadeiras ou falsas, e xustifica razoadamente as respostas. Os obxectos de ouro son amarelos porque os tomos de ouro son amarelos. A auga un lquido porque as molculas que a forman se encontran en estado lquido. Entre os protns e os neutrns do ncleo atmico e os electrns que xiran arredor del existe aire.

80

Contesta. Se unha substancia est formada por tomos dun s elemento qumico, podemos afirmar que se trata dunha substancia pura.

Se unha substancia est formada por tomos dun s composto qumico, podemos afirmar que se trata dunha substancia pura.

81